ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Facility Management LOI Hogeschool. CROHO nummer aan het NVAO Accreditatiekader

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van HBO Facility Management LOI Hogeschool CROHO nummer aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 2 mei 2005 Inhoud van het verslag Identificatie...2 Managementsamenvatting...3 Bevindingen...4 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam...28 Bijlage 2: Programma...29 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader...31 Bijlage 4: Documenten...34 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen...35 De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze, C.F.M. van Strien Certiked 28 juni 2005 Pagina 1 van 35

2 Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon Website: Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitscoördinator: T.F. Steffens Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: LOI Hogeschool HBO opleiding Facility management Deeltijd Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs). Het doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate de opleiding door het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt. Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: ir. W.R. Kuijper Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid) Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De visitatiedag heeft plaatsgevonden op 2 mei Het conceptrapport is op 25 mei 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 27 mei zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Pagina 2 van 35

3 Managementsamenvatting Op 11 december 2003 en 2 mei 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HBO Facility management van de LOI Hogeschool. De doelstelling van de visitatie was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook post- HBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten De opleiding HBO Facility management is op 1 september 2000 begonnen. Alhoewel het beroepsprofiel sinds 1999 niet meer is gewijzigd, heeft de opleiding besloten op 1 november 2004 het curriculum te actualiseren. Van de opleiding met het nieuwe curriculum zijn nu nog geen afgestudeerden. De studenten die zich voor het programma van 1 september 2000 hebben ingeschreven, hebben een brief van de opleiding ontvangen, waarin hen de mogelijkheid wordt geboden zich uiterlijk 31 december 2005 naar het nieuwe programma te laten overschrijven. Op die datum loopt de oude opleiding ten einde. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten alle voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HBO Facility management van de LOI Hogeschool op het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt. Pagina 3 van 35

4 Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de blokken de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Pagina 4 van 35

5 Onderwerp: Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. De eindkwalificaties van de opleiding HBO Facility management zijn ontleend aan het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening HBO. Dit profiel is geschreven in 1999 door Edutec in opdracht van het Landelijk Overleg Opleidingen Facilitaire Dienstverlening (LOOFD). Deze organisatie bundelt de HBO-opleidingen op het gebied van facilitaire dienstverlening in Nederland. De bij LOOFD betrokken HBO-opleidingen Facilitaire dienstverlening zijn die van de volgende hogescholen: Hogeschool Limburg, Rijkshogeschool IJselland, Haagse Hogeschool, Hogeschool Diedenoort, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Holland en Hogeschool Rotterdam. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening is opgesteld overeenkomstig het Stramien Opleidingskwalificaties HBO, dat is vastgesteld door de HBO-Raad in In dit Stramien staat een aantal voorschriften dat te maken heeft met het opstellen en valideren van het beroeps- en opleidingsprofiel. Zo is voorgeschreven dat het werkveld of de onderwijsinstellingen het profiel moeten opstellen, dat het werkveld het profiel moet vaststellen, dat sprake dient te zijn van externe validatie, dat werkveldeisen van afgestudeerden meegenomen moeten worden en dat een aantal vaste elementen in de beschrijving van de functies moet staan. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening uit 1999 is gebaseerd op het relevante profiel uit Bij het totstandkomen van het profiel uit 1999 heeft een uitgebreide studie van de Nederlandse en de internationale literatuur plaatsgevonden en van interviews met sleutelpersonen uit maatgevende bedrijven. Deze studie en interviews hebben geleid tot een beschrijving van trends in het beroep en het werkveld van facilitair dienstverlener casu quo facilitair manager. De bevindingen die daaruit voortvloeiden, zijn gelegd naast het profiel uit 1993 om de verschillen op het spoor te komen. Het aldus opgestelde profiel is tijdens een werkconferentie in maart 1999 gevalideerd door vertegenwoordigers van de HBO-opleidingen en vertegenwoordigers uit het beroepenveld, die onder meer werkzaam waren in de gezondheidszorg, overheid, zakelijke dienstverlening, facilitaire dienstverlenende bedrijven, adviesorganisaties, industrie, vastgoedmarkt, woningbouwverenigingen, recreatiesector en defensie. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening is opgebouwd uit in totaal 32 competenties die in 9 clusters van competenties zijn samengebracht. Deze clusters zijn (1) beleid en beleidsontwikkeling, (2) verlenen van facilitaire diensten, (3) organiseren van (verander)processen, (4) communicatie en informatie, ook over inkoop en condities van levering, (5) public relations en relatiebeheer (met name in de richting van klanten), (6) intern management casu quo bedrijfsvoering ten aanzien van de facilitaire diensten, (7) beleid ontwikkelen over, leiding geven aan en coachen van personeel, (8) bedrijfseconomie en financiën, (9) eigen beroepsontwikkeling en persoonsgerichte ontwikkeling. Er is sinds 1999 geen nieuw beroeps- en opleidingsprofiel opgesteld door de gemeenschappelijke HBO-opleidingen. De opleiding heeft in 2004 niettemin besloten het door haar gehanteerde domeinspecifieke kader te actualiseren op grond van een in opdracht van LOOFD en Facility Management Nederland (de beroepsvereniging van facilitymanagers) verschenen onderzoek naar de beroepskenmerken van facilitymanagers. Dit onderzoek dateert uit Pagina 5 van 35

