STOMAZORG UZGENT. leerdoelen. leerdoelen. Leerdoelen. leerdoelen. Praktische leerdoelen: De student kent het verschil tussen een

Transcriptie

1 leerdoelen STOMAZORG UZGENT Chantal Tielemans Isabel De Cocker stomaconsulenten De student kent het verschil tussen een tijdelijke en een definitieve stoma De student kent het verschil tussen een dubbelloops- en een eindstandig stoma De student kent het verschil tussen ileo- colo- en urostoma De student begrijpt het belang van een nauwkeurige plaatsbepaling leerdoelen De student kent het ééndelig en tweedelig stomamateriaal De student kan het materiaal onderscheiden van een ileo-, colo- en urostoma De student kent de basisprincipes voor de verzorging van een niet gecompliceerd stoma Leerdoelen De student kent het belang van een convexe plaat De student kan volgende begrippen omschrijven: beenzakje, minicap,, high output systeem, applicatie met landingsbaan, irrigatie, hydrocolloïde de pasta en poeder, leerdoelen De student kan een diagnose stellen en de gepaste therapie opstellen bij irritatie, allergie, retractie, prolaps,, schimmel, dehiscentie Praktische leerdoelen: De student kan de maat nemen van de stoma De student kan op een correcte manier de stomaplaat uitknippen De student kan de basisprincipes van stomazorg toepassen De student kan een correcte materiaalkeuze maken

2 Definitie:Wat is een stoma? Oorsprong Grieks Betekent mond of opening Stoma is een onnatuurlijke, al of niet kunstmatige opening die een lichaamsholte met de buitenwereld verbindt Soorten stomata Gastrostomie Jejunostomie Ileostomie Cervicostomie Caecostomie- appendicostomie Colostomie Muceuze fistel urostomie Indicaties: colostomie Indicaties: colostomie Eindstandig : Definitief of tijdelijk: Vervanging van anus (Abdominale Peritoneale Rectum Amputatie= APRA) Rectumtumor (laag = <2 cm) Radiorectitis Palliatie van obstruerende tumor Perforatie door bvb diverticulitis Rectovaginale fistel tgv bestraling, moeilijke bevalling Rectovesicale fistel tgv vb diverticulitis Dubbelloops: altijd tijdelijk Decompressie bij kinderen Anale atresie Imperforatio ani Ziekte van Hirschsprung COLON ASCENDENS LOCATIE? rechterzijde SOORT ONTLASTING? vloeibaar tot halfgebonden doorlopend uitscheiding bevat voor de huid bijtende enzymes COLOSTOMIE COLON TRANSVERSUM LOCATIE? midden abdomen COLOSTOMIE SOORT ONTLASTING? meestal halfvloeibaar bevat voor de huid bijtende enzymes OPVANGMATERIAAL IN ONS ZIEKENHUIS? tweedelig opvangsysteem goede huidbescherming L. Van Vooren Urologie UZ Gent OPVANGMATERIAAL IN ONS ZIEKENHUIS? tweedelig opvangsysteem goede huidbescherming L. Van Vooren Urologie UZ Gent

3 COLON DESCENDENS COLOSTOMIE Indicaties: ileostoma LOCATIE? linker abdomen SOORT ONTLASTING? eerst halfvloeibaar later gebonden OPVANGMATERIAAL IN ONS ZIEKENHUIS? eerst tweedelig opvangsysteem later eendelig systeem colonirrigatie : kapje of minizak Definitief: na colectomie wegens Colitis ulcerosa Ziekte van Crohn Familiale polyposis Uitgebreide carcinomatose v.colon Ziekte van Hirschsprung v/h ganse colon L. Van Vooren Urologie UZ Gent Indicaties: ileostoma Indicaties: ileostoma - Lokalisatie: - Soort ontlasting: uitscheiding rechter onderste gedeelte vloeibaar doorlopende Prikkelend voor huid Loopstoma : ALTIJD tijdelijk Tijdelijk: na partiële enterectomie wegens: Darmischemie Ziekte van Cröhn Obstructie Tumoren van rechter colon Infectieuze processen, Protectie van suturen,, fistels, ileoanale pouch Decompressie: vb meconium ileus, tumoraal proces CHIRURGISCHE TECHNIEKEN LOOPSTOMA darmlis wordt in lengte ingesneden aanvoerende en afvoerende opening darmslijmvlies wordt omgevouwen en soms aan huid gehecht stoma groeit vast aan buikwand

4 Types: dubbelloops stoma Dubbelloops stoma CHIRURGISCHE TECHNIEKEN EINDSTANDIG STOMA EINDSTANDIG (terminaal) STOMA uiteinde darm wordt door buikwand naar buiten gebracht darmslijmvlies wordt omgevouwen en soms aan huid gehecht Soorten Urostoma s steeds definitief Ureterocutaneostomie Ureterocutaneostomie Bricker-lis Unilateraal, bilateraal, 2 in 1 stoma Bij patiënt met beperkte levensverwachting en/of slechte algemene toestand Complicaties: - Stenose t.h.v.. stoma dilatatie of permanente aanwezigheid van catheters vereist - Pyelonefritis +, steenvorming+

5 Bricker-lis Dundarmlis (15 cm) tussen ureter en buikwand Soms dundarmlis tussen blaas en buikwand Meestal rechts, links ook mogelijk Eventueel sigmoid of colon transversum indien ileum onbruikbaar Stenose op overgang ureter-darm Breukvorming naast stoma Pre- operatieve plaatsbepaling Lage plaatsbepaling denkbeeldige driehoek gevormd door: os pubis navel crista iliaca Hoge plaatsbepaling DE PLAATSBEPALING de stoma wordt best niet geplaatst in de buurt van : littekens en huidplooien : leiden tot lekkage door oneffenheden navel : opvangmateriaal kleeft niet in de navel Vermijden van huidplooien heup- en schaambeen : door beweging komt de plaat gemakkelijker los taille : ongemakkelijk wanneer de patiënt een broek of rok draagt kledij schuurt tegen opvangmateriaal

6 DE PLAATSBEPALING de patiënt moet zijn stoma goed kunnen zien om een optimale verzorging te bevorderen Stoma plaats bepaling er is een gladde huidoppervlakte van 10 op 10 cm nodig omdat het opvangmateriaal ongeveer die afmeting heeft de patiënt moet staan, zitten en lopen zodat de ideale plaats kan bepaald worden MATERIAALKEUZE EN BENODIGDHEDEN Materialen 1- delig of 2 delig systeem Vuilniszakje, Kleenex Washand en handdoek Neutrale zeep en lauw water Schaar en maatkaartje Materiaal 1940 Materiaal 2012 Dansac

7 Landingsbaan Kneedbare plaat Kneedbare plaat Kneedbare plaat Coloplast Convatec Hollister

8 High Output Minicap urostoma Werkwijze : VERVANGEN MATERIAAL Voor de maaltijd om peristaltiek te vermijden Ondersteun de huid Verwijder het materiaal van boven naar onder (oppassen voor stripping)

9 VERVANGEN MATERIAAL Observeer de verwijderde plaat, de inhoud, de peristomale huid Het stoma : kleur en vorm De werking van het stoma : flatus en stoelgang Bij stoelgangverlies tijdens de verzorging kan men gebruik maken van een tampon Huid en stoma wassen met lauw water en eventueel neutrale zeep Goed spoelen VERVANGEN MATERIAAL De huid droog deppen, niet wrijven Observeer de peristomale huid en het stoma op defecten Gebruik nooit producten op basis van ether, alcohol, aceton of andere agressieve middelen om de huid te reinigen Opvangsysteem klaarmaken Klem vastmaken aan opvangzakje Met de maatkaart de juiste omtrek van het stoma meten De plaat zo nauwkeurig mogelijk uitknippen, zonder de beschermlaag te verwijderen

10 VERVANGEN MATERIAAL Huid nogmaals droogdeppen Beschermlaag van de plaat verwijderen De plaat van onder naar boven aanbrengen en die volledig inmasseren te beginnen vanaf het stoma Eventuele blote huiddeeltjes beschermen met pasta De patiënt op handrug laten blazen ondertussen het opvangzakje aanbrengen De plaat kan juist voor de verzorging onder de oksel/dij van de patiënt op temperatuur worden gebracht Bij colostoma : (éé( ééndelig systeem) 2 maal daags het stomazakje vervangen Bij ileostoma (tweedelig systeem) na 2 tot 3 dagen (maximum 4 dagen) plaat verversen als de plaat verweekt is als er een opening is tussen plaat en stoma of huid bij branderigheid of jeuk Hulpmiddelen Ondersteunen het gebruik van opvangmaterialen Verhogen de bescherming van de peristomale huid Bieden de drager meer zekerheid en comfort Het opvangzakje dagelijks vernieuwen en ledigen indien voor de 1/2 gevuld

11 Dansac Niltac Hospitera SILESSE / HOSPITERA CAVILON/ 3M Eurotec Convatec Hollister Coloplast Indikken output Coloplast Eurotec Hollister

12 Complicaties Complicaties Meest voorkomend bij: 1.Inflammatoire darmziekten 2.Slechte algemene toestand van de patiënt 3.Cortico -therapie 4.vaker bij ileostoma dan colostoma Complicaties Deze kunnen ingedeeld worden in 3 groepen: Irritatie 1.Mechanisch 2.Metabool 3.Psychosociaal Allergie 1% van huidirritaties

13 Retractie Dehiscentie

14 Dehiscentie Stenose Prolaps

15 PROLAPS Als je niet zeker bent wat er gebeurt met het stoma!!!!!! Raadpleeg de behandelende arts van het ziekenhuis Raadpleeg de stomaconsulente van het ziekenhuis Probeer dit probleem niet zelf op te lossen! Tumoren

16 fistels Granuloomvorming