De geboorte van Mosos <ebirth> INHOUD. Maart 2013

Transcriptie

1 Maart 2013 De geboorte van Mosos <ebirth> Ziekenhuizen in Vlaanderen zijn toekomstgericht. Ook in de Brugse regio staat men open voor innovaties. Zo gebruikt men hier op de verlosafdeling van het AZ Sint-Jan alleen nog STAN. Met zeven toestellen is dit ziekenhuis het perinataal centrum met de meeste STAN s in België. In het Sint-Rembert Ziekenhuis in Torhout wordt STAN standaard ingezet op de vier verloskamers. Binnenkort zullen deze STAN s worden gekoppeld met Mosos, na de implementatie van Mosos <CTG> en <P> SPE. Zeer trots zijn we op onze nieuwste realisatie: Mosos <ebirth>. Deze module is onlangs uitvoerig getest in het AZ Sint-Lucas in Brugge en goed bevonden. Mosos <ebirth> dient voor de elektronische kennisgeving van de geboorte aan de burgerlijke stand en de verzending van medische gegevens. Deze door vele kraamafdelingen en de federale overheidsdienst Fedict gevraagde oplossing kwam tot stand in samenwerking met de firma HealthConnect. Het AZ Sint-Lucas is het eerste ziekenhuis in Vlaanderen dat Mosos <ebirth> operationeel inzet. De nieuwe ontwikkelingen beperken zich Nicolas Maes echter niet alleen tot Mosos <ebirth>. In deze Nieuwsbrief kunt u lezen waarom men in Sint-Lucas zo enthousiast is over de meest recente versie van Mosos <CTG>: Mosos <CTG> Centrale Monitoring. Deze stelt de staf van de verlosafdeling in staat om de vijf STAN s alsook de STAN CTG mét STAN-achtergrond te volgen met Mosos. Ook leest u hier hoe dr. Ellen Roets Mosos Klinisch Dossier, de nieuwste postpartumoplossing van BMA, leerde kennen in het Leids Universitair Medisch Centrum. Mosos Klinisch Dossier is thans geïmplementeerd in UZ Gent. Een zeer interessant gesprek hadden we met Marlies Eggermont. Na het behalen van haar diploma vroedkunde rondde zij in 2006 tevens een rechtenstudie af aan de Universiteit Gent. In deze Nieuwsbrief gaat zij in op de aansprakelijkheid in de verloskunde. In de Korte berichten ten slotte kunt u meer te weten komen over actuele en inspirerende evoluties rondom STAN én Mosos. Graag wens ik u veel leesplezier! Nicolas Maes Bellegem, maart 2013 INHOUD De geboorte van Mosos <ebirth> Mosos <ebirth> gestart in Sint-Lucas Brugge Aansprakelijkheid in de verloskunde: een interview met Marlies Eggermont UZ Gent: Mosos Klinisch Dossier Korte berichten Mosos <CTG>: nieuwe ontwikkelingen Kalender 2013 St Rembert Torhout, v.l.n.r. diensthoofd Gynaecologie en Verloskunde Geert Vlaemynck, directeur Patiëntenzorg Inge Luts en hoofdverpleegkundige Materniteit Dirk Feys

2 ICT-OPLOSSINGEN Maart Mosos <ebirth> gestart in Sint-Lucas Brugge In februari 2013 is Mosos <ebirth>, de nieuwste Mosos-module, in gebruik genomen in het AZ Sint-Lucas te Brugge. De nieuwe Mosos <ebirth>-module, in combinatie met de HealthConnect ebirth-module, biedt een totaaloplossing voor zowel de kennisgeving van een geboorte door de zorgverstrekker aan de burgerlijke stand als voor de automatische verzending van de statistische gegevens rondom de geboorte naar de gemeenschappen. Deze module is terdege uitgetest en thans ook operationeel in AZ Sint-Lucas te Assebroek-Brugge, dat sinds enige jaren gebruikmaakt van alle bestaande Mosos-modules. tevens een overzicht van de geboorteberichten en medische formulieren, inclusief de status van de verzending. De toepassing toont de urgentie (deadlines) en compleetheid van een bericht en geeft hierbij duidelijk aan wat nog dient te worden ingevuld. Alle informatie kan in batches worden verzonden. Wat is Mosos <ebirth>? Mosos <ebirth> staat voor de elektronische geboorteaangifte en heeft als hoofddoel de bestaande administratieve procedures te vereenvoudigen en te versnellen. Het uitgangspunt is dat een geboorte elektronisch wordt aangegeven door een medisch verantwoordelijke die daarbij de nodige informatie meedeelt aan de bevoegde instanties. Dit vindt plaats op een strikt beveiligde manier. Via het ehealthplatform komt deze informatie terecht bij de verschillende instanties die elk hun specifieke gegevens nodig hebben. Zo kan vervolgens de gemeente een formele geboorteakte opmaken om deze toe te voegen aan het Rijksregister. Deze nieuwe toepassing is niet alleen ontwikkeld om de werklast en de administratieve kosten te verminderen, maar dient ook voor een verbetering van de gegevenskwaliteit en een versnelling van de gegevensoverdracht. De invoer van gegevens kan handmatig gebeuren via de webtoepassing van Fedict of helemaal automatisch via Mosos van BMA. Hoe past <ebirth> in het Mososplaatje? Het ebirth-nummer dat verkregen wordt bij de gemeente komt direct in Mosos. De geboortegegevens worden vervolgens automatisch ingevuld vanuit Mosos. Via deze toepassing wordt ook het geboorteformulier voor de burgerlijke stand afgedrukt. Men maakt hiervoor gebruik van het Mosos <ebirth>-dashboard. Dit biedt Wat zijn de voordelen van Mosos <ebirth>? Naast de grote tijdwinst en de geldbesparing heeft deze nieuwe module ook tal van andere voordelen. Zo kan onder andere een dubbele invoer van gegevens worden vermeden, zodat ook het risico op foutieve invoer vermindert. Handmatige invoer in de webtoepassing van Fedict is niet langer nodig. De gegevens worden immers automatisch ingevuld vanuit Mosos. Het programma biedt daarnaast een helder overzicht van de berichten, alsmede van de verzendstatus en de urgentie. Het geboortebericht kan direct worden afgedrukt en nadien meegegeven aan de ouders om dit in te leveren bij de gemeentelijke burgerlijke stand. V.l.n.r. projectmanager BMA Jan van der Velden, informaticus Geert Vandevelde en het verloskundig team van St Lucas Brugge

3 VOOR DE OBSTETRIE 3 Maart 2013 Aansprakelijkheid in de verloskunde: een interview met Marlies Eggermont Vorig jaar vond in Gent het congres De verloskunde in beweging: de relatie patiënt-zorgverlener in juridisch perspectief plaats, een initiatief van de Universiteit Gent. Eén van de opmerkelijkste presentaties kwam van Marlies Eggermont. Zij studeerde niet alleen vroedkunde maar ook rechten. Tijdens haar job als vroedvrouw bleef ze gefascineerd door het gezondheidsrecht, en in 2006 studeerde ze met vrucht af aan de Faculteit Rechten van de Universiteit Gent. Nu geeft ze les aan vroedvrouwen aan de Gentse Arteveldehogeschool alsook praktische oefeningen aan eerste- en tweedejaarsbachelors rechten. Voor haar doctoraat Het wettelijk kader van de beroepsuitoefening van de vroedvrouw in historisch perspectief: een proces van juridisering en demonopolisering baseerde ze zich op tachtig cases en onderzocht ze de niet-contractuele en strafrechtelijke aansprakelijkheid van de vroedvrouw in een ziekenhuis. In dit interview vertelt ze over haar bevindingen omtrent verloskunde en rechtspraak. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van een rechtszaak in de verloskunde? De casestudy leert ons dat er zich vooral onzorgvuldigheden voordoen wanneer er sprake is van een pathologie (risicoselectie) of foetale nood (CTG-monitoring). Ook een niet-correcte communicatie met de arts of een te weinig geïnformeerde patiënte leidt vaak tot onzorgvuldigheden. Welke consequenties heeft onzorgvuldige interpretatie van de CTG-monitoring tot nu toe gehad voor de gynaecoloog en de vroedvrouw? Op één uitzondering na kwalificeert de rechtspraak het niet onderkennen van een pathologisch CTG-patroon, duidend op foetale nood, als een onzorgvuldigheid. Wat kunnen zij doen om dit te voorkomen? Een goede kennis, maar ook het onderhouden van deze kennis is noodzakelijk om een pathologisch CTG-patroon van een normaal patroon te kunnen onderscheiden. Het is ook aangewezen om in het dossier een speciaal luik te voorzien waarop de foetale monitoring geclassificeerd wordt aan de hand van de FIGO-richtlijnen. Deze richtlijnen voorzien vier gradaties: normaal, suboptimaal, abnormaal en preterminaal. Verder is het van het grootste belang dat arts en vroedvrouw op één lijn zitten bij het vaststellen van foetale nood en dat beide partijen de correcte interventie instellen. Zo kan er bijvoorbeeld schade ontstaan aan de foetus wanneer de vroedvrouw onterecht een geruststellende melding maakt die een adequate interventie door de arts verhindert. Anderzijds hangt de interventie ook af van de diagnose van de arts. Indien hij immers het CTG-patroon onterecht als bevredigend bestempelt en geen actief beleid instelt, zal de foetus opnieuw schade lijden. Hoe kunnen Mosos en STAN hierin bijdragen? Er is een apart luik voorzien voor de CTG-monitoring en de communicatie hierover in het Mosos-dossier. Dit is al een groot hulpmiddel. Een degelijke vorming blijft echter onontbeerlijk en dit wordt ook ingevuld door de CTGen STAN-opleidingen. Is continue monitoring medicolegaal gezien belangrijk? Continue monitoring is een medische afweging die noodzakelijk kan zijn bij een medische indicatie. Het is dus de arts die beslist. Wanneer dit noodzakelijk is dient er een adequate communicatie en opvolging te zijn door zowel vroedvrouw als arts. Hierdoor kan foetale nood meteen opgespoord worden en kan er een passende interventie voorzien worden indien er een pathologie aanwezig is. Wat omvat de dossierplicht? De ziekenhuiswetgeving voorziet een verplichting tot het bijhouden van een patiëntendossier. Vervolgens is het onderhouden van een goede communicatie met andere betrokken zorgverleners op basis van dit dossier van cruciaal belang. Ook deontologisch is dit voor de arts aan te bevelen. Om de medische activiteit in een ziekenhuis kwalitatief te kunnen toetsen moet voor elke patiënt een medisch dossier worden aangelegd en bewaard. Naar analogie dient voor de toetsing van de verpleegkundige (lees verloskundige) activiteit een verpleegkundig dossier voorhanden te zijn. Beide dossiers samen vormen het volwaardig patiëntendossier dat bewaard wordt in het ziekenhuis onder de verantwoordelijkheid van de hoofdgeneesheer. Wat maakt een medisch dossier tot een goed medisch dossier? Specifiek voor de verloskunde zijn, naast natuurlijk de identiteit van de patiënte, de volgende vermeldingen noodzakelijk in het medisch dossier van de moeder: het verslag van de verloskundige voorgeschiedenis, de uitslagen van onderzoeken (o.a. bloed, urine, RX, echo), adviezen aan andere specialisten, diagnose van

4 4 Maart 2013 bepaalde pathologie, therapie of bij een ingreep het operatieen anesthesieprotocol, een beschrijving van de evolutie van de zwangerschap en de foetale toestand (prenatale ontwikkeling), een verslag van een eventuele bloedtransfusie en een ontslagbrief. Voor de baby is, naast de analoge vermeldingen en informatie over de prenatale ontwikkeling en geboorte, ook betreffende leefgewoonten, informatie die nodig is voor een kwalitatieve zorgverlening (o.a. bevallingswijze, fles- of borstvoeding), voorgeschreven medicatie en onderzoeken, verpleegplan met klinisch oordeel van gezondheidsproblemen (diagnose, doelstelling, verwacht resultaat en interventie), verpleegplanning, observatienota s (o.a. borstvoeding, bloedverlies, baarmoederinvolutie, dat nu reeds een goed en gedetailleerd overzicht aanbiedt. Kan een volledig patiëntendossier