Back-up deel 1: introductie

Transcriptie

1 Back-up deel 1: introductie In dit cursusdeel leer je wat een back-up is, waarom je deze moet maken en van welke bestanden. Je leert ook waar je de back-up het beste op kunt slaan. Zo leer je hoe je een externe harde schijf (de veiligste plek) aan je computer kunt koppelen. En hoe je deze in gebruik neemt. Een gemiddelde computergebruiker heeft veel waardevolle gegevens op de harde schijf van de pc staan. Informatie die niet verloren mag gaan. Bij een serieuze crash, diefstal van de pc of gewoon een stomme fout ben je alles in een keer kwijt. Door welke oorzaak dan ook: het is heel vervelend als je al je gegevens kwijt bent. Gelukkig hoeft het geen ramp te betekenen. Als je maar wekelijks een back-up maakt van je belangrijkste bestanden. Waar moet ik een back-up van maken? Je pc staat vol data en programma's (software). Als je alle installatie-cd's van de programma's nog hebt, hoef je van deze in ieder geval geen back-up te maken. Van programma's die je hebt gedownload, kun je beter wel de installatiebestanden backuppen. En natuurlijk de data en instellingen op je pc. Je kunt bijvoorbeeld een backup maken van: Belangrijke brieven ; Vakantiefoto's Gedownloade muziek Films en software Financiële gegevens Internetfavorieten/-instellingen Bestanden met gebruikersnaam- en wachtwoordgegevens Instellingen van Windows XP. Tip: Bekijk waar je een back-up van wilt maken. En let op? kijk goed al je mappen na. Als je lange tijd geen back-up hebt gemaakt en veel bestanden hebt weggeschreven, dan staan die niet altijd meer op een logische plek. Daarom is het verstandig om structuur op je computer aan te brengen voordat je een back-up maakt. Waar zet ik mijn back-up? Voordat je begint met het back-uppen van je bestanden of van je systeem, moet je ervoor zorgen dat je systeem in orde is. Een back-up kan geplaatst worden op een aparte schijfpartitie, maar beter is deze op een aparte harde schijf te zetten. Het beste is om de back-up op een externe harde schijf te zetten. 1

2 Let op: Het is aan te raden je back-up op een externe harde schijf te plaatsen. Als alternatief zou je een back-up op diverse dvd's kunnen zetten. Of zelfs op een usb-stick. Het meest betrouwbaar is een back-up op een externe harde schijf. Installatie externe harde schijf Met een externe harde schijf is vrij eenvoudig te werken. Je kunt een kant-en-klare externe schijf kopen die je alleen maar hoeft in te pluggen op een usb-poort. Of je koopt een lege behuizing en zet er zelf een harde schijf in. Als je bijvoorbeeld een IDE-harde schijf hebt, dan koop je een behuizing met een IDE-kabel. Deze steek je in de harde schijf en de harde schijf zet je vast in de behuizing. Van de behuizing loopt een usb naar IDE-kabel. Ga nu als volgt te werk: 1. Klik op Start en klik vervolgens met de rechtermuisknop op Deze computer (NB: je kunt ook rechtsklikken op het icoon Deze computer op het bureaublad). Er verschijnt een venster?. 2

3 2. Klik op Beheren. Nu opent onderstaand venster. 3. Klik op Schijfbeheer. Hierdoor krijg je onderstaand overzicht te zien van de actieve schijven in je systeem. In het voorbeeldsysteem zie je twee fysieke schijven: schijf 0 en schijf 1. Elk van deze schijven is in het voorbeeld onderverdeeld in twee partities.verder zie je dat een usb-stick is ingeplugd. Deze laatste geeft het systeem weer als Schijf 2. Maar het betreft geen harde schijf, dat zie je aan het afwijkende icoon. Ten slotte zie je twee cd-rom stations in het systeem. In het voorbeeld zie je ook nog Schijf 3 t/m 6. Dit zijn niet echt schijven, maar stations waar datadragers ingeplugd kunnen worden, zoals geheugenkaarten van digitale camera's. 3

4 Tip: Een snellere manier om bovenstaand venster te krijgen is door met de linkermuisknop op Start te klikken, en vervolgens op Uitvoeren. Typ nu in het venster het commando dskmgmt.msc en druk op Enter. 4. Steek nu de usb-stekker van de externe harde schijf in een usb-poort van het systeem. Vervolgens kijk je of de computer de externe harde schijf herkent. 4

5 5. Je ziet dat er een schijf bij is gekomen. Je kunt een driveletter aan de schijf toekennen door er met de rechtermuisknop op te klikken. Als de schijf nog niet geformatteerd is, dan kun je dit doen door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Formatteren. Tijdens het formatteren raak je alle data op de betreffende schijf kwijt. 5

6 Let op: Ben er zeker van dat je de goede schijf formatteert. Dus niet een van de bestaande schijven in het systeem. De schijf waar je op klikt, en waar je op dat moment mee werkt, krijgt een lichte arcering. 6. Na het formatteren kun je het venster afsluiten. De schijf is nu zichtbaar als je op Deze computer klikt in het startscherm. Kijk maar? In het voorbeeld is het de L-schijf, maar hij had ook de naam Q, K of G kunnen krijgen. Voortaan kan deze schijf dienen om back-ups op weg te schrijven. 6

7 Handmatig een back-up maken Als je niet veel belangrijke bestanden op je pc hebt staan, dan kun volstaan met een handmatige back-up. Je kopieert de bestanden en plakt ze vervolgens in een map op de schijf of externe vaste schijf waar je de back-up wilt opslaan. Dit gaat als volgt: 1. Klik met de rechtermuisknop op het bestand of de map waarvan je een back-up wilt maken. Klik vervolgens op kopiëren. 2. Vervolgens klik je op Deze Computer. Deze kun je op verschillende manieren benaderen. Als je bijvoorbeeld in de map Mijn Documenten zit, zie je de link naar Deze Computer links in de navigatie. 3. Klik nu op de schijf of locatie waar je de back-up wilt opslaan. Klik dan in het menu op Plakken. 7