6 De opleiding heeft het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening uit 1999 met als aanvulling de in 2003 verschenen studie naar de beroepskenmerken van facilitymanagers als de eindkwalificaties van de opleiding HBO Facility management genomen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van deze opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op een beroeps- en opleidingsprofiel, dat door de HBO-opleidingen en het werkveld is vastgesteld. Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. In het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening zijn de eindkwalificaties van de opleiding beschreven. Hieronder wordt nagegaan of en in hoeverre de eindkwalificaties van de opleiding HBO Facility management overeenkomen met algemeen geldende beschrijvingen van de kwalificaties, zoals deze naar voren komen in de Dublin descriptoren. Tussen haakjes staan de betreffende clusters van competenties. Het niveau van kennis en inzicht van de afgestudeerde komen in het profiel tot uiting in (1) kennis en inzicht die nodig zijn om het beleid van de organisatie te vertalen naar het beleid op facilitair gebied, (2) kennis van marktonderzoek, trendstudie en werkplekanalyse om facilitaire diensten af te stemmen op de vraag, kennis van technieken om de geleverde prestatie te evalueren en kennis en inzicht op het gebied van uitbesteding en inkoop van facilitair werk, (3) kennis van en inzicht in processen en logistiek van de facilitaire dienstverlening, (6) kennis en inzicht hebben om facilitaire dienstverlening te plannen en te organiseren, (7) kennis in human resource managementaspecten en (8) inzicht in kosten van facilitaire diensten, het doorberekenen daarvan aan (interne) klanten, het maken van begrotingen en het bewaken van budgetten. De toepassing van kennis en inzicht blijkt in het profiel uit het vermogen van de afgestudeerde om (1) het voorgenomen beleid te kunnen beoordelen op de uitvoerbaarheid en effecten, (2) de regie voeren over de uitbesteding van facilitaire diensten en uitvoeren en controleren van systemen voor arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieueisen, (3) processen op facilitair gebied weten te organiseren, (6) facilitaire dienstverlening weten te managen en kwaliteiteisen kunnen vaststellen en kunnen toepassen, (7) personeelsbeleid daadwerkelijk uit kunnen voeren en de daarbij behorende instrumenten kunnen toepassen en (8) financieel management kunnen uitvoeren door het toepassen van kennis op het gebied van kosten, budgetten, offertes en (prestatie)contracten. De oordeelsvorming van de afgestudeerde komt in het profiel terug in (1) het op verantwoorde wijze afwegen van factoren als slagvaardigheid van de organisatie, benodigde deskundigheid, concurrentiekracht en de prijs-prestatieverhouding bij de besluitvorming over het in eigen beheer houden of uitbesteden van facilitaire dienstverlening, (2) ontwikkelen van facilitaire diensten in situaties van veranderende wensen en behoeften van mondiger wordende (interne en externe) klanten, (3) facilitaire processen en projecten weten te managen vanuit een integrale benadering, dat wil zeggen een benadering waarin alle relevante aspecten aan de orde komen en (8) opstellen van raamcontracten met leveranciers en afnemers van facilitaire diensten en producten en voeren offerteen contractbesprekingen in dat verband, waarbij ook meerdere aspecten in de beoordeling moeten worden betrokken. Pagina 6 van 35

