Hal Schermlezer Versie 7.0

Transcriptie

1 Hal Schermlezer Versie 7.0 voor Microsoft Windows Besturingssystemen Auteursrecht Dolphin Oceanic Ltd. Technology House Blackpole Estate West Worcester WR3 8TJ United Kingdom Tel: +44 (0) Fax: +44 (0) Alle Rechten Wereldwijd Voorbehouden Handleiding versie 031HGUGP /08/2006

2

3 Inhoud 1. Introductie Over deze handleiding Belangrijkste Functies Wat is Nieuw? Sneltoetsen Installeren van Hal Componenten Hal Microsoft Active Accessibility Synthesizer Access Manager (SAM) Dolphin Orpheus TTS Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden) Installatie voor enkele gebruiker Installatie onder Windows ME Installatie onder Windows XP Product Activeren Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie Uw Software Verwijderen onder Windows ME Uw Software Verwijderen onder Windows XP Aan de slag Starten van Hal Hal Regelpaneel Regelpaneel ontwerp Helpinformatie bij de Instellingen Veranderen van Instellingen Het Probleem van Voorgrondvensters Beginnen met aanpassen van Hal Instellen van de spraak parameters Instellen breedsprakigheid Werken met Visuele instellingen Focus Markering Werken met spraak Spreken tijdens het typen Spraaktoetsen Document Lezen Meer informatie verkrijgen...36

4 3.5.5 Geavanceerde Spraak Instellingen Werken met een Braille eenheid Virtueel Focus: Dolphin Lijst Programma Het gebruik van sneltoetsen Toetsomschrijving Modus Hal afsluiten Overzicht sneltoetsen Applicaties Algemene applicatie tips Applicatie Notities HTML Help Windows Help Internet Explorer Outlook Express Microsoft Office Microsoft Excel Microsoft Word Software licentie en ondersteuning Software Licentie Productondersteuning Uw Serienummer Minimum systeemeisen Ondersteunde Besturingssystemen Index 79

5 5 H OOFDSTUK 1 Introductie Dolphin Computer Access heeft een simpele doelstelling: het maken van software producten die het voor mensen met een visueel probleem mogelijk maken om te werken met de moderne informatie-technologie in zijn ongewijzigde vorm. Door het gebruik van dezelfde producten als de mensen zonder visuele problemen, kan iedereen zijn zelfstandigheid behouden bij scholing, op het werk en in de vrije tijd. Aan de andere kant geeft het vooruitstrevende ondernemingen, scholen en universiteiten de kans om gebruik te maken van goede kennis, ervaringen en ideeën van mensen die anders mogelijkerwijs niet meedoen. De Hal Schermlezer is uniek in de markt voor toegangs-oplossingen vanwege de functionaliteit en de vele instelmogelijkheden die het biedt. Hiermee profiteren gebruikers en ondernemingen omdat aan vele gebruikerseisen kan worden voldaan. 1.1 Over deze handleiding De ondersteunende documentatie voor Hal is beschikbaar in druk, als een Microsoft Word document en als een HTML Help bestand. De gedrukte handleiding bevat de vier eerste hoofdstukken van de handleiding inclusief de Software licentie en het hoofdstuk over de ondersteuning. Het Microsoft Word document en het HTML Help bestand omvatten de complete ondersteunende documentatie. Deze bestanden komen beschikbaar bij het volgen van de installatie van het product. De handleiding bevat de volgende hoofdstukken: 1. Introductie Dit hoofdstuk introduceert de belangrijkste functies van uw Dolphin Hal en verklaart de structuur van de handleiding. Het biedt aan bestaande gebruikers de gelegenheid om te bekijken wat er is vernieuwd in deze belangrijke versie wijziging.