8 Mijn Documenten Je hebt net gezien hoe je eenvoudig een handmatige back-up kunt maken. Als je maar weinig persoonlijke bestanden op je pc hebt staan, dan zul je zien dat de meeste van die bestanden in de map Mijn Documenten staan. In deze map slaat Windows automatisch documenten, muziekbestanden en afbeeldingen op. De map Mijn Documenten is een onderdeel (submap) van de map Documents and Settings. Misschien is dit wel de belangrijkste map als het om persoonlijke gegevens gaat. In deze map staan de Outlook Express berichten, Favorieten van de browser, cookies en je voorkeuren en instellingen van de pc. Voor iedere gebruiker op een pc bestaat een map Documents and Settings. Tip: Verplaats alle persoonlijke bestanden zoveel mogelijk naar de map Mijn Documenten. Dit vereenvoudigt het back-up proces, zowel bij de handmatige back-up als bij de automatische back-up. Beveiligen van de back-up bestanden Een simpele back-up op een locatie verwijderd van je computer bewaren is meestal voldoende. Maar mocht je heel gevoelige en belangrijke informatie willen bewaren, zorg dan voor extra veiligheid. Hoe lees je hieronder: Veilige plek Een zip-drive of ander verwisselbaar medium Een netwerkschijf. De enige beperking hier is hoeveel ruimte je als gebruiker krijgt toegewezen op de netwerkschijf Een cd of dvd Een externe harde schijf, die is aangesloten op de usb- of firewire (IEEE 1394)- poort. 8

9 Je hebt je persoonlijke bestanden en gegevens nu op een veilige plek staan. Een veilige plek is niet een aparte harde schijf IN je computer. Want als de computer serieus crasht dan kunnen alle harde schijven in het systeem beschadigd raken. Het beste kun je dus de gegevens op een externe harde schijf zetten, of op een zipstation. Je kunt de gegevens ook wegschrijven naar een cd of een dvd, of zelfs online opslaan. Voor thuisgebruik van een pc en niet al te veel data voldoet een externe harde schijf of een dvd meestal wel. Bewaar de back-ups vervolgens altijd op een veilige plek, bijvoorbeeld een brandvrije doos of een kluisje. Meerdere back-ups Als je helemaal zeker van je zaak wilt zijn, dan maak je twee back-ups van de belangrijkste gegevens. Bewaar die back-ups op afzonderlijke plaatsen. Geordende opslag Weet waar je mee bezig bent. Zorg daarom altijd voor een geordende naamgeving van de bestanden en de mappen waar de bestanden in opgeslagen zijn. Verwijder de oude bestanden die weg kunnen en comprimeer op tijd je gegevens. Wachtwoord Ten slotte kun je nog overwegen om de gegevens met een wachtwoord te beveiligen. Conclusie Je weet nu waarom je een back-up moet maken, hoe je dit handmatig kunt doen door te kopiëren en te plakken, en je hebt geleerd waar je de back-up moet opslaan. Je kunt zelfs een externe harde schijf aan de pc koppelen, waar de back-up het veiligst staat. 9

10 Back-up deel 2: Windows XP In dit tweede deel van de Back-up cursus voor Windows leer je het hulpprogramma Back-up van Windows XP kennen. Je leert niet alleen hoe je er een back-up mee kunt maken, maar ook hoe je een back-up kunt terugzetten. En verder krijg je uitgelegd hoe je het back-up proces kunt automatiseren. Windows XP-hulpprogramma Back-up Met alle versies van Windows XP kun je eenvoudig back-ups maken. Toch kan de werkwijze per versie wat verschillen. Zo is bij Windows XP Professional het back-up programma al automatisch geïnstalleerd. Maar voor Windows Home Edition kan het zijn dat je het back-up programma zelf nog even moet installeren. Windows XP Home Edition: het hulpprogramma Back-up toevoegen Als je met Windows XP Home Edition werkt, dan moet je eerst het programma Windows Back-up installeren. Hiervoor heb je de originele Windows cd-rom nodig. De installatie werkt als volgt: 1. Leg je Windows XP cd-rom in de dvd/cd-speler. Het Windows welkomstscherm verschijnt nu in beeld. Als de cd-rom niet automatisch opstart, dubbelklik dan op Deze Computer. 2. Klik op Andere Taken Uitvoeren en klik vervolgens op Door Deze Cd-rom Bladeren. 10

11 3. Je dubbelklikt nu achtereenvolgens op ValueAdd, Msft en Ntbackup (zie onderstaande schermen) 11

12 4. Dubbelklik nu op Ntbackup.msi om het hulpprogramma Back-up te installeren. Het hulpprogramma Back-up gebruiken Je kunt met het hulpprogramma Back-up van Windows XP back-ups maken van afzonderlijke bestanden, mappen, instellingen of zelfs alle gegevens op je computer. 1. Klik op Start en vervolgens op Alle programma's 2. Kies Bureau-accessoires en klik daarna op Systeemwerkset 3. Klik op Back-up Als je het programma Back-up nog nooit gebruikt hebt, dan komt het welkomstscherm van de Wizard Back-up naar voren. 12

13 Klik op Volgende en kies voor 'Een back-up van bestanden en instellingen maken'. Klik op Volgende. Je krijgt nu het onderstaande venster te zien waarin je kunt opgeven waarvan je een back-up wilt maken. 13

14 Eerste bullet - Als je alleen van Mijn Documenten en je instellingen een back-up wilt maken kies je voor de eerste bullet. Er wordt dan een back-up gemaakt van de map Mijn Documenten, Favorieten, Bureaubladinstellingen en Cookies. Tweede bullet - Als er meerdere gebruikers op je pc zitten kies je de tweede bullet. Met deze optie worden back-ups gemaakt van de mappen Mijn Documenten, Favorieten, Bureaubladinstellingen en Cookies van iedereen. Derde bullet - Als je van ALLE gegevens op je computer een back-up wilt hebben kies je voor de derde bullet. Naast de back-up wordt een diskette voor systeemherstel gemaakt, die in geval van een storing kan worden gebruikt voor het herstellen van Windows. Vierde bullet - Bij de vierde optie kun je zelf kiezen wat er in de back-up moet komen. Je kunt dan ook weer kiezen voor Mijn Documenten, maar ook meer mappen aanwijzen door de gewenste mappen en/of schijven aan te klikken. 14

15 Je kunt ook netwerkmappen toevoegen en zelfs bestanden en mappen uitsluiten van de back-up. Als je nu op Volgende klikt, krijg je het onderstaande scherm te zien. 15