7 De vaardigheden op het gebied van de communicatie van de afgestudeerde komen in het profiel naar voren in (2) onderhandelen bij uitbesteding en inkoop van facilitaire diensten en de daarbij behorende financiële aspecten, (4) in woord en geschrift adequaat kunnen communiceren met en zichzelf kunnen presenteren aan klanten, leveranciers en alle geledingen en niveaus in de eigen organisatie en (5) een duurzame relatie met klanten weten op te bouwen en klachten en ideeën van klanten signaleren en afhandelen. De leervaardigheden van de afgestudeerde blijken in het profiel uit het feit dat (9) de afgestudeerde in staat is kennis over het eigen vakgebied te verspreiden, standaarden voor beroepsmatig handelen weet te ontwikkelen, zich bewust is van zijn eigen handelen en daarover verantwoording weet af te leggen en (9) contacten blijft onderhouden met de opleiding door als stagegever op te treden, door gastcolleges te geven en door bijeenkomsten van afgestudeerden bij te wonen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij vastgesteld dat de Dublin descriptoren van de HBO-bachelor op adequate wijze aan de orde komen in de eindkwalificaties van de opleiding. Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. In het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening zijn de competenties van de afgestudeerde afgeleid van het beroepsprofiel van de facilitymanager. Het beroepsprofiel is op zijn beurt ontleend aan de actuele en relevante literatuur en aan de interviews met vertegenwoordigers van op facilitair gebied gezichtsbepalende bedrijven. De aanvullende studie die in opdracht van de vereniging Facility Management Nederland en het Landelijk Overleg Opleidingen Facilitaire Dienstverlening is uitgevoerd in 2003 en waarvan de opleiding ook gebruik maakt voor de eindkwalificaties van de opleiding, is gebaseerd op de beroepskenmerken van de in Nederland werkzame facilitymanagers. Ook daar komen aldus de beroepscompetenties van de beroepsbeoefenaar naar voren. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening gaat expliciet in op de eisen die aan de beginnend beroepsbeoefenaar worden gesteld. Het profiel geeft aan dat het beroeps- en opleidingsprofiel is geënt op een beginnend beroepsbeoefenaar en dat het een geldigheidsheidsduur heeft voor de eerste vijf jaar dat de afgestudeerde werkzaam is als facilitymanager. Dat wil zeggen dat de eisen die aan de afgestudeerde worden gesteld voor de periode van ongeveer vijf jaar na het afstuderen kunnen gelden. Het opleidingsprofiel uit het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening is afgeleid van het beroepsprofiel, dat op zijn beurt aan het beroepenveld is ontleend. Dat geldt zowel voor het profiel zelf uit 1999 als voor het aanvullende onderzoek uit De eindkwalificaties sluiten daarom aan bij het beroepenveld en bij wat een beginnend beroepsbeoefenaar op HBObachelorniveau moet kennen en kunnen. Pagina 7 van 35

8 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau. Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingen als positief. De eindkwalificaties van de opleiding zijn gevalideerd door het beroepenveld en zijn met de Nederlandse en internationale vakliteratuur afgestemd. Verder weerspiegelen ze in voldoende mate de algemene kwalificaties voor het HBO-bachelorniveau en sluiten ze aan bij de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau gesteld moeten worden. Pagina 8 van 35

