Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden"

Transcriptie

1 Energieakkoord Informatie voor belanghebbenden Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Energieakk Overzicht Energieakkoord

2 Energieakkoord Visie Op weg naar een schone toekomst Nederland heeft een grote stap gezet naar een schone toekomst. Op 6 september 2013 sloten ruim veertig partijen, waaronder de overheid, samen een Energieakkoord voor duurzame groei. De komende jaren gaan zij fors investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Het Energieakkoord is daarom niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de Nederlandse economie: het levert tienduizenden nieuwe banen op, verbetert het concurrentievermogen van de industrie en vergroot de export. Onze energie moet betrouwbaar en betaalbaar blijven. Daarom maken we meer ruimte voor schone, hernieuwbare energie. Dat is energie die opgewekt is uit bijvoorbeeld zonlicht, wind of water bronnen waar we steeds opnieuw uit kunnen putten. Een belangrijk voordeel van schone energie is dat we daarmee de uitstoot van CO2 (broeikasgas) en andere vervuilende stoffen drastisch verminderen. Daarmee leveren we als klein land onze bijdrage aan het oplossen van klimaatproblemen. We dragen eraan bij dat ook onze kinderen en kleinkinderen in gezondheid en welvaart op aarde kunnen leven. De komende jaren nemen we belangrijke stappen in de vergroening van onze energievoorziening. Het wordt bijvoorbeeld financieel en praktisch aantrekkelijk voor burgers om te investeren in energiebesparende maatregelen, zoals muurisolatie of dubbel glas. Ook meedoen aan coöperatieve initiatieven voor duurzame energieopwekking, bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens, levert financieel voordeel op. Woningcorporaties gaan ervoor zorgen dat hun huizen energiezuiniger worden. Industriële bedrijven gaan investeren in energie-efficiëntere productieprocessen, bijvoorbeeld door hergebruik van warmte. Bedrijven die goederen of mensen vervoeren, gaan steeds verder overschakelen op schone energie. De Nederlandse Clean Tech-industrie, die voortdurend nieuwe duurzame toepassingen ontwikkelt, gaat daarmee in binnen- en buitenland de boer op. Op deze website vindt u alle informatie over het Energieakkoord voor duurzame groei en het volledige akkoord (pdf). Het Energieakkoord is ondertekend door onder meer de overheid, werkgeversorganisaties, vakbonden, natuur- en milieuorganisaties, woningcorporaties, consumentenorganisaties en koepelorganisaties voor de industrie, de transportsector en de energiesector. Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Overzicht Energieakkoord

3 Wie zaten aan tafel? Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Energieakk Overzicht Energieakkoord

4 Overzicht Energieakkoord Totaaloverzicht van belanghebbenden en onderliggende aspecten in het energieakkoord Financiers Werknemers Ondernemers Energieke burgers Huisvestende organisaties Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Energieakk Overzicht

5 Overzicht belanghebbenden Energieakkoord Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp: Werknemers Financiers Ondernemers Huisvenstende Energieke burgers organisaties Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties Ik bespaar energie & geld in mijn woning Ik wek mijn eigen energie op Ik ben mobiel G Ik reis naar werk Ik heb werk en goede vaardigheden de omgeving Industrie Wij financieren duurzame energieprojecten Commerci iserin Wij commercialiseren en exporteren Wij hebben vaardig personeel Energieconsumerend bedrijfsleven Wij gebruiken energie efficiënter Wij gebruiken meer duurzame energie Wij transporteren goederen Mobiliteit & tansport Energieproducerend bedrijfsleven Wij investeren in hernieuwbaar Wij beheren het net Wij besparen energie in woningen Terug Terug naar naar

6 Energieke burger Intro en leeswijzer Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water. Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van: aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning) mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op) meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel) De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema s: Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan? Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

7 Energieke burger Ik bespaar energie & geld in mijn woning Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Energiebesparing voor milieu en portemonnee Burgers zijn verantwoordelijk voor een derde (32%) van het totale energiegebruik in Nederland ü Burgers kunnen dus een grote bijdrage leveren aan het verminderen van de CO 2 -uitstoot ü Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de portemonnee. Met energiebesparing kunnen burgers hun woonlasten flink omlaag brengen Woningeigenaren Energiebesparende maatregelen zijn voor woningeigenaren op dit moment niet aantrekkelijk genoeg, want ü Ze geven rompslomp en overlast ü De terugverdientijd is vaak lang ü Het is lastig een lening te krijgen voor energiebesparende maatregelen Woninghuurders Woningisolatie is voor huurders op dit moment niet aantrekkelijk, want ü Investeringen in woningisolatie leveren geen lagere woonlasten op Terug naar intro/leeswijzer Naar /ambitie

8 Energieke burger Ik bespaar energie & geld in mijn woning Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Een energieneutrale toekomst ü Aan de onderhandeltafel van het Energieakkoord is afgesproken dat alle burgers in 2050 in een energieneutraal huis wonen. Dit betekent dat er per saldo geen CO 2 -uitstoot is. Dat kan door in bestaande woningen in woningisolatie te investeren en door steeds meer duurzame bronnen (bijvoorbeeld wind, zonlicht, water en aardwarmte) in te zetten voor elektriciteit en warmte ü In 2030 heeft het gemiddelde koophuis het energielabel A Ter vergelijking: huizen die in 2013 worden gebouwd hebben minstens energielabel A++ Woninghuurders ü De huizen van woningcorporaties hebben in 2020 gemiddeld energielabel B ü Het overgrote deel (80%) van woningen van particuliere verhuurders heeft in 2020 energielabel C Terug naar urgentie Naar maatregelen

