Studiegids Bacheloropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiegids Bacheloropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar 2012 2013"

Transcriptie

1 Studiegids Bacheloropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar Rijksuniversiteit Groningen Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Postbus AK Groningen

2

3 Inhoudsopgave I Algemeen 5 1 Inleiding 7 2 Informatica: Breed, Dynamisch en Vernieuwend Informatica is Jong Uitlaatklep voor Creativiteit en Teamgeest Wetenschap en Engineering De IT is weer aan het groeien Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Studeren Jaarindeling European Credits en duur van de opleiding Tentamens Examens Werkcolleges, huiswerk en toetsen Mentoraat Tutorsysteem Bindend studieadvies Langstudeerders Studentenstatuut Studiekosten Honours College Colloquia Wijzigingen, aankondigingen Veranderingen in de Onderwijs en Examen Reglementen (OER) Studieprogramma Veel gestelde vragen II De Bachelor 25 4 De flexibele Bachelor Uitgangspunten

4 2 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, De body of knowledge Ingangseisen Eindtermen van de opleiding Curriculumontwerp Overgangsregelingen De Bacheloropleiding in detail Biomedical Computing track Business Computing track De minoren De major Reguliere Bachelorprogramma Programma met Biomedical Computing track Programma met Business Computing track Overgangsregeling Examenaanvraag De goedkeuring van het programma voor de Bachelor Formulier voor studieprogramma Procedure aanvraag diploma Wat na het Bachelor examen? Harde knip III Instanties en Regelingen 43 6 Organisatie en faciliteiten op onderwijsgebied Bestuur Opleidingscommissie Informatica Examencommissie Curriculumcommissie Onderwijsbureau Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie De studieadviseur Internationalisering Bibliotheek FWN Studenten Service Centrum (SSC) Studiefinanciering Donald Smits Centrum voor Informatietechnologie (CIT) Computercursussen Software ICT-vragen? Internet bij studenten en personeel thuis Cover Fysisch-Mathematische Faculteitsvereniging (FMF) Studentenstatuut Wat is het Studentenstatuut

5 Inhoudsopgave Geldigheid Bekendmaking Belang van het Studentenstatuut Onderwerpen in het Studentenstatuut Adressen Centrale instanties Rijksuniversiteit Groningen ALGEMENE ADRESSEN ADRESSEN VOOR STUDENTEN Prijsbeleid studiekosten Huisregels en andere bepalingen Regeling Practicumvoorziening Arbeidsomstandighedenwet (ARBO-wet) RSI Examenreglementen en College van Beroep De OER en de Regels en Richtlijnen College van Beroep voor de Examens Telefoonlijst Appendix: Onderwijs- en Examenregeling (OER) en de Regels en Richtlijnen van het Bachelor programma 73

6 4 Studiegids Bacheloropleiding Informatica,

7 Deel I Algemeen 5

8

9 1 Inleiding In de afgelopen jaren heeft de opleiding Informatica een aantal grote veranderingen meegemaakt. Sinds 2006 werkt de opleiding Informatica samen met de opleiding Kunstmatige Intelligentie in het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie (OIC). Later in deze gids staat hier meer over. Daarnaast zijn we sinds 1 september 2007 gehuisvest in de Bernoulliborg, waar ook het faculteitsbestuur gevestigd is. Ook kennen we nu een vernieuwd Bachelor programma, de flexibele Bachelor Informatica volgens het major/minor model 1. De gids begint met Informatica: Breed, Dynamisch en Vernieuwend (hoofdstuk 2). De studiegids geeft daarna informatie over studeren aan het OIC (hoofdstuk 3), het studieprogramma van de Bachelor Informatica (hoofdstuk 4). Dan volgt een gedeelte over Instanties en Regelingen betreffende zaken als: - waar kan ik met vragen over de studie terecht: bij de studieadviseur ( 6.3), en verder bij Studie Ondersteuning ( 6.6), dat deel uitmaakt van het Studenten Service Centrum (SSC) - hoe vraag ik mijn diploma aan: de aanmelding voor een examen ( ) - wat zijn mijn rechten en plichten als student (hoofdstukken 8, 4.10 en 9) - hoe zijn de studenten georganiseerd: de studentenvereniging Cover ( 6.9) Tenslotte volgt er nog een lijst, waar je de telefoon- en kamernummers van docenten en medewerkers kunt vinden (hoofdstuk 10). Op het Web vind je de Onderwijs- en Examenregeling en de Regels en Richtlijnen: De vakbeschrijvingen vind je in de onderwijscatalogus Ocasys: De roosters staan eveneens op het Web, namelijk op: 1 Voor een beschrijving van oudere programma s wordt verwezen naar vorige studiegidsen, die zijn te raadplegen op het onderwijsbureau. 7

10 8 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Het kan zijn dat je na het lezen van de informatie toch nog vragen hebt. Raadpleeg dan je studieadviseur of kom met je vraag naar het Onderwijsbureau.

11 Informatica: Breed, Dynamisch en 2 Vernieuwend Van alle wetenschappen is Informatica de grootste drijfveer achter maatschappelijke ontwikkelingen. De manier waarop mensen contact onderhouden en communiceren is ingrijpend veranderd. Zowel in het bedrijfsleven, de wetenschap als het persoonlijke leven zijn mobiele telefoon, SMS, , twitter, chat en het internet in het algemeen de standaard geworden. In plaats van ansichtkaarten stuur je gewoon je vakantiefoto s per naar je familie en vrienden. Er is bijna geen sector te bedenken waar informatica geen belangrijke, vernieuwende rol speelt. Ben je geïnteresseerd in informatica, maar ook in andere vakken, dan kun je Informatica altijd combineren met één of meer van je andere interesses, zeker met de flexibele Bachelor structuur die we in Groningen recent hebben ingevoerd. Hierdoor krijg je veel mogelijkheden om al tijdens je studie aandacht te besteden aan andere vakken. De opleiding Informatica werkt samen met wiskunde, scheikunde, sterrenkunde, medicijnen, biologie, en diverse bedrijven. Als afstudeerder kun je dus aan onderzoek op deze grensvlakken meewerken. In je latere carrière heb je dan ook alle keus, over de hele wereld en daarbuiten. Als je nu informatica gaat studeren, rijdt je code straks misschien op Mars of op de maan rond. 2.1 Informatica is Jong Informatica is één van de jongste wetenschappen. De eerste echte electronische computer werd in 1939 getoond, en de eerste IBM PC is uit 1981 (met een 4.77 MHz processor en wel 16 kb RAM!). Het feit dat informatica zo jong is, betekent dat er nog veel te ontdekken valt. Het vak is daarom volop in beweging, en niet alleen aan de grenzen van het onderzoek, maar ook in de opleiding. Als je een familielid hebt die b.v. in 1982 begonnen is aan de studie informatica, dan zal de studie voor hem of haar bijna onherkenbaar veranderd zijn. 9

12 10 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Uitlaatklep voor Creativiteit en Teamgeest In de informatica kun je al je creatieve vaardigheden aanwenden in het maken van nieuwe produkten. Het is iedere keer een kick om een programma te zien werken zoals je je het had voorgesteld. Om echt grote dingen te kunnen maken, kun je tegenwoordig niet alleen werken, je werkt meestal in teams, of het nu in de research is of in het bedrijfsleven. Ook moet je je altijd een goed beeld kunnen vormen van wat de klant wil. Voor al deze facetten is veel aandacht in de studie. 2.3 Wetenschap en Engineering Informatica kent duidelijk twee kanten: een wetenschappelijke kant, gericht op het begrip, analyse en theorie, en een engineering kant, gericht op het maken van nieuwe produkten. Dit beeld is natuurlijk een beetje zwart-wit, en in de praktijk zijn er allerlei schakeringen: voor vernieuwende produkten is vaak onderzoek nodig en nieuwe theorie, maar nieuwe theorieën en methoden moeten getest worden in de praktijk. Het leuke is dat je zelf kunt bepalen welke kant je het meest trekt: hoeveel theorie en hoeveel praktijk. 2.4 De IT is weer aan het groeien In alle kranten en vele tijdschriften wordt melding gemaakt van gestage groei van de banen in de IT. Er wordt zelfs alweer gespeculeerd op tekorten, speciaal waar het gaat om mensen met een academische scholing in de Informatica. In de Verenigde Staten heeft men zelfs voorspeld dat IT de grootste groei van alle sectoren zal hebben (60%!). Nu al overtreft de groei aan banen de totale universitaire uitstroom meermalen. De kans dat je dus meteen na je afstuderen een baan vindt is bijzonder groot. Afstudeerders die niet binnen een maand een baan hebben, willen kennelijk gewoon eerst even vakantie (en gelijk hebben ze).

13 Studeren aan het Opleidingsinstituut 3 Informatica en Cognitie De Bacheloropleiding Informatica is momentteel onderdeel van het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie, dat tevens de Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie en een drietal Master opleidingen bevat. In deze studiegids staat alleen informatie over de Bacheloropleiding Informatica. De nu volgende paragrafen geven informatie over algemene zaken, zoals het wettelijk kader waarbinnen de studie valt, tentamens, ECTS (studiepunten) en dergelijke. In hoofdstuk 6 vind je informatie over personen en instanties die belangrijk kunnen zijn in verband met de studie, zoals bibliotheek, internationalisering, studieadviseur, enz. 3.1 Studeren Studeren doe je omdat je bepaalde kennis en vaardigheden wilt opdoen. Maar het is ook belangrijk om aan anderen te kunnen bewijzen dat je dat proces succesvol hebt doorlopen. Het behalen van diploma s is daarom ook van wezenlijk belang. De Bacheloropleiding kent twee diploma s: het propedeuse- en het bachelor diploma, die worden toegekend na het slagen voor de gelijknamige examens. De vraag is dus wat je moet doen om te slagen voor zo n examen. In het volgende hoofdstuk staat beschreven uit welke onderdelen ( vakken ) het examen bestaat. Wanneer je kennis en vaardigheden voor een vak beoordeeld zijn, kun je daarvan een bewijsstuk ontvangen ( gewaarmerkte uitdraai uit de studieadministratie ). Als alle onderdelen met goed gevolg zijn afgelegd, kun je je aanmelden voor het examen. Dit is in feite een formaliteit; je hoeft dan geen examen meer af te leggen. Je moet bij het Onderwijsbureau melden dat je je diploma wilt ontvangen (zie verder ). De examencommissie gaat na of je de goede vakken gedaan hebt en of je ze allemaal gehaald hebt. Als dat zo is, dan ben je geslaagd en krijg je het bij het examen behorende diploma uitgereikt. Tijdens de studie kun je op allerlei manieren ondersteund worden. Zeker in het begin van de studie zijn er bij veel vakken werkcolleges gekoppeld aan de hoorcolleges 11

14 12 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, ( 3.6). Om een vak goed in je vingers te krijgen moet je je vragen bij iemand kwijt kunnen. De docent van het werkcollege is daarvoor de aangewezen persoon. Verder kun je houvast hebben aan het mentoraat ( 3.7). Aan het einde van het eerste jaar krijg je een schriftelijk advies over al dan niet voortzetten van je studie, het bindend studieadvies (BSA, 3.9). Veel van deze zaken worden gecoördineerd door de studieadviseur, met wie je ook altijd direct over je studie kunt spreken (zie 6.3 voor een nadere beschrijving van haar taken). Studeer vooral regelmatig, juist ook in het begin van de onderwijsperiode. Op dat moment wordt de basis voor een vak gelegd. Stel ook tentamens en bij een vak horende practica niet uit, maar doe practica tijdens het vak en tentamens direct nadat je het vak hebt gevolgd. En doe liever twee vakken goed dan drie vakken half. Mocht je achterstand oplopen, spreek daar dan over met de studieadviseur. Soms zal de studieadviseur naar aanleiding van de studievoortgang de student zelf voor een gesprek uitnodigen. Vertraging is dan meestal al ontstaan. Signaleer daarom je problemen vroegtijdig, en spreek erover. Een overzicht van de rechten en plichten die je als student hebt, zijn neergelegd in het studentenstatuut van de RUG. De meeste onderdelen van dit statuut zijn ook verspreid door de studiegids opgenomen. De tekst is te raadplegen via WWW: Exemplaren zijn verder verkrijgbaar bij het Studenten Service Centrum (zie 6.6). 3.2 Jaarindeling In het studiejaar wordt binnen de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen gewerkt met semesters. Bij het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie worden de semesters in tweeën gedeeld tot kwartalen (ook wel onderwijsperioden of blokken genoemd). De kwartalen in de curriculumbeschrijvingen worden in deze gids alsvolgt aangeduid: jaar.kwartaal. Dus 1.4 betekent het vierde kwartaal van het eerste studiejaar. Kwartaal 1 loopt van 3 september 2012 tot en met 9 november Kwartaal 2 loopt van 12 november 2012 tot en met 8 februari Kwartaal 3 loopt van 11 februari 2013 tot en met 19 april 2013 Kwartaal 4 tenslotte loopt van 22 april 2013 tot en met 12 juli In elk kwartaal volg je drie vakken. Elk kwartaal eindigt met 2 of 3 tentamenweken, waarin alle vakken van de afgelopen periode getentamineerd worden. Als je het tentamen hebt behaald is het vak (in sommige gevallen gecombineerd met practicumopdrachten) afgerond. In het volgende kwartaal ga je dan weer verder met drie nieuwe vakken. Elk vak heeft twee tentamenmogelijkheden: één keer aan het einde van de periode waarin het vak gegeven werd, en één keer aan het einde van de daarop volgende periode (hertentamen).

15 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 13 Sommige vakken worden niet met een tentamen maar met een opdracht afgerond. 3.3 European Credits en duur van de opleiding De omvang van studieonderdelen (of vakken ) wordt uitgedrukt in European Credits, afgekort ECTS. Eén ECTS staat voor 28 uur werk. Bij het berekenen van de omvang van een vak wordt rekening gehouden met de tijd die wordt besteed aan de afzonderlijke onderdelen, bijvoorbeeld: hoorcollege, werkcollege, practicum, zelfstudie en voorbereiding voor het tentamen. De omvang van een vak staat vermeld bij de inhoudsbeschrijving van dat vak (zie Onderwijscatalogus op het Web: Zoals beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) bestaat de Bachelorfase uit 180 ECTS. De opleidingen zijn verplicht die ECTS uniform verdeeld over de studiejaren aan te bieden. De studielast per jaar bedraagt dus 60 ECTS. Het aantal behaalde ECTS wordt door de universitaire studenten desk (USD, zie 6.6) eind september doorgegeven aan de Dienst Uivoering Onderwijs (DUO), vroeger bekend als de Informatie Beheer Groep (IBG), in verband met tempo- of prestatiebeurs. In juni en september ontvangt elke student in verband hiermee een overzicht van de geregistreerde studieresultaten. Credits waarvoor de student een vrijstelling heeft tellen wel mee voor het diploma, maar vallen niet binnen de criteria voor de beurs en worden derhalve niet doorgegeven aan DUO. 3.4 Tentamens De stof wordt per vak getentamineerd, waarna de student het toegekende cijfer terugvindt op het Web: Voor de interpretatie van dit cijfer wordt verwezen naar artikel 11 van de Regels en Richtlijnen voor de Examens. Ook kan de student bij het onderwijsbureau vragen om een gewaarmerkte uitdraai: hierop staan alle tot nu toe behaalde resultaten. Bij sommige vakken ontvangt de student, als hij in voldoende mate heeft deelgenomen aan de activiteiten die bij het vak behoren, hiervan een verklaring met in de plaats van het cijfer een V (voor Voldoende ). Inschrijving tentamen Om aan de schriftelijke Informaticatentamens te kunnen deelnemen moet men zich via voor elk tentamen afzonderlijk inschrijven. De tentamendata staan vermeld in het tentamenrooster, dat gepubliceerd wordt op

16 14 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, De inschrijving sluit een week vóór de aanvang van de tentamenperiode! Als je niet tijdig bent ingeschreven kun je het vak niet halen! (Let op: sommige vakken worden door andere opleidingen verzorgd. De inschrijvingstermijn kan voor deze vakken anders zijn!) Inschrijving voor een Informatica tentamen in kwartaal 1 staat bijvoorbeeld(!) open van 28 september tot 18 oktober, maar bij een KI vak is dat (bijvoorbeeld) van 28 september tot 11 oktober! De week vlak voor de tentamenperiode wordt gebruikt om mismatch tussen het aantal inschrijvingen en de ruimte in de tentamenzaal op te lossen. Dus: controleer altijd door welke opleiding een vak wordt aangeboden (herkenbaar aan de vakcode) en zorg dat je je in de juiste periode inschrijft voor het tentamen! Haal je een onvoldoende of wil je het behaalde resultaat verbeteren, dan is het mogelijk om een herhalingstentamen af te leggen. Als de tentamens zijn nagekeken, mogen de studenten hun werk inzien door een afspraak te maken met de docent. Dit is altijd aan te raden. Als je een onvoldoende hebt behaald, is het heel nuttig om van je fouten te leren. Maak dus zo veel mogelijk gebruik van de mogelijkheden om je tentamens in te zien. Je tentamen mag niet mee naar huis worden genomen, maar je mag er wel een kopie meenemen. De tentamenopgaven uitgereikt bij de tentamenzitting mag je wel altijd mee naar huis nemen. Vrijstelling Indien een student meent dat hij op grond van elders genoten onderwijs reeds de kennis en vaardigheden voor een bepaald vak bezit, dan kan hij in overleg met de studieadviseur een verzoek tot vrijstelling indienen bij de Examencommissie. De studieadviseur heeft daavoor een speciaal formulier. Indien de vrijstelling wordt toegewezen, dan ontvangt de student een schriftelijke verklaring hiervan. De betreffende ECTS tellen wel mee voor het diploma, maar niet voor de opgave aan DUO in verband met tempo- of prestatiebeurs. Veranderingen in het curriculum Indien een vak van inhoud is veranderd of is afgeschaft, dan is er in het opvolgende jaar over het algemeen één extra gelegenheid om over de oude inhoud tentamen te doen. Studenten die daarna nog tentamen willen doen dienen met de betreffende docent(en) en de examencommissie overleg te plegen over de mogelijkheid alsnog over de oude stof tentamen te doen.

17 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Examens Heeft de student alle benodigde tentamens met voldoende resultaat afgelegd, dan moet hij/zij dit zo snel mogelijk melden bij het onderwijsbureau. Vervolgens is het afleggen van het betreffende examen een formaliteit die bestaat uit het in ontvangst nemen van het diploma. De procedure staat beschreven in Tegen beschikkingen van examencommissies dan wel examinatoren staat beroep open bij het College van Beroep voor de Examens (zie 9.2). Men kan slechts examens afleggen voor de opleiding waarvoor men staat ingeschreven. Dit betekent dat het van belang is dat degenen die tot een andere studiekeuze besluiten ( omzwaaiers ) hun inschrijving bij de centrale studentenbalie moeten aanpassen, zodat ze voor de juiste opleiding staan ingeschreven. Studenten die in twee opleidingen examen willen doen moeten zich ook voor hun tweede opleiding laten inschrijven. Neem in deze gevallen tevens zo spoedig mogelijk contact op met de betreffende studieadviseur (zie 6.3). 3.6 Werkcolleges, huiswerk en toetsen Veel vakken kennen, naast hoorcolleges, begeleiding in de vorm van oefeningen (werkcolleges) of practica. Voor de oefeningen worden de studenten ingedeeld in groepen van maximaal 25 personen. De oefeningen zijn bedoeld om de student vertrouwd te maken met de stof. Aan de hand van opgegeven vraagstukken kan de student nagaan of de betreffende collegestof voldoende is begrepen en of hij deze kan toepassen. Verder heeft de student de gelegenheid om eventuele moeilijkheden individueel of in kleine groepjes te bespreken met de werkcollegedocent. Soms kunnen de uitwerkingen van vraagstukken bij de begeleider worden ingeleverd, waarna men deze gecorrigeerd terugkrijgt. Verder kunnen er tijdens de colleges of oefenuren toetsen afgenomen worden. De student kan door middel van deze toetsen zijn eigen vorderingen bepalen. Bij sommige vakken zijn deze toetsen verplicht. Zowel het ingeleverde werk als de toetsen kunnen van belang zijn bij de bepaling van het eindcijfer van een vak. De precieze regeling zal door de docent aan het begin van de cursus worden meegedeeld. Deze informatie is ook per vak te vinden in Ocasys (de onderwijscatalogus). Zorg dat je aan het begin van elk nieuw vak op de hoogte bent van de eisen en verplichtingen voor dat vak. 3.7 Mentoraat Om ervoor te zorgen dat de eerstejaars studenten op snelle en vanzelfsprekende wijze vertrouwd raken met alle facetten van de studie is er het mentoraat. In de introductieperiode worden groepen gevormd, die met hun mentoren (hogerejaars studenten) in het eerste semester regelmatig bijeenkomen om te spreken over alles wat van belang kan zijn bij de studie: hoe moet je aan de verschillende vakken wer-

18 16 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, ken, hoe bereid je toetsen en tentamens voor, hoe deel je je tijd in, bij wie kun je met welke vragen terecht. Verder kan, als in alle mentorgroepen eenzelfde probleem gesignaleerd wordt (over de aansluiting van een werkcollege op het hoorcollege bijvoorbeeld), de studieadviseur om hulp worden gevraagd. Soms kan de mentor ook helpen bij de afzonderlijke vakken. Deelname aan de mentorgroepen is voor eerstejaars studenten verplicht. Wie van deze verplichting ontheven wil worden (studenten die al een HBO-studie gedaan hebben bijvoorbeeld) dient contact op te nemen met de studieadviseur. 3.8 Tutorsysteem Met ingang van 2010 is het zogenaamde tutorsysteem ingevoerd. Bij twee eerstejaarscolleges worden de studenten ingedeeld in groepen van circa 8-10 studenten, elk onder leiding van een begeleider (tutor). De indeling van eerstejaars in tutorgroepen met bijbehorende tutor wordt bekend gemaakt in de eerste collegeweek. Studenten werken onder leiding van een tutor aan opdrachten die deels een inhoudelijk karakter hebben, en deels zijn gericht op het oefenen van bekwaamheden. De verworvenheden worden getoetst in schriftelijke toetsen (essays) en een mondelinge presentatie. Aanwezigheid bij dit groepsonderwijs is verplicht. Het tutoronderwijs heeft tenminste drie doelstellingen: 1. Leren omgaan met taalgebruik en begrippen uit de Informatica. 2. Leren om wetenschappelijke literatuur te zoeken, te lezen, op waarde te schatten en correct te citeren. 3. Leren om (samen) te werken in groepen, waarbij iedereen de diverse rollen binnen een groep (voorzitter, notulist, presentator) zal oefenen. De studenten krijgen een uitvoerige instructie over doel, werkwijze, en de beoordelingscriteria. In elke periode van het 1e semester wordt een vak aangewezen waarin het tutorsysteem een rol speelt. 3.9 Bindend studieadvies Het faculteitsbestuur brengt aan het einde van het eerste jaar namens het College van Bestuur schriftelijk een bindend studieadvies uit op basis van de tot dat moment behaalde aantal ECTS. Studenten die na het eerste jaar 45 ECTS of meer hebben behaald, mogen doorstromen in het tweede jaar. Studenten die minder dan 45 ECTS hebben behaald krijgen een negatief advies: zij mogen de studie niet voortzetten. Tegen dit bindend advies is het mogelijk in beroep

19 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 17 te gaan. Voor details rond het BSA verwijzen we naar de Onderwijs- en Examenregeling op het web: Als je door omstandigheden studievertraging oploopt, moet je dit, in verband met het BSA, zo snel mogelijk melden bij de studieadviseur Langstudeerders Met ingang van 1 september 2012 mag een Bachelor student vier jaar doen over het behalen van zijn examen. Wanneer je in vier jaar je Bachelor diploma nog niet behaald hebt moet je in de volgende jaren een boete betalen: 3000 bovenop het normale collegegeld! Het is dus zaak regelmatig te studeren en je examen binnen vier jaar te halen. Wanneer je door ziekte of persoonlijke omstandigheden vertraging oploopt neem dan zo snel mogelijk contact op met de studieadviseur! 3.11 Studentenstatuut Het Studentenstatuut is een overzicht van de rechten en plichten van zowel studenten als de universiteit. Het is gebaseerd op landelijke wet- en regelgeving (vooral de Wet op Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek, de WHW) en aangevuld met regelingen die specifiek van de RUG afkomstig zijn. Het Studentenstatuut bestaat uit twee delen. In het instellingsspecifieke deel worden de algemene rechten en plichten genoemd voor de gehele universitaire organisatie, zoals inschrijving en rechtsbescherming. Het instellingsdeel is te vinden op de website van de RUG ( Het opleidingsspecifieke deel beschrijft de rechten en plichten die specifiek gelden voor een opleiding, zoals examens en studiepunten. Deze verschillen per opleiding en faculteit. Je kunt het opleidingsdeel raadplegen bij de facultaire onderwijs- en examenadministratie en in de studiegidsen. Zie voor een verkorte versie van het studentenstatuut hoofdstuk 7. Geldigheid Het Studentenstatuut geldt voor het studiejaar Het instellingsdeel van het Studentenstatuut wordt jaarlijks, met instemming van de Universiteitsraad, door het College van Bestuur vastgesteld. Als het Statuut in strijd of tegenspraak is met wettelijke regels, dan gaan de wettelijke regels voor.