9 Onderwerp: Programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. De kennisontwikkeling van de studenten vindt plaats aan de hand van het lesmateriaal en de daarbij horende begeleiding. Dit lesmateriaal wordt ontwikkeld en onderhouden door de projectleiding van de opleiding op basis van signalen uit het netwerk van overlegorganen met andere opleidingen en met het beroepenveld, marktverkenners, vakdeskundigen, auteurs en docenten. Deze ISO-gecertificeerde methodiek waarborgt dat het lesmateriaal actueel is en blijft en tevens aansluit op de beroepspraktijk. De propedeuse van de opleiding bestaat onder andere uit modulen als Computervaardigheden (6 ECTS), Communicatie en maatschappelijke vorming (6 ECTS) en Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS). Deze bieden algemene kennis op deze gebieden, die in voldoende mate is afgestemd op de beroepspraktijk. Daarnaast gaat de module Verlenen van facilitaire diensten 1 (9 ECTS) in op een veelheid van aspecten van het facilitair management. De inhoud van deze module is voor een belangrijk deel gebaseerd op het boek Facility management uit 2001 van de auteurs Maas en Pleunis. In dit leerboek worden alle aspecten van facility management besproken en dat gebeurt op een vanuit de beroepspraktijk geziene relevante wijze. In de hoofdfase zijn onder andere opgenomen de modulen Middle management (17 ECTS), Logistiek management (17 ECTS) en Kwaliteitsmanagement (22 ECTS). Deze modulen sluiten aan bij de gangbare eisen die vanuit de beroepspraktijk op de betreffende gebieden gesteld worden. Daarnaast is in de hoofdfase de module Verlenen van facilitaire diensten 2 (12 ECTS) opgenomen. In deze module krijgen de studenten leerstof aangeboden op het gebied van facilitair management, die is afgestemd op wat in de beroepspraktijk van de afgestudeerde zal worden gevraagd. De studenten volgen in de propedeuse de module Beroepsontwikkeling 1 (2 ECTS) en in de hoofdfase Beroepsontwikkeling 2 (1 ECTS) en Training Facilitymanagementvaardigheden (1 ECTS). In deze drie modulen wordt van de student gevraagd een relatie te leggen tussen de lesstof en de beroepspraktijk en de eigen ontwikkeling in de studie te verbinden met de functies en de eisen die aan de facility manager worden gesteld. Op deze wijze leggen de studenten een verbinding met de beroepspraktijk. Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam binnen hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Docenten en auteurs leveren met een zekere regelmaat commentaar op de actualiteit van de opleiding en de relatie tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de Pagina 9 van 35

10 beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis aan de studieleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding. In het geval van deze opleiding is het marktverkennerschap beperkt tot de non-profitsector en tot de beroepsgroep van de facilitair managers zelf. De representativiteit van de marktverkenning is derhalve beperkt zolang de profitsector en ook de opdrachtgevers van de facilitair managers niet vertegenwoordigd zijn. De opleiding HBO Facility management is inhoudelijk voldoende actueel. Dat blijkt uit het feit dat de opleiding in 2004 is vernieuwd en mede is afgestemd op het in 2003 uitgevoerde onderzoek naar de beroepskenmerken van facilitymanagers, dat in opdracht van het Landelijk Overleg Opleidingen Facilitaire Dienstverlening en de beroepsvereniging Facility Management Nederland plaats heeft gevonden. Het effect van de vernieuwing van het curriculum blijkt onder meer uit de actualisering van de inhoud van een aantal modulen en het toevoegen aan het curriculum van de modulen Beroepsontwikkeling 1 en 2 en Training facilitymanagementvaardigheden. Het internationale aspect van de opleiding komt onder meer tot uitdrukking in de inhoud van de modulen Verlenen van facilitaire diensten 1 (propedeuse, 9 ECTS) en Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS). Verder kunnen de studenten in de uitwerking van de module Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS) internationale elementen inbrengen. Dat geldt ook voor de stage (30 ECTS) en de afstudeeropdracht (20 ECTS). Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de inhoud van de modulen door het gehele curriculum heen in voldoende mate ontleend is aan de beroepspraktijk en voldoende aansluit bij de actuele ontwikkeling in het vakgebied van facilitair management. De afstemming van de inhoud van het curriculum op de beroepspraktijk is op zich adequaat, waarbij Certiked echter opmerkt dat de profitsector en de opdrachtgevers van de facilitair managers niet vertegenwoordigd zijn als marktverkenner. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. De eindkwalificaties uit het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel Facilitaire Dienstverlening HBO die betrekking hebben op (1) beleid en beleidsontwikkeling zijn in het curriculum met name te vinden in de modulen Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en het Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS). Deze modulen gaan in generieke zin in op de aspecten van beleidsontwikkeling (Middle management) en ook afgestemd op het facilitaire gebied (Verlenen van facilitaire diensten 2). De reikwijdte en diepgang van de behandeling van leerstof zijn voldoende, zij het dat het aspect van bedrijfsvoering bij inkrimping van de organisatie, contractmanagement en werken met facilitaire kentallen duidelijker in het curriculum aan bod kunnen komen. De eindkwalificaties met betrekking tot (2) verlenen van facilitaire diensten komen terug in de modulen Verlenen van facilitair diensten 1 (propedeuse, 9 ECTS) en Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS). De verschillende aspecten die in de eindkwalificaties gevraagd worden, blijken voldoende in de inhoud van deze modulen. Dat geldt ook voor aspecten als beheer Pagina 10 van 35