9 Energieke burger Ik bespaar energie & geld in mijn woning Urgentie Visie/ambitie Maatregelen (1/2) Woningeigenaren (1/3) Woningeigenaren worden zich bewust van de energieprestatie van hun huis ü Ik krijg in 2014 of 2015 een indicatief energielabel. Dat geeft aan hoe energiezuinig mijn huis is ü Ik kan mijn indicatieve energielabel laten certificeren. Daarmee kom ik in aanmerking voor aantrekkelijke financiering van energiebesparende maatregelen ü Ik word me meer bewust van het belang van energiebesparing door een landelijke voorlichtingscampagne (vanaf 2014) van overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties ü Ik krijg vanaf 2014 een aanbod en informatie van leveranciers om oude apparaten te vervangen ü Ik kan vanaf 2016 informatie over energiebesparing krijgen bij gemeenschappelijke energieloketten; in sommige regio s kan dit eerder Woningeigenaren (2/3) Woningeigenaren worden ontzorgd als ze energiebesparende maatregelen willen nemen ü Ik krijg van dienstverleners zoals energieleveranciers, installatie-, bouw- en technologiebedrijven een totaalaanbod met alle mogelijke diensten om energie te besparen. Die diensten kan ik vanaf 2014 in stappen betalen via mijn energierekening ü De dienstverleners geven garantie op het resultaat (de energieprestatie ) van hun werk ü Als de netbeheerder bij mij een slimme meter plaatst, krijg ik daarbij meteen een aanbieding van de netbeheerder en de energieleverancier om kosten te besparen Terug naar /ambitie Naar maatregelen (1/2)

10 Energieke burger Ik bespaar energie & geld in mijn woning Urgentie Visie/ambitie Maatregelen (2/2) Woningeigenaren (3/3) De financiering van energiebesparende maatregelen wordt voor woningeigenaren aantrekkelijker ü Ik kan al in 2013 goedkoop geld lenen via het Energiebesparingsfonds ü In 2013 wordt de mogelijkheid onderzocht een lening te koppelen aan mijn woning in plaats van aan mij. Als dat doorgaat, hoeft de looptijd van de lening geen belemmering te zijn als ik wil verhuizen Leden van een Vereniging van Eigenaren (VvE) ü Naast de maatregelen voor woningeigenaren komt er medio 2014 aanvullend beleid voor mensen die lid zijn van een Vereniging van Eigenaren (VvE). Dat is erop gericht om belemmeringen weg te nemen die VvE s ervaren als ze energiebesparingsmaatregelen willen nemen Woninghuurders ü Woningcorporaties gaan hun woningen verbeteren, maar de kosten voor mij als huurder blijven gelijk of dalen. Om dat te garanderen komt er een woonlastenwaarborg ü Particuliere verhuurders beoordelen of zij onder dezelfde voorwaarden versneld woningen energiezuinig kunnen maken ü Ik krijg vanaf 2014 een aanbod en informatie van leveranciers om mijn oude apparaten te vervangen Terug naar maatregelen (1/2) Naar het volgende onderwerp: ik wek mijn eigen energie op

11 Energieke burger Intro en leeswijzer Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water. Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van: aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning) mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op) meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel) De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema s: Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan? Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

12 Energieke burger Ik wek mijn eigen energie op Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Burgers willen zelfvoorzienend zijn Steeds meer burgers willen in hun eigen energiebehoefte voorzien. Voordelen daarvan zijn: ü minder energiekosten ü meer betrokkenheid bij hun omgeving ü minder belasting van het milieu ü een energiesysteem dat minder afhankelijk is van het buitenland Decentrale energieopwekking (buiten de gevestigde leveranciers om) is best ingewikkeld: ü regels veranderen nogal eens ü financieringsmogelijkheden zijn ingewikkeld en niet altijd aantrekkelijk ü er is gebrek aan betrouwbare informatie ü het energienet is niet berekend op de hoge eisen die decentrale opwekking stelt Terug naar het vorige onderwerp: Ik bespaar energie & geld in mijn woning Naar /ambitie

13 Energieke burger Ik wek mijn eigen energie op Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Op naar energieneutraal ü Partijen in het Energieakkoord streven naar een energieneutrale gebouwde omgeving in Dat wil zeggen dat gebouwen en woningen zo min mogelijk energie gebruiken en alle nodige energie duurzaam opwekken ü In 2020 moeten 1 miljoen huishoudens en bedrijven voor een substantieel deel via duurzame decentrale energie in hun elektriciteitsvraag voorzien Ruim baan voor burgerinitiatief In het Energieakkoord is vastgelegd dat het voor burgers aantrekkelijk moet worden om (eventueel in coöperatief verband) energie op te wekken ü Informatie moet betrouwbaar zijn ü Financieringsmogelijkheden moeten aantrekkelijk zijn ü Het elektriciteitsnet moet worden aangepast op meer decentrale opwekking Terug naar urgentie Naar maatregelen (1/2)

14 Energieke burger Ik wek mijn eigen energie op Urgentie Visie/ambitie Maatregelen (1/2) Burgers worden betrokken en ontzorgd ü Mijn mening telt als er plannen zijn voor het plaatsen van windmolens bij mij in de buurt. Draagvlak bij burgers is nodig om hiervoor een vergunning te krijgen ü Ik kan mede-eigenaar worden van windmolens, zodat ik mijn eigen stroom opwek ü Ik krijg minder last van regels om zelf duurzame energie op te wekken, want de regels van de Omgevingswet worden eenvoudiger ü Ik kan makkelijker een keuze maken uit het aanbod van decentrale duurzame energie omdat er vanaf medio 2014 een kwaliteitsen certificeringsysteem is ü Ik kan met buurtgenoten makkelijker gaan experimenteren met duurzame decentrale energie-initiatieven. Daarvoor wordt de Gas- en Elektriciteitswet aangepast Woningeigenaren ü Het wordt voor mij aantrekkelijk om samen met mijn VvE onze energie op te wekken. De eerste schijf van de energiebelasting wordt verlaagd met 7,5 cent per kwh ü Ik kan als woningeigenaar makkelijker een vergunning krijgen voor een warmte/koudeopslaginstallatie doordat er één instantie komt die die vergunningen verleent Terug naar /ambitie Naar maatregelen (2/2)

15 Energieke burger Ik wek mijn eigen energie op Urgentie Visie/ambitie Maatregelen (2/2) Leden van energiecoöperaties ü Het wordt voor mij aantrekkelijk om samen met anderen in een coöperatie onze energie op te wekken. De eerste schijf van de energiebelasting wordt verlaagd met 7,5 cent per kwh ü Wij worden als coöperaties gestimuleerd om naast elektriciteitsopwekking ook warmte/koudeprojecten op te zetten ü Het wordt voor ons makkelijker om aan crowdfunding te doen. De overheid neemt mogelijke belemmeringen weg Terug naar maatregelen (1/2) Naar het volgende onderwerp: ik ben mobiel

16 Energieke burger Intro en leeswijzer Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water. Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van: aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning) mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op) meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel) De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema s: Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan? Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

17 Energieke burger Ik ben mobiel Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Groeiende CO 2 -uitstoot ü Mobiliteit en transport zijn verantwoordelijk voor een kwart (24%) van de CO 2 -uitstoot van Nederland (2011) ü Die uitstoot is in de afgelopen twintig jaar flink gestegen. In 2011 waren emissies ruim een kwart hoger dan in Het verkeer zal blijven toenemen, dus zijn duurzame alternatieven hard nodig Duurzame mobiliteit is niet aantrekkelijk genoeg ü Rijden zonder CO 2 uit te stoten (al of niet per saldo) moet aantrekkelijker worden ü Belastingen op auto s zijn vooral gericht op bezit, niet op gebruik. Daardoor geldt: wie een auto heeft, gebruikt hem zoveel mogelijk ü Het is niet aantrekkelijk genoeg om te kiezen voor fiets of openbaar vervoer in plaats van de auto Voertuigen zijn niet duurzaam genoeg ü Er zijn nog geen strenge Europese normen voor een schoon en zuinig wagenpark die er tegelijk voor zorgen dat de concurrentieverhoudingen tussen landen niet in gevaar komen ü De ontwikkeling van nieuwe technologieën een onvoorspelbaar en continu proces wordt te weinig gestimuleerd ü Het openbaar vervoer zorgt nog voor te veel CO 2 -uitstoot Gebrek aan duidelijkheid ü Overheidsbeleid is niet consistent. Daardoor wachten burgers en (OV-)bedrijven met investeringen in duurzame mobiliteit Terug naar het vorige onderwerp: Ik wek mijn eigen energie op Naar /ambitie

18 Energieke burger Ik ben mobiel Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Minder uitstoot broeikasgassen ü Primaire doel van de mobiliteits- en transportsector is om de uitstoot van broeikasgassen door de sector te reduceren ü In 2050 is de broeikasgasemissie met minimaal 60% gereduceerd t.o.v ü De transport- en mobiliteitssector levert een energiebesparingsbijdrage 15 à 20 PJ in 2020, uitgaande van tijdige realisatie van voorgenomen Europese CO 2 -emissienormen voor personen- en bestelauto s ü De sector streeft naar vermindering van andere ongewenste (milieu)effecten Zie staafdiagram hiernaast voor: Emissies mobiliteit en transport t.o.v (NL, IPCC-definitie) 2011$ 2020$ 2030$ 2050$ +26%% +13%% +12%%!17% Terug naar urgentie Naar maatregelen Daadwerkelijke%uitstoot% Effect%vastgesteld%beleid%(indica:e%PBL)% Overeengekomen%doelstellingen%!60%

19 Energieke burger Ik ben mobiel Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Duurzame vervoersmiddelen ü Vanaf 2035 kunnen alle nieuw verkochte personenauto s CO 2 -emissievrij rijden ü Als ik een ultrazuinige personenauto heb, krijg ik daar in ieder geval tot en met 2018 belastingvoordeel voor ü Door meer aandacht voor duurzaamheid in de aanbestedingen van openbaar vervoer, zal ik in de toekomst veel vaker in een duurzame bus, tram of trein zitten. Fietsen wordt ook aantrekkelijker Betalen voor gebruik ü Er komt onderzoek naar betalen voor gebruik (in plaats van bezit) van voertuigen. De overheid zet deze kabinetsperiode geen stappen; toekomstige politieke besluitvorming zal bepalen of het er daadwerkelijk van komt Ruimtelijk beleid ü Gemeenten en provincies nemen klimaatdoelen op in hun ruimtelijk beleid. Dat betekent bijvoorbeeld dat duurzaamheid een rol speelt in het bepalen van woon- en werkplekken en de verbindingen daartussen Terug naar /ambitie Naar de volgende groep belanghebbenden: werknemers

20 Overzicht belanghebbenden Energieakkoord Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp: Werknemers Financiers Ondernemers Huisvenstende Energieke burgers organisaties Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties Ik bespaar energie & geld in mijn woning Ik wek mijn eigen energie op Ik ben mobiel G Ik reis naar werk Ik heb werk en goede vaardigheden de omgeving Industrie Wij financieren duurzame energieprojecten Commerci iserin Wij commercialiseren en exporteren Wij hebben vaardig personeel Energieconsumerend bedrijfsleven Wij gebruiken energie efficiënter Wij gebruiken meer duurzame energie Wij transporteren goederen Mobiliteit & tansport Energieproducerend bedrijfsleven Wij investeren in hernieuwbaar Wij beheren het net Wij besparen energie in woningen Terug Terug naar naar

21 Werknemers Intro en leeswijzer Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Werknemers dragen de komende jaren bij aan het realiseren van de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei. Wij doen dat als werknemers door: duurzamer van en naar werk te reizen (ik reis naar werk) te zorgen dat onze vaardigheden blijven passen bij de veranderende vraag van de arbeidsmarkt, met name in de bouw (ik heb werk & goede vaardigheden) De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema s: Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? Visie/ambitie: wat willen onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan? Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

22 Werknemers Ik reis naar werk Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Groeiende CO 2 -uitstoot ü Mobiliteit en transport zijn verantwoordelijk voor een kwart (24%) van de CO 2 -uitstoot van Nederland (2011) ü Die uitstoot is in de afgelopen twintig jaar flink gestegen. In 2011 waren emissies ruim een kwart hoger dan in Het verkeer zal blijven toenemen, dus zijn duurzame alternatieven hard nodig Duurzame keuzes moeten beloond worden ü Rijden zonder CO 2 uit te stoten (al of niet per saldo) moet aantrekkelijker worden ü Overheidsbeleid moet consistent zijn en er moet duidelijkheid zijn over het aantal jaren dat zuinige auto s fiscaal voordeel hebben. Belastingen op auto s zijn nu vooral gericht op bezit, niet op gebruik. Daardoor geldt: wie een auto heeft, gebruikt hem zoveel mogelijk Voertuigen moeten duurzamer ü Er zijn nog geen strenge Europese normen voor een schoon en zuinig wagenpark die er tegelijk voor zorgen dat de concurrentieverhoudingen tussen landen niet in gevaar komen ü Het openbaar vervoer zorgt nog voor te veel CO 2 -uitstoot; in aanbestedingen is te weinig aandacht voor duurzaamheid Terug naar intro/leeswijzer Naar /ambitie

23 Werknemers Ik reis naar werk Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Minder uitstoot broeikasgassen ü Primaire doel van de mobiliteits- en transportsector is om de uitstoot van broeikasgassen door de sector te reduceren ü In 2050 is de broeikasgasemissie met minimaal 60% gereduceerd t.o.v ü De transport- en mobiliteitssector levert een energiebesparingsbijdrage 15 à 20 PJ in 2020, uitgaande van tijdige realisatie van voorgenomen Europese CO 2 -emissienormen voor personen- en bestelauto s ü De sector streeft naar vermindering van andere ongewenste (milieu)effecten Zie staafdiagram hiernaast voor: Emissies mobiliteit en transport t.o.v (NL, IPCC-definitie) 2011$ 2020$ 2030$ 2050$ +26%% +13%% +12%%!17% Terug naar urgentie Naar maatregelen Daadwerkelijke%uitstoot% Effect%vastgesteld%beleid%(indica:e%PBL)% Overeengekomen%doelstellingen%!60%

24 Werknemers Ik reis naar werk Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Duurzame vervoersmiddelen ü Vanaf 2035 kunnen alle nieuw verkochte personenauto s CO 2 -emissievrij rijden ü Als ik een ultrazuinige personenauto heb, krijg ik daar in ieder geval tot en met 2018 belastingvoordeel voor ü Door meer aandacht voor duurzaamheid in de aanbestedingen van openbaar vervoer, zal ik in de toekomst veel vaker in een duurzame bus, tram of trein zitten. Fietsen wordt ook aantrekkelijker Betalen voor gebruik ü Er komt onderzoek naar betalen voor gebruik (in plaats van bezit) voor voertuigen. De overheid zet deze kabinetsperiode geen stappen; toekomstige politieke besluitvorming zal bepalen of het er daadwerkelijk van komt Ruimtelijk beleid ü Gemeenten en provincies nemen klimaatdoelen op in hun ruimtelijk beleid. Dat betekent bijvoorbeeld dat duurzaamheid een rol speelt in het bepalen van woon- en werkplekken en de verbindingen daartussen Mobiliteitsmanagement en brandstofbesparing ü In 2014 start een fiscale pilot met mobiliteitsbudgetten. Daarmee worden forenzen en zakelijke reizigers gestimuleerd om niet, minder, duurzamer en buiten de spits te reizen. Grote bedrijven maken plannen om binnen vijf jaar te zorgen voor 20 procent minder CO 2 -uitstoot in woon-werk en zakelijk verkeer. In 2015 zijn er 1 miljoen mobiliteitspassen in gebruik, in 2020 zijn er deelauto s met een gemiddeld zeer lage uitstoot Terug naar /ambitie Naar het volgende onderwerp: ik heb werk & goede vaardigheden

25 Werknemers Intro en leeswijzer Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Werknemers dragen de komende jaren bij aan het realiseren van de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei. Wij doen dat als werknemers door: duurzamer van en naar werk te reizen (ik reis naar werk) te zorgen dat onze vaardigheden blijven passen bij de veranderende vraag van de arbeidsmarkt, met name in de bouw (ik heb werk & goede vaardigheden) De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema s: Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? Visie/ambitie: wat willen onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan? Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

26 Werknemers Ik heb werk & goede vaardigheden Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Meer en andere banen Door de maatregelen in het Energieakkoord verandert de behoefte aan werknemers en vaardigheden. Er komen nieuwe banen op het gebied van energiebesparing en schone energietechnologieën en diensten. Tegelijk verdwijnen andere banen. Dat vraagt om goede afstemming tussen en binnen sectoren ü Voorwaarden voor het realiseren van de ambities en kansen uit het Energieakkoord zijn: ü goede in- en doorstroom op de arbeidsmarkt en adequate om- en bijscholing ü grotere instroom in technische opleidingen ü betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt op verschillende niveaus ü behoud van personeel ( duurzame inzetbaarheid ) ü Werknemers die hun baan verliezen moeten snel in nieuwe functies aan de slag kunnen (van werk naar werktrajecten) Terug naar het vorige onderwerp: ik reis naar werk Naar /ambitie

27 Werknemers Ik heb werk & goede vaardigheden Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Meer banen ü Energiebesparing en schone technologie leveren werk op. De partijen van het Energieakkoord hebben de ambitie dat er banen bij komen. ü De partijen willen ondernemers en investeerders stimuleren om te investeren in energiebesparing in de energie-intensieve industrie. Dat zorgt ervoor dat deze industrie internationaal concurrerend blijft en haar werkgelegenheid houdt Toppositie ü De onderhandelende partijen hebben de ambitie vastgelegd dat Nederland in 2030 in de top-10 staat van de Mondiale CleanTech ranking, een internationale ranglijst van landen die uitblinken in schone technologie. Waardevolle technologie ü De economische waarde van de schone energietechnologieketen moet in 2020 op zijn minst vier keer zoveel zijn als 2010 Een dynamische arbeidsmarkt ü Het Energieakkoord vraagt om een dynamische arbeidsmarkt, die inspeelt in op veranderende arbeidsbehoeften. De partijen willen nieuwe en duurzame werkgelegenheid creëren en nieuwe marktkansen benutten. Met voortdurende scholing kunnen werknemers ervoor zorgen dat hun vaardigheden aansluiten bij de behoefte van de arbeidsmarkt ü Er moeten voldoende, vooral technisch geschoolde, vaklieden beschikbaar zijn voor het werk op het gebied van energiebesparing en hernieuwbare energie Terug naar urgentie Naar maatregelen

28 Werknemers Ik heb werk & goede vaardigheden Urgentie Visie/ambitie Maatregelen Meer werk ü Er komen voor ons als werknemers de komende jaren meer banen, vooral in de bouw- en installatiesector en de toeleverende sectoren ü Volgens berekeningen levert het Energieakkoord tussen 2014 en 2020 minstens extra banen op Nieuwe vaardigheden ü Wij als werknemers krijgen kansen om ons te laten om- en bijscholen op het gebied van green skills, vaardigheden die nodig zijn in de schone technologie en energiebesparing. Daarvoor wordt een proefproject opgezet, waarbij sectoren binnen een regio met elkaar verbonden worden. Voor eind 2013 worden nadere afspraken over dit proefproject gemaakt ü De Topsector Energie zorgt er samen met werkgevers en werknemers in 2014 voor dat er meer zij-instromers komen. Werkenden en werkzoekenden worden snel bij- en omgeschoold zodat zij snel en effectief aan de slag kunnen in sectoren waar vacatures zijn ü Er komt meer aandacht voor het belang voor kennis en vaardigheden op het gebied van energiebesparing en schone technologie. De Topsector Energie gaat ervoor pleiten dat deze onderwerpen een vaste plek krijgen in het beroepsonderwijs ü Voor werknemers die hun baan in de energiesector of de energie-intensieve industrie kwijtraken, komen er van-werk-naar-werk -trajecten Goede arbeidsverhoudingen ü De energiesector, bouw- en installatiesector en de CleanTech-sector beloven zich in te zetten voor goede arbeidsverhoudingen, arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden en de naleving van de cao en de sociale wetgeving ü Ondernemingen verbinden zich aan de uitgangspunten voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen uit de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. Die richtlijnen gaan onder andere over mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie Terug naar maatregelen (1/2) Naar de volgende belanghebbenden: financiers

29 Overzicht belanghebbenden Energieakkoord Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp: Werknemers Financiers Ondernemers Huisvenstende Energieke burgers organisaties Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties Ik bespaar energie & geld in mijn woning Ik wek mijn eigen energie op Ik ben mobiel G Ik reis naar werk Ik heb werk en goede vaardigheden de omgeving Industrie Wij financieren duurzame energieprojecten Commerci iserin Wij commercialiseren en exporteren Wij hebben vaardig personeel Energieconsumerend bedrijfsleven Wij gebruiken energie efficiënter Wij gebruiken meer duurzame energie Wij transporteren goederen Mobiliteit & tansport Energieproducerend bedrijfsleven Wij investeren in hernieuwbaar Wij beheren het net Wij besparen energie in woningen Terug Terug naar naar

30 Financiers Intro en leeswijzer Visie/ambitie Maatregelen Financiers als banken, participatiemaatschappijen en fondsen willen de komende jaren middelen beschikbaar stellen waarmee de afspraken uit het Energieakkoord voor duurzame groei waargemaakt kunnen worden. Wij doen dat door: een nieuwe financieringsconstructie die lange-termijnprojecten mogelijk maakt gestandaardiseerde projecten te financieren onze kennis over financiering te delen met de overheid iets aantrekkelijker financiering kleinschaliger projecten De informatie over onze bijdrage aan groene groei is verdeeld in twee thema s: Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer? Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken? Terug naar overzicht speerpunten Naar / ambitie

31 Financiers Wij financieren duurzame energieprojecten Visie/ambitie Maatregelen Betere financieringsmogelijkheden De partijen die voor het Energieakkoord om tafel zaten, willen dat het makkelijker wordt om projecten voor duurzame energie te financieren ü Meer standaardisatie kan marktinefficiënties wegnemen en transactiekosten verlagen ü Het probleem van de herfinanciering van de exploitatie van grootschalige projecten voor duurzame energie moet worden opgelost Naar intro/leeswijzer Naar maatregelen

Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden

Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden Energieakkoord Informatie voor belanghebbenden Energieakk Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Energieakkoord Energieakkoord Visie Op weg naar een

Nadere informatie

Energieakkoord. Visie. Informatie voor belanghebbenden. Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren:

Energieakkoord. Visie. Informatie voor belanghebbenden. Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Energieakkoord Informatie voor belanghebbenden Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Overzicht Energieakkoord Energieakkoord Visie Op weg naar een

Nadere informatie

Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden

Energieakkoord. Energieakk. Visie. Informatie voor belanghebbenden Energieakkoord Informatie voor belanghebbenden Energieakk Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie Energieakkoord Energieakkoord Visie Op weg naar een

Nadere informatie

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei

Nadere informatie

11 Pijler 9: Stimulering commercialisering voor groei en export

11 Pijler 9: Stimulering commercialisering voor groei en export 11 Pijler 9: Stimulering commercialisering voor groei en export 11.1 Ambitie In 2030 neemt Nederland, op weg naar een duurzame energiehuishouding in 2050, een top 10-positie in op de Mondiale CleanTech-ranking.

Nadere informatie

Energieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013

Energieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013 Energieakkoord voor duurzame groei 6 september 2013 Programma perspresentatie Korte toelichting Energieakkoord voor duurzame groei Wiebe Draijer Korte toelichting doorrekeningen ECN/PBL/EIB Maarten Hajer

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Energieakkoord: Wij zijn aan zet!

Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord: Wij zijn aan zet! Energieakkoord in het kort - Akkoord over energiebesparing binnen de SER tussen overheid, natuur- en milieuorganisaties, vakbonden, energieproducenten, netbeheerders,

Nadere informatie

9 Pijler 7: Mobiliteit en transport

9 Pijler 7: Mobiliteit en transport 9 Pijler 7: Mobiliteit en transport 9.1 Proces en borging Partijen hebben een groene groei -agenda opgesteld met perspectieven voor de lange termijn en maatregelen voor de korte termijn. In totaal worden

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

Energieakkoord voor duurzame groei

Energieakkoord voor duurzame groei Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord

Nadere informatie

Opinievergaring jongeren Gebouwde Omgeving

Opinievergaring jongeren Gebouwde Omgeving Opinievergaring jongeren Gebouwde Omgeving THEMABIJEENKOMST G.O. 27 maart 2013 SER DIALOOGSESSIE 27 februari 2013 40 Young Professionals 50 Young Professionals ONDERWERPEN TER DISCUSSIE: 1. Energiebesparing

Nadere informatie

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,

Nadere informatie

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 20 november 2013 Inhoud Algemeen het SER Energieakkoord Proces, doelen, borging, hoofdlijnen & pijlers, concrete afspraken

Nadere informatie

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen Hoofdlijnen Besparing finale energieverbruik van 1,5% per jaar 100 Petajoule* aan energiebesparing in het finale

Nadere informatie

Smart Grid. Verdiepende opdracht

Smart Grid. Verdiepende opdracht 2015 Smart Grid Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over het onderwerp Smart Grid. Pagina 1 Inhoud 1. Smart Grid... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 8 Pagina

Nadere informatie

Financiering Duurzaamheid en Monumenten. Maarten Maresch (IBPM)

Financiering Duurzaamheid en Monumenten. Maarten Maresch (IBPM) Financiering Duurzaamheid en Monumenten Maarten Maresch (IBPM) Opbouw presentatie Europese subsidiemogelijkheden energie Nederlandse subsidie mogelijkheden energie Fiscale ondersteuning Financieringsondersteuning

Nadere informatie

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid" Inleiding! Wat zijn de plannen van de politieke partijen op gebied van duurzaamheid en wat betekent het voor de bouw?" Dit document zet de verschillende

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening

1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening 1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,

Nadere informatie

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Route naar een Duurzame Energievoorziening Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei

Nadere informatie

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Erik van der Steen HYS legal 1 HYS Legal Inleiding Triodos Bank: Waarom we graag duurzaam vastgoed financieren Jones

Nadere informatie

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat WERKPROGRAMMA SCHOON EN ZUINIG en WKK Pieter Boot Inhoud 1. Waarom Schoon en Zuinig? 2. Welke doelen? 3. Hoe groot is de trendbreuk? 4. Hoofdlijnen gevolgde

Nadere informatie

http://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03

http://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03 1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten

Nadere informatie

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving Casper Tigchelaar Marijke Menkveld Den Haag, SER 2 oktober 2013 www.ecn.nl Instrumenten gericht op eigenaar-bewoners Bewustwording en informatie

Nadere informatie

Grootschalige verduurzaming door creatieve coalities

Grootschalige verduurzaming door creatieve coalities Grootschalige verduurzaming door creatieve coalities André de Groot gemeente Rotterdam, programma Versnelling010 27 januari 2015 Opbouw stedelijk programma Duurzaam Groene, gezonde en veerkrachtige stad

Nadere informatie

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT De overheid wil duurzame energie stimu leren en innovatie van duurzame energietechnieken bevor deren: meer duurzame energie in de toekomst. Doel is 16% duur

Nadere informatie

deelsessie Gelderse aanpak: stimulering bedrijven Door Roland Bus & Roy Ellenbroek (GEA) Krijn Ratsma (St. Energieke Regio)

deelsessie Gelderse aanpak: stimulering bedrijven Door Roland Bus & Roy Ellenbroek (GEA) Krijn Ratsma (St. Energieke Regio) deelsessie Gelderse aanpak: stimulering bedrijven Door Roland Bus & Roy Ellenbroek (GEA) Krijn Ratsma (St. Energieke Regio) Programma Introductie van de aanpak van het Gelders Energieakkoord (Roy Ellenbroek,

Nadere informatie

Stelling 1: Energie is geld voor Fryslân

Stelling 1: Energie is geld voor Fryslân Gebruik de lokale, Friese kracht voor meer duurzame energie en werkgelegenheid Vijf stellingen voor een duurzamer Fryslân Steeds meer Friezen kiezen er voor om zelf duurzame energie op te wekken, thuis

Nadere informatie

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter De slimme meter Informatie over de nieuwe energiemeter De slimme meter in vogelvlucht Alle huishoudens in Nederland krijgen een nieuw soort energiemeter aangeboden: de zogenaamde slimme meter. Deze digitale

Nadere informatie

Onderwerpen presentatie

Onderwerpen presentatie Community of Prac/ce LOKALE DUURZAME ENERGIEBEDRIJVEN Onderwerpen presentatie - Welke kaders geeft het Energieakkoord voor energiebesparing en efficiency? Welke doelen zijn gesteld en welke instrumenten/regelingen

Nadere informatie

13 Resultaten, financiële consequenties en dekking

13 Resultaten, financiële consequenties en dekking 13 Resultaten, financiële consequenties en dekking 13.1 Inleiding In dit hoofdstuk volgt een beknopt overzicht van de beoogde en berekende resultaten van het Energieakkoord voor duurzame groei. Voor een

Nadere informatie

b 1 27SEP. 2013 provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân Leeuwarden, 5 september 2013 Verzonden,

b 1 27SEP. 2013 provinsje fryslân provincie fryslân Provinciale Staten van Fryslân Leeuwarden, 5 september 2013 Verzonden, provinsje fryslân provincie fryslân b 1 Provinciale Staten van Fryslân postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 51 25 www.frys1an.n provincie@fryslan.nl

Nadere informatie

Helmonds Energieconvenant

Helmonds Energieconvenant Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende

Nadere informatie

Het Energieakkoord voor duurzame groei

Het Energieakkoord voor duurzame groei Het Energieakkoord voor duurzame groei wat is het en hoe werkt het? CO2 Wat staat er in het Energieakkoord? Kijk voor een overzicht van de domeinen aan de binnenzijde van deze flap CO2 De partijen die het

Nadere informatie

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving

Nadere informatie

12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen

12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen 12 Pijler 10: Financiering van duurzame investeringen 12.1 Inleiding Het Energieakkoord zal burgers en bedrijven stimuleren fors te investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Deze

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert

Nadere informatie

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter De slimme meter Informatie over de nieuwe energiemeter De slimme meter in vogelvlucht Alle huishoudens in Nederland krijgen een nieuw soort energiemeter aangeboden: de zogenaamde slimme meter. Deze digitale

Nadere informatie

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming

Sámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale

Nadere informatie

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT

MJA3 ICT-sector. Jeroen van der Tang. Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT MJA3 ICT-sector Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT Duurzaamheid @ Nederland ICT Resultaten en initiatieven Nederland ICT op energiebesparing & milieu» MJA3 energie-efficiëntie

Nadere informatie

MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord

MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord MJA Routekaart ICT 2030 en SER Energieakkoord Jeroen van der Tang Manager Duurzaamheid & Milieu Nederland ICT 30 januari 2014 Introductie Nederland ICT Nederland ICT is de branchevereniging van ICT-bedrijven

Nadere informatie

Energieconvenant bedrijfsleven Veenendaal en gemeente Veenendaal

Energieconvenant bedrijfsleven Veenendaal en gemeente Veenendaal Energieconvenant bedrijfsleven Veenendaal en gemeente Veenendaal 1 Intentie Bedrijvenkring Veenendaal, de coöperatieve verenigingen van Ondernemend Veenendaal, de deelnemende bedrijven en de gemeente Veenendaal

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 364 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.

Nadere informatie

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Gemeente Ede energieneutraal 2050 De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst

Nadere informatie

Doelstelling en doelgroep

Doelstelling en doelgroep klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Puntsgewijze weergave ambities, maatregelen en voornemens SER Energieakkoord

Puntsgewijze weergave ambities, maatregelen en voornemens SER Energieakkoord Puntsgewijze weergave ambities, maatregelen en voornemens SER Energieakkoord Ambities Ambities, algemeen Versterking economische structuur en losmaken van miljarden aan investeringen; herstel uit economische

Nadere informatie

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

De Lokale Duurzame Energie Coöperatie. EnergieCoöperatieBoxtel WWW.ECBOXTEL.NL. Betaalbaar, duurzaam, eigen en onafhankelijk

De Lokale Duurzame Energie Coöperatie. EnergieCoöperatieBoxtel WWW.ECBOXTEL.NL. Betaalbaar, duurzaam, eigen en onafhankelijk De Lokale Duurzame Energie Coöperatie EnergieCoöperatieBoxtel Betaalbaar, duurzaam, eigen en onafhankelijk WWW.ECBOXTEL.NL LDEC: Waarom en waartoe leidt het Samen met leden realiseren van betaalbare, duurzame,

Nadere informatie

Ontwikkelingen Zonne-energie

Ontwikkelingen Zonne-energie Ontwikkelingen Zonne-energie : Energieke Samenleving onderweg naar morgen Bert Bakker NIEUW: Bezuidenhoutseweg 50 2594 AW Den Haag 070 3040114 De oorsprong van (duurzame) energie De zon als energieleverancier

Nadere informatie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0) Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:

Nadere informatie

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Inhoudsopgave 1 De bekendheid met en het belang van het klimaat- en energieakkoord 5 2 Drijfveren

Nadere informatie

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben Wij brengen energie Waar mensen licht en warmte nodig hebben Energie in goede banen De beschikbaarheid van energie bepaalt in grote mate hoe we leven: hoe we wonen, werken, produceren en ons verplaatsen.

Nadere informatie

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden - Woerden: duurzaamheid tot in de haarvaten van de samenleving - Het klimaatakkoord

Nadere informatie

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten

Nadere informatie

Doorrekening Energieakkoord

Doorrekening Energieakkoord Doorrekening Energieakkoord Resultaten Industrie en Landbouw Ton van Dril Den Haag 2 oktober 2013 www.ecn.nl Inhoud Energiebesparing industrie en mogelijke uitbreiding Energiebesparing landbouw en mogelijke

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Economische Zaken DOORBRAAKPROJECT ICT EN ENERGIE Routekaart doorbraakproject ICT en Energie Ministerie van Economische Zaken Rapport nr.: 14-2884 Datum: 2014-10-15 SAMENVATTING ROADMAP Het kabinet wil dat de uitstoot van

Nadere informatie

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

Datum 9 oktober 2015 Betreft Resultaten 2014 Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie MJA3 en MEE

Datum 9 oktober 2015 Betreft Resultaten 2014 Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie MJA3 en MEE > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad Zeeuws Energieakkoord Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad Aanleiding SER-ENERGIEAKOORD Een besparing van het finale energieverbruik met gemiddeld 1,5 procent per jaar; 100 PJ aan energiebesparing

Nadere informatie

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN AKKOORDEN EN GREEN DEALS Rafaël Lazaroms Coördinator Energie en duurzaamheid Unie van Waterschappen 1. Duurzaamheid en taken waterschappen 2. Duurzame ambities in akkoorden

Nadere informatie

Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN

Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN Alphen aan den Rijn, Boskoop, Rijnwoude Samen, lokaal en duurzaam! ENERGIEK ALPHEN AAN DEN RIJN Energiek Alphen aan den Rijn AGENDA 1. Opening 2. Wie en wat is Energiek Alphen aan den Rijn 3. Gemeente

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2016Z15884

Nadere informatie

duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen

duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen De toekomst van de energievoorziening Gemeenten, provincies, bedrijven en projectontwikkelaars gaan zich steeds meer richten op duurzame energiedoelstellingen,

Nadere informatie

Connecting the energy

Connecting the energy Connecting the energy Zonne-energie gratis laten gebruiken Energie besparen Softs concept. Een uniek idee Al jaren wordt er gesproken over verduurzaming. Maar woorden omzetten in daden is waar veel initiatieven

Nadere informatie

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers

Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers Wat kunnen we in Pijnacker-Nootdorp doen tegen klimaatverandering? Richard Smokers Hoeveel CO 2 -reductie is nodig? doel nieuwe kabinet: in 2020 30% minder CO 2 -uitstoot dan in 1990 UN-IPCC: stabilisatie

Nadere informatie

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering 2: Energie en grondstoffen 3.

