handboek Arbobeleidsregels Arborechten en -verplichtingen toegelicht voor werkgever en werknemer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "handboek Arbobeleidsregels Arborechten en -verplichtingen toegelicht voor werkgever en werknemer"

Transcriptie

1 handboek Arbo Arborecht -verplichting toegelicht voor werkgever werknemer editie 2011/2012 4

2 Handboek Arbo maakt onderdeel uit van het Arbokwartet. Ook zijn versch in deze reeks: Handboek Handboek Handboek De handboek uit dit Arbokwartet kmerk zich door begrijpelijke praktische toelichting, geschrev door jurist van het ministerie van SZW. De auteurs legg, waar relevant, de relatie uit die tuss de, het, de de Arbo bestaat. Bovgoemd Arbokwartet kan word aangevuld met geving Compact. In dit boekje word de belangrijkste verplichting voor de werkgever werknemer toegelicht. Handboek Arbo Recht verplichting toegelicht voor werkgever werknemer Samstelling redactie mr. dr. J. van Drongel mr. J.A. Hofstege Dertide herzie druk Editie 2011/2012 Sdu Uitgevers, D Haag, 2011

3 Meer informatie over deze andere uitgav kunt u verkrijg bij: Sdu Klantservice Postbus EA D Haag tel.: fax: Vormgeving omslag: André Klijs, Villa Y Zetwerk: AlphaZet prepress, Waddinxve Dertide herzie druk ISBN: Sdu Uitgevers bv, D Haag Sdu Uitgevers bv, 1999 Alle recht voorbehoud. Alle auteursrecht databankrecht t aanzi van deze uitgave word uitdrukkelijk voorbehoud. Deze recht berust bij Sdu Uitgevers bv. VOORWOORD In november 1999 zijn de Arbeidsomstandighedwet in verband daarmee het aangepaste Arbeidsomstandighedbesluit de Arbeidsomstandighedregeling in werking getred. Het Besluit Beleidsregels wetgeving is aangepast aan deze gewijzigde wet- regelgeving. Dit betreft met name aanpassing van technische aard in verband met vernummering opsplitsing van artikel. E belangrijk nieuw onderdeel hangt sam met de introductie van het systeem van bestuurlijke boetes in de Arbeidsomstandighedwet. In beleidsregel 33 Arbeidsomstandighedwet zijn nadere regels over de boeteoplegging opgom. Het Besluit Beleidsregels wetgeving is tegelijkertijd met de Arbeidsomstandighedwet met ingang van 1 november 1999 in werking getred. Na deze datum zijn de frequt gewijzigd zijn er nieuwe toegevoegd. Dit boek bevat de tekst van de, voorzi van e algeme toelichting van de samstellers van dit boek toelichting per artikel van de wetgever. Ook zijn de bijlag bij de opgom. Deze uitgave is bijgewerkt tot met 1 februari De uitgever Behouds de in of krachts de Auteurswet gestelde uitzondering, mag niets uit deze uitgave wor d verveelvoudigd, opgeslag in e geautomatiseerd gegevsbestand of opbaar gemaakt in ige vorm of op ige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnam of ige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het mak van reprografische verveelvoudiging uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dit m de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldo aan de Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnem van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezing, readers andere compilatiewerk (artikel 16 Auteurswet) dit m zich te wd tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- Reproductierecht Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnem van e gedeelte van deze uitgave t behoeve van commerciële doeleind dit m zich te wd tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van evtuele (druk)fout onvolledighed niet word ingestaan aanvaard de auteur(s), redacteur() uitgever deswege ge aansprakelijkheid voor de gevolg van evtueel voorkomde fout onvolledighed. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher s prior const. While every effort has be made to sure the reliability of the information prested in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequces.

4 INHOUD 9 VOORWOORD 5 A ALGEMENE TOELICHTING 11 INHOUD HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI HOOFDSTUK II BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWET 69 Beleidsregel 8 Voorlichting onderricht aan zwangere werknemers werknemers tijds lactatie 71 Beleidsregel 33 Boeteoplegging 72 HOOFDSTUK III BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN- BESLUIT 79 HOOFDSTUK 1 DEFINITIES EN TOEPASSINGSGEBIED 81 Beleidsregel 1.42 Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie 81 HOOFDSTUK 2 ARBOZORG EN ORGANISATIE VAN DE ARBEID 85 Beleidsregel 2.2 Aanvullde eis risico-invtarisatie -evaluatie, aanwijzing installaties 85 HOOFDSTUK 3 INRICHTING ARBEIDSPLAATSEN 91 Beleidsregel 3.5g-1 Onderzoek in ruimt waar gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie 91 Beleidsregel 3.16 Voorziing bij valgevaar 93 HOOFDSTUK 4 GEVAARLIJKE STOFFEN EN BIOLOGISCHE AGENTIA 96 Beleidsregel 4.1c-2 Etikettering gevaarlijke stoff die op de werkplek aanwezig zijn 96 Beleidsregel 4.1c-4 Doeltreffde beheersing van blootstelling aan gevaarlijke stoff 97 Beleidsregel Wijze van beoordel van blootstelling aan gevaarlijke stoff kele aanvullde regels voor asbest 99 Beleidsregel Voorkom van verstikking of bedwelming bij toepassing van kooldioxide 101 Beleidsregel Voorkom van verstikking bij toepassing van vloeibare stikstof 103 Beleidsregel Doeltreffde beheersing van blootstelling aan kankerverwekkde stoff 105

5 10 INHOUD Beleidsregel 4.19 Informatie voor werknemers bij het werk met kankerverwekkde mutage stoff 107 Beleidsregel 4.47C Melding werkzaamhed met asbest 108 Beleidsregel 4.60 Het be- verwerk van zandste in monumt 109 Beleidsregel Doeltreffde maatregel teg blootstelling aan gevaarlijke stoff in thuiswerk 110 ALGEMENE TOELICHTING HOOFDSTUK 7 ARBEIDSMIDDELEN EN SPECIFIEKE WERKZAAMHEDEN 113 Beleidsregel Deugdelijkheid van vierwielige trekkers 113 HOOFDSTUK IV SLOTBEPALINGEN 115 BIJLAGEN BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN- WETGEVING 119 Bijlage 1 Behord bij beleidsregel Tarieflijst boetormbedrag bestuurlijke boete Arbeids omstandighedwet 121 Bijlage 2 Behord bij beleidsregel Lijst van ernstige overtreding waarvoor e bestuurlijke boete kan word gegev 265 Bijlage 3 Behord bij beleidsregel Lijst van overtreding waarvoor direct e bestuurlijke boete wordt gegev 279 Bijlage 4 Behord bij beleidsregel 2-1 beleids regel 2-2 Arbeidsomstandighedbesluit 287 Niet-limitatieve lijst voor toxische extreem toxische stoff 287 Bijlage 5a Behord bij beleidsregel Niet-limitatieve lijst van explosieve stoff 291 Bijlage 7 Behord bij beleidsregel Arbeidsomstandighedbesluit 299 Additieregel bij blootstelling aan mgsel van stoff 200 ALFABETISCH REGISTER 301

6 2 NOODZAAK BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN WETGEVING 13 1 INLEIDING Voor u ligt het Handboek Arbo. Het besluit waarin de Beleidsregels wetgeving zijn neergelegd is op 1 januari 2002 in werking getred vervangt haar voorgangster die uit 1999 dateert. Het is van belang allereerst vast te stell wat nu eiglijk e beleidsregel is. E beleids regel is e bij besluit vastgestelde algeme regel, niet zijnde e algeme verbindd voorschrift, omtrt de afweging van belang, de vaststelling van feit of de uitleg van wettelijke voorschrift bij het gebruik van e bevoegdheid van e bestuursorgaan. De Beleidsregels wetgeving zijn e bekdmaking van het beleid van het ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid. Deze vermeld de wijze waarop het ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid, door de Arbeids inspectie in het kader van haar toezichthoudde tak bevoegdhed uit hoofde van de Arbeidsomstandighedwet het daarop berustde Arbeidsomstandighed besluit de Arbeidsomstandighedregeling, uitleg geeft aan e aantal wettelijke regels betreffde. Het gestelde in de is voor dege die verplicht is tot naleving van de betrokk wettelijke voorschrift niet bindd. Uitgangspunt is echter dat, wanneer conform het gestelde in deze wordt gehandeld, behouds wanneer zich e uitzonderlijke situatie voordoet, er op vertrouwd mag word dat de desbetreffde wettelijke regels in voldode mate word nageleefd. Indi de normadressaat op e andere gelijkwaardige of betere wijze aan de wettelijke voorschrift kan voldo, vindt de beleidsregel ge toepassing. In dit algeme deel van de toelichting wordt kort ingegaan op de noodzaak om tot deze te kom (par. 2), op de structuur inhoud van de (par. 3), op de gefaseerde vervanging van de door zogoemde arbocatalogi (par. 4), op de arbocatalogi (par. 5), op de beleidsregel arbocatalogi 2010 (par. 6), op de recte inhoudelijke wijziging (par. 7), op normalisatiorm (par. 8) op de Arbo-Informatieblad (par. 9). 2 NOODZAAK BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN WETGEVING De Algeme wet bestuursrecht verplicht niet tot het vaststell van om e vaste gedragslijn te hanter. Wanneer deze gedragslijn echter niet in e beleidsregel is vervat, moet het bestuursorgaan bij het treff van beschikking het bestaan van die vaste gedragslijn (tegover de rechter) steeds aannemelijk mak. Dat betekt e zware motiverings- bewijsplicht. Bij het treff van e beschikking die op e beleidsregel stoelt, kan het bestuursorgaan ter motivering verwijz naar die regel. De wetgever heeft, ter toelichting op zijn beslissing om ge verplichting tot vaststelling van in de Algeme wet bestuursrecht op te nem, aangegev dat het feit dat bij e besluit kan word volstaan met e verwijzing naar e beleidsregel, bestuursorgan naar verwachting in voldode mate zal aanmoedig om vast te stell bekd te mak. Heeft e bestuursorgaan e beleidsregel vastgesteld, dan is hij bij het uitoef van zijn bevoegdhed in beginsel gehoud overekomstig die beleidsregel te handel. Het bestuursorgaan heeft echter wel de plicht, indi daarvoor gegronde red word getoond, in e individueel geval e op deze red gebaseerde uitzondering te mak op de beleidsregel.

