ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER 4 HOE WORDT DE JAARREKENING BESTUDEERD IN DIT BOEK?... 5

Transcriptie

1 DEEL 0 ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER 1 WELKE JAARREKENINGEN WORDEN BESTUDEERD? ONDERNEMINGEN: VOLLEDIGE VERSUS VERKORTE JAARREKENING Ondernemingen Jaarrekening volgens het volledige schema Jaarrekening volgens het verkorte schema Te volgen rekeningenstelsel VERENIGINGEN (AL OF NIET INTERNATIONAAL) EN STICHTINGEN ZONDER WINSTOOGMERK: VOLLEDIGE VERSUS VERKORTE JAARREKENING Verenigingen (al of niet internationaal) en stichtingen zonder winstoogmerk Jaarrekening volgens het volledige schema Jaarrekening volgens het verkorte schema Te volgen rekeningenstelsel HOE WORDT DE JAARREKENING BESTUDEERD IN DIT BOEK?... 5 DEEL 1 PERMANENTE FINANCIERING EN FINANCIERINGSMIDDELEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR HOOFDSTUK 1 KAPITAAL BOEKHOUDRECHT Voorstelling Vorming van het kapitaal KAPITAAL BIJ NATUURLIJKE PERSONEN OF BIJ BIJKANTOREN EN CENTRA VAN WERKZAAMHEDEN ix

2 3 KAPITAAL IN DE NAAMLOZE VENNOOTSCHAP, DE BESLOTEN VENNOOT- SCHAP MET BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID EN DE COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP OP AANDELEN PRIVÉ-UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING IN SPECIËN Beschrijving van de oprichting en kapitaalverhoging Boekhoudkundige verwerking van de oprichting of kapitaalverhoging Kosten van oprichting en van kapitaalverhoging Vennoten in gebreke PRIVÉ-UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING DOOR INBRENG IN NATURA Beschrijving van inbreng in natura Boekhoudkundige verwerking van de inbreng in natura OPENBARE UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING IN SPECIËN Beschrijving van de openbare inschrijving Boekhoudkundige verwerking KAPITAALVERHOGING DOOR HERSCHIKKING VAN BESTAAND VERMOGEN Kapitaalverhoging door incorporatie van reserves, uitgiftepremies, herwaarderingsmeerwaarden en overgedragen winst Kapitaalverhoging door bestemming van de winst van het boekjaar Kapitaalverhoging door incorporatie van schulden VERMINDERING VAN HET KAPITAAL Kapitaalvermindering door terugbetaling Kapitaalvermindering door ontheffing van de verplichting tot storten Kapitaalvermindering via aanzuivering van overgedragen verliezen Kapitaalvermindering door aanzuivering van verliezen van het lopende boekjaar VOORKEURRECHT Begrip Theoretische prijsbepaling Niet-uitoefening van het voorkeurrecht RESULTATENREKENING TOELICHTING KAPITAAL BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Voorstelling Begrip beginvermogen Overgang voor verenigingen die vóór 1 januari 2004 bestonden Verenigingen opgericht vanaf 1 januari x

3 Veranderingen binnen het beginvermogen Begrip permanente financiering OEFENINGEN HOOFDSTUK 2 UITGIFTEPREMIES BOEKHOUDRECHT Voorstelling Economische betekenis KAPITAALVERHOGING VIA PRIVATE INSCHRIJVING KAPITAALVERHOGING VIA OPENBARE INSCHRIJVING KAPITAALVERHOGING DOOR INCORPORATIE VAN SCHULDEN AANWENDING VAN UITGIFTEPREMIES WARRANTS NIET VERBONDEN AAN NIEUW UITGEGEVEN AANDELEN RESULTATENREKENING EN TOELICHTING CASE: KAPITAAL EN UITGIFTEPREMIES UITGIFTEPREMIE BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN OEFENINGEN HOOFDSTUK 3 HERWAARDERINGSMEERWAARDEN BOEKHOUDRECHT Voorstelling Juridische achtergrond DE GEWONE HERWAARDERING (ART. 57 KB 30/01/2001) Begrip Bespreking Activa die niet noodzakelijk zijn voor de voortzetting van het bedrijf (of een onderdeel ervan) Activa die noodzakelijk zijn voor de voortzetting van het bedrijf Actiefgebonden rendabiliteitsvoorwaarde xi