16 In dit venster, met de naam 'Back-uptype, bestemming en naam', kun je de naam van het back-up bestand opgeven. Let op: De volledige back-up wordt in slechts een bestand opgeslagen. Standaard is de naam Backup, maar je kunt ook een andere naam aan dit bestand geven. Vervolgens kun je in het tweede venster aangeven waar je dit back-up bestand wilt opslaan. Standaard staat diskettestation A ingevuld. Dat is raar natuurlijk. Een diskette kan nooit genoeg zijn om een back-up bestand op te zetten. Kies met het pull-down menu het door jou gewenste opslagmedium, of kies het door te klikken op Bladeren. Misschien krijg je eerst een waarschuwing dat de diskette in station A geformatteerd moet worden. En of je dit nu wilt laten doen. Kies dan Nee en selecteer vervolgens het juiste opslagmedium. Als het opslagmedium niet in deze lijst voorkomt, klik dan op Een locatie kiezen die hier niet wordt weergegeven. Daarna kun je het gewenste opslagmedium selecteren. Als je het gewenste opslagmedium hebt gekozen dan krijg je het volgende scherm: Zoals je in dit voorbeeld ziet is de externe schijf Y als back-up medium gekozen. Het Back-up bestand heeft de naam Backup.bkf. Klik nu op Voltooien om de back-up te starten. Je krijgt tijdens het back-up proces een scherm zoals onderstaande te zien: 16

17 Je kunt onder andere afleiden hoe lang het back-up proces nog duurt. Maar tijdens dit proces kun je gewoon met de pc werken, al zal de performance wat minder zijn. Als het back-up proces is afgerond verschijnt het volgende scherm: Je bent nu klaar. Je hebt een back-up van je belangrijke/persoonlijke bestanden gemaakt. 17

18 Hoe vaak back-uppen? Eigenlijk moet je wekelijks een back-up maken. Je kunt dit natuurlijk elke week zelf opstarten. Op zich een kleine moeite, het neemt hooguit enkele minuten in beslag. Maar je kunt er ook voor kiezen om het back-up proces te automatiseren. Back-up automatiseren Voor het automatiseren van het back-up proces volg je alle eerder genoemde stappen onder de kop Het Hulpprogramma Back-up Gebruiken. Op het laatst kies je in de Wizard Back-up niet voor Voltooien, maar voor Geavanceerd (zie onderstaande afbeelding). Je kunt nu een schema instellen zodat het back-up proces bijvoorbeeld wekelijks loopt. Dit schema kan heel globaal ingesteld worden zoals in onderstaand voorbeeld. Je moet eerst het type back-up kiezen. Het gaat voor deze cursus te ver om alle typen te behandelen. Kies dus gewoon voor Standaard. 18

19 Klik nu op Volgende. 19

20 Vink eventueel de eerste optie aan om na de back-up de gegevens te laten controleren. In principe hoef je hier niets aan te geven. Maar als je helemaal zeker van je zaak wilt zijn, dan kun je de eerste en derde optie wel aanvinken. De gegevens worden hierbij extra gecontroleerd en je kunt zelfs een back-up van gegevens maken waarmee op dat moment gewerkt wordt. Klik daarna weer op Volgende. Je hebt nu de keuze om steeds nieuwe back-up bestanden aan te laten maken, of deze het oude bestand steeds laten vervangen. Voor deze cursus is gekozen om steeds een nieuw back-up bestand toe te voegen. Eventueel kun je later de oude bestanden handmatig verwijderen. 20

21 Klik weer op Volgende. Nu kun je het back-up schema instellen door voor Later te kiezen. Geef een Taaknaam. In dit geval is de naam Wekelijkse backup gekozen. Klik vervolgens op de knop Schema instellen. Het volgende venster verschijnt: 21

22 Er is voor deze cursus voor een eenvoudig schema gekozen. Wekelijks wordt een back-up proces gestart op maandag om 23:13. Je kunt het back-up schema verder verfijnen door op Geavanceerd te klikken. Je kunt dan bijvoorbeeld instellen dat een back-up proces pas mag starten als de computer minimaal 10 minuten op nietactief staat. Maar deze fijninstellingen vallen buiten het kader van deze cursus. Je kunt er natuurlijk zelf even naar kijken. Van belang is in ieder geval dat je nu een back-up kunt starten, en een eenvoudig schema kunt instellen. Als je het schema hebt ingesteld, dan klik je op OK. Je krijgt nu - niet in alle gevallen - het venster Accountgegevens Instellen. Kies hier voor een wachtwoord zodat jij als enige het back-up proces kunt beheren. Klik op OK. Als je een wachtwoord hebt ingevoerd en op OK hebt geklikt, dan krijg je het onderstaande venster: 22

23 Hier zie je het back-up schema in een overzicht. Klik nu op Voltooien. Je bent klaar met het opzetten van een schema voor het back-up proces. Het terugzetten van bestanden Je hebt per ongeluk enkele bestanden gewist en kunt ze niet meer terugvinden. Doordat je een back-up hebt gemaakt is het nu eenvoudig om de verloren bestanden terug te zetten. Volg hiervoor onderstaande procedure: 1. Klik op Start en vervolgens op Alle programma's. 2. Kies Bureau-accessoires en klik daarna op Systeemwerkset. 3. Klik op Back-up en in het welkomstvenster op Volgende. 4. Kies in het volgende venster voor Bestanden en instellingen terugzetten en op Volgende. 23

24 5. Kies vervolgens de bestanden of mappen die je terug wilt zetten. In het onderstaande voorbeeldvenster zie je dat de volledige map Documents and Settings staat aangevinkt om teruggezet te worden. 24

25 6. Als je de juiste bestanden hebt aangegeven, dan klik je op Volgende. Je krijgt nu de Wizard Back-up weer te zien. Klik nu op Voltooien. Dit start het terugzetproces. 25

26 De voortgang van het terugzetten is te volgen in onderstaand venster. 7. Als het proces klaar is, dan klik je op Sluiten. Je verloren bestanden zijn nu vanuit het back-up bestand teruggezet. 26

27 Back-up deel 3: Windows Vista In het vorige deel van de back-upcursus heb je kennisgemaakt met het programma Back-up van Windows XP. Het back-uppen met Windows Vista gaat via Backupcentrum. Dit programma zit standaard in het besturingssysteem. De aanpak wijkt een beetje af van Back-up van Windows XP. In dit cursusdeel leer je in Windows Vista snel en eenvoudig een back-up te maken. In Windows Vista is standaard het programma Back-upcentrum geïnstalleerd. Met dit programma maak je een reservekopie van alle belangrijke informatie op je computer, zoals documenten, afbeeldingen en . Je moet natuurlijk minimaal een keer per week een back-up maken om er zeker van te zijn dat zoveel mogelijk gegevens veilig zijn weggeschreven. In Windows Vista start je Back-upcentrum als volgt: 1. Zorg ervoor dat je op je computer bent ingelogd als administrator. 2. Klik op Start en vervolgens op Configuratiescherm. 3. Klik onder Systeem En Onderhoud op: Een Back-up Van Uw Computer Maken. Back-upcentrum wordt nu geopend. 27