6 6 Introductie 2. Installeren van Hal Dit hoofdstuk bevat de installatie instructies bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Hal via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Om de toegang te vereenvoudigen is dit beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Hal CD. 3. Aan de slag Dit hoofdstuk bevat informatie die kan helpen bij het gebruiken van Hal. het bevat onder andere een korte omschrijving van de basis functies van Hal. 4. Applicaties In dit hoofdstuk vindt u algemene tips voor het gebruik van applicaties en een introductie van sommige veel gebruikte programma's. 5. Het gebruik van Hal In dit hoofdstuk vindt u een uitgebreide gebruikers handleiding. Tevens zijn er een aantal zelfstudies, die eenvoudig te volgen zijn, opgenomen die een introductie geven van de verschillende mogelijkheden van Hal. 6. Menu structuur van Hal Dit hoofdstuk beschrijft alle opties die beschikbaar zijn binnen de menu's van Hal en verklaart hun functie en de gevolgen bij de wijziging ervan. Het hoofdstuk is op dezelfde manier gestructureerd als het menusysteem van Hal voor een eenvoudige referentie. 7. Sneltoets Tabellen In dit hoofdstuk is een volledige lijst opgenomen met alle Hal sneltoetsen. De sneltoetsen zijn vermeld in tabellen. 8. Referentie In dit hoofdstuk staan de netwerk installatie instructies, technische hints voor applicaties van derden en algemene tips om problemen op te lossen.

7 Introductie 7 9. Software licentie en ondersteuning. Dit hoofdstuk bevat de software licentie overeenkomst en informatie over de product ondersteuning. Introductie van Windows Additioneel aan deze handleiding bevat Hal een aparte handleiding over de "Introductie van Windows". Dit is een overzicht van de Windows Grafische Gebruikers interface, vooral bedoeld voor beginners, waarin de in deze handleiding gebruikte termen nader worden uitgelegd. U kunt "Introductie van Windows" benaderen in HTML Help formaat via het menu Help van Hal.

8 8 Introductie 1.2 Belangrijkste Functies Spraak Spraak en Braille bieden toegang tot Windows Terminal Server en Citrix MetaFrame sessies. Beschikbaar via 'thick client' server terminals en 'thin client' terminals op afstand. Eenvoudig bekijken van Internet webpagina s en andere toepassingen met het Dolphin Virtueel Focus zelfs als er geen of weinig toegang is via het toetsenbord. Dolphin producten rollen het scherm ook in Excel, Word, WordPad, NotePad en Internet Explorer, om daarmee te verzekeren dat de schermlezer gebruiker de actieve focus ten allen tijden beschikbaar heeft op het scherm. Navigeren door Internet tabellen per rij of kolom en detecteren van meervoudige of geneste tabellen. Uitgebreide on-line en contextuele help informatie. Leest of spelt vele tekst soorten op het scherm: documenten, menu s, webpagina s, s. Leest symbolen en Internet grafische etiketten en meldt lettertype- en lettersoort-informatie. Melden van tekens, woorden, of beiden tijdens het typen. Werkt met alle lettertypes, inclusief geaccentueerde tekens en symbolen. Keuze uit 20 Orpheus talen inclusief: Catalaans, Deens, Duits, Engels (GB en VS), Fins, Frans, Grieks, Italiaans, Kantonnees, Mandarijn, Nederlands, Noors, Pools, Portugees, Spaans (Latijns en Catalaans) en Zweeds. Nieuwe talen worden regelmatig toegevoegd. Natuurlijke spraak is nu beschikbaar voor Dolphin Orpheus TTS in het Engels (GB en VS) (mannelijk en vrouwelijk). Nieuwe stemmen zullen worden toegevoegd zodra ze beschikbaar zijn. De intelligente manier van uitspreken binnen Dolphin Orpheus TTS herkent gelijkwaardige woorden via de context. De stem bewerken functie van Dolphin Orpheus TTS maakt het mogelijk om eigen stemmen aan te maken. Hogere stem intelligentie op hogere snelheden.