11 van gebouwen, receptie, catering en ICT-voorzieningen. Meer expliciet zou aandacht besteed kunnen worden aan het contractmanagement dat nodig is om de geleverde prestatie in het geval van inkoop of uitbesteding te bewaken. De eindkwalificaties die met (3) organiseren van (verander)processen en verzorgen van logistiek te maken hebben, zijn vooral te vinden in de modulen Projectopzet- en aanpak (hoofdfase, 10 ECTS), Projectbeheersing (hoofdfase, 14 ECTS), Werken in projectteamverband (hoofdfase, 10 ECTS) en Logistiek management (hoofdfase, 23 ECTS). Deze modulen geven een uitgebreid overzicht van het nut en de wijze van uitvoeren van projecten, ook bij veranderingen. De module Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS) gaat ook in op aspecten van verandering. De module Logistiek management gaat in op algemene noties die te maken hebben met logistieke processen. De reikwijdte en diepgang waarmee dat gebeurt is voldoende. Ten aanzien van de eindkwalificaties over (4) communicatie en informatie en (5) public relations en relatiebeheer zijn de modulen Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS), Inleiding communicatie (propedeuse, 22 ECTS) relevant. In deze modulen worden de benodigde kennis en inzicht bijgebracht op het gebied van communicatie. In de module Training facilitymanagementvaardigheden (hoofdfase, 1 ECTS) en in de stage en afstudeeropdracht zijn elementen van mondelinge en schriftelijke communicatie opgenomen. Van belang daarbij is dat de afstudeerscriptie naast het behalen van een voldoende voor de scriptie zelf tevens een adequate mondelinge verdediging vereist. De eindkwalificaties met betrekking tot (6) intern management casu quo bedrijfsvoering komen voor in de modulen Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en Kwaliteitsmanagement (hoofdfase, 22 ECTS). In deze modulen wordt met de benodigde diepgang aandacht besteed aan de generieke aspecten van bedrijfsvoering en de eisen ten aanzien van kwaliteit die daaraan gesteld moeten worden. In de modulen Verlenen van facilitaire diensten 1 (propedeuse, 9 ECTS) en Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS) komen deze generieke elementen van bedrijfsvoering terug in de context van facilitair management. Minder goed belicht is het aspect van bedrijfsvoering van facilitaire diensten in een situatie van inkrimping van de organisatie. Ten aanzien van de eindkwalificaties (7) beleid ontwikkelen over, leiding geven aan en coachen van personeel zijn de modulen Personeelsmanagement (propedeuse, 4 ECTS), Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en Leidinggeven (hoofdfase, 20 ECTS) van belang. In deze modulen komen de verschillende aspecten van personeelsbeleid en de uitvoering daarvan aan de orde. De eindkwalificaties betreffende (8) bedrijfseconomie en financiën komen tot uitdrukking in de module Inleiding bedrijfseconomie (propedeuse, 11 ECTS). Als het gaat om het voorbereiden en opstellen van offertes en (raam)contracten is ook de module Verlenen van facilitaire diensten 2 (hoofdfase, 12 ECTS) van belang. Daarin komen deze aspecten voor op een voldoende niveau. Onderbelicht op dit gebied is het curriculum als het gaat om het werken met facilitaire kentallen. De eindkwalificaties ten aanzien van (9) eigen beroepsontwikkeling en persoonsgerichte ontwikkeling komen aan de orde in de modulen Beroepsontwikkeling 1 (propedeuse, 2 ECST), Beroepsontwikkeling 2 (hoofdfase, 1 ECTS) en Training facilitymanagementvaardigheden (hoofdfase, 1 ECTS). Daarin reflecteert de student op het geleerde en legt hij een relatie met zijn eigen ontwikkeling en zijn beroepsmatige ontwikkeling, mede in het licht van de beroepsvereisten. In de stage en bij de afstudeeropdracht komen deze eindkwalificaties ook aan de orde in de eisen die aan deze onderdelen van de studie worden gesteld. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties in voldoende mate Pagina 11 van 35