7 14 ALGEMENE TOELICHTING 4 GEFASEERDE VERVANGING VAN DE BELEIDSREGELS 15 De wetgeving is neergelegd in de Arbeidsomstandighedwet, het Arbeidsomstandighedbesluit de Arbeidsomstandighedregeling. Voor e aantal globale regels uit de wetgeving, vooral uit het Arbeids omstandighedbesluit is nadere invulling door middel van noodzakelijk geacht. Voor geldt dat deze in de uitvoeringspraktijk met e zekere flexibiliteit kunn soms moet word gehanteerd. Wanneer het gaat om bevoegdhed die veel vuldig moet word uitgeoefd, zoals de intervties van de uitvoeringsinstantie van het ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid, de Arbeidsinspectie, is het van belang dat het de overheid mogelijk mak om e consistte koers te var. Het is onwselijk ondolijk om per geval te moet besliss aan de hand van e beslissingsbevoegdheid die het bestuursorgaan in meer of mindere mate de vrije hand geeft. De uitvoeringsinstantie, de Arbeidsinspectie, is niet de ige die behoefte heeft aan e consistte gedragslijn. De normadressaat mag aannem dat indi hij in de praktijk maatregel treft die e gelijk of beter beschermingsniveau bied dan de normering neergelegd in de, de Arbeidsinspectie deze maatregel accepteert. 3 STRUCTUUR EN INHOUD VAN DE BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN WETGEVING De structuur van het besluit Beleidsregels wetgeving is afgestemd op de structuur van de wetgeving: in hoofdstuk 1 zijn beleids regels opgom die nadere inhoud gev aan bepaling uit de Arbeidsomstandig hedwet hoofdstuk 2 bevat de op basis van het Arbeidsomstandig hedbesluit. Hoofdstuk 2 is zodanig opgezet dat alle die zijn gebaseerd op e hoofdstuk van het Arbeidsomstandighedbesluit zijn ondergebracht in e gelijknamige paragraaf. Zo zijn bijvoorbeeld alle op basis van hoofdstuk 3 van het Arbeidsomstandighedbesluit Inrichting arbeidsplaats te vind in paragraaf 3 getiteld: hoofdstuk 3 Inrichting arbeidsplaats. Verder is bij de nummering van de aansluiting gezocht bij de nummering van artikel in het Arbeidsomstandighedbesluit. De onderwerpsgewijze opzet van Arbeidsomstandighedbesluit, Arbeidsomstandig hedregeling Arbo sluit op elkaar aan. Iedere werkgever toezichthoudde instantie kan door raadpleging van het hoofdstuk, respectievelijk de paragraaf waarin het betreffde onderwerp is opgom, gemakkelijk zi welke voorschrift, respectievelijk met betrekking tot dat onderwerp van toepassing zijn. Beoogd is om op deze wijze de overzichtelijkheid toegankelijkheid van de te optimaliser. In de onderhavige wordt invulling gegev aan op norm uit de wetgeving. Hierbij is het bestaande beleid verwoord. Het spreekt vanzelf dat dit af toe zal moet word bijgesteld, bijvoorbeeld wegs wijziging in de stand der techniek of wetschap, danwel in verband met Europese of internationale ontwikkeling. In e aantal gevall wordt in verwez naar bijlag. Het betreft hier e lijst met boetormbedrag, lijst van beboetbare feit, lijst van grswaard, e bijlage bij e EGrichtlijn, tabell of dergelijke die zich niet led voor opname in de beleidsregel zelf. In dit handboek zijn de betreffde bijlag na de opge nom. 4 GEFASEERDE VERVANGING VAN DE BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING DOOR ARBOCATALOGI Bij besluit van 2 september 2010 van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid (Stcrt ) zijn per 1 januari wetgeving vervall. Bij de wijziging van de Arbeidsomstandighedwet van 30 november 2006 (Stb. 673) is aangekondigd dat de op termijn zoud kom te vervall. Uitgangspunt van de wetswijziging was dat er voor de totstandkoming van goede meer verantwoordelijkheid werd gelegd bij sociale partners om meer maatwerk mogelijk te mak. In veel hebb werkgevers werknemers de afgelop jar in zogoemde arbocatalogi (zie hierna) afsprak gemaakt op welke wijze aan de norm uit de wetgeving kan word voldaan. Hierbij zijn zij door het Ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid ondersteund met subsidieprogramma s. Het betrof hier tuss e programma om e arbo voor de /branche op te stell in 2010 e programma om deze te implemter. De ontwikkeling van het aantal arbocatalogi heeft, mede als gevolg van deze subsidieprogramma s, de afgelop jar e sterke groei lat zi. Momteel valt ruim 50 proct van de werknemers in Nederland onder de werking van e arbo. In de Beleidsregel arbocatalogi 2010 (zie hierna) is e compleet overzicht opgom van de tot hed tot stand gekom arbocatalogi. Deze beleidsregel wordt regelmatig geactualiseerd. Op verzoek van sociale partners in de Stichting van de Arbeid is begin 2010 e analyse uitgevoerd naar norm in de de evtuele overname daarvan in de wetgeving. In afwachting daarvan, maar ook om werkgevers werknemers de tijd te gev om de maatregel uit de arbocatalogi te implemter, zijn de in 2010 gehandhaafd. De analyse van de wetgeving is uitgebreid met sociale partners besprok. Uiteindelijke conclusie is dat er van de per 1 januari 2011 kunn word ingetrokk. Van elf word de norm opgom in het Arbeidsomstandighedbesluit de Arbeidsomstandighedregeling. Deze norm betreff met name het werk met gevaarlijke stoff arbeid door zwanger. Er zijn ook zes die word aangehoud omdat er ge branchormering is opgesteld; voor vijf geldt dat de branche nog tot 1 januari 2012 de gelegheid heeft om brancheafsprak op te stell deze desgewst vast te legg in e arbo. Voor één beleidsregel (2.2) geldt dat deze blijft bestaan totdat de uitwerking van het SER-advies over de regeling met betrekking tot de aanvullde risico-invtarisatie -evaluatie vorm heeft gekreg. Tot slot geldt voor één beleidsregel (3.16) dat deze blijft bestaan om beide red: zowel opname in regelgeving als het ontbrek van branchormering. Dit neemt tijd in beslag. De waarover nog brancheafsprak c.q. regelgeving moet word gemaakt, zull per 1 januari 2012 vervall. Dit betekt dat per 1 januari wetgeving zijn vervall de overige per 1 januari 2012 word ingetrokk. Gehandhaafd blijv de beleidsregel 33 Boeteoplegging de op zichzelf staande Beleidsregel arbocatalogi Uit elf Arbo word norm opgom in wetgeving. Het betreft uit de goemde de volgde norm(): Beleidsregel 8: Voorlichting binn twee wek na melding zwangerschap;

8 16 ALGEMENE TOELICHTING 6 BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI Beleidsregel 1.42: Bij zwanger lacterd: norm t aanzi van till, trilling, hurk/ kniel/bukk, geluid blootstelling stoff; Beleidsregel 3.5g -1: Onderzoek in ruimt met gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand- of explosiegevaar; Beleidsregel 3.16: Minimum hoogte van leuning; Beleidsregel 4.1c -2: De etikettering van gevaarlijke stoff die op de werkplek aanwezig zijn: wat moet er op het etiket wanneer; Beleidsregel 4.1c -4/4.18-1/4.113: Ge huidcontact met bepaalde gevaarlijke stoff met e zogoemde H(huid)-notering; Beleidsregel 4.2-1: De additieregel, welke het optell betreft van de mate van blootstelling indi m met diverse gevaarlijke stoff werkt voor beoordeling van blootstelling; Beleidsregel 4.19: Emaal per jaar voorlichting over het werk met kankerverwekkde stoff; Beleidsregel 4.47c: De meldingstermijn van uiterlijk vijf dag voor het tijdstip dat de werkzaamhed met asbest beginn. De zes die vooralsnog word aangehoud omdat er nog ge branchormering is opgesteld, zijn: Beleidsregel 2-2: Aanwijzing van installaties voor e aanvullde risico-invtarisatie -evaluatie (tot uitwerking SER-advies ARIE-regeling is vormgegev); Beleidsregel 3.16: Valgevaar door werk met pluklorries in de champignonteelt; Beleidsregel 4.6-6: Meting bij kooldioxide in bierkelders; Beleidsregel 4.6-7: Meting bij vloeibaar stikstof; Beleidsregel 4.60: Het be- verwerk van zandste in monumt; Beleidsregel 7.4-3: De deugdelijkheid van vierwielige trekkers. 5 ARBOCATALOGI De wetgeving word vervang door de zogoemde arbocatalogi. In e arbo zijn de afsprak opgom die door werkgevers werknemers zijn gemaakt in de verschillde maar ook op landelijke niveau over de door h ontwikkelde werkwijz, praktijk norm. In die catalogi kunn bijvoorbeeld norm zijn opgom uit (wetschappelijke) onderzoek, leidrad, NEN-norm, brancherichtlijn, convant, rechtspraak, andere catalogi de huidige wetgeving. De Arbeidsomstandighedwet geeft aan dat werkgevers bij het beoordel van de veiligheids- gezondheidsrisico s reking moet houd met de recte inzicht in de wetschap over deze risico s. De werkgever of zijn brancheorganisatie kan zich daarbij lat ondersteun door interne of externe deskundig. Bij het treff van maatregel om de risico s te ondervang, wordt de werkgever geacht maatregel te nem die overekom met de algeme erkde stand van de wetschap met de stand van de desbetreffde techniek in de bedrijfstak. De arbocatalogi, waarin dus middel word beschrev waarlangs de doelvoorschrift kunn word gerealiseerd, vorm het refertiekader voor de Arbeidsinspectie. Concreet betekt dit dat werkgevers zull word gehoud aan de invulling van die doelvoorschrift zoals dit in e arbo is aangegev. Doelvoorschrift zijn voorschrift waarbij de werkgever wordt verplicht om e bepaald beschermingsniveau voor zijn werknemer te realiser. Naast de in de Arbeids- omstandighedwet neergelegde algeme doelvoorschrift kt het Arbeidsomstandighedbesluit nog doelvoorschrift die zijn gericht op specifieke risico s concrete doelvoorschrift. E voorbeeld van e specifiek arbeidsrisico dat is geregeld in het Arbeidsomstandighedbesluit is dat op arbeidsplaats waar gevaar voor verdrinking bestaat dit gevaar zo veel mogelijk wordt voorkom. E ander voorbeeld is dat er doelmatige middel voor het redd van drkeling op e goed zichtbare plaats aanwezig moet zijn. E doelvoorschrift is concreet als het e eduidige veiligheids- of gezondheidskundige grswaarde bevat. Die grswaarde is dan e concretisering (kwantitatief) van het beschermingsniveau. Dat niveau kan de werkgever langs verschillde weg bereik. E voorbeeld hiervan is het voorschrift dat wanneer de blootstelling aan lawaai hoger is dan 85 db(a), er technische of organisatorische maatregel moet word vastgesteld uitgevoerd om de blootstelling tot e minimum te beperk. E arbo wordt dan wel door werkgevers werknemers tot stand gebracht, maar wordt ook getoetst door de Arbeidsinspectie. Het gaat in dat geval dan om e marginale toets. Zo wordt er gekek of het proces van totstandkoming goed is, op beschikbaarheid kbaarheid wordt er gelet op wie de arbo heeft opgesteld. Ook wordt er gekek of de arbo wel doet wat deze geacht wordt te do, namelijk voldode invulling gev aan doelvoorschrift. Zolang er nog ge arbocatalogi tot stand zijn gekom, blijv de nog niet vervall Arbo dus nog bestaan. 6 BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 Als wordt uitgegaan van wettelijke doelvoorschrift vergt dit e verbinding tuss die wettelijke doelvoorschrift de private arbocatalogi, waarin de middel zijn opgom waarmee die doel kunn word gerealiseerd. Die verbinding is noodzakelijk om de arbocatalogi, in de handhaving door de Arbeidsinspectie, te kunn hanter bij de beoordeling of aan de wettelijke verplichting is voldaan. Deze verbinding wordt gerealiseerd door e verwijzing in e beleidsregel naar de desbetreffde arbocatalogi. Arbocatalogi die voldo aan de marginale toets van de Arbeidsinspectie word vermeld in e zogoemde verzamelbeleidsregel. Het gaat hierbij om de Beleidsregel arbocatalogi 2010 (laatstelijk gewijzigd bij besluit van 16 december 2010 van de Staatssecretaris van Sociale Zak Werkgelegheid, Stcrt. 2010, 21046). Door verwijzing naar e arbo in deze beleidsregel wordt aangegev dat er in beginsel van mag word uitgegaan dat naleving van de in e arbo afgesprok middelvoorschrift zal leid tot het voldo aan wettelijke verplichting. E arbo krijgt daarmee ge bindd karakter voor de werkgever, maar de status van e handreiking voor het nalev van de wettelijke doelvoorschrift. De afsprak in e arbo hebb daarmee e vergelijkbare werking als de huidige wetgeving. Indi e individueel bedrijf afwijkt van e arbo, moet het bedrijf aanton dat aan de doelvoorschrift in voldode mate wordt voldaan door e adequaat veiligheidsniveau te bied. Hiervan kan sprake zijn als het bedrijf op e gelijkwaardige of betere wijze aan de wettelijke voorschrift kan voldo. In dat geval is het de verantwoordelijkheid van de Arbeidsinspectie om vast te stell of in e concrete arbeidssituatie is voldaan aan de doelvoorschrift in de Arbeidsomstandighedregelgeving. Er wordt van uitgegaan dat werkgevers werknemers zo snel mogelijk invulling gev aan hun verantwoordelijkheid om manier middel vast te stell waarop aan de publieke doelvoorschrift