4 2.4.2 Algemene rendabiliteitsvoorwaarde Boekhoudkundige verwerking HERWAARDERINGSMEERWAARDEN ONTSTAAN UIT TERUGNAME VAN GEBOEKTE WAARDEVERMINDERINGEN (ART. 100 KB 30/01/2001) Deelnemingen, effecten en andere waarden behorende tot de geldbeleggingen Immateriële en materiële vaste activa met onbeperkte levensduur Immateriële en materiële vaste activa met beperkte levensduur OMZETTING VAN HERWAARDERINGSMEERWAARDEN Omzetting in kapitaal Incorporatie in het kapitaal van herwaarderingsmeerwaarden en latere minderwaarden (Advies 113/4) Aanrekenen van Overgedragen verlies op Herwaarderings meer waarden (Advies 113/3) VERKOOP VAN GEHERWAARDEERDE VASTE ACTIVA Algemene principes Verkoop van geherwaardeerde vaste activa Belastbaarheid van de meerwaarden Eerste voorbeeld: Afschrijvingsdeel in herwaarderingsmeerwaarden werd naar reserves overgeboekt Tweede voorbeeld: Afschrijvingsdeel in herwaarderingsmeerwaarden werd niet naar reserves overgeboekt Derde voorbeeld: Herwaarderingsmeerwaarde werd omgezet in kapitaal Diverse opmerkingen RESULTATENREKENING TOELICHTING HERWAARDERINGSMEERWAARDE BIJ VERENIGINGEN EN STICHTINGEN OEFENINGEN HOOFDSTUK 4 RESERVES OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) BOEKHOUDRECHT Voorstelling VAN RESULTATENREKENING NAAR RESULTAATVERWERKING VENNOOTSCHAPSBELASTING Algemene principes van de vennootschapsbelasting xii

5 3.1.1 Fiscale winst Tarieven van de vennootschapsbelasting Vermeerdering en uitgespaarde vermeerdering Boekhoudkundige verwerking van de voorafbetaling Boekhoudkundige verwerking van de belastingberekening einde boekjaar Voorafbetaling = belastingberekening Voorafbetaling < belastingberekening Voorafbetaling > belastingberekening Samenvattend Belasting over vorige boekjaren Afloop van de belastingcyclus Regularisering via ontvangst van het aanslagbiljet Bericht van wijziging dat na controle volgt en waartegen de onderneming geen bezwaar indient Betwiste aanslagen Samenvatting van de rekeningen i.v.m. belastingen ANDERE BELASTINGEN VAN HET BOEKJAAR Onroerende voorheffing Roerende voorheffing Buitenlandse belastingen BEPALEN VAN HET TE BESTEMMEN RESULTAAT Extracomptabel Boekhoudkundig Voorstelling DE RESULTAATVERWERKING Algemene principes Uitkeerbare winst Te bestemmen winst Te verwerken verlies Onttrekkingen aan reserves Onttrekkingen/toevoegingen aan kapitaal en uitgiftepremie Samenvattende resultaatverwerkingstabel INTERIMDIVIDEND, TUSSENTIJDS DIVIDEND, KEUZEDIVIDEND Interimdividenden Tussentijds dividend Keuzedividend WETTELIJKE RESERVE INKOOP VAN EIGEN AANDELEN Berekenen van de reserveerbare winst Andere voorwaarden xiii