12 aan de orde komen in de verschillende onderdelen van het curriculum. Ook is de reikwijdte en diepgang waarmee dat gebeurt, voldoende. De aspecten bedrijfsvoering bij inkrimping van de organisatie, contractmanagement en werken met facilitaire kentallen kunnen duidelijker in het curriculum aan bod komen. Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het curriculum is opgebouwd aan de hand van een aantal generieke modulen en daarnaast een aantal modulen dat specifiek ingaat op het facilitair management. Deze opzet is gekozen om te voorkomen dat teveel doublures optreden, als voor elk van de onderwerpen binnen facilitair management de generieke aspecten zouden worden behandeld. Dat houdt in dat de generieke modulen onderwerpen als bedrijfseconomie, communicatie, personeelsmanagement, leidinggeven, projectmanagement, logistiek management en kwaliteitsmanagement aan de orde stellen waarna in de specifieke modulen, waaronder met name Verlenen van facilitaire diensten 1 en 2 en Beroepsontwikkeling 1 en 2, deze generieke kennis en inzichten naar het beroepsdomein van de facilitair manager vertaald worden. Het programma is opgebouwd uit een propedeutische fase en een hoofdfase. De propedeuse heeft een oriënterend karakter. De modulen van de propedeuse Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS) en Inleiding communicatie (22 ECTS) bieden een beeld van de generieke elementen rond financieel management en communicatie. De module Verlenen van facilitaire diensten 1 (9 ECTS) geeft een compleet beeld van alle aspecten die in het beroepsdomein van de facilitair manager aan bod komen. De module Beroepsontwikkeling 1 (2 ECTS) verschaft de student de mogelijkheid inzicht te verwerven in het beroep van facilitair manager, methoden die daarin gebruikt worden zich eigen te maken en de ontwikkeling in de opleiding te koppelen aan de beroepspraktijk. De hoofdfase is langs dezelfde lijnen opgebouwd als de propedeuse. Ook in de hoofdfase worden de generieke bestanddelen van kennis en inzicht in de verschillende modulen aangebracht. Het gaat om modulen als Middle management (17 ECTS), Leidinggeven (22 ECTS), de modulen die ingaan op het sturen en uitvoeren van projecten (36 ECTS), Logistiek management (23 ECTS) en Kwaliteitsmanagement (22 ECTS). De aldus aangereikte kennis en inzichten worden in de module Verlenen van facilitaire diensten 2 (12 ECTS) vertaald naar en toegepast op het specifieke domein van de facilitair manager. De verbinding tussen de generieke en specifieke modulen in de hoofdfase laat enigszins te wensen over waar het gaat om de specifieke toepassing van kwaliteitsmanagement en logistiek management voor het facilitaire vakgebied. De facilitaire inkleuring van deze algemene gebieden is onderbelicht. Daarnaast is ook in de hoofdfase plaats ingeruimd voor de reflectie op de eigen ontwikkeling van de student en het toepassen van de vaardigheden op het gebied van facilitair management. Dit vindt met name plaats in de modulen Beroepsontwikkeling 2 (1 ECTS) en Training facilitymanagementvaardigheden (1 ECTS). Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is sprake van een integrerende benadering en oplossing van een door de student geformuleerde probleemstelling. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien van de propedeutische fase naar de hoofdfase, waarbij onderwerpen op verschillende niveaus aan de orde komen. Pagina 12 van 35