9 18 A LGEMENE TOELICHTING 8 NORMALISATIENORMEN 19 kan word voldaan. De bestaande wetgeving vervall branche/ gewijs. Dit betekt dat zodra e arbo is getoetst opgom in de Beleidsregel arbocatalogi 2010, de desbetreffde wetgeving niet meer van toepassing is voor de desbetreffde branche of. Dit is aangegev in de laatste kolom van het schema in artikel 3 van de Beleidsregel arbocatalogi De Beleidsregel arbocatalogi 2010 is in hoofdstuk I opgom. Ook is bij elke beleidsregel in dit boek aangegev, indi van toepassing, voor welke branche of in verband met de totstandkoming van arbocatalogi deze beleidsregel voor het geheel of e deel niet meer van toepassing is. 7 RECENTE INHOUDELIJKE WIJZIGINGEN VAN DE BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING Sinds de inwerkingtreding van de Beleidsregels wetgeving per 1 juli 1997 zijn deze frequt zowel redactioneel als inhoudelijk gewijzigd. In verband met de per 1 november 1999 in werking getred nieuwe Arbeidsomstandighedwet () de eves per goemde datum in werking getred wijziging van het de die hierbij zijn aangepast aan de, did ook de Arbo hiermee in overestemming te word gebracht. Omwille van de kbaarheid van de zijn de Arbo op 1 november 1999 ingetrokk zijn deze op goemde datum opnieuw vastgesteld aangepast aan de nieuwe arbowet -regelgeving. Naast de juridisch-technische aanpassing aan de gewijzigde wet- regelgeving de verwerking van zes eerdere wijzigingsbesluit in de tekst van de Arbo, zijn op goemde datum kele inhoudelijke wijziging doorgevoerd. In de tweede herzie druk van dit Handboek is aan de inhoudelijke wij ziging aandacht besteed. E belangrijke wijziging betrof de nieuwe beleidsregel 33 in verband met de introductie van de bestuurlijke boete in de. Sinds de twaalfde druk van het Handboek zijn de arbo opnieuw gewijzigd. De belangrijkste wijziging word hierna aan de orde gesteld. Bij besluit van 29 april 2010 van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid (Stcrt. 7213) is e aantal wijziging aangebracht in de bijlag bij beleidsregel 33, Boeteoplegging. Deze wijziging vloei voort uit de volgde ontwikkeling. 1 Bij het besluit van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid van 1 februari 2010 (Stb. 103) tot wijziging van het, houdde regels met betrekking tot de blootstelling van werknemers aan de risico s van kunstmatige optische straling is afdeling 4a, Kunstmatige optische straling, toegevoegd zijn de daarin opgom artikel 6.12e, eerste tot met vijfde lid, 6.12f 6.12g, als overtreding aangemerkt waarvoor e bestuurlijke boete kan word opgelegd. Deze artikel, met boetormbedrag, zijn daarom opgom in bijlage 1 bij beleidsregel 33. Verder is nagegaan of er werkzaamhed situaties kunn word boemd die ernstig gevaar (kunn) oplever voor person. Deze zijn nu opgom in bijlage 3 bij beleidsregel 33, de lijst van ernstige overtreding waarvoor e bestuurlijke boete kan word gegev. 2 Per 1 januari 2007 is in artikel 4.1 van het de term individuele ademhalingszone ingevoerd; per die datum zijn ook de ernstige overtreding gebaseerd op het vroegere artikel 4.9, eerste lid, juncto artikel 4.8b, derde lid, (het huidige artikel 4.4, eerste lid, juncto artikel 4.3, derde lid, artikel 4.16, derde lid), hierop aangepast in bijlage 2 bij beleidsregel 33. Voorhe luidd deze respectievelijk: Het blootstell van werknemers aan conctraties van stoff in de inademingslucht van meer dan twee maal de bestuurlijke MAC-waarde of wettelijke grswaarde (vast te stell over de blootstellingsperiode(n) waarop deze waard betrekking hebb) of van meer dan de ceilingwaarde. Het blootstell van werknemers aan conctraties van kankerverwekkde mutage stoff in de inademingslucht bov de wettelijke grswaarde. Vanaf 1 januari 2007 luid deze respectievelijk: Het blootstell van werknemers aan conctraties van stoff in de individuele ademhalingszone van e werknemer van meer dan twee maal de (wettelijke of door de werkgever vastgestelde) grswaarde of van meer dan de ceilingwaarde. Het blootstell van werknemers aan conctraties van kankerverwekkde mutage stoff in de individuele ademhalingszone van e werknemer bov de (wettelijke of door de werkgever vastgestelde) grswaarde. De wijziging per 1 januari 2007 betekde, naar nu blijkt, ongewild e verzwaring van het handhavingsbeleid van de Arbeidsinspectie. Het gaat om de conctratie van e stof in de lucht in de individuele ademhalingszone. Dat is ongeveer e bolvormige zone op circa 30 ctimeter waarbij de mond neus van de werknemers zich in het ctrum van de bol bevindt. In deze beperkte ruimte rondom het gelaat kan de grswaarde word overschred terwijl, bij gebruik van persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddel, de conctratie in de inademingslucht bed de grswaarde kan ligg. Er is in dat geval ge overtreding van de bepaling dat de werknemer niet mag word blootgesteld aan conctraties van e stof bov de grswaarde. Voor sommige werkzaamhed is immers het gebruik van persoonlijke ademhalingsbeschermingsmiddel tijdelijk of in het geheel niet te voorkom. In dat laatste geval kunn nog ge bronmaatregel gom word om de conctratie in de individuele ademhalingszone onder de grswaarde te brg. Om die red is in de tekst het begrip individuele ademhalingszone weer vervang door inademingslucht. 3 Van de zijde van Staatstoezicht op de Mijn (SodM) is verzocht om artikel 2.42h van het (handeling in noodgevall) op te nem in de lijst van overtreding waarvoor direct e boete wordt gegev. Dit verzoek is gebaseerd op de handhavingspraktijk van de SodM, waar het gaat om off-shore werk met in het geval van e calamiteit als ontsnappingsmogelijkheid alle de zee. Gelet op de systematiek van bijlage 3 bij beleidsregel 33 (lijst met overtreding waarvoor direct e bestuurlijke boete kan word opgelegd) de toelichting bij deze lijst past deze overtreding in deze lijst als zijnde e overtreding waarbij e werkgever heeft nagelat bepaalde risicoverminderde handeling /of maatregel in risicovolle situaties te nem. 8 NORMALISATIENORMEN In de wordt regelmatig verwez naar NEN- NEN-EN-norm. De de norm van het Nederlands Normalisatie Instituut (NNI), ook wel normalisatiorm goemd, vorm twee afzonderlijke bronn voor normstelling. Zij hebb in beginsel niets met elkaar te

10 20 A LGEMENE TOELICHTING mak. De norm van het NNI zijn afsprak tuss (private) partij. Nu is het mogelijk dat e bestuursorgaan, in dit geval het ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid, met dat e bepaald probleem door e norm of norm van het NNI op voldode wijze wordt geregeld. In e dergelijk geval kan door het bestuursorgaan in de betreffde beleidsregel naar die norm word verwez. Op deze wijze wordt e van oorsprong private norm omgezet in e publiekrechtelijke beleidsregel. 9 ARBO-INFORMATIEBLADEN Tot slot wordt gewez op de zogehet Arbo-Informatieblad. Deze blad gev informatie over e aantal onderwerp zoals kantoorwerk, asbest, biologische agtia of hijs- hefmiddel. Deze blad bevatt ge juridisch afdwingbare regels, maar zijn uitsluitd bedoeld als voorlichting. In de blad wordt wel de relevante wet- regelgeving vermeld. Op Arbo-Informatieblad kan dus ge beroep word gedaan tegover de Arbeidsinspectie waar het gaat om normstelling of gegev oplossing in bepaalde gevall. De Arbo-Informatieblad houd wel reking met de laatste stand van wetgeving techniek. Zij zijn van e zodanige kwaliteit dat e werkgever met de gebod informatie e deel van zijn arbobeleid vorm kan gev. Er verschijn circa 50 Arbo-Informatieblad. IHOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 Mr. J.A. Hofstege Mr. dr. J. van Drongel Mr. dr. J. van Drongel is als universitair hoofddoct verbond aan de Vakgroep Sociaal Recht Sociale Politiek van de Universiteit van Tilburg vnoot van Kleingeschil.nl. Mr. J.A. Hofstege is coördinerd wetgevingsjurist bij de directie Wetgeving Bestuurlijke Juridische Aangeleghed van het ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid. Deze directie is onder meer verantwoordelijk voor de wetgeving op het terrein van de.

11 GETOETSTE ARBOCATALOGI/BUITENTOEPASSING VERKLARING BELEIDSREGELS ARTIKEL 3 23 Besluit van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid van 29 juni 2010, nr. G&VW/ AA/2010/12516, tot hernieuwde vaststelling van de Beleidsregel arbocatalogi (Beleidsregel arbocatalogi 2010), Stcrt. 2010, nr , laatstelijk gewijzigd bij besluit van 16 december 2010, Stcrt. 2010, nr De Minister van Sociale Zak Werkgelegheid, Besluit: ARTIKEL 1 BEGRIPSBEPALING In deze beleidsregel wordt onder arbo verstaan: schriftelijke afsprak tuss vertegwoordigers van werkgevers werknemers in e branche, bedrijfs of op landelijk niveau, waaronder begrep de overheid, waarin maatregel of voorziing ter voorkoming of beperking van arbeidsrisico s zijn vastgelegd betreffde de wijze waarop in die bedrijfs of branche dan wel op landelijk niveau kan word voldaan aan bij of krachts de Arbeidsomstandighedwet gestelde doelvoorschrift. ARTIKEL 2 TOETSING Arbocatalogi op branche, aal of landelijk niveau kunn door de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid word getoetst waarbij de volgde criteria word gehanteerd: a beschrev is voor welk werkgebied (branche/bedrijfs/landelijk) de bedoeld is; b de opstellers vertegwoordig de werkgevers werknemers in die branche/bedrijfs of op landelijk niveau; c de is beschikbaar kbaar voor werkgevers werknemers in die branche/ of op landelijk niveau; d met behulp van e quick scan (is het begrijpelijk, logisch niet in strijd met de ) kan in redelijkheid word aangom dat met navolging van e arbo invulling wordt gegev aan de desbetreffde (doel)voorschrift gesteld bij of krachts de Arbeidsomstandighedwet. ARTIKEL 3 GETOETSTE ARBOCATALOGI/BUITENTOEPASSING- VERKLARING BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING Aan de vermelde (doel-)voorschrift gesteld bij of krachts de Arbeidsomstandighedwet wordt voor de hierna goemde branches, bedrijfs of op landelijk niveau voldaan als voor de daarin vermelde risico s op het de gebruik wordt gemaakt van onderstaande arbocatalogi. De uit de Beleidsregels, die betrekking hebb op de vermelde risico s op het de zijn voor de goemde branches, bedrijfs of op landelijk niveau niet van toepassing.

