Alles over geld en de kerk. NIEUW! Als kerk in de bouwput. meer en makkelijker. Zo geven gemeenteleden. Hans van Ark: Er is geld genoeg!

Transcriptie

1 idea EA-magazine voor missionaire gemeenteopbouw nr Zo geven gemeenteleden meer en makkelijker Hans van Ark: Er is geld genoeg! NIEUW! Als kerk in de bouwput Alles over geld en de kerk

2 INHOUD Nieuwe serie: Kerk onder constructie Ron Becker van Crossroads Rotterdam laat in vier afleveringen zien hoe zijn kerk zich omvormt van een gewone gemeente naar een gemeenschap van missional communities. In vijf stappen vrijgeviger Hoe zorg je dat gemeenteleden meer en makkelijker geven? Peter Briscoe geeft vijf tips. Een daarvan: doe het zelf voor. Budgetteercursus op zondagochtend Pinkstergemeente Dominion Centre in Rijswijk zetten vijf zondagochtenden lang de persoonlijke financiën van haar gemeenteleden centraal. Bijna 400 mensen deden mee aan de cursus Jouw Geld Telt. En ook: 4. EA-nieuws 8. Opinie: Missionair zijn, mag het wat kosten? 11. Column - René van Loon 14. Theologie en ons geld 21. Boekbespreking: Allah, A christian response 22. Interview met Paul den Hertog (CGK-Zaandam) 24. 5x vraag en antwoord over de gemeentefinanciën 26. Theologische doordenking - Benno van den Toren 29. Kaderlid in de praktijk 30. Krijgen we De Boer en Dekker nog door één deur? 33. Trendscan: Wat kunt u in 2012 verwachten? 34. Boeken uitgelicht 2

3 De macht van het geld idea Als de financiële crisis één ding duidelijk heeft gemaakt, is dat de macht van het geld. Dat alles erom draaide, wisten we natuurlijk al, maar dat het de hele wereld in zijn macht heeft, dat proberen we, denk ik, iedere keer weer te ontkennen. Dat is natuurlijk ook waarom de Bijbel ons zo waarschuwt tegen rijkdom. Tegelijkertijd heb ik zelf ook gezien wat armoede met mensen doet. Werkend met de armsten van de armen in Botswana, zagen we om ons heen hoe de struggle for life mensen 24 uur per dag bezighoudt, hen tot de meest afschuwelijke en mensonterende dingen brengt, hen tot dieren maakt die alleen nog maar hun instincten volgen om te overleven. Iets daarvan zie je nu misschien op een wat hoger en beschaafder niveau in Europa en in de wereld gebeuren. Steeds vaker hoor je het adagium: ieder voor zich en God voor ons allen. Het wordt zelfs politiek vertaald: minder geld voor ontwikkelingshulp en de zorg, Nederland voor de Nederlanders en ga zo maar door. Jezus zegt in Lucas 16:9: Ook ik zeg jullie: maak vrienden met behulp van de valse mammon, opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen wanneer de mammon er niet meer is. Ik heb dat altijd een ongelooflijk intrigerende uitspraak gevonden. Wat bedoelt onze Heer met deze woorden? Hoe moet dat dan? Dit nummer van IDEA het vernieuwde EA-magazine voor de missionaire Kerk, gaat in op deze en andere vragen die te maken hebben met geld en goed in ons persoonlijk en gemeentelijk leven. Laat me weten wat u ervan vindt! jan@ea.nl. Jan Wessels Directeur Evangelische Alliantie 33e jaargang nr Verschijnt vier maal per jaar ISSN Evangelische Alliantie. Uitgever Evangelische Alliantie - Driebergen info@ea.nl - www ea.nl ING 4402 Stichtingsregister S Redactie Jan Wessels, hoofdredacteur Suzanna Blackmore, eindredacteur Corina Groenesteijn, vormgeving René Erwich, Academie voor Theologie (CHE) Abonnementen IDEA Nederland gratis Buiten Nederland 23,50 Persoonlijk deelnemers gratis Deelnemerschap EA Personen 50,= (minimaal, incl. gratis abonnement op IDEA) Gemeenten 145,= Organisaties vanaf 240,= Advertenties en bijsluiters Prijzen op aanvraag: corina@ea.nl Overnemen van artikelen Toestemming via idea@ea.nl Volg IDEA nu ook op 3

4 EA-nieuws Nieuwe coördinator bij de EA Martin de Jong is sinds januari coördinator missionaire gemeenteopbouw bij de EA. Martin ervaarde meteen een klik : Door mijn nieuwe functie bij de EA kom ik binnen in een prachtig netwerk van kerken en organisaties. Mijn kennis en ervaring op het gebied van missionaire gemeenschapsvorming kan ik delen en allerlei ideeën en activiteiten aan elkaar verbinden. Ik hoop dat ik door mijn inzet en gedrevenheid een katalysator kan zijn in het starten van slimme samenwerkingsverbanden en bestaande verbanden verder kan stimuleren. >> Lees meer over Martin op ea.nl/martindejong Week van Gebed 2012 We gaan hier toch zeker niet na één week al mee stoppen? Waar: Capelle aan den IJssel Wie: vijftien kerken uit Capelle Ervaring: De sfeer in de dienst was heel devoot en je voelde eenheid ontstaan. Ik vind het een verrijking om met andersgezinden het geloof te delen. We hebben elkaar gezocht en gevonden op de overeenkomsten die we hebben. Dat is een goede basis om samen kerk te zijn. Waar: Stadskanaal Wie: elf kerken uit Stadskanaal en omgeving Ervaring: Voor volgend jaar is het nu al duidelijk dat nog meer gemeentes mee willen doen, wij zijn de Heer dankbaar voor deze samenwerking en het verlangen is uitgesproken om eigenlijk meer te gaan doen met elkaar. Waar: Nunspeet Wie: tieners Ervaring: Veel tieners en jongeren waren iedere dag (of nacht) uren in de gebedsruimte te vinden. Het gastenboek stond vol met reacties als: We gaan hier toch zeker niet na één week al mee stoppen?. Waar: Nieuwegein (Prayer Night) Ervaring: Een gezellige en enthousiaste avond met creatieve gebedsvormen en een vernieuwd verlangen om te blijven bidden voor je stad en omgeving. >> Meer gebedservaringen: ea.nl/impressie SchuldHulpMaatje- JONG? Voor veel jongeren is rood staan een alledaagse realiteit. De EA deed onderzoek naar de mogelijkheden en behoeften voor een project over schuldpreventie onder jongeren. De ondervraagden reageerden positief. Dit voorjaar besluit de werkgroep SchuldHulpMaatje of het project ook wordt uitgevoerd. >> 4