Nadere informatie

Zon op VVE. Wormerveer Eric de Lange 19 mei 2016

Zon op VVE. Wormerveer Eric de Lange 19 mei 2016 Zon op VVE Wormerveer Eric de Lange 19 mei 2016 Waarom doen we dit? Wereldwijde klimaatcrisis Klimaat top Parijs Energie Akkoord Nederland Klimaatzaak Urgenda Maar er gebeurt nog steeds te weinig en te

Nadere informatie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010 Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank Groep Maatwerk Sustainability naast Food

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Bio-WKK voor een duurzame glastuinbouw Workshop 10 september 2009 Jan Smits Agenda Productschap Tuinbouw & kengetallen glastuinbouw Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009 Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij Ton van Dril 1 september 29 Coalitieakkoord februari 27: 3% Broeikasgasreductie ten opzichte van 199 2% Aandeel duurzame energie in 22 2% Energie-efficiencyverbetering

Nadere informatie

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Jaarplan 2019 - Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Nederlandse glastuinbouwbedrijven dragen in grote mate bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Het komende decennium wordt

Nadere informatie

Raymond Roeffel Directeur Trineco. Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne

Raymond Roeffel Directeur Trineco. Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne Raymond Roeffel Directeur Trineco Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne Agenda Waarom zonnestroom? Wet en regelgeving rondom zonnesystemen Salderingstarieven De meest voorkomende situaties

Nadere informatie

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN ENERGIEAKKOORD Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN 2 - Wie zijn wij? - Visie Ekwadraat - Beleid - Doelstellingen - Middelen - Financiering Inhoud - Conclusies en aanbevelingen 3 INLEIDING

Nadere informatie

Nadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam.

Nadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam. ENERGIE 1 Kolencentrales sluiten (Rijks) Een grote reductie in broeikasgassenemissies in Nederland. 2 Niet langer meer worden gezien als ondernemer wanneer je energie deelt met je buurt en hier dus geen

Nadere informatie

Enquete belangstelling energietransitie Buren

Enquete belangstelling energietransitie Buren Q1 Energieverbruik en een duurzame energietransitie is een onderwerp dat dagelijks in de media aan de orde komt. Wat zijn uw beweegredenen om hier over na te denken en mogelijk aan mee te doen? zorgen

Nadere informatie

Stappenplan Zon op Huurwoning Amsterdam

Stappenplan Zon op Huurwoning Amsterdam Context Klimaatprobleem Er is sprake van een wereldwijd klimaatprobleem, waarbij de temperatuur over de afgelopen decennia structureel is opgelopen. Deze trend wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgas,

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2014 2015 33 913 Wijziging van de Wet implementatie EU-richtlijnen energie-efficiëntie, de Elektriciteitswet 1998, de Gaswet en de Warmtewet in verband met

Nadere informatie

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / PROJECTCASES 05 / UW BEDRIJVENTERREIN VERDUURZAMEN? ZON OP BEDRIJFSDAKEN Ambitie gemeente Energieneutraal

Nadere informatie

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015 Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot

Nadere informatie

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie. Partnerforum Gent 18 oktober 2016

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie. Partnerforum Gent 18 oktober 2016 Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie Partnerforum Gent 18 oktober 2016 Energie uitdagingen VISIE 2050: 7. energietransitie Daling uitstoot broeikasgassen in EU met 80-95% t.o.v.

Nadere informatie

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency 1. Het Convenant Benchmarking energie efficiency Op 6 juli 1999 sloot de Nederlandse overheid met de industrie het Convenant Benchmarking energieefficiency.

Nadere informatie

Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie!

Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! Meer voordeel uit uw huis halen? Bespaar op energie! voorbeeld van mogelijke besparingen Een huishouden is jaarlijks zo n q 2.000 kwijt aan gas en licht. En daar kunt u tot wel 30% op besparen. Dat begint

Nadere informatie

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik ENGIE Infra & Mobility De daad bij het woord, de techniek bij de plannen Over een aantal jaren ziet de energievoorziening in Nederland er geheel anders

Nadere informatie

Nationaal Energiebesparingsplan

Nationaal Energiebesparingsplan Nationaal Energiebesparingsplan van energieleveranciers en organisaties actief in de gebouwde omgeving Projectbeschrijving Bedrijfsleven en overheid geven mega impuls aan energiebesparing in gebouwen 23

Nadere informatie

ECFD/U201400578 Lbr. 14/019

ECFD/U201400578 Lbr. 14/019 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft Ondersteuningsprogramma Energie uw kenmerk ons kenmerk ECFD/U201400578 Lbr. 14/019 bijlage(n) 2 datum 20 maart

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen

Nadere informatie

Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief

Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief Het huidig PV-landschap, stand van zaken en perspectief Vakbeurs Energie, oktober 2018 Jaap Baarsma, voorzitter Holland Solar E Arthur van Schendelstraat 550 3511 MH Utrecht +31 (0)30 232 8008 www.hollandsolar.nl

Nadere informatie

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013 Lijst Lammers Papendrecht 21 januari 2013 Aan de voorzitter van de gemeenteraad van de gemeente Papendrecht, de heer C.J.M. de Bruin Markt 22 3351 PB Papendrecht Betreft: gemeente Papendrecht aansluiten

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 29 juni 2015 Betreft Energie-efficiëntie in de industrie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage. Datum 29 juni 2015 Betreft Energie-efficiëntie in de industrie > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Startnotitie Energietransitie. November 2018 Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie

Nadere informatie