Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020

Transcriptie

1 Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020 Gegevens : CO2 monitor, CBS, AGNL, ECN, KEMA, Min EL&I e.a.. Verwerkt i.o.m. : PDF, Energy Valley, Ekwadraat, Provincie Fryslân, AGNL e.a.. Zie separate berekening en verantwoording.

2 Ons Friese platteland en onze steden zijn ons dierbaar. Wij willen, ondanks de krimp, wonen in leefbare dorpen en zorgen voor een duurzame toekomst in Fryslân voor onze kinderen en kleinkinderen. Wij willen onafhankelijk zijn van grijze stroom. Dat kunnen wij samen in Fryslân; Duurzame energie van en voor Friezen.

3 Inhoudsopgave Energie in Nederland Energie in Fryslân (Hoe) halen we de doelstelling?

4 Ambities duurzame energie Europa: 20% duurzame energie in 2020 Nederland: 16% duurzame energie in 2020 Fryslân: 16% duurzame energie in 2020

5 Finaal verbruik NL (PJ) Bij huidige koers NL: 8% hernieuwbaar in Hernieuwbare energie NL Energetisch finaal verbruik Finaal verbruik: van/bij eindgebruikers, uit het stopcontact / tank Bron: CBS, juni 2012

6 Nederland 2012: onderverdeling 4% hernieuwbaar 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Biomassa Windenergie Bodemenergie Zonne-energie Buitenluchtwarmte Waterkracht Bron: CBS, juni 2012

7 16% betekent ruim 3 x zo veel als nu x Totaal verbruik 2020: PJ / jr (1) 16% hernieuwbaar : PJ / jr (2) Dit betekent 2,5 3 x het totale hernieuwbare aanbod van 2011 (1) Afhankelijk van de stijging en de besparing van het energieverbruik (2) Deze cijfers zijn gebaseerd op basis van netto productie. Netverliezen en verliezen bij de productie zijn niet meegenomen

8 De technieken tot 2020 (en verder.) Zon Wind Houtverbranding Slib / mest Co-vergisting Biodiesel / -ethanol Geothermie Getijden Energie opslag Blue Energy WKO Vergassing / Pyrolyse

9 Wat kost fossiele energie? Moderne kolencentrale met rookgasreiniging 4 ct/kwh Gascentrale: 4,5 ct/kwh (1) Maatschappelijke kosten (2) 3 6 ct/kwh Totale kosten fossiele energie 7 10,5 ct/kwh Bron 1: ECN / KEMA, advies SDE 2013 Bron 2: Europese Commissie

10 ct / kwh ct / kwh Wat kost duurzame energie in 2012? 18,0 Kostprijs per kwh Elektriciteit Kostprijs per kwh Als voor de warmte wordt betaald 16,0 18,0 16,0 14,0 14,0 12,0 12,0 10,0 10,0 8,0 8,0 6,0 6,0 4,0 4,0 2,0 2,0 0,0 Wind op land/meer Zon Wind op zee 0,0 Biogas Biomassa Aardwarmte Zon thermisch Bron: ECN / Kema, advies SDE 2013

11 Prognose kosten duurzame energie Bron: Sociaal Economisch Onderzoek (UvA), juli 2010 Investeren in een schone toekomst i.o.v. Regieorgaan Energietransitie

12 Voor doelstelling Nederland is nodig: Nederland nodig als 16% doelstelling 2020 alleen met dit type energie Huidig aantal Aantal maal huidig aantal Hectare zonnepanelen (3) 279 Aantal windmolens (1) x 4 3 (4) Aantal vergisters (2) 38 Conclusie: inzet van alle bewezen techniek noodzakelijk 1. (Wind) 2. (vergisting) 3. (Zon) 4. Op basis van de nieuwe generatie windmolens en vollasturen

13 16% foar Fryslân

14 Het verbruik van Fryslân Electriciteit Transportbrandstof Aardgas Totaalverbruik: 62 PJ (2,5% van landelijk verbruik) Groei wordt verdisconteerd met besparing Doelstelling 16% hernieuwbaar in 2020 = > doel: 9,9 PJ duurzaam Bron: KNN, Rapport Duorsume enerzjie yn Fryslân, 2010