5 Gezamenlijk vasten was een feest op zich Jaap van de Poll, EA-bestuurslid en pastor van de Vrije Evangelisatie Zwolle deed voor het eerst mee aan de jaarlijkse EA-vastenretraite in januari. Hij was aangenaam verrast: De vastenretraite was voor mij heel bijzonder om mee te maken. Het zette mij daadwerkelijk een paar dagen stil om te luisteren naar wat God tot mij te zeggen had, door de rust, de vieringen, de lezingen, de lectio divina, de lofprijzing, de wandelingen in een prachtige omgeving en vooral ook de diepere ontmoeting met andere deelnemers. Het gezamenlijk vasten was een viering, een feest op zich. Heel waardevol en een goede basis voor het komende jaar. Ik had het niet willen missen en doe volgend jaar weer mee. Missionaire presentie in de praktijk Stichting Present een deelnemende organisatie van de EA wil een beweging op gang brengen waarbij meer mensen het vanzelfsprekend vinden om naar elkaar om te zien. Hoe geeft Stichting Present praktisch vorm aan het bevorderen van missionaire presentie in de samenleving? * In de komende 40dagentijd werken we als Stichting Present samen met KerkinActie. In deze periode kan men tijdens de Veranderdagen de handen uit de mouwen steken voor kwetsbare mensen. Zes zaterdagen (25 februari tot en met 31 maart) zijn er in elke provincie in Nederland sociale of klusprojecten te doen, waar groepen of individuen zich voor in kunnen schrijven. Activiteiten zijn bijvoorbeeld: het opknappen van een verwaarloosde tuin of het organiseren van een dagje uit voor ouderen. >> Meer info: veranderdagen@stichtingpresent.nl of * een van de vijf doelstellingen van het EA-beleid voor de komende jaren CURSUS magazine MICHA 1 Micha Cursus Wilt u bewust stilstaan bij de invulling van zorg voor uw naaste en de schepping? Dan kunt u een Micha Cursus volgen (of zelf organiseren). In zes avonden en een actiezaterdag krijgt u tips, achtergrondinformatie en praktijkervaring mee om zelf aan de slag te gaan. Binnenkort zijn er instructieavonden in Ridderkerk, Apeldoorn, Assen, Amsterdam en Tilburg. Meer weten of aanmelden? >> 5

6 Uit het EA-netwerk Vernieuwing in lofprijzing & liturgie Het Evangelisch Werkverband start met het begeleiden van plaatselijke muziekteams en/of gemeenten. In samenwerking met bekende artiesten en kerkmusici biedt het EW naast theologische bezinning op muziek in de eredienst en liturgische vernieuwing ook praktische begeleiding. Daarnaast kunt u bij de organisatie het boekje Vernieuwing in de liturgie; Over doorleefde, authentieke, verankerde en eigentijdse liturgie bestellen. Meer info: Studiedag: De Klacht in de Eredienst De werkgroep EredienstCreatief organiseert op zaterdag 17 maart een studiedag met het thema: De Klacht in de Eredienst. Prof. dr. Evert Jonker, emeritus hoogleraar praktische theologie aan de PThU-Kampen, behandelt de vraag hoe je gestalte kunt geven aan pijn, angst en verdriet in de liturgie. De studiedag is praktisch en creatief; voor predikanten, liturgiecommissies en musici. s Middags zijn er workshops. Elementen uit de workshops komen terug in de afsluitende viering. Locatie: Kerkcentrum De Ark, Maarssen. Tijd: uur. Kosten: 55,- (incl. maaltijd) Info en aanmelden: e 2-4 maart: Shockwave Jongerengebedsactie voor vervolgde christenen e maart - Delden: Zangfestijn e 21 maart - Zeist: HiP symposium Kerk en zicht op eenzaamheid e 24 maart, Veenendaal: Scherven, geen geluk Studiedag over pastoraat rond echtscheiding e 28 april-2 mei: Soul Survivor festival GIDSnetwerk Academy - nieuw initiatief voor leidinggevenden die hun talenten verder willen ontwikkelen. Trainingen, leergangen, coaching en events vanuit een Bijbels perspectief. Daarbij is het doel dat talentvolle mensen zichtbaar worden en door de kracht van het evangelie invloed hebben op een samenhangende en duurzame (lokale) samenleving. Samen Jezus ontmoeten e mei: Pinksterconferentie doen Conferentie: Missional Life & Church Op 25 februari 2012 organiseren de VPE, Europe Advance en Thousand Hills Int. Church de conferentie Missional Life & Church. De conferentie richt zich op het ontwikkelen van een missionair hart en discipelschap bij gemeenteleden en gemeenteleiders. Hoofdspreker is Greg Surratt, senior voorganger van Seacoast Church in Charleston, South Carolina (USA). Locatie: Zuiderkerk, Hilversum. Kosten 30,- (inclusief lunch). Tijd: uur. Taal: Engels (vertaling aanwezig) Meer info: of 6 Vrouwencongres: Puzzelen met prioriteiten Voor vrouwen die het een uitdaging vinden om met prioriteiten te puzzelen of er soms helemaal klaar mee zijn, organiseert Christennetwerk gmv op vrijdag 20 april een congres. Vanuit de basis - God en Zijn wil voor jouw leven leren de deelnemers om opnieuw naar hun prioriteiten te kijken. Locatie: Open poort, Hattem. Tijd: uur. Meer informatie en aanmelden

7 EA-coördinator Vincenza La Porta Zinvol schakeltje in het dienen van kerken De komende jaren zet de EA meer dan ooit in op het helpen van kerken om hun missionaire identiteit vorm te geven. We vroegen Vincenza La Porta, coördinator Jeugd, hoe zij aan deze doelstelling meewerkt. Wat maakt jou zo enthousiast in de vernieuwde focus van de EA? Als coördinator voelt het heel zinvol om een schakeltje te zijn in het dienen van de kerken in Nederland. Hen helpen nadenken en praktisch activeren om Gods Licht in deze wereld te zijn, maakt mij enthousiast. De plek van kinderen en jongeren (ook studenten) is daarbij van groot belang. Het is een eer om daar samen met al onze deelnemende organisaties aan te werken. Iedereen is ervan doordrongen dat we niet alleen op onszelf geconcentreerd moeten zijn, maar juist op de ander. Kun je al concrete projecten noemen die daaraan bijdragen? Op dit moment vinden er een aantal interessante onderzoeken plaats die jeugdwerkers en beleidsmakers kunnen helpen bij hun taak. We hopen dat deze kennis hen inspireert in hun bezinning op aantrekkelijk en effectief (missionair) jeugdwerk. Als EA zijn we soms de initiators van een onderzoek of we helpen mee om de resultaten beschikbaar te maken. Zo organiseerden we eind januari samen met de CHE de studiedag Research & React. Kerkelijke (jeugd)werkers konden daar kort en snel kennis nemen van alle actuele onderzoeken over geloof, jeugd en kerk. Professionele jeugdwerkers blijven we ondersteunen via het EA-netwerk INNOV8. In 2012 organiseren we diverse ontmoetingen, in november een conferentie. Verder zijn we gevraagd procesleider te zijn in een traject om de afstemming tussen opleidingen, onderzoek en werkveld van christelijk jeugdwerk te verbeteren. Samen Gods licht laten zien Ik geloof in samenwerking tussen organisaties en kerken. Natuurlijk heeft ieder zijn of haar specifieke doelstelling, maar mijn ervaring is dat je samen veel verder komt. Tijdens de vergaderingen van de werkgroep Jeugd zie je dit ook steeds ontstaan. Er zijn goede ideeën en een paar organisaties zeggen: Daar gaan wij samen mee aan de slag. En samen komen ze er dan ook! We hebben elkaar nodig om allereerst staande te blijven als christen in een wereld die vaak zonder God leeft, maar ook omdat we samen Gods licht kunnen laten zien aan de mensen om ons Foto: Cheesework.nl 7