20 18 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Bekendmaking Alle studenten ontvangen een brief met de vermelding waar zij het Studentenstatuut kunnen inzien en waar het op het Web te vinden is. Het belang van het Studentenstatuut Alle studenten worden geacht op de hoogte te zijn van de inhoud van het Studentenstatuut. Als je je niet houdt aan de plichten die uit het statuut voortvloeien, heeft dat mogelijk consequenties voor je rechten, bijvoorbeeld op financiële ondersteuning uit het Afstudeerfonds. Een wet of regeling heeft per definitie een algemeen karakter. Dat geldt ook voor het Studentenstatuut. Dit betekent dat het effect in een concrete situatie en in een individueel geval niet altijd eenduidig en voorspelbaar is. Ten slotte is recht nooit statisch, maar voortdurend in ontwikkeling. Studenten die dit studiejaar begonnen zijn, krijgen te maken met andere regelingen dan ouderejaars. Zorg er dus altijd voor dat je je goed laat informeren door jouw faculteit en/of het Studenten Service Centrum (SSC) en lees het Studentenstatuut goed door. Onderwerpen in het Studentenstatuut Het centrale deel van het Studentenstatuut bevat nadere informatie over de rechten en plichten van de student met betrekking tot de volgende onderwerpen: 1. toegang en toelating tot universitaire opleidingen, inschrijving en beëindiging inschrijving, betaling collegegeld, 2. het onderwijs, 3. de tentamens en examens, 4. financiële ondersteuning in geval van overmacht of bijzondere omstandigheden, 5. medezeggenschap, 6. gedragsregels, 7. rechtsbescherming, klachten-, bezwaar- en beroepsprocedures Studiekosten De RUG kent een prijsbeleid studiekosten. Deze regeling beoogt beheersing van de studiekosten, zodat de component studiekosten in het budget van de studiefinanciering niet te boven wordt gegaan. Men is dus niet meer geld kwijt dan de Minister ter beschikking stelt. Voor is het normbedrag 680. Per opleidingsfase geldt een plafondbedrag van het normbedrag de cursusduur. Soms is het onvermijdelijk dat de kosten hoger zijn dan het plafondbedrag. In dat geval kan de helft van het bedrag dat men meer kwijt is bij het faculteitsbestuur worden teruggevraagd d.m.v. het overleggen van aankoopbewijzen of is een andere regeling getroffen. Bij het facultaire onderwijsbureau en de University Student Desk (USD) is een brochure over de studiekosten en het universitaire prijsbeleid verkrijgbaar. Daar kan men ook terecht voor verdere informatie.

21 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Honours College Aan de universiteit bestaat de mogelijkheid voor talentvolle en ambitieuze Bachelor studenten om deel te nemen aan het University of Groningen Honours College. Het College biedt deze studenten, binnen de muren van de RUG, een omgeving waar ze kennis kritisch tegen het licht houden en worden uitgedaagd tot nieuwe inzichten en innovatieve manieren van denken. Het honoursprogramma omvat 45 extracurriculaire studiepunten, waarvan 25 ECTS zijn bedoeld voor verdieping en 20 ECTS voor verbreding en persoonlijke ontwikkeling. De verdiepende studieonderdelen volgt een student aan de eigen faculteit. Het verbredende deel bestaat uit twee studieonderdelen van elk 5 ECTS, te volgen bij een andere dan de eigen faculteit, en De Petrus Camper leergang. Hierin werken studenten een actueel thema uit, gerelateerd aan één van de honours modules die gevolgd is. Doordat het thema vanuit meerdere perspectieven wordt benaderd en in een interdisciplinair verband wordt uitgewerkt, komt zowel een kennis-, vaardigheden- als persoonlijke ontwikkelingscomponent aan bod. Het programma start in de tweede helft van het eerste studiejaar. De duur van het programma is zodoende vijf semesters. De extra studiebelasting is 25% en komt neer op ongeveer uur extra studielast per week. Studenten die tot de beste 10% horen, ontvangen een uitnodiging om te solliciteren naar een plaats aan het University of Groningen Honours College. Studenten die zeer gemotiveerd zijn, maar geen uitnodiging ontvangen kunnen, mits zij goede studieresultaten hebben, ook solliciteren. Selectie vindt plaats op basis van studieresultaten, CV, schriftelijke motivatie en referenties alsmede op basis van een gesprek van de kandidaat met een lid van de toelatingscommissie van het Honours College. Zie voor uitgebreidere informatie en de precieze selectievoorwaarden honours. Het adres is: honours@rug.nl 3.14 Colloquia Zaal BB 267 is gedurende het gehele jaar op maandag- en donderdagmiddag gereserveerd voor colloquia, volgens de hieronder vermelde indeling: maandag uur colloquia Informatica donderdag uur afstudeercolloquia Informatica studenten Afstudeercolloquia Aan het eind van de Bachelorfase moeten alle studenten (vlak voor hun afstuderen) een colloquium geven. Dit afstudeercolloquium wordt gehouden met alle afstuderende Bachelor studenten tezamen. Het wordt georganiseerd door de coördinatoren van het afstudeerproject.

22 20 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Colloquia Informatica In principe is er gedurende collegeperiodes tweewekelijks op maandagmiddag een Informaticacolloquium. Zie: Het primaire doel is het verbreden van de kijk op het vakgebied, voor zowel de staf, AIO s en OIO s als studenten. Deze verbreding is niet alleen voor de Informaticastaf van belang, maar evenzeer voor de studenten. Coördinatoren: prof.dr. M. Biehl ( M.Biehl@rug.nl); prof.dr. M. Aiello ( M.Aiello@rug.nl). NB. Aan alle colloquia wordt tijdig bekendheid gegeven door aankondiging via Wijzigingen, aankondigingen Veranderingen in de Onderwijs en Examen Reglementen (OER) In de OER van zijn enkele veranderingen opgenomen: Judicium Abeundi, bij ernstig wangedrag kan het College van Bestuur een student van de universiteit verwijderen Summa Cum Laude, nog beter dan Cum Laude, maar met strengere eisen Toetsplan, iedere faculteit moet een plan hebben, waarin staat hoe toetsing plaatsvindt en hoe de kwaliteit daarvan wordt bewaakt Aanvullende studie-informatie, mededelingen over tentamendata, gewijzigde of nieuwe colleges, collegetijden, colloquia enz. zijn te vinden in de mededelingenrubriek van de Universiteitskrant (UK). De UK is elke week in de Bernoulliborg verkrijgbaar; de mededelingenrubriek is tevens te lezen via de www-pagina of via het UK tabblad in Nestor (de electronische onderwijsomgeving: Studenten wordt sterk aangeraden deze mededelingen elke week door te kijken. De meeste mededelingen verschijnen slechts één keer in de UK. Het niet lezen van een mededeling vormt geen enkel excuus, maar kan wel grote consequenties hebben (het missen van een tentamen, bijvoorbeeld). Ook is het aan te bevelen de die via het algemene adres van de universiteit binnenkomt, regelmatig te lezen. Ook hier geldt, het niet lezen van je mail vormt geen enkel excuus en kan ook grote consequenties hebben. Deze studiegids en vorige studiegidsen zijn te raadplegen via

