Preventie rekenproblemen door effectief rekenonderwijs in de groepen januari 2015

Transcriptie

1 Preventie rekenproblemen door effectief rekenonderwijs in de groepen januari 2015 Arlette Buter 1

2 Goede rekenstart Beredeneerd aanbod Inhoud Rekenactiviteiten in de (kleine) kring De cruciale aspecten van de ontwikkeling van het leren tellen en getalbegrip Doel: - De effectiviteit van het rekenonderwijs in de aanvangsgroepen vergroten door doelgericht en betekenisvol met jonge kinderen te rekenen - Zicht krijgen op cruciale aspecten van de ontwikkeling van het leren tellen en getalbegrip

3 Omgaan met getallen: Verschillende betekenissen van getallen Aantal : de hoeveelheid van vijf dropjes Telgetal : nummer 5 Meetgetal : leeftijd van vijf jaar Naamgetal : tramlijn vijf Rekengetal: = 5

4 Goede rekenstart Verband getalbegrip 5 jarigen rekenprestaties latere leeftijd Rekentijd, minimaal 20 minuten per dag Beredeneerd aanbod (elke dag rekenen vanuit doelen SLO) Betekenisvolle rekenactiviteiten Vroegtijdig signaleren/effectieve interventies in kleine kring (zorg zwakke rekenaars is afgestemd) 4

5 Rekeninhouden in domeinen - Lengte, Omtrek, Oppervlakte -Inhoud -Gewicht -Tijd -Geld Meten Getalbegrip Meetkunde -Omgaan met de telrij - Omgaan met hoeveelheden - Omgaan met getallen -Oriënteren en lokaliseren - Construeren -Opereren met vormen en figuren 5

6 Doelen tellen en getalbegrip eind groep 2 Omgaan met de telrij kunnen opzeggen van de telrij t/m 20 kunnen terugtellen vanaf 10 verder en terug kunnen tellen vanaf willekeurig getal tellen met sprongen van 2 Doelen SLO:

7 Omgaan met hoeveelheden resultatief kunnen tellen t/m 20 kunnen vergelijken van hoeveelheden tot 10-20: meer/minder/evenveel/meeste/veel/weinig/samen en toepassen van de begrippen Hoeveelheden t/m 10 op verschillende manieren kunnen herkennen en representeren (structureren) kunnen redeneren bij hoeveelheden en kan met behulp hiervan erbij- en eraf- vragen in betekenisvolle situaties beantwoorden en representeren hoeveelheden t/m 10 kunnen splitsen in betekenisvolle situaties herkennen van kleine hoeveelheden in één oogopslag verkort kunnen tellen van hoeveelheden tot 12 door gebruik te maken van patronen en structuren (bijv. dobbelsteen).

8 Omgaan met getallen herkennen en (schrijven) van de cijfersymbolen t/m 10 de volgorde van de cijfersymbolen t/m 10 herkennen hoeveelheden t/m 10 kunnen representeren met een cijfersymbool en omgekeerd verschillende betekenissen van getallen

9 Beredeneerd aanbod Werk vanuit doelen i.p.v. thema s. Koppel vanuit de doelen de juiste activiteiten uit het thema. Per periode de doelen duidelijk in beeld. Welke activiteiten worden aangeboden om de doelen te bereiken? Wat moeten kinderen weten aan het einde van groep 1 en 2?

10 Rekenrijk Activiteitenlijn 1-2: jaarplanner

11 Wizwijs 1-2: blokoverzicht

12 Uitwisselen Hoe wordt er gezorgd voor een beredeneerd aanbod? Wordt er voldoende tijd besteed aan rekenen? Wat doe ik al? Wat neem je mee?

13 Groepsplan rekenen 1-2 Doelen Activiteit Inhoudelijke aanpak Organisatie, tijd, planning Evaluatie Periode groepsplan: Werk met een beperkte periode, door kortere perioden aan te houden kun je de doelen op de subgroep afstemmen en gericht sturen op het halen van de doelen

14 Indeling groepsplan Basis: volgt de planning Plus: welke uitdaging krijgen deze leerlingen? Intensieve groep: Breng het rekenniveau in kaart d.m.v. observaties, ontwikkelingsvolgsysteem, diagnostische gesprekken, peilingsactiviteiten + analyse Cito en sluit hierop aan Wat gaat bij deze leerlingen niet goed? Aan welk stuk kennis of inzicht ontbreekt het? Wat ga je hieraan doen? Deze activiteiten worden beschreven in het groepsplan. Bijv. herhaling activiteit methode met aanpassing, andere activiteiten

15 Subgroepen: indeling per leerstofonderdeel Intensieve groep: indeling per leerstof onderdeel: Tellen en getalbegrip: Omgaan met de telrij Omgaan met hoeveelheden Omgaan met getallen Meten (incl. tijd) Meetkunde Grote achterstand: extra tijd inplannen!