8 Opinie Missionair zijn, mag het wat kosten? We hebben wel ideeën, maar we hebben geen geld. We hebben nu al de grootste moeite om de begroting elk jaar sluitend te maken. Geld voor nieuwe dingen is er echt niet. Ik hoor de verzuchtingen regelmatig in gesprekken over missionair werk. Mijn stelling in dit artikel: Er is geld genoeg! Allereerst, hoe wordt je eigenlijk een missionaire kerk? Eigenlijk klopt die vraag niet. Want de vraag is niet hoe je als kerk missionair kunt worden, je bent het al! De roeping van de kerk is, dat zij een missionaire kerk is. Het is de reden van haar bestaan. De kerk is geroepen om in deze wereld te getuigen van Gods liefde, zichtbaar geworden in Jezus Christus. Dat is de missio, de oerroeping van de kerk. De vraag stellen of de kerk weer missionair kan worden, is net zo overbodig als aan mij vragen hoe ik weer mens kan worden? Ik ben al een mens, maar je kunt me wel vragen hoe ik dat mens-zijn invul. Zo mag je de kerk dus ook wel vragen, hoe ze haar roeping, haar missio in deze tijd nog invult. Wijze ouderen Veel kerken zijn vooral druk met zichzelf. Ze proberen te overleven. De lofzang gaande te houden. Toch nog naar elkaar te blijven omzien. Met steeds minder mensen het vele werk te blijven doen. Geweldig, wat wordt er vaak hard gewerkt op het kerkelijk erf. Maar veel is intern gericht, terwijl de roeping van de kerk meer buiten ligt in plaats van binnen. Of zoals die oude man in mijn eigen gemeente het vaak zegt: Dominee, u hoeft hier niet zoveel te komen hoor, ik ben al bekeerd, ga er maar op uit en bezoek de mensen die er nog niet van weten. Ik wens elke gemeente veel van zulke wijze oudere mensen toe. Anders denken Veel kerkenraden denken dat je nóg meer moet gaan doen, als je missionair wilt zijn. Mijn stelling is: zoek het niet in meer, maar houd eerst alle bestaande activiteiten eens tegen het licht. Is alles wat de gemeente op dit moment doet, echt nodig? Durven we ook te besluiten om dingen niet meer te doen? Dat geeft soms onverwacht veel ruimte en ontspanning. Kijk eens opnieuw naar uw kerkdiensten, hoe toegankelijk zijn ze eigenlijk voor buitenstaanders? Als er een willekeurige vreemdeling binnenstapt, wat zal hij of zij ervan begrijpen? Richten we ons in het pastoraat alleen op de eigen achterban of durven we hardop te zeggen: lieve gemeenteleden, de dominee en de ouderlingen leggen komend jaar de helft minder huisbezoeken af, want in de tijd die daardoor vrijkomt trekken ze eropuit om mensen aan de rand en buiten de kerk te bezoe- 8

9 Mijn stelling is: Er is geld genoeg! ken. Misschien hebt u wel een winterwerkprogramma of iets op het gebied van vorming en toerusting. Hoe toegankelijk is dat voor buitenkerkelijken? Ja, ze zijn vast wel welkom, maar nodigt u ze ook elke keer nadrukkelijk uit in uw huisaan-huisblad? Gaan de zondagse bloemen uit de kerk wel eens naar niet-gemeenteleden in uw dorp of wijk als blijk van een meelevende gemeente? Allemaal dingen die geen geld kosten, maar die met anders denken te maken hebben. Matig gekopieerd clubblad Natuurlijk zijn er ook naar buiten gerichte activiteiten die wel extra geld kosten: een betere vormgeving van uw kerkblad bijvoorbeeld, veel kerkbladen overstijgen het niveau van een matig gekopieerd clubblad niet. Maak er eens meer werk van, zodat u het ook een niet-christen durft te laten lezen. Kijk eens kritisch naar de buitenkant van uw kerkgebouw. Is voldoende duidelijk aangegeven wat hier elke week te doen is? Staan de zondagse erediensten aangekondigd, waar het komende zondag over gaat? Hangt het telefoonnummer van de dominee er, als iemand eens contact zoekt? Overweeg eens om met een aantal kerkdiensten naar buiten te gaan, het dorpsplein op, in de zomer, in de kerstnacht, je zult opeens een ander publiek zien. Doe dat dan niet één keer, maar blijf het herhalen. Samengevat: het opnieuw doordenken van wat je al doet met de missionaire bril op, hoeft niet altijd meer geld te kosten, want het gaat vaak niet om meer, maar om anders! Ik nodig u uit om een beetje slimmer aan de slag te gaan Bezuinigingsoperatie In een van mijn vorige banen, toen ik nog niet bij de kerk werkte, had ik een chef die altijd zei: Geld volgt beleid. Hij bedoelde ermee: Kom eerst maar eens met goede plannen (beleid dus) en dan praten we daarna over hoe we dat gaan financieren. In veel gemeentes gaat het andersom. Dan wordt er al op voorhand gezegd, dat er toch geen geld is en dat slaat elke discussie dood. Dus kom eerst met een goed doordacht missionair beleid. Bedenk er een goede titel bij en neem dan als ondertitel: een gemeente die niet investeert in haar toekomst, is ten dode opgeschreven... Maar ja, hoe gaan we dat dan betalen? Het begint met keuzes maken. In de landelijke Protestantse Kerk is de afgelopen jaren een bezuinigingsoperatie uitgevoerd, die veel 9

