GEZONDHEIDSENQUETE 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GEZONDHEIDSENQUETE 2013"

Transcriptie

1 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL

2 Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat 14 B-1050 Brussel lydia.gisle@wiv-isp.be Depotnummer: D/2014/2505/69 Intern referentienummer PHS Report

3 4. Gebruik van illegale drugs AUTEUR Lydia GISLE

4 Gelieve bij het verwijzen naar resultaten van dit hoofdstuk de volgende referentie te gebruiken: Gisle L. Gebruik van illegale drugs. In: Gisle L, Demarest S (ed.). Gezondheidsenquête Rapport 2: Gezondheidsgedrag en leefstijl. WIV-ISP, Brussel, 2014

5 INHOUDSTAFEL Samenvatting Inleiding Vragen Indicatoren Resultaten Experimenteel gebruik van cannabis Recent gebruik van cannabis (afgelopen 12 maanden) Huidig en frequent gebruik van cannabis Leeftijd waarop voor het eerst cannabis werd gebruikt Gebruik van andere drugs Gebruik van cocaïne, amfetamines, heroïne Bespreking Bibliografie Tabellen GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS Inhoudstafel 257

6

7 SAMENVATTING Het gebruik van illegale drugs (cannabis, cocaïne, amfetamines, opiaten, ) en het onderzoek van zijn evolutie over de tijd zijn een bezorgdheid van het volksgezondheidsbeleid vanwege de gevolgen ervan voor de gezondheid, het sociaal leven en de maatschappelijke lasten die dit met zich meebrengt. In dit rapport wordt getracht aan de hand van analyses volgens leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, urbanisatiegraad en gewest een profiel te schetsen van het gebruik van illegale drugs, zodat een gericht preventief beleid kan worden gevoerd. In 2013 geeft 15% van de bevolking van 15 tot 64 jaar aan minstens één keer in hun leven cannabis gebruikt te hebben, terwijl 5% aangeeft in de afgelopen 12 maanden cannabis gebruikt te hebben (= recent gebruik ) en 2,6% in de afgelopen 30 dagen (= huidig gebruik ). Onder de huidige gebruikers, gebruikt 21% intensief cannabis, dit wil zeggen minstens op 20 van de 30 dagen (bijna dagelijks gebruik). De gemiddelde leeftijd waarop voor het eerst cannabis wordt gebruikt, is 18 jaar en 5 maanden bij de bevolking van 15 tot 64 jaar. Het profiel van de druggebruiker in België komt overeen met die van internationale studies. Zo is cannabisgebruik vooral populair bij jongeren (van jaar), bij mannen (van jaar), in alle sociale milieus, ongeacht de woonplaats (zowel stedelijke als landelijke gebieden). Cannabisgebruik komt echter meer voor in het Brussels Gewest dan in de twee andere gewesten van het land. Dit profiel wordt goed geïllustreerd aan de hand van het recent gebruik (in de afgelopen 12 maanden) van cannabis: het gaat om 12% van de jongeren van jaar en om 8% van diegenen van jaar (tegen 3% of minder in de leeftijdsgroep na 35 jaar). In de groep van jongeren van jaar is het percentage vrouwen dat cannabis heeft gebruikt bijna gelijk aan het percentage mannen (respectievelijk 11% en 14%). Terwijl het percentage vrouwelijke gebruikers na deze leeftijd afneemt (4% van de jonge vrouwen van jaar), blijft cannabis nog populair bij mannen van 25 tot 34 jaar (13%). Verder wordt cannabis meer gebruikt door de inwoners van het Brussels Gewest (8%) dan door de inwoners van het Vlaams (4%) of het Waals Gewest (6%). Aangaande «andere drugs» (bv. cocaïne, amfetamines, opiaten, enz.) wijzen de cijfers erop dat 3,6% van de bevolking van 15 tot 64 jaar (8,3% van de jarigen) ooit één van deze drugs zou hebben gebruikt, en 0,8% van de bevolking (2,2% van de jarigen) dit in de afgelopen 12 maanden zou hebben gebruikt. Het recent gebruik (< 12 maanden) per product geeft gelijkaardige prevalenties aan voor cocaïne en amfetamines/ecstasy (0,5% van de jarigen), en lagere prevalenties voor opiaten (0,2%), nieuwe psychoactieve stoffen (0,1%) en producten zoals LSD of hallucinerende paddenstoelen (0,1%). Het zijn overwegend mannen die deze producten gebruiken en de leeftijd is een beetje hoger dan die van de cannabisgebruikers: de prevalenties van het gebruik van andere drugs zijn hoger in de leeftijdsgroep van jaar dan in de leeftijdsgroep van jaar. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS Samenvatting Evolutie over de tijd De resultaten van de opeenvolgende enquêtes tonen aan dat de prevalenties van bijna alle indicatoren m.b.t. het gebruik van cannabis in het laatste decennium zijn gestabiliseerd (resultaten na correctie voor leeftijd en geslacht). Deze vaststelling bevestigt de trend die ook op Europees niveau wordt vastgesteld (1) 1. Ook wordt er bij de huidige gebruikers (gebruik in de maand voorafgaand aan het interview) een daling van de intensiteit van het cannabisgebruik vastgesteld: terwijl in 2004 en % van de «huidige» gebruikers aangaf (bijna) dagelijks cannabis te gebruiken, is dit percentage gedaald tot 21% in De resultaten voor wat de leeftijd betreft waarop voor het eerst cannabis wordt gebruikt, zijn echter verontrustend: gemiddeld 19 jaar in 2004 en gemiddeld 18 jaar in Het experimenteel gebruik (ooit) van andere drugs dan cannabis is in België sinds de enquête van 2008 niet toegenomen: 3,9% in 2008 en 3,6% in Er wordt daarentegen een daling van het percentage recente gebruikers van deze andere drugs waargenomen tussen 2008 (1,5%) en 2013 (0,8%). Hoewel de frequenties op niveau van de algemene bevolking zeer laag zijn, wijzen de resultaten op een dalende trend van het gebruik van cocaïne, amfetamines en ecstasy, en een stabilisatie van het gebruik van opiaten. 1 European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (2014). European Drug Report: Trends and evolution.

8 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS Samenvatting 260

9 1. INLEIDING In België is de informatie over het gebruik van illegale drugs bij de algemene bevolking grotendeels gebaseerd op de nationale Gezondheidsenquête. Andere beschikbare gegevens binnen dit domein zijn afkomstig van regionale enquêtes of van enquêtes specifiek gericht op het schoolmilieu (bv. ESPAD, ; HBSC 2009/10 (2) 3 ), maar deze laten niet toe statistische informatie te berekenen van toepassing op de algemene bevolking. Tegelijk moet duidelijk worden gesteld dat in de resultaten van de Gezondheidsenquête wellicht de feitelijke prevalentie van het gebruik van illegale drugs wordt onderschat, in die zin dat eerder gemarginaliseerde personen (gevangenen, geïnstitutionaliseerde personen, daklozen, ) die misschien de grootste gebruikers zijn niet werden bevraagd. De Gezondheidsenquête heeft ook zijn beperkingen voor wat betreft het aantal vragen m.b.t. het gebruik van drugs dat in de vragenlijst kan worden opgenomen, gezien de vele aspecten die worden onderzocht in het brede terrein van de gezondheid. Om dit probleem op te lossen hebben verschillende Europese landen zich ertoe verbonden om enquêtes gewijd aan verslavingen herhaaldelijk bij de algemene bevolking uit te voeren. In de toekomst zou het interessant zijn zich hierop te inspireren. De module over het gebruik van illegale drugs is er dus op gericht om de prevalentie van individuen die cannabis gebruiken, maar ook de prevalentie van gebruikers van andere gevaarlijke producten, zoals cocaïne, amfetamines, ecstasy, heroïne of meer recent de nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) - op de markt verschenen maar nog niet wettelijk verboden - te schatten. Dankzij het behoud van dezelfde vragen in de verschillende enquêtes, kan het grootste deel van de gegevens over het cannabisgebruik over de tijd (2001, 2004, 2008, 2013) worden bestudeerd. De andere gegevens hebben slechts twee meetpunten in de tijd (2008 en 2013) of worden voor de eerste keer gepeild in 2013 (NPS). Om de reden waarom het gebruik van deze drugs een zorg is voor de volksgezondheid beter te omlijnen, wordt hier, ter informatie, een omschrijving 4 gegeven van de nefaste gevolgen (direct, secundair en op lange termijn) van het gebruik ervan: Cannabis (hasjiesj of marihuana) is de meest gebruikte illegale drug in Europa en daarom is de meerderheid van de vragen in de Gezondheidsenquête hieraan besteed. Het gebruik van cannabis lokt een aantal ongewenste secundaire effecten (tijdelijk geheugenverlies, trage reactietijd, verstoring van de bewegingen, duizeligheid) uit, die een indirect gevaar kunnen zijn, zoals bij het besturen van een voertuig, vooral dan in combinatie met alcohol. De effecten op lange termijn op de gezondheid zijn nog niet zo goed gekend, maar in elk geval zijn ze dezelfde als deze gerelateerd aan het gebruik van tabak (kankerverwekkend). Bovendien kan het regelmatig gebruik van cannabis depressieve periodes, angstperiodes en zelfs schizofrenie stimuleren bij bepaalde voorbeschikte personen. Een intens gebruik of een gebruik op lange termijn kan leiden tot psychische afhankelijkheid. Cocaïne komt op de tweede plaats van de meest gebruikte illegale drug in Europa. In hoge dosissen kan het gebruik ervan gepaard gaan met een hevige opwinding, met panische angsten en zelfs met acute paranoia. De effecten van cocaïnegebruik worden gevolgd door een «terugval» met pijnlijke nawerkingen die, afhankelijk van de intensiteit van het gebruik, vermoeidheid, neerslachtigheid, een depressief humeur, angst, paniekaanvallen en paranoia kunnen omvatten. Een regelmatig gebruik van cocaïne kan gepaard gaan met cardiovasculaire problemen (voornamelijk hartinfarcten), ademhalingsproblemen, neurologische en psychiatrische problemen, en een verhoogd risico op ongevallen en geweld. Daarnaast is een fysieke en psychische verslaving GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 1. Inleiding De belangrijkste resultaten van het rapport 2011 van de ESPAD studie uitgevoerd in Vlaanderen kunnen worden geconsulteerd op het Internet op het volgende adres: Belgium-Flanders/#. 3 Het rapport van de enquête 2009/10 kan op het Internet worden geconsulteerd: countries/armenia/publications/social-determinants-of-health-and-well-being-among-young-people.-healthbehaviour-in-school-aged-children-hbsc-study. 4 Volgens het rapport van het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving, 2009, en de website van Infor-Drogues:

10 een ander negatief gevolg van het gebruik van cocaïne alsook het risico op vroegtijdig overlijden door het gebruik van een overdosis (Wagner et Anthony, 2002, geciteerd in OESO, 2009). Amfetamines (generieke term die zowel de amfetamines als de methamfetamines groepeert) en ecstasy (generieke naam voor synthetische substanties die op chemisch vlak verwant zijn met amfetamines, maar die iets andere effecten hebben) kunnen gemakkelijk worden gevonden op de Europese markt. Het gebruik ervan is dan ook redelijk verspreid. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 1. Inleiding 262 Amfetamines zijn synthetisch aangemaakte drugs, waarvan de chemische structuur lijkt op deze van natuurlijke door het lichaam aangemaakte bioamines (adrenaline, noradrenaline, ). De effecten van het product zijn afhankelijk van de dosis, de gebruiksfrequentie en de wijze van gebruik, maar ook van de gebruiker, zijn psychische gezondheidstoestand en zijn personaliteit. Het werkt als een versterker van het humeur waarbij iemand in goed humeur euforisch wordt of, omgekeerd, angstig en geïrriteerd. Het belangrijkste onmiddellijke effect is dat het de lichaamstemperatuur doet toenemen. In combinatie met een intense en aanhoudende fysieke activiteit, verhoogt het risico op koorts, vooral dan wanneer het gebruikt wordt op een druk bevolkte plaats die slecht verlucht is (bv. een discotheek). De «warmteopstoot» kan samengaan met een hartinfarct of een totale uitputting (verlies van het bewustzijn, coma) met een soms dodelijke afloop. Het gebruik van amfetamines creëert een psychische afhankelijkheid. De fysieke afhankelijkheid van amfetamines is controversieel. Voor sommigen zou de fysieke afhankelijkheid zich vertalen door een vermindering van de aanmaak van hersenbioamines. Het is dit tekort dat verantwoordelijk zou zijn voor een ernstige depressie, soms vergezeld van zelfmoordpogingen. Ecstasy (XTC) was de geprefereerde drug in de jaren 90. De meest gekende substantie binnen deze groep is MDMA. Onder de gevaren gerelateerd aan hun gebruik vallen perceptieproblemen (visueel, auditief en tastzin), het verlies van het coördinatievermogen (met alle gevolgen voor het besturen van een voertuig), hartproblemen, problemen van de bloedsomloop en de «warmteopstoot» (verlies van bewustzijn, coma). Een herhaaldelijk gebruik en in hoge dosis kan een toestand van angst en depressie gedurende verschillende dagen met zich meebrengen. De risico s van het gebruik van ecstasy op lange termijn zijn nog weinig bekend. Heroïne, aangemaakt op basis van morfine, is een opiumderivaat dat het meest gebruikt wordt door verslaafden. Heroïne is een onderdrukker van het centraal zenuwcentrum, zoals de endorfines (op een natuurlijke manier aangemaakt door de hersenen) waarop ze lijken. Bij herhaaldelijk gebruik vermindert de intensiteit van deze gevoelens. De gebruiker is dan ook genoodzaakt de gebruikte hoeveelheid en de frequentie waarmee de substantie wordt gebruikt op te drijven om ontwenningsverschijnselen, die zich vertalen in extreem pijnlijke crisissen en een permanente angst gerelateerd aan de moeilijkheden om het product te verschaffen, te vermijden. Het gebruik van heroïne gaat gepaard met een grote fysieke afhankelijkheid en ervan ontwennen wat zeer moeilijk is is slechts haalbaar met gespecialiseerde hulp en met een vervangbehandeling (methadon en buprenorfin). Voor wat de gezondheidsrisico s betreft, verstoort heroïne de geheugencapaciteit, de waakzaamheid, de aandacht, het reactievermogen en bewerkstelligt het de slaap. Andere problemen die met het gebruik gepaard gaan zijn: anorexia, infectiegevaar door algemene afzwakking, stemmingswisselingen, angstproblemen, apathie en huidaandoeningen. In zware dosis kan heroïne de vitale lichaamsfuncties in gevaar brengen en de dood tot gevolg hebben. Daarnaast verhoogt het intraveneus gebruik van drugs (heroïne, cocaïne, ) het risico van besmetting door HIV en door hepatitis C. Nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) zijn synthetische drugs, (nog) niet gereguleerd (genaamd «legal highs» of «legale genotsmiddelen»), die de laatste jaren in de Europese Unie (EU) 5 verschenen en hoofdzakelijk via Internet worden gecommercialiseerd. Deze moleculen worden onttrokken aan hun gebruik (bv. geneesmiddelen) of zijn zo ontworpen dat ze de wet omzeilen (aanpassing van de moleculaire structuur van een verboden drug, die wel nog hetzelfde effect heeft maar niet meer onder de wetgeving valt). Deze stoffen kunnen acute vergiftiging veroorzaken, soms dodelijk, door onzekerheden over de effecten, de dosering of de risico s van hun 5

11 gebruik. De EU probeert hierop te reageren via een waarschuwingssysteem dat toelaat nieuwe stoffen beschikbaar op de markt te detecteren, de risico s ervan te evalueren en ze te controleren. Sinds 2005 hebben de landen van de EU meer dan 300 NPS gerapporteerd via het vroegtijdig waarschuwingssysteem. Deze drugs zijn dus een nieuwe bedreiging dat het beleid voortaan moet aanpakken. Gegeven de risico s op korte en lange termijn van het gebruik van drugs voor de fysieke, psychische en sociale gezondheid van de gebruikers en gegeven de problemen die het met zich mee kan brengen voor de directe omgeving van de gebruiker en voor de samenleving, is het noodzakelijk de strijd tegen drugs en tegen toxicomanie op te nemen in een prioritair gezondheidsbeleid. Inzetten op de preventie van het experimenteel gebruik van drugs bij jongeren, maar ook en vooral op de overgang van experimenteel naar regelmatig gebruik en op de beperking van de risico s is hierbij primordiaal. In dit kader is het noodzakelijk een representatief beeld te hebben over het gebruik van psychoactieve substanties in ons land, moeten de risicogroepen van een problematisch gebruik omschreven worden en moet de verandering in de tijd worden opgevolgd. In de Gezondheidsenquête wordt op een bescheiden manier getracht meer inzicht te krijgen in deze problematiek. De Gezondheidsenquête pretendeert echter niet de problematiek van het gebruik van illegale drugs in alle detail te onderzoeken - hiervoor moeten andere onderzoeken gericht naar de gebruikers worden ontwikkeld, die zullen toelaten de problematiek van het druggebruik en de behandeling van druggebruikers beter te begrijpen. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 1. Inleiding 263