28 Back-up van bestanden maken 1. De eerste afbeelding geeft back-upcentrum van Windows Vista Ultimate weer, de tweede die van Home Premium. Home Premium heeft minder mogelijkheden en laat hier dus minder knoppen zien. Back-upcentrum van Windows Vista Ultimate. Back-upcentrum van Windows Home Premium. 28

29 Het back-uppen van bestanden werkt in beide versies hetzelfde. Klik in Backupcentrum op de knop Back-up Van Bestanden Maken. 2. Klik nu op Doorgaan. 3. Je krijgt nu de vraag waar je de back-up wilt opslaan. Selecteer de schijf waar je de back-up op wilt slaan. Let op: Als je de back-up naar een externe schijf wilt schrijven, zet deze dan aan zodat hij herkend wordt. 29

30 4. Klik op Volgende. Als je Home Premium hebt dan kun je nu verder naar punt 6. Als je Ultimate gebruikt, dan kun je kiezen welke schijven je wilt back-uppen (zie onderstaande afbeelding). Let op: Als je niet alle schijven kiest om een back-up van te laten maken komt Windows standaard met de volgende waarschuwing: 'U hebt niet alle schijven op de computer geselecteerd. De bestanden op de schijven die u niet hebt geselecteerd worden niet in de back-up opgenomen.' 30

31 5. Klik weer op Volgende. 6. Je kunt nu aangeven welke bestandstypen je wilt back-uppen. Als je de door jouw gewenste bestandstypen hebt aangevinkt klik je weer op Volgende. 31

32 7. Je kunt nu een back-up schema instellen. Bij Regelmaat geef je aan hoe vaak je een back-up wilt: dagelijks, wekelijks of maandelijks. Bij Dag geef je de dag op dat de back-up gemaakt moet worden (in geval van wekelijks). En bij Tijd vul je de tijd in dat het back-up proces moet beginnen. De standaard is elke week op zondag. Zorg er in ieder geval voor dat je computer aanstaat op het moment dat je een back-up hebt gepland! 8. Klik nu op Instellingen Opslaan En Maken Van Back-up Starten. Tijdens het back-up proces krijg je het onderstaande scherm te zien: Let op: Als je voor de eerste keer back-upt zal het proces langer duren dan de volgende keren. In het vervolg zullen namelijk alleen nieuwe of gewijzigde bestanden worden geback-upt. Windows geeft automatisch een 'seintje' als het weer tijd is voor een volledige back-up. 9. Klik op Sluiten zodra het back-up proces is voltooid. 32

33 De bestanden terugzetten Niet alleen in het geval van crashes wil je bestanden terugzetten. Het kan zijn dat je één bestand of enkele bestanden kwijt bent doordat je het per ongeluk hebt gewist. En terughalen lukt niet meer. Gelukkig heb je het bestand (of bestanden) in de back-up procedure meegenomen. Je kunt nu alleen dat bestand (of bestanden) terughalen. Terughalen werkt als volgt: 1. Zorg ervoor dat je bent ingelogd als Systeembeheerder (Administrator). 2. Kies Start en klik vervolgens op Configuratiescherm. 3. Klik onder Systeem en Onderhoud op: Een Back-up Van Uw computer Maken. 4. Back-upcentrum wordt geopend. 5. Klik op Bestanden Terugzetten. Bovenstaande afbeelding uit Ultimate. Home Premium heeft minder knoppen, zie eerder in deze cursus. 33

34 6. Kies nu welke bestanden je wilt terugzetten. Meestal zal het gaan om de bestanden van de meest recente back-up. Deze keuze staat standaard geselecteerd. Klik na de keuze op Volgende. 7. Vervolgens krijg je onderstaande scherm te zien. Klik nu op Bestanden Toevoegen als je een of enkele bestanden wilt terugzetten. Je klikt op Mappen Toevoegen wanneer het om volledige mappen gaat. 34

35 Als je voor Bestanden Toevoegen kiest, krijg je de Windows Vista Verkenner te zien waarin je kunt aangeven welke bestanden je terug wilt zetten. 8. Geef de terug te zetten bestanden aan en klik op Toevoegen. 35

36 9. Klik op Volgende. Nu wordt gevraagd wordt of de bestanden op de oorspronkelijke locatie terug moeten, of op een nieuw op te geven locatie. Maak je keuze en klik op Terugzetten Starten om het terugzetproces te starten. Hierna is het terugzetten van de bestanden voltooid. 36

37 Mocht het zo zijn dat het originele bestand er toch nog staat, dan kun je kiezen om dat bestand te vervangen of om een kopie te plaatsen, zoals je in onderstaande afbeelding kunt zien. Complete back-up met Windows Vista (alleen Ultimate-versie) Je hebt zojuist uitgelegd gekregen hoe je een back-up van de voor jou belangrijke bestanden kunt maken. En hoe je de back-up bestanden terug kunt zetten. Een hele opluchting dat je in ieder geval om de zoveel tijd je bestanden veilig weg kunt schrijven. En terug kunt zetten. Maar stel dat je na een computercrash Windows opnieuw installeert. Dan heb je niet automatisch alle drivers, instellingen, updates en patches, etc. die je in de loop van de tijd op je oude systeem hebt gezet. Ook die zijn noodzakelijk om je systeem weer in orde te krijgen. Om alles weer zelf op te halen en te installeren kost uren werk. Om maar te zwijgen over de frustraties. Als je beschikt over Windows Vista Ultimate dan is het aan te raden om naast de 'gewone' back-up van belangrijke bestanden een complete back-up uit te voeren. En dit zou je moeten doen na elke belangrijke wijziging op je pc. Op deze manier kun je bij een crash gegarandeerd je complete systeem terugzetten zoals het was tijdens je laatste update. Als je niet over Vista Ultimate beschikt, dan kun je een systeemback-up (image) maken met software van derden. Dat wordt in de volgende delen van deze cursus behandeld. Let op: Maak regelmatig zowel een gewone back-up van de belangrijke bestanden, als een complete back-up van het systeem. Eigenlijk is de complete back-up een zogenaamde Image, dat in het vijfde deel van deze back-upcursus wordt 37