10 Gaan de zondagse bloemen ook wel eens naar niet-gemeenteleden? ingrijpender was dan op basis van de ledentalprognoses eigenlijk nodig was. Daardoor bleef er geld over, anders gezegd, kwam er ruimte voor nieuw beleid. Toen is de landelijke kerk begonnen met het opzetten van een Missionair Team en het Jeugdwerk JOP. In veel plaatselijke gemeentes zou dit ook kunnen: niet afwachten totdat het allemaal minder wordt en de gemeente terug moet in predikantsbezetting en andere activiteiten, maar nu al meer bezuinigen dan eigenlijk nodig is. Zo maak je nu ruimte voor nieuwe dingen. Want het kan echt wel anders! Ik heb zelf ook meegemaakt dat er in een gemeente een aansprekend plan lag waarvan de kerkenraad zei dat er eigenlijk geen geld voor was. Maar mensen raakten enthousiast voor het plan en wilden toen best een extra steentje bijdragen. Beetje slimmer Is dit niet allemaal erg zakelijk en materialistisch beredeneerd? Daar wil ik graag twee dingen over zeggen. Ten eerste, een missionaire gemeente mag ook een biddende gemeente zijn. Inderdaad, niet alles is maakbaar, we mogen aan God vragen om onze plannen te zegenen. Dan ligt er de volgende morgen echt niet altijd een dikke envelop op de mat, maar ik heb te vaak meegemaakt, dat wanneer mensen met liefde en passie hun plannen durven uit te dragen en ook biddend om Gods zegen vragen, dat er kleine wonderen gebeuren, ook in heel gewone gemeentes. Ten tweede verwijs ik graag naar één van mijn favoriete bijbelteksten, Lucas 16 vers 8. Jezus vertelt daar de gelijkenis over de onrechtvaardige rentmeester en als moraal van het verhaal zegt Hij dan: de kinderen van deze wereld gaan immers slimmer met elkaar om dan de kinderen van het licht. Met de kinderen van het licht bedoelt Hij dan Zijn eigen volgelingen. Jezus zegt dus eigenlijk, je kunt nog wat leren van hoe in de gewone dagelijkse wereld mensen hun plannen financieren. Goed nieuws, die kinderen van de wereld, dus mensen die actief zijn in het bedrijfsleven of dagelijks werken met financiën, zijn er ook in uw gemeente. Durf hen eens aan te spreken op hun talenten: joh, je hoeft echt geen kerkenraadslid te worden, maar wil je eens met mij meedenken hoe we dit plan gefinancierd krijgen. Uit eigen ervaring weet ik inmiddels, dat zulke mensen zich vaak erg uitgedaagd voelen, als ze warempel binnen hun eigen kerk worden aangesproken op hun zakelijke gaven en talenten. Het werkt vaak heel zegenrijk, voor hen en voor de gemeente Vandaar mijn stelling: er is geld genoeg! Ik nodig u uit om met de woorden van Jezus een beetje slimmer - aan de slag te gaan. Ds. Hans van Ark Hans van Ark geeft leiding aan het Team Missionair Werk en Kerkgroei van de landelijke Protestantse Kerk en is parttime predikant in de Hervormde Pauluskerk te Wezep 10

11 COLUMN Nederland van Boven Prachtig vind ik ze, die VPRO-programma s Nederland van boven. Je ziet je eigen land, maar vanuit een heel andere invalshoek dan je gewend bent: vanuit de lucht. Wat verrassend is dat! Bekende plaatsen zien er opeens heel bijzonder uit. Bepaalde stukken land zijn veel leger dan je denkt, of juist veel voller. En wat heeft Nederland veel schitterende natuur! Terwijl ik zit te kijken, realiseer ik me, dat het in het leven met God eigenlijk draait om hetzelfde: dat we ons leven leren bekijken van Boven, vanuit de hemel, vanuit Gods perspectief. Of: je krijgt een nieuwe buurman. Maar al snel blijkt dat het een vervelende man is. Je kunt gaan mopperen, en gaan chagrijnen. Je kunt hem gaan negeren, of verhuisplannen maken. Maar je kunt ook die andere vraag stellen: Waarom zou God juist deze man op mijn weg plaatsen? Wat zou mijn hemelse Vader van mij vragen in deze situatie? Wat zou God ons willen leren door deze situatie? Zie je dan andere dingen? Nee, maar je ziet dezelfde dingen wel anders. Zomaar een paar voorbeelden. In mijn vorige werk, bij de christelijke studentenbeweging IFES-Nederland, hadden we eens een groot financieel tekort. Zenuwachtig vroegen we ons af: Welke fondswervingsactie gaan we op touw zetten? Toen zei mijn Engelse collega: Wacht even. Laten we eerst een andere vraag stellen: wat zou God ons willen leren door deze situatie? Dat was het goede perspectief! Of nog weer een ander voorbeeld: mensen kunnen van alles van je vinden. Misschien vinden ze je fantastisch, een geweldig mens. Of ze vinden je maar helemaal niets, een loser. Uiteindelijk is het allemaal niet belangrijk! De eerste vraag is: Wat vindt God van mij? Wat mooi als we het steeds meer gaan zien: Nederland van Boven. De wereld van Boven. Ons eigen leven van Boven. Je gaat oppervlakkige dingen relativeren en diepere dingen meer op waarde schatten. En je wordt milder, genadiger. Leren kijken van Boven brengt je dichter bij Boven. René van Loon Predikant in Capelle aan den IJssel 11

12 Donatus verzekert vertrouwd Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen tel

13 Kerk onder constructie De bouwput van Crossroads Rotterdam Regelmatig verbaas ik mij over de bouwput bij Rotterdam CS. De tekeningen beloven een prachtig eindresultaat, maar nu zien we slechts diepe kuilen en een aantal staalconstructies. Je moet soms flink je best doen om daarin contouren van het eindresultaat te ontwaren. En dat allemaal, omdat het oude station niet meer voldoet aan de eisen van deze tijd. Het is een beeld dat ik steeds voor ogen houd in het proces van transitie waar we met Crossroads Rotterdam aan zijn begonnen. Een verandering die er toe moet leiden dat we, in plaats van verder uitdijen rondom de dienst op zondag, gaan uitgroeien tot een familie van missional communities in Rotterdam: groepen van twintig tot vijftig mensen elk met een specifieke missie in de samenleving. Deze omvorming betekent dat er dingen gaan stoppen, soms dingen die heel dierbaar zijn geworden. Het betekent dat er dingen gaan veranderen, dat er iets nieuws gaat komen dat nog niet zichtbaar is, hooguit wat contouren. En dus bevinden we ons in een overgangssituatie, met alle onzekerheid, onduidelijkheid en onrust die daar bijkomt. Het is een lang proces waarvoor we hebben gekozen, een proces dat begon met de constatering dat we in missionair opzicht niet effectief genoeg waren, ook al zit er een stijgende lijn in het aantal bezoekers van de diensten. Er was altijd veel verlangen om missionair te zijn, maar het vertaalde zich te weinig in daden of impact. Dat bracht ons tot bezinning, tot het opnieuw luisteren naar God en daarna, het ons geleid weten om missional communities te bouwen in de stad. Dit is een keuze waarvan we beseffen dat de gevolgen ingrijpend zijn en dat we er mensen door kwijt kunnen raken. Zomaar wat consequenties van deze stap: voortaan gaan niet meer de meeste middelen en menskracht naar de dienst, small groups en andere goede dingen, maar naar mission. We organiseren ons niet langer meer rondom de eredienst, maar rondom missionaire passie en focus. We stoppen geen energie in nog grotere en betere bands en andere toeters en bellen, maar kiezen voor downsizen, om mensen vrij te zetten voor missional communities. Dit lijkt nogal rigoureus en dat is het misschien ook wel. Maar we weten ook waarom we het doen: omdat we het Koninkrijk van God willen zien doorbreken in Rotterdam en daar een onderdeel van willen zijn. Ook als dat betekent dat wij moeten veranderen. Ron Becker Voorganger Crossroads Rotterdam

14 Studie 14 Er zijn twee economische extremen te vinden in onze wereld en ook in de wijze waarop we tegen geld en goed aankijken armoede en welvaart.