9 Introductie 9 Het automatisch herkennen van vele andere hardware en software synthesizers inclusief SAPI 4 en SAPI 5 compatibele synthesizers. Spraak breedsprakigheid bieden de gebruikers de kans te bepalen hoeveel ze willen horen als melding door te kiezen voor minimale, lage, gemiddelde of hoge breedsprakigheid. Met het Dolphin Lijst Programma heeft u de mogelijkheid om een lijst te produceren met alle hyperlinks, frames of HTML koppen met behulp van een sneltoets, en daarna te springen naar hetgeen u wenst. Braille Snelle en goed reagerende Braille uitvoer. Tekst en grafische informatie onder uw vingertoppen. Keuze uit computer- of literatuur Braille (Grade 1 of Grade 2). Werkt automatisch met een groot aantal Braille-eenheden en persoonlijke assistenten. Juiste informatie over formaat, stijl en fysiek ontwerp. Leest op een intelligente manier vooruit zodat dialoog informatie wordt weergegeven in relatie tot de context. Programmeerbare Braille sneltoetsen, waardoor het werken wordt versneld en vereenvoudigd. De Dolphin software ondersteunt nu meer Braille-eenheden dan welk ander programma dan ook. Braille breedsprakigheid functie biedt de mogelijkheid om te kiezen hoeveel informatie u wilt hebben en hoe het wordt weergegeven. 1.3 Wat is Nieuw? Hal versie 7.0 is ontwikkeld met behulp van uitgebreide research en terugkoppeling bij gebruikers. Alle nieuwe opties en functionaliteit zijn ontworpen om de software nog gebruikersvriendelijker en intuïtiever te maken Vele nieuwe en krachtige functies zijn toegevoegd om er voor te zorgen dat u het beste uit uw computer kunt halen wat ook uw visueel vermogen is. Knoppenbalk Interface Hal bevat nu een nieuwe optionele soort interface. U kunt de vorm van het regelpaneel veranderen met deze nieuwe stijl- en intuïtieve knoppenbalk.

10 10 Introductie Om naar de nieuwe stijl te schakelen opent u het "regelpaneel" dialoogvenster in het menu "Configuratie" van het Hal regelpaneel. In het dialoogvenster "Regelpaneel Instellingen" kunt u de gebruiker interface zodanig instellen dat u er op een gewenste manier mee kunt werken. U kunt kiezen voor een klassieke stijl, menubalk stijl of de nieuwe knoppenbalk stijl. Doc Lezer De Doc Lezer zal een volledig tekst document lezen in een speciaal venster waarin de tekst opnieuw is geformatteerd en aangepast om eenvoudiger te kunnen lezen. De documenttekst kan worden getoond als een enkele regel of op woord afgebroken regels, met uw eigen keuze aan kleuren, fonts, markeringen en vergroting. Alle opties zijn eenvoudig te benaderen vanuit de Doc Lezer werkbalk. Voor het activeren van de Doc Lezer: Druk op DOLPHIN TOETS + NUMERIEK PLUS. Standaard is de DOLPHIN TOETS de CAPS LOCK toets. Klik en Document Lezen met behulp van de muis. Klik en Document Lezen geeft de mogelijkheid om het lezen van het document te starten van elk willekeurig punt binnen een document, of webpagina door simpel op de middelste muisknop te klikken. Deze optie wordt geactiveerd door selectie van "Klik en Document Lezen" in het "Spraak" menu van het regelpaneel van Hal. Automatisch Update Systeem. Hal kan nu worden ingesteld om dagelijks, wekelijks of maandelijks automatisch te controleren of product updates beschikbaar zijn. Hiermee kunt ervan verzekerd zijn dat u altijd de laatste updates geïnstalleerd heeft. Als liever niet heeft dat er automatisch wordt gekeken naar updates, kunt u deze optie uitschakelen. Instellingen voor het automatisch update systeem kan worden gevonden in het "Map" menu. Product Activeren. Hal kan worden gebruikt als een 30 dagen probeerversie totdat het wordt geactiveerd. Het activeren van het product is vereist om een software licentie te verkrijgen en na de activering zal het product automatisch een