13 Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. De opzet om naast generieke kennis en inzicht te bieden naast specifiek op het facilitaire vakgebied gerichte kennis, inzicht en vaardigheden, verschaft een samenhangend en consistent beeld. Op het gebied van logistiek en kwaliteitsmanagement kan de verbinding tussen generieke en specifieke kennis versterkt worden. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse een oriënterend beeld van de opleiding biedt. In de hoofdfase bestaat een voldoende samenhang tussen modulen. Het programma kent een oplopende moeilijkheidsgraad. De afstudeerscriptie toont dat aan. Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. In de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding zijn de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat helder en concreet opgesomd. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per en 5 dagen per post. Deze norm wordt overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de correctietermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om vooraf aan een hoofdstuk van een module een assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85% goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Dat is een verantwoorde manier om met de studielast van de studenten om te gaan. Het overslaan van leerstof laat overigens onverlet dat de studenten de betreffende examens moeten afleggen. De studenten kunnen bij vragen en problemen contact opnemen met de docent. Deze geeft gewoonlijk binnen een korte termijn een antwoord. De studenten geven aan dat de antwoorden van dien aard zijn dat zij met hun studie weer verder kunnen. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studenten binnen een korte termijn een antwoord krijgen op hun ingeleverde huiswerkopgaven en dat zij ingeval van problemen met de studie vragen kunnen stellen aan docenten die daar een adequaat antwoord op geven. Pagina 13 van 35

14 Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Daarmee wordt voldaan aan de formele vereisten. Daarnaast geldt als aanvullende voorwaarde dat de student dient te beschikken over kennis van Engels op tenminste HAVO-nivo. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC s (extern verworven competenties) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken. Daarnaast is het zo dat de moeilijkheidsgraad van de propedeuse dusdanig is dat het volgen van de propedeuse geen onoverkomelijke moeilijkheden mag opleveren. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende. Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. De LOI biedt de student de mogelijkheid deze opleiding in drie jaar af te ronden. Studenten die geen relevante werkplek hebben, dienen een aanvullende stage te lopen van een half jaar. Gezien het feit dat vrijwel alle studenten wél een relevante werkplek hebben, betekent dit een studieduurverkorting van een half jaar ten opzichte van de reguliere vier jaar. Daarnaast duurt een studiejaar bij de LOI niet 42 weken, zoals in het bekostigd onderwijs gebruikelijk is, maar heeft een student de mogelijkheid alle weken van het jaar te studeren. Dit levert, over de gehele opleiding bekeken, nogmaals een studieduurverkorting van een half jaar op. Daarnaast is er sprake van een efficiencyfactor. Deze factor levert een versnelling in het leertraject op doordat de student onder andere geen tijd hoeft te besteden aan (de voorbereiding van) hoor- of werkcolleges. De efficiencyfactor is ten tijde van de aanwijzing van de LOI Hogeschool in de procedure ter beoordeling voorgelegd aan de Onderwijsinspectie en het Ministerie van OC&W. Voor Pagina 14 van 35

15 de Open Universiteit is de efficiencyfactor destijds zelfs wettelijk vastgesteld op 1,5. De efficiencyfactor bedraagt tegenwoordig 1,2 en toepassing ervan betekent dat studenten bij een studiebelasting van 32 in plaats van 40 uur per week binnen de beoogde drie jaar de benodigde 240 ECTS kunnen behalen. Dit blijft echter een relatief begrip, aangezien de belastbaarheid per individu kan verschillen. In de Onderwijs- en examenregeling (OER) van HBO Facility Management is aangegeven dat de aansluiting tussen de werksituatie en de opleiding kenmerkend voor de deeltijdopleiding is. De studenten dienen werkzaam te zijn in een relevante werkomgeving. Er is sprake van een samenhangend leerproces. Theorie en praktijk vormen tijdens de opleiding een onlosmakelijk geheel en ook dit draagt bij aan de efficiency. Uit onderzoek door de LOI blijkt, dat het gemiddelde aantal studie-uren van actieve studenten 15 tot 20 uur per week bedraagt. Uit recent onderzoek onder alle afgestudeerden van de LOI Hogeschool blijkt verder dat de gemiddelde studieduur op dit moment 3,5 jaar bedraagt. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toepassing van het concurrency-beginsel en de efficiencyfactor een afdoende verklaring biedt voor de afwijkende verhouding tussen het aantal studie-uren en studiepunten. Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dat houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzenden. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof eigen kan maken. De opleiding slaagt erin de uitleg in het lesmateriaal zo te laten zijn, dat de studenten hoofdzakelijk zelfwerkzaam door de lesstof heen kunnen gaan. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een redacteur op taalkundige aspecten en didactiek. Daardoor is bij het proces van schrijven van het lesmateriaal een toets ingebouwd op de didactische kwaliteit en uitwerking van het materiaal. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dat bij via beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk Pagina 15 van 35

