George Möller 29 september 2015

Transcriptie

1 George Möller 29 september 2015 Waar komt moraliteit vandaan Wat is ethiek

2 GEDRAG EN ETHIEK OGENSCHIJNLIJK NIET LOGISCH GEDRAG Wat heeft een Afrikaanse witkapbijeneter te maken met ethiek en de rol van de Actuaris Natuur, biologie en cultuur als realiteit in de financiële markten. Natuur heeft een hele sterke drang tot optimalisatie en daarmede efficiënt gedrag. Kosten en baten niet in euro s maar in energie gebruik. Energiebalans essentieel. Mensen zijn ook onderdeel van het dierenrijk

3 Ons gedrag bepaald door wetten; regels en codes vaak is de oorsprong daarvan zoek. Regelgeving Financiële markten complex en onoverzichtelijk. Wij hebben onvoldoende idee wat we wel en niet kunnen beïnvloeden; we hebben een geïnfleerd beeld van onze mate van vrijheid. We zijn te ruimhartig in het beantwoorden van de schuldvraag We verdoen deel van onze tijd met nadenken over in wezen onwrikbare natuurwetten.

4 Natuurwetten Kan je niet omheen. De werkelijkheid van de zwaartekracht. Duurzaamheid. Biologische wetten. Is een gegeven gericht op overleven vanuit het animale ten koste van alles en iedereen. Culturele wetten. Menselijke toevoeging. Voor een deel onderdrukking van animale voor een deel stimulering daarvan. Voor een deel compassie. Voor een deel nette afspraken om het leven in goede banen te leiden.

5 de onmenselijke budget discipline van Brussel Syriza Griekenland het efficiency denken aan de Universiteiten Amsterdams studenten het neo-liberalisme Jeremey Corbijn Old Labour de 42 urige werkweek Franse vakbonden belasting betalen Rijke Amerikaan Toezichthouders neo-liberale denkers

6 Natuurwetten Budgetdiscipline. Solvabiliteit en liquiditeit. De werkelijkheid van de zwaartekracht Biologische wetten. Biologische moraal; hechting;geweld;reiniging;samenwerking. Geweld=marktmisbruik en deceptie. Culturele wetten. Beginselmoraal = Rationele ethiek. Voor een deel onderdrukking van biologie; voor een deel stimulering daarvan. Voor een deel nette afspraken om het leven in goede banen te leiden.

7 HET MORELE INSTINCT JAN VERPLAETSE Rationele ethiek/ beginsel moraal (geloof tot eind vorige eeuw) Biologisch/emotie moraal hechtingsmoraal geweldmoraal reinigingsmoraal samenwerkingsmoraal ANIMAL SPIRIT AKERLOF EN SHILLER Rationele economie/homo economicus/efficiënte markten (geloof tot eind vorige eeuw) Animal Spirit Uitbundig optimisme Kudde gedrag nominalisme verhalen angst

8 Welke van de onderstaande economisch/ financiële waarden zijn in essentie onderdeel van natuurwetten dan wel biologisch of cultureel bepaald. LoN Bio Cult Volledige werkgelegenheid Variabele beloning Integriteit van de bedrijfsvoering Gelijke kansen Normaal verdeling Bepaling dekkingsgraad pensioenfondsen Parlementaire enquête

9 Welke van de onderstaande economisch/ financiële waarden zijn in essentie onderdeel van natuurwetten dan wel biologisch of cultureel bepaald. LoN Bio Cult Het efficiency denken Eerlijke markten Financiële stabiliteit Reorganisatie Solidariteit Klant centraal

10 Eerlijkheid en compassie (= fairness).. Integriteit Inlevingsvermogen Neutrale mores zoals.afspraken maken over een geordende samenleving. ( links rijden of rechts rijden)

11 NEDERLANDSE PRIMATOLOOG. HOOGLERAAR IN US ONDERZOEKER NAAR OPPERDIEREN De Waal onderzocht binnen primatengemeenschappen naar conflictoplossing, verzoening, empathie en de evolutie van de moraliteit. Frans de Waal publiceerde een artikel in het Amerikaanse tijdschrift PNAS waarin werd aangetoond door middel van spiegeltest dat olifanten over zelfbewustzijn beschikken. Olifanten scharen zich darmede in het rijtje mens, mensaap en dolfijn.

12 Belastingmoraliteit. Waarom hebben Grieken en Amerikanen een zwakkere belastingmoraliteit dat de Nederlanders. Schuldgevoel van de Duitsers Wapenbezit van de Amerikanen.

13 Zit sterk in het culturele domein Integriteit van proces en afspraken Onafhankelijkheid een belangrijke deugd Professionaliteit staat voorop.

14 Formuleer waarom Volkswagen fout is in lijn met onderstaande principes: Deontologisch (Kant) Consequentialistisme (Utilisme/Utilitarianisme) Deugdenethiek Pragmatische ethiek Eer - en Gewetens ethiek

15 Deontologisch Je mag je klant niet belazeren Consequentialistisme (Utilisme/Utilitarianisme) We krijgen enorme claim aan ons broek. Klant zal het niet waarderen. Deugdenethiek Wij willen eerlijk zijn naar onze medemens. Pragmatische ethiek Zo doen wij geen zaken. Past niet bij onze bedrijfsvoering. Eer- en Gewetens ethiek (externe tegenover interne normering het staat op de voorpagina van alle kranten; het internationale nieuwsitem Ik kan er niet mee leven; kan me zelf niet in de spiegel aankijken.)

16 Niet houden aan ethische normen is ook levensbedreigend niet vanuit de natuur maar vanuit de mensheid. Volkswagen Assad Subprime crisis in de US Griekenland Ethiek is ook risicomanagement

17 Einde. Vragen?