15 Contrasterende perspectieven... hoe je theologie je omgang met geld en goed beïnvloedt Veel christenen omarmen één van beide extremen als het om geldbesteding gaat. Aan de ene kant geloven sommigen dat je arm moet zijn, omdat je afstand moet doen van wereldse goederen om een hechte relatie met Christus te hebben. De Bijbel zegt echter nergens dat een gelovig persoon in armoede moet leven. Een aantal gelovige mensen in de Bijbel behoorden zelfs tot de rijksten van hun tijd. In het Oude Testament was overvloed de beloning van de Heer voor gehoorzaamheid en de dreiging van armoede één van de gevolgen van ongehoorzaamheid. Aan de andere kant geloven sommigen dat christenen die echt geloof hebben, altijd voorspoed hebben. Dit uiterste klopt óók niet. Zijn doeleinden De Bijbel leert noch de noodzaak van armoede noch dat voorspoed altijd durend is. Wat de Bijbel wél leert is dat alles God toebehoort en dat Hij ons geld en goed geeft om dit als rentmeester trouw te beheren voor Zijn doeleinden. Een van de mooiste gebeden om een gezonde balans te vinden tussen arm en rijk zijn, is van de profeet Agur uit Spreuken 30:8,9 Maak me niet arm, maar ook niet rijk, voed me slechts met wat ik nodig heb. Want als ik rijk zou zijn, zou ik u wellicht verloochenen, zou ik kunnen zeggen: Wie is de HEER? En als ik arm zou zijn, zou ik stelen en de naam van mijn God te schande maken. Cirkel van genoeg Ik geloof dat wij best wel om voorspoed mogen bidden. Hierbij is het van groot belang dat wij allereerst voor onze eigen behoeftes een sluitende begroting maken, waarbij wij de vraag Hoeveel is genoeg? beantwoorden. Wij noemen dit een cirkel van genoeg maken. Deze bestaat uit drie gedeeltes, namelijk je verplichtingen (vaste lasten), je behoeften (variabele lasten) en je wensen om voor te sparen. Duurdere levensstijl Wanneer er dan overvloed komt en de cirkel gesloten is, gaat het geld overvloeien. Overvloed is nooit bedoeld om een steeds duurder wordende levensstijl te kunnen financieren. Wanneer wij onze cirkel van genoeg gesloten hebben, zeggen wij als het ware, Here, als U hierin wilt voorzien, zal ik tevreden zijn en heb ik genoeg. Wat overblijft kan ik dan of in het Koninkrijk van God of in lange-termijn doelen investeren. Hoeveel is genoeg? Een van de redenen waarom God Israël economische voorspoed wilde geven en groot maken was opdat zij tot een zegen voor de omringende landen en volken kon zijn tot eer en glorie van God. Zo is voorspoed voor ons ook bedoeld niet om in steeds uitdijende behoeften te voorzien, maar om voor anderen tot zegen te zijn en armoede te bestrijden tot eer en glorie van God! Peter Briscoe Internationaal directeur Crown Ministries Aanvullende tabellen via Meer informatie, onder andere over cursussen voor gemeenteleden: 15

16 Praktijk In vijf stappen naar een cultuur van vrijgevigheid Tegen het einde van een bruiloftsfeest: nog 3500 glazen wijn en van de allerbeste kwaliteit! Na een grote conferentie aan het meer: nog twaalf korven brood over. Na de terugkeer van een verloren zoon: het mooiste gewaad, een gouden ring en een groots feest. Slechts enkele voorbeelden van een buitengewoon vrijgevige God. Je lijkt nooit zoveel op Jezus dan wanneer je vrijgevig bent, zei een voorganger. Vrijgevigheid is inherent aan Gods manifestatie. Zijn genade, barmhartigheid, voorziening, geduld, vergeving en uiteindelijk Zijn grote offer van de Here Jezus, zijn uitingen van overvloedige vrijgevigheid. Gulheid heeft eigenlijk niet zoveel met geld te doen, maar alles met compassie, liefde en zorg voor de ander. Wanneer vrijgevigheid het leven van een gemeente karakteriseert, zie je de handtekening van God. Hoe ontwikkelen wij een cultuur van vrijgevigheid in een gemeente? Dit doen wij niet door te vertrouwen op een kerkbalans, eens door een voorganger omschreven als een jaarlijkse klaagzang op een begrotingstekort, of op periodieke fondswervingsactiviteiten voor bepaalde noden. Het ontwikkelen van vrijgevigheid in een gemeente is een proces, niet een activiteit. Dit proces kunnen we in vijf stappen omschrijven. Verkondiging, verdieping, visie, voorleven en vieren. Stap 1. Verkondiging Het motiveren van mensen om te groeien in vrijgevigheid is allereerst de verantwoordelijkheid van de voorganger, die in zijn preken de gemeente de Bijbelse voorbeelden en motivatie voorspiegelt. Hij zal van de ongelooflijke vrijgevigheid van de Vader en de Here Jezus vertellen en wat de Bijbel leert over goed rentmeesterschap. Een belangrijke vraag voor de predikant hierbij is: Wat wilt u vóór en niet vàn uw toehoorders wat betreft geld en goed? Wat brandt in uw hart vóór uw mensen? Dat zij vrij zijn om overvloedig te geven! Daarvoor moeten zij vrijgemaakt worden van de angst om dingen te verliezen, onzekerheid over de toekomst, de beklemmende greep van financiële onzekerheid en allerlei belemmerende gedachten. Vrijgemaakt om je levensdoelen te bereiken en je prioriteiten te volgen. Vrij om God voor Zijn voorziening te vertrouwen en je van de wereld te onthechten. Preken over vrijgevigheid maakt 16