11 Introductie 11 volledige en niet beperkte versie worden. U kunt uw product op elk moment activeren gedurende de eerste 30 dagen, door het selecteren van "Nu Activeren". Het activeren van het product kan automatisch gebeuren met behulp van een Internet activatie proces of door het aanvragen van een activering code van uw Dolphin leverancier. Regelen van het herhalen van tekens Aangezien herhaling van tekens algemeen gebruik is binnen bestandsnamen, menu's en documenten, bent u nu in staat om de herhaling van informatie die wordt gemeld, te regelen. U kunt kiezen om zo veel mogelijk of zo weinig mogelijk herhaalde tekeninformatie te verkrijgen en de drempel te bepalen voor het niet melden van herhalingen, van alles boven de 2+ tekens. U kunt ervoor kiezen om een geluid te laten horen om aan te geven dat een teken is herhaald, of u kunt kiezen om het aantal keren dat een teken is herhaald te laten melden. De instellingen voor de Herhalingen worden gevonden in het dialoogvenster "Spraak Voorkeuren". Het gebruik van de instellingen voor het herhalen van tekens kan daarna worden in- of uitgeschakeld in iedere spraakstijl categoriën. Melden van Paren getallen. U kunt nu numerieke waardes laten uitspreken in paren cijfers om de uitspraak consistent te maken met de gebruikelijke spraak. Uitspraak in paren wordt vaak gebruikt om een telefoonnummer of datum door te geven, zoals bijvoorbeeld het jaar 1986 omschreven zal worden als negentien zes en tachtig, indien de instelling voor paren is ingesteld. Het melden van paren kan worden ingesteld als een instelling van "Getallen Melden" in de verschillende spraak stijl categoriën. Cicero Integratie. Als u Dolphin Cicero versie 3.02 of later gebruikt, kunt u nu Cicero benaderen vanuit het Hal regelpaneel via een extra eigendommenblad. Dit biedt directe toegang tot het scannen van Cicero en de instellingen. Dolphin Cicero is een optische tekenherkenning (OCR) applicatie die is ontworpen om gedrukte informatie te scannen en te lezen met een enkele toetsdruk.

12 12 Introductie Literatuur Braille Invoer. Literatuur Braille Invoer is nu beschikbaar voor de Engelse Braille. U kunt de zes knoppen op uw Braille eenheid gebruiken om tekst in te voeren. de invoer wordt opgeslagen totdat de spatiebalk of een sneltoets wordt gesimuleerd op de Braille eenheid. De tekst wordt dan verstuurd naar de applicatie. Deze optie wordt aangezet door "Literatuur invoer" te selecteren in de optie "Invoer" in het "Braille" menu. 1.4 Sneltoetsen In deze handleiding zult u overal referenties zien naar sneltoetsen. Een sneltoets is een omschrijving van een combinatie van toetsenbord toetsen die u kunt benutten om Hal te gebruiken. Alle sneltoetsen in deze handleiding worden op de volgende manier weergegeven: Om iets uit te voeren: Druk op TOETS A + TOETS B. Dit betekent dat u moet drukken op de toets A en deze ingedrukt houden, en dan op toets B moet drukken om de aangegeven functie uit te voeren. Voorbeeld, om het regelpaneel van Hal te openen. Druk op LINKER CONTROL + SPATIEBALK. Dit betekent dat u op de LINKER CONTROL toets moet drukken en deze ingedrukt houden en daarna op de SPATIEBALK moet drukken om het regelpaneel van Hal te openen. Als u een sneltoets drukt zal Hal op die toets reageren en de juiste actie inleiden. Dat betekent dat op dat moment de door u gebruikte toepassing die toets niet ziet. U zult ook in het hele document referenties vinden aan een DOLPHIN TOETS. Dat is de zogenaamde Dolphin modificatie toets. Net als de standaard modificatie toetsen zoals Shift en Control, biedt Hal de mogelijkheid om gewone toetsen te gebruiken als modificatie toetsen. Deze worden aangegeven als "DOLPHIN TOETS" in de toetsenlijst. De toets die

13 Introductie 13 is bepaald als DOLPHIN TOETS wordt ingesteld in de instelling in het "Sneltoetsen" dialoogvenster. De standaard DOLPHIN TOETS is de CAPS LOCK toets.

14

15 15 H OOFDSTUK 2 Installeren van Hal In dit hoofdstuk worden de stappen behandeld die gevolgd moeten worden bij de installatie voor een enkele gebruiker. Beheerders die Hal via een netwerk, een terminal server of Citrix client willen installeren, moeten het Referentie hoofdstuk in de volledige documentatie als instructie gebruiken. Dit is beschikbaar als een HTML Helpbestand binnen een \Help map op de Hal CD. Het installeren van Hal vereist slechts een aantal simpel te volgen stappen. het setup proces neemt u door de installatie van een aantal componenten. In het volgende hoofdstuk zullen we kort de rol van ieder component doornemen, voordat we naar de stappen gaan die nodig zijn voor de installatie voor een enkele gebruiker. Indien u een complete computer (PC en software) direct bij Dolphin heeft aangeschaft, zal Hal reeds zijn geïnstalleerd en gereed zijn voor gebruik. In dat geval kan dit hoofdstuk worden overgeslagen. 2.1 Componenten Ieder component wordt in volgorde geïnstalleerd en vervult een bepaalde rol. De rol van ieder component wordt besproken in dit hoofdstuk Hal Hal is het schermlees programma. Dit programma levert de gereedschappen en interface voor de aanpassing. Dit moet worden geïnstalleerd Microsoft Active Accessibility Microsoft Active Accessibility (MSAA - Actieve toegankelijkheid) is een systeem dat het voor softwareleveranciers mogelijk maakt om belangrijke informatie beschikbaar te maken voor schermlezers en andere aanpassingshulpmiddelen. Met deze informatie is het over het algemeen mogelijk om een aanpassing beter te laten werken dan het normaal gesproken mogelijk zou zijn.

16 16 Installeren van Hal De laatste versie (ten tijde van de productie) staat op de Dolphin product CD. Het wordt automatisch geïnstalleerd indien dat nodig is bij de installatie van dit product, voor elk van de ondersteunde besturingssystemen. Er wordt slechts gevraagd of u MSAA wilt installeren indien een aangepaste installatie wordt geselecteerd en wanneer de versie van het systeem ouder is dan de versie die op uw Dolphin product-cd is meegeleverd. De rest van de handleiding gaat ervan uit dat MSAA is geïnstalleerd en de aanvullende functionaliteit beschikbaar is. Indien u ervoor kiest MSAA niet te installeren of u heeft een besturingssysteem configuratie die niet wordt ondersteund kan het zijn dat dit product niet functioneert als omschreven. MSAA is niet ondersteund bij de volgende besturingssystemen: Niet Engelse versies van Windows 95. Windows NT service packs 1,2,3 en Synthesizer Access Manager (SAM) SAM levert de automatische en intelligente ondersteuning voor het delen van uitvoereenheden die naast elkaar zijn geïnstalleerd. Dit is een vereist component. SAM moet worden geïnstalleerd alvorens uw Dolphin software kan worden gebruikt Dolphin Orpheus TTS De installatie van de component Dolphin Orpheus TTS is optioneel. Dolphin Orpheus TTS is de tekst-naar-spraak eenheid voor meerdere talen van Dolphin, die de uitvoer van spraak via de geluidskaart regelt. Dolphin Orpheus TTS is een volledig SAM compatibele toepassing en aangezien het een Dolphin ontwikkeling is, kan Dolphin ondersteuning leveren voor alle aspecten van de schermlezer technologie. Dit is uniek in de wereld van de aanpassings hulpmiddelen. De installatie van Dolphin Orpheus TTS betekent niet dat het als enige of belangrijkste uitvoereenheid moet dienen. Het is op ieder moment mogelijk en simpel om tussen SAM compatibele eenheden te schakelen.

17 Installeren van Hal Opwaarderen van een vorige versie (Upgraden) Als u een eerdere versie van Hal geïnstalleerd heeft wordt gedurende de installatie aan u gevraagd of u de oude versie wilt upgraden of Hal als een nieuwe versie wilt installeren. Het installeren van Hal als een nieuwe versie betekent dat het als een apart product op uw computer bestaat en niet automatisch de bestaande instellingen voor Hal gebruiken. Als u ervoor kiest te upgraden wordt de nieuwe versie direct over de oude geïnstalleerd. Wanneer u dit op deze manier doet, worden de meeste van uw oude instellingen automatische in de nieuwe versie aangebracht. Het op deze manier opwaarderen betekent dus dat u niet opnieuw uw naam, bedrijf en installatie pad hoeft op te geven. 2.3 Installatie voor enkele gebruiker Installatie voor een enkele gebruiker refereert aan de installatie van Hal op een PC die wordt gebruikt door een geregistreerd persoon. Hal moet worden geïnstalleerd onder het gebruiker profiel, om met succes te kunnen worden gebruikt. Het installatie proces voor een enkele gebruiker kan enigszins verschillen, afhankelijk van het gebruikte besturingssysteem. Als u Windows 98 of Windows Millennium gebruikt, volg dan de instructies bij Installatie onder Windows ME (pagina 18). Als u Windows NT 4.0, Windows 2000 of Windows XP gebruikt, volg dan de instructies bij Installatie onder Windows XP (pagina 18). Een netwerk installatie moet worden gezien als een installatie voor een enkele gebruiker indien: de enkele gebruiker gaat werken op meer dan één PC. het enkele gebruiker profiel niet tijdelijk kan worden overgedragen aan de beheerder privileges voor de duur van het installatie proces. de enkele gebruiker werkt onder beperkte/gelimiteerde gebruiker account waarbij het niet mogelijk is om gegevens te schrijven in naar de "Program Files" map of sub-map, waarbij dus wordt voorkomen dat de instellingen kunnen worden opgeslagen. meerdere gebruikers, in overeenstemming met de gebruiker licentie overeenkomst, Hal gebruiken onder verschillende profielen op dezelfde PC.

18 18 Installeren van Hal Kijk voor de instructies voor een netwerk installatie in het hoofdstuk Referentie van de on-line documentatie Installatie onder Windows ME Om de Dolphin software te installeren moet u eerst uw computer aanzetten en Windows ME op de normale manier opstarten. Zodra Windows is opgestart plaatst u de Dolphin installatie-cd in uw CD-ROM station. Na een aantal seconden zal het installatieprogramma automatisch starten. Mocht dit niet het geval zijn ga dan als volgt te werk: 1. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 2. Druk op U om de optie "Uitvoeren " te selecteren. 3. Type tenslotte x:\setup en druk op ENTER om het Dolphin installatie programma te starten, waarbij x de letter is die het CD-ROM station aangeeft. Zodra het installatieprogramma geladen is zal worden gevraagd om een taal te selecteren voor het product dat u gaat installeren. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. Vervolgens komt er een openingsdialoogvenster op het scherm dat informatie verstrekt over het installatieprogramma. Volg de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen voor ieder component. Mocht u om welke reden dan ook de installatie willen afbreken druk dan op de toets ESCAPE. Nadat het installatieprogramma de nodige bestanden heeft binnen gehaald moet u de computer opnieuw opstarten. Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen hoofdstuk Installatie onder Windows XP De installatie van de software onder Windows XP vereist de hulp van de Systeembeheerder of iemand die dezelfde rechten heeft. Dit komt omdat de programma's de hardware instellingen van uw machine in het Windows register moet veranderen om een video stuurprogramma interceptor te

19 Installeren van Hal 19 kunnen installeren. Het Dolphin installatie programma kan deze register instellingen niet wijzigen tenzij er Beheerder rechten zijn. Bij het installeren onder Windows NT 4 of Windows 2000 raden we aan om voor de installatie een recente Noodhersteldiskette te maken, indien u er geen bezit. Het maken van de Noodhersteldiskette is net zo belangrijk als het regelmatig maken van een reservekopie van uw systeem en moet dan ook toegevoegd worden aan de onderhoudswerkzaamheden. Om Hal in Windows XP te installeren: 1. Zet de computer op de normale manier aan en start Windows zoals gebruikelijk. 2. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen en de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerder rechten geven. 3. Als gebruiker aanloggen. 4. Plaats de Dolphin installatie-cd in uw CD-ROM station. Na een paar seconden zal het installatie programma automatisch starten. 5. Zodra het installatie programma is geladen zal worden gevraagd de taal te kiezen voor het product dat geïnstalleerd moet worden. Daarna zal gevraagd worden welke versie geïnstalleerd moet worden, "Enkele Gebruiker " of "Netwerk". Standaard wordt de enkele gebruiker versie geselecteerd. Als u een netwerk versie gaat installeren kijk dan in Netwerk installatie instructies. 6. Een dialoogvenster zal worden getoond met informatie over het gebruik van het installatie programma. Volg de instructies op het scherm om de installatie te vervolgen voor ieder component. 7. Nadat het installatie programma de nodige bestanden heeft gekopieerd EN de gebruiker werkt onder een beperkte/gelimiteerde account, is het nodig om de instructie "dll_reg.cmd" te zoeken en uit te voeren die zich bevindt in de installatiemap van Hal. Hiermee worden bepaalde bestanden geregistreerd om volledige functionaliteit te waarborgen. 8. Schakel de computer uit en start opnieuw. 9. Indien nodig moet de Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten aanloggen en de gebruikerrechten herstellen. De installatie is nu gereed. U kunt aanloggen als de geregistreerde gebruiker.

20 20 Installeren van Hal Indien u om welke reden dan ook problemen mocht ondervinden bij de installatie van uw Dolphin software, kijk dan in het Problemen Oplossen hoofdstuk. 2.4 Product Activeren. Het activeren van het product is vereist om een software licentie voor Hal te verkrijgen. Zonder een software licentie zal Hal alleen 30 dagen gebruikt kunnen worden. WAARSCHUWING - bekijk de Eindgebruiker Licentie Overeenkomst zorgvuldig voordat u Hal activeert. Zodra Hal geactiveerd is, kan geen teruggave meer plaats vinden. Gedurende het activeren van het product heeft u de keuze tussen "Nu Activeren" of "Herinner mij later". Nu Activeren. Het activeren van het product kan automatisch gebeuren als een Internet verbinding aanwezig is of handmatig als geen verbinding met het Internet mogelijk is. activeren via Internet is een automatische procedure. Handmatig activeren vereist een activering code gebaseerd op uw unieke productsleutel. Als u netwerk versie of een gebruiker licentie versie voor meerdere personen heeft, selecteer dan "Licentie voor meerdere gebruikers" en voer uw licentie code in die op uw software licentie certificaat staat (zie de Netwerk installatie instructies in het hoofdstuk Referentie voor meer detail). Activeren via Internet. Het activeren via het Internet is het eenvoudigst omdat dit automatisch gebeurt. Het vereist wel een Internet verbinding. Deze procedure verbindt u met de Dolphin server waar Hal automatisch een activering code krijgt. Handmatig activeren. Bij het handmatig proces moet u een activering code invoeren die is gebaseerd op uw unieke productsleutel. De waarde van uw productsleutel wordt weergegeven bij het handmatig activering proces. Om dan een activering code te verkrijgen moet u contact opnemen met uw lokale Dolphin vertegenwoordiger en deze uw productsleutel geven. Met deze sleutel kunnen zij u een activering code geven.

21 Installeren van Hal 21 Indien u een computer gebruikt zonder Internet kunt u als alternatief de volgende stappen volgen: 1. Start de handmatige activering en noteer uw productsleutel. 2. Plaats uw Hal CD in de PC met Internet toegang. Hierbij moet u de SHIFT toets ingedrukt houden om te voorkomen dat het installatie programma automatisch opstart. 3. Zoek met Windows Verkenner de instructie "dol_activate.exe" en voer het uit. Dit vindt u in de map "dol_auth" op de CD. 4. Voer uw productsleutel in die u in stap 1 heeft gevonden en selecteer "Nu Activeren". Hiermee wordt het activering proces begonnen. Het maakt een verbinding met de Dolphin server en u krijgt daarna uw activering code. 5. Noteer de activering code en voer deze in op uw computer zodra daarom gevraagd wordt bij het handmatig activeren. Herinner mij later. Als u voor "Herinner mij later" kiest wordt u regelmatig geïnformeerd dat het activeren nog moet plaats vinden met het aantal dagen dat nog ter beschikking staat om dit te doen. Om het activeringsproces opnieuw te beginnen moet u ofwel Hal opnieuw starten of de optie "Activeren" in het menu "Help" van het Hal regelpaneel selecteren. Als deze optie niet beschikbaar is in het menu "Help" betekent het dat Hal reeds is geactiveerd. Het verwijderen en opnieuw installeren van Hal op dezelfde computer heeft niet tot gevolg dat Hal opnieuw moet worden geactiveerd. Indien een extra licentie nodig is neem dan contact op met uw Dolphin leverancier. Gedurende het activeringsproces verzamelt Dolphin geen enkele persoonlijke informatie van uw computer, naast het ophalen van de product licentie sleutel. 2.5 Installatie verwijderen van een enkele gebruiker versie. Het verwijderen van de installatie van een enkele gebruiker versie is enigszins verschillend afhankelijk van het besturingssysteem dat wordt gebruikt. Als u Windows 98 of Windows Millennium gebruikt, volg dan de instructies bij Installatie verwijderen onder Windows ME. Als u Windows NT

22 22 Installeren van Hal 4.0, Windows 2000 of Windows XP gebruikt, volg dan de instructies bij Installatie verwijderen onder Windows XP. Voordat u de installatie van Hal kunt verwijderen is het nodig om het af te sluiten. (zie "Hal afsluiten" pagina 45) Uw Software Verwijderen onder Windows ME 1. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 2. Druk op I om naar de optie van het Startmenu "Instellingen" te gaan. 3. Druk op C om in het Instellingen submenu de optie "Configuratiescherm" op te roepen. 4. Druk op toets T en ga met de pijltoetsen door de opties om de optie "Toevoegen/Verwijderen" te selecteren en druk op ENTER. 5. Druk een keer op de TAB toets om in de lijst met de, op uw computer geïnstalleerde, software te komen. 6. Ga met de pijltoetsen omlaag totdat u de naam van de Dolphin software tegenkomt die u wilt verwijderen. 7. Druk daarna weer op de TAB toets om naar de knop "Toevoegen/Verwijderen" te gaan en druk dan op de SPATIEBALK om het te activeren. Wanneer het verwijderen van een Dolphin programma draait zal het automatisch een oude installatie ontdekken indien aanwezig en uw de optie geven deze ook te verwijderen. Indien u ook SAM en Dolphin Orpheus TTS heeft geïnstalleerd op uw PC dan kunt u deze ook verwijderen, aangenomen dat ze niet door een ander product worden gebruikt zoals bijvoorbeeld Cicero Uw Software Verwijderen onder Windows XP 1. De Systeembeheerder of iemand met dezelfde rechten moet aanloggen om de gebruiker die de software wil gaan installeