Tochttechnieken Cursus Coördinatie Bijlage cursus 5
|
|
- Louisa Devos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Tochttechnieken Cursus Bijlage cursus 5 Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008
2 Inhoudsopgave 1. Kompas Kaarten Coördinaten Kruispeiling... 6 Jong Nederland, jouw club! 2
3 1. Kompas Het kompas gebruiken we om ons te oriënteren. De naald van het kompas wijst altijd naar het noorden. Wij gebruiken een peilkompas (type Recta). De noordnaald is de rode naald. Behalve de naald zijn er ook nog andere belangrijke kompasonderdelen: de kompasroos --> hierop staat de gradenverdeling aangegeven de spiegel --> hierdoor kan je de kompasroos goed zien tijdens het peilen van een richting het vizier --> je kijkt altijd door het vizier naar het punt dat je moet peilen het afleespuntje --> hier lees je het aantal graden af waarop het kompas is ingesteld De kompasroos is verdeeld in 360º (graden). Op het kompas wordt het laatste cijfer weggelaten. Als je op het kompas b.v. 19 afleest, dan betekent dat dus 190º. Sommige richtingen hebben namen: noord, oost, zuid, west, maar ook: noord-oost of zuid-zuid-west. In dit lijstje zie je welke namen bij welke richtingen horen: 1 KAART --> KOMPAS Je moet van punt A naar punt B op de kaart. Leg het kompas langs de lijn tussen A en B, met het vizier in de richting van B. Draai de roos nu zodat de noord-zuid lijn op de roos gelijk loopt met de noord-zuid lijn op de kaart. Bij het afleespuntje lees je nu het aantal graden af. Dit is de kompasrichting waar je naar toe moet (punt B). De naald gebruik je dus helemaal niet! 2 KOMPAS --> TERREIN Stel het aantal graden in op het kompas (het aantal graden is gegeven of heb je opgenomen zoals beschreven bij 1). Doe nu het koordje om je nek en kijk door de spiegel. Let erop dat je het kompas horizontaal houdt. Draai nu zelf rond totdat de noordnaald tussen de twee witte streepjes staat. Als je nu door het vizier kijkt, dan kijk je in de goede richting 3 TERREIN --> KOMPAS (Dit is precies omgekeerd aan 2) Doe het koordje om je nek en kijk door het vizier naar het punt waar je de richting van wilt weten. Kijk nu door de spiegel en draai de N nno NO ono O ozo ZO zzo Z zzw ZW wzw W wnw NW nnw N roos net zo lang totdat de noordnaald tussen de twee witte streepjes staat. Bij het afleespuntje kan je nu het aantal graden aflezen. 4 KOMPAS --> KAART (Dit is precies omgekeerd aan 1) Stel het aantal graden in op het kompas (het aantal graden is gegeven of heb je bepaald zoals beschreven bij 3). Zoek het punt waar je bent (A) op de kaart op en leg het kompas tegen dat punt aan. Draai nu met het hele kompas rond A totdat de noord-zuid lijn op de kompasroos gelijk ligt met de noord-zuid lijn op de kaart. Trek (met potlood) een lijn langs het kompas in de richting van het vizier. Ergens op die lijn ligt punt B. Ook hier gebruik je de naald dus niet. CROSSEN Je hebt een kompaskoers gekregen die je over een bepaalde afstand moet volgen. Hoe doe je dit op een nauwkeurige manier? Stel de gewenste richting in op het kompas. Kijk door het vizier en zoek een punt (een boom, gebouw, Jong Nederland, jouw club! 3
4 enz.) dat in de goede richting ligt (2). Loop dan naar dat punt toe en doe dan weer hetzelfde, net zolang totdat je bent waar je moet zijn. 's Nachts gaat dit ook: stuur iemand met een zaklamp vooruit en geef die persoon aanwijzingen tot hij of zij in de goede richting staat. KRUISPEILING Schiet van twee markante punten (een gebouw, toren, enz.) de richting (3). Breng deze richting over op de kaart (4). Je hebt nu twee lijnen op de kaart. Op het snijpunt van die twee lijnen ben je nu! Bij een kruispeiling is het belangrijk om heel nauwkeurig te werken. 2. Kaarten STAFKAART Er bestaan verschillende soorten kaarten; wandelkaarten, fietskaarten, autokaarten, zeekaarten, enz. Wij gebruiken de stafkaart. Een stafkaart is een topografische kaart. Dat wil zeggen dat het een verkleinde weergave van de werkelijkheid is. Alles staat er dus op. SCHAAL De schaal van de kaarten die wij gebruiken is 1: Centimeter op de kaart is dan in werkelijkheid cm ofwel 250 meter. Andere veel voorkomende schalen zijn 1: (1cm = 500m) en 1: (1cm = 1km). LEGENDA omdat op de kaart natuurlijk niet alles kan worden nagetekend, wordt gewerkt met tekens. De verklaring van de tekens heet de legenda. Als je de legenda van de kaart eens goed bekijkt, dan zie je hoeveel er wel niet allemaal op de kaart wordt aangegeven! Op de kaart zie je ook bruine kronkelige lijnen. Dat zijn HOOGTELIJNEN. Die verbinden alle punten die op dezelfde hoogte liggen. Meestal om de 5 of 10 meter. Als er veel lijnen dicht bij elkaar staan dan betekent dat dat het daar erg steil is. ORIËNTEREN Als je wilt weten waar je je op de kaart bevindt, dan moet je eerst weten hoe je de kaart moet vasthouden. Dat klinkt lachwekkend... maar hier wordt bedoeld: je moet het noorden op de kaart ook in de richting van het noorden houden. "De kaart op het noorden leggen" of "oriënteren", heet dat. Het is wel handig om te weten dat bij de meeste kaarten de bovenkant het noorden is. KLEUREN Op de kaart wordt met veel verschillende kleuren gewerkt. Dat ziet wel leuk uit, maar het is vooral heel erg handig. als je een beetje op de kleuren let, is het veel makkelijker om te zien waar je op de kaart bent. Een donkergroen vlak is een bos, een lichtgroen vlak is een grasveld. Sta je midden in een weiland en wil je weten waar dat op de kaart is, dan hoef je dus alvast niet bij de donkergroene gebieden te kijken. Probeer als je een kaart voor je hebt, je altijd voor te stellen hoe het landschap er in de werkelijkheid uit zal zien. Hoe meer je op de kleur, hoogtelijnen en tekens let, des te sneller zul je de omgeving op Jong Nederland, jouw club! 4
5 Jong Nederland De Lutte de kaart herkennen. Je zult dan waarschijnlijk ook minder snel verdwalen. De tocht, route of hike zal dan nog leuker worden. Hoewel verdwalen ook wel eens leuk kan zijn Coördinaten Een coördinaat is een zeer nauwkeurig bepaalde plek op een kaart. Deze plaats vind je m.b.v. het volgende ezelsbruggetje: Huisje in, trappetje op In wiskunde termen: eerst de X-as, en dan pas de Y-as gebruiken. Bij de notatie van een coördinaat opletten dat je eerst de hoofdmeridianen opschrijft, daarna de exacte plaats binnen het aangegeven vakje op de kaart (0-100). Het hoofdvak is op zijn beurt namelijk weer verdeeld in honderd bij honderd kleine vakjes die je m.b.v. de kaarthoekmeter kunt opzoeken. Belangrijk om te onthouden is dat als je de X en Y opzoekt je het vakje rechtsboven neemt is dus het grijs gekleurde vakje in de tekening hiernaast. Als je het goede vakje hebt gevonden kun je met de overige gegevens van het coördinaat exact opzoeken waar je moet zijn. Het vakje hiernaast heeft een zwarte punt met coördinaat erin. Eerst naar rechts, dan naar boven. (Huisje in, trappetje op). Hoofdcoördinaten en de verdeling worden normaal gezien gescheiden door een.. Coördinaten van de Blokhut zijn: zie afbeelding Jong Nederland, jouw club! 5
6 4. Kruispeiling Dit is misschien wel de moeilijkste tochttechniek van allemaal. Het gaat om precisie, kompas én kaart tegelijk. Een afwijking van 1 millimeter op de kaart kan al gauw 500 meter in het echt zijn. Een kruispeiling kan op een aantal manieren gedaan worden waarvan ik er twee zal uitleggen. De eerste manier is de simpele van de twee. Je krijgt twee setjes coördinaten, elk setje heeft twee coördinaten die je moet opzoeken en met elkaar moet verbinden d.m.v. een lijn. Daar waar die twee lijnen elkaar snijden moet je naar toe. Klinkt simpel hè? Kijk hieronder maar hoe het ongeveer in zijn werk gaat. Zoals je kunt zien is het principe eenvoudig maar de uitvoering niet altijd. De coördinaten zijn met elkaar verbonden zoals je hiernaast kunt zien. Dit levert ong. het nieuwe coördinaat: op. In dit geval moet je dus naar dit nieuwe coördinaat toe gaan alhoewel het niet noodzakelijk is om dit coördinaat op te schrijven. Zodra je weet waar je naar toe moet kun je op weg. De tweede manier is iets moeilijker. Ik zal hem uitleggen aan de hand van een heel simpel voorbeeld. Je zoekt nu de coördinaten op en trekt dan een lijn op het aantal graden dat is aangegeven. 450 voor het eerste coördinaat, 3600 (of recht naar het noorden) voor het tweede coördinaat. Natuurlijk is het bijna nooit zo dat het punt waar je naar toe moet op een makkelijk coördinaat ligt zoals hierboven. Meestal zul je coördinaten krijgen als: en als graden dingen zoals: 340 of Dan wordt het moeilijk om het juiste punt op te zoeken aangezien een kleine afwijking in het aantal graden een groot aantal extra loop- of fietsmeters dan wel kilometers kan worden. Jong Nederland, jouw club! 6
Landkaarten en coördinaten
Landkaarten en coördinaten Wat is nu eigenlijk een landkaart? Nou, hou je vast. Op een landkaart staat op een plat vlak een verkleind en toegelicht beeld van een bepaald deel van het aardoppervlak afgedrukt.
Nadere informatieReader oriëntatietechnieken
Reader oriëntatietechnieken Inhoud 1. Schaal 2. Legenda 3. Coördinatenstelsels 4. Soorten kompassen 5. Declinatiecorrectie 6. Inclinatie 7. Kaart op het noorden leggen 8. Looprichting bepalen 9. Koers
Nadere informatieEen overzicht van de meest gebruikte tochttechnieken
Tochttechnieken Een overzicht van de meest gebruikte tochttechnieken In dit boekje vindt je uitleg van tochttechnieken die we veel bij Scouting gebruiken. Dit boekje kan je helpen bij het leren van technieken
Nadere informatieHIKE BOEKJE #RSW-NVF
HIKE BOEKJE #RSW-NVF #RSW-NVF RSW hikeboek 1 1. Versie beheer Versie nr Door wie Wat is er aangepast 1.0 Oplevering document 2.0 Bob Tump Jessica Makkinje Layout Route techniek toegevoegd Aanpassing in
Nadere informatieScoutinggroep JohnMcCormick. Zoetermeer. Hikeboekje. Scouts
Scoutinggroep JohnMcCormick Zoetermeer Hikeboekje Scouts Zomerkamp 2011 1 De Hike Dit is het boekje wat je patrouille/ronde tijdens dit zomerkamp door de Hike heen helpt. Hierin staat alles wat je moet
Nadere informatieStafkaart DOCK. Dropping Oudleiding Chiro Kaart hoogtelijn. kilometervak. akkerland. weiland. naaldbos. loofbos
DOCK hoogtelijn Stafkaart kilometervak akkerland weiland naaldbos loofbos s onverharde weg (bospad/zandweg/ ) verharde weg (asfalt/beton/ ) s Legende Stafkaart Kompas en kompas- schieten: Een typische
Nadere informatieTochttechnieken. Cursus kaart en kompas. Bijlage cursus 5. Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008.
Tochttechnieken Cursus kaart en kompas Bijlage cursus 5 Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008 Met dank aan: Hiking-site.nl Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 2. Het bepalen van de
Nadere informatieHIKE BOEKJE 2012 HIKEBOEKJE VERKENNERS RENÉ VAN AALDEREN/ MARTIJN BRUS VERKENNERS JMC
HIKE BOEKJE 2012 HIKEBOEKJE VERKENNERS RENÉ VAN AALDEREN/ MARTIJN BRUS VERKENNERS JMC 2012 1 DE HIKE Dagindeling Hike De dagindeling van de Hike ziet er, onder andere afhankelijk van jullie loopsnelheid,
Nadere informatieBeste Gidsen, Wat gaan we doen? Zoals we hebben besproken gaan we jullie kennis van de tochttechnieken schriftelijk testen.
Uitleg Tochttechnieken 2014 Beste Gidsen, Wat gaan we doen? Zoals we 22-02-2014 hebben besproken gaan we jullie kennis van de tochttechnieken schriftelijk testen. Waarom gaan we het doen? We doen dit om
Nadere informatieINSTRUCTIEBOEKJE SCOUTS
Neil Armstrong Scouting Groep INSTRUCTIEBOEKJE SCOUTS TOCHTTECHNIEKEN Auteur: Paul Engelen INHOUDSOPGAVE: 1. INLEIDING pagina 3 2. KAART pagina 4 2.1 Schaal pagina 4 2.2 Kaarttekens pagina 4 2.3 Hoogtelijnen
Nadere informatieDe vectorroute bestaat er in twee varianten: Met een vaste noordpijl en met een draaiende noordpijl.
De vectorroute In de vectorroute wordt de richting van de noordpijl gegeven, die wordt getekend met een dubbele poot. Deze noordpijl hoeft niet per definitie naar de bovenkant van de bladzijde te wijzen.
Nadere informatieRichtingen, coördinaten en oriënteren
1 Richtingen, coördinaten en oriënteren Amundsenvendel Ermelo 2001 H USKY PUBLICATIES E r m e l o Pagina 2 Pagina 11 Inhoudsopgave Richtingen 3 De kaart schaal 4 Plaatsbepaling op de kaart het coördinatensysteem
Nadere informatieKOMPAS(STREKEN) EN ROUTETECHNIEKEN DE 32 KOMPASSTREKEN
KOMPAS(STREKEN) EN ROUTETECHNIEKEN DE 32 KOMPASSTREKEN Een kompasstreek, windstreek of hemelstreek is 1/32e deel van de kompasroos en komt overeen met 11,25º (graden). Het wordt gebruikt voor het globaal
Nadere informatieCursus Kaart en Kompas
Cursus Kaart en Kompas sponsored by Introductie Het kompas en de werking ervan is voor sommige mensen nog altijd een soort magie. Het feit dat het kleine naaldje altijd feilloos het noorden weet te vinden
Nadere informatieOriënteren Kaart en Kompas
Oriënteren Kaart en Kompas Om veilig de weg te kunnen vinden in onbekend gebied, is het handig kennis van navigatie met kaart en kompas te hebben. Om het insigne Oriëntatie in de wacht te slepen, moet
Nadere informatieKaart en kompas. Oriënteren met kaart en kompas. Amundsenvendel Ermelo. Kaart en kompas. E r m e l o
3 Oriënteren met kaart en kompas Amundsenvendel Ermelo 2001 H USKY PUBLICATIES E r m e l o Pagina 2 Pagina 11 Inhoudsopgave Het kompas 3 Oriënteren met het kompas Oriënteren van de kaart 4 eerste handgreep
Nadere informatieInleiding. Wij hopen dat jullie iets aan dit boekje hebben tijdens de voorbereidingen en de hike zelf.
JPG Hikewijzer Inleiding Voor je heb je de eerste uitgave van het hike boekje van de Johannes Post Groep. In dit boekje worden verschillende technieken behandeld die je onder een hike tegen kunt komen.
Nadere informatieSt. Scouting St. Franciscus Wijchen
(Land)kaarten Een kaart geeft ons een schat aan informatie over de omgeving waarin we op pad zijn. Maar om al die informatie te kunnen gebruiken moet je natuurlijk wel weten waar je het kunt vinden. Daarom
Nadere informatieBolletje-Pijltje routetechniek:
Route Technieken Bolletje-Pijltje routetechniek: Bolletje-pijltje is een vrij eenvoudige techniek om een route aan te geven, en heeft wel wat weg van een kruispuntenroute. Het bolletje (dikke punt) staat
Nadere informatieInhoud. Tochttecknieken
Tochttechnieken N W O Z Auteur: Peter Colpa Impeesa-Zoetermeer www.impeesa-zoetermeer.nl Uitgave: 31 januari 2016 Inhoud Kruispuntenroute (KP-route)... 3 Kruispuntenroute met oriëntatiepunt... 3 Zoektocht
Nadere informatieHike Boekje #RSW-NVF
Hike Boekje #RSW-NVF Inleiding Voor je heb je de heb je het Hike boekje voor de #RSW-NVF. De technieken die hierin behandeld worden zullen worden gebruikt tijdens de #RSW-NVF. Het boekje gaat onder andere
Nadere informatieTochttechnieken. Route bepalen met kaart en kompas. Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008
Route bepalen met kaart en kompas Door: Maurits Westerik Jong Nederland De Lutte. December 2008 Met dank aan: Scoutquest. Scouting Impeesa Amersfoort Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Duidelijkheid!...
Nadere informatieBeverbadges Steven Stroom
Beverbadges Steven Stroom Het favoriete activiteitengebied van Steven Stroom is Uitdagende Scoutingtechnieken. Steven is misschien soms wel wat bang in het donker, maar hij verdwaalt nooit! Hij weet namelijk
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en
Nadere informatieTochttechnieken Verkenners Scouting Boekel
Tochttechnieken Verkenners Scouting Boekel Tochttechnieken In dit boekje worden een aantal verschillende tochttechnieken uitgelegd: - Situatieschets - Bolletje pijltje - Streepjestocht - Fototocht - Kralentocht
Nadere informatieOriëntatie. kaart, kompas, GPS. Kompashandgrepen Kaarten en projecties GPS Oriëntatie Opdrachten en spellen
Oriëntatie kaart, kompas, GPS Kompashandgrepen Kaarten en projecties GPS Oriëntatie Opdrachten en spellen Instant uitleg voor leiding en scouts Voor gebruik tijdens (gezamenlijke)activiteiten, opkomsten
Nadere informatieOnderwijsassistent REKENEN BASISVAARDIGHEDEN
Onderwijsassistent REKENEN BASISVAARDIGHEDEN Verhoudingstabel Wat zijn verhoudingen Rekenen met de verhoudingstabel Kruisprodukten Wat zijn verhoudingen * * * 2 Aantal rollen 1 2 12 Aantal beschuiten 18
Nadere informatieOriëntatie kaart, kompas, GPS
Oriëntatie kaart, kompas, GPS Kompashandgrepen Kaarten en projecties GPS Oriëntatie Opdrachten en spellen Instant uitleg voor leiding en scouts Voor gebruik tijdens (gezamenlijke)activiteiten, opkomsten
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE KUN JE JEZELF EEN NIEUW GEZICHT GEVEN? Jullie gaan een exhibit ontwerpen waarbij jullie de bezoekers kennis laten maken met de eigenschappen van spiegels. Met de exhibit kunnen de bezoekers een nieuw
Nadere informatiePooltocht 2015 Routetechnieken
Strippenkaart Pooltocht 2015 Routetechnieken Een stripkaart (ofwel een kaart die "gestript" is van overbodige informatie), ook wel ten onrechte strippenkaart genoemd, kun je zien als een oleaat met zijwegen
Nadere informatieOntdekkingstocht duin, bos en strand
Ontdekkingstocht duin, bos en strand Opdracht 1 Het noorden van de kaart Start deze ontdekkingstocht op de parkeerplaats van Ecomare. Om te weten of je goed loopt, is het belangrijk dat je de kaart goed
Nadere informatie. - -- / :::::-- - y - - --- -- . -:yf~ INSIGNE. N ~:fi" '"I:" I :,' I, ;.;. ORIENTEREN --_----J/
:::::-- - y - - --- -- / I. -:yf~. - -- / INSIGNE., N ~:fi".~ '"I:" I :,' I, ;.;. w Z ORIENTEREN --_----J/ - ~/ Het Insigne Dit jaar hebben jullie weer de kans om een insigne te verdienen. Een insigne
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieTafelkaart: tafel 1, 2, 3, 4, 5
Tafelkaart: tafel 1, 2, 3, 4, 5 1 2 3 4 5 1x1= 1 1x2= 2 1x3= 3 1x4= 4 1x5= 5 2x1= 2 2x2= 4 2x3= 6 2x4= 8 2x5=10 3x1= 3 3x2= 6 3x3= 9 3x4=12 3x5=15 4x1= 4 4x2= 8 4x3=12 4x4=16 4x5=20 5x1= 5 5x2=10 5x3=15
Nadere informatieLes Deux Morvans. Wandel Gids. Les Deux Morvans
Les Deux Morvans Wandel Gids Les Deux Morvans Les Deux Morvans - Avaux - 58370 Villapourçon - 0031(0)652468651 www.lesdeuxmorvans.nl info@lesdeuxmorvans.nl Overzicht wandelingen les Deux Morvans De wandelingen
Nadere informatieLesbrief Assenstelsels. Versie 1
Versie 1 Datum: 11 juni 2011 Cursus: Docent: Taal in alle vakken Radha Gangaram Panday Door: Mario Hummeling, 1597628 Shafi Ilahibaks, 1540943 Cyril Bouwman, 1581806 Herman Hofmeijer, 1058201 Nico van
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: Multimedia/IT. Audio 4. Digitaliseren MM-02-10-01
OPDRACHTKAART MM-02-10-01 Digitaliseren Voorkennis: Je hebt Multimedia-opdrachten 1 tot en met 3 en audio-opdracht 1 t/m 3 (MM-02-03 t/m MM-02-09) afgerond. Intro: Geluid dat wij horen is een analoog signaal.
Nadere informatieHet kompas. Het bepalen van de richting
Het kompas Het kompas en de werking ervan is voor sommige mensen nog altijd een soort magie. Het feit dat het kleine naaldje altijd feilloos het noorden weet te vinden is voor veel mensen dan ook een soort
Nadere informatieGrafieken. 10-13 jaar. Rekenles over het maken van grafieken. Rekenen. 60 minuten. Weerstation, data, grafieken
Grafieken Rekenles over het maken van grafieken 10-13 jaar Rekenen Weerstation, data, grafieken 60 minuten Op het digitale schoolbord bekijkt de leerkracht met de klas verschillende grafieken over het
Nadere informatieHet is de bedoeling om de motor zodanig te laten draaien dat de schotel als het ware steeds in deze Clarck belt kijkt.
Installeren van een Diseqc motor (1.2) (Bron: http://thaskull.tripod.com/diseqc.htm) Deze pagina is een basishandleiding voor het installeren van een diseqc motor: Stab, Moteck...het is geen gemakkelijke
Nadere informatieGeocachen langs trage wegen
Geocachen langs trage wegen Wat? Geocaching is een avontuurlijke schattentocht waarbij je op basis van geografische coördinaten op zoek gaan naar een cache (verstopplaats). Deze cache is een waterdichte
Nadere informatieStriproute Kruispunten route
Striproute Bij de striproute geldt altijd: je ziet het of je ziet het niet. Het principe is simpel. De rechte lijn is de te volgen route. De streepjes aan de zijkant zijn de wegen die je niet in moet slaan.
Nadere informatieBinnen Scouting Nederland wordt veel met het zogenaamde Recta kompas gewerkt. Aan dit kompas kunnen we verschillende onderdelen benoemen.
3. KAART EN KOMPAS. Wanneer je een tocht gaat maken is het be1angrijk iets van het werken met kaart- en kompastechnieken af te weten. Je bent vast al eens met bepaalde onderdelen in aanraking geweest.
Nadere informatieOriënteren. Met andere hulpmiddelen dan het kompas. 1. Door middel van de zon:
4. Oriënteren Ik kan me oriënteren 1. door middel van de zon. 2. door middel van het uurwerk. 3. door middel van de sterren. 4. doormiddel van natuurfenomenen 5. door middel van merktekens (teervoet) 31
Nadere informatieSpelen met zand. Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar
Spelen met zand Zoals je hebt kunnen zien is zand heel interessant, maar zand is ook heel erg leuk. Je kunt er namelijk onwijs goed mee spelen! Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar Schrijf
Nadere informatieEen regenmeter of pluviometer maken
Een regenmeter of pluviometer maken Wil je weten hoeveel regen er valt? Volg dan de stappen van dit stappenplan om zelf een pluviometer te maken. Materiaal: plastic fles van 0,5 liter kiezelstenen (tegen
Nadere informatieStappen: A Windows to the Universe Citizen Science Event. windows2universe.org/starcount. 29 Oktober 12 November, 2010
Stappen: WAT heb ik nodig? Pen of potlood Rood licht of een nachtzicht zaklamp GPS, toegang tot het internet of een topografische kaart Uitgeprinte Activiteitengids met het antwoordformulier HOE maak ik
Nadere informatieeen kleine zonnewijzer binnen een grote zonnewijzer buiten
Gebruik de zon GROEP 5-6 52 55 minuten, verspreid over twee dagen 1, 23, 32, 42, 46 en 51 De leerling: weet dat een zonnewijzer de tijd aangeeft kan de tijd aflezen door gebruik te maken van de zon ontdekt
Nadere informatieHoofdstuk 2: Grafieken en formules
Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 2: Grafieken en formules Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde
Nadere informatie1 Smiley. 2 Fotoroute
Routetechnieken Inhoudsopgave 1 Smiley...3 2 Fotoroute...3 3 Kruispunten...4 3.1 Standaard kruispuntenroute...4 3.2 Kruispunt-noordpijlroute...4 4 Bolletje-Pijltje...5 5 Knopentocht / Kralentocht...6 6
Nadere informatieLijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.
Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje
Nadere informatie27/01/2012 MULTI MEDIA PHOTOSHOP. File:MultiMedia/Photoshop M. Peters
27/01/2012 MULTI MEDIA PHOTOSHOP File:MultiMedia/Photoshop M. Peters Multi Media Cursus Photoshop CS3 / CS5 In dit naslagwerk vind je een korte uitleg van Photoshop CS3/ CS5. Als je de cursus stap voor
Nadere informatieklas 3 beeldende vormgeving buitentekenen
ZOEKEN Weet jij wat een zoeker is? Hierboven is er een getekend. Hij wordt gebruikt bij het zoeken naar een geschikt gedeelte om te tekenen. Zo n zoeker heeft brede randen en geeft je als het ware een
Nadere informatieLesmateriaal bovenbouw
Lesmateriaal bovenbouw Workshopdag Satellieten 8 oktober 2008 Space Expo, Noordwijk Bouw je eigen telescoop Benieuwd naar het oppervlak van de maan? Of de ringen van Saturnus? Deze dingen staan te ver
Nadere informatie4X4 DRIVERS ROADBOOKS
ROADBOOKS ROADBOOKS. ROADBOOKS hier volgen een aantal voorbeelden van wat je zoal kan tegenkomen in een Roadbook. Zoals het meest voorkomend is het bolleke-pijl systeem, maar ook stafkaart, ingetekende
Nadere informatieDe grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.
2. Verbanden Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband
Nadere informatieSpelregels IK BOX spel (3 of 4 personen)
IK BOX spelregels Spelregels IK BOX spel (3 of 4 personen) Spelmateriaal 1 spelbord (binnenkant van de IK BOX) met aan de zijkanten de grote ZaaiGoedkaarten. 4 pionnen (Tess, Mo, Max en Kate). 4 bakjes.
Nadere informatieExamen HAVO. Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl)
Wiskunde B1,2 (nieuwe stijl) Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 19 juni 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 85 punten te behalen; het examen bestaat uit
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatierekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
Zwijsen jaargroep 7 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Waar staat deze paddenstoel ongeveer? Teken op de kaart. Welke afstand of welke route fietsen de kinderen? naam route afstand Janna
Nadere informatieTS1401-1. Gebruiksaanwijzing Nederlands
TS1401-1 Gebruiksaanwijzing Nederlands Inhoud 1. Specificaties... 3 2. Aan de slag... 5 2.1. Onderdelenlijst... 5 2.2. Voorzorgsmaatregelen... 5 2.3. Plaatsen van de batterij... 6 3. Bedieningsinstructies...
Nadere informatieRaamgeleiders vervangen
Raamgeleiders vervangen Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die Sledgehammer op het Z3 Forum heeft geplaatst. Het BMW Z3 Forum Nederland > Z3 Techniek lounge > Doe-het-zelf > Raamgeleiders vervangen.
Nadere informatieSpeurtocht: De wereld op zak
Speurtocht: De wereld op zak Zaal 1 Het rariteiten kabinet bij het Anatomisch Theater Dit is het rariteitenkabinet bij het Anatomisch Theater. Een Rariteitenkabinet betekende vroeger een kamer met bijzonderheden.
Nadere informatieSimon de schildpad. 2015 J van Weert 1
Programmeren met Simon Simon de schildpad 2015 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.
Nadere informatieEen deel van het onderzoek doe je met z n tweeën, het andere deel doe je zelfstandig. Dit onderzoek telt als repetitie A en B.
In jouw stad of dorp zijn er vast wel wijken waar mensen met wat hogere inkomens wonen en wijken waar mensen met wat lagere inkomens wonen. Er wordt beweerd dat mensen met een hoger inkomen meer en verder
Nadere informatieMicrosoft Publisher 2003
Bureau voor Taal en Inform at ic a Werfkade 10 9601 LG Hoogezand 0598 390070 e-mail: bti@bbti.nl Microsoft Publisher 2003 www.bbti.nl bbti Hoogezand ,QKRXGVRSJDYH Introductie... 3 Persoonlijke informatie...
Nadere informatieAdventure Race Tips & Tricks
1 Adventure Race Tips & Tricks Hierbij een korte beschrijving van de belangrijkste hulpmiddelen voor een adventure race / navigatietocht en een korte beschrijving van gebruikte methodes voor het uitzetten.
Nadere informatieSTERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING
STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken
Nadere informatieOpzet onderwijsexperiment
Opzet onderwijsexperiment Huub de Beer Eindhoven, 27 maart 2011 Inhoudsopgave 1 Introductie 1 2 Smal longdrink glas 3 2.1 Maak een maatbeker....................... 3 2.2 Lees de grafiek..........................
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE KRIJG JE EEN RECHTE STOK DOOR EEN KROMME GLEUF? Het antwoord op de vraag lijkt simpel: je steekt de stok gewoon met één van de uiteinden voorop door de kromme gleuf. Loodrecht op elkaar. Maar dat is
Nadere informatieJuf Sabine en juf Maaike
Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieDISEqC motor instaleren. Woordje vooraf
Woordje vooraf Alle satellieten hangen om een baan rond de Aarde. Ze hangen zodanig rond de aarde dat men van een riem kan spreken. Het Engelse woord voor riem is belt. De naam van al die satellieten samen
Nadere informatieInhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop.
Inhoud. Blz. 1. Blz. 2. Blz. 3. Blz. 4. Blz. 5. Blz. 6. Blz. 7. Blz. 8. Blz. 9. Blz. 10. Blz. 11. Kaft Inhoud Het leven van Escher. Moeilijke jaren. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld
Nadere informatierekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
Zwijsen jaargroep 7 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Waar staat deze paddenstoel ongeveer? Teken op de kaart. Welke afstand of welke route fietsen de kinderen? naam route afstand Janna
Nadere informatieDe Hongaarse kubus ontward
De Hongaarse kubus ontward door Dick Grune, Aug. 1981 herzien Febr. 2007 Er zijn vele manieren om een in de war geraakte kubus weer te ontwarren. De bekendste worden gegeven door David Singmaster en Donald
Nadere informatieHoogtelijnen en doorsnedes tekenen. Introductie. Hoe werk je met hoogtelijnen?
Hoogtelijnen en doorsnedes tekenen Introductie Er zijn verschillende manieren om hoogte op een kaart aan te geven. Op wandkaarten in het aardrijkskundelokaal wordt veel gebruik gemaakt van kleuren. Een
Nadere informatie1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.
1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.
Nadere informatieDIERGEDRAG IN ARTIS. Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo STARTOPDRACHT
DIERGEDRAG IN ARTIS Lespakket diergedrag voor bovenbouw vmbo STARTOPDRACHT Diergedrag in Artis, oktober 2008 INLEIDING Binnenkort ga je naar dierentuin Artis in Amsterdam. Dieren in de dierentuin zijn
Nadere informatieWERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen
Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal
Nadere informatie4 Meetkunde. Rekenen en wiskunde uitgelegd Kennisbasis voor leerkrachten basisonderwijs. Uitwerkingen van de opgaven bij de basisvaardigheden
Rekenen en wiskunde uitgelegd Kennisbasis voor leerkrachten basisonderwijs Uitwerkingen van de opgaven bij de basisvaardigheden 4 Meetkunde Peter Ale Martine van Schaik u i t g e v e r ij c o u t i n h
Nadere informatieRekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A
Rekentijger - Groep 7 Tips bij werkboekje A Omtrek en oppervlakte (1) Werkblad 1 Van een rechthoek die mooi in het rooster past zijn lengte en breedte hele getallen. Lengte en breedte zijn samen gelijk
Nadere informatieAppendix: Zwaartepunten
Appendi: Zwaartepunten Enkele opmerkingen vooraf: Maak altijd eerst een schets van het betreffende gebied (en dat hoeft heus niet zo precies te zijn als de grafieken die ik hier door de computer kan laten
Nadere informatieGrafieken, functies en verzamelingen. Eerst enkele begrippen. Grafiek. Assenstelsel. Oorsprong. Coördinaten. Stapgrootte.
Grafieken, functies en verzamelingen Eerst enkele begrippen Grafiek In een assenstelsel teken je een grafiek. Assenstelsel Een assenstelsel bestaat uit twee assen die elkaar snijden: een horizontale en
Nadere informatieTips; fotoboek maken (bron: hema.nl)
Tips; fotoboek maken (bron: hema.nl) tekst roteren Draai je tekst zodat het mooi onder of op je scheef geplaatste foto staat. Of maak zelf leuke labels in combinatie met clipart. 1. kies de clipart (bij
Nadere informatieSimon de schildpad. 2012 J van Weert 1
Programmeren met Simon Simon de schildpad 2012 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.
Nadere informatieSpottofy.nl. Handleiding deelnemer
Spottofy.nl Handleiding deelnemer 1 2 Inleiding Aanhetwerk.nu is een online test- en- matchsysteem waarin jouw persoonlijke competenties getest en gematcht worden tegen de bestpassende functie. Deze handleiding
Nadere informatiehttp://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...
Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,
Nadere informatieGPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006.
GPS. Global Positioning System, werking en toepassingen. Maarten Mennes Mei 2006. GPS is de afkorting voor Global Positioning System. In dit werkstuk zal ik uitleggen hoe het systeem werkt en wat je ermee
Nadere informatieGroep 7/8. 0 Hoofstuk. Groep 7/8
0 Hoofstuk 1. Globe of kaart 2. Over tekens en kleuren 3. Schaal: Van groot naar klein 4. Over richtingen 5. Kaarten in soorten 6. De wegenkaart 7. Maak je eigen weerkaart 1 Globe of kaart 1. Hieronder
Nadere informatieZo gaat jouw kunstwerk er straks uitzien. Of misschien wel heel anders.
Spirograaf in Python Een kunstwerk maken Met programmeren kun je alles maken! Ook een kunstwerk! In deze les maken we zelf een kunstwerk met Python. Hiervoor zal je werken met herhalingen en variabelen.
Nadere informatieMake-up tutorial Photoshop CS5
Make-up tutorial Photoshop CS5 Waarom zou je deze functie gebruiken? Het is altijd handig als je een foto maakt en je vind dat er een kleine aanpassing nodig is, dat je Photoshop kunt gebruiken. Tevens
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieEr zijn 3 soorten kaarten
Er zijn 3 soorten kaarten 1 Overzichtskaarten Onder te verdelen in: A topografische kaarten B natuurkundige kaarten C staatkundige kaarten 2 Navigatiekaarten 3 Thematische kaarten 1 Overzichtskaarten Op
Nadere informatiea. De hoogte van een toren bepalen met behulp van een stok
Gelijkvormigheid in de 17 de - en 18 de -eeuwse landmeetkunde Heb jij enig idee hoe hoog dat gebouw of die boom is die je uit het raam van je klaslokaal ziet? Misschien kun je de hoogte goed schatten,
Nadere informatieDe Techniek en de praktijk
De Techniek en de praktijk De inhoud van dit werkboek komt LETTERLIJK van de geweldige site: http://www.ballonfigurensite.nl/ (Op die site staan nog tientallen andere voorbeelden! Neem maar eens een kijkje.)
Nadere informatieNederland - Workshop kaart & kompas, 1 dag Verantwoord kompasgebruik vanuit diverse locaties in Nederland, Outdoor School
Europa / Nederland Code OS020 outdoor school Niveau Nederland - Workshop kaart & kompas, 1 dag Verantwoord kompasgebruik vanuit diverse locaties in Nederland, Outdoor School Leren omgaan met kaart en kompas.
Nadere informatieBOUW JE EIGEN WEERSTATION
BOUW JE EIGEN WEERSTATION Als je wilt weten wat voor weer het is, dan moet je de verschillende weerselementen kunnen meten. Met enkele heel gewone dingen kan je jouw eigen weerstation bouwen. De thermometer
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieFoto's in Lightroom snel aan een verzameling toevoegen.
Foto's in Lightroom snel aan een verzameling toevoegen. Om een snelle workflow te creëren in Lightroom is het handig om met snelle verzamelingen te werken. Mocht je specifiek een bepaald onderwerp in je
Nadere informatie