38 behandeld. Uit een met Complete PC Back-up gemaakte image kun je namelijk geen individuele bestanden terugzetten! Zo maak je een Complete Back-up met Windows Vista Ultimate: 1. Zorg ervoor dat je op je computer bent ingelogd als Systeembeheerder (Administrator). 2. Klik op Start en vervolgens op Configuratiescherm. 3. Klik onder Systeem En Onderhoud op: Een Back-up Van Uw Computer Maken. 4. Het Back-upcentrum wordt nu geopend. Je ziet dat er al een gewone back-up is gemaakt. Een complete back-up maak je nu door op de knop Back-up Maken te klikken. 38

39 5. Na gekozen te hebben voor Back-up Maken krijg je onderstaand scherm: 6. Klik op Nu Back-up Maken. Je krijgt nu een venster waarin je kunt kiezen op welke schijf je de complete back-up wilt plaatsen. Je kunt ook kiezen voor een back-up op dvd's, maar de externe schijf heeft toch de voorkeur. 39

40 7. Klik nu op Volgende. In het volgende scherm kun je aangeven van welke schijven je een volledige back-up wilt maken. Je ziet in het voorbeeldscherm dat de schijven waar Windows op staat geïnstalleerd automatisch zijn aangevinkt. In het voorbeeldscherm staat op schijf C: Window XP geïnstalleerd. Op schijf Y: (met de naam TestSchijf) staat Windows Vista Ultimate. Meestal zal er maar één systeemschijf aanwezig zijn. In het kader van deze cursus zal het Vista op de C: schijf zijn. 40

41 41

42 8. Klik weer op Volgende. Je ziet nu een laatste scherm voor je de back-up kunt starten. In het overzichtje kun je nakijken of alles goed staat ingesteld. Als dat het geval is klik je op Back-up Starten. Je start hiermee het back-up proces. Na enige tijd staat het back-up bestand op de door jou aangewezen locatie. Terugzetten van de complete back-up (alleen Windows Vista Ultimate) Na een crash zet je een complete back-up van Windows Vista Ultimate als volgt terug: 1. Stop de dvd van Windows Vista Ultimate in de dvd-drive van je computer. 2. Herstart de computer. 3. Druk op de spatiebalk om de computer vanaf de dvd op te starten. 4. Als het installatiescherm is geladen klik je op Volgende en vervolgens op Uw Computer Herstellen. 5. Kies Volgende en klik daarna op Windows Complete PC Terugzetten. 6. Volg nu de instructies voor het terugplaatsen van de complete back-up. 42

43 Back-up deel 4: Nero Nero is een van de populairste programma's voor het bewerken en schrijven van cd's en dvd's. Met dit softwarepakket kun je niet alleen cd's en dvd's branden, maar ook prima back-ups maken en beheren. Voor deze cursus is gebruik gemaakt van de Trial-versie van Nero 8. Deze versie is inmiddels niet meer te verkrijgen en vervangen door versie 10. Een aantal screenshots zijn ook anders geworden, deze zijn niet aangepast. De strekking van het verhaal blijft echter wel het zelfde. Als je zelf Nero nog niet hebt gekocht kun je een trialversie downloaden van 1. Selecteer de Nederlandstalige versie (Dutch) en klik op Download. 43

44 2. Je krijgt het volgend scherm te zien. Kies tweemaal voor Uitvoeren (Run): Doorloop de rest van de installatie-instructies, ga akkoord met de licentievoorwaarden en start na installatie van Nero 8 het programma op. Tijdens het installatieproces moet je de computer herstarten. Als de installatie afgerond is kun je het programma opstarten. Aanmaken Nero Back-up profiel 1. Klik achtereenvolgens op Start, Programma's, Nero 8, Nero StartSmart. Het volgende venster komt in beeld: 44

45 Stel eventueel de taal in op Nederlands door op het uitrolmenu linksboven naast het Nero-logo op Languages te klikken. Zet de taal op Dutch, klik op OK en start StartSmart opnieuw op. 2. Klik op het tabblad Backup. Dit activeert het back-up scherm van Nero: Klik op Back-up Maken Van Gegevens. Hiermee activeer je Nero BackItUp. 3. Dit opent een scherm waarin je de bestanden en mappen kunt selecteren waar je een back-up van wilt maken. Zet een vinkje bij alle bestanden/mappen die je wilt back-uppen. 45

46 4. Klik op Bestandsbackup Maken Starten. Je gaat nu aangeven waar het back-up bestand weggeschreven moet gaan worden. 46

47 Geef bij Doel de plaats aan waar je de back-up wilt wegschrijven. Omdat het een nieuwe back-up is die je aanmaakt, kun je alleen maar voor een Volledige Back-up kiezen. Bij Naam Backup kun je een naam geven aan het back-upprofiel. Let op: Voor het veranderen van de compressie-settings, viruscontrole en het toevoegen van een wachtwoord onder het profiel klik je op de knop Meer. 5. Klik op Volgende. Nu zie je een samenvatting van het door jou aangemaakte back-up profiel: 6. Om de back-up te starten klik je op Backup. 7. Zodra het back-up proces klaar is klik je op OK. 47

48 Terugzetten van back-up bestanden 1. Start Nero StartSmart op (Start, Alle programma's, Nero 8, Nero StartSmart). Klik op het tabblad Back-up. Het volgende venster komt in beeld: 2. Klik op Back-ups Terugzetten. Hiermee start BackItUp op. 48

49 3. Je kunt nu onder Venster 'Restore' het back-upbestand selecteren dat je terug wilt plaatsen. In dit voorbeeld kiezen we voor het bestand met de naam rdgraaff. Let op: In dit voorbeeld zijn slechts kleine back-upbestanden aangemaakt van enkele mappen. De grootte ligt in dit voorbeeld onder de 100 megabyte. Maar als je een back-up maakt van de volledige map "Mijn documenten" kan het zijn dat het back-up bestand tientallen gigabytes groot is! Herstelproces: 'naar zelfde locatie als oorspronkelijke bestand' 4. Klik op Restore Starten. Het volgende venster komt in beeld: 49

50 Als je de back-up wilt plaatsen op de plek van het originele bestand, kies dan voor Herstellen Naar Oorspronkelijke Pad. Als je de back-up wilt plaatsen op een andere plaats dan die van het originele bestand, kies dan voor Herstellen Naar Het Door De Harde Schijf Geselecteerde Pad. Let op: We kiezen in dit voorbeeld voor het terugzetten van het back-up bestand op de oorspronkelijke plaats op de harde schijf. 50

51 5. Klik op Volgende. Je ziet nu een samenvatting van welke back-up je waar wilt plaatsen: 6. Klik op Herstellen, om het back-up bestand op de plaats van het oorspronkelijke bestand te zetten. Als het bestand is teruggezet krijg je het volgende scherm te zien: 51

52 De tekst Herstelproces is voltooid geeft aan dat het back-up bestand correct is teruggeplaatst op de plek van het oorspronkelijke bestand. Herstelproces: naar andere locatie dan locatie oorspronkelijke bestand Let op: Nu zetten we het back-up bestand op een andere plaats dan het oorspronkelijke bestand. 1. Doorloop de voorgaande stappen tot en met punt 4 maar selecteer nu Herstellen Naar Het Door De Harde Schijf Geselecteerde Pad. Nu krijg je de mogelijkheid om een pad aan te geven naar de plaats waar je het bestand terug wilt zetten. Je krijgt onderstaand scherm te zien: 52

53 2. Selecteer het aangegeven pad in het witte vak onder Bronpad. Klik vervolgens rechtsonder op: (achter Restore Pad). 53

54 3. Dit opent een verkenner. Je kunt nu het gewenste pad opgeven. Klik daarna op Volgende en daarna op Herstellen om de back-up terug te zetten. Inplannen van back-up proces Net zoals met het back-up programma van Windows XP en Vista kun je het back-up proces met Nero automatiseren. 1. Klik achtereenvolgens op Start, Alle programma's " Nero 8" Nero StartSmart. Klik op het tabblad Back-up en daarna op Back-ups plannen. Het volgende venster komt in beeld: 2. Klik nu op Job Toevoegen. Het volgende scherm verschijnt: 54

55 3. Klik op Volgende en selecteer het back-up bestand/profiel dat je wil inplannen (een tijdschema voor wilt aanmaken). Hiervoor moet je wel Gebruik Bestaande Back-up selecteren. 55

56 4. In het voorbeeld kiezen we voor de back-up rdgraaff. Klik daarna op Volgende. Een overzicht van de te back-uppen bestanden verschijnt in beeld. Tip: Als je op de knop Back-up Overzicht klikt krijg je een overzichtje te zien van het aantal bestanden en mappen dat je hebt geselecteerd voor de back-up. Ook krijg je de veranderingen te zien die hebben plaatsgevonden sinds het maken van de eerste back-up. Dit is een handig controlemiddel. 5. Als je niets wilt veranderen aan de te back-uppen bestanden, klik dan op Volgende: 56

57 6. In het bovenstaande scherm kun je bij Doelpad eventueel nog het doelbestand wijzigen. Verder kun je bij Backup-Type het soort back-up aangeven dat je wilt maken. Je kunt kiezen uit (klik op Info voor informatie over de verschillende back-up typen): Volledige backup- Een volledige back-up van alle bestanden en mappen die je hebt geselecteerd. Dit is de enige back-upvorm die je kunt kiezen bij het maken van een nieuwe back-up. Update backup, Alle bestanden die gewijzigd zijn worden in de back-up vervangen. Met bestanden die niet gewijzigd zijn wordt niets gedaan. Differentiële backup, Alle bestanden die gewijzigd zijn en bestanden die toegevoegd zijn sinds de EERSTE back-up worden bijgeschreven. Incrementele backup, Alleen bestanden die gewijzigd zijn of toegevoegd sinds de VORIGE back-up worden bijgeschreven. Let op: Met de knop Meer kun je opgeven dat je de data versleuteld wilt hebben, gecontroleerd op virussen of dat je een compressie uit wilt voeren. In dit voorbeeld laten we alles standaard ingevuld staan. Je kunt zelf met deze instellingen experimenteren. 7. Klik op Volgende als je het gewenste type hebt opgegeven. Je krijgt het volgende scherm: 57

58 8. Je kunt nu het tijdschema instellen. Bij Naam Job geef je de naam van het schema, in dit geval rdgraaff. Bij Type Job geef je aan hoe vaak de back-up plaats moet vinden. Je kunt kiezen uit: Eenmalig Dagelijks Wekelijks Maandelijks Bij Opstarten van Systeem Bij aanmeldenindien inactief (als de computer niet in gebruik is, maar wel aanstaat) Bij mapwijziging Verder geef je de startdatum en starttijd aan. Als je alles hebt ingesteld klik je op Volgende. Je krijgt nu een scherm te zien waarin samenvattend staat wat je hebt ingesteld: 58

59 9. Klik op Voltooien. Er wordt nu gevraagd bij de opgegeven gebruikersnaam een wachtwoord op te geven: 10. Klik op OK en alles staat ingesteld. Let op: Je hebt nu steeds gewerkt met de Wizards vanuit Nero StartSmart. Als je niet vanuit de Wizards wilt werken kun je het scherm BackItUp wegklikken door op Cancel te drukken. Je werkt dan vanuit onderstaand Nero BackItUp hoofdscherm. Je zult zien dat werken vanuit dit scherm niet heel veel verschilt van werken vanuit de Wizards. 59

60 Samenvatting/conclusie Je hebt nu geleerd hoe je back-ups kunt maken met het Windows Back-up programma, met Open Source programma's en met Nero. In het volgende afsluitende deel van de back-upcursus leer je hoe je een Image kunt maken. Dit is niet gewoon een back-up van je gegevens, maar een exacte kopie van je harde schijf. 60

61 Back-up deel 5: een image maken In de vorige delen van de back-upcursus hebben we back-ups op bestandsniveau behandeld. Daarbij bepaal je vooraf van welke bestanden je een back-up wilt hebben. Maar soms kan het nuttig zijn om van de volledige harde schijf een backup te maken. We spreken dan van een image back-up, oftewel een image. Een image is één bestand waarin een exacte kopie van een harde schijf, cd of dvd is opgeslagen. In een image is alle informatie opgeslagen die nodig is om de structuur en gegevens van bijvoorbeeld de harde schijf te reconstrueren. Een gewone back-up is beperkt tot het terugplaatsen van bepaalde bestanden en mappen. Een image plaatst echter ALLES terug: de bestanden, bestandsstructuur, instellingen en functionaliteit. Het terugplaatsen van een image is vaak de makkelijkste oplossing bij een probleem. Maar bij een crash is een Image meestal essentieel. Je kunt de nieuwe vervangende schijf exact hetzelfde inrichten als de oude kapotte schijf. Op bitniveau wordt de harde schrijf overschreven zodat alle wijzigingen (na het maken van de image) ongedaan worden gemaakt. Een installatie van Windows met alle bijbehorende programma s kan een paar uur duren. Een installatie van Windows met behulp van een image hooguit een half uurtje. Let op: In deze cursus bedoelen we met terugplaatsen van een image het overschrijven van je huidige systeem met de het door jou gemaakte imagebestand. Als je een image terugzet dan gaan alle bestanden en documenten verloren die je verzameld hebt in de periode nadat je de image hebt gemaakt, net als alle programma s die je na het maken van de image hebt geïnstalleerd! Wanneer een image? In een aantal gevallen is het terugplaatsen van een image van je schijf nuttig: Als je denkt dat een virus op je systeem zit. Als je computer niet meer lekker loopt (de performance is veel minder geworden). Als je tijd wil sparen op periodiek onderhoud. Als je een grote foute hebt gemaakt waardoor je systeem niet of niet meer lekker draait. Let op: Meestal zul je een image maken als back-up voor je eigen systeem. Maar als je een image van jouw systeem op een andere computer wilt zetten, moet de hardware van de computer waar je de image plaatst gelijk zijn aan de hardware van 61

62 de computer waar de image van is gemaakt. Een image met Windows XP In het cursusdeel Back-up maken met Windows XP heb je al kennis gemaakt met het Windows hulpprogramma Back-up. Bij het maken van een back-up via dit programma krijg je de keuze waar je een back-up van wilt maken: 1. Kies nu voor de derde optie: Alle Gegevens Op Deze Computer. 2. Voor alle vervolgstappen: zie de cursus Back-up maken met Windows XP Let op: in dit cursusdeel behandelen we niet alle stappen om een volledige back-up van je gegevens met Windows te maken. Deze stappen zijn te vinden in het cursusdeel Back-up maken met Windows XP. Systeemherstel met Windows Wanneer er iets mis gaat met het besturingssysteem helpt een back-up niet. Daarom is in Windows XP de mogelijkheid van Systeemherstel geïntroduceerd. Hiermee maak je op gezette tijden een back-up van de belangrijkste systeembestanden van Windows. Deze back-up wordt ook gemaakt voordat je een nieuw programma of nieuwe driver installeert. Als deze installatie niet goed gaat, of het systeem loopt door de installatie niet lekker meer, dan kun je met Systeemherstel de situatie zoals het was voor de installatie terugzetten. Let op: Een Systeemherstel is geen volledige back-up. Het is een back-up van 62

63 instellingen en de belangrijkste systeembestanden. Maak dus altijd ook back-ups van je data. Het werken met Systeemherstel gaat als volgt: 1. Klik op Start en vervolgens op Configuratiescherm: 2. In het configuratiescherm dubbelklik je op het Systeem-icoon: 3. Je krijgt nu het venster Systeemeigenschappen te zien. Klik op het tabblad Systeemherstel: 63

64 4. In dit venster kun je zien voor welke schijven Systeemherstel is ingeschakeld. Als Systeemherstel is ingeschakeld staat er Controle achter. Je schakelt Systeemherstel in door op de schijf te klikken, dan rechts op de knop Instellingen en vervolgens in het venstertje dat dan verschijnt het vinkje weg te halen bij Systeemherstel Op Dit Station Uitschakelen. In dit voorbeeld is alleen voor de C-schijf Systeemherstel ingeschakeld. En dat is prima. Voor de rest van de schijven staat een gewone back-up gepland. Op de C- schijf staan in dit geval alleen maar Windows systeembestanden en geen data. Let op: je computer maakt automatisch herstelpunten op geplande tijden of voordat bepaalde programma s zijn geïnstalleerd. Maar je kunt met Systeemherstel op andere tijden je eigen herstelpunt maken. 64

65 Een herstelpunt maken 1. Om direct een herstelpunt te maken klik je op Start - Alle programma s Bureau Accessoires Systeemwerkset Systeemherstel. Hiermee activeer je de Systeemherstel-wizard. 2. Kies nu Een Herstelpunt Maken en klik op Volgende: 65

66 3. Geef een naam aan het herstelpunt bij Beschrijving van Herstelpunt. Klik vervolgens op Maken: 4. Het Herstelpunt is nu aangemaakt. Klik op Sluiten. Je kunt op elk gewenst moment een systeemherstel uitvoeren: 66

67 1. Om een systeemherstel uit te voeren klik je op Start - Alle Programma s Bureau Accessoires Systeemwerkset Systeemherstel. Hiermee activeer je de Systeemherstel-wizard: 2. Klik op Een eerdere status van deze computer herstellen. En vervolgens op Volgende: 67

68 3. Kies nu het gewenste Herstelpunt en klik weer op Volgende. Volg nu de verdere instructies. 4. Bij een geslaagd systeemherstel zul je het volgend venster zien: 5. Als je niet tevreden bent ga je terug naar het beginscherm zoals in stap 1. 68

69 6. Klik vervolgens op De Laatste Herstelbewerking Ongedaan Maken. Let op: Je hebt nu geleerd om een image via Windows te maken, en je kunt een Systeemherstel uitvoeren. In de rest van dit cursusdeel zul je leren hoe je een image kunt maken met de populaire programma s Norton Ghost en Nero. Een image met Norton Ghost Voor het maken van een image van de harde schijf beschik je bij voorkeur over een aparte (externe) harde schijf met voldoende vrije ruimte om de image op te zetten. Let op: De image kan ook op dezelfde harde schijf als waar je een image van wilt maken maar zet de image dan bij voorkeur op een aparte partitie. Liefst gebruik je hiervoor natuurlijk een aparte harde schijf of een externe harde schijf die je veilig kunt opbergen. 1. Misschien heb je Norton Ghost al geïnstalleerd. Anders kun je van de website van softwareproducent Symantec een trial-versie downloaden. Deze blijft 30 dagen actief. Voor het vervolg gaan we ervan uit dat je of Norton Ghost of de Trial-versie van Norton Ghost hebt geïnstalleerd. Let op: De Trial-versie van Norton Ghost is Engelstalig. De vertaling vind je tussen de haakjes achter de commando s. 2. Na de installatie van Norton Ghost krijg je eerst een welkomstscherm: 69

70 3. Klik op Next: 4. Kies voor Activate later (30 days remaining) (Later activeren). Klik vervolgens op Next. 70

71 5. Kies vervolgens voor Launch Easy Setup (Eenvoudig Setup lanceren). Gevolgd door Finish. Vanaf dit punt beginnen we echt met het maken van een image. 6. Kies voor Back Up My Computer (mijn computer back-uppen). Bij Destination (doel) kun je de doeldiskette opgeven voor de image. Bij voorkeur is dit een externe harde schijf. Als je de doeldiskette hebt opgegeven, klik dan op OK. 71

72 7. Kies vervolgens voor Run Backup Now (nu back-uppen) en klik op OK. Norton Ghost maakt nu een image (back-up): Zodra het proces klaar is verschijnt het volgende scherm: 72

73 8. Klik op Close (afsluiten). Terugzetten van de image met Norton Ghost Je hebt een image gemaakt van de harde schijf waar Windows op staat. Misschien draait de computer niet meer zo lekker en wil je het systeem weer opschonen. Dat kan door het image terug te plaatsen. Het is raadzaam om Norton Ghost op te starten met je Symantec Recovery Disk. Met deze Recovery Disk kun je Norton Ghost opstarten en de image gebruiken om je harde schijf te overschrijven. Bij het overschrijven gaan alle bestanden en documenten op de harde schijf verloren, dus zorg voor een back-up! Je gaat nu als volgt te werk: 1. Je ziet eerst het Norton openingsscherm. In dit geval zie je een waarschuwing voor een harde schijf waar geen back-up van is gemaakt. Dit kun je in dit voorbeeld negeren. Voor het plaatsen van de image kies je voor Recover My Computer. 73

74 Let op: Dit proces overschrijft ALLE gegevens op je harde schijf: zowel je systeembestanden van Windows als eventuele databestanden. Zorg er daarom voor dat je ook een gewone back-up hebt gemaakt van je gegevens. De back-up heb je natuurlijk veilig op een externe harde schijf gezet. 74

75 2. Je krijgt onderstaand scherm te zien: 3. Klik op Recover Now (nu herstellen) als je het herstelproces wilt starten 75

76 4. Je krijgt nu een samenvatting te zien van wat je hebt gekozen. Klik op OK om het herstelproces werkelijk te starten. Je krijgt hierna nog een waarschuwingsscherm te zien, en terecht want je gaat je gegevens van je harde schijf overschrijven. 5. Klik op Yes als je helemaal zeker van je zaak bent. Dat wil zeggen, als je degelijke back-ups van je data achter de hand hebt. En je voor de zekerheid ook de Windows-installatieschijf nog hebt. Je zult het waarschijnlijk niet nodig hebben, maar je weet maar nooit. Drive Back-up met Nero 7 Met Nero kun je ook een volledige back-up (image) van een drive maken. Dit gaat vrij eenvoudig. In dit voorbeeld gebruiken we het programma Nero Ga via Nero StartSmart of via Windows Start naar het programma Nero BackItUp. Het basisscherm van BackItUp ziet er als volgt uit (zie ook de cursus Back-up met Nero): 76

77 2. Klik links in de navigatie op Drive Backup. Het programma maakt een inventarisatie van je harde schijven: 77

78 Na de inventarisatie krijg je de harde schijven te zien: 3. Klik nu op de C-schijf. Deze krijgt een arcering. Klik vervolgens op Start Drive Backup. Dit start het back-up proces van de C-schijf. Er wordt dan een image aangemaakt, maar eerst moet je aangeven waar je de image weg wilt schrijven. 78

79 4. Je geeft bij Target (doel) aan waar je de image weg wilt schrijven. Kies bij Backup Type voor Full Backup (volledige back-up) en bij Backup Name kun je de naam van de back-up (image) wijzigen. Klik vervolgens op More (meer) en haal het vinkje weg bij Compress Data Before Backup (Gegevens Comprimeren). Dit versnelt het proces om de image terug te zetten. Let op: Haal het vinkje bij Compress Data Before Backup niet weg als de C-schijf erg vol staat. Anders wordt de image te groot. 5. Klik op Next. 79

80 Je ziet nu bij Estimated Backup Size de geschatte grootte van de image. 6. Klik op Backup en Nero begint met het maken van een image: 80

81 Terugzetten Nero image: Volg hiervoor de algemene instructies voor het terugzetten van een back-up met Nero zoals beschreven in de cursus Back-up maken met Nero. Conclusie Na het volgen van de zesdelige back-upcursus kun je een back-up maken van je eigen systeem. Je weet hoe je gegevens kunt terugzetten en hebt geleerd een image te maken. Kortom: Je kunt er zelf voor zorgen dat je je gegevens veilig wegschrijft. Doe dit ook! 81

82 Back-up deel 6: gratis back-upsoftware Voor het maken van back-ups ben je niet aangewezen op het Windows Back-up programma alleen. Er zijn open source pakketten die het werk net zo goed doen. Of misschien zelfs beter. Een snelle scan op internet levert honderden hits op van back-up programma's. Welk programma moet je kiezen? In dit deel van de cursus Back-up komen de drie populairste open source producten voor installatie onder Windows aan bod. Niet de volledige werkwijze per product zal besproken worden, maar steeds zal de installatieprocedure uitgelegd worden en kun je lezen hoe je een eerste back-up kunt maken. De producten die we bespreken zijn: Cobian SyncBack Waarom deze pakketten? Zijn andere pakketten niet beter of handiger? Ja misschien wel. Maar er zijn zoveel pakketten dat simpelweg gekozen is voor de pakketten die het meest zijn genoemd in de diverse fora en artikelen over backuppen op internet. Puur willekeur dus. En verder zijn de hieronder besproken pakketten ook beschikbaar in de Nederlandse taal. Wel zo handig! Cobian Cobian Backup 8 is een back-up programma dat automatisch back-ups kan maken: eenmalig, dagelijks, wekelijks, maandelijks, jaarlijks of op interval basis, met of zonder compressie of encryptie. Met Cobian kan je bestanden naar andere mappen op dezelfde computer kopiëren, maar ook naar andere computers in een netwerk en zelfs (via FTP) naar internet. Cobian Backup 8 is beschikbaar voor Windows Vista, XP, NT, 2000 en Gebruikers van Windows 95, 98, en ME zijn aangewezen op Cobian Backup 7. Cobian kent drie vormen van back-ups: Volledig (Full back-up), Alle bestanden worden gekopieerd Oplopend (Incremental back-up), Alle wijzigingen ten opzichte van de vorige back-up worden gekopieerd Verschillend (Differential back-up), Alle wijzigingen ten opzichte van de vorige volledige back-up worden gekopieerd. Download en Installatie Cobian is te downloaden van Als je deze link volgt kom je op de volgende pagina: 82

83 Klik op Download Cobian Back-up 8. 83