23 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 21 Wijzigingen en aanvullingen op de studiegids zullen ook op deze plaats worden meegedeeld. Verdere inhoudelijke en organisatorische informatie over informaticaonderwijs is te vinden op en op Een volledige beschrijving van alle vakken uit de Bachelor en Master kun je vinden op: De meest actuele roosters zijn beschikbaar via: De studieadviseur heeft een lijst met Frequently Asked Questions (FAQ) op haar webpagina staan, waar veel nuttige informatie is te vinden: Let op: Het wordt sterk aangeraden deze websites regelmatig te raadplegen Studieprogramma Voor de Bachelor Informatica moet iedere student een studieprogramma opstellen en officieel laten goedkeuren door de examencommissie. Zonder goedgekeurd studieprogramma kun je niet afstuderen! (Zie ook de FAQ van de studieadviseur) Op het studieprogramma moeten alle vakken vermeld staan die je voor je Bachelor hebt gevolgd en nog moet volgen. De examencommissie beoordeelt vervolgens of je programma aan de gestelde eisen voldoet. Als je dus niet zeker weet of je een bepaald (keuze)vak mag volgen, vraag dan altijd eerst goedkeuring aan d.m.v. je studieprogramma! Doe je dat niet, dan loop je het risico dat je een (keuze)vak hebt gevolgd waarvan later blijkt dat het niet mee mag tellen voor je diploma. Voor meer informatie over hoe je je programma moet opstellen en wat de verdere procedures zijn, zie Ook kun je altijd bij de studieadviseur terecht voor vragen over je studieprogramma.

24 22 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Veel gestelde vragen De studieadviseur houdt op het Web een lijst bij van veel gestelde vragen. Kijk daar eerst voordat je naar het onderwijsbureau of de studieadviseur gaat: informatica/onderwijs/studieadviseurs. Een aantal voorbeelden: 1. Ik kan langere tijd niet of niet op volle kracht studeren vanwege ziekte of persoonlijke omstandigheden. Wat moet ik doen? Meld dit onmiddellijk bij de studieadviseur. Het is belangrijk om je bij het oplopen van de vertraging zo snel mogelijk te melden. Dit om eventuele aanspraken op noodfondsen veilig te stellen. 2. Ik heb me wel ingeschreven voor een vak, maar ik ben vergeten me in te schrijven voor het tentamen. Kan ik nog mee doen? Je hebt vanaf drie weken tot één week voor de start van de tentamenperiode de tijd om je in te schrijven voor een tentamen. Heb je je niet ingeschreven, dan kan je niet mee doen aan het tentamen. (Tenzij je toestemming hebt gekregen van de examencommissie. Als het een Informaticavak betreft, moet je toestemming van de examencommissie van Informatica vragen en als het KI betreft moet je naar de examencommissie van KI 3. Ik heb mijn propedeuse nog niet. Kan ik al wel aan de derdejaarsvakken beginnen? Als je in het academisch jaar of later met de studie Informatica bent begonnen, mag je pas derdejaarsvakken gaan volgen als je je propedeuse hebt gehaald. Zolang je die niet hebt, kun je je niet inschrijven voor derdejaarsvakken. Dit geldt niet voor de studenten die in of eerder zijn begonnen met studeren. 4. Ik wil een vak volgen buiten Informatica. Onder welke omstandigheden wordt dat goedgekeurd? Alle vakken die in onze studiegids worden genoemd als keuzevak, zijn toegestaan, ook als dit vakken zijn die door een andere opleiding worden verzorgd. Wel moet je altijd een studieprogramma inleveren bij de examencommissie. Zonder een goedgekeurd studieprogramma kun je geen diploma krijgen, en als de examencommissie bepaalde keuzevakken afkeurt, dan mag je ze niet opvoeren voor je diploma en tellen ze dus ook niet mee. Het is dus belangrijk om van te voren goedkeuring aan te vragen. Voor meer informatie zie: 5. Ik sta ingeschreven voor de Bachelor Informatica. Ik heb mijn Bachelor diploma nog niet, maar wil al vast een aantal Mastervakken gaan volgen. Mag dat? Nee, je mag alleen Mastervakken volgen als de toelatingscommissie van de Master jou daarvoor toestemming heeft gegeven. Je wordt toegelaten tot de Master als je je Bachelor diploma hebt behaald, of als je voorlopig bent toegelaten door de toelatingscommissie van de Master. Informatie over de toelating is te vinden bij de FAQ van de studieadviseur:

25 3. Studeren aan het Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 23 V.B.: vanaf september 2012 geldt de harde knip; vanaf daat moment mag je pas mastervakken volgen als je je bachelordiploma hebt behaald. 6. Hoe vraag ik een vrijstelling aan? Als je denkt in aanmerking te komen voor een vrijstelling, neem dan contact op met de studieadviseur. Zij heeft een speciaal formulier waarmee bij de examencommiessie een vrijstelling kan worden aangevraagd. Je moet wel kunnen aantonen dat je dit vak (of een soortgelijk vak) op een andere opleiding hebt behaald. Geef daarvan een bewijs aan de studieadviseur (met de naam van de opleiding waar je dit vak hebt gehaald, een beschrijving van de inhoud van het vak, de omvang in studiepunten en de gebruikte literatuur). Voor studenten binnen de RuG volstaat een kopie van de vakbeschrijving uit OCASYS en een vermelding van het resultaat van dat vak in Progress. Een vrijstelling wordt alleen verleend als het vak op grond waarvan je de vrijstelling vraagt minimaal dezelfde omvang en hetzelfde niveau heeft als het vak waar je een vrijstelling voor vraagt. De examencommissie beslist uiteindelijk of de vrijstelling wel of niet wordt toegekend.

26 24 Studiegids Bacheloropleiding Informatica,

27 Deel II De Bachelor 25

28

29 4 De flexibele Bachelor In 2004 heeft het bestuur van de FWN een aanzet gegeven tot de ontwikkeling van een brede academische bacheloropleiding volgens het major-minor systeem. De vernieuwde opleiding is onder de naam flexibele Bachelor in het academisch jaar van start gegaan. In deze reorganisatie van het onderwijs binnen de FWN is een samenwerking van de opleiding Informatica in gang gezet met de opleiding Kunstmatige Intelligentie vanuit het Opleidingsinstituut voor Informatica en Cognitie (OIC). Beide opleidingen hebben een gezamelijk eerste semester, zodat overstappen van de ene opleiding naar de andere in principe mogelijk is zonder tijdverlies. 4.1 Uitgangspunten De doelstellingen van zowel de Bacheloropleiding als de Masteropleiding hebben bepaalde gemeenschappelijke kenmerken die samenhangen met enerzijds het karakter van het kennisdomein (body of knowledge) van de Informatica, en anderzijds met het beroepsprofiel van de afgestudeerde Bachelor of Master Informatica. Om deze reden worden hier beknopt een aantal van deze algemene overwegingen genoemd. Bij de formulering van de doelstellingen en eindtermen richt de opleiding Informatica zich voortdurend op internationaal geaccepteerde academische en professionele standaarden, met name zoals beschreven in de volgende IEEE/ACM curriculumrapporten: ACM/IEEE Computing Curricula ; Computing Curricula 2004 Overview Report 2 Computing Curricula 2005 Overview Report 3 Computer Science Curricula 2013, Strawman Draft

30 28 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, De body of knowledge De body of knowledge van de Informatica heeft in korte tijd een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Er is een groeiende familie van computing-gerelateerde disciplines ontstaan, zoals computer science, computer engineering, software engineering, information systems en information technology, die elk een eigen karakter hebben en tevens een eigen curriculumopbouw vereisen. Volgens de ACM/IEEE indeling hebben de bovengenoemde gebieden binnen het kennisdomein van de Informatica de volgende karakteristieken: Computer Science is breed, loopt van theoretische en algoritmische fundering tot recente ontwikkelingen (world wide web, intelligente systemen, bioinformatica), en biedt een omvattende basis die afgestudeerden in staat stelt zich snel nieuwe ideeën en technologieën eigen te maken. Software Engineering richt zich op ontwerp en onderhoud van softwaresystemen die betrouwbaar, efficiënt, en onderhoudbaar zijn, o.a. in veiligheidskritische toepassingen. Er is sprake van integratie van principes uit wiskunde en computer science met de engineeringpraktijk. Studenten software engineering moeten tijdens hun opleiding al in contact komen met (de wensen van) klanten. De karakteristieken van de overige gebieden geven een duidelijk ander beeld. Computer Engineering richt zich op ontwerp en constructie van computersystemen; hardware is van groot belang, en softwareontwikkeling legt de nadruk op gebruik in digitale apparaten (b.v. embedded systemen). Information Systems richt zich op het effectief en efficiënt integreren van ICT-oplossingen in bedrijfsprocessen, terwijl bij Information Technology de nadruk ligt op de technologie zelf i.p.v. op de informatie die ermee wordt overgebracht. 4.3 Ingangseisen Toegang tot de flexibele Bachelor Informatica wordt verschaft door: het einddiploma VWO oude stijl met Wiskunde B en Natuurkunde, het einddiploma VWO met profiel Natuur & Techniek, het einddiploma VWO met een ander profiel aangevuld met Wiskunde B. 4.4 Eindtermen van de opleiding De Bachelor Informatica: kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste fundamenten van de informatica

31 4. De flexibele Bachelor 29 a2. kan door abstractie en modelvorming doordringen tot de kern van een probleem en kan aangeven of bestaande oplossingen toepasbaar zijn of nieuwe oplossingen ontwikkeld moeten worden a3. kan logisch redeneren in het vakgebied en daarbuiten, zowel d.m.v. waarom als what-if redeneringen a4. kent de fundamentele beperkingen aan berekeningen toepassen kennis en inzicht b1. is in staat om de kennis van de belangrijkste fundamenten van de informatica toe te passen b2. heeft ervaring met het doelmatig gebruiken van methoden en gereedschappen die voor het oplossen van informaticaproblemen beschikbaar zijn, zoals software-ontwikkelingsmethoden, compilers, visualisatiesoftware, case-tools en domeinspecifieke software en hardware b3. is in staat om slecht gestructureerde problemen te structureren en te herdefiniëren en weet daarbij adequate vragen te stellen b4. kan omgaan met het feit dat veel ontwerpproblemen de eigenschap hebben te veranderen in de loop van het proces deels als gevolg van de eigen ontwerpbeslissingen b5. bezit de kennis en de vaardigheid voor het gebruiken, rechtvaardigen en op waarde schatten van modellen voor onderzoek en ontwerp (model breed opgevat) oordeelsvorming c1. kan de vakliteratuur kritisch lezen en beoordelen op bruikbaarheid c2. reflecteert op de maatschappelijke aspecten van de toepassingen van de informatica, en de eigen verantwoordelijkheid daarin c3. kan programmatuur kritisch beoordelen communicatie d1. is in staat om over de kennis van de belangrijkste fundamenten van de informatica te communiceren d2. is in staat om te communiceren over de resultaten van leren, denken en beslissen, met vakgenoten en niet-vakgenoten d3. kenmerkt zich door professioneel gedrag: drive, betrouwbaarheid, betrokkenheid, nauwkeurigheid, vasthoudendheid en zelfstandigheid d4. is in staat in teamverband en projectmatig te werken: bezit pragmatisme en verantwoordelijkheidsbesef, kan omgaan met beperkte bronnen, kan omgaan met risico s, kan compromissen sluiten d5. is in staat de resultaten van onderzoek en ontwerp adequaat te documenteren met de bedoeling bij te dragen aan de kennisontwikkeling in het vakgebied en daarbuiten leervaardigheden e1. is in staat om ontwikkelingen in de informatica bij te houden e2. is in staat zich nieuwe programmeertalen eigen te maken e3. is in staat te leren werken met nieuwe ontwikkelomgevingen

32 30 Studiegids Bacheloropleiding Informatica, Curriculumontwerp Om de aard en omvang van de diverse studieonderdelen in de flexibele Bacheloropleiding volgens het major-minor model vast te stellen, is de body of knowledge met core topics uit het ACM Computing Curricula 2001 rapport als uitgangspunt genomen. Deze core topics worden aangevuld tot een volledig curriculum met de volgende elementen: Wiskunde (calculus, lineaire algebra, discrete wiskunde) Waarschijnlijkheidsrekening en statistiek Blootstelling aan de scientific method Communicatieve vaardigheden Algemeen wetenschappelijke vorming Voor de operationalisatie van de boven beschreven eindkwalificaties naar de programmaonderdelen zijn de internationaal geaccepteerde ACM/IEEE standaarden gebruikt. Het eerste semester van de propedeuse. Het eerste jaar van de Bacheloropleiding wordt propedeuse genoemd. Het eerste semester van de propedeuse is oriënterend. Je maakt uiteraard kennis met Informatica, maar ook met Kunstmatige Intelligentie, bij vakken als Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie en Inleiding Logica. Bij de beschrijving van de Bachelor Informatica in paragraaf 4.9 kun je meer hierover lezen. Hoewel we natuurlijk hopen dat je na het eerste semester enthousiast geworden bent voor de studie Informatica, kun je na dit semester nog eenvoudig omzwaaien naar de studie Kunstmatige Intelligentie. De diverse studieonderdelen worden met elkaar verbonden in zgn. leerlijnen: Computersystemen Formele methoden Programmeren Wiskundig modelleren Software Engineering Communicatieve Vaardigheden Werkvormen. In de studie-opzet hebben we gekozen voor variatie in de werkvormen. De meer traditionele vormen van onderwijs zijn het hoorcollege, waarbij de docent de stof uitlegt aan de hele groep studenten van een bepaald jaar, het werkcollege, waarbij je in kleinere groepen oefent met de stof door opgaven te maken, die je voor een deel soms thuis hebt voorbereid, en het computerpracticum, waarbij je zelf computerprogramma s maakt of leert werken met standaardpakketten om problemen op te lossen m.b.v. de computer. Daarnaast is er projectmatig onderwijs,

33 4. De flexibele Bachelor 31 waarbij je nog veel meer zelf aan het werk gaat. Als je goed bent in de studie, moedigen we je aan om bij deze projecten uitdagende opdrachten te kiezen: zo kun je immers goed laten zien wat je onderhand kunt! Communicatieve vaardigheden. In de nieuwe studieprogramma s wordt, meer dan vroeger, aandacht besteed aan communicatieve vaardigheden. Bij gesprekken met werkgevers blijkt telkens dat het goed kunnen communiceren over je vak een hele belangrijke vaardigheid is, waar de universitaire opleidingen voldoende aandacht aan moeten blijven besteden. Je leert in dit verband zelf oplossingen van een probleem te presenteren, schriftelijk, door er een verslag over te schrijven, of op de computer, door er bijvoorbeeld een web-pagina bij te maken, of mondeling in een voordracht, eventueel ondersteund door de computer. Studeerbaarheid. Ook de studeerbaarheid van de programma s krijgt veel aandacht: bij een goede inzet moet je de bacheloropleiding zonder vertraging, dus in drie jaar, kunnen afronden. Door de nieuwe opzet van onze onderwijsprogramma s proberen wij te bereiken dat iedereen aan het eind van het eerste jaar alle vakken met een voldoende resultaat kan afsluiten. Daarvoor moet je je natuurlijk allereerst zelf behoorlijk inzetten. Bijbaantjes naast je studie leiden bijna altijd tot studievertraging. Een gunstige uitzondering vormt het studentassistentschap: je leert er zelf veel van en het levert je ook nog salaris op! 4.6 Overgangsregelingen Het studieprogramma wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld. Als het nieuwe studieprogramma verschilt van het tot nu toe geldende studieprogramma, wordt een overgangsregeling gehanteerd voor die studenten die het oude studieprogramma niet hebben voltooid. Voor maatwerk in dezen dient men zo spoedig mogelijk contact op te nemen met de studieadviseur. 4.7 De Bacheloropleiding in detail De Bacheloropleiding kent sinds enige tijd twee zogenaamde tracks. Tracks bieden je extra keuzeruimte binnen de Bacheloropleiding. Daarnaast biedt de universiteit aan alle studenten de ruimte om een minor te kiezen, waarover later meer Biomedical Computing track Vanaf wordt de Biomedical Computing track (30 ECTS) aangeboden: Hoe vind je tumoren in beelden uit een MRI of CT scanner? Hoe werkt DNAfingerprinting bij CSI echt? Hoe houd je digitale patientgegevens veilig? Hoe werkt

Bijlage bacheloropleiding Informatica

Bijlage bacheloropleiding Informatica Bijlage bacheloropleiding Informatica 2011-2012 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste

Nadere informatie

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica

faculteit wiskunde en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica en natuurwetenschappen Bijlagen bachelopleiding Informatica 1 6 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht

Nadere informatie

Bijlage bacheloropleiding Informatica 2012-2013

Bijlage bacheloropleiding Informatica 2012-2013 Bijlage bacheloropleiding Informatica 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste

Nadere informatie

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl - 2 - Voorwoord

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar

Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar 2008 2009 Rijksuniversiteit Groningen Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Postbus 407 9700

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011

Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Onderwijs- en Examenregeling 2010/2011 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl Voorwoord De Onderwijs-

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2016 2017 BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING BACHELOR WERKTUIGBOUWKUNDE 2016 2017 1 INHOUDSOPGAVE Artikel 1 Samenstelling Bachelor

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelorprogramma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma PARAGRAAF 1 - ALGEMENE

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE. UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7.

BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE. UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7. BACHELOROPLEIDING KLINISCHE TECHNOLOGIE UITVOERINGSREGELING BEHORENDE BIJ DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING (OER) (ex artikel 7.13 WHW) FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE, MARITIEME TECHNIEK & TECHNISCHE MATERIAALWETENSCHAPPEN

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen Aanvullende regels en richtlijnen voor de opleidingen geldig vanaf 01 september 2010 Hoofdstuk 1 Bachelor Wiskunde... 2 Hoofdstuk 2 Master Mathematics... 2

Nadere informatie

1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008

1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008 1 Onderwijs- en Examenregeling Bacheloropleiding Informatica, 2007/2008 Paragraaf 1 - Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling LS&T/SMS&TI (Bacheloropleiding) 2004-2005

Onderwijs- en Examenregeling LS&T/SMS&TI (Bacheloropleiding) 2004-2005 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft 1 van de Bacheloropleidingen Life Science & Technology

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelor Programma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelor Programma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Bachelor Programma Academische Opleiding Leraar Basisonderwijs Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel

Nadere informatie

Geen instemming met de OER van ACASA, deel A

Geen instemming met de OER van ACASA, deel A Dhr. prof. dr. F.P. Weerman Kloverniersburgwal 48 1012 CX Amsterdam Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam (020) 525 3278 fsr-fgw@uva.nl studentenraad.nl/fgw Datum 31 oktober 2017 Ons kenmerk 17fgw039 Contactpersoon

Nadere informatie

Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar

Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar Studiegids Bachelor en Masteropleiding Informatica Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie cursusjaar 2007 2008 Rijksuniversiteit Groningen Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie Postbus 800 9700

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2012-2013 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van

Nadere informatie

Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde

Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde Veelgestelde vragen opleiding Tandheelkunde Wat zijn de toelatingseisen voor Tandheelkunde? De volgende voortrajecten voldoen aan de toelatingseisen voor Tandheelkunde: VWO diploma met profiel (vanaf 2010)

Nadere informatie

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen:

BESLUIT: de volgende onderwijs- en examenregeling voor de opleiding Toegepaste Wiskunde vast te stellen: OER Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Toegepaste Wiskunde 1 Het bestuur van de faculteit

Nadere informatie

Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003

Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003 Onderwijs- en examenregeling 2003 van de Masteropleiding Computer Science Vastgesteld door de decaan van de faculteit Wiskunde&Informatica op 28 augustus 2003 Inhoud: 1. Algemeen 2. Inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE INFORMATICA

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE INFORMATICA Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE MASTEROPLEIDING TAALWETENSCHAPPEN 90 EC PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2015-201 Deel

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2012-2013 BACHELOROPLEIDING TECHNISCHE AARDWETENSCHAPPEN TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Uitvoeringsregeling BSc TA 2012-2013, 21 juni 2012 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 - Propedeutische

Nadere informatie

De OER in gewoon Nederlands

De OER in gewoon Nederlands De OER in gewoon Nederlands Een samenvatting van de hoofdpunten van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2018-2019 Bachelor Pedagogische wetenschappen en Bachelor Onderwijswetenschappen College of Child

Nadere informatie

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ juli 2014 ingangsdatum 1 september 2014 Algemeen Het verplichte keuzeonderwijs beslaat 10 ec in studiejaar 2 (keuzevakken) en 10

Nadere informatie

2. Samenstelling en dagelijkse gang van zaken van de examencommissie

2. Samenstelling en dagelijkse gang van zaken van de examencommissie Regels en Richtlijnen van de examencommissies van de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Radboud Universiteit Nijmegen 2017-2018 Algemeen gedeelte 1. Reikwijdte Deze Regels en

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie

Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Bijlagen bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie 2010-2011 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor:

7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor: 7.3 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie Lerarenopleiding 2014-2015 voor: Lerarenopleidingstraject van de Educatieve Master / Master Communicatie en Educatie Master LVHO Educatieve Minor met betrekking

Nadere informatie

Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Bijlage: het programma 1 Bachelor-opleiding Sociologie 2016/2017 Artikel

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Erasmus MC. Bindend Studieadvies. Geneeskunde

Erasmus MC. Bindend Studieadvies. Geneeskunde Erasmus MC Bindend Studieadvies Geneeskunde Bindend Studieadvies Geneeskunde De studie Geneeskunde aan het Erasmus MC kent een bindend studieadvies (BSa) voor studenten die studeren in Bachelorjaar-1.

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Regeling Profileringsfonds RUG

Regeling Profileringsfonds RUG Regeling Profileringsfonds RUG 2017-2018 Deel B - Financiële ondersteuning internationale studenten bij studievertraging door bijzondere omstandigheden. Inleiding Paragraaf 2a van de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool.

Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool. EXAMENREGLEMENT Dit reglement is een extract uit de Onderwijs- en Examenregeling van NOVI Hogeschool. Art 5.1 Toetsing binnen de opleiding 1. Een tentamen ter afsluiting van een onderwijseenheid bestaat

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [66810] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Spaanse taal en cultuur Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatiekunde U2014/02463 De uitvoeringsregeling treedt in werking

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING 2013-2014 BACHELOROPLEIDING CIVIELE TECHNIEK TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING 2013-2014 BACHELOROPLEIDING CIVIELE TECHNIEK TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2013-2014 BACHELOROPLEIDING CIVIELE TECHNIEK TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 1 Inhoud Hoofdstuk 1 - Propedeuse... 2 Artikel 1 Samenstelling propedeuse... 2 Hoofdstuk 2 - Bachelorfase...

Nadere informatie

2. Begripsbepalingen. 3. Samenstelling en dagelijkse gang van zaken van de examencommissie

2. Begripsbepalingen. 3. Samenstelling en dagelijkse gang van zaken van de examencommissie Regels en Richtlijnen van de examencommissies van de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Radboud Universiteit Nijmegen 2016-2017 Algemeen gedeelte 1. Reikwijdte Deze Regels en

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Deel 1 - Bacheloropleiding Onderwijs- en examenregeling Deel 1 - Bacheloropleiding Inhoud: Paragraaf 1 Algemene bepalingen Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Paragraaf 3 Onderwijs Paragraaf 4 Tentamens Paragraaf 5 Vooropleiding

Nadere informatie

Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST)

Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST) Regeling Praktijkonderzoekstage-scriptietraject (POSST) 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is uitsluitend van toepassing op het praktijkonderzoekstage-scriptie

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010

Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010 Onderwijs- en Examenregeling 2009/2010 Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Opbouw

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-1 5 6 Rapenburg 70 Postbus 9500 2300 RA Leiden T 071 527 81 18 van het College van beroep van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam] appellant tegen de Examencommissie

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie. Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding

Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie. Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding voor Bijlagen Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van Kunstmatige

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

Bijlagen gentie. Bijlage. Bijlage. Bijlage - - vakgebied. Educatie en. Major van. Minor van

Bijlagen gentie. Bijlage. Bijlage. Bijlage - - vakgebied. Educatie en. Major van. Minor van n bacheloropleiding Kunstmatige Intellig gentie 2011-2012 I Eindtermen van de bacheloropleiding Met de opleiding wordt beoogd: - inhoudelijke kennis, vaardigheid en inzicht op het gebied van Kunstmatige

Nadere informatie

Overgangsregelingen Nederlands recht, Fiscaal recht en Criminologie 2002

Overgangsregelingen Nederlands recht, Fiscaal recht en Criminologie 2002 Overgangsregelingen Nederlands recht, Fiscaal recht en Criminologie 2002 Inhoud 1. Uitgangspunten overgangsregelingen 2. Invoering nieuwe structuur 3. Studiepunten en ECTS-credits 4. Samenhang diploma

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde VERSIE - 13 maart 2017 Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING BACHELOROPLEIDING Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek, voor de bacheloropleiding Technische

Nadere informatie

Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen

Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen 2013-2014 Datum Blz Omschrijving 12-06-2013 15 art. 5.9 termijn beoordeling Het moet zijn: 1. Het resultaat van de mondelinge toets wordt binnen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Bacheloropleiding Bouwkunde Overgangsregeling (Curriculumbesluit 2011)

Bacheloropleiding Bouwkunde Overgangsregeling (Curriculumbesluit 2011) Bacheloropleiding Bouwkunde Overgangsregeling (Curriculumbesluit 2011) Inleiding Het nieuwe programma van de Bacheloropleiding Bouwkunde is wezenlijk anders dan het oude. Kleine onderdelen zijn samengevoegd

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleiding Bio-exact Studiejaar 2009-2010 Preambule In de onderwijs- en

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel leerlingen die overwegen om deel te nemen aan de U-Talent Academie hebben vragen over het programma, de selectie, de zwaarte van het programma. In dit

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling

Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling [60717] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Dramaturgie Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Bacheloropleiding

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Onderwijs- en examenregeling. Bacheloropleiding Onderwijs- en examenregeling Inhoud: Paragraaf 1 Algemene bepalingen Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Paragraaf 3 Onderwijs Paragraaf 4 Tentamens Paragraaf 5 Vooropleiding Paragraaf 6 Studiebegeleiding

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte Uitvoeringsregeling 2016-2017 Bacheloropleiding Faculteit Management, Science & Technology wo bacheloropleiding Informatiekunde (Bachelor of Science Information Science) De voertaal in deze opleiding is

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding Informatica aan de Universiteit Utrecht

Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding Informatica aan de Universiteit Utrecht Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding Informatica aan de Universiteit Utrecht vastgesteld door de Faculteitsraad op 23 juni 1998 Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Toepasselijkheid

Nadere informatie

Regels en Richtlijnen voor de bacheloropleiding Sociale Geografie en Planologie, College Sociale Wetenschappen

Regels en Richtlijnen voor de bacheloropleiding Sociale Geografie en Planologie, College Sociale Wetenschappen Regels en Richtlijnen voor de bacheloropleiding Sociale Geografie en Planologie, College Sociale Wetenschappen I. Regels en Richtlijnen Examens en Tentamens De Examencommissie van de bacheloropleiding

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM Rotterdam, maart 2011 Jaarverslag 2010 Examencommissie Faculteit der Wijsbegeerte 1 In de Wet Versterking Besturing

Nadere informatie

Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Decentrale selectie Psychobiologie Procedure en selectiecriteria 2014-2015 Voor het studiejaar 2014-2015 zal de opleiding Psychobiologie 100%

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bacheloropleidingen FNWI Studiejaar 2003-2004 Preambule In deze OER wordt de regeling

Nadere informatie

MODEL REGELS EN RICHTLIJNEN EXAMENCOMMISSIE

MODEL REGELS EN RICHTLIJNEN EXAMENCOMMISSIE MODEL REGELS EN RICHTLIJNEN EXAMENCOMMISSIE Vastgesteld bij besluit nr. 2015cb0178 van het College van Bestuur van 1 juni 2015 Inhoud 1. Toepassingsgebied 2. Algemeen 3. Samenstelling van de examencommissie

Nadere informatie

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

UITVOERINGSREGELING BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2017-2018 BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING BACHELOR WERKTUIGBOUWKUNDE 2017-2018 -1- INHOUDSOPGAVE Artikel 1 Samenstelling Bachelor

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013. Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Opbouw van de opleiding 3. Tentamens en examen van

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Bedrijfswiskunde en Informatica Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden. In

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

gelet op: de artikelen 7.13, 9.15, 9.18 en 9.38 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;

gelet op: de artikelen 7.13, 9.15, 9.18 en 9.38 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; Onderwijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, voor de opleiding Technische Wiskunde Het bestuur van de faculteit Wiskunde en Informatica

Nadere informatie

Inhoudsopgave : PARAGRAAF 4 EXAMEN 6 Artikel 4 Iudicium 6

Inhoudsopgave : PARAGRAAF 4 EXAMEN 6 Artikel 4 Iudicium 6 Regels en Richtlijnen voor de Bacheloropleiding Gezondheidswetenschappen 2015-2016 voor studenten die zijn gestart per 1 september 2015, zoals bedoeld in artikel 7.12b van de Wet op het Hoger Onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling LS&T en MST (Bacheloropleiding) 2009-2010

Onderwijs- en Examenregeling LS&T en MST (Bacheloropleiding) 2009-2010 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleidingen

Nadere informatie

Regeling Financiële ondersteuning bij studievertraging door overmacht, RUG 2015-2016

Regeling Financiële ondersteuning bij studievertraging door overmacht, RUG 2015-2016 Regeling Financiële ondersteuning bij studievertraging door overmacht, RUG 2015-2016 Inleiding Paragraaf 2a van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) betreft het Profileringsfonds

Nadere informatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten m UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Faculteit der Rechtsgeleerdheid Bindend Studieadvies (BSA) 2018-2019 student. uva.nl/ rechten Het (negatief bindend) studieadvies Als je als voltijd bachelorstudent staat ingeschreven

Nadere informatie

KEUZEVAKKENGIDS BACHELOR INFORMATICA. 2015/2016 Version 2015-09-01

KEUZEVAKKENGIDS BACHELOR INFORMATICA. 2015/2016 Version 2015-09-01 KEUZEVAKKENGIDS BACHELOR INFORMATICA 205/206 Version 205-09-0 INLEIDING Binnen de opleiding bachelor Informatica is 0EC keuzeruimte gereserveerd in het e semester van het e studiejaar. Er zijn allerlei

Nadere informatie

Regeling contractonderwijs 2015-2016 webversie 13 februari 2015

Regeling contractonderwijs 2015-2016 webversie 13 februari 2015 Regeling contractonderwijs 2015-2016 webversie 13 februari 2015 Tilburg University (TiU) verzorgt naast het onderwijs van initiële opleidingen contractonderwijs. Deze regeling bevat een explicitering van

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011. Deel B. HOOFDSTUK 1 - Doelstellingen en eindtermen van de opleiding

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011. Deel B. HOOFDSTUK 1 - Doelstellingen en eindtermen van de opleiding UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING studiejaar 2010-2011 Deel B MASTEROPLEIDING SOFTWARE ENGINEERING 1 september 2010 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Deze regeling wordt aangeduid als OER van de Masteropleiding Energie en Milieuwetenschappen.

Deze regeling wordt aangeduid als OER van de Masteropleiding Energie en Milieuwetenschappen. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING 2006-2007 MASTEROPLEIDING ENERGIE EN MILIEUWETENSCHAPPEN PARAGRAAF 1 Artikel 1.1 ALGEMEEN Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2006-2007. Masteropleiding Medische Psychologie. Faculteit Sociale Wetenschappen. Universiteit van Tilburg

Onderwijs- en examenregeling 2006-2007. Masteropleiding Medische Psychologie. Faculteit Sociale Wetenschappen. Universiteit van Tilburg Onderwijs- en examenregeling 2006-2007 Masteropleiding Medische Psychologie Faculteit Sociale Wetenschappen Universiteit van Tilburg 30 juni 2006 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 3 2. Masterprogramma 5 3.

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011

Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs- en Examenregeling van de Bacheloropleiding Molecular Science & Technology 2010-2011 Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie