Een gebaar naar de dove patiënt door Masja de Ree

Transcriptie

1 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 1 Een gebaar naar de dove patiënt door Masja de Ree Een goed begrip tussen arts en patiënt komt een optimale en klantvriendelijke behandeling ten goede. Communicatie met dove of slechthorende patiënten is ondanks tolken en behulpzame familieleden lastig. Twaalf medewerkers van de afdeling KNO van het Leids Universitair Medisch Centrum- artsassistenten, een audioloog en een logopedist - volgen daarom een cursus gebarentaal. Voor mensen die doof geboren worden en opgroeien met dove ouders, is gebarentaal meestal de eerste taal, de moedertaal. Ook leren dove of zeer slechthorende kinderen tegenwoordig gebarentaal op de dovenschool. K patiënten beheersen soms wel gebarentaal maar kunnen ook praten en zijn in staat de arts te begrijpen dankzij een gehoorapparaat of het spraakafzien. Gebarende doven hebben recht op een tolk. Echt noodzakelijk voor de communicatie, is het leren van gebarentaal dus niet. Waarom dan toch een cursus? "Ik denk dat een arts die gebarentaal kent, gemakkelijker het vertrouwen van de patiënten wint. Ik wil mijn naam kunnen vertellen, vragen hoe het met iemand gaat." Friebel heeft niet de illusie dat hij vloeiend leert gebaren. "Vragen naar concrete zaken, dat is te doen: een loopoor, bloed, misselijk. Abstracte gevoelens zijn een stuk moeilijker N O Jaargang 19 nr. 2 juni 2008 In dit nummer o.m. pagina 2 19e Landelijke dag 3 Van het bestuur 4 Gehoorverlies en werk (5) 6 Column Joke Bosch 7 Column Cor Toonen 8 Rondje Respect 9 Studeren met auditieve beperking 11 Voorvechterstraining 13 Verslag jubileumthemaweekend 18 Je gehoor verliezen; een leven lang leren (5) 19 Nationale kinderkroon 21 Met voetjes de lucht in 23 CI 24 Nieuws van de steunpunten 27 Activiteitenkalender 2008 Mensen die op latere leeftijd doof of slechthorend worden, gebruiken gebarentaal soms als ondersteuning van spraak, spraakafzien (liplezen) of een hoorapparaat. "Mensen die gebarentaal als eerste taal hebben, zien we niet zoveel op de polikliniek", zegt Mark Friebel, KNO-arts in opleiding. Bij de subafdeling van de KNO (CIR- CLE), waar doven een cochleair implantaat geïmplanteerd krijgen om te kunnen horen, komen wel vaker patiënten die gebaren. De medewerkers op deze afdeling volgden al eerder een cursus Nederlands ondersteund met gebaren. Meer begrip Mark Friebel en zijn collega's zien vooral mensen met klachten van de oren of van wie het gehoor langzaam achteruit gaat. Deze Foto s: Marc de Haan uit te beelden. Voor het stellen van een diagnose is dus de Nederlandse taal, eventueel via een tolk, noodzakelijk. "Maar een kleine mededeling als 'ik ga nu in je oren kijken', is voor een patiënt prettig", zegt Friebel. "Ik ervaar dat patiënten los komen als ze zien dat de arts een paar gebaren kent. De patiënt merkt dat de dokter er voor openstaat." 800 gebaren De basiscursus gebarentaal bestaat uit twaalf lessen. Na afloop kent de deelnemer zo'n 800 gebaren. De docent, Mariska van Zanten, houdt in de cursus rekening met de achtergrond van de cursisten, zodat ook KNO- of ziekenhuisgerelateerde termen aan bod komen. Tijdens de cursus is er aandacht voor bewustwording: Met behulp van video's wordt getoond hoe het voor een dove is als iemand Stichting Plotsdoven Postbus AE Utrecht tel/tt/fax: info@stichtingplotsdoven.nl

2 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 2 Colofon Plotsdoof is een uitgave van de Stichting Plotsdoven. Donateurs van de stichting ontvangen het blad gratis. Plotsdoof verschijnt vier keer per jaar: in maart, juni, september en december. Redactieadres Staalstraat RG Utrecht redactie@stichtingplotsdoven.nl Redactie Astrid Meyer, hoofdredacteur Hanneke van de Velde Opmaak en advertentiebeheer Frans Verkade ineens wegloopt omdat de telefoon gaat en hoe belangrijk het is goed te articuleren. Van Zanten: "Het is voor dove mensen niet altijd prettig om naar een arts te gaan die hen alleen medisch benaderd. KNO-artsen krijgen van de dove gemeenschap wel het verwijt dat ze mensen alleen maar willen laten horen. Zij zien zichzelf als een culturele minderheid en zijn trots op de gebarentaal. Ik leer de cursisten meer over de dovencultuur en over hoe doven over hun eigen doofheid denken." Expressief Makkelijk vinden de KNO-ers het niet. Er zijn niet alleen veel gebaren te leren, de gebarentaal heeft ook een heel andere gram- matica dan het Nederlands. Het onderwerp komt bijvoorbeeld meestal achteraan, in plaats van aan het begin van de zin. Friebel: "Het lastigst is het om over de eerste gêne heen te komen. Gebarentaal is heel expressief, je moet alle gebaren met overtuiging maken. Doven vinden niet voor niets dat in de Nederlandse taal geen enkele emotie zit." Gelukkig is dat voor Friebel, die toneel speelt, niet zo'n probleem. Hij is dan ook degene die 's ochtends over de afdeling loopt en iedereen al gebarend goedemorgen wenst. "Om de mensen een beetje enthousiast te maken. Het is ook gewoon erg leuk om met je collega's een nieuwe taal te leren." Bron: Cicero, jrg. 2008, nr. 4, 22 maart 2008 De 19e Landelijke dag: een dag vol beweging door Marjolein van der Vossen, foto s Olga Wladi Plaatsing van brieven betekent niet dat de redactie het met de strekking eens is. De redactie kan brieven weigeren, inkorten of redigeren. Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 22 augustus Drukwerk en verzending WPS Loskade CZ Zutphen Zaterdag 17 mei jl. was het weer zover: na maanden van planning en voorbereiding was de 19e Landelijke ontmoetingsdag een feit. Een korte impressie van een dag vol beweging en een zeer afwisselend programma. Om 8.15 uur begonnen we met het in gereed brengen van 'De Paraplu'. Ringleidingen werden neergelegd, tafels en stoelen verplaatst, broodjes gesmeerd en de bezoekerslijsten klaargelegd bij de receptie. De eerste bezoekers kwamen al vroeg binnendruppelen en al snel was het binnen een gezellige drukte, een weerzien van vrienden, bekenden en lotgenoten. Na de opening door Wil van Essen aan meedeed. Een leuke manier om met elkaar de dag te beginnen! Na deze activiteit keerden de stoelen weer terug in de zaal en was er gelegenheid om een kopje koffie of thee te drinken en bij te kletsen. en een welkomstwoord van Gerard de Vijlder gingen de stoelen aan de kant voor de Expressieve Bewegingsopening onder leiding van Cora Mulder, waar iedereen enthousiast Hierna volgde de lezing 'Zo Hoort Het' van Jet Isarin (filosoof en moeder van een slechthorend kind). Samen met dove en slechthorende onderzoekers verrichtte zij onderzoek naar de ervaringen van kinderen en jongeren met een CI. Jet Isarin werd vergezeld door twee jonge vrouwen, Sara Kwekkeboom en Nirosha Boer, die vertelden over hoe het is om op te groeien als je doof of slechthorend bent. Na deze lezing, die voor een aantal mensen heel emotioneel en voor sommige mensen juist 'als niet voor onze doelgroep' werd ervaren, was het tijd voor de lunch. Na de lunch werd gestart met de workshops. Bij de Tinnitus-workshop kon men maar één keer terecht en deze was dan ook snel vol. 2

3 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 3 Bureau DDS verzorgde een workshop over loopbaanbegeleiding. In de workshop Olympische gebaren werden gebaren voor allerlei verschillende sporten geleerd en geoefend. Deelnemers aan de workshop van het Handtheater kregen eerst informatie over het Handtheater en gingen vervolgens onder leiding van John van Gelder en Mieke Julien zelf aan de slag met theater. Ook een signaalhond nam deel aan het spel! Ondertussen werden in het lokaal ernaast de flessen ontkurkt voor de wijnproeverij en werkten deelnemers aan de workshop Tai Chi vol concentratie aan oefeningen voor Van het bestuur door Gerard de Vijlder Onlangs was ik voor de vijfde maal als ervaringsdeskundige betrokken bij een onderdompelingscursus voor professionele hulpverleners. De cursus wordt twee keer per jaar georganiseerd door Bureau DDS. De deelnemers zijn vaak nog 'groen' wat betreft hun kennis van plots- en laatdoven. Elke keer nadat ik heb verteld over onze doelgroep, is men verbaasd en krijg je reacties van: oh, dat wist ik niet; heb er nooit bij stilgestaan, etcetera. Zo ziet u maar dat er, ondanks ons 19-jarige bestaan, nog hard aan de weg moet worden getimmerd om plots- en laatdoofheid op de kaart te zetten. Het bestuur heeft dan ook besloten om nog meer naar buiten te treden. Zo zullen we dit jaar op alle drie de Hoormarkten van de NVVS vertegenwoordigd zijn. Verder zal er een proef worden gedaan met posters in 50 bussen van het openbaar vervoer. En enkele studenten hebben aangekondigd om drie dagen als plotsdove (men maakt zichzelf drie dagen lang zo doof mogelijk) door het leven te gaan en bij de media aandacht te vragen voor de Stichting Plotsdoven. Ook zal uw voorzitter in het najaar een lezing houden bij de NBvP Vrouwen van Nu. Natuurlijk is het ook de bedoeling dat er meer donateurs komen. Leontien Peters heeft wat dat betreft goed gescoord: ze wist maar liefst vier familieleden te overtuigen dat het donateurschap bij de Stichting Plotsdoven een goede zaak is. Mocht u zelf initiatieven willen nemen: graag! een goede houding, balans en evenwicht. Na afloop van de workshops was er gelegenheid om met elkaar nog wat te drinken. Het was een geslaagde dag die binnen notime voorbij was! Helaas heb ik dit keer ook een aantal minder prettige berichten. Onlangs zijn twee oudvrijwilligers van de Stichting overleden: mw. Van Wees en mw. Geelen-Nijssen. Beiden hebben zich in het verleden ingezet voor de redactie van ons kwartaalblad. Wij wensen hun familie en vrienden veel sterkte met het verwerken van dit verlies. Nog maar kort geleden ontvingen wij onverwachts een van ons bestuurslid Laurens Geldermans. Zijn gezondheid laat de laatste tijd te wensen over. Daarom kondigde hij zijn onmiddellijk ontslag als bestuurslid aan. Uiteraard betreuren wij zijn besluit, maar respecteren dit wel. Gelukkig blijft hij de werkzaamheden die hij thuis voor de Stichting deed nog doen totdat er vervanging is gevonden. Op een later tijdstip zal het bestuur afscheid van hem nemen. Toch alvast vanaf deze plaats: beste Laurens, hartelijk dank voor je enorme inzet gedurende de afgelopen twee en half jaar! Als we kijken naar de activiteitenkalender, dan zijn vele activiteiten al gepasseerd. In dit blad treft u een aantal enthousiaste verslagen aan. Kijken we vooruit, dan staan er ook nog veel activiteiten op het programma. Belangrijk voor partners en familie van plotsen laatdoven is de tweede partnerdag in september Een aankondiging van deze dag vindt u elders in dit nummer. Vrijwel tegelijkertijd met het verschijnen van deze Plotsdoof is ook het Jaarverslag over 2007 beschikbaar. Dit verslag zal binnenkort ook te vinden zijn op onze website. Rest mij u, voor zover mogelijk, een fijne en zonnige zomer te wensen! Over de Stichting De Stichting Plotsdoven is de landelijke organisatie voor belangenbehartiging van plotsen laatdoven. De stichting is opgericht in 1989 en heeft zich de belangenbehartiging van plots- en laatdoven in de ruimste zin ten doel gesteld. Daarbij staat stimulatie van zelfredzaamheid en reïntegratie van de plots- en laatdove in de horende maatschappij voorop. De Stichting Plotsdoven onderhoudt twee mailinglijsten: één voor plotsen laatdoven en één voor partners, familie, vrienden of andere naasten van plots- of laatdoven. De mailinglijsten zijn bedoeld om informatie en ervaringen uit te wisselen m.b.t. het doof worden en/of doof zijn, het omgaan daarmee door naasten, of om vragen te stellen. Kortom, lotgenotencontact op een makkelijke en toegankelijke manier. Voor meer info over de mailinglijsten zie: Bestuur Voorzitter, Gerard de Vijlder 1ste Secretaris, Jeroen Feirabend 2e Secretaris, Laurens Geldermans Penningmeester, Albert Bouma Bestuurslid, Wil v. Essen-Verhoef Bestuurslid, Astrid Meyer Bestuurslid, Wouter Bolier Adviseur, Prof. Dr. P. van den Broek Donateurschap Vanaf 17 euro per kalenderjaar bent u al donateur; over te maken op postgiro t.n.v. Stichting Plotsdoven te Houten Geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden te Den Haag nr Lex Scheffelfonds Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om iedere plots- en laatdove, voor wie dit een financieel bezwaar is, in staat te stellen deel te nemen aan activiteiten die georganiseerd worden door de Stichting Plotsdoven. Voor verdere gegevens zie binnenzijde achterblad. 3

4 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 4 Study abroad without limits Studeren in het buitenland is niet voor alle studenten even vanzelfsprekend. Zeker niet als je in een rolstoel zit, last hebt van psychische problemen, dyslexie of energieproblemen. Kost het regelen van huisvesting in het land van je keuze al de nodige hoofdbrekens, voor een student met een beperking is dit nog ingewikkelder. Want vind maar eens informatie over studiebegeleiding, toegankelijke huisvesting, openbaar vervoer, het uitgaansleven en ervaringsverhalen van studenten waar jij wat aan hebt? Tot nu toe was die informatie nauwelijks voorhanden. Op de nieuwe Engelstalige website studyabroadwithoutlimits.eu komen studenten uit diverse landen direct in contact met studenten uit Zweden, Ierland, België (Vlaanderen), Oostenrijk en Nederland. De 'crewmembers' uit deze landen weten stuk voor stuk wat het is om te studeren in het buitenland als je een beperking hebt. Zij geven antwoorden op vragen die een student heeft als hij of zij voor de keuze staat wat je met een bepaalde beperking wel en niet kan verwachten in het land van keuze. Antwoorden worden gepubliceerd op de website, zodat meer studenten hun voordeel kunnen doen met de verstrekte informatie. Bovendien geeft elk deelnemend land informatie over lokale regelingen. De Europese Commissie wil meer studenten met een functiebeperking laten deelnemen aan Europese uitwisselingsprogramma's. Daarom werd het project Digital Information Point in het leven geroepen. Naast projectleider expertisecentrum handicap + studie uit Nederland zijn de volgende organisaties betrokken: AHEAD: Association for Higher Education Acces & Disability uit Ierland, Hogeschool West- Vlaanderen uit België, Karolinska Institutet uit Zweden en de Johannes Kepler Universität uit Oostenrijk. Gehoorverlies en werk (deel 5) Gehoorverlies heeft een grote impact op je leven: privé maar ook op het werk. Han doorliep een lang traject van bedrijfsarts tot reïntegratiebedrijf. Uit een wisseling met Gerrie, die aan het begin van dit traject staat, wordt duidelijk wat er allemaal op je pad komt als gehoorverlies een probleem vormt op de werkvloer. In deze Plotsdoof het vijfde deel van de e- mailwisseling. Beste Gerrie, Inderdaad een heel verhaal! Ik heb mijn reactie in jouw tekst tussengevoegd Oorspronkelijk bericht----- Van: Gerrie Aan: Han Dag Han, Ga er even voor zitten, want dit is weer een heel verhaal. Ik wil je graag op de hoogte brengen van het gesprek dat ik op mijn werk heb gehad. Mocht je overigens genoeg hebben van mijn geschrijf, dan laat je me dat wel weten hoop ik. [Komt voor mekaar. Je hebt waarschijnlijk wel door dat ik een vastbijter ben, dat zal dus nog wel even duren. Even zonder gein: ik ben blij dat ik je kan helpen, dat doet mijzelf ook goed. Alles wat ik de laatste jaren heb gedaan, was voor mij 'normaal'. De laatste tijd realiseer ik me, ook door wat jij hebt geschreven, dat het helemaal niet zo normaal is. Dat ik eigenlijk best trots op mezelf mag zijn.] Als eerste ben ik naar het AC gegaan en heb daar geïnformeerd naar een werkplekonderzoek [een andere optie voor een werkplekonderzoek is: en een gesprek met een maatschappelijk werkster. Ik ben me gaan realiseren dat ook ik wel wat hulp kan gebruiken. Ik krijg nog bericht van het AC. Het gesprek met mijn leidinggevende en iemand van P&O heb ik donderdag gehad. Het was geen prettig gesprek. Met de bedrijfsarts hadden we namelijk gesproken over vermindering van uren of andere taken, omdat ik in groepen van meer dan zes personen het gesprek niet meer kan volgen. Nu deden zij mij trots een aanbod om gedeeltelijk met een VUT-regeling te gaan en daarnaast voor 40% te blijven werken. Ik wil niet in een VUT-regeling, omdat langer werken voor mij financieel veel gunstiger is. Omdat ik dit al eerder had uitgelegd, wekte het irritatie bij mij op. Maar ja, emoties op zo'n moment zijn niet gunstig, en ik vergat ze te wijzen op de eerdere afspraken. [Het blijft toch een aanbod wat je kunt weigeren. Ze kunnen je, denk ik, niet dwingen om gebruik te maken van zo'n VUT-regeling. Wel loop je het risico dat jouw werkgever je gaat tegenwerken. Als ik het goed heb, doen ze dat trouwens al Je bent lastig in hun ogen.] Daarna stelden ze voor mij ziek te melden en wel voor 40%. Er ontstond een discussie over wat ik nog wel kon en wat niet, maar alles heel vaag, Ik stelde voor 10%, want dat kon ik concreet aangeven aan vergadertijd enzovoort en toen deden ze of we op de markt stonden en zeiden: "dan 25%". Ik moet er nu zelfs om lachen. [Waarom wil je je niet gedeeltelijk ziek melden? Het heeft namelijk veel voordelen: als je wordt ziek gemeld, gaan de twee jaar van de Wet Verbetering Poortwachter lopen. Je werkgever is dan wettelijk verplicht om mee te werken aan reïntegratie. Dat kan inhouden: korter werken, werkplekonderzoek- en aanpassingen, andere taken enzovoort. Alle afspraken moeten worden vastgelegd en periodiek worden gecontroleerd op voortgang. Als de werkgever onvoldoende meewerkt om jou aan het werk te houden, krijgen ze een boete van het UWV. Verder heb je gedurende twee jaar ontslagbescherming en je houdt al je rechten op pensioen en zo. Als je trouwens vrijwillig korter gaat werken buiten een regeling om (bijvoorbeeld de VUT), kun je het beste zorgen voor een medische verklaring dat dit noodzakelijk is om je werk te kunnen blijven doen/volhouden. Daarmee voorkom je later gezeur met instanties over uitkeringen. Ik dacht er eerder ook anders over, nu is het voor mij een principezaak geworden om achteraf nog door het UWV als 'medische afzakker' geaccepteerd te worden (wat inhoudt dat ik in 2003 korter ben gaan werken om exact dezelfde redenen waarvoor ik nu ben afgekeurd.)] Wat echt gemeen was dat mijn leidinggevende vertelde dat anderen hebben aangegeven dat ik vergaderingen niet goed kan volgen. Het getuigt mijns inziens niet van goed leiderschap dat de ene leidinggevende over mij, ook leidinggevende, praat zonder dat ik op de hoogte ben. [Tja, ik ben redelijk achterdochtig. Ik heb altijd in mijn achterhoofd gehouden dat een werkgever primair zijn eigen belangen vooropzet. Hij wil best rekening houden met een werknemer, zolang het zijn eigen belangen niet schaadt. Daarom 4

5 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 5 hoor je ook niet alles wat ze bespreken. Ik krijg uit je verhaal de indruk dat je moet uitkijken dat je niet het stempel 'niet goed functioneren' krijgt. Daarmee geef je je werkgever namelijk een stok om mee te slaan!] Ik werd dus boos en zei: "Waar gaat dit over? Ik heb een arbeidscontract en wil graag blijven werken." Toen zei mijn leidinggevende, die ook geïrriteerd raakte, dat ze mij al veel eerder hadden moeten ziek melden. [Misschien gaan ze dat alsnog doen. Lijkt het je niet prettiger om zelf dat besluit te nemen?] Geen prettig gesprek uiteindelijk. Kortom, ik heb uitstel gevraagd tot het gesprek met Marie, onze bedrijfsarts. [Slim, kunnen de emoties wat bezinken (aan beide kanten) en kun je er zelf over nadenken en overleggen. Ik ben vorige week trouwens zelf nog bij Marie geweest. De reden dat ik bij haar was, was primair om afscheid te nemen. Ik zit niet meer in de ziektewet, dus ik zie haar niet meer. Ik heb de uitslag van mijn WIA-keuring binnen, maar ga bezwaar aantekenen. Daarvoor had ik nog wat informatie van Marie nodig. Ik gaf aan dat ik er spijt van had dat ik in 2003 op eigen kosten korter ben gaan werken: ik wilde me toen niet ziek melden. Toen moest ze zuchten. Ze vroeg zich af wat dat toch is met mij en noemde jou ook als voorbeeld. "Er zijn zoveel mensen die niets hebben en die melden zich ziek; jullie hebben echt iets en willen je niet ziek melden.."] Ook heb ik ze verteld van het werkplekonderzoek en uitgelegd dat ik dit nodig heb voor een eventuele aanvraag van een schrijftolk. Daar waren ze niet blij mee, want dit zou allemaal te lang duren. [Gewoon doorzetten. Wat misschien een goed idee is, is het aanvragen van een jobcoach. Viataal heeft dit voor mij aangevraagd en zij blijven mij de komende tijd begeleiden op mijn werk.] Het is een wonderlijke gewaarwording dat ik dit allemaal aan je kan schrijven. Ik ben je dankbaar dat je met me wil mailen. [Graag gedaan hoor. Zoals gezegd, ik ben blij dat ik kan helpen. Het is toch fijn dat je je verhaal en je vragen kwijt kunt. Ik heb de afgelopen jaren heel veel zelf moeten uitzoeken en elke keer voor mezelf moeten opkomen. Ik hoop door deze informatie door te geven het voor iemand anders makkelijker te maken. Verder is het fijn en goed om ervaringen te delen (ook voor mij hoor).] Groeten, Han IN MEMORIAM Lidwien van Wees Op 18 maart jl. is Lidwien van Wees te Winterswijk overleden. Op het Themaweekend van 2004 in Wehl kwam ik Lidwien voor het eerst tegen. Een vrolijke spontane meid. We werden aan elkaar voorgesteld door iemand met: "Jullie hebben dezelfde ziekte!" ( NF2). Lidwien kwam bij mij zitten, maar verkondigde al lachend: "Daar gaan we het niet over hebben hoor!" Eerlijk gezegd gaf ik haar groot gelijk. We hebben toen over tig onderwerpen gepraat, maar niet over onze medische toestand. "Dat weten we nu wel!", grapten we. In ieder geval klikte het tussen ons. We keken vooral naar de zonnige kant van het leven... In dat themaweekend werden we heel vaak bij dezelfde werkgroepjes ingedeeld. Zo leerden we elkaar beter kennen. Helaas zijn we elkaar daarna uit het oog verloren. Zij woonde helemaal in Winterswijk en ik in Woerden. Lidwien had ook een druk leven. Ze had twee opgroeiende kinderen en werkte ook nog. Twee jaar later in april 2006 kreeg ik echter mijn signaalhondje in spé, Didi, een Border Collie. Op de website van Stichting Signaalhond werden foto's geplaatst van Didi en mij en zo zag Lidwien een bekend gezicht op de site en mailde me. Wat bleek: ook zij wachtte op een hondje bij dezelfde stichting. Niet lang daarna heeft zij toen een witte Labrador, Senna genaamd, gekregen. Er was uiteraard een belangrijk onderwerp voor gesprek en vooral mails tussen ons bij gekomen, namelijk 'onze hondjes en hoe ze moeten leren een signaalhondje te worden'. Verder kwamen we elkaar vaker tegen bij hondenactiviteiten in het land. Het was altijd een leuk weerzien als we elkaar zagen en spraken. Onze medische toestand bespraken we mondjesmaat. Na lang over en weer mailen kwamen steeds meer persoonlijke zaken ter sprake, zoals wat het ons gebracht heeft en wat we vooral kwijt waren geraakt door het hebben van een aandoening. Lidwien was onder andere contactpersoon van de NF2- patiëntenvereniging (vroeger het VZVR, Vereniging Ziekte Von Recklinghausen). Zij verzorgde de mailcontacten. Was er een nieuw medisch snufje dat van belang kon zijn voor NF2-patiënten, dan mailde zij dit rond. Zij was het die iedereen ook inlichtte over de voorlichtingsavond over ABI of hersenstamimplantaat in Maastricht vorig jaar. Ook voor de Stichting Plotsdoven was Lidwien actief. Ze maakte een aantal jaren deel uit van de redactie van de Plotsdoof. Vorig jaar september hebben Lidwien en ik elkaar voor het laatst gezien samen met onze hondjes. Er speelden inmiddels verdrietige zaken in haar privé-leven. Bovendien stond ze voor twee operaties: het volledig laten verwijderen van een brughoektumor en het laten plaatsen van een ABI om zonder gehoorzenuwen toch weer te kunnen horen. Twee grote ingrepen, een hele klus! Ze voelde dat dit haar weg was. In november 2007 is zij in Maastricht geopereerd. Helaas is deze operatie mislukt. Er is nog geprobeerd om in een revalidatiecentrum aan de gevolgen van de operatie te werken, maar dit is niet gelukt. Moe gestreden van alles wat zij al allemaal te verstouwen had gehad in haar leven, door de aandoening en wat er de laatste maanden aan problemen bij was gekomen, heeft zij toen afscheid genomen van het leven. Op de rouwkaart liet ze schrijven: "Het is goed, want het is leven. Wat gebeurt is om het even. Het zijn de lessen die we leren, slechts het goddelijke te begeren." Lidwien is 41 jaar geworden en laat twee zonen achter. Edith Swart 5

6 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :45 Page 6 Die Naam: een dvd-rom met Bijbelnaamgebaren Het Nederlands Gebarencentrum heeft in samenwerking met de Vereniging Dit Koningskind een dvd-rom geproduceerd met Bijbelnaamgebaren: Die Naam, Standaard Lexicon Nederlandse Gebarentaal. Deze dvd-rom is een vervanging, een aanvulling en hier en daar een herziening van de videobanden Die Naam, die zijn uitgegeven door de werkgroep Bijnage. Bestaande Bijbelnaamgebaren in Nederland en het buitenland zijn geïnventariseerd. Daarnaast zijn nieuwe gebaren bedacht en vastgesteld. De dvd-rom bevat in totaal 310 gebaren. Het gaat om gebaren voor begrippen zoals bijvoorbeeld 'ark van Noach' en 'Golgota', 'opstanding', 'evangelie' en Bijbelfiguren zoals Abraham, Petrus, Jezus, Judas, Pilatus, David, Maria en Ester. Van elk gebaar wordt een film getoond en wordt uitleg gegeven. Daarnaast worden er tekstverwijzingen in de Bijbel gegeven waar het begrip te vinden is. Voor een aantal gebaren zijn ook verhalen in Nederlandse Gebarentaal opgenomen (NGT). De dvd-rom is te bestellen via de webwinkel van het Nederlands Gebarencentrum ( en kost 13,50 euro. Bron: Persbericht Tweede partnerdag in september 2008 door Astrid Meyer Op 13 september a.s. organiseert de Stichting Plotsdoven de tweede Partnerdag. Tijdens deze dag zal volop worden ingegaan op de impact die de plots- en laatdoofheid van de ene partner heeft op het leven van de horende partner en anderen in de directe omgeving van de plots- en/of laatdove. Tijdens de eerste Partnerdag, die in 2007 plaatsvond, bleek dat er nog nauwelijks iets bekend is over de invloed van plots- en laatdoofheid op het leven van de horende partner, kinderen en/of familie. Zowel in maatschappelijk als wetenschappelijk opzicht is hier nog veel te weinig aandacht voor. Wetenschappelijk onderzoek ontbreekt en uit de ervaringen van horende partners blijkt dat de weg naar adequate hulpverlening of advies een zeer moeizame is. Aan de tweede Partnerdag zullen diverse professionals hun medewerking verlenen. Net als vorig jaar wordt de openingslezing verzorgd door mw. Sleeboom, psychiater bij VIA (Landelijk Centrum GGZ en gehoorstoornissen). Zij zal onder andere Column van Joke Bosch - Hitte Over een paar dagen begint ie alweer: hopelijk weer een mooie zomer. De zomers die ik als kind heb meegemaakt, herinner ik me nog goed. Wij woonden naast een speeltuin en de meeste zomers werden daar doorgebracht. Ooit zijn we gaan kamperen in Egmond aan Zee. Mijn eerste grote liefde leerde ik kennen tijdens een zomervakantie in Groenlo. Natuurlijk herinner ik me ook de vele zalige zomers die ik in mijn geliefde Italië doorbracht. Ik had daar een huis. Een echte strandligger ben ik nooit geweest - mijn witte huid verbrandt te snel - maar ik zat graag op terrasjes. Onder een parasol, met een koel campari-tje is de hitte goed uit te houden. Mijn huis was in de bergen. Het dateerde uit de middeleeuwen en had dus dikke muren. Er waren genoeg beschaduwde plekjes te vinden en in huis was het koel. Af en toe ging ik naar de 'Bagni': luxe privé-stranden bij mij in de buurt. Je kon daar voor een luttel bedrag een parasol met stoeltjes en een tafeltje huren. En als je met je ingaan op de uitkomsten van een enquête die in de zomer wordt gehouden onder horende partners, kinderen en familieleden van plots- en laatdove donateurs. Daarnaast worden er twee panelbijeenkomsten gehouden: één voor horende deelnemers en één voor plots- en laatdove deelnemers aan de Partnerdag. 's Middags zijn er diverse workshops gepland. Het definitieve programma wordt medio juli bekend gemaakt op onze website en in een persoonlijke uitnodiging. Bij deze uitnodiging ontvangt u een enquête van mw. Sleeboom. Met deze enquête hoopt zij meer inzicht te krijgen in knelpunten en problemen waar horende partners, (volwassen) kinderen en familieleden tegenaan kunnen lopen. We hopen dat zij in grote getale hun medewerking zullen verlenen aan deze enquête. Alleen met uw steun is het mogelijk om meer inzicht te krijgen in de impact die plots- en laatdoofheid heeft op het leven van horenden in de directe omgeving van de plots- en/of laatdove en daarmee meer aandacht voor eventuele problemen én oplossingen. vingers knipte, kwam een jongen je bestelling opnemen. Daar genoot ik van. Hier in Nederland ben ik niet naar het strand te trèkken. Van Hoek van Holland tot Den Helder ligt het zó vol, dat als iemand zich bij Hoek van Holland omdraait ze tot aan Den Helder moeten meedraaien. Ook in mijn woonplaats Utrecht genoot ik van de zomers. We hebben hier aan de gracht werfkelders. Op die werven is het goed toeven. De horeca doet er goed zaken. Lekker, op zo'n beschaduwd terrasje met een koel glaasje witte wijn. Ik werkte ooit aan de gracht en na mijn werk ging ik altijd even terrasseren. Verder kwam ik eigenlijk alleen in de beschaduwde kloostertuin van mijn werkplaats. Je kon daar uitstekend een goed boek lezen. Hele bibliotheken zijn er gelezen. Tegenwoordig schijnt er een reusachtige theekoepel te staan. Mij zien ze daar dus niet meer, al die starende mensen. Over het algemeen geniet ik dus van de zomer. Ik wens iedereen een zalige zomer, in de tuin of op het balkon. Liefs, Joke 6

7 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :46 Page 7 Column van Cor Toonen - Plussen en minnen van leven met stilte Alles heeft zo zijn plus- en minpunten, ook het (plots)doof zijn ofwel leven met de stilte. De minpunten van het (plots)doof zijn altijd bij je en daar is al veel over gezegd en geschreven, maar over de pluspunten lees of hoor je niet zo vaak. De plussen en minnen zijn echter aan verandering onderhevig, omdat ze mee gaan met veranderingen in je leefsituatie. Als dove opa van twee jonge meiden van bijna vier en twee jaar is het gemis van het niet horen van deze ontluikende kletsmajoortjes en naar men zegt hun fraaie stemmetjes natuurlijk een minpunt van formaat. Dat is nu eenmaal eigen aan het dove-opa-zijn. Naast dit gevoelige minpunt heb je ook de lastige minpunten. Een fietstochtje met een kleindochter voorop hoort tot de wederzijdse favorieten. Vooral ook omdat opa veel wonderen in moeder natuur opvallen en er graag over wil vertellen, zoals over baby schaapjes, baby paardjes, biddende valken of eendenkuikentjes. Fietsend gaat de communicatie met een extra spiegeltje redelijk en het in de gaten houden of de kleine dame niet in slaap is gevallen ook. afstapje. Intussen heeft ze ook al door dat je opa leuk kunt foppen door voor de grap stevig aan zijn jasje te trekken. Laat ik niet vergeten ook enkele pluspunten van het dove-opa-zijn aan te roeren. Wij hebben een vaste oppasdag en dan wil het nogal eens een herrie van jewelste zijn als de twee dametjes uit hun dak gaan met hun favoriete 'the Sisters'-act, waarbij ze een blokje uit de blokkenwagen als microfoon gebruiken en hun hoge stemmetjes op maximum zetten. Dove opa geniet volop van wat hij te zien krijgt, maar slechthorende oma krijgt kippenvel. Zo ook als ze een percussieconcert geven met een met wasknijpers gevuld metalen emmertje als rammelaar en een metalen pedaalemmertje als drum. Banen voor slechthorende en (plots)dove HBO/MBO-ers Gezocht: mensen met een arbeidshandicap die in de financieeladministratieve sector willen werken. Ook slechthorenden en (plots)doven worden opgeroepen. 'Onbegrensd Talent' is een bureau dat arbeidsgehandicapten opleidt, hen een plek op de arbeidsmarkt biedt en begeleidt. Sinds kort richt het bureau zich ook op mensen met mbo/hbo-niveau (HEAO, SPD, MEAO, PD) voor functies variërend van salarisadministrateur tot analist in Business Intelligence, van functionaris PZ tot administratief medewerker. Voor meer informatie: Bron: Teletekst d.d.16 mei 2008 Nu de oudste is verhuisd naar achterop valt de communicatie met haar weg. Als er iets is, trekt ze wel aan mijn jasje en dan stap ik even af. Dat afstappen is lastig met twee van die kleine gasten, maar dat moet er dan maar bij. Lastiger is dat de praatgrage achterpassagier regelmatig aan mijn jasje trekt als ze iets wil vertellen. Ze heeft trouwens al lang door dat voor dit vertellen opa haar moet kunnen aankijken en ja, ook al dat ze dan duidelijk en wat langzamer moet praten, het schreeuwerige wil er dan - schijnbaar - nog wel eens spontaan bijkomen. Zo verandert een op zich leuk gepland fietstochtje nu meer en meer in een op- en afstaptochtje. Wellicht is het tijd om een afspraakje met haar te gaan maken dat opa regelmatig zal afstappen om even bij te praten. En dan maar hopen dat ze het spontane kind in zichzelf een beetje kan afremmen en haar babbel kan bewaren tot het eerst volgende Op de oppasdag brengen en halen wij de oudste naar de peuterspeelzaal die de voor onze meiden heel toepasselijke naam 'De trommel' heeft. Elke keer als een peuter vier jaar is geworden is er feest, want dan gaat deze peuter naar de kleuterklas van de aanpalende 'grote school'. De ouders proberen zich dan vaak te onderscheiden met een exclusief afscheidscadeautje voor de achterblijvertjes. Laatst kreeg ze allemaal een fluitje De attente hoofdjuf vroeg mij of ik fluitjes kon horen. Nee, zei ik, ook nu is het voor mij lekker rustig. Ik denk dat u - zoals nu - wel een beetje jaloers op mij zult zijn? Juf: "Jaaaa, soms wel hoor!" 7

8 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :46 Page 8 Gebarencafé Zutphen Waar? In het gezellige Café de Spaan, Nieuwstad 56, 7201 NS Zutphen. Wanneer? Vrijdag 27 juni 2008 in Café De Spaan te Zutphen Daarna: Elke vierde vrijdag van de even maand. Entree? GRATIS Toegang. Tijd? uur. Meer info? handenwappercafe@gmail.com Rondje respect Een bijzonder project op het Montessori College Aerdenhout 'Rondje Respect' is een initiatief van het COC Kennemerland. Ruim 300 leerlingen en mentoren van het MCA (Montessori College Aerdenhout) namen deel aan dit bijzondere briefschrijfproject. De leerlingen correspondeerden met mensen uit 'kwetsbare groepen' die eerder en vaker te maken hebben met vooroordelen en/of uitsluiting in de samenleving. De leerlingen konden op deze manier hun eigen vragen stellen, hun eigen ervaringen delen en hun mening vormen/geven. De reacties van zowel de leerlingen als de briefschrijvers (door het COC Kennemerland verzameld en 'gematched') waren overwegend positief en enthousiast. Het project, dat werd begeleid door Yosha van der Steen (docent/mentor van MCA), vormt een eerste aanzet voor het vergroten van kennis van en begrip voor diversiteit in onze samenleving. Eindproduct van het project is een boekje dat een compilatie bevat van de ruim 500 brieven die over en weer zijn geschreven door leerlingen en terugschrijvers. Volledig is het zeker niet, maar het geeft wel een goede indruk van 'Rondje Respect'. Onder de terugschrijvers bevonden zich onder andere gehandicapten, doven en slechthorenden, blinden en slechtzienden, asielaanvragers, moslims, joden, (ex-)gedetineerden, (gelovige) homo's en lesbische vrouwen, chronische zieken, dak- en thuislozen en ouders/broertjes of zusjes van gehandicapte kinderen. In het boekje zijn onder andere fragmenten opgenomen uit de briefwisseling tussen leerlingen en twee plotsdoven, Daan en Cor. Nieuwsgierig naar de inhoud? Het boekje is te bestellen door een bedrag van 4 euro (incl. verzendkosten) over te maken op gironummer: t.n.v. COC Kennemerland te Haarlem. Hoorapparaten voor Sri Lanka Onlangs ontving Tineke de Silva van de Dr Reijntjes School for the Deaf in Sri Lanka een doos met meer dan zestig gebruikte hoorapparaten! Een Sri Lanka-reiziger leverde ze af namens doven en slechthorenden uit Nederland. Al enkele jaren zamelt Cor Toonen hoorapparaten in voor dove kinderen in Sri Lanka. Vrijwilligers bezorgen de apparaten bij de Dr Reijntjesschool. De laatste zending werd gecontroleerd door Tinus Weurding, die de hoorapparaten eveneens voorzag van nieuwe batterijtjes. Inmiddels zijn deze door de kinderen in gebruik genomen. De directeur van de school, Tineke de Silva, gaf aan erg blij te zijn met de gulle gift. Ook de wijze waarop de zending was verzorgd, maakte indruk: "De hoortoestellen waren heel zorgvuldig verpakt met bijpassende batterijtjes erbij. We merkten dat het deze keer door dove personen was verzorgd! Soms krijgen we een plastic zak met 'inhoud'! De batterijen zitten dan al jaren in het hoortoestel en zijn gaan oxideren. We moeten het dan in de prullenbak gooien." 8

9 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :46 Page 9 Cor Toonen ontving de volgende bedankbrief: Beste Mensen, Moratuwa, Graag willen we iedereen in Nederland, die de hoorapparaten heeft ingezameld voor onze dove leerlingen, heel erg hartelijk bedanken. Het is geweldig om te zien dat mensen in Nederland zich inzetten voor de kansarme dove kinderen in Sri Lanka. De hoortoestellen die we vorige week via Cor Toonen ontvingen, zagen er welverzorgd uit, in aparte doosjes verpakt met bijpassende batterijtjes. In al die jaren is dit de eerste keer dat een zending hoortoestellen er zo perfect uit ziet! Ook namens de dove leerlingen en stafleden heel erg hartelijk bedankt! Met hartelijke groeten, Tineke de Silva-Nijkamp Hebt u één of meer niet meer gebruikte hoorapparaten? De kinderen van de Dr Reijntjesschool zijn hier erg blij mee. Uw gebruikte apparaten zijn dus zeer welkom! U kunt contact opnemen met Cor Toonen via e- mail cortoonen@home.nl of per gewone post Stuiverstede 9, 5431 RT Cuijk. Namens de kinderen van de Dr. Reijntjesschool for the Deaf alvast hartelijk dank! Open Universiteit Nederland Studeren met een auditieve beperking door Ignace Laval De Open Universiteit Nederland is de universiteit van een levenlang leren. Ons onderwijs laat zich kenmerken door openheid, flexibiliteit en kwaliteit. In onze eigen cursussen en wetenschappelijke opleidingen (Bachelor en Master) en in samenwerkingsprojecten en -programma's met partners passen we de nieuwste technologieën en onderwijskundige inzichten toe. Ons uitgangspunt is dat iedereen van het hoger onderwijs aan onze instelling gebruik moet kunnen maken. De enige toelatingsnorm is de leeftijd vanaf 18 jaar. Wij vinden het belangrijk dat ook mensen met een functiebeperking onbeperkt kunnen studeren. Daarom biedt de Open Universiteit Nederland voor mensen met een auditieve beperking een compleet opleidingenaanbod. Dit aanbod behelst meer dan 300 cursussen, 6 bacheloropleidingen, 13 masteropleidingen, 7 begeleide masteropleidingen, 15 kort hoger onderwijsprogramma's en 3 (post) hbo-opleidingen. Daarnaast kent de Open Universiteit een aantal faciliteiten, zoals de mogelijkheid om via e- mail vragen te stellen aan de docent. Verder wordt met de docent/onderwijsadviseur bekeken of er voorzieningen nodig zijn tijdens verplichte bijeenkomsten en worden nietschriftelijke tentamens in overleg geregeld. Bij de Open Universiteit Nederland kunt u terecht met uw vragen omtrent het volgen van een cursus of opleiding. Per persoon bekijken wij welke aanpassingen noodzakelijk zijn. Voor meer info: Open Universiteit Nederland Lange Houtstraat CV Den Haag Tel.: ignace.laval@ou.nl Bereikbaar: ma t/m do uur Of: Gebarenles voor Prinses Maxima en Prinses Laurentien Tijdens de Wereld Doven Dag 2007 in Eindhoven heeft de voorzitter van het Dovenschap, Benny Elferink, het Koninklijk Huis een Gebarenles aangeboden. Deze Gebarenles zal worden aangeboden aan Prinses Màxima en Prinses Laurentien, zo heeft het Koninklijk Huis onlangs besloten. Samen met het Nederlands Gebarencentrum zal het Dovenschap de les ontwikkelen. Bron: 9

10 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :46 Page 10 Ik heb wat, krijg ik ook wat? Week van het studeren met een functiebeperking door Wouter Bolier De nieuwe versie van de folder 'Ik heb wat, krijg ik ook wat?' is verschenen. In deze wegwijzer staat een overzicht van alle actuele compensatieregelingen voor onder meer doven en slechthorenden. Mensen met een (auditieve) handicap, een chronische ziekte of een hoge leeftijd worden vaak geconfronteerd met extra kosten voor onder andere medische zaken en (hoor)hulpmiddelen. De folder is te downloaden op Telefonisch bestellen kan ook: Voor meer informatie: Op 22, 24 en 25 april organiseerden de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) de week van het studeren met een functiebeperking. Op dinsdag 22 april was de kick-off van de week. Op een feestelijke bijeenkomst werd de week geopend met de lancering van de website Ook werd door de studentendecanen van de HvA en de UvA een boekje gepresenteerd voor een ieder die te maken heeft met een (student met) functiebeperking. In het boekje staan tips over wat je kunt doen bij problemen waar je tegenaan loopt door een handicap of beperking en bij welke instanties je terecht kunt voor hulp en advies. In het boekje is ook een hoofdstuk over auditieve beperkingen opgenomen. Verder werden op de kick-off fragmenten van een film vertoond, waarin zes studenten vertellen over hun ervaringen met studeren met een functiebeperking. Ik was één van die studenten. Het gaf me een raar gevoel om mezelf terug te zien op zo'n groot scherm voor een volle zaal mensen. Desondanks beloofde de voorproef van de film veel goeds. De film zal deze zomer uitkomen en op de website worden geplaatst. Op donderdag 24 april gaf ik in het kader van de week tweemaal een workshop over studeren met een auditieve beperking. De opkomst viel een beetje tegen, maar desondanks heb ik een aantal mensen informatie kunnen geven over de drie grootste groepen auditief beperkten: plots- en laatdoven, slechthorenden en vroegdoven. Ik heb verteld wat een auditieve beperking betekent voor studenten en hun omgeving. Aan de hand van praktijkvoorbeelden liet ik de deelnemers nadenken over problemen waar je als (plots)dove of slechthorende student tegenaan kunt lopen. Na een korte inleiding over Nederlandse Gebarentaal en Nederlands met Gebaren en volgde ten slotte een les gebarentaal. De deelnemers waren erg geïnteresseerd en vonden het een leerzame workshop. Op vrijdag 25 april was er een studentenhaverdebat in het Crea-café van de UvA: dove en slechthorende jongeren gingen in debat met goedhorende studenten. We discussieerden over de stellingen 'Dove studenten moeten meer studiefinanciering krijgen' en 'De boerka/hoofddoek moet verboden worden in het hoger onderwijs'. Een jury beoordeelde de argumenten in het debat. Zelf scoorde ik hoog met de volgende argumentatie: "Ik kan tijdens mijn studie al mijn problemen zelf oplossen, en na het afstuderen krijg ik dan een zak met geld, waarna ik de opleiding verlaat. Na mij komt vervolgens een andere student die tegen dezelfde problemen oploopt als die ik heb gehad, dus daarom kun je beter geld investeren in de omgeving van studenten, bijvoorbeeld door betere voorlichting aan docenten, decanen en medestudenten." Na het debat was er 's a vonds nog een feest dat verdacht veel leek op een verkleinde versie van Sencity. Ik kon helaas maar kort blijven, maar vond het erg gezellig. Al met al was het een bijzondere en enerverende week. Ik vind het een goede zaak dat de UvA en HvA aandacht besteden aan de problemen en moeilijkheden die studenten met een functiebeperking hebben. Ik hoop dat men meer begrip en informatie heeft gekregen, waardoor men beter en vooral vriendelijker omgaat met diegenen die een handicap of beperking hebben. 10

11 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :46 Page 11 Voorvechterstraining zeer leerzaam door Wouter Bolier In de maanden februari, maart, april en mei nam ik deel aan de tweede Voorvechterstraining van Dovenschap. Het was een leerzame en bijzondere ervaring en ik heb er erg van genoten! Een kort verslag. Aanvragen Teamtolken via Tolkmatch Sinds kort is de nieuwe versie van Tolkmatch online! Met deze versie kunnen teamtolken worden aangevraagd. Men spreekt van teamtolken als twee tolken samen worden ingezet om een situatie te tolken. Met één tolkaanvraag is het voortaan mogelijk om twee tolken tegelijk te regelen voor een situatie. Het aanvragen van teamtolken werkt hetzelfde als het aanvragen van één tolk. Klanten dienen online een aanvraag in. Nadat alle details van de aanvraag zijn ingevuld, vraagt het systeem of het een normale aanvraag is of een teamtolkaanvraag. Daarna is het mogelijk om zelf twee tolken te zoeken of kan de aanvraag worden doorgestuurd naar de bemiddeling van Tolknet. Overigens blijft het voor klanten ook mogelijk om via post, en fax (team)tolken aan te vragen. De training werd gegeven door Jacqueline Rensen en haar assistent Gera Vonk. Vijfmaal kwamen we om de paar weken op vrijdag en zaterdag bijeen in Hotel Stayokay in Den Haag. Dat betekent dat we tien dagen zeer intensief bij elkaar hebben gezeten. De groep bestond uit acht zeer diverse mensen qua leeftijd, achtergrond en auditieve beperking. Ik - als enige plotsdove - kwam regelmatig in de clinch met een aantal van mijn medegroepsleden, vanwege mijn andere meningen en visies op het hebben van een auditieve beperking. We spraken over leiderschap, Doof en doof, Dovencultuur, persoonlijke krachtbron, kernkwaliteiten, dromen, macht, onmacht en machteloosheid, en zelfinzicht. Tijdens de training werd ik mij bewust van mijn sterke en zwakke punten en leerde ik mezelf verplaatsen in een ander. De wereld van auditief beperkten is zeer divers en telt naast plots- en laatdoven ook orale vroegdoven, gebarende vroegdoven, culturele Doven en - verreweg de grootste groep - slechthorenden. Ieder persoon heeft zijn eigenzinnigheden, kennis, ervaring en achtergrond. Die diversiteit maakte onze groep tot een bont gezelschap. Ook communiceert iedereen op zijn eigen manier. Iedere dag waren er steevast vier tolken aanwezig: twee schrijftolken en twee gebarentaaltolken. Op die manier was een optimale communicatie gegarandeerd. Ik vond het wel prettig om af en toe dingen terug te kunnen lezen op het scherm van de schrijftolk. Ook had ik soms moeite om me te uiten in gebaren, waardoor ik mijn CI pakte en begon te praten en de gebarentolk mijn spraak omzette in gebarentaal. Deze optimale communicatieomstandigheden waren voor mij een bijzonder aangename ervaring. Ondanks de grote verschillen tussen de deelnemers onderling en de soms zware gespreksonderwerpen heb ik de training als heel gezellig en zeer leerzaam ervaren. Een aanrader voor een ieder die zich persoonlijk (verder) wil ontwikkelen en zich wil verdiepen in visies, meningen en gedachten van andere auditief beperkte mensen. Per slot van rekening zitten we allemaal in hetzelfde schuitje: we kunnen niet (goed) horen. En dat schept een band die voor mij door de training enorm is versterkt. Ik heb nu meer oog en begrip voor de andere groepen auditief beperkten en dat is voor mij als bestuurslid van de Stichting Plotsdoven - een functie waarin ik regelmatig te maken heb met de andere Molenbelangenorganisaties - pure winst! Meer informatie over de training: Steeds vaker worden teamtolken bij lange of zware opdrachten ingezet. Bijvoorbeeld bij opdrachten waarbij op hoge snelheid getolkt moet worden, opdrachten met ingewikkelde termen of bij het tolken naar een andere taal (bijv. Engels). Dor twee tolken in te zetten wordt de kwaliteit van het tolken verhoogd en kan met minder onderbrekingen (tolkpauzes) worden getolkt. Bron: Persbericht Nieuwe Lareb-website: alles over bijwerkingen De website van Lareb, het kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen in Nederland, is volledig vernieuwd. U vindt er alles over bijwerkingen op een zeer gebruiksvriendelijke manier, mede dankzij de aparte ingangen voor patiënten en voor zorgverleners. Alle bij Lareb beschikbare kennis over bijwerkingen is te vinden op Wilt u weten of een bepaalde bijwerking al eerder is gemeld, dan is dat binnen enkele seconden duidelijk. Veel voorkomende bijwerkingen worden uitvoerig beschreven. Ook de nieuwste informatie over bijwerkingen, zowel uit Nederland als uit bronnen elders in de wereld, is op de website te vinden. Via de speciale patiënteningang wordt de informatie over mogelijke bijwerkingen per geneesmiddel in begrijpelijke taal weergegeven. Verder heeft de vernieuwde website een makkelijke zoekfunctie. In de bijwerkingendatabank kunt u nu ook zoeken op bijwerking, in plaats van alleen op geneesmiddel. Het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb is vooral bekend als meldpunt voor het melden van bijwerkingen. Dat is ook een belangrijk aspect van Lareb. Via de website kunt u bijwerkingen melden. Het digitale meldformulier is zeer gebruiksvriendelijk. Het invullen ervan kost slechts enkele minuten. Lareb stuurt de melder altijd een persoonlijk bericht terug. Daarnaast wil Lareb graag dat de enorme hoeveelheid kennis die bij Lareb aanwezig is, wordt ingezet voor een veilig en verantwoord gebruik van geneesmiddelen. Al deze informatie is voor dit doel beschikbaar en voor iedereen toegankelijk. Bron: NVVS Nieuwsbrief d.d. 14 mei

12 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :47 Page 12 12

13 Plotsdoof juni 2008, 4.0.qxd :47 Page Jaar - Voor elkaar Verslag van een bijzonder jubileumthemaweekend Van 14 tot en met 16 maart 2008 vond het 25e Themaweekend plaats. Met op zaterdag een reünie voor alle deelnemers aan voorgaande themaweekenden. Zowel het weekend als de reünie werden druk bezocht. Tussen alle activiteiten door werd flink bijgepraat en de fototentoonstelling bracht oude herinneringen weer tot leven. Rie Gottschall en Hilda Havinga doen verslag. Hilda Havinga had me opgegeven en meegenomen. Direct bij aankomst werden we heel hartelijk ontvangen, alsof we familie waren. Ik kende erg weinig mensen. Bij een lekkere kop koffie keek ik mijn ogen uit. Er kwamen nog velen na ons binnen. Je kon aan de mensen zien dat ze naar deze ontmoeting hadden uitgekeken. Al snel ontdekte ik vier oude bekenden van de NVVS. Het werd tijd om aan tafel te gaan. Steeds zat je bij anderen, waardoor ik het gevoel kreeg dat ik er al helemaal bij hoorde. Voor de avond had de organisatie een activiteit bedacht. We kregen allemaal een cijfer en moesten met elkaar om de tafel. Bij mij kwamen drie mannen om van gedachten te wisselen over wat plotsdoof zijn echt betekent. Na het officiële gedeelte liep een ieder met een drankje weer naar anderen voor een babbeltje. Om uur ging de bar dicht en moesten we ons bed op zoeken. Wij waren bij de laatsten. Dom, dom, dom, want we moesten vroeg op: 8.00 uur aan het ontbijt. Thuis had ik al bedacht: wie bedenkt zoiets: 8.00 uur! Later op de dag begreep ik het: er was een zeer gevuld programma. De bus kwam voorrijden. We gingen met circa 50 personen op weg naar Bakkeveen, waar we werden opgewacht door een fotograaf. Daar ontdekte ik vele bekenden: Wietze Venema, Elly Jacobus, Yvonne Kemink, mijn eerste docente gebarentaal, Frouke Schouwstra, mijn tweede docente. We kregen koffie met gebak. We luisterden, we babbelden en bekeken foto's van 25 jaar themaweekenden. Vervolgens werden we verwend met een heerlijke lunch. En weer schuif je bij anderen aan. Luisteren, praten, eten en drinken. Daarna mocht iedereen doen, waar ze zich voor hadden opgegeven. Ik had ingevuld: alleen maar kijken en luisteren. En dat heb ik ook echt gedaan. Vooral het gedicht van Cor Toonen, wat veel emotie bij me losmaakte. Het toneelspel Disco: wat had ik een medelijden met Laurens Geldermans, terwijl ik wist dat het maar een spel was. Wel een spel wat raakt. Weer Cor met een gedicht. Je moet het maar kunnen zo'n onderwerp, zo echt. Ik had moeite met mijn tranen en dat zagen anderen. Ze gaven me water en troost. Toen stroomden mijn tranen echt. Wij namen afscheid van de dertig achterblijvers en gingen met de bus terug. Tot mijn schrik was ik mijn stem kwijt: teveel gepraat. Na een heerlijk diner moest ik in verband met familieomstandigheden met spoed naar huis. De Paasdagen heb ik doorgebracht met de boekjes '25 Jaar - Voor elkaar' en 'Net als jij'. Dus ik was die dagen helemaal bij jullie. Hulde aan de organisatie! Rie Gottschall-Reijerse Tegen vieren stroomden de eerste gasten binnen in Hotel Brinkzicht in Vledder, wat in 1995 is verkozen tot een van de mooiste groene gemeentes van Europa. Het is omgeven door uitgestrekte bossen, vennen en heidevelden. Na een heerlijk uitgebreid buffet sprak Gerard de Vijlder een openingswoord. Hierna was er een kennismakingsspel en tijd voor ontspanning in een gezellige ambiance. De volgende ochtend bij het krieken van de dag stond na het ontbijt een bus klaar om het gezelschap naar Bakkeveen te vervoeren voor een reünie. We reden langs prachtige landschappen en kleine dorpjes. In Bakkeveen aangekomen wachtte ons een warm onthaal door de organisatoren en een fotograaf. En er was koffie met gebak! Het zag er feestelijk uit, versierd met vlaggetjes: plotsdoof 25 jaar. Na een toespraak waren de 'oh's' en 'ah's' niet van de lucht bij het bekijken van de fototentoonstelling. Goed verzorgd, prachtig en duidelijk weergegeven. 25 jaar herinneringen in de 'Volkshogeschool' in Bakkeveen waar het begon. Na het bezichtigen van de tentoonstelling kon men het jubileumboekje in ontvangst nemen. Een prachtig boek: 25 Jaar - Voor Elkaar. 24 Themaweekends beschreven door mensen met een warm hart voor de Stichting Plotsdoven. Door de goedhorende mensen wordt nog maar al te vaak gedacht dat dove mensen geen plezier kunnen maken. Nou, we zitten vol humor en er wordt veel gelachen, soms met een traan. Vervolgens ook hier weer een goed verzorgde lunch en daarna kon men aan diverse work- Kinder-dvd: Zingen met gebaren Viataal ontwikkelde een speciale dvd voor kinderen: 'Zingen met gebaren'. De dvd is geschikt voor alle kinderen. Ieder kind kan veel plezier beleven aan het meedoen met de kijk-liedjes, zowel kinderen die horen, slecht horen of niet horen, als kinderen die een achterstand hebben in de spraak- of taalontwikkeling. De dvd bevat veel bekende kinderliedjes en liedjes voor alledaagse bezigheden. Elk liedje kan op drie manieren worden afgespeeld: in Nederlands ondersteund met Gebaren, in Nederlandse Gebarentaal of met pictogrammen. De dvd kost 22,50 euro en is te bestellen op Nieuwe Oorakel-spreekuren Oorakel geeft antwoord op vragen over doofheid, slechthorendheid, spraak- en taalmoeilijkheden en hoorhulpmiddelen via de telefoon en op diverse plaatsen in Nederland. Nieuw zijn de spreekuren in Nijmegen en Vorden. In Nijmegen komt Oorakel nu elke tweede woensdag van de maand; in Vorden op elke eerste vrijdag van de maand. Voor Vorden moet u een afspraak maken. In Nijmegen kunt u ook zo binnenlopen. In Nijmegen vinden tegelijkertijd de spreekuren plaats van Bureau Arbeid en Tolknet. Voor meer info over de Oorakelspreekuren: 13