16 onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen. Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed. Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: Een aantal van de modulen wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. In de propedeuse zijn dat Inleiding communicatie en Inleiding bedrijfseconomie. Dat zijn samen 33 ECTS ofwel nagenoeg 60% van het totaal van de propedeuse. Deze modulen leiden op voor de examens in het kader van Nederlands Instituut voor Marketing (NIMA-A) en Moderne Bedrijfsadministratie (MBA). In de hoofdfase worden de modulen Middle management, Kwaliteitsmanagement en Logistiek management door middel van een extern gelegitimeerd examen geëxamineerd. Het gaat dan om in totaal 62 ECTS, dat is bijna 50% van het aantal ECTS, exclusief stage en afstudeeropdracht. Deze examens worden afgenomen door Nederlands Management Stichting (NEMAS) en leiden dan ook op voor een NEMAS-certificaat. De extern gelegitimeerde examens zijn zowel in de propedeuse als in de hoofdfase van voldoende niveau. De examens voor Kwaliteitsmanagement en Logistiek management in de hoofdfase bestaan niet alleen uit een schriftelijk examen maar ook uit een werkstuk dat de studenten op dat vakgebied moeten schrijven. In dat werkstuk wordt van de studenten gevraagd de opgedane kennis en inzichten ook in de vorm van een case toe te passen. De door de opleiding zelf geëxamineerde modulen zijn qua niveau van een voldoende zwaarte. Een aantal modulen wordt afgesloten met een schriftelijk examen. De modulen Computervaardigheden en Communicatie en maatschappelijke vorming worden in de vorm van een praktijkopdracht geëxamineerd. De modulen Beroepsontwikkeling 1 en 2 worden geëxamineerd in de vorm van een portfolio. Dat wil zeggen dat de student zijn bevindingen en vorderingen in het portfolio vastgelegd. Deze worden vervolgens door de examinator beoordeeld. De eisen die aan de portfolio worden gesteld, zijn voldoende uitgewerkt en van een voldoende niveau. De van de studenten gevraagde complexiteit en oordeelsvorming voor de afstudeerscripties is van een voldoende niveau. Van belang is dat de studenten naast de scriptie zelf ook een mondelinge verdediging van het afstudeerwerk moeten afleggen. Pagina 16 van 35

17 Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat alle extern gelegitimeerde examens aan de maat zijn. De door de opleiding zelf afgenomen examens zijn ook van een voldoende niveau. Naast de schriftelijke toetsing wordt gebruik gemaakt van andere vormen van toetsing zoals werkstukken en portfolio s. Ook de eisen die daaraan worden gesteld zijn van een voldoende complexiteit. Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Programma als positief. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat het programma voldoende aansluit bij de beroepspraktijk en voldoende actueel. De eindkwalificaties komen voldoende tot hun recht in het programma en dat gebeurt op het juiste niveau. De samenhang van het programma, de studielast, de studieduur, de instroom en de afstemming tussen vormgeving en inhoud zijn in de ogen van het visitatieteam voldoende. Bij de beoordeling en toetsing bedient de opleiding zich van een aantal toetsvormen die op het juiste niveau en op de juiste wijze de kennis, inzichten en vaardigheden van de studenten toetsen. Pagina 17 van 35

18 Onderwerp: Inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. De auteur stelt het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaar controleert het werk van de auteurs op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners zijn beschikbaar. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het CV op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. Uit de CV s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende. Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleider en businessunitmanager van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze. Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de Pagina 18 van 35

19 beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures. Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar controleert op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De CV s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat met name de CV s van de docenten een voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis en vaardigheden blijk geven. Pagina 19 van 35

20 Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als positief. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe. De docenten blijken aan de eisen van vakinhoudelijke, didactische en beroepsmatige kennis en ervaring te voldoen. Pagina 20 van 35