12 24 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 GETOETSTE ARBOCATALOGI/BUITENTOEPASSING VERKLARING BELEIDSREGELS ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKEL 3 25 ARTIKEL 4 De Beleidsregel arbocatalogi wordt ingetrokk. ARTIKEL 5 INWERKINGTREDING Deze beleidsregel treedt in werking met ingang van de eerste dag na de dagteking van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst werkt per arbo terug tot met de in artikel 3 vermelde datum van de brief met de uitkomst van de marginale toetsing van de Arbeidsinspectie van het Ministerie van Sociale Zak Werkgelegheid. ARTIKEL 6 CITEERTITEL Deze beleidsregel wordt aangehaald als: Beleidsregel arbocatalogi Deze beleidsregel zal met de toelichting in de Staatscourant word geplaatst. D Haag, 29 juni 2010 De Minister van Sociale Zak Werkgelegheid, nams deze: de directeur-geraal Werk, M.R.P.M. Camps. TOELICHTING ALGEMEEN De Beleidsregel arbocatalogi is onoverzichtelijk geword door de vele aanvulling van de beleidsregel die inmiddels hebb plaatsgevond. Om die red is de Beleidsregels arbocatalogi ingetrokk. De inhoud van de beleidsregel is in alfabetische volgorde overgebracht naar deze nieuwe Beleidsregel arbocatalogi Nieuwe getoetste arbocatalogi zull in het vervolg in alfabetische volgorde in deze beleidsregel word opgom. Onderscheid publiek privaat Uitgangspunt van de Arbeidsomstandighedwet -regelgeving is dat de overheid zich in het publieke domein zoveel mogelijk beperkt tot het vaststell van doel. In het private domein zijn sociale partners verantwoordelijk voor de invulling van de doelvoorschrift, dus de manier waarop de doel gerealiseerd kunn word. Dit kan gebeur op het niveau van de individuele onderneming of op branche/aal/landelijk niveau. De manier van werk kunn word vastgelegd in e arbo waarin door sociale partners erkde middel zijn beschrev waaruit e keuze gemaakt kan word om aan de doelvoorschrift te voldo. Bestaande middelvoorschrift uit de, het de kunn e rol spel bij het samstell van e arbo, evals de thans bestaande af te schaff Arbo. Sociale partners zijn verantwoordelijk voor het tot stand brg van e arbo. De vormgeving, inhoud kbaarheid van de catalogi behor eves tot de verantwoordelijkheid van sociale partners. 1 Arbocatalogi die voldo aan de marginale toets word in deze beleidsregel vermeld, dat geldt niet voor bedrijfs/ondernemingscatalogi omdat deze ge algeme strekking hebb. Door de vermelding van e arbo in deze beleidsregel wordt aangegev dat er in beginsel van mag word uitgegaan dat naleving van de door partij in die arbo afgesprok middelvoorschrift zal leid tot het voldo aan de desbetreffde wettelijke verplichting. Hiermee wordt de verantwoordelijkheid daarvoor niet bij de overheid gelegd maar bij partij zelf gelat. Inhoud arbocatalogi In de arbocatalogi kunn bijvoorbeeld norm word opgom uit (wetschappelijke) onderzoek, leidrad, NEN-norm, brancherichtlijn, convant, jurisprudtie, andere catalogi de huidige Arbo. De geeft aan dat werkgevers bij het beoordel van de veiligheids- gezondheidsrisico s reking moet houd met de recte inzicht in de wetschap over deze risico s. De werkgever of zijn brancheorganisatie kan zich daarbij lat ondersteun door interne of externe deskundig. Bij het treff van maatregel om de risico s te ondervang, wordt de werkgever geacht maatregel te nem die overekom met de algeme erkde stand van de wetschap met de stand van de betreffde techniek in de betrokk bedrijfstak. 2 Toetsing arbocatalogi Aangezi partij in staat word geacht e professionele arbo op te stell, vindt slechts e marginale toetsing plaats van e arbo op branche/aal of landelijk niveau. Refertiekader voor de Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie handhaaft op basis van de in de geving gestelde (doel-)voorschrift norm. De arbocatalogi vorm voor de Arbeidsinspectie het refertiekader hierbij. E arbo heeft de status van e handreiking voor het nalev van de wettelijke doelvoorschrift heeft hiermee e vergelijkbare werking als de arbo. Indi e individueel bedrijf afwijkt van e arbo, dit het bedrijf aan te ton dat aan de doelvoorschrift in voldode mate wordt voldaan door e adequaat veiligheidsniveau te bied. Hiervan kan sprake zijn als het bedrijf op e gelijkwaardige of betere wijze aan de wettelijke voorschrift kan voldo. In dit geval is het de verantwoordelijkheid van de Arbeidsinspectie om vast te stell of in e concrete arbeidssituatie is voldaan aan de doelvoorschrift in de -regelgeving. Vervanging van huidige Er wordt van uitgegaan dat werkgevers werknemers zo snel mogelijk invulling gev aan hun verantwoordelijkheid om manier middel vast te stell waarop aan de publieke doelvoorschrift kan word voldaan. 1 Kamerstukk II, 2005/06, , nr. 3, blz Kamerstukk II, 2005/06, , nr. 3, blz. 7

13 26 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 27 De bestaande arbo zull branche/gewijs kunn vervall. Dit betekt dat zodra e arbo is getoetst is opgom in de onderhavige beleidsregel, de op de inhoud betrekking hebbde niet meer van toepassing zijn voor de betreffde branche of. Dit is aangegev in de laatste kolom van het schema in artikel 3. Daarnaast geldt dat eind 2010 e groot deel van de arbo zijn ingetrokk. Enkele blijv echter voorlopig bestaan; dit betreft die doelvoorschrift bevatt, die nog word opgom in, waarbij in de desbetreffde branche/ over het onderhavige onderwerp nog ge arbo is opgesteld of anderszins ale vastlegging van de stand der techniek heeft plaatsgevond. ARTIKELEN 3 EN 4 Hierin staan de branches/ vermeld die e marginaal positief getoetste arbo bezitt. Het overgrote deel is reeds eerder gepubliceerd. Om het overzicht helder te mak is er voor gekoz om de oude beleidsregel in te trekk e nieuwe integrale versie op alfabetische volgorde te publicer. De actualisering van de Beleidsregel arbocatalogi 2010 vindt in principe tweemaandelijks plaats. Voor de arbocatalogi die voldo aan de marginale toets wordt indi mogelijk (soms is bijvoorbeeld e wachtwoord vereist) e link geplaatst op de internetpagina SCHEMA BEHOREND BIJ ARTIKEL ARTIKEL 1 In artikel 1 wordt voor de toepassing van deze beleidsregel e omschrijving gegev van wat met de term arbo wordt bedoeld. In e arbo word de verschillde method oplossing (middel) beschrev die vertegwoordigers van werkgevers werknemers in e branche/ of op landelijk niveau sam hebb afgesprok om te voldo aan doelvoorschrift in de wetgeving. Het is aan werkgevers werknemers in branche/ of op landelijk niveau om het initiatief te nem tot het opstell, vaststell bekdmak van e arbo. E arbo is e richtinggevd, praktisch toegankelijk hulpmiddel, dat de werkgevers in e branche/ of op landelijk niveau mogelijkhed aanreikt om aan doelvoorschrift van de te voldo dat de afsprak weergeeft, die werkgevers werknemers hierover sam hebb gemaakt 1. Met betrekking tot de inhoud van e arbo, wordt verwez naar het algeme deel van de toelichting. ARTIKEL 2 Arbocatalogi op branche/aal of landelijk niveau kunn door de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid word getoetst. Deze toetsing heeft e marginaal karakter. Dit betekt dat beoordeeld wordt of het proces van totstandkoming goed is, gelet op de opstellers de kbaarheid. Daarnaast wordt door middel van e quick scan bekek of met de arbo voldode invulling wordt gegev aan de doelvoorschrift in de. Arbocatalogi kunn ter toetsing ingedid word bij de Arbeidsinspectie: Aardappel, grote fruit, detailhandel Aardappel, grot fruit, groothandel artikel 5, 8 11 artikel 3.2, 3.14, 3.17, 5.2,, 5.4, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 8.1, 8.2, artikel 8 artikel 4.1, 4.2, 4.16, 4.17, 4.18, 5.2,, 5.4, 6.11a, 6.11b, 6.11c, 6.11d, 6.11e, 7.2, 7.4a, 7.11a, 7.17, 7.17a, 7.17c, 7.18, (ergonomie), inrichting werkplek (snijrisico s) (ergonomie), fysische belasting, gevaarlijke stoff voor de detailhandel in aardappel, grote fruit 12 december 2008 AGF Groothandelsfonds 12 december 2008 De Directeur AI-Arbo Postbus LV D Haag 1 Kamerstukk II, 2005/06, , nr. 8, blz. 11.

14 28 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 29 Afbouw Afvalbedrijv artikel 3, 5, 8 11 artikel 3.15, 3.17, 4.1, 4.1b, 4.1c, 4.2, 4.2a, 4.3, 4.4, 4.10a, 4.11, 4.12, 4.13, 4.15, 4.16, 4.17, 4.18, 4.19, 4.20, 4.23, 4.62b, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 6.1, 6.3, 6.4, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.11, 6.11a, 6.11b, 6.11c, 6.11d, 6.11e, 7.1, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8, 7.9, 7.10, 7.11, 7.11a, 7.12, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, 7.17c, 7.18, 7.18a, 7.18b, 7.20, 7.32, 7.34, 8.1, 8.2, artikel 4.32a artikel 3, 5 8 artikel 2.15, 3.2, 3.3, 3.5g, 3.11, 3.14, 3.16, 4.1c, 4.6, 4.84, 4.85, 4.87, 4.87a, 4.87b, 4.89, 4.91, 4.93, 4.95, 4.102, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 5.11, 6.3, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.7, 7.8, 7.10, 7.11a, 7.17c, 8.1, 8.2, Inrichting arbeidsplaats (markering, veiligheid), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), fysische factor (geluid, trilling), (algeme, mobiele, hijs, torkran, steigers), gevaarlijke stoff (agressie geweld, werkdruk), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), biologische agtia voor de afbouw 16 december 2009, 3 mei juli 2010 Afvalbedrijv 1 oktober december g-1 Onderzoek in ruimt waar gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming of vergiftiging dan wel brand of explosie 3.16 Voorziing bij valgevaar Akkerbouw vollegrondsteelt Ambulante handel Ambachtelijke bakkerij Ambulancezorg artikel 10 artikel 3.2, 3.4, 3.5, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.14, 3.16, 3.17, 4.6, 4.7, 5.2,, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.18, 8.1, artikel 5 artikel 3.4, 3.5, 5.2,, 5.4, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.7, 7.9, 7.13, 7.15, artikel 3, tweede lid, 8 artikel 2.15, 5.2,, 5.4, artikel 3, tweede lid, 5, 8, artikel 2.15, 5.2,, 5.7, 6.7, 6.8, 6.9, Inrichting arbeidsplaats (elektrische installatie, explosieve atmosfer, valgevaar), (machineveiligheid, mobiele ), (ergonomie) (ergonomie), (machineveiligheid) (till & drag, duw & trekk) psychosociale (agressie geweld) (werkdruk, agressie geweld traumatische ervaring),, fysische factor (geluid) Akkerbouw Vollegrondsteelt 14 december 2009 Ambachtelijke Bakkers 19 oktober 2009 voor de ambulante handel 29 oktober 2008 voor de Ambulancezorg 30 september december Voorziing bij valgevaar

15 30 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 31 Apothek, opbare Architect Band wiel Bestrating artikel 3, tweede lid, artikel 1.42, 2.15, 3.5c tot met 3.5e, 4.2, 4.3, 4.6, 4.16, 4.91, 4.109, 5.2 tot met 5.5, 5.9 tot met 5.12, artikel artikel 3, 5 8 artikel 2.15, 5.4, 5.7, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 5.15, artikel 5.1, 5.2 artikel 3, eerste lid 8, tweede lid artikel 3.17, 4.1c, eerste lid, 4.16, tweede lid, 4.18, 6.8, a artikel 3, 5, 8 11 artikel 2.15, 3.2, 3.15, 3.17, 3.26, 5.1, 5.2,, 5.5, 5.6, 5.12, 6.1, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.11, 6.11a, 6.11b, 6.11c. 6.11d, 6.11e, 7.2, 7.3,.7.4, 7.5, 7.6, a, 7.12, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16 artikel (ergonomie beeldschermwerk, psychosociale (seksuele intimidatie, agressie geweld, pest), gevaarlijke stoff biologische agtia (beeldschermwerk), fysische factor (verlichting) psychosociale (werkdruk) Gevaarlijke stoff (dieselmotoremissies), fysische factor (geluid), (deugdelijkheid) (werkdruk), fysische factor (geluid, trilling), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), inrichting arbeidsplaats, voor de opbare apothek 2 april 2009 Architect 24 september 2009 voor de band- wielbranche 10 augustus 2009 Bestrating 14 december 2009 Betonmortelindustrie Betonproductindustrie Binnvaart artikel 4.1c, 4.2, 4.16, 6.7, 6.8, 6.9, artikel 3, 5, 8 18 artikel 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.5a, 3.5b, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.5f, 3.5g, 3.6, 3.7, 3.8, 3.11, 3.12, 3.13, 3.14, 3.15, 3.16, 4.1c, 4.2, 4.4, 4.6, 4.10a, 4.10c, 4.10d, 4.20, 5.2,, 5.4, 5.5, 6.7, 6.8, 6.10, 6.11, , 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.15, 7.18, 7.18a, 7.20, artikel 3, eerste lid, 5 8 artikel 1.1, vijfde lid, 1.36, 1.37, 3.5g, 3.5h, 3.16, 4.3, 4.4, 4.6, 4.61a, 4.87b, 4.106, 5.2,, 5.5, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.23, 7.23a, 7.23b, 7.23c, 7.23d, 7.24, 7.25, 7.26, 7.27, 7.29, artikel 4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.9, 4.10, 4.11, 4.12, Fysische factor (geluid), gevaarlijke stoff (kwarts DME) Fysische factor (geluid), gevaarlijke stoff (kwarts), inrichting arbeidsplaats (algeme acculaadplaats beslot ruimt), (machineveiligheid), (ergonomie) Gevaarlijke stoff, (ergonomie) inrichting arbeidsplaats (valgevaar, beslot ruimte, tank schep), (deugdelijkheid, hoogte waaronder ladders, werkbakk, lad loss van schep) Betonmortel 23 december 2009 voor de betonproductindustrie 16 juli december 2015 binnvaart 11 februari april g g-1 Onderzoek in ruimt waar gevaar bestaat voor verstikking bedwelming of vergiftiging dan wel brand of explosie

16 32 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 33 Bloembollteelt -handel artikel 10 artikel 3.2, 3.4, 3.5, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.14, 3.16, 3.17, 4.6, 4.7, 5.2,, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.18, 8.1, Inrichting arbeidsplaats,, (ergonomie) Bloembollteelt -handel 11 december Voorziing bij valgevaar Bos natuur artikel 8 artikel 3.2, 3.16, 3.17, 5.2,, 5.4, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.17a, 7.17b, , 5.2 (ergonomie, beeldschermwerk), Bos Natuur 1 september 2009 Bloemdetailhandel Bloemveiling Boomteelt vaste plantteelt artikel 3 artikel 2.15, 5.2,, artikel 4.1c, 4.17, 5.2 artikel 8 10 artikel 3.2, 3.4, 3.5, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.14, 3.16, 3.17, 4.6, 4.7, 5.2,, 5.4, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.18, 7.28a, 7.20, 8.1, (werkdruk), (ergonomie), gevaarlijke stoff (dieselmotoremissies) Inrichting arbeidsplaats (elektrische installatie, explosieve atmosfer, valgevaar), (machineveiligheid, mobiele ), (ergonomie) voor de gevestigde bloemdetailhandel 25 augustus augustus 2011 Bloemveiling 22 juli 2010 Boomteelt Vaste Plantteelt 14 december 2009 Bouw infra artikel 2.15, 3.4, 3.5, 3.15, 3.17, 3.29, 4.1, 4.1b, 4.1c, 4.2, 4.2a, 4.3, 4.4, 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.10a, 4.11, 4.13, 4.15, 4.16, 4.17, 4.18, 4.19, 4.20, 4.23, 4.60, 4.61, 4.84, 485, 4.86, 4.87 a, 4.87b, 4.88, 4.89, 4.91, 4.102, artikel 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 5.7, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 6.1, 6.3, 6.4, 6.7, , 6.10, 6.11, 6.11a, 6.11b, 6.11c, 6.11d, 6.11e, 7.2, 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11 a, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, 7.17a, 717b, 717c, 7.18, 7.18a, 7.18b, 7.20, 7.23, 7.23a, 7.23b, 7.23c, 7.23d, 7.32, 7.34, 7.35, 8.1, 8.2, (werkdruk), gevaarlijke stoff (w.o. kankerverwekkde stoff biologische agtia), fysische factor (klimaat, trilling, geluid), inrichting arbeidsplaats (veiligheid), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), (veiligheid, mobiele, hijs, steigers) Bouw Infra 23 december 2009

17 34 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 35 Callcters Caravan-, camper- motorrevisie Carrosserie Composietindustrie Contractcatering artikel 3, 5, 8 11 artikel 2.15, 3.19, 5.7, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 5.13, 5.14, 5.15, artikel 5.1, 5.2 artikel 4.1c, 4.2, 4.3, 4.18, 4.45, , artikel 3 8 artikel 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 6.7, 6.8, 6.9, , 5, 8 18 artikel 5.2,, 5.4, 5.5, 6.7, 6.8, 6.9, artikel 8 artikel 3.11, 3.17, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, 7.3, 7.5, eerste lid, 7.7, (werkdruk), fysieke belasting (beeldschermwerk) Fysische factor (klimaat), gevaarlijke stoff (asbest lasrook) (ergonomie), fysische factor (geluid) Fysische factor (geluid), fysieke belasting (ergonomie) (ergonomie), inrichting arbeidsplaats (vloer, brandgevaar), (veiligheid) voor de Callcterbranche 21 december 2009 voor het Mobiele recreatie- aanhangbedrijf 14 december 2009 voor de Carrosseriebranche 24 september 2009 Composiet 9 december 2009 voor de Contracteringsbranche 21 december 2009 Dierartspraktijk Diertuin Diervoeder artikel 3, tweede lid, 5 8 artikel 1.42, 2.15, 4.1c, 4.2, 4.10d, 4.85, 4.87a, 4.102, 4.109, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, , 5.9, 5.10, 5.11, artikel 5.1, 5.2 artikel 3, 5, 8, eerste tweede lid, 9, tweede lid, 15, tweede lid, onder c artikel 3.2, 4.84, 4.85, 4.86, a, 4.89, 4.91, 4.93, 4.95, 4.97, 4.98, 4.99, tweede lid, 4.102, 6.1, 6.3, 7.4a, artikel 3, 4, 5, 8, artikel 4.1c, 4.2, 4.3, 4.10d, eerste tweede lid, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 5.9, artikel 5.1, 5.2 (ergonomie, beeldschermwerk), psychosociale (werkdruk, seksuele intimidatie), zwanger gevaarlijke stoff Biologische agtia, inrichting arbeidsplaats (algeme vereist), (algeme), fysische factor (klimaat, verlichting) (ergonomie, beeldschermwerk), gevaarlijke stoff voor dierartspraktijk 4 november oktober 2010 Veilig gezond werk in de diertuin 11 december 2009 voor de diervoederindustrie 7 oktober , eerste lid, onder a tot met e g, tweede derde lid, Organisatie van de werknemers werknemers tijd de lactatie

18 36 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 37 Fruitteelt Fundering Geaccrediteerde laboratoria kalibratie- inspectieinstelling artikel 8 10 artikel 3.2, 3.4, 3.5c, 3.5 d, 3.5e, 3.14, 3.16, 3.17, 4.6, 4.7, 5.2,, 5.4, 5.5, 7.2, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.18, 7.23, 8.1, artikel 2.15, 3.23, 4.1d, 4.2, 4.4, 4.6, 4.13, 4.15, 4.16, 4.17, 4.18, 4;19, 4.20, 4.45a, 4.45b, 4.47, 4.47a, 4.47b, 4.47c, 4.51a, vierde lid, 4.53, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.11, 6.11a, 6.11b, 6.11c, 6.11d 6.11e artikel 5 9 artikel 4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, 4.6, 4.10a, 4.10b, 4.10c, 4.10d, 4.11, 4.12, 4.13, 4.15, 4.16, 4.17, 4.18, Inrichting arbeidsplaats (elektrische installatie, explosieve atmosfer, valgevaar), (machineveiligheid, mobiele ), (ergonomie) (werkdruk), fysische factor (geluid, trilling), gevaarlijke stoff (dieselmotoremissies, verontreinigde grond) Gevaarlijke stoff (kankerverwekkde mutage stoff, oplosmiddel, voor de voortplanting giftige stoff) Fruitteelt 11 december 2009 Funderingsbranche 23 december 2009 Felab 10 september Doeltreffde beheersing van blootstelling aan kankerverwekkde stoff 4.19 Informatie van werknemers bij het werk met kankerverwekkde mutage stoff Geestelijke gezondheidszorg Gehandicaptzorg Gemet artikel 3, 5, 8, 9 18 artikel 2.15, 3.1b, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.13, 3.15,3.19, 4.1b, 4.1c, 4.4, 4.7, 4.10a, 4.10d, 4.18, 4.19, 4.87a, 4.87b, 4.89, 4.91, 4.102, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, , 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 6.3, 6.4, 7.2, 7.4a, 7.6, 7.7, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, artikel 5.2 artikel 3, eerste lid onder c, 5, eerste lid, 8, 9, derde lid 18 artikel 1.42, 2.15, 5.2 tot met 5.5, 5.11, 5.12, artikel 5.1, 5.2 artikel 3 8 artikel 2.15, 5.2,, (agressie & geweld werkdruk), inrichting arbeidsplaats, gevaarlijke stoff, biologische agtia, (ergonomie. beeldschermwerk), fysische factor (verlichting), (agressie geweld), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), belasting (agressie geweld), fysieke belasting (ergonomie) voor de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) 4 februari juni 2009 Profijt van Arbobeleid 18 september 2008 Agressie geweld 8 juli juli , eerste lid onder e Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie Gemgde branche speelgoedbranche artikel 3, tweede lid artikel 1.42, 2.15, 5.2,, (ergonomie), psychosociale (agressie geweld) van de Gemgde branche Speelgoedbranche in de detailhandel 27 augustus , eerste lid onder d e, Organisatie van de werk nemers werknemers tijds de lactatie

19 38 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 39 Glastuinbouw Glaszett Golfaccommodatie artikel 1.2, 1.37, 3.2, 3.14, 3.16, 3.17, 4,17, 4.106, 5.2,, 5.4, 7.3, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.11a, 7.17, 7.17a, 7.17b 7.17c, 7.18, 7.18b, 7.39, 8.2 artikel 3, 5, 8 11 artikel 2.15, 3.2, 3.5g, 3.14, 3.15, 3.16, 3.17, 5.1, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.6, 6.1, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.11, 7.2, 7.3, 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.13, 7.14, , 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.18, 7.20, 7.23, 7.23a, 8.1, artikel 3, eerste lid onder c, 8 9 artikel 3.11, 3.17, 4.1c, 4.2a, 4.10a, 4.10b, 4.10c, 4.10d, 4.85, 4.87a, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 6.1, 6.7, 6.8, 6.11b, 7.2 eerste lid, 7.3, 7.4, 7.17c vierde lid, artikel 5.1, 5.2 (ergonomie), inrichting arbeidsplaats (valgevaar, verbindingsweg), (mobiele ), gevaarlijke stoff (dieselmotoremissies) (werkdruk), inrichting arbeidsplaats (verstikking, valgevaar), (ergonomie), fysische factor (temperatuur, geluid), (veiligheid, mobiele, werkbakk, ladders) (ergonomie, beeldschermwerk), inrichting arbeidsplaats (wand/vloer gevaar voorwerp), (machineveiligheid (niet voor grekeeper)), gevaarlijke stoff, fysische factor (geluid, trilling, klimaat) biologische agtia Glastuinbouw 28 december 2009 Glaszett 14 december 2009 Golfaccommodaties 19 februari , eerste lid, onder e, Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie Grafimedia Grimeurs, visagist, toneelkappers artikel 3, eerste tweede lid, artikel 1.42, 2.15, 3.2, 3.3, 3.4, 3.19, 4.1c, eerste lid, onder a tot met h, tweede lid, 4.3, 4.4, 4.6, eerste lid, 4.62b, 6.7, 6.8, 6.9, 6.10, 6.10a, 6.11, 7.2, 7.3, 7.4, 7.5, 7.7, 7.11a, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, artikel 4.32b artikel 5 8 artikel 1.42, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.11, 3.13, 3.19, 4.1c, eerste lid onder a t/m i, 5.2,, 5.4, 5.10, 5.11, 6.3, 6.4, 7.2, 7.3, eerste lid, 7.4, 7.4a, 7.5, 7.13, artikel 8.2 Gevaarlijke stoff (opslag oplosmiddel), fysische factor (geluid), psychosociale (werk druk), inrichting arbeidsplaats (bewegingsruimte, algeme vereist), (algeme, met bediingssysteem, hijs hefgereedschap) (ergonomie, beeldschermwerk), fysische factor (verlichting), inrichting arbeidsplaats (elektrische installaties, vluchtweg), gevaarlijke stoff, Grafimedia 13 augustus augustus 2010 van grimeurs, visagist toneelkappers 11 december Organisatie van de werk nemers werknemers tijds de lactatie 1.42, eerste lid, onder d e, Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie 4.1c-2 Etikettering gevaarlijke stoff die op de werkplek aanwezig zijn

20 40 HOOFDSTUK I BELEIDSREGEL ARBOCATALOGI 2010 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWETGEVING ARTIKELEN 3 EN 4 41 Groothandel in eier, eiproduct de eiproductindustrie Groothandel in levsmiddel Groothandel in bloem plant Handel in gran, zad peulvrucht artikel 3, 5, 8, 11, 12, 13, 14, 14a 19 artikel 1.42, , 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.6, 3.7, 3.13, 3.14, 3,16, 4.6, 4.7, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.7, 5.8, 5.9, 5.10, 5.11, 5.12, 6.3, 7.2, 7.4a, 7.5, 7.6, 7.7, 7.11a, 7.16, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.23a 8.3 artikel 5.1, 5.2 artikel 5 8 artikel 1.37, 3.2, 3.5c, 3.5e, 3.5f, 3.14, 5.2,, 5.5, 6.11a, 6.11c, 7.4, 7.4a, 7.6, 7.11a, 7.17a, 7.17c 8.3 artikel 1.42, 4.1b, 4.1c, 4.6, 4.7, 4.10d, 4.16, 4.17, 4.18, 4.19, 5.2,, artikel 3.5a, 3.5b, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.5f, 3.5g, 4.1c, 4.2, 4.3, 4.4, 4.5, (ergonomie, beeldschermwerk), inrichting arbeidsplaats (elektrische installatie, explosieve atmosfer, valgevaar), (machineveiligheid, mobiele arbeidmiddel) (till, duw, trekk), fysische factor (trilling), inrichting arbeidsplaats, (ergonomie), gevaarlijke stoff (DME) Gevaarlijke stoff (stof explosie, gas in containers) voor de Groothandel in Eier, Eiproduct de Eiproductindustrie 14 december 2009 voor de groothandel in levsmiddel 9 november 2009 Groothandel Bloem Plant 24 december 2009 voor de handel in gran, zad peulvrucht 24 september , eerste lid, onder d e, Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie 3.16 Voorziing bij valgevaar 1.42, eerste lid, onder d e, Organisatie van de werknemers werknemers tijds de lactatie 3.5g-1 Onderzoek in ruimt waar gevaar bestaat voor verstikking, bedwelming of vergiftiging dan wel brand of explosie Handel in wijn drank Hoger beroepsonderwijs Horeca Hout kunststof jachtbouw waterrecreatieondersteunde activiteit artikel 3, 5 8 artikel 3.2, 3.4, 3.5c, 3.5d, 3.5e, 3.13, 3.14, 3.15, 3.16, 3.17, 3.18, 5.2,, 5.4, 5.10, 5.12, 7.2, 7.3, 7.4a, 7.6, 7.17a, 7.17b, 7.17c, 7.23d 8.1 artikel 5.1, 5.2 artikel 3, 4. 5, 8, 9, derde lid, 14 artikel 2.15 artikel 3, 5, 8 15 artikel 2.15, 3.5g, 4.1, 4.2, 4.3, 4.4, 5.2,, 5.4, 5.5, 5.10, 5.11, 5.12, 6.1, 6.3, 6.7, 6.8, artikel 5.1, 5.2 artikel 8 11 artikel 3.16, 4.1c, eerste tweede lid, 4.2, 4.3, 4.4, 4.16, 4.17, d (ergonomie), inrichting arbeidsplaats (elektrische installaties, inrichtingseis), (heftrucks) (werkdruk, seksuele intimidatie, discriminatie pest), algeme beleid (agressie, werkdruk, ongewst gedrag), fysische factor (geluid, verlichting, klimaat), fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), gevaarlijke stoff Gevaarlijke stoff (lasrook, epoxy, oplosmiddel), inrichting arbeidsplaats (valgevaar) Wijn 19 oktober 2009 hbo 11 juni 2010 Horeca 30 september 2009 Hiswa 6 mei december Voorziing bij valgevaar

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 5329 29 maart 2011 Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zak Werkgelegheid van 21 maart 2011, nr. G&VW/AA/2011/3996,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 22112 8 december 2011 Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zak Werkgelegheid van 1 december 2011, nr. G&VW/AA/2011/20111,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 226 775 20 20november 2008 Besluit van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 7 november 2008, nr. ARBO/A&V/2008/14423,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 32710 25 november 2013 Beleidsregel van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid van 31 oktober 2013, 2013-0000152033,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Artikel 3 van Beleidsregel arbocatalogi 2010 wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Artikel 3 van Beleidsregel arbocatalogi 2010 wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 3103 20 februari Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 13 februari, nr. G&VW/AA/2011/2023,

Nadere informatie

Arbo- en verzuimbeleid

Arbo- en verzuimbeleid r i c h t l i j n v o o r d e a r b o c a t a l o g u s Arbo I n f o r m a t i e 1 Arbo- en verzuimbeleid Elfde herziene druk Arbo-Informatieblad 1 1-12-2010 11:02:47 colofon Uitgave Sdu Uitgevers Sdu

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 17377 28 augustus 2012 Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zak Werkgelegheid van 20 augustus 2012, G&VW/AA/2012/12737,

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 33925 28 november 2014 Beleidsregel van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid van 20 november 2014, 2014-0000161850,

Nadere informatie

Onderzoek als project

Onderzoek als project Onderzoek als project Onderzoek als project Met MS Project Ben Baarda Jan-Willem Godding Eerste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp omslag: Studio Frank & Lisa, Groningen Omslagillustratie:

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederland sinds 1814. Nr. 10454 7 juli 2010 Besluit van de Minister van Sociale Zak Werkgelegheid van 29 juni 2010, nr. G&VW/AA/2010/12516, tot hernieuwde

Nadere informatie

RESULTAATGERELATEERDE

RESULTAATGERELATEERDE erde OVER NO CURE NO PAY RESULTAATGERELATEERDE BELONING Resultaatgerelateerde beloning Over no cure no pay OVER NO CURE NO PAY RESULT AATGERELATEERDE BELONING RESULTAATGERELATEERDE BELONING 02 Resultaatgerelateerde

Nadere informatie

Belastingwetgeving 2015

Belastingwetgeving 2015 Belastingwetgeving 2015 Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Uitgeverij Educatief Ontwerp omslag: www.gerhardvisker.nl Ontwerp binnenwerk: Ebel Kuipers, Sappemeer Omslagillustratie:

Nadere informatie

Arbeidsomstandighedenbeleid

Arbeidsomstandighedenbeleid Arbeidsomstandighedenbeleid informatie voor werkgevers en werknemers 170.indd 1 30-12-2008 10:38:37 170.indd 2 30-12-2008 10:38:38 Veilig en gezond werken is belangrijk. De overheid stelt doelen vast voor

Nadere informatie

ARBOMANAGEMENT EN DUURZAAM WERKEN

ARBOMANAGEMENT EN DUURZAAM WERKEN ARBOMANAGEMENT EN DUURZAAM WERKEN 43 ARBO informatie Ongevallenonderzoek De eerste stap in het leren van ongevallen Auteurs: dr. W.J.T. van Alphen, Stichting Post Hoger Onderwijs Veiligheidskunde (PHOV)

Nadere informatie

Helger Siegert. Agenda

Helger Siegert. Agenda Stand van Zaken Arbeidsomstandigheden www.molens.nl en www.molen.pagina.nl Helger Siegert 1 Agenda Introductie Uitgangspunten Veranderingen in de wet Discussie 2 1 Arbeidsomstandigheden Wat is aandacht

Nadere informatie

BOUWBESLUIT 2012 EN REGELING BOUWBESLUIT mr. A. de Jong ir. J.W. Pothuis

BOUWBESLUIT 2012 EN REGELING BOUWBESLUIT mr. A. de Jong ir. J.W. Pothuis BOUWBESLUIT 2012 EN REGELING BOUWBESLUIT 2012 mr. A. de Jong ir. J.W. Pothuis Beide betrokken bij de totstandkoming van het Bouwbesluit 2012 en de Regeling Bouwbesluit 2012 Mr. A. de Jong is wetgevingsjurist

Nadere informatie

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek drs. J.P.M. van der Hoeven Vierde druk Stenfert Kroese, Groningen/Houten Wolters-Noordhoff bv voert

Nadere informatie

fiscale geschriften Goed koopmansgebruik Editie 2012 prof. dr. a.o. lubbers inkomstenbelasting

fiscale geschriften Goed koopmansgebruik Editie 2012 prof. dr. a.o. lubbers inkomstenbelasting 19 fiscale geschriften Goed koopmansgebruik Editie 2012 prof. dr. a.o. lubbers inkomstenbelasting Goed koopmansgebruik prof.dr. A.O. Lubbers Editie 2012 Sdu Uitgevers Den Haag, 2012 Meer informatie over

Nadere informatie

Jaarrekening. Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk

Jaarrekening. Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk Jaarrekening Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Jaarrekening Opgaven- en werkboek Jaarrekening Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Tweede druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Opmaak binnenwerk:

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie

Bedrijfsadministratie Bedrijfsadministratie Opgaven Niveau 5 MBA Peter Kuppen Frans van Luit Bedrijfsadministratie MBA Niveau 5 Opgaven Opgaven Bedrijfsadminstratie MBA Niveau 5 P. Kuppen F. van Luit Eerste druk Noordhoff

Nadere informatie

Emotie Detective WERKBOEK - OUDERS

Emotie Detective WERKBOEK - OUDERS Emotie Detective WERKBOEK - OUDERS Groepstraining Emotie Detective 2015 - Simone van Geel & Paulien Foekens Ontwerp, omslag en binnenwerk: Simone van Geel, Paulien Foekens, Joep Deiman Opmaak: Simone van

Nadere informatie

Arbocatalogi. Toetsing en Handhaving. Paul Frenken Senior Specialist Expertisecentrum AI

Arbocatalogi. Toetsing en Handhaving. Paul Frenken Senior Specialist Expertisecentrum AI Arbocatalogi Toetsing en Handhaving Paul Frenken Senior Specialist Expertisecentrum AI Wat komt ter sprake Het toetsproces. de procedure wat is marginaal toetsen de toetsingsbrief wijzigingen in de catalogus

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd Opgaven

Boekhouden geboekstaafd Opgaven Boekhouden geboekstaafd Wim Broerse, Derk Jan Heslinga, Wim Schauten 13 e druk Boekhouden geboekstaafd 1 Drs. W.J. Broerse Drs. D.J.J. Heslinga Drs. W.M.J. Schauten Dertiende druk Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie

De basis van het Boekhouden

De basis van het Boekhouden De basis van het Boekhouden Werkboek Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Hans Dijkink de basis van het boekhouden Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Werkboek Hans Dijkink Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Serie: Elementaire theorie accountantscontrole. Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten. Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M.

Serie: Elementaire theorie accountantscontrole. Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten. Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M. Serie: Elementaire theorie accountantscontrole Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M. Majoor RA Auteurs Drs. B.A. Heikoop-Geurts RA M.J.Th. Mooijekind RA Drs. H.L. Verkleij

Nadere informatie

Arbeidsovereenkomst 2016/2017

Arbeidsovereenkomst 2016/2017 Arbeidsovereenkomst en aanverwante regelgeving 2016/2017 Redactie: Ars Aequi Libri Ars Aequi Libri Nijmegen 2016 ISBN: 978-90-6916-839-5 NUR 825 2016 Ars Aequi Libri, Nijmegen. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Basiskennis Calculatie

Basiskennis Calculatie Basiskennis Calculatie Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Derde druk Basiskennis Calculatie Uitwerkingen Basiskennis Calculatie Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Derde druk Noordhoff

Nadere informatie

Belastingwetgeving 2015

Belastingwetgeving 2015 Belastingwetgeving 2015 Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Uitgeverij Educatief Belastingwetgeving Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Eerste druk Uitgeverij

Nadere informatie

Externe veiligheid en Ruimte

Externe veiligheid en Ruimte Het beheersen van risico s van activiteiten met gevaarlijke stoffen in het ruimtelijk spoor Het beheersen van risico s van activiteiten met gevaarlijke stoffen in het ruimtelijk spoor mr. E. Broeren Berghauser

Nadere informatie

FYSIEKE BELASTING EN PSA

FYSIEKE BELASTING EN PSA FYSIEKE BELASTING EN PSA 08 ARBO informatie Zittend en staand werken Richtlijnen voor een goede inrichting van de werkplek Arbo-Informatie De reeks Arbo-Informatie bestaat uit 60 thematische praktijkboeken.

Nadere informatie

opgaven- en werkboek GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Henk Fuchs 1e druk

opgaven- en werkboek GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Henk Fuchs 1e druk opgaven- en werkboek Henk Fuchs GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1e druk Geconsolideerde jaarrekening Opgaven- en werkboek Geconsolideerde jaarrekening Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Eerste druk Noordhoff

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Goed- en afkeurcriteria bouwkundige brandveiligheid

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Goed- en afkeurcriteria bouwkundige brandveiligheid INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID bouwkundige brandveiligheid Versie : 1.0 Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/6 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

De waarde(n) van het arbeidsrecht

De waarde(n) van het arbeidsrecht De waarde(n) van het arbeidsrecht Liber amicorum voor prof. mr. Paul F. van der Heijden Guus Heerma van Voss en Evert Verhulp (red.) 2013 ) Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen

Nadere informatie

ABC voor Raadsleden INKIJKEXEMPLAAR

ABC voor Raadsleden INKIJKEXEMPLAAR ABC voor Raadsleden ABC voor Raadsleden Termen, woorden en uitdrukkingen in en om de raadzaal toegelicht en verduidelijkt mr. O. Schuwer abc voor raadsleden Berghauser Pont Publishing Postbus 14580 1001

Nadere informatie

Grondexploitatiewet. vraag & antwoord

Grondexploitatiewet. vraag & antwoord Grondexploitatiewet vraag & antwoord Grondexploitatiewet vraag & antwoord drs. P.C. van Arnhem J.W. Santing Msc RE MRICS mr. G.I. Sheer Mahomed GRONDEXPLOITATIEWET - VRAAG & ANTWOORD Berghauser Pont Publishing

Nadere informatie

Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek

Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek Niveau 4 PDB Mariëlle de Kock elementaire praktijk van de financiering Niveau 4 PDB Werkboek Mariëlle de Kock Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp

Nadere informatie

1.1 Hoe vrijblijvend is de Arbowet?

1.1 Hoe vrijblijvend is de Arbowet? 1 Arbo 17 de meest gestelde vragen in de schoonmaak 1 Arbo Arbeidsomstandigheden hebben de laatste decennia veel aandacht gekregen, en terecht. Vaak is al gebleken dat met soms eenvoudige werkplekaanpassingen,

Nadere informatie

Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties

Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 1 Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 2 Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 3 Arie Quik Hou

Nadere informatie

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN. Tweede druk

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN. Tweede druk Fiscale Jaarrekening Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN Tweede druk Fiscale jaarrekening Uitwerkingen opgaven Fiscale jaarrekening Uitwerkingen opgaven Henk Fuchs Yvonne van de Voort Tweede

Nadere informatie

Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013

Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013 Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013 Privaatrechtelijke Bouwregelgeving Editie 2013 samengesteld door: prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis ISBN 978-90-78066-82-8 NUR 822 2013, Stichting Instituut

Nadere informatie

Periodeafsluiting. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk

Periodeafsluiting. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk Periodeafsluiting Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Periodeafsluiting Opgaven- en werkboek Periodeafsluiting Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

Model Inkoopbeleid voor de (semi)overheid

Model Inkoopbeleid voor de (semi)overheid Model Inkoopbeleid voor de (semi)overheid Model Inkoopbeleid voor de (semi)overheid Mr. drs. T.H.G. Robbe model inkoopbeleid voor de (semi)overheid Berghauser Pont Publishing Postbus 14580 1001 LB Amsterdam

Nadere informatie

Praktische toelichting op de UAV 2012

Praktische toelichting op de UAV 2012 Praktische toelichting op de UAV 2012 Praktische toelichting op de UAV 2012 prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2012 1 e druk ISBN 978-90-78066-56-9 NUR 822 2012, Stichting Instituut

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD A2. BORG 2005 versie 2 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 2.2. Publicatiedatum : 31 maart 2010. Ingangsdatum : 1 april 2010

WIJZIGINGSBLAD A2. BORG 2005 versie 2 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 2.2. Publicatiedatum : 31 maart 2010. Ingangsdatum : 1 april 2010 WIJZIGINGSBLAD A2 Nationale Beoordelingsrichtlijn BORG 2005 versie 2 Procescertificaat voor het ontwerp, de installatie en het onderhoud van inbraakbeveiliging BORG 2005 versie 2 / A2 Publicatiedatum :

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie MBA

Bedrijfsadministratie MBA Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Bedrijfsadministratie MBA Uitwerkingen Bedrijfsadministratie MBA Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

De arbocatalogus. de inhoud van informatie over voorbeeld van arbocatalogi UMC arbocatalogus gev. stoffen voorbeelden uit beschikbaarheid catalogi UMC

De arbocatalogus. de inhoud van informatie over voorbeeld van arbocatalogi UMC arbocatalogus gev. stoffen voorbeelden uit beschikbaarheid catalogi UMC De arbocatalogus De arbocatalogus wat is een arbocatalogus waarom een de historie van wat is de status van de toetsing van het resultaat van toetsing de vorming van de inhoud van informatie over voorbeeld

Nadere informatie

Cultureel erfgoed en ruimte

Cultureel erfgoed en ruimte Cultureel erfgoed en ruimte gebieds- en ontwikkelingsgerichte erfgoedzorg in de ruimtelijke ordening Mr. J. Poelstra, Ir. A. E. de Graaf en Ir. R.J.M.M. Schram Mr. T.H.H.A. van der Schoot (eindredactie)

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 2466 8 maart 2010 Herplaatsing besluit van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 10 februari 2010, nr.

Nadere informatie

INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 februari 2016 Ingangsdatum : 1 februari 2016 VOORWOORD Inspectie gasdetectiebeveiliging Pagina 2/6 De Vereniging van

Nadere informatie

Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek

Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek Niveau 4 P Mariëlle de Kock elementaire praktijk van de kostencalculatie Niveau 4 (P) Werkboek Mariëlle de Kock Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD A2. Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 april 2012

WIJZIGINGSBLAD A2. Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 april 2012 WIJZIGINGSBLAD A2 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 Publicatiedatum : 1 april 2012 Ingangsdatum : 1 april 2012 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING VOORWOORD A2:2012/BMI 2002 Pagina 2/5 Dit wijzigingsblad

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd

Boekhouden geboekstaafd Boekhouden geboekstaafd Drs. H. Fuchs S.J.M. van Vlimmeren OPGAVEN Zevende druk Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Drs. H. Fuchs S. J. M. van Vlimmeren Zevende druk Noordhoff

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie MBA

Bedrijfsadministratie MBA Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Bedrijfsadministratie MBA Opgaven- en werkboek Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

Basisstudie in het boekhouden

Basisstudie in het boekhouden OPGAVEN Basisstudie in het boekhouden M.H.A.F. van Summeren, P. Kuppen, E. Rijswijk Zevende druk Basisstudie in het boekhouden Opgavenboek Opgavenboek Basisstudie in het boekhouden M.H.A.F. van Summeren

Nadere informatie

Belastingrecht voor het ho 2014

Belastingrecht voor het ho 2014 Belastingrecht voor het ho 2014 Uitwerkingen opgaven Deel 1 Inleiding belastingrecht Bart Kosters Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Belastingrecht voor het ho 2014 Uitwerkingen Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Financiële rapportage en analyse MBA

Financiële rapportage en analyse MBA Financiële rapportage en analyse MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Financiële rapportage en analyse Uitwerkingen Financiële rapportage en analyse Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

Belastingrecht voor het ho 2012

Belastingrecht voor het ho 2012 Belastingrecht voor het ho 2012 Uitwerkingen opgaven Deel 9 Formeel belastingrecht Henk Guiljam Noordhoff Uitgevers Groningen Belastingrecht voor het ho 2012 Uitwerkingen Noordhoff Uitgevers Groningen

Nadere informatie

Elementaire praktijk van de Bedrijfsadministratie

Elementaire praktijk van de Bedrijfsadministratie Elementaire praktijk van de Bedrijfsadministratie Werkboek Niveau 4 PDB Hans Dijkink Elementaire praktijk van de Bedrijfsadministratie Niveau 4 PDB Werkboek Hans Dijkink Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid BESLUIT:

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid BESLUIT: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, van 6 maart 2006, Directie Arbeidsomstandigheden, nr. ARBO/A&V/2006/14012 houdende/tot

Nadere informatie

Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving

Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving SZW Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving (Richtlijn Atex) Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 3 juli 2003, Directie Arbeidsveiligheid en -gezondheid,

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd

Boekhouden geboekstaafd 1 Boekhouden geboekstaafd Drs. H. Fuchs S.J.M. van Vlimmeren OPGAVEN Twaalfde druk Boekhouden geboekstaafd 1 Opgaven Boekhouden geboekstaafd 1 Opgaven Drs. H. Fuchs S. J. M. van Vlimmeren Twaalfde druk

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13955 10 september 2010 Besluit van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 2 september 2010, nr. G&VW/AA/2010/16997,

Nadere informatie

Blommaert. Bedrijfseconomische Analyses OPGAVEN. Blommaert & Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief. Zevende druk

Blommaert. Bedrijfseconomische Analyses OPGAVEN. Blommaert & Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief. Zevende druk Blommaert Blommaert & Bedrijfseconomische Analyses Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief OPGAVEN Zevende druk Bedrijfseconomische Analyses Opgaven en uitwerkingen Bedrijfseconomische Analyses

Nadere informatie

INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Vakbekwaamheid en ervaring

INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Vakbekwaamheid en ervaring INSPECTIE GASDETECTIEBEVEILIGING Publicatiedatum : 1 februari 2016 Ingangsdatum : 1 februari 2016 VOORWOORD Pagina 2/7 De Vereniging van Inspectie-instellingen voor Veiligheid en Brandveiligheid (VIVB)

Nadere informatie

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk UAV 2012 Toegelicht Handleiding voor de praktijk prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2013 1 e druk ISBN 978-90-78066-67-5 NUR 822 2013, Stichting Instituut voor Bouwrecht, s-gravenhage

Nadere informatie

Arbo. Begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies. Informatie. r ic htlijn voor de arbocatalogus. Corrien Blom en Inge Leenders, BureauTaal

Arbo. Begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies. Informatie. r ic htlijn voor de arbocatalogus. Corrien Blom en Inge Leenders, BureauTaal r ic htlijn voor de arbocatalogus Arbo Informatie Begrijpelijke werk- en veiligheidsinstructies In de Arbowet staat dat werkgevers moeten zorgen voor goede werk- en veiligheidsinstructies. Dat hoort bij

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd

Boekhouden geboekstaafd Boekhouden geboekstaafd Drs. H. Fuchs S.J.M. van Vlimmeren OPGAVEN Achtste druk Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Drs. H. Fuchs S. J. M. van Vlimmeren Achtste druk Noordhoff

Nadere informatie

Bedrijfseconomie. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN. Tweede druk

Bedrijfseconomie. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN. Tweede druk Bedrijfseconomie Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Bedrijfseconomie Uitwerkingen Bedrijfseconomie Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Prof. mr. drs. F.C.M.A. Michiels Mr. A.G.A. Nijmeijer Mr. J.A.M. van der Velden. Het wetsvoorstel Wabo

Prof. mr. drs. F.C.M.A. Michiels Mr. A.G.A. Nijmeijer Mr. J.A.M. van der Velden. Het wetsvoorstel Wabo Prof. mr. drs. F.C.M.A. Michiels Mr. A.G.A. Nijmeijer Mr. J.A.M. van der Velden Het wetsvoorstel Wabo Stichting Instituut voor Bouwrecht s-gravenhage 2007 ISBN: 978-90-78066-11-8 NUR 823 2007, F.C.M.A.

Nadere informatie

Praktisch Verbintenissenrecht

Praktisch Verbintenissenrecht Praktisch Verbintenissenrecht Mr. dr. C. Phillips 2 e druk Toegang tot online studiehulp Als koper van dit e-book kun je een unieke code aanmaken die toegang geeft tot de website bij het e-book. 1. Ga

Nadere informatie

Aannemen en duurzaam in dienst houden van gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers

Aannemen en duurzaam in dienst houden van gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers ARBOMANAGEMENT EN DUURZAAM WERKEN 33 ARBO informatie Gedeeltelijk arbeidsgeschikt Aannemen en duurzaam in dienst houden van gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers Auteurs: ir. E.L. (Edwin) de Vos, mr.

Nadere informatie

Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering

Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering Preadviezen voor de Vereniging voor Bouwrecht Nr. 41 Juridische aspecten van ketensamenwerking Naar een multidisciplinaire

Nadere informatie

* * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden. van. arbeidsrecht. arbeidsverhoudingen

* * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden. van. arbeidsrecht. arbeidsverhoudingen m * * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden L E X I C O N van arbeidsrecht en arbeidsverhoudingen ** k EUR op ir EUROPESE STICHTING TOT VERBETERING VAN DE LEVENS- EN

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 15 februari 2019 Ingangsdatum : 15 februari 2019 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

Belastingrecht voor het ho 2014

Belastingrecht voor het ho 2014 Belastingrecht voor het ho 2014 Uitwerkingen opgaven Deel 7 Erfbelasting en schenkbelasting Henk Guiljam Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Belastingrecht voor het ho 2014 Uitwerkingen Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Vakbekwaamheid en ervaring

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Vakbekwaamheid en ervaring INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRANDVEILIGHEID Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/7 De Vereniging van Inspectie-instellingen voor Veiligheid en Brandveiligheid (VIVB)

Nadere informatie

12 merken, 13 ongelukken

12 merken, 13 ongelukken 12 merken, 13 ongelukken Karel Jan Alsem & Robbert Klein Koerkamp Eerste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp omslag: G2K Designers, Groningen/Amsterdam Aan de totstandkoming van deze uitgave

Nadere informatie

Persoonlijke Risico Inventarisatie & Maatwerk Aanpak (PRIMA basislijst)

Persoonlijke Risico Inventarisatie & Maatwerk Aanpak (PRIMA basislijst) Persoonlijke Inventarisatie & Maatwerk Aanpak (PRIMA basislijst) Waar komt 1 Psychosociale arbeidsbelasting 1.1 Discriminatie 1.2 Agressie en geweld; 1.3 Seksuele intimidatie; 1.4 Pesten; 1.5 Werkdruk;

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 30 552 Wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet 1998 en enige andere wetten in verband met het vergroten van de verantwoordelijkheid van werkgevers

Nadere informatie

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis

Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Juridische handreiking relatie BIM-protocol en de DNR 2011 (voor adviseurs en opdrachtgevers) prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis s-gravenhage, 2015 Omslagfoto Het voorbereiden van renovatiewerkzaamheden

Nadere informatie

Altijd dienstbaar, niemands Knegt: liber amicorum voor dr. Robert Knegt

Altijd dienstbaar, niemands Knegt: liber amicorum voor dr. Robert Knegt UvA-DARE (Digital Academic Repository) Altijd dienstbaar, niemands Knegt: liber amicorum voor dr. Robert Knegt Hoekema, A.; Verhulp, E.; Westerveld, M. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING uitwerkingen Henk Fuchs GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1e druk Geconsolideerde jaarrekening Uitwerkingen opgaven Geconsolideerde jaarrekening Uitwerkingen opgaven Henk Fuchs Eerste druk Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie

Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet

Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet Preadviezen voor de Vereniging voor Bouwrecht Nr. 38 Beschouwingen naar aanleiding van het wetsvoorstel Aanbestedingswet prof. mr. J.M.

Nadere informatie

Loonheffingen onder redactie van: mr. J.R. Hesse mr. A.L. Mertens

Loonheffingen onder redactie van: mr. J.R. Hesse mr. A.L. Mertens Loonheffingen 2017 onder redactie van: mr. J.R. Hesse mr. A.L. Mertens Ars Aequi Libri Nijmegen 2017 ISBN: 978-90-6916-873-9 NUR 826 2017 Ars Aequi Libri, Nijmegen. Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 67112 12 december 2016 Beleidsregel van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, van 12 december 2016, nr. 2016-0000014789,

Nadere informatie

Belastingrecht MBA 2014

Belastingrecht MBA 2014 Belastingrecht MBA 2014 Uitwerkingen opgaven Deel 6 Formeel belastingrecht Henk Guiljam Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Belastingrecht MBA 2014 Uitwerkingen Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten 1

Nadere informatie

POLITIE ALMANAK

POLITIE ALMANAK POLITIE ALMANAK 2014-2015 PAL2014-2015_BOEK.indb 1 15-09-14 15:32 PAL2014-2015_BOEK.indb 2 15-09-14 15:32 POLITIE ALMANAK 2014-2015 Handboek voor de Politie in haar gehele omvang, de Rechterlijke Macht,

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD A1 Regeling Brandmeldinstallaties 2002

WIJZIGINGSBLAD A1 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 WIJZIGINGSBLAD A1 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A1 Publicatiedatum : 1 juli 2010 Ingangsdatum : 1 juli 2010 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING VOORWOORD A1:2010/BMI 2002 Pagina 2/6 Dit wijzigingsblad

Nadere informatie

Preadviezen Content.indd :55:32

Preadviezen Content.indd :55:32 Preadviezen 2016 Content.indd 1 01-11-16 13:55:32 Content.indd 2 01-11-16 13:55:32 Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht van België en Nederland Preadviezen 2016 Noodtoestand in het publiekrecht

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) Beroepsonderwijs tussen publiek en privaat: Een studie naar opvattingen en gedrag van docenten en middenmanagers in bekostigde en niet-bekostigde onderwijsinstellingen

Nadere informatie

NIEUWE SJABLONEN VOOR KLEOS GEBRUIKERSINSTRUCTIE

NIEUWE SJABLONEN VOOR KLEOS GEBRUIKERSINSTRUCTIE NIEUWE SJABLONEN VOOR KLEOS GEBRUIKERSINSTRUCTIE Kleos Postbus 23 7400 GA Deventer T: 0570 67 35 55 F: 0172 46 69 98 E: software@kluwer.nl I: kleos.kluwer.nl/ Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is

Nadere informatie

SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel

SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel 3/10/2012 TRIO SMC SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel Pagina 1 van 9 Verantwoording 2012 Uniformboard te Vianen en 2012 Trio SMC te Almere. Copyright 2012 voor de cursusinhoud Trio SMC te Almere

Nadere informatie

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk Fiscale Jaarrekening Henk Fuchs Yvonne van de Voort OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Fiscale jaarrekening Opgaven- en werkboek Fiscale jaarrekening Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Yvonne van de Voort

Nadere informatie

Praktische toelichting op de UAV 2012 (2 e druk)

Praktische toelichting op de UAV 2012 (2 e druk) Praktische toelichting op de UAV 2012 (2 e druk) Praktische toelichting op de UAV 2012 prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis bewerkt door mr. dr. H.P.C.W. Strang Tweede druk s-gravenhage - 2018 2 e druk ISBN

Nadere informatie

FYSIEKE BELASTING EN PSA

FYSIEKE BELASTING EN PSA FYSIEKE BELASTING EN PSA 29 ARBO informatie Fysieke belasting Richtlijnen om fysieke overbelasting tijdens het werk te voorkomen Arbo-Informatie De reeks Arbo-Informatie bestaat uit 60 thematische praktijkboeken.

Nadere informatie

POLITIE ALMANAK

POLITIE ALMANAK POLITIE ALMANAK 2015-2016 POLITIE ALMANAK 2015-2016 Handboek voor de Politie in haar gehele omvang, de Rechterlijke Macht, de Gemeentebesturen en verdere Overheidsorganen Reed Business Information, Amsterdam

Nadere informatie

Co-makership rond Leven Lang Leren in het hbo. Dr. Harm van Lieshout (redactie)

Co-makership rond Leven Lang Leren in het hbo. Dr. Harm van Lieshout (redactie) Co-makership rond Leven Lang Leren in het hbo Dr. Harm van Lieshout (redactie) Co-makership rond Leven Lang Leren in het hbo Januari 2012 Hanzehogeschool Groningen Colofon Titel Co-makership rond Leven

Nadere informatie