gerechtelijke aansprakelijkheid voorkomen? Het zorgvuldig bijhouden van het patiëntendossier, het onderhouden van een goede communicatie en het opstellen van protocollen zijn geen vrijgeleide naar een zorgverlening zonder schadegevallen. Het reduceert echter wel de kans op aansprakelijkheid. Marlies Eggermont: Het is ook aangewezen om in het dossier een speciaal luik te voorzien waarop de foetale monitoring geclassificeerd wordt aan de hand van de FIGO-richtlijnen. de evolutiebeschrijving van de gezondheidstoestand relevant. Het verloskundig dossier daarentegen moet naar analogie met het verpleegdossier de neerslag zijn van het vroedkundig handelen en een waarheidsgetrouw beeld scheppen van de continue maternale en neonatale zorgverlening. Bijgevolg vereist het verloskundig dossier naast de identiteit van de patiënte ook de volgende gegevens: anamnese mictie) en het ontslagrapport. Het dossier van de pasgeborene vereist analoge vermeldingen over anamnese inzake prenatale ontwikkeling en geboorte alsook observatienota s (o.m. voedingsen slaappatroon, mictie- en defaecatiepatroon). Belangrijk is een gerichte communicatie tussen de betrokken zorgverleners, en bij een eventuele aansprakelijkheid zal het dossier antwoord kunnen bieden op de vragen. Dit is een mogelijke taak voor Mosos, Wat is noodzakelijk voor een goede communicatie tussen zorgverleners? Bij een schadedossier is er vaak een discrepantie tussen de verschillende versies van de betrokken zorgverleners inzake het tijdstip van het oproepen van deskundige hulp. Een mogelijke oplossing is de communicatie tussen zorgverleners te noteren in het patiëntendossier, met alle tijdstippen en namen van de betrokken zorgverleners. Wanneer iedere zorgverlener dan vóór of minstens na elke interventie deze fiche zorgvuldig invult, zoals de wet voorziet, is er minder kans op discussie achteraf. Verder is het ook cruciaal dat de richtlijnen en instructies naar de vroedvrouw toe vermeld worden. De rechtspraak stelt de arts immers in fout wanneer deze ontbreken. Het geeft blijk van zorgvuldigheid indien de vroedvrouw op appel van de patiënte een arts ter consult roept, ook al is er twijfel over de ernst van de klachten. Ook hier is het opnieuw van belang om de klachten duidelijk weer te geven in het patiëntendossier. Niet alleen maakt dit de diagnosestelling voor de arts gemakkelijker, het is ook zo dat rechters de waarde van het uiten van klachten en het recht van de patiënte op zorgverlening hoog in het vaandel dragen.

5 5 Maart 2013 UZ Gent: Mosos Klinisch Dossier Vorig jaar is UZ Gent gestart met het Mosos Klinisch Dossier van BMA. Voor de Belgische ziekenhuizen is dit een nieuwe module. De vraag om deze module op de verlosafdeling te implementeren kwam van dr. Ellen Roets. Zij had voor het eerst kennisgemaakt met het Klinisch Dossier in het Leids Universitair Medisch Centrum. Het Klinisch Dossier geeft op een enkel scherm een overzicht van alle relevante gegevens met betrekking tot de opnames, waaronder de vroedkundige anamnese en grafieken van moeder en kind. In een oogopslag wordt op een grafisch inzichtelijke manier getoond welke bedden bezet zijn, welke patiënte in welk bed ligt, wat de opnamereden is, in welk stadium de zwangerschap is en na de bevalling of het kind bij de moeder op de kamer ligt. Een dubbelklik op een bedsymbool geeft rechtstreeks toegang tot het juiste patiëntendossier, inclusief bijbehorende overzichten, grafieken met controles van moeder en kind, notities betreffende de opname en de vroedkundige anamnese. Het Klinisch Dossier vormt een volledig geïntegreerd geheel met het poliklinisch zwangerschapsdossier Mosos <O>, waardoor steeds de meest actuele gegevens beschikbaar zijn en dubbele vragen bij opname in de kraamkliniek worden vermeden. Korte berichten STAN algemeen verspreid in Vlaanderen De Vlaamse ziekenhuizen beschikken over gemiddeld 3,2 STAN -apparaten. 67% van de ziekenhuizen heeft twee of meer STAN s en 40% zelfs drie of meer. De voorbije jaren hebben velen terug geïnvesteerd in de STAN S31 en STAN S31 Basis CTG-monitor. We kunnen hierbij in diverse materniteiten een aantal evoluties waarnemen. STAN-standaardisatie en Mosos hand in hand De keuze voor Mosos gaat veelal samen met een keuze voor STAN. Dit gebeurt zowel in de kleinere als de grootste kraamafdelingen. In het AZ Sint-Rembert te Torhout bijvoorbeeld wordt op de vier verloskamers enkel nog STAN gebruikt. Tevens werd in Torhout de keuze gemaakt voor Mosos <CTG> en <P> SPE. Eenzelfde scenario zien we in het Maria Ziekenhuis te Overpelt en AZ Vesalius te Tongeren. De grootste kraamafdeling van Vlaanderen, Sint-Augustinus te Wilrijk investeerde in drie nieuwe STAN s, waardoor de teller op zes komt te staan. Mosos wordt hier al een tiental jaren gebruikt. Maria Ziekenhuis Overpelt, v.l.n.r. diensthoofd Materniteit en Verloskwartier Lien Hermans en enkele collega-vroedvrouwen STAN-standaardisatie stap voor stap Anderen hebben ervoor gekozen hun STAN-park verspreid over een aantal jaren uit te breiden. Dit gebeurde onder meer in het Sint-Jozef te Mortsel, Sint-Franciskus in Heusden-Zolder, Onze- Lieve-Vrouw van Lourdes in Waregem, UZ Gent en AZ Monica in Deurne. Ook andere materniteiten volgen deze weg, waaronder het Universitair Ziekenhuis Brugmann in Brussel, het Sint- Elisabeth Ziekenhuis te Ukkel en Saint-Joseph in Arlon. Een aanzienlijk aantal verlosafdelingen ruilde de verouderde STAN S21 om voor de STAN S31. Onder meer Sint-Lucas in Gent, Sint-Elisabeth te Zottegem, AZ Groeninge in Kortrijk, H. Serruys in Oostende, het Stedelijk Ziekenhuis te Roeselare, Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes in Waregem, het Universitair Ziekenhuis Sint-Pieter te Brussel, de Sint-Janskliniek te Brussel en het Centre Hospitalier de Haute Senne te Soignies stapten over op de S31. Toekomstgericht denken met STAN S31 Basis CTG De STAN S31 Basis CTG-monitor biedt op ieder moment de mogelijkheid tot een upgrade met de ST-analysesoftware. De lage instapprijs voor de STAN S31 Basis CTGmonitor maakt deze optie erg aantrekkelijk. Het UZA te Edegem, AZ Vesalius in Tongeren, AZ Monica te Deurne, Sint-Elisabeth in Herentals en Sint-Franciskus te Heusden-Zolder maakten hier gebruik van. Ook elders zet deze trend zich door. Les Cliniques Universitaires de Saint-Luc te Brussel, het perinataal centrum CHR te Namen, de Clinique Notre Dame de Grâce te Charleroi (Gosselies) alsook het Centre Hospitalier de l Ardenne te Libramont breidden uit met de STAN S31 Basis CTG-monitor. vervolg op pagina 6 >>

6 Maart Colofon De BMA Nieuwsbrief verschijnt in een gedrukte versie. Deze is bedoeld voor onze klanten, maar gaat tevens óver onze klanten. Wat zijn hun ervaringen met BMA? De Nieuwsbrief dient ook om u op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen binnen ons bedrijf, alsmede van onze meest recente producten en diensten. De BMA Nieuwsbrief is een uitgave van: BMA BeLux BVBA Kloosterdreef 7 B-8510 Bellegem BMA BeLux BVBA Artikelen uit de BMA Nieuwsbrief mogen worden overgenomen na toestemming van BMA en met bronvermelding. Om de BMA Nieuwsbrief te ontvangen dient u zich aan te melden door een te zenden aan info@bma-mosos.be. Vragen en opmerkingen kunt u eveneens naar bovengenoemd adres sturen. vervolg van pagina 5 >> De kraamafdelingen van Sint- Elisabeth in Eeklo, Sint-Lucas te Assebroek, ASZ Geraardsbergen en AZ Vesalius in Tongeren hebben de upgrade met de ST-analyse reeds aangeschaft. STAN in alle Luxemburgse kraamafdelingen De aankoop van STAN-apparatuur door het Centre Hospitalier Emile Mayrisch te Esch-sur-Alzette betekent dat nu alle Luxemburgse verloscentra gebruikmaken van STAN. Zeven op tien perinatale centra in Nederland Ook in Nederland wordt STAN steeds meer omarmd. In zeven van de tien perinatale centra gebruikt men STAN en opteert men veelal om in de verloskamers uitsluitend nog STAN in te zetten. Dit gebeurde recent nog in het UMC St Radboud te Nijmegen waar de van oorsprong Vlaamse professor Frank Vandenbussche STAN inzet voor de zes verloskamers, alsook in het Leids Universitair Medisch Centrum. In Leiden werd door de staf onder leiding van professor Jan van Lith, de voormalige voorzitter van de NVOG, de beslissing genomen om STAN te gebruiken op de zes verloskamers. Een STAN S31 Basis CTG-monitor is voorzien op de polikliniek. Recent zijn orders voor STAN-apparaten geplaatst door onder meer het Sint-Antonius in Mosos <CTG>: nieuwe ontwikkelingen Mosos <CTG> wordt door BMA volledig vernieuwd. Mosos <CTG> zal dan berusten op een geheel nieuwe technologische basis, inclusief een innovatief concept rondom centrale monitoring: Mosos <CTG> Centrale Monitoring. Dit is de opvolger van Mosos <CTG> Overview. Hierbij volgt een greep uit de nieuwe mogelijkheden: Een instelbare layout. Keuze tussen een zwarte, witte of een STAN -achtergrond. FHR1 en FHR2 kunnen gezamenlijk op één FHR-strook worden getoond, maar ook afzonderlijk op twee aparte stroken. De CTG- en STAN-strook lopen mee met het signaal, zodat u op het scherm de weergave van V.l.n.r. applicatiebeheerder ICT Marie-France Vallé, diensthoofd Gynaecologie en Verloskunde dr. Paul Viaene en hoofdvroedvrouw Martine Leroy van AZ Vesalius Tongeren de vertrouwde papieren strook blijft zien. U kunt als gebruiker zelf instellen hoeveel locaties u wilt zien. Hiermee komt de huidige grens van negen gelijktijdige locaties te vervallen. Een CTG- of STAN-registratie die niet op het scherm wordt getoond maar wel in alarm gaat, wordt automatisch toegevoegd aan het overzicht. Momenteel wordt Mosos <CTG> Centrale Monitoring uitvoerig getest in het Sint-Lucas Ziekenhuis te Assebroek. We beoordelen continu hoe de migratie van een bestaande of nieuwe functionaliteit kan worden gerealiseerd. Zo is deze goed in te passen in de nieuwe ontwikkelingen en Nieuwegein, Isala Klinieken te Zwolle, het Sint Jans Gasthuis in Weert en de Lievensberg te Bergen op Zoom. Mosos marktleider in Vlaanderen én Benelux Steeds meer beslissers in de verloskunde kiezen voor de gecombineerde benadering van Mosos en STAN. Zo ontving BMA in de afgelopen periode de bestelling van Mosos <CTG> en STAN S31 Basis CTG voor het Sint-Elisabeth te Herentals. Sint-Maria in Halle start binnenkort eveneens met Mosos <CTG>, alsook Clinique Notre Dame de Grâce te Charleroi (Gosselies). Uitbreidingen en aanpassingen waren er in UZ Gasthuisberg te Leuven, Sint- Augustinus in Wilrijk, UZ Gent, UVC Brugmann te Brussel, ZOL Genk, RZ Jan Yperman en Sint- Lucas in Assebroek. Mosos is ondertussen de meest gebruikte ICT-oplossing in de Belgische verloskunde. Kalender 2013 De komende maanden staan de volgende congressen, opleidingen en symposia op ons programma: 17, 18 en 19 april Nederlands-Vlaams Doelencongres Infertiliteit, Gynaecologie en Obstetrie, Rotterdam 16 mei VVOG, Postuniversitaire studiedag, Utopolis te Mechelen 23, 24 en 25 mei European Congress on Intrapartum Care, Amsterdam 10 en 11 oktober VVOG, 5e VVOG Jaarcongres, C-Mine te Genk verkrijgen we op uw dagelijkse praktijk afgestemde oplossingen. Tegelijkertijd werken we aan een nieuw BMA-platform met innovatieve verbeteringen.