16 Kenmerken rekenzwakke leerlingen in 1-2 Mogelijk langzamer met leren tellen (meer fouten maken) Moeite met het zien van structuur en met het zelf structureren van een hoeveelheid Moeite met ordenen en vergelijken van hoeveelheden en met schatten van aantallen Moeite met betekenis verlenen aan rekentaal en symboliseringen Moeite met ruimtelijk voorstellen Uit: passende perspectieven, profielschetsen. Christien Janssen Evelyn Kroesbergen

17 Uitwisselen Op welke manier wordt er gewerkt op school met groepsplannen? Wat gaat goed? Wat zijn knelpunten? Wat doe ik al? Wat neem je mee?

18 Een rekenactiviteit in de kring Betekenisvol Iedereen doet mee Opwarmer Doel benoemen Kern Differentiatie Samen werken Feedback Nabespreking 18

19 learningmodules/rekenen-in-de-groepen-1- en-2/ Bekijk het videofragment en noteer in tweetallen wat je opvalt. Doen alle leerlingen actief mee? Is deze activiteit betekenisvol? Wat spreekt je aan? Wat zou je eventueel anders doen? 19

20 Uitwisselen Op welke manier wordt er gewerkt in de grote kring? Is er voldoende tijd in geroosterd voor het werken in de kleine kring? Wat doe ik al? Wat neem je mee?

21 De ontwikkeling van het tellen Akoestisch tellen Synchroon tellen Ordenen van voorwerpen Resultatief tellen a. kennen van de telrij b. synchroon kunnen tellen (correspondentie) c. telhandeling kunnen organiseren d. weten dat het laatstgenoemde telwoord de totale hoeveelheid te tellen voorwerpen aangeeft Verkort tellen

22 Wat zijn factoren die de moeilijkheidsgraad bij het tellen bepalen?

23 Factoren die de moeilijkheidsgraad bij het tellen bepalen: de grootte van de aantallen ruimtelijke vorm waarin de aantallen liggen (groepjes) al dan niet zichtbaar of tastbaar zijn van de aantallen aard van de hoeveel-vraag (contextgebonden of objectgebonden) Bepaal eerst in welke fase van het leren tellen kinderen zich bevinden en kies dan een activiteit die ze verder brengt in de leerlijn.

24 Contextgebonden tellen-en-rekenen Het begrip hoeveel wordt (nog) niet begrepen in een nietbetekenisvolle situatie. De context maakt de kinderen extra alert op het belang van foutloos tellen. Hoe oud?

25 Objectgebonden tellen-en-rekenen Het begrip hoeveel wordt begrepen als de vraag betrekking heeft op concrete objecten. De meer formele rekenvraag Hoeveel is zeven eraf drie? wordt (nog) niet begrepen. Hoeveel kaarsen?

26 Verkort tellen: verschillende vormen via doortellen door handig te structureren verkort terugtellen door samenvoegen tellen met sprongen

27 Voorwaarden verkort tellen resultatief tellen kleine hoeveelheden in één keer overzien vertrouwen dat verkort tellen hetzelfde resultaat heeft als één voor één tellen structureren

28 Structureren in groep 3 28

29 Structuur in de telrij

30 Structuur in een hoeveelheid Grip krijgen op een hoeveelheid Loskomen van één-voor-één tellen

31 Structuur van getallen 10 5 en 5 7 en 3 8 en 2 getalbeelden

32 Door te structureren kunnen kinderen beter greep krijgen op aantallen; ze kunnen sneller zien hoeveel er van iets zijn kan flexibele getalkennis worden opgebouwd (komt ten gunste van het rekenen met die getallen)

33 Wie het meeste gooit Twee spelers krijgen allebei twee dobbelstenen. Je gooit tegelijk met de twee dobbelstenen. Wie heeft de meeste stippen gegooid? Die speler mag een fiche pakken. Als je allebei evenveel gooit, pak je allebei een fiche. Speel zo door totdat de fiches op zijn De winnaar is degene wie de meeste fiches heeft. 33

34 Wie het meeste gooit Speel in tweetallen het peilingspel Wie het meeste gooit. Welke rekeninhouden komen aan de orde? Welke vragen kun je stellen en welke interventies kun je doen? 34

35 Wie het meeste gooit Op de video zien jullie Aukje (4;10) en Britt (5;2) uit groep 1. Zij spelen het spelletje Wie het meeste gooit met twee dobbelstenen. Wat kun je nu zeggen over de mate van getalbegrip bij deze kinderen? Maken zij gebruik van de structuur van de dobbelsteen? 35

36 Omgaan met getallen: Op een rijtje Britt en Aukje doen nu het spelletje op een rijtje. Kun je voorspellen hoe dit nu zal gaan?

37 1 e niveau van symboliseren Aantallen worden gerepresenteerd met een afbeelding of schets van ieder te tellen object.

38 2 e niveau van symboliseren Aantallen worden gerepresenteerd met vervangers voor concreet aanwezige objecten of afbeeldingen (telbare tekens).

39 3 e niveau van symboliseren Aantallen worden gerepresenteerd met cijfersymbolen.

40

41 Vragen? Kwaliteitskaarten School Aan Zet Tellen en getalbegrip Meten en meetkunde E-learning: rekenen in de groepen 1-2 Bedankt voor uw aandacht 41