17 mensen vrij om van God te genieten en Hem te eren! Wanneer mensen goed weten wat je vóór hen wil, geeft dit ook de juiste context voor wanneer de tijd komt om iets vàn hen te vragen. Stap 2. Verdieping Preken inspireren gemeenteleden, maar pas als zij zelf de Bijbelse principes over het omgaan met geld en goed onderzoeken en bestuderen, begrijpen ze hoe ze deze principes in praktijk kunnen brengen. Verschillende praktische cursussen en bijbelstudies zijn beschikbaar om te leren wat de Bijbel hierover zegt. Ervaring heeft geleerd dat het niet genoeg is te spreken over geven, als men niet geleerd heeft om te gaan met datgene wat God eerst aan ons gegeven heeft. Vaak vragen mensen Hoeveel van mijn geld moet ik aan God geven? Dat is een onjuist uitgangspunt. De juiste vraag is Hoeveel van Gods geld mag ik voor mijzelf houden? Wanneer mensen niet weten hoe ze hun uitgaven kunnen beheersen, uit de schulden komen en tevredenheid leren, is de prediking voor dovemans oren, en groeien ze nooit in vrijgevigheid! Stap 3. Visie Als je weet wat God gaat doen, wil je daarvan deel uitmaken en met Hem meewerken om wat daarvoor nodig is vrij te maken. Niemand wordt gemotiveerd tot vrijgevigheid om tekorten aan te vullen. Je geeft misschien een keer uit liefde en solidariteit maar dat ontwikkelt zeker geen cultuur van vrijgevigheid. Wanneer de Here Zijn plannen openbaart, leidt dat tot beweging. Een nieuwe passie ontstaat om de visie werkelijkheid te zien worden met bijbehorende vrijmaking van middelen en mensen. Vrijgevigheid bevorder je dus ook door als gemeenteleiding een door God gegeven visie duidelijk te communiceren. Een visie is een openbaring van God over wat Hij door de gemeente wil doen. Amos 3:7 zegt: Zo doet God, de HEER, niets zonder dat hij zijn plan heeft onthuld aan zijn dienaren... Wat is Gods plan voor uw gemeente? Het is de taak van de kerkleiding om dit in gebed vast te stellen en vervolgens aan de gemeente te communiceren. Stap 4. Voorleven Een bekend gezegde is dat leiders mensen slechts zover kunnen meenemen als zij zelf gegaan zijn. De kerkleiding moet voorgaan in vrijgevigheid om een voorbeeld te zijn dat mensen kunnen volgen. Een sobere levensstijl, tevredenheid en een geest van vrijgevigheid zal de leider karakteriseren. Bidden in de dienst voor andere gemeenten, je ruimte openstellen voor activiteiten van anderen, een ruimhartige diaconale en missionaire bediening ontwikkelen, zijn voorbeelden van vrijgevigheid. De kerkleiding moet voorgaan in vrijgevigheid Stap 5. Vieren Het regelmatig vieren van vrijgevigheid in de gemeente brengt dank aan God voor Zijn voorzieningen en motiveert mensen tot meer. Zij zien hoe Gods plannen realiteit worden en iedereen wil deel uitmaken van een winnend team. Getuigenissen van mensen inspireren, laten zien hoe het zou kunnen, en maken een verbinding tussen visie en realiteit. Vier de royale daden van gemeenteleden voor daklozen, mensen in schulden, werkzoekenden, alleenstaande ouders enzovoorts. Royaal leven is leven als de Koning! Vrij om te geven! Peter Briscoe Internationaal Directeur Crown Financial Ministries 17

18 Praktijk Leren budgetteren op zondagochtend Pinkstergemeente Dominion Centre in Rijswijk zette vorig jaar vijf zondagochtenden apart voor de cursus Jouw Geld Telt. Bijna vierhonderd gemeenteleden deden mee. Juist in het omgaan met geld ziet de gemeente een belangrijk onderdeel van discipelschap. Romero Maridjan Het Dominion Centre in Rijswijk komt samen in een pand op een industrieterrein. Grote expressieve figuren op de voorpui verwijzen nog naar de ontwerpers die het pand voorheen huurden. Stille armoede Zeven jaar geleden begon de kerk met een klein groepje in Den Haag. Ze groeiden uit tot een flinke multiculturele gemeente met inmiddels vijfhonderd mensen. Voorganger Romero Maridjan: In de groei van de gemeenschap begonnen we te merken dat heel veel mensen en gezinnen moeite hebben op financieel gebied. Er was veel vraag naar hulp en het begon echt een punt van zorg te worden. Stille armoede, alleenstaande moeders, mensen met hoge schulden. Dat stimuleerde ons om in de Bijbel naar antwoorden te zoeken. In diezelfde tijd kwam een gemeentelid enthousiast terug van een conferentie van Crown Financial Ministries, een christelijke organisatie die onderwijs geeft over Bijbels rentmeesterschap. We zijn in gesprek gegaan met Peter Briscoe, directeur van Crown en zagen hun materiaal en onderwijs. Toen was het voor mij duidelijk: het wiel was al uitgevonden! Schaamte De gemeente besloot vijf zondagochtenden apart te zetten voor de cursus Jouw Geld Telt. Maridjan over die keuze: Het zijn principes en wijsheden waarvan iedereen kan leren. De cursus beantwoordt niet alleen een probleem, maar legt een goed fundament voor iedereen in de gemeente. Over de schaamte om over persoonlijke financiën te praten zijn ze snel heengestapt. We vinden het belangrijk dat we vrij kunnen spreken over financiën. De Bijbel heeft het zoveel over geld. Daaruit kunnen we herleiden dat God het belangrijk vindt. En als God het belangrijk vindt, moeten wij het ook belangrijk vinden. Normaalgesproken wordt Jouw Geld Telt in tien weken voor een kleine groep gegeven. Het Dominion Centre moest een model vinden om vierhonderd mensen door de cursus te loodsen. Omdat het een interactieve cursus is, kozen ze ervoor om het onderwijs gezamenlijk te doen en het interactieve gedeelte in kleine groepen. Elke groep had een coördinator om de gesprekken aan te zwengelen. Dat waren vrijwilligers uit de gemeente die vooraf een training kregen. 18

19 Drie euro De gemeenteleden moesten het even laten bezinken, maar al gauw raakte iedereen enthousiast. Naar een gewone zondagochtenddienst komen ze gewoon, maar hiervoor moest iedereen zich inschrijven. Al heel snel begonnen ze dat te doen. We hebben de prijs zo laag mogelijk gehouden. Voor drie euro per week konden mensen meedoen. De cursus werd goed geëvalueerd. Nu, een half jaar later, hebben ze het er nog steeds over. De gesprekken in kleine groepen heeft de gemeente als geheel ook goed gedaan. Er ontstonden nieuwe contacten en mensen begonnen de noden van elkaar te zien. Langzamerhand ziet de voorganger ook structurele veranderingen. Dan heb ik het met name over mensen die het financieel moeilijk hebben. Dat is een langzaam traject. In gesprekken relateren ze aan de cursus. Ze zeggen bijvoorbeeld: ik ben mijn cirkel aan het sluiten of ik begin te merken dat ik moet gebruiken wat ik in huis heb. Mensen die langduriger ondersteuning nodig kunnen een beroep doen op zogenoemde Schuldhulpmaatjes. Collectes Voor de gemeente zelf waren de effecten in eerste instantie minder gunstig. Hartelijk lachend: Na de cursus gingen de inkomsten van de gemeente omlaag! Het probleem bij heel veel mensen was dat ze geen controle hadden over hun financiën. Ze wisten niet waar alles bleef. Nu begonnen ze het onderwijs toe te passen, de financiën strak te houden en dat merkten we in de offers. Wat ze hebben geven ze, wat ze niet hebben, kunnen ze ook niet geven. Maar nu, een half jaar later, zien we dat de collectes omhoog gaan en hoger zijn dan daarvoor. Een heel interessante ontwikkeling. Over de schaamte om over persoonlijke financiën te praten zijn we snel heengestapt Vrij van accumuleren Andere voorgangers die in het Dominion Centre op bezoek kwamen, hadden moeite met het idee dat de gemeente haar zondagochtend hier voor opofferde. Wij zien het juist als een geweldige investering. Je ziet de vruchten. Ook al zou er niemand in je gemeente zijn met financiële problemen, dan nog zijn het principes en waarheden die verrijkend kunnen zijn, vindt Maridjan. Bijvoorbeeld het principe dat God eigenaar is van alles. Of dat God ons stimuleert om als we overvloed hebben een zegen te zijn voor anderen. Mensen raken vrij van het accumuleren van spullen voor zichzelf. En de visie die wij samen dragen, om uit te gaan om zielen te winnen, wordt veel meer ondersteund. De cursus heeft onze gemeente verrijkt op heel veel fronten. Ook op het gebied van relaties. Als het financieel niet goed gaat met iemand, gaat het nergens goed. Er komt nu rust bij de gezinnen. Suzanna Blackmore

20 De - Advertentie - oase in Midden Nederland foto eemlandhoeve en achtergrondfoto, Alex Sytsma foto stilteruimte, Eljee De Eemlandhoeve is het verhaal van een uitgekomen droom van Boer Jan Huijgen en zijn vrouw Maaike. Jan kreeg jaren terug een droom over het creëren van een plek, waar mensen tot rust kunnen komen de oase. Een plaats waar bezoekers ook kunnen nadenken over de vraag hoe hun leven nu is ingericht en wat God voorheeft met hun unieke leven. De droom haakte in op een van de inspiratiebronnen van Jan, de kloostertraditie. Daarin komen werken, studie en bidden bij elkaar: de drie pijlers van de wereld. In het Latijn: ora et labora et lectio. Naar een oude joodse hogepriester (Simon de Rechtvaardige): De wereld staat op drie pijlers: de studie (van de Torah) de cultus (gebed, viering) de werken van barmhartigheid (zie Benoit Standaert De drie pijlers van de wereld, het weinige noodzakelijke- Lannoo, Tielt 2011) Op de Eemlandhoeve is ruimte voor natuur, dieren en mensen. De natuur is overvloedig teruggekomen: meer dan 300 plantensoorten en 50 vogelsoorten hebben hun plek op het erf van de hoeve. En dan zijn er de koeien die op natuurlijke wijze gehouden worden, waardoor de Eemlandhoeve de rust en ruimte van de seizoenen uitademt. Diverse vleesproducten, jams en groenten zijn producten van de boerderij en zijn in de winkel op het erf te koop. Bij het serveren van de maaltijden aan gasten worden zoveel mogelijk producten van het eigen erf, of uit de streek gebruikt. Deze zijn biologisch geteeld en tegen een eerlijke prijs gekocht van boeren uit de buurt. Op de boerderij zijn dagelijks veel mensen te vinden. Kinderen en jongeren leren er van alles over het leven op de boerderij. De mensen van de zorgboerderij betrekken hun cliënten bij het dagelijks leven op de boerderij. Zij schillen aardappels, helpen bij het voeren van de dieren en rapen de kippeneitjes. Verder komen er zakelijke gasten voor hun wei sessies en vergaderingen. In het bezoekerscentrum nemen ze kennis van het verhaal van de streek en van de Eemlandhoeve. Inmiddels is er een kleine stilteruimte ingericht voor vieringen met gebed, terwijl de ontwerpen voor de bouw van een echt Observatorium/stilteruimte op het erf midden in het open landschap, al klaarliggen. Bijzonder is dat mensen komen, als hun fysieke en mentale ruimte geboden wordt. Ze komen om even lekker uit te waaien in het veld of voor de bijzondere plekken die de hoeve biedt. Kerkenraden en oudstengroepen komen langs voor een terugtrekkende beweging om opnieuw hun bronnen aan te boren. Anderen voelen zich vrij om op de hoeve een Alphacursus te volgen, zonder de barrière te nemen, die een kerkdrempel soms vormt. Jongerengroepen vinden een uitdagende plek om creatief bezig te zijn met hun geloof. Kerkelijke gemeentes gaan naar de hoeve om het feest van de schepping te vieren of hun startzondag of gemeentedag te houden. Zakenmensen komen om te vergaderen, te bezinnen of nuttig bezig zijn met de natuur en voedsel. Voor Midden Nederland is de Eemlandhoeve de plek geworden voor inspiratie en ontmoeting - een oase om weer te putten uit de Bron! Bisschopsweg 5b 3752 LK Bunschoten Tel

21 Boekbespreking Allah A Christian Response Miroslav Volf, zoon van een pinksterpredikant uit Joegoslavië, was van dichtbij getuige van de vernietiging van zijn land door oorlogen tussen diverse bevolkingsgroepen. Religie speelde daarbij een belangrijke rol. Sindsdien houdt de verhouding religie en conflict hem bezig en als hoogleraar aan de Yale Divinity School in Amerika kan hij nu met recht expert genoemd worden op dit gebied. Volfs zoektocht naar verzoening en vrede is ook een belangrijke drijfveer achter zijn boek Allah, A Christian Response. Zijn stelling is, dat moslims en christenen moeten erkennen dat Allah en God dezelfde zijn, willen ze ooit in vrede met elkaar kunnen leven. Met een aantal voorbeelden uit de geschiedenis laat hij zien hoe fundamenteel dit is. Soms zochten christenen naar overeenkomsten en gemeenschappelijkheid, vaak ook benadrukten ze de verschillen. Dat had direct consequenties voor de verhoudingen in de maatschappij. Dichter bij dan gedacht Volf zoekt vooral de verbinding en laat op grond van grote denkers en grondleggers van de islam als Al-Ghazali een beeld van de islam zien dat op bepaalde punten dichter bij het christendom staat dan vaak gedacht. Hij wist de verschillen zeer zeker niet uit, maar wil wel heel eerlijk zijn en doorbreekt daarbij diverse stereotype beelden over de islam, zowel met betrekking tot geweld, als tot vermeend wetticisme. De klassieke geloofswaarheden onderschrijft Volf volledig. Als hij zegt dat moslims en christenen uiteindelijk over dezelfde God spreken, impliceert dat voor hem dus niet dat islam en christendom op hetzelfde neer komen, of verschillende expressies zijn van hetzelfde goddelijke mysterie. Het zijn ook niet beide heilswegen tot God. Het gaat hem hier niet allereerst over reddende kennis van God, maar over maatschappelijk relevante kennis van God. Het is dan ook geen zendingsvisie, maar een politieke visie. Pijnpunt Wat Volf schrijft is fascinerend. Hij doorbreekt elke vorm van simplisme en bestrijdt vijanddenken. Anders gezegd, hij maakt theologisch werk van Jezus opdracht om elke vijand als vriend te benaderen. Zijn uitgangspunt, dat we alleen in vrede kunnen samenleven als we erkennen dat we dezelfde God dienen, is mij te beperkt. De uitdaging is veelmeer, dat moslims en christenen met elkaar in vrede moeten leren samenwerken, juist als ze op bepaalde punten totaal verschillend denken. Of dit nu gaat over hun visie op God of op bepaalde aspecten van de samenleving. Dat is precies het pijnpunt, waar Volf terecht aandacht voor vraagt, in deze tijd met toenemende spanningen tussen moslims en christenen. Hoe kunnen beide trouw zijn aan hun overtuigingen over God en aan wat God van hen vraagt en toch constructief bouwen aan vrede in de maatschappij? Dat sluit herkenning en gemeenschappelijkheid niet uit, maar geeft meer ruimte om ook de moeilijke kanten van de relaties tussen moslims en christenen mee te nemen. Niettemin is Allah, a Christian Response, een boek waar elke leider in kerk en maatschappij over zou moeten nadenken. Een collega van mij heeft het al aan Wilders gestuurd. Tot nu toe helaas zonder reactie... Prof. Dr. Bernhard Reitsma Bijzonder hoogleraar VU Amsterdam voor: De kerk in de context van de islam Projectleider islam en docent missiologie aan de CHE Allah A Christian Response Miroslav Volf Engels - Hardcover 256 pagina s / 25,99 HarperOne,

22 Interview Wij verkochten ons gebouw Toen ds. Paul den Hertog het roer overnam van de Christelijke Gereformeerde Kerk Menorah-Zaanstad in Zaandam waren er nog maar 25 gemeenteleden over. Een gebouw bekostigen en een predikant was onmogelijk en daarom zette de kerkenraad het pand onmiddellijk te koop. Niet alleen uit financieel oogpunt, ook om de overgebleven gemeenteleden bewust te ontwortelen. Nog voordat het pand verkocht was, begon de gemeente al met diensten in een scholengemeenschap. Het was een stap in geloof, die mensen nieuw vertrouwen en elan gaf. Nu is de kerk jaren verder en wordt er voorzichtig uitgekeken naar een nieuwe kerkplant, bijzonder genoeg: eventueel met de aankoop van een pand. Opnieuw is er vertrouwen nodig dat het ook financieel gezien goed komt. Terugkijken naar het begin helpt daarbij. Lekker met elkaar Menorah-Zaanstad was een bloeiende kerk met op het hoogtepunt 450 leden tot er in de jaren negentig ineens de klad in kwam. Daarvoor zijn volgens Den Hertog een aantal oorzaken. De kerk leed onder de algemene neergang van het ledental die kenmerkend is voor veel kerken in de jaren zestig. Daarnaast ging er een predikant voortijdig weg omdat de verhouding tussen hem en de gemeente op spanning was komen te staan. Belangrijker was misschien nog wel de analyse van de gemeente zelf: Wij waren naar binnen gericht. Wij hadden het zo lekker met elkaar. Van buitenaf In 2003 kwamen er nog maar 25 mensen naar de diensten. Het was een steeds kleinere groep en het zakte langzaam in. De mensen waren moedeloos. Ze zagen het helemaal niet meer! De classis stelde een commissie aan om te kijken of het tij te keren viel en dat werd het keerpunt. De commissie bestond uit ouderlingen en predikanten uit andere kerken. Alleen mensen van buitenaf dus, zoals Schwarz ook adviseert. Laat mensen er met een frisse blik tegenaan kijken. De mensen zelf waren gedesillusioneerd. De commissie nam allereerst tijd om de kerkenraad en de gemeente uitgebreid te horen. Wat zijn de mogelijkheden en de onmogelijkheden? Ze hadden het al snel door: Er moet een heel andere focus komen onder nieuwe, bezielende leiding. De uitdaging aan de gemeente was om over te gaan tot het vormen van een zendingsgemeente. Na 110 jaar zouden ze opnieuw geplant moeten worden om het evangelie van Jezus Christus te verkondigen aan de Zaankanters. De gemeente reageerde positief: ze wilden verder en naar buiten gericht zijn. Ik wilde dat die mensen ontworteld raakten De classis stuurde daarop een brief naar de predikanten met de vraag of iemand zich geroepen wist deze taak op zich te nemen. Uiteindelijk leidde dat tot het beroepen van Den Hertog. Opnieuw beginnen Menorah-Zaanstad had geen schulden, jaarlijks een sluitende begroting en enkele eigendommen, waaronder een eigen gebouw. Ook nog een predikant betalen kon niet en de gemeente had het ervoor over om het gebouw te verkopen. Ik wilde dat ook. Ik wilde dat die mensen ontworteld raakten. Dat ze 22

23 ook zelf opnieuw moesten beginnen. Daarom trokken we in een school. Gemeenteleden vroegen: moeten we niet eerst verkopen voordat we de school gaan huren? Nee, het paste in de visie om direct opnieuw te beginnen. Het was een stap in geloof. Ze vonden het ook vreemd dat ik ging bidden voor de verkoop van het gebouw, maar het is een geestelijke zaak. Uiteindelijk werd het gebouw heel snel verkocht, voor meer dan we voor ogen hadden. We moesten ons nog haasten om alles eruit te halen! Nu hebben we een plek waar mensen al gemakkelijk naar toe komen, want heel veel kinderen uit Zaanstad gaan er naar school. Opengebroken Vrij abrupt begon de kerk weer te groeien. De eerste zondag waren er al meer dan we dachten: 60 mensen. In en nu zo n 140. We hebben alles opengebroken en veranderd om te voorkomen dat we in oude patronen vervallen. Zo ga ik de preekstoel niet meer op, maar blijf beneden staan. We zingen liederen uit verschillende liedboeken en laten ons, naast het orgel, begeleiden door een muziekgroep. In de stafgroep, de kerkenraad met ambtsdragers en nietambtsdragers, zitten ook vrouwen. Vergaderingen beginnen we met een maaltijd, om begint het overleg en rond zijn we weer klaar. Elke keer refereer ik weer aan het plan. Het helpt dat ze zien dat het werkt. Het enthousiasme komt weer terug en de gemeente raakt meer naar buitengericht. We zijn gestart in de Hofwijk, vlakbij de school. Uit een sportevangelisatieactie is daar de diaconale stichting Samen Thuis ontstaan, waar nu twee parttimers werken. In een buurt in diezelfde wijk willen we nu focussen op kerkplanting. Nog een keer? Qua financiën wordt het weer spannend. Kerkplanting kost natuurlijk geld. Eventueel willen we een gebouw kopen voor Samen Thuis en de kerkplanting. Ik ben het team en de gemeente langzaam aan het voorbereiden. Volgens mij is God wat aan het doen. Af en toe noem ik het. Ik herinner ze aan het gebouw, hoe we dat voor een ton meer verkochten. Willen we nog een keer zo n verrassing verwachten? Durven we dat te doen? Ik heb er vertrouwen in dat het wel weer gaat gebeuren. Maar als het over geld gaat is een mens weer mens. Oh, wat zijn we dan bang. In dat opzicht kan Volgens mij is God wat aan het doen er een heleboel veranderen. Ik heb geopperd om een budgetteercursus te houden. Dat is ook iets waarvoor je mensen van buiten de kerk kunt uitnodigen en dan kun je ook praten over geld geven. Hoe doe je dat? Hoe ziet jou lijstje eruit? Hoe kun je geld uitsparen? Daar hobbelen we voorzichtig heen. Ik voel mezelf weer een beetje voorloper. Suzanna Blackmore Meer info: en 23