Hoe nu verder met archeologie in Maasdriel? Presentatie voor Commissie Ruimte Woensdag 10 oktober

Transcriptie

1 Hoe nu verder met archeologie in Maasdriel? Presentatie voor Commissie Ruimte Woensdag 10 oktober

2 Structuur presentatie I Achtergrond gemeentelijk archeologiebeleid wet- en regelgeving? II Hoe kan je inhoud geven aan gemeentelijk beleid? de belangrijkste keuzemogelijkheden III Discussie

3 Wet- en regelgeving archeologie Monumentenwet 1988 (bevat sinds 2007 de volgende bepaling) Artikel 38a De gemeenteraad houdt bij de vaststelling van een bestemmingsplan of een beheersverordening als bedoeld in artikel 3.1, onderscheidenlijk artikel 3.38, van de Wet ruimtelijke ordening en bij de bestemming van de in het plan begrepen grond, rekening met de in de grond aanwezige dan wel te verwachten monumenten.

4 Huidige praktijk Bestemmingsplannen zonder archeologische voorschriften Bestemmingsplannen met archeologische voorschriften Soms wel onderzoek, soms geen onderzoek Geen éénduidigheid in handhaving, geen duidelijk voor vergunningaanvragers Regio-archeoloog: lokale brandblusser

5 Aanpak andere gemeenten van deze verplichting? Opstellen van een gemeentelijke archeologische w + v kaart Vaststellen van beleid (hoe geef ik kaart vorm in mijn bestemmingsplannen?) Inmiddels heeft 80% van NL-gemeenten kaart en beleid Buurgemeenten:Zaltbommel, s-hertogenbosch, Heusden, Lingewaal en Neerijnen

6 Onderwerpen gemeentelijk archeologiebeleid? 1. Reikwijdte? Waar wel en geen onderzoeksplicht in Maasdriel? het vaststellen van ondergrenzen - in m2 oppervlakte en cm diepte archeologische beleidskaart 2. Juridische instrumentarium? bestemmingsplannen of ook in gemeentelijke verordening? 3. Planregels welke werken maak je onderzoeks(dus vergunning)plichtig? 4. Omgang archeologie in proces planvorming? op welke wijze hanteert Maasdriel straks de archeologische waarden- en verwachtingenkaart in het proces van planvorming

7 Reikwijdte archeologiebeleid Verdere proces MoMo? Aanpassing Besluit ruimtelijke ordening (Bro) Taak: ministerie OCW i.s.m. ministerie VROM Tijdspad: eind 2010 bespreking in TK, wettelijke verplichting: medio 2011?

8 Reikwijdte archeologiebeleid Legenda eenheid archeologische beleidskaart Vrijstellingsgrens Gelderse gemeenten Vrijstellingsgrens Monumentenwet 1988 Vrijstellingsgrens strikt Vrijstellingsgrens ruim Vrijstellingsgrens Zaltbommel Waarde-Archeologie 1 AMK terreinen 0 m2-100 m2 100 m m m2 30 m2 Waarde-Archeologie 2 0 m2-500 m2 100 m m m2 30 m2 Historische kernen Waarde-Acheologie 3 30 m m2 100 m m m2 100 m2 Hoge archeologische verwachting Waarde-Archeologie m m2 100 m m m m2 Middelhoge archeologische verwachting Lage archeologische verwachting 100 m2 geen 100 m m2 geen voorschriften geen voorschriften

9 Juridisch instrumentarium? Een beschermingsregime in alleen (minimaal) de wettelijk voorgeschreven bestemmingsplannen (en beheersverordeningen), of ook een beschermingsregime in archeologie-of erfgoedverordening? Een verordening is een aanvullend instrument op een beschermingsregime in b plannen: wel extra regeldruk want meer onderzoeksverplichtingen maar ook tegelijkertijd een gemeentedekkende archeologiezorg

10 Juridisch instrumentarium? Planregels (bestemmingsplanvoorschriften) Uitgangspunt: alle bodemverstorende activiteiten zijn vergunningplichtig Aanleggen van aanleggen van wegen, het (diep)ploegen, het scheuren van grasland, het aanleggen van bos etc. Normale beheersactiviteiten uiteraard vrijgesteld en ook bodemverstoringen die de door de gemeente vastgestelde ondergrenzen (in m2 en in cm diepte van de bodemverstoringen) niet te boven gaan.

11 Juridisch instrumentarium? Vrijstellingsgrenzen bepaalt reikwijdte onderzoeksplicht ( bouwen en aanleggen) Sloopactiviteiten, behalve in een rijksbeschermd stadsen dorpsgezicht niet vergunningplichtig. Standaard planregels ontwikkeld in de loop der jaren

12 Verankering in planvorming Dit betreft wijze van omgang met archeologie voordat een bestemmingsplan wordt opgesteld: Kan archeologie worden ontzien? Kan archeologie als inspiratiebron worden gebruikt? bij stedenbouwkundig ontwerp? stratenpatroon, vormgeven huizen etc. etc.?

13 Overige relevante aspecten Personele kosten? Projectgebonden uitvoeringskosten? Planschade? Kosten door toevalsvondsten?

14 Personele kosten Aantal fte s? - Regio-archeoloog Regio Rivierenland - Bijdrage vanuit het rijk in Gemeentefonds - Legesverordening kan 100% kosten in rekening brengen die gemeente heeft verricht tbv vergunning-aanvrager

15 Projectgebonden uitvoeringskosten Initiatiefnemer/veroorzaker = derde of gemeente zelf - een nieuwe woonwijk, een (grote) inbreidingslocatie, een bedrijventerrein of kleinere ontwikkelingen - GREX is mogelijkheid tot verrekening kosten (wettelijk mogelijk gemaakt) - Vroeg beginnen met inventarisatie archeologie planaanpassing beperking mogelijke opgravingskosten

16 Planschade Kan nooit ontstaan als gevolg van het opnemen van archeologische planregels in bestemmingsplannen, beheersverordening, bij ontheffingen etc. Alleen bij de toepassing daarvan in vergunningverlening! Verzoeken zijn (redelijk) strikt gereguleerd Geen enkele vergunningaanvrager heeft een beroep gedaan op de planschaderegeling mbt tot archeologie Daarom heeft er ook nog nooit een toekenning van planschade plaatsgevonden

17 Toevalsvondsten - Geen archeologisch onderzoek, of - Wel archeologisch onderzoek is uitgevoerd maar plangebied is vrijgegeven - Mogelijke opgravingskosten niet ten laste van veroorzaker! - Ad-hoc beleid en ad-hoc financiering - Strenge ondergrenzen reduceert kans op aantreffen toevalsvondst

18 Op een rijtje: voor- en nadelen Archeologiebeleid Verordening Voordelen * Eigen vrijstellingsgrenzen vaststellen, anders zijn alle bodemingrepen > 100m2 onderzoeksplichtig * Alleen onderzoeksplicht wanneer gemeente dat noodzakelijk vindt * Geen onnodige belasting veroorzaker * Alle bodemingrepen zijn in principe vergunningplichtig (grote zorg om bodemarchief) * Er kunnen geen sporen ongezien verloren gaan Geschikt als bestemmingsplannen niet snel worden aangepast met voorschriften t.a.v. archeologie Nadelen * Uitvoerings- en handhavingskosten hoger dan wanneer geen beleid is vastgesteld, maar dat verdient zich terug met minder op te leggen en te toetsen onderzoek * Vaststellen van een (nieuwe) verordening * Mogelijke archeologische sporen kunnen ongezien verloren gaan Overbodig als bestemmingsplannen snel worden aangepast met voorschriften t.a.v. archeologie Ruim vrijstellingsbeleid * Minder bodemingrepen zijn vergunningplichtig * Dus minder lasten voor vergunningaanvragers (bedrijfsleven/burgers) * Dus minder uitvoeringslasten/kosten voor de gemeente * Grotere kans op mogelijke toevalsvondsten en hieraan verbonden kosten * De kans bestaat dat er ongezien archeologische sporen verloren gaan