6 9.3 Boekhoudkundige verwerking van de aankoop eigen aandelen Dividenden voor de eigen aandelen Waardevermindering op eigen aandelen Vervreemding van de eigen aandelen Waardeloos worden van de eigen aandelen ANDERE ONBESCHIKBARE RESERVES (13110) Statutaire onbeschikbare reserve Reserve tot aflossing van het kapitaal Het overschot op de kapitaalvermindering tot dekking van een voorzienbaar verlies BELASTINGVRIJE RESERVES (13200) Begrip Monetaire meerwaarden Gedwongen meerwaarden Vrijwillig gerealiseerde meerwaarde BESCHIKBARE RESERVES (13300) OVERGEDRAGEN WINST (14000) OVERGEDRAGEN VERLIES (14100) VOORSTELLING IN DE JAARREKENING Rapportering over belastingen Rapportering over de bestemming van de winst of de verwerking van het verlies CASE: RESERVES EN OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) BESTEMDE FONDSEN EN OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) BINNEN VERENIGINGEN Voorstelling Resultaatbepaling binnen de vereniging Bestemming van het resultaat binnen de vereniging Bestemde fondsen en hun aanwending OEFENINGEN HOOFDSTUK 5 KAPITAALSUBSIDIES BOEKHOUDRECHT Voorstelling Soorten subsidies Kenmerken van de kapitaalsubsidies Subsidierecht xiv

7 2 EXPLOITATIESUBSIDIES RENTESUBSIDIES KAPITAALSUBSIDIES Algemeen principe Uitgewerkt voorbeeld KAPITAALSUBSIDIES ZONDER VRIJSTELLING VAN VENNOOTSCHAPS- BELASTING Algemeen principe Uitgewerkt voorbeeld VERKOOP VAN EEN VAST ACTIEF WAARVOOR KAPITAALSUBSIDIE WERD VERKREGEN Algemeen principe Uitgewerkt voorbeeld Uitgewerkt voorbeeld met uitgestelde belastingen BIJZONDERE GEVALLEN Kapitaalsubsidie waarvan de toezegging na de eerste afschrijving gebeurt Voorbeeld: de toekenning wordt over verschillende jaren gespreid Kapitaalsubsidies op activa met onbeperkte levensduur Herziening van kapitaalsubsidies Wijziging van de belastingvoet RESULTATENREKENING TOELICHTING CASE: KAPITAALSUBSIDIES SUBSIDIES BIJ (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Voorstelling jaarrekening en rekeningenstelsel Omschrijving van kapitaalsubsidies Waardering van kapitaalsubsidies Boekhoudkundige verwerking Enkele voorbeelden OEFENINGEN HOOFDSTUK 6 VOORZIENINGEN VOOR RISICO S EN KOSTEN UITGESTELDE BELASTINGEN BOEKHOUDRECHT Voorstelling xv

8 1.2 Voorzieningen voor risico s en kosten Uitgestelde belastingen VOORZIENINGEN VOOR PENSIOENEN EN SOORTGELIJKE VERPLICHTINGEN Actuele situatie Verplichtingen, voortvloeiende uit brugpensioen VOORZIENINGEN VOOR BELASTINGEN Betwiste aanslagen (Advies 128/6) Uitspraak VOORZIENINGEN VOOR GROTE HERSTELLINGS- EN ONDERHOUDS- WERKEN Begrip Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking bij de maandelijkse methode Voorzieningen als uitzonderlijke kost VOORZIENINGEN VOOR OVERIGE RISICO S EN KOSTEN Voorzieningen voor technische waarborgverplichtingen Voorzieningen voor hangende geschillen Andere voorzieningen UITGESTELDE BELASTINGEN Uitgestelde belastingen op kapitaalsubsidies Uitgestelde belastingen op gerealiseerde meerwaarden RESULTATENREKENING EN TOELICHTING Resultatenrekening Toelichting VOORZIENINGEN VOOR RISICO S EN KOSTEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN BINNEN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Voorzieningen voor risico s en kosten Algemeen Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht Uitgestelde belastingen CASE: VOORZIENINGEN VOOR RISICO S EN KOSTEN OEFENINGEN xvi

9 HOOFDSTUK 7 SCHULDEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR BOEKHOUDRECHT Voorstelling Begrippen Waarderingsregels TERMIJNKREDIET MET GELIJKE KAPITAALAFLOSSING (DEGRESSIEVE PERIODIEKE BETALINGEN) Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Afsluiten van een leningscontract en ontvangst van het provenu Kosten bij het afsluiten van de lening Rente op de lening in de jaarlijkse methode Rente op de lening in de maandelijkse methode Provisiekosten op het nog niet opgenomen kapitaal Aanduiden einde boekjaar van het gedeelte van de lening dat volgend boekjaar vervalt Aflossen van de lening Samenvattend schema Uitgewerkt voorbeeld: lening met gelijke kapitaalaflossing (postnumerando) Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode Uitgewerkt voorbeeld: lening met gelijke kapitaalaflossing (prenumerando) Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode TERMIJNKREDIET MET ANNUÏTEITEN (GELIJKE BETALINGEN) Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld: lening met annuïteiten Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode TERMIJNKREDIET MET INTEGRALE AFLOSSING OP HET EINDE VAN DE LOOPTIJD (BULLET) Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld: lening met integrale aflossing op het einde van de looptijd Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode xvii

10 5 WENTELKREDIETEN Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld: wentelkrediet Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR LENING MET VASTE INTREST OP INITIEEL BEDRAG VAN DE LENING (FINANCIERINGSKREDIET) Omschrijving Speciale waarderingsregels Berekening van de intrest ten laste van het resultaat Boekingswijze Uitgewerkt voorbeeld: lening met vaste intrest op initieel kapitaal Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR SCHULDEN WAARBIJ DE NOMINALE WAARDE DE RENTE OMVAT Omschrijving Speciale waarderingsregels Boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een lening waarbij de nominale waarde de rente omvat Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR RENTELOZE SCHULDEN EN SCHULDEN MET EEN ABNORMAAL LAGE RENTE Omschrijving Speciale waarderingsregels Boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze schuld, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode Uitgewerkt voorbeeld van schuld met een abnormaal lage rentevoet, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd Gegevens en aflossingstabel Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze schuld, terugbetaalbaar in annuïteiten Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode Uitgewerkt voorbeeld van een laag rentende schuld, terugbetaalbaar in annuïteiten Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode xviii

11 9 SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR OBLIGATIELENINGEN Omschrijving Speciale waarderingsregels Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Beslissing tot uitgifte Intekening en storting Agio en disagio Rentebetaling Terugbetaling op vervaldag Samenvattend schema Uitgewerkt voorbeeld van een obligatielening Gegevens en aflossingstabel (lineaire methode) Aflossingstabel (volgens samengestelde intrest) Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode (lineaire methode) INTRESTSUBSIDIES Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een intrestsubsidie Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode RESULTATENREKENING EN TOELICHTING Resultatenrekening Toelichting OEFENINGEN APPENDIX: INLEIDENDE BEGRIPPEN UIT DE FINANCIËLE WISKUNDE DEEL 2 INVESTERINGEN IN DUURZAME MIDDELEN EN ANDERE BELEGGINGEN HOOFDSTUK 8 OPRICHTINGSKOSTEN BOEKHOUDRECHT Voorstelling: volledig en verkort schema Definities Waarderingsregels Andere gevolgen BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING EN WAARDERING BIJ VERWERVING Aanschaffing bij derden: de aankoopprijs (directe waardering) Herstructureringskosten xix

12 3 BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING EN WAARDERING BIJ WAARDEDALINGEN Afschrijvingen Aanvullende afschrijvingen TOELICHTING OEFENINGEN HOOFDSTUK 9 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA BOEKHOUDRECHT Voorstelling Definitie VERWERVING Aanschaffing door aankoop bij derden Aanschaffing door eigen werken Aanschaffing door inbreng of door verwerving van een bedrijfstak of ondernemingsgeheel Samenvattend schema WAARDEDALINGEN Waardeverminderingen Afschrijvingen Samenvattend schema WAARDESTIJGINGEN Gewone herwaardering Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen (art. 100 KB 30/01/2001) Samenvattend schema REALISATIE Verkoop van een niet-geherwaardeerd immaterieel vast actief Verkoop van een immaterieel vast actief, geherwaardeerd volgens artikel 100 van het KB van 30/01/2001; de herwaarderingsmeerwaarde werd niet geïncorporeerd in het kapitaal Samenvattend schema KOSTEN VAN ONDERZOEK EN ONTWIKKELING SOFTWARE xx

13 8 MILIEUMAATREGELEN EN IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Emissierechten Boekhoudkundige verwerking volgens de brutomethode Boekhoudkundige verwerking volgens de nettomethode Groenestroom- en warmtekrachtcertificaten OPBRENGSTEN EN KOSTEN, VOORTVLOEIENDE UIT IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Definities Boekhoudkundige verwerking van royalty-opbrengsten Boekhoudkundige verwerking van royalty-kosten Samenvattend schema TOELICHTING IMMATERIËLE VASTE ACTIVA BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN CASE: IMMATERIËLE VASTE ACTIVA OEFENINGEN HOOFDSTUK 10 MATERIËLE VASTE ACTIVA BOEKHOUDRECHT Voorstelling Begrippen Waardering VERWERVING Aanschaffing door aankoop bij derden Aanschaffing door eigen werken Aanschaffing door inbreng of door verwerving van een bedrijfs- of ondernemingsgeheel WAARDEDALINGEN Waardeverminderingen Afschrijvingen Begrip Afschrijvingen en het boekhoudrecht Boekhoudkundige verwerking Fiscale afschrijvingen en het boekhoudrecht Terugname van waardeverminderingen en afschrijvingen Samenvattend schema Vaste waardering xxi

14 4 WAARDESTIJGINGEN Gewone herwaardering (art. 57 KB 30/01/2001) Waardestijging via terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen (art. 100 KB 30/01/2001) Samenvattend schema BUITENGEBRUIKSTELLING EN REALISATIE Buitengebruikstelling Realisatie Gerealiseerd resultaat Boekhoudkundige verwerking Samenvattend schema INTERCALAIRE INTRESTEN TERREINEN EN GEBOUWEN (III.A.) Definities Waardering Waardering en boekhoudkundige verwerking in geval van lijfrente Lijfrente en het boekhoudrecht Lijfrentecontracten Boekhoudkundige verwerking Samenvattend schema Technische aspecten van de berekening (conversietabellen) Praktisch voorbeeld Voorbeeld van een lijfrentecontract INSTALLATIES, MACHINES EN UITRUSTING (III.B.) Definities Waardering en boekhoudkundige verwerking Boekingen in het vast waarderingsstelsel Boekingen in verband met verpakkingsmaterieel MEUBILAIR EN ROLLEND MATERIEEL (III.C.) Definities Waardering en boekhoudkundige verwerking LEASING EN SOORTGELIJKE RECHTEN (III.D.) Definities Algemene definities Boekhoudrecht Waardering en boekhoudkundige verwerking bij de leasinggever Waardering en boekhoudkundige verwerking bij de leasingnemer Sale and lease back Begrip Voorbeeld en boekingen xxii

15 11 OVERIGE MATERIËLE VASTE ACTIVA (III.E.) Definities Waardering en boekhoudkundige verwerking Boekingen in verband met buitengebruik- of buitenexploitatiestelling van materiële vaste activa (art. 65 KB 30/01/2001) ACTIVA IN AANBOUW EN VOORUITBETALINGEN (III.F.) Definities Waardering en boekhoudkundige verwerking MATERIËLE VASTE ACTIVA EN MILIEUASPECTEN Vaststellingen inzake milieuaspecten Activeerbaar of niet-activeerbaar Voorbeelden van milieuaangelegenheden en haar jaarrekeningaspecten Bodemsanering en/of maatregelen in het kader van een investeringsproject (decreet 27/10/2006 BS 22/01/2007) Sanering verontreinigde terreinen Verplichting tot investeringen in installaties, machines en uitrusting TOELICHTING CASE: MATERIËLE VASTE ACTIVA MATERIËLE VASTE ACTIVA BINNEN HET BOEKHOUDRECHT VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Algemene voorstelling Materiële vaste activa onder volle eigendom of onder leasing en soortgelijke contracten Materiële vaste activa overige Bijzondere waarderingsregels Algemene regel Waarderingsstelsel constante waarde Materiële vaste activa verworven via schenking of legaat Materiële vaste activa verworven (geheel of gedeeltelijk) via vrijwilligerswerk Erfpacht Gebouwen opgericht op gronden in erfpacht OEFENINGEN HOOFDSTUK 11 FINANCIËLE VASTE ACTIVA BOEKHOUDRECHT Voorstelling Bedrijfseconomische betekenis Definities volgens het boekhoudrecht xxiii

16 1.3.1 Verbonden ondernemingen (IV.A.) Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat (IV.B.) Aandelen Vorderingen en borgtochten in contanten WAARDERING EN BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING BIJ VERWERVING Deelnemingen en andere aandelen Vorderingen, vastrentende effecten en borgtochten Samenvattend schema WAARDEDALINGEN Deelnemingen en aandelen Vorderingen en borgtochten in contanten Samenvattend schema WAARDESTIJGINGEN Gewone herwaardering (art. 57 KB 30/01/2001) Waardestijging via terugneming van waardeverminderingen Samenvattend schema REALISATIE OPBRENGSTEN UIT FINANCIËLE VASTE ACTIVA ENKELE BIJZONDERE PROBLEMEN Inschrijvingsrechten Bonusaandelen TOELICHTING CASE: FINANCIËLE VASTE ACTIVA FINANCIËLE VASTE ACTIVA EN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Verenigingen en financiële vaste activa: basisbenadering Verbonden entiteiten : deelnemingen in verbonden vennootschappen en vorderingen Andere vennootschappen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat: deelnemingen en vorderingen Overige financiële vaste activa: aandelen, vorderingen en borgtochten Aard van de gegevens te verstrekken in de jaarrekening OEFENINGEN xxiv

17 HOOFDSTUK 12 VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR BOEKHOUDRECHT Voorstelling Begrippen Handelsvorderingen (290, V.A.) Overige vorderingen (291, V.B.) Waarderingsregels VORDERING OP TERMIJN MET GELIJKE KAPITAALAFLOSSING (DEGRESSIEVE PERIODIEKE ONTVANGSTEN) Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Verstrekking van de lening Inning van aangerekende kosten bij afsluiten van het contract Opbrengsten uit vorderingen (jaarlijkse methode) Opbrengsten uit vorderingen (maandelijkse methode) Provisiekosten op het kapitaal dat door de genieter van de lening niet opgenomen wordt Aanduiden einde boekjaar van het gedeelte van de lening dat volgend boekjaar vervalt Inning van leningsaflossingen Samenvattend schema: ontstaan, opbrengsten, realisatie Waardedalingen op vorderingen op meer dan één jaar Samenvattend schema, toegepast op de overige vorderingen Uitgewerkt voorbeeld van een verstrekte lening (lening u/g) met gelijke kapitaalaflossing: postnumerando Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode Uitgewerkt voorbeeld van een lening met gelijke kapitaalaflossing: prenumerando Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking voor de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode TERMIJNKREDIET MET ANNUÏTEITEN (GELIJKE BETALINGEN) Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een lening met annuïteiten Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode TERMIJNKREDIET MET INTEGRALE AFLOSSING OP EINDE VAN DE LOOPTIJD (BULLET) Omschrijving xxv

18 4.2 Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een lening met integrale aflossing op het einde van de looptijd Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode VORDERING ONTSTAAN UIT WENTELKREDIETEN Omschrijving Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een wentelkrediet Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR LENING MET VASTE INTREST OP INITIEEL BEDRAG VAN DE LENING (FINANCIERINGSKREDIET) Omschrijving Speciale waarderingsregels Berekening van de intrest ten laste van het resultaat Boekingswijze Uitgewerkt voorbeeld van een lening met vaste intrest op initieel kapitaal Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR VORDERINGEN, WAARBIJ DE NOMINALE WAARDE DE RENTE OMVAT Omschrijving Speciale waarderingsregels Boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een lening u/g, waarbij de nominale waarde de rente omvat Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR RENTELOZE VORDERINGEN EN VORDERINGEN MET EEN ABNORMAAL LAGE RENTE Omschrijving Speciale waarderingsregels Boekhoudkundige verwerking Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze vordering, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode Boekhoudkundige verwerking volgens de maandelijkse methode xxvi

19 8.5 Uitgewerkt voorbeeld van vordering u/g met een abnormaal lage rentevoet, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd Gegevens en aflossingstabel Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze vordering u/g, terugbetaalbaar in annuïteiten Gegevens en aflossingstabel Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode Uitgewerkt voorbeeld van een laag rentende vordering u/g, terugbetaalbaar in annuïteiten VORDERINGEN UITGEDRUKT DOOR OBLIGATIES Omschrijving Speciale waarderingsregels Onder welke rubriek van de activa kunnen obligaties voorkomen? Tegen welke waarde moeten de obligaties in de boekhouding worden opgenomen; en hoe worden de verschillen tussen de uitgifteprijs en de terugbetalingswaarde (het agio en disagio) in de boekhouding opgenomen? Overzicht van de boekhoudkundige verwerking Verwerving van een obligatie Agio en disagio Renteontvangst Ontvangst van terugbetaling op vervaldag Samenvattend schema Uitgewerkt voorbeeld van intekening op obligaties Gegevens en aflossingstabel (lineaire methode) Tabel volgens samengestelde intrest berekend Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode (lineaire methode) VORDERINGEN ALS GEVOLG VAN LEASINGCONTRACTEN EN SOORTGELIJKE CONTRACTEN RESULTATENREKENING EN TOELICHTING Resultatenrekening Toelichting CASE: VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR BINNEN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN Waarderingsregels Voorstelling in de jaarrekening OEFENINGEN APPENDIX: INLEIDENDE BEGRIPPEN UIT DE FINANCIËLE WISKUNDE xxvii

20 DEEL 3 ELEMENTEN VAN HET NETTOBEDRIJFSKAPITAAL HOOFDSTUK 13 VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING BOEKHOUDRECHT Voorstelling Begrippen Voorraden Bestellingen in uitvoering Waarderingsregels Goederen bij derden aangekocht (grondstoffen, hulpstoffen, handelsgoederen en onroerende goederen bestemd voor verkoop) Goederen die binnen de onderneming geproduceerd worden (goederen in bewerking, gereed product, onroerende goederen bestemd voor verkoop) Bestellingen in uitvoering Samenvattend schema WAARDERINGSTECHNIEKEN Geïndividualiseerde waarde FIFO (first-in, first-out) Gemiddelde waarde LIFO (last-in, first-out) Andere voorraadcalculatietechnieken Samenvattend overzicht Vervangingswaarde BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING Het exploitatiestelsel Toepassing op zuivere handelstransacties (Advies 132/7) Toepassing bij productieondernemingen Waardeverminderingen op voorraden De waarderingsregels praktisch toegepast Vooruitbetalingen op voorraden Handelsgoederen onder zichtzending verzonden Goederen ontvangen onder zichtzending Verpakking Verpakkingsmaterieel en verpakkingsmateriaal Verpakkingsmateriaal, verstuurd naar klanten Verpakkingsmateriaal, ontvangen van leveranciers wegens aankoop van handelsgoederen Commissiehandel Begrippen btw-stelsel Boekhoudkundige verwerking TOELICHTING xxviii