15 Fryslân 2012: onderverdeling 4,8 PJ hernieuwbaar Hout Kachel / WKK 5% Zon PV 0% Zon thermisch 1% Zon (6 MWP) Wind 31% Zon thermisch Wind REC Harlingen Warmte 50% Biogas verstromen REC Harlingen Elektisch REC Harlingen Elektisch 4% Biogas verstromen 9% REC Harlingen Warmte Hout Kachel / WKK

16 Wat is nodig voor 9,9 PJ? Fryslân Indien alleen met dit type energie Huidig aantal Fryslân Aantal maal huidig aantal Hectare zonnepanelen ha 9 ha 356 Aantal windmolens 183 nieuw 322 oud 0,6 Aantal vergisters (1) 13,2 Conclusie: inzet van alle bewezen techniek noodzakelijk Op dit moment staan er 29 vergister in Fryslân. Echter staan een aantal vergisters stil, of hebben een lagere productie. Zodoende zijn 20 vergisters opgenomen in deze calculatie. Bij 29 vergisters is het aantal: 9,1x

17 Wat is mogelijk? Bijdrage (in PJ) per type duurzame energie Huidig Technisch Maximum Financieel Realistisch Beleid Zon (PV / thermisch) 0,05 13,4 2,7 2,0 Wind (op land) 1,4 10,8 10,8 5,7 Energie uit afvalverbranding 2,5 2,5 2,5 2,5 Biogas 0,5 8,3 1,6 1,6 Hout 0,2 0,4 0,4 0,0 Restwarmte 0,1 0,9 0,2 0,3 Geothermie 0,0 1,4 0,6 0,0 Totaal duurzaam in Fryslân 4,8 37,7 18,6 12,0 Aandeel duurzame energie in verbruik 8% 61% 30% 19% Doelstelling duurzame energie 9,9 9,9 9,9 9,9 Tekort/Overschot tov doelstelling -5,2 27,8 8,7 2,1 Bron: diverse bronnen, zie toelichting Nije Enerzjie foar Fryslân

18 Fryslân: Yes, we can! Verbruik PJ Duurzaam opgewekt ,8 PJ (6% van Fries verbruik 2020) Fryslân is rijk aan zon, wind en biomassa Doelstelling ,9 PJ kan met gemak: Technisch Maximum Financieel Realistisch Beleid 38 PJ 16 PJ 12 PJ

19 Maar Markt en aanpak beleid remmen Groei duurzaam aandeel is te laag Overheidsbeleid beweegt => onzekerheid voor projecten Saldering en energiebelasting => alleen zon kleinschalig Subsidiebeleid op energie is niet consistent Ruimtelijk beleid wind niet consistent Regelgeving grondstof biogas en digestaat remt Markten voor biomassa en digestaat zijn matig tot slecht Markt voor financiering is matig tot slecht Aanpak en communicatie wind niet succesvol, hoewel de ambitie groot is Techniek anders dan zon, wind en biomassa draagt in 2020 nog niet bij Met de huidige koers en tempo Haalt Fryslân het niet

20 Haalt Fryslân de doelstelling? Huidige markt en uitvoering beleid 6,2 PJ Nee Pro-actief beleid 15,9 PJ Ja Aanpassing focus en pro-actieve aanpak nodig Ter vergelijking: Technisch maximum 37,7 PJ Financieel realistisch 18,6 PJ Beleidsmatig doel 12 PJ

21 Beleid & implementatie maken het verschil Markten zijn niet te beïnvloeden Beleid wel Implementatie van beleid ook Noodzaak: Consistent beleid van de overheid Pro-aktieve inzet van de overheid

22 Markt en (implementatie) beleid remmen Bijdrage (in PJ) per type duurzame energie Huidig Beleid Huidige koers Proactieve overheid Zon (PV / thermisch) 0,0 2,0 1,0 2,5 Wind (op land) 1,4 5,7 1,7 8,1 Energie uit afvalverbranding 2,5 2,5 2,5 2,5 Biogas 0,5 1,6 0,8 1,6 Hout 0,2 0,0 0,2 0,4 Restwarmte 0,1 0,3 0,1 0,3 Geothermie 0,0 0,0 0,0 0,6 Totaal duurzaam in Fryslân 4,8 12,0 6,2 15,9 Aandeel duurzame energie in verbruik 8% 19% 10% 26% Doelstelling duurzame energie 9,9 9,9 9,9 9,9 Tekort/Overschot tov doelstelling -5,2 2,1-3,7 6,0 Bron: diverse bronnen, zie toelichting Nije Enerzjie foar Fryslân

23 Concrete kansen voor 2020 Bestaand Agrarische (co-)vergisters (21) Industriële/RWZI vergisters (6) Lamb Weston/Meijer, Oosterbierum Ecopark De Wierde, Oudehaske RWZI, Leeuwarden RWZI, Franeker RWZI, Drachten RWZI, Burgum Nieuwe grote stallen (41 locaties) Houtstook (2012, > 500 kw) Zoekgebieden Windmolenclusters Kansen voor zon, geothermie en biomassaverbranding Zwembad Ziekenhuis Industrie Zorg-/wooncomplex Nieuwbouwplan in ontwikkeling Bron: 1: Verkenning biogas in Fryslân, : Houtskoolschets windstreek 2011

24 Grotere projecten in Fryslân Zon: Ecommunitypark (als voorbeeldfunctie voor bedrijventerreinen) (>0,01 PJ) Particulieren (1-1,5 PJ) door middel van een stimulerings- en financieringsprogramma 5 ha zon in Leeuwarden (als voorbeeldfunctie ca. 0,01 PJ) Wind: Windcluster IJsselmeer, Heerenveen, Kop Afsluitdijk (4,2 PJ) Biomassa Hout : Bio Massa Centrale Harlingen (0,3 PJ) Biomassa Vergisting BioNOF (0,8 PJ, waarvan nu al ca.0,4 PJ aanwezig is, groeipotentie naar 1,2 PJ) EnergieLandschap Heerenveen e.o.(0,4 PJ), inclusief Ecopark de Wierde GFT vergisting Orgaworld (0,3 PJ) Schenkenschans (? PJ) Bio-LNG Lauwersoog (0,2 PJ) Restwarmte en duurzame warmte: Warmtenet Leeuwarden, geothermie (0,3 PJ, met groeipotentie naar 0,6 PJ) Geothermie: Geothermie + tuinbouw Sexbierum en Berlikum (0,3 PJ) Geothermie fabrieken (A-ware Heerenveen, Friesland Campina L warden: 0,3 PJ)

25 Aanbevelingen pro aktieve aanpak Een consistente, proactieve houding van de provincie, gericht op zon, wind en biogas is essentieel voor het behalen van de doelstelling van 9,9 PJ. door consistent beleid én actie projectrisico s verminderen en slaagkans vergroten Voor zon: actief informeren en stimuleren van klein en midden verbruikers (particulieren/kleine bedrijven), mogelijk assistentie bij financiering Voor wind proactief, samen met stakeholders ontwikkelen locatie & draagvlak Voor biogas, grootschalige vergisters, groengas-hubs, restwarmte en geothermie proactief zoeken en stimuleren van slimme combinaties op concrete locaties t.b.v. publiek belang participatie door het provinciaal fonds en/of financiering van projecten met lange doorlooptijd, lager rendement en/of groter risico. Bij wind participeren in ontwikkelfase bij RCR projecten (> 100 MW en > 150 mln. ) om sanering en burgerparticipatie veilig te stellen. Ontwikkeling van andere technieken blijven stimuleren en blijf alert op kansen die zich voor doen

26 Mei inoar! Overheid + mienskip Duurzame energie Samen ontwikkelen Samen investeren Inkomsten voor leefbaarheid Werkgelegenheid Voorzieningen Benutten restwarmte Schone energie Betaalbare energie Saneren oude molens

27 Overheid + Mienskip vele bewezen modellen Overheid Inbreng en opbrengst Voorlichting Financiering Energiefonds Sanering/Windbank Invloed op: Gemeenschap Privé-personen Bedrijven Organisaties ontwikkeling en/of exploitatie Opbrengst Leefbaarheids projecten Initiatiefnemers Ontwikkelfase Project Exploitatie fase uitvoering door (lokale ) partijen

28 Conclusie: Fryslân heeft alles in huis Zonder mix wordt het nix (inzet alle bewezen technieken) Met de huidige aanpak halen we de doelstelling niet Alleen met focus en proactieve inzet, halen we de doelstelling De belangrijkste technieken zijn zon, wind, afval en biogas Door samenwerking markt en overheid er uit halen wat er in zit Ja, wy kinne it mei inoar!

29 Mei inoar nei in skjin en leefber Fryslân!