12

13 2. VRAGEN De module rond illegale drugs in de Gezondheidsenquête 2013 omvat, zoals in 2008, vijf vragen over het gebruik van cannabis en twee aanvullende vragen over het gebruik van psychoactieve substanties (bv. cocaïne, ecstasy, heroïne). Nieuw in deze reeks vragen is de opname van de categorie nieuwe synthetische producten of «legal highs» (legale genotsmiddelen) ontworpen om de effecten van gereglementeerde drugs na te bootsen in de lijst van producten eventueel gebruikt in de afgelopen 12 maanden. De vragen over druggebruik zijn onderdeel van de schriftelijke bevraging, dit om elke interactie tussen de bevraagde persoon en de interviewer, en de vertekening die dit met zich mee kan brengen (sociale druk, ongemak, angst), te vermijden. De schriftelijke vragenlijst, en dus de vragen rond illegale drugs, zijn enkel gericht aan personen van 15 jaar en ouder. De eerste 5 vragen werden overgenomen van een gestandaardiseerde vragenlijst, opgesteld door het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugverslaving (EWDD) 6 (3). Vraag 6 is afkomstig van de Europese EHIS vragenlijst (eerste golf, 2008, p. 45) 7. Vraag 7 werd gecreëerd om het recent gebruik (afgelopen 12 maanden) van andere psychoactieve middelen in kaart te brengen. ID.01. ID.02. ID.03. ID.04. ID.05. ID.06. ID.07. Hebt u ooit cannabis (hasjiesj of marihuana) gebruikt? Op welke leeftijd hebt u voor het eerst cannabis (hasjiesj of marihuana) gebruikt? Hebt u de afgelopen 12 maanden (hasjiesj of marihuana) gebruikt? Hebt u de afgelopen 30 dagen (hasjiesj of marihuana) gebruikt? Hoe vaak hebt u de afgelopen 30 dagen (hasjiesj of marihuana) gebruikt? Hebt u ooit cocaïne, amfetamines, ecstasy of andere gelijkaardige middelen gebruikt? Welke middelen hebt u de afgelopen 12 maanden gebruikt? Geen Cocaïne Amfetamines, speed Ecstasy (XTC, MDMA) «Legal highs» (nieuwe psychoactieve substanties zoals synthetische cannabinoïden, spice, mephedrone, herbal ecstasy, ) LSD, acids Heroïne Methadon Buprenorfin (SUBUTEX ) Andere (omschrijf) GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 2. Vragen

14

15 3. INDICATOREN De indicatoren rond het gebruik van cannabis en andere «illegale» middelen worden enkel voor de leeftijdsgroepen tussen 15 en 64 jaar voorgesteld. Boven deze leeftijd is het gebruik van dergelijke producten te weinig frequent om betrouwbare statistische resultaten te berekenen. Dit rapport stelt de resultaten met betrekking tot de volgende indicatoren voor: ID01_1 ID03_1 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt. Deze indicator heeft betrekking op minstens eenmaal gebruik van cannabis en verwijst naar wat experimenteel gebruik of ooit gebruik van cannabis wordt genoemd. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt. Deze indicator verwijst naar de jaarprevalentie van het gebruik van cannabis, dit wil zeggen het recent gebruik van cannabis. ID03_2 ID04_1 ID05_1 ID02_1 ID06_1 ID07_1 Percentage cannabisgebruikers van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden geen cannabis heeft gebruikt. Deze indicator laat toe het (recent) stoppen van het gebruik van cannabis in kaart te brengen. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt. Deze indicator geeft de huidige prevalentie van het gebruik van cannabis weer. Verdeling van de bevolking van 15 tot 64 jaar naar het aantal dagen cannabisgebruik in de afgelopen 30 dagen (4 categorieën). Deze indicator meet de intensiteit van het huidig gebruik van cannabis. Gemiddelde leeftijd waarop voor de eerste keer cannabis werd gebruikt bij de bevolking van 15 tot 64 jaar. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit een andere drug dan cannabis heeft gebruikt, zoals cocaïne, amfetamines, ecstasy of andere soortgelijke middelen. Deze indicator beschrijft het ooit gebruik van andere illegale drugs. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden een andere drug dan cannabis heeft gebruikt (bv. cocaïne, amfetamines, ecstasy of andere middelen. Deze indicator verwijst naar de jaarprevalentie van het gebruik van andere illegale drugs, dit wil zeggen het recent gebruik van andere illegale drugs. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 3. Indicatoren De volgende indicatoren worden niet in tabelvorm aan het einde van het hoofdstuk gepresenteerd daar het aantal gebruikers beperkt is. Ze zijn wel opgenomen in een tabel onder het punt ID07_2 ID07_3 ID07_5 ID07_7 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cocaïne heeft gebruikt. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden amfetamines of ecstasy heeft gebruikt. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden nieuwe psychoactieve stoffen (legal highs) heeft gebruikt. Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden heroïne of vervangers ervan (methadon, buprenorfin) heeft gebruikt. ID07_10 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden een andere drug (LSD, hallucinerende paddenstoelen) heeft gebruikt.

16 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 268

17 4. RESULTATEN 4.1. EXPERIMENTEEL GEBRUIK VAN CANNABIS Het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugverslaving (EWDD) definieert de prevalentie van het experimenteel gebruik van cannabis (ook ooit gebruik genoemd) als het percentage personen dat minstens één keer in hun leven cannabis heeft gebruikt. Deze indicator (hier: ID01_1) omvat dus zowel mensen die geen cannabis meer gebruiken op het moment van de enquête of die niet regelmatig cannabis gebruiken als mensen die momenteel (nog) cannabis gebruiken. Daarnaast wordt ook de indicator ID03_2 gerapporteerd: het betreft het percentage gebruikers dat sinds een jaar of langer geen cannabis meer heeft gebruikt. De gerapporteerde cijfers hebben betrekking op de bevolking van 15 tot 64 jaar, volgens de aanbevelingen van het EWDD BELGIË In 2013 heeft 15% van de Belgische bevolking van 15 tot 64 jaar minstens één keer in hun leven cannabis gebruikt. Van deze gebruikers geeft 69% aan geen cannabis te hebben gebruikt in de afgelopen 12 maanden. Met andere woorden: meer dan twee derde van zij die ooit cannabis hebben gebruikt, zijn voormalige gebruikers en minder dan een derde van hen heeft het afgelopen jaar nog cannabis gebruikt (zie punt 4.2). Analyse volgens geslacht en leeftijd De prevalentie van het experimenteel gebruik van cannabis is lager bij vrouwen (11%) dan bij mannen (19%), dit verschil is significant na correctie voor leeftijd. Het percentage vrouwen dat sinds meer dan een jaar geen cannabis meer gebruikt (74%) is ook hoger dan het percentage mannen (66%). Figuur 1a Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 269 Het experimenteel gebruik van cannabis komt meer voor in de leeftijdsgroep van 15 tot 34 jaar, waar 26% à 30% van de jonge mensen van deze leeftijd ooit cannabis heeft gebruikt, tegenover 15% van de personen van jaar en minder dan 3% van de jarigen. De verschillen tussen de leeftijdsgroepen (15-34 versus 35-64) zijn significant. Figuur 1a geeft aan dat het percentage mannen dat ooit cannabis heeft gebruikt hoog is in de leeftijdsgroep van jaar (42%), zelfs als 70% van hen de laatste 12 maanden geen cannabis meer heeft gebruikt (Figuur 1b).

18 Een beetje een atypisch resultaat wordt vastgesteld in Figuur 1a voor wat het experimenteel gebruik van cannabis betreft: in 2013 is het percentage vrouwen van jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt (28%) hoger dan het percentage mannen in dezelfde leeftijdsgroep (24%), terwijl in de voorgaande enquêtes, niet alleen de percentages volgens geslacht omgekeerd waren, maar het percentage jonge vrouwen (15-24 jaar) dat ooit cannabis heeft geprobeerd slechts 16% was in 2008, in vergelijking met 28% in Er dient echter opgemerkt te worden dat in % van de jonge meisjes van jaar die al met cannabis heeft geëxperimenteerd, in de afgelopen maanden geen cannabis meer heeft gebruikt, tegenover slechts 43% van de jonge mannelijke gebruikers (Figuur 1b). Figuur 1b Percentage cannabisgebruikers van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden geen cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken De verdeling van de personen die al cannabis hebben gebruikt, varieert in functie van het opleidingsniveau: 6% in de groep met het laagste opleidingsniveau tegenover 17% in de groep met een diploma hoger onderwijs. Het verschil tussen deze twee uiterste groepen is marginaal significant (p=0,054) na correctie voor leeftijd en geslacht. 270 De urbanisatiegraad hangt niet samen met het experimenteel gebruik van cannabis. De verschillen (14% in landelijke gebieden versus 16% in stedelijke gebieden) zijn immers niet statistisch significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Evolutie over de tijd Op nationaal niveau neemt het percentage van de bevolking van jaar dat al cannabis heeft gebruikt op een constante manier toe (Figuur 2a) tussen 2001 (11%) en 2013 (15%), wat wijst op een accumulatie-effect doordat mensen blijven experimenteren met deze drug, bovenop de gebruikers van eerdere cohorten. Zo neemt het aantal experimentele gebruikers dat de afgelopen 12 maanden geen cannabis heeft genomen ook toe over de tijd (Figuur 2b), wat betekent dat er steeds minder mensen experimenteren met deze drugs. Daarom is het belangrijk te verwijzen naar de indicator ID03_1 (recent gebruik) wanneer het gaat om de evaluatie van het stijgend percentage van experimentele gebruikers van cannabis over de tijd. De statistische analyses geven echter aan dat het verschil met de prevalentie van het experimenteel gebruik van cannabis in 2008 niet significant is na correctie voor leeftijd en geslacht. We stellen ook vast dat het percentage gebruikers dat gestopt is met cannabis te gebruiken, toegenomen is in de tijd (Figuur 2b).

19 Figuur 2a Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt, volgens jaar en gewest, Gezondheidsenquête, België, 2013 Figuur 2b Percentage cannabisgebruikers van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden geen cannabis heeft gebruikt, volgens jaar en gewest, Gezondheidsenquête, België, 2013 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten GEWESTEN Zoals bij de voorgaande enquêtes, is in 2013 het percentage personen van jaar dat ooit cannabis heeft geprobeerd hoger in het Brussels Gewest (22%) dan in de twee andere gewesten van het land (14-15%). Het verschil tussen het Brussels Gewest en elk van de twee andere gewesten is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest heeft 14% van de bevolking van 15 tot 64 jaar (17% van de mannen en 11% van de vrouwen) ooit cannabis gebruikt, maar 69% van deze personen heeft dit niet in de afgelopen 12 maanden gebruikt. De verdeling volgens leeftijd van het experimenteel gebruik van cannabis (Figuur 3) is

20 gelijkaardig met die verkregen op nationaal niveau, maar verschillend van die waargenomen in de twee andere gewesten: in de leeftijdsgroep van jaar is het percentage Vlaamse meisjes dat ooit cannabis heeft geprobeerd (35%) hoger dan in de twee andere gewesten (28% van de Brusselse meisjes en 17% van de Waalse meisjes), en ook hoger dan het percentage Vlaamse jongens in dezelfde leeftijdsgroep (22%). Het percentage jonge Vlaamse mannen (15-24 jaar) dat ooit cannabis heeft geprobeerd (22%) is ook lager dan het percentage jonge mannen in het Brussels (41%) of het Waals Gewest (25%). Figuur 3 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten In het Vlaams Gewest kan geen samenhang worden vastgesteld tussen het opleidingsniveau en het experimenteel cannabisgebruik. Er is een constante toename over de tijd (één percent per enquêtejaar) van het percentage personen dat ooit cannabis heeft gebruikt, gaande van 11% in 2001 tot 14% in De statistische analyses geven aan dat het verschil van de percentages tussen 2001 en 2013 significant is na correctie voor leeftijd en geslacht. Het verschil tussen de resultaten van 2008 en 2013 apart genomen is echter niet statistisch significant na correctie voor leeftijd en geslacht, wat op een zekere stabilisatie wijst van de prevalentie van experimenteel cannabisgebruik. 272 Brussels Gewest In het Brussels Gewest heeft 22% van de bevolking van 15 tot 64 jaar ooit cannabis geprobeerd, een percentage dat hoger is dan in de andere gewesten (14-15%). Onder deze gebruikers heeft 63% geen cannabis gebruikt in de afgelopen 12 maanden. Wat de cijfers in het Brussels Gewest zo omhoog stuwt, is het hoger percentage jonge mannen van 15 tot 24 jaar dat met cannabis heeft geëxperimenteerd (41%), dit in vergelijking met de resultaten voor Vlaamse jonge mannen (22%) en Waalse jonge mannen (25%) in deze leeftijdsgroep, maar ook het hoger percentage vrouwelijke experimentele gebruikers (alle leeftijden samen) van cannabis (17% in het Brussels Gewest tegenover 10% à 11% in de andere gewesten). Zoals in de andere gewesten is het percentage mannen dat ooit cannabis heeft gebruikt (27%) hoger dan het percentage vrouwen (17%), een verschil dat significant blijft na correctie voor leeftijd.

21 Figuur 4 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest Het opleidingsniveau lijkt hier discriminerend te werken: niemand 8 met een diploma lager onderwijs verklaart ooit cannabis te hebben gebruikt, 9% van de personen met een diploma hoger secundair heeft ooit cannabis gebruikt tegenover 28% van de personen met een diploma hoger onderwijs. Dit verschil is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. In het Brussels Gewest is het percentage experimentele gebruikers van cannabis toegenomen tussen 2001 (18%) en 2004 (22%), maar is sindsdien gestabiliseerd (22% in 2013): de verschillen tussen de drie laatste enquêtejaren zijn niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Waals Gewest In het Waals Gewest heeft 15% van de bevolking van 15 tot 64 jaar ooit cannabis gebruikt (20% van de mannen en 10% van de vrouwen) en onder hen heeft 60% in de afgelopen 12 maanden geen cannabis meer gebruikt. In het Waals Gewest zijn het vooral de jongeren (21% van de jarigen) en de jongvolwassenen van jaar (32%) die ooit cannabis hebben geprobeerd. Bovendien zijn het vooral de mannen van jaar (45%) die ooit cannabis hebben geprobeerd (Figuur 5). GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 273 De positieve socio-economische gradiënt waargenomen voor de verdeling van experimenteel cannabisgebruik is niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht, zelfs al lijkt het om grote verschillen te gaan: 8% van de laagst opgeleide personen tot 17% bij diegene met een diploma hoger onderwijs. 8 Opgepast met het klein aantal ondervraagde personen (49 in totaal) in dit opleidingsniveau.

22 Figuur 5 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat ooit cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 274 Zoals op nationaal niveau, wordt er in het Waals Gewest een toename vastgesteld van het experimenteel cannabisgebruik over de tijd, gaande van 9% in 2001 tot 15% in 2013, een significant verschil na correctie voor leeftijd en geslacht. Ook hier is het verschil tussen de twee laatste enquêtejaren (2008 en 2013) echter niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht RECENT GEBRUIK VAN CANNABIS (AFGELOPEN 12 MAANDEN) BELGIË Op nationaal niveau geeft 5% van de inwoners van 15 tot 64 jaar aan minstens één keer cannabis te hebben gebruikt in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. Analyse volgens geslacht en leeftijd Zonder verrassing concentreert het recent gebruik van cannabis zich in de twee jongste leeftijdsgroepen (12% van de jarigen; 8% van de jarigen). In vergelijking met andere leeftijdsgroepen zijn deze percentages significant hoger na correctie voor geslacht. Het recent gebruik van cannabis wordt vaker door mannen (6%) dan door vrouwen (3%) gerapporteerd, en dit verschil is significant na correctie voor leeftijd.

23 Figuur 6 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Het percentage mannen dat recent cannabis heeft gebruikt is quasi gelijk in de leeftijdsgroep van jaar (13%) en de leeftijdsgroep van jaar (14%), waarna dit percentage afneemt (6% in de leeftijdsgroep van jaar), terwijl het recent gebruik van cannabis bij vrouwen het meest voorkomt in de leeftijdsgroep van jaar (11%), om daarna sterk af te nemen: 4% in de leeftijdsgroep van jaar en 1% of minder in de volgende leeftijdsgroepen (Figuur 6). Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken De prevalentie van het recent gebruik van cannabis is een beetje lager bij personen met de laagste opleiding (2% versus 5% in de andere opleidingsniveaus), maar de verschillen zijn niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De prevalentie van het recent gebruik van cannabis varieert niet volgens urbanisatiegraad van de woonplaats. Evolutie over de tijd Het gebruik van cannabis in de afgelopen 12 maanden is, na correctie voor leeftijd en geslacht, niet geëvolueerd tussen 2004 en 2013 (5%) in de bevolking van 15 tot 64 jaar, en dit zowel op niveau van gans het land als op niveau van de gewesten (Figuur 7). GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 275

24 Figuur 7 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt, volgens jaar en gewest, Gezondheidsenquête, België, 2013 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten GEWESTEN Sinds de eerste meting in 2004 (Figuur 7) is het percentage recent gebruik van cannabis in het Brussels Gewest hoger dan in de twee andere gewesten. Het verschil tussen de percentages van het Brussels en het Waals Gewest vervaagt echter geleidelijk over de tijd: we observeren een stijging van de frequentie recente gebruikers in het Waals Gewest (5% in 2004 tot 6% in 2013), terwijl de frequentie in het Brussels Gewest stabiliseert (9% in 2004; 8% in 2013) en daalt in het Vlaams Gewest (5% in en 3,5% in 2013). Het verschil in prevalentie tussen het Vlaams Gewest (3,5%) en elk van de twee andere gewesten (6%-8%) is significant zijn na correctie voor leeftijd en geslacht. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest geeft 3,5% van de bevolking van 15 tot 64 jaar (2,5% van de vrouwen en 4,5% van de mannen, geen significant verschil) aan cannabis te hebben gebruikt in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. Het recent gebruik van cannabis is vooral populair bij de jongeren van jaar (11%; zelfde percentage voor meisjes en jongens) en bij de jarigen (6%; waarbij 9% van de mannen en 3% van de vrouwen) (Figuur 8). De frequentie van het recent gebruik van cannabis lijkt lager te zijn bij de hoogst opgeleide personen (3% bij personen met een diploma hoger onderwijs) ten opzichte van de lager opgeleiden (4% à 5%), maar de verschillen zijn niet statistisch significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De urbanisatiegraad hangt niet samen met het recent gebruik van cannabis. Terwijl het percentage recente gebruikers van cannabis niet is veranderd tussen 2004 en 2008 in het Vlaams Gewest (5% voor de twee jaren), wordt er in 2013 (3,5%) een lichte daling van dit percentage waargenomen, maar het verschil is niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

25 Figuur 8 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest Brussels Gewest Figuur 9 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 277 In het Brussels Gewest geeft 8% van de bevolking van 15 tot 64 jaar aan recent cannabis te hebben gebruikt, wat het hoogste percentage van de drie gewesten is. Cannabis werd in de afgelopen 12 maanden door 6% van de Brusselse vrouwen en 11% van de Brusselse mannen gebruikt (statistisch significant verschil). Het recent gebruik van cannabis is bijzonder hoog in de leeftijdsgroep van jaar: 21% van hen (22% van de jongens en 19% van de meisjes) heeft in het afgelopen jaar cannabis gebruikt, een percentage dat bijna twee keer zo hoog is dan in het Vlaams (11%) en in het Waals Gewest (13%). Cannabis

26 wordt ook veel gebruikt in de leeftijdsgroep van jaar (12%), vooral dan bij de mannen (19%; Figuur 9). In het Brussels Gewest wordt er een duidelijke socio-economische gradiënt voor het recent gebruik van cannabis vastgesteld: gaande van 0%-2% in de twee laagste opleidingsniveaus en stijgt tot 10% bij personen met een diploma hoger onderwijs (significant verschil na correctie voor leeftijd en geslacht). Tot slot lijkt het percentage recent gebruikers van cannabis in het Brussels Gewest zeer licht te dalen over de tijd (één percent in 9 jaar, tussen 2004 en 2013), maar de verschillen tussen de enquêtejaren zijn niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Waals Gewest Figuur 10 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 12 maanden cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 278 In het Waals Gewest heeft 6% van de inwoners van 15 tot 64 jaar cannabis gebruikt in de 12 maanden voorafgaand aan het interview. Het socio-demografisch profiel van recente gebruikers van cannabis in het Waals Gewest lijkt op die verkregen voor het ganse land. Zo is het recent gebruik van cannabis gerelateerd met de leeftijd (12% à 13% in de leeftijdsgroepen van jaar; daarna is dit percentage minder dan 6%) en met het geslacht (3% van de vrouwen en 9% van de mannen, significant verschillend). Opvallend is ook dat in het Waals Gewest (Figuur 10) het verschil in prevalentie volgens geslacht groter is in de leeftijdsgroepen van jaar en jaar, en dit ten opzichte van dergelijk verschil waargenomen in de twee andere gewesten. Het recent gebruik van cannabis is gerelateerd met het opleidingsniveau: dit percentage is hoger bij personen met een hoger opleidingsniveau (7%) dan bij personen met een lager opleidingsniveau (1% bij personen met geen diploma of een diploma lager). De prevalentie van het recent gebruik van cannabis is lichtjes hoger in 2013 (6%) dan in (5%), maar het verschil is niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

27 4.3. HUIDIG EN FREQUENT GEBRUIK VAN CANNABIS De indicatoren ID04_1 (huidig gebruik = in de afgelopen 30 dagen) en ID05_1 (aantal dagen waarop cannabis werd gebruikt in de afgelopen 30 dagen) geven een beeld van de regelmatige en intensieve gebruikers van cannabis. Wanneer de percentages lager zijn dan 10%, dan worden de decimalen niet afgerond in de tekst hieronder BELGIË In België telt men 2,6% huidige gebruikers van cannabis van 15 tot 64 jaar. Onder deze personen, en voor deze periode van 30 dagen, geeft 21% aan tijdens minstens 20 dagen cannabis te hebben gebruikt, 17% heeft 10 tot 19 dagen cannabis gebruikt, 21% 4 tot 9 dagen en 41% 1 tot 3 dagen. Analyse volgens geslacht en leeftijd Het percentage mannen dat regelmatig cannabis gebruikt (3,9%) is hoger dan het percentage vrouwen (1,3%). De prevalentie van het huidig gebruik van cannabis is hoger in de leeftijdsgroep van 15 tot 34 jaar (5,2% à 6,0%) dan in de oudere leeftijdsgroepen (2% of minder) (Figuur 11). De verschillen waargenomen tussen mannen en vrouwen, en tussen de jongsten en de ouderen, zijn significant na correctie voor respectievelijk leeftijd of geslacht. Figuur 11 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 279 De verdeling (in %) van de huidige gebruikers volgens het aantal dagen waarop cannabis wordt gebruikt, in functie van het geslacht of van de leeftijd, wordt voorgesteld in Tabel 1. Vanwege de kleine aantallen per categorie (n < 100), is het afgeraden deze bevindingen te extrapoleren naar de algemene bevolking, vooral wat betreft de interpretatie van de verschillen tussen de subgroepen van de bevolking. Zo geven de grijze zones in de tabel aan dat deze cellen met enige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Desalniettemin kan er vastgesteld worden dat één op vijf (21%) van de huidige gebruikers zware cannabisgebruikers zijn (> 20 dagen/maand). Dit percentage van zware cannabisgebruikers is echter lager dan in de jaren 2004 en 2008 (30%).

28 Tabel 1 Verdeling (%) van de huidige gebruikers van cannabis van 15 tot 64 jaar, volgens de frequentie van gebruik (in aantal dagen) tijdens de afgelopen maand, volgens geslacht, leeftijd en jaar, Gezondheidsenquête, België, 2013 > 20 dagen dagen 4-9 dagen 1-3 dagen N Mannen 18,5 20,9 22,4 38,3 103 Vrouwen 27,9 6,7 17,5 47, jaar 11,6 24,9 19,7 43, jaar 27,3 19,0 22,4 31, jaar 24,1 4,1 21,4 50,4 34 Totaal N n=32 n=18 n=32 n= GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten Totaal ,9 17,3 21,1 40,7 140 Totaal ,8 6,7 16,2 47,3 204 Totaal ,1 13,8 18,7 37,4 199 NB : Gezien hun kleine aantallen moeten de resultaten in de grijze zones met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken Na correctie voor leeftijd en geslacht, kan er geen lineaire gradatie worden vastgesteld tussen het huidig gebruik van cannabis in functie van het opleidingsniveau, noch in functie van de urbanisatiegraad van de woonplaats.. Evolutie over de tijd Tussen 2001 en 2013 is het percentage huidige gebruikers van cannabis van 15 tot 64 jaar op nationaal niveau niet gestegen (respectievelijk 2,7% en 2,6%) en de verschillen tussen de enquêtejaren zijn niet significant na correctie voor leeftijd en geslacht. De prevalentie van het huidig gebruik van cannabis is dus over de tijd constant gebleven (Figuur 12). 280

29 Figuur 12 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt, volgens jaar en gewest, Gezondheidsenquête, België, GEWESTEN Het Vlaams Gewest onderscheidt zich van de twee andere gewesten door een lager percentage huidige gebruikers van cannabis van 15 tot 64 jaar (1,7%); de percentages zijn dan weer statistisch gelijk (geen significant verschil) tussen het Brussels (5,2%) en het Waals Gewest (3,6%), na correctie voor leeftijd en geslacht. Het intensief gebruik van cannabis (> 20 dagen/maand) bij de huidige gebruikers lijkt een beetje meer voor te komen in het Brussels (23%) en in het Vlaams Gewest (23%) dan in het Waals Gewest (18%), maar door de kleine aantallen per gewest (N < 100) moeten de resultaten met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Vlaams Gewest In het Vlaams Gewest geeft 1,7% van de inwoners van 15 tot 64 jaar aan cannabis te hebben gebruikt in de afgelopen 30 dagen. Hiervan zou 23% intensieve gebruikers (> 20 dagen in de afgelopen 30 dagen) zijn. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten Huidige gebruikers komen relatief meer voor bij jongvolwassenen van jaar (3,4% à 3,8%) dan bij de ouderen ( 1%), en meer bij mannen (2,5%) dan bij vrouwen (0,9%). De hier vermelde verschillen zijn significant na correctie voor respectievelijk geslacht of leeftijd. Zes percent van de jonge Vlaamse mannen van jaar zijn huidige gebruikers van cannabis, wat lager is dan in de twee andere gewesten van het land (18% in het Brussels en 10% in het Waals Gewest). 281

30 Figuur 13 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Vlaams Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 282 Er lijkt een negatieve gradiënt te bestaan voor wat betreft de verdeling van huidige gebruikers van cannabis per opleidingsniveau, maar de verschillen zijn niet statistisch significant na correctie voor leeftijd en geslacht, zonder twijfel door de kleine aantallen. Er zijn ook geen verschillen volgens urbanisatiegraad. De evolutie is stabiel over de tijd (2,3% in 2001 tot 1,7% in 2013) gezien de waargenomen verschillen tussen de jaren niet significant zijn na correctie voor leeftijd en geslacht. Brussels Gewest De prevalentie van het huidig gebruik van cannabis (in de afgelopen 30 dagen) is in het Brussels Gewest (5,2%) twee keer hoger dan de nationale prevalentie (2,6%). Drieëntwintig percent van de huidige gebruikers gebruikt cannabis op een intensieve manier (> 20 dagen/maand). Bij de huidige gebruikers van cannabis zijn de mannen oververtegenwoordigd (7,7% tegen 2,8% van de vrouwen, significant verschil), alsook de jongeren van jaar (13%). Het percentage jonge mannen van jaar (Figuur 14) dat heeft aangegeven cannabis te hebben gebruikt in de 30 dagen voorafgaand aan het interview is ook drie keer hoger in het Brussels Gewest (18%) dan in het Vlaams Gewest (6%). Ook is het percentage jonge meisjes (15-24 jaar) dat in deze periode cannabis heeft gebruikt hoger in het Brussels Gewest (10%) dan in de twee andere gewesten van het land. Het lijkt erop dat er een positieve relatie bestaat tussen het huidig gebruik van cannabis en het opleidingsniveau, maar de betrouwbaarheid is klein als gevolg van de kleine aantallen (< 100) waardoor het moeilijk is hierover conclusies te trekken. Tot slot geeft de trendanalyse aan dat de prevalentie over de tijd constant is gebleven (5,2% in 2001 en in 2013).

31 Figuur 14 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Brussels Gewest Waals Gewest In het Waals Gewest zijn 3,6% van de inwoners van 15 tot 64 jaar huidige gebruikers (in de afgelopen 30 dagen) van cannabis: 5,6% van de mannen en 1,6% van de vrouwen (significant verschil na correctie voor leeftijd). Van deze huidige gebruikers is 18% een intensieve cannabisgebruiker (> 20 dagen van de 30 dagen). De huidige gebruikers van cannabis komen vooral voor in de twee jongste leeftijdsgroepen, zijnde de leeftijd van 15 tot 34 jaar (7,4% - 8,4%). We merken op dat in het Waals Gewest de prevalentie van huidige gebruikers van cannabis het hoogst is bij mannen van jaar (13%) (Figuur 15), terwijl dit in de andere gewesten in de leeftijdsgroep van jaar is. We observeren een lichte socio-economische gradiënt in de verdeling van de huidige gebruikers van cannabis, maar de verschillen zijn niet statistisch significant, zonder twijfel door de kleine aantallen. De urbanisatiegraad van de woonplaats beïnvloedt het huidig gebruik van cannabis niet. De percentages in het Waals Gewest zijn, zoals in de andere gewesten, stabiel gebleven over de tijd. GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 283

32 Figuur 15 Percentage van de bevolking van 15 tot 64 jaar dat in de afgelopen 30 dagen cannabis heeft gebruikt, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, 2013 Waals Gewest GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten 4.4. LEEFTIJD WAAROP VOOR HET EERST CANNABIS WERD GEBRUIKT BELGIË De personen van 15 tot 64 jaar die al cannabis hebben gebruikt, hebben dit - gemiddeld - voor de eerste keer gedaan op de leeftijd van 18 jaar en 5 maanden; de mediane leeftijd voor de eerste ervaring met cannabis is 17 jaar. Analyse volgens leeftijd en geslacht Figuur 16 Gemiddelde leeftijd waarop voor het eerst cannabis werd gebruikt bij de bevolking van 15 tot 64 jaar, volgens geslacht en leeftijd, Gezondheidsenquête, België, De gemiddelde leeftijd waarop voor het eerst cannabis werd gebruikt is ongeveer dezelfde bij vrouwen (18 jaar en 7 maanden) als bij mannen (18 jaar en 2 maanden) (marginaal significant verschil). Zoals ver-

33 wacht stijgt de leeftijd van het eerste gebruik met de huidige leeftijdsgroep (cohort) van de bevolking, maar is niet meer dan gemiddeld 30 jaar, zelfs bij de oudsten (55-64 jaar) (Figuur 16). Analyse volgens socio-economische achtergrondkenmerken De leeftijd van het eerste gebruik van cannabis varieert niet in functie van het opleidingsniveau wanneer de gegevens worden gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht. De urbanisatiegraad daarentegen is wel gerelateerd met het eerste gebruik van cannabis: men experimenteert vroeger (18 jaar) in de grootstedelijke gebieden dan in de halfstedelijke gebieden (19 jaar). Evolutie over de tijd De eerste ervaring met cannabis doet zich sinds 2004 op een, gemiddeld, steeds jongere leeftijd voor (Figuur 17), gaande van 19 jaar en 2 maanden in 2004 tot 18 jaar en 5 maanden in Het verschil in de gemiddelde leeftijd waarop een eerste ervaring met cannabis zich voordoet tussen deze twee jaren (maar niet 2008) is significant na correctie voor leeftijd en geslacht. Figuur 17 Gemiddelde leeftijd waarop voor het eerst cannabis werd gebruikt bij de bevolking van 15 tot 64 jaar, volgens jaar en gewest, Gezondheidsenquête, België, GEWESTEN GEBRUIK VAN ILLEGALE DRUGS 4. Resultaten Er zijn geen regionale verschillen voor wat betreft de gemiddelde leeftijd waarop voor het eerst cannabis werd gebruikt, ook niet na correctie voor leeftijd en geslacht. 285 Vlaams Gewest Personen die al cannabis hebben gebruikt, hebben dit voor het eerst gedaan op de gemiddelde leeftijd van 18 jaar en 4 maanden. Drie kwart van de gebruikers hebben dit geprobeerd vóór de leeftijd van 19 jaar. Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen voor wat de gemiddelde leeftijd bij het eerste gebruik betreft. Er worden wel verschillen in functie van het opleidingsniveau vastgesteld, nl. tussen de personen met een diploma hoger secundair (gemiddelde leeftijd van 19 jaar en een half) en de personen met een ander opleidingsniveau (18 jaar tot 18 jaar en 4 maanden), significante verschillen na correctie voor leeftijd en geslacht. De resultaten moeten echter met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, gezien de kleine aantallen (N < 100). Na correctie voor leeftijd en geslacht zijn er geen significante verschillen voor wat de urbanisatiegraad betreft. De gemiddelde leeftijd van het eerste gebruik van cannabis is in het Vlaams Gewest met 16 maanden gedaald tussen 2004 (19 jaar en 8 maanden) en 2013 (18 jaar en 4 maanden), en dit verschil is statistisch significant na correctie voor leeftijd en geslacht.

Het gebruik van illegale drugs

Het gebruik van illegale drugs Het gebruik van illegale drugs Lydia Gisle Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 53 E-mail :

Nadere informatie

Leefstijl en preventie

Leefstijl en preventie Leefstijl en preventie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 59 Bestudeerde indicatoren... 61 1. Voedingsgewoonten.... 61 3. Gebruik

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 3: GEBRUIK VAN GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSDIENSTEN Sabine Drieskens, Lydia Gisle (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

Het gebruik van tabak

Het gebruik van tabak Het gebruik van tabak Lydia Gisle Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 53 E-mail : lydia.gisle@iph.fgov.be

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 3: GEBRUIK VAN GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSDIENSTEN Sabine Drieskens, Lydia Gisle (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 3 Leefstijl IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

Gezondheid en samenleving

Gezondheid en samenleving Gezondheid en samenleving Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 115 Bestudeerde indicatoren... 117 1. Sociale gezondheid..... 117 2.

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Socio-economische ongelijkheden in gezondheid in het Vlaams Gewest

Socio-economische ongelijkheden in gezondheid in het Vlaams Gewest Socio-economische ongelijkheden in gezondheid in het Vlaams Gewest Analyse indicatoren Gezond leven Analyse van de gezondheidsenquête in opdracht van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Door Sabine

Nadere informatie

Gezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

Gezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Medische consumptie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 79 Bestudeerde indicatoren... 81 1. Contacten met zorgverstrekkers... 81

Nadere informatie

Houdingen ten aanzien van het levenseinde

Houdingen ten aanzien van het levenseinde Houdingen ten aanzien van het levenseinde Stefaan Demarest Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 3: GEBRUIK VAN GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSDIENSTEN Sabine Drieskens, Lydia Gisle (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

Vaccinatie. Jean Tafforeau

Vaccinatie. Jean Tafforeau Vaccinatie Jean Tafforeau Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 71 E-mail : jean.tafforeau@iph.fgov.be

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997 6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van

Nadere informatie

Gezondheidsenquête, België Gezondheidstoestand. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

Gezondheidsenquête, België Gezondheidstoestand. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Gezondheidstoestand Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 13 Gezondheidsindicatoren...15 1. Subjectieve gezondheid... 15 2. Chronische

Nadere informatie

Resultaten voor België Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Psychische Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997 6.2.1. Inleiding Binnen de verschillen factoren van risico gedrag heeft alcoholverbruik altijd al de aandacht getrokken van de verantwoordelijken voor Volksgezondheid. De WGO gebruikt de term "Ongeschiktheid

Nadere informatie

Inleiding. Bespreking pagina 1

Inleiding. Bespreking pagina 1 6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van

Nadere informatie

Monitor. alcohol en middelen

Monitor. alcohol en middelen Gemeente Utrecht, Volksgezondheid Monitor www.utrecht.nl/gggd alcohol en middelen www.utrecht.nl/volksgezondheid Thema 3 Gebruik van de verslavingszorg in Utrecht - 2012 1 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht,

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

Passief roken. Edith Hesse

Passief roken. Edith Hesse Passief roken Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Oationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 71 E-mail : his@wiv-isp.be Wetenschap

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997 6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van

Nadere informatie

Diensten voor thuiszorg en sociale en preventieve diensten

Diensten voor thuiszorg en sociale en preventieve diensten Diensten voor thuiszorg en sociale en preventieve diensten Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel

Nadere informatie

Preventie van wiegendood bij zuigelingen

Preventie van wiegendood bij zuigelingen Preventie van wiegendood bij zuigelingen Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 71

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 2 Gezondheidstoestand IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail :

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Ongevallen Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Ongevallen Gezondheidsenquête, België, 1997 6.10.1. Inleiding De term ongeval kan gedefinieerd worden als 'elk onverwacht en plots voorval dat schade berokkent of gevaar oplevert (dood, blessures,...) of als ' een voorval dat onafhankelijk van de

Nadere informatie

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde) Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau

4. Resultaten. 4.1 Levensverwachting naar geslacht en opleidingsniveau 4. Het doel van deze studie is de verschillen in gezondheidsverwachting naar een socio-economisch gradiënt, met name naar het hoogst bereikte diploma, te beschrijven. Specifieke gegevens in enkel mortaliteit

Nadere informatie

Het gebruik van alcohol

Het gebruik van alcohol Het gebruik van alcohol Lydia Gisle Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 53 E-mail : lydia.gisle@iph.fgov.be

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Sociale Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Sociale Gezondheid Gezondheidsenquête, België, 1997 5.8.1. Inleiding De WHO heeft in haar omschrijving het begrip gezondheid uitgebreid met de dimensie sociale gezondheid en deze op één lijn gesteld met de lichamelijke en psychische gezondheid. Zowel de

Nadere informatie

Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.)

Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) GEZONDHEIDSENQUETE 2013 Rapport 2: Gezondheidsgedrag en leefstijl Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Resultaten voor België Ongevallen Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Ongevallen Gezondheidsenquête, België, 1997 6.10.1. Inleiding De term ongeval kan gedefinieerd worden als 'elk onverwacht en plots voorval dat schade berokkent of gevaar oplevert (dood, blessures,...) of als ' een voorval dat onafhankelijk van de

Nadere informatie

Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages

Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Stoppen als huisarts: trends in aantallen en percentages Een analyse van de huisartsenregistratie over de

Nadere informatie

Resultaten voor België Risicofactoren voor wiegendood Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Risicofactoren voor wiegendood Gezondheidsenquête, België, 1997 6.7.4.1. Inleiding Er werd reeds vroeger bewezen dat een prematuur respiratoir systeem een oorzaak was voor wiegendood. Het gevaar bestond vooral tijdens de slaap. Met de huidige kennis van zaken zijn

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde) Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997 6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,

Nadere informatie

Klassiek wordt de mate van cariës voorgesteld door een cariës-index (DMFT-index = gemiddeld aantal gecarieerde, afwezige of gevulde tanden).

Klassiek wordt de mate van cariës voorgesteld door een cariës-index (DMFT-index = gemiddeld aantal gecarieerde, afwezige of gevulde tanden). 5.6.1. Inleiding Tandcariës is een ziekte waarbij de gemineraliseerde tandweefsels vernietigd worden als gevolg van zuurvorming die ontstaat bij de fermentatie van koolhydraten door bacteriën in de mond.

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997 6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,

Nadere informatie

Inleiding. Lydia Gisle

Inleiding. Lydia Gisle Inleiding Lydia Gisle Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 53 E-mail : lydia.gisle@iph.fgov.be

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Alcoholverbruik Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Alcoholverbruik Gezondheidsenquête, België, 1997 6.2.1. Inleiding Binnen de verschillen factoren van risico gedrag heeft alcoholverbruik altijd al de aandacht getrokken van de verantwoordelijken voor Volksgezondheid. De WGO gebruikt de term "Ongeschiktheid

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Alcoholverbruik Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Alcoholverbruik Gezondheidsenquête, België, 1997 6.2.1. Inleiding Binnen de verschillen factoren van risico gedrag heeft alcoholverbruik altijd al de aandacht getrokken van de verantwoordelijken voor Volksgezondheid. De WGO gebruikt de term "Ongeschiktheid

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Risicofactoren voor wiegendood Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Risicofactoren voor wiegendood Gezondheidsenquête, België, 1997 6.7.4.1. Inleiding Er werd reeds vroeger bewezen dat een prematuur respiratoir systeem een oorzaak was voor wiegendood. Het gevaar bestond vooral tijdens de slaap. Met de huidige kennis van zaken zijn

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZONDHEIDSGEDRAG EN LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013

FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013 FACTSHEET MAART 2014 FACTSHEET CONTINU ONDERZOEK ROOKGEWOONTEN 2013 KERNPUNTEN Een kwart (25%) van de Nederlandse bevolking vanaf 15 jaar rookt in 2013: 19% rookt dagelijks en 6% niet dagelijks. Het percentage

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 6 Gezondheid en Samenleving IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail

Nadere informatie

Epidemiologische gegevens

Epidemiologische gegevens Epidemiologische gegevens ESPAD (Vlaanderen) European School Survey Project on Alcohol and other Drugs Deelname van 35 landen 15- en 16-jarigen Sinds 2003 ook deelname van België (n= 2.320) Hieronder de

Nadere informatie

Tabak, cannabis en harddrugs

Tabak, cannabis en harddrugs JONGERENPEILING 0 ZUID-HOLLAND NOORD De jongerenpeiling heeft als doel om periodiek op systematische wijze ontwikkelingen in gezondheid en gewoonten van jongeren in kaart te brengen. Dit is het eerste

Nadere informatie

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2014

Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 2014 Gezondheid en (psycho)somatische klachten bij adolescenten in Vlaanderen 214 Inleiding Gezondheid in de internationale HBSC (Health Behaviour in School-aged Children) studie en in de Wereldgezondheidsorganisatie

Nadere informatie

Resultaten voor België Roken Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Roken Gezondheidsenquête, België, 1997 6.1.1. Inleiding Het tabaksgebruik is een van de voornaamste risicofactoren voor longkanker, ischemische hartziekten en chronische ademhalingsaandoeningen (1). Men schat dat er in Europa niet minder dan

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZODHEIDSEQUETE 2013 RAPPORT 2: GEZODHEIDSGEDRAG E LEEFSTIJL Lydia Gisle, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Tandhygiëne Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Tandhygiëne Gezondheidsenquête, België, 1997 5.6.1. Inleiding Tandcariës is een ziekte waarbij de gemineraliseerde tandweefsels vernietigd worden als gevolg van zuurvorming die ontstaat bij de fermentatie van koolhydraten door bacteriën in de mond.

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Introductie IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Middelengebruik: Cannabisgebruik

Middelengebruik: Cannabisgebruik Middelengebruik: Cannabisgebruik Inleiding Cannabisgebruik geeft zowel gezondheidsrisico s, psychosociale gevolgen als wettelijke consequenties 1,2. Frequent gebruik van cannabis wordt geassocieerd met

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Roken Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Roken Gezondheidsenquête, België, 1997 6.1.1. Inleiding Het tabaksgebruik is een van de voornaamste risicofactoren voor longkanker, ischemische hartziekten en chronische ademhalingsaandoeningen (1). Men schat dat er in Europa niet minder dan

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Gezondheidsenquête, België, 1997 Andere gezondheidsvoorzieningen en alternatieve geneeskunde

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Gezondheidsenquête, België, 1997 Andere gezondheidsvoorzieningen en alternatieve geneeskunde 7.6.1. Inleiding In dit hoofdstuk hebben we het over contacten met de kinesitherapeut, thuisverpleegkunde, voorzieningen voor bejaarden, de diëtist en arbeidsgeneeskundige diensten tijdens het afgelopen

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

Mondgezondheid. Johan Van der Heyden

Mondgezondheid. Johan Van der Heyden Mondgezondheid Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail: johan.vanderheyden@iph.fgov.be

Nadere informatie

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001

Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

Voedingsgewoonten. Sabine Drieskens

Voedingsgewoonten. Sabine Drieskens Voedingsgewoonten Sabine Drieskens Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 50 25 E-mail : sabine.drieskens@iph.fgov.be

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 4: FYSIEKE EN SOCIALE OMGEVING Rana Charafeddine, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

Kankerscreening. Jean Tafforeau

Kankerscreening. Jean Tafforeau Kankerscreening Jean Tafforeau Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 71 E-mail : jean.tafforeau@iph.fgov.be

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Uitgaven voor Gezondheidszorgen Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Uitgaven voor Gezondheidszorgen Gezondheidsenquête, België, 1997 7.7.1. Inleiding De basisprincipes van het huidige Belgische gezondheidssysteem zijn: vrije keuze van geneesheer door de patiënten, therapeutische vrijheid voor de practiserende geneesheren en toegankelijkheid

Nadere informatie

Contacten met de huisarts

Contacten met de huisarts Contacten met de huisarts Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail

Nadere informatie

Trends in nieuwe drugs. Tom Evenepoel, coördinator De DrugLijn Jochen Schrooten, stafmedewerker EWS

Trends in nieuwe drugs. Tom Evenepoel, coördinator De DrugLijn Jochen Schrooten, stafmedewerker EWS Trends in nieuwe drugs Tom Evenepoel, coördinator De DrugLijn Jochen Schrooten, stafmedewerker EWS BEGRIPPENKADER DESIGNER DRUGS volledig synthetisch precursoren (chemische grondstoffen) ontworpen = de

Nadere informatie

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)

Onderzoeksteam : (in alfabetische volgorde) Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be

Nadere informatie

V O LW A S S E N E N

V O LW A S S E N E N GENOTMIDDELEN V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 5 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in 2009 een schriftelijke

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 1: GEZONDHEID EN WELZIJN Johan Van Der Heyden, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J.

Nadere informatie

Gezondheidsenquête, België Methodologie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

Gezondheidsenquête, België Methodologie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Methodologie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Methodologie Inleiding Om sociale ongelijkheden in gezondheid in kaart te brengen en om mogelijke trends in de

Nadere informatie

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Inleiding De FOD Mobiliteit en Vervoer en het Vias-instituut hebben een grote enquête georganiseerd om de mobiliteitsgewoonten

Nadere informatie

SEH-behandelingen naar aanleiding van GHBgebruik

SEH-behandelingen naar aanleiding van GHBgebruik SEH-behandelingen naar aanleiding van GHBgebruik H. Valkenberg Uitgegeven door Stichting Consument en Veiligheid Postbus 75169 1070 AD Amsterdam Maart 2012 Bij de samenstelling van deze publicatie is de

Nadere informatie

Resultaten voor België Vaccinatie bij volwassen Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Vaccinatie bij volwassen Gezondheidsenquête, België, 1997 6.4.1. Inleiding. Het belang van vaccinatie programma s is ruimschoots aangetoond geweest. De vragen werden slechts gesteld aan personen van 15 jaar en ouder, aangezien de vaccinale dekking bij kinderen

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 4: FYSIEKE EN SOCIALE OMGEVING Rana Charafeddine, Stefaan Demarest (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance

Nadere informatie

Chronische Aandoeningen

Chronische Aandoeningen Chronische Aandoeningen Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be

Nadere informatie

KERNCIJFERS ROKEN 2017

KERNCIJFERS ROKEN 2017 OKTOBER 2018 KERNCIJFERS ROKEN 2017 DE LAATSTE CIJFERS OVER ROKEN, STOPPEN MET ROKEN, MEEROKEN EN HET GEBRUIK VAN ELEKTRONISCHE SIGARETTEN ROKEN IN NEDERLAND 23,1% van de volwassenen (18 jaar en ouder)

Nadere informatie

Aandeel van de gerechtigden op wachten overbruggingsuitkeringen. volledige werkloosheid - analyse volgens arrondissement

Aandeel van de gerechtigden op wachten overbruggingsuitkeringen. volledige werkloosheid - analyse volgens arrondissement Aandeel van de gerechtigden op wachten overbruggingsuitkeringen in de volledige werkloosheid - analyse volgens arrondissement Inleiding In ons recent onderzoek betreffende de gerechtigden op wacht- en

Nadere informatie

Contacten met beoefenaars van niet-conventionele geneeswijzen

Contacten met beoefenaars van niet-conventionele geneeswijzen Contacten met beoefenaars van niet-conventionele geneeswijzen Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050

Nadere informatie

Ambulante contacten met de specialist

Ambulante contacten met de specialist Ambulante contacten met de specialist Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642

Nadere informatie

Opname in het ziekenhuis

Opname in het ziekenhuis Opname in het ziekenhuis Sabine Drieskens Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 50 25 E-mail :

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 20 december 2013

PERSBERICHT Brussel, 20 december 2013 PERSBERICHT Brussel, 20 december 2013 Werkgelegenheid stabiel, werkloosheid opnieuw in stijgende lijn Arbeidsmarktcijfers derde kwartaal 2013 Na het licht herstel van de arbeidsmarkt in het tweede kwartaal

Nadere informatie

Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO.

Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO. 1. Referentie Referentie Vandercammen, M. (2009). Jongeren en kansspelen. Brussel: OIVO. Taal Nederlands ISBN - ISSN / Publicatievorm onderzoeksrapport 2. Abstract In dit onderzoek, uitgevoerd door het

Nadere informatie

Resultaten voor België Cardiovasculaire preventie Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor België Cardiovasculaire preventie Gezondheidsenquête, België, 1997 6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,

Nadere informatie

Contacten met paramedische zorgverstrekkers

Contacten met paramedische zorgverstrekkers Contacten met paramedische zorgverstrekkers Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57

Nadere informatie

Gezondheidsenquête, België Inleiding. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

Gezondheidsenquête, België Inleiding. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Inleiding Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Inleiding 1. Context De vergrijzing van de bevolking in onze samenleving is een heuse uitdaging op het gebied van

Nadere informatie

FACTSHEET HULPVERLENING VLAANDEREN

FACTSHEET HULPVERLENING VLAANDEREN VLAANDEREN juli 2017 Deze factsheet presenteert cijfers over de hulpverlening bij problemen met alcohol of andere drugs op basis van de belangrijkste cijfergegevens uit de TDI-registratie in Vlaanderen

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

STERFTECIJFERS 2015 Cijfers Zorg en Gezondheid 15 December 2017

STERFTECIJFERS 2015 Cijfers Zorg en Gezondheid 15 December 2017 Sterftecijfers 25 15.12.27 STERFTECIJFERS 25 Cijfers Zorg en Gezondheid 15 December 27 > Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid verwerkt zelf de sterftecertificaten van het Vlaams Gewest. Sinds 20 (registratiejaar

Nadere informatie

Wetenschappelijke Feiten. over. Psychoactieve Drugs. Tabak, Alcohol, en Verboden middelen

Wetenschappelijke Feiten. over. Psychoactieve Drugs. Tabak, Alcohol, en Verboden middelen pagina 1/6 Wetenschappelijke Feiten Bron: WGO (2004) over Psychoactieve Drugs Tabak, Alcohol, en Verboden middelen Samenvatting en details: GreenFacts Context - Psychoactieve drugs zoals tabak, alcohol,

Nadere informatie

Alcoholhulpvraag in Nederland

Alcoholhulpvraag in Nederland Alcoholhulpvraag in Nederland Belangrijkste ontwikkelingen van de hulpvraag voor alcoholproblematiek in de verslavingszorg 25-214 Houten, december 215 Stichting IVZ Alcoholhulpvraag in Nederland Belangrijkste

Nadere informatie

Epidemiologie van Clostridium difficile infecties in België. Rapport 2016 Samenvatting

Epidemiologie van Clostridium difficile infecties in België. Rapport 2016 Samenvatting Epidemiologie van Clostridium difficile infecties in België Rapport 2016 Samenvatting AUTEURS C. VALENCIA, M.-L. LAMBERT Voor het Nationale Referentielaboratorium: M. DELMÉE, J. VAN BROECK Epidemiologie

Nadere informatie

Medische preventie van cardiovasculaire aandoeningen

Medische preventie van cardiovasculaire aandoeningen Medische preventie van cardiovasculaire aandoeningen Edith Hesse Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02

Nadere informatie

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Beperkingen Gezondheidsenquëte, België, 1997

Resultaten voor Vlaamse Gemeenschap Beperkingen Gezondheidsenquëte, België, 1997 5.3.1. Inleiding. Er is een duidelijke verschuiving gekomen in het ervaren van de gezondheid door de bevolking. Dit is mede een gevolg van de relatie tussen de demografische en de epidemiologische transitie

Nadere informatie

Inleiding. Johan Van der Heyden

Inleiding. Johan Van der Heyden Inleiding Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be

Nadere informatie

PERSBERICHT CIM 22/04/2015

PERSBERICHT CIM 22/04/2015 PERSBERICHT CIM 22/04/2015 Nieuwe CIM studie over kijkgedrag op nieuwe schermen Belgen keken nooit eerder zoveel naar TV-content Het CIM, verantwoordelijk voor kijkcijferstudies in België, volgt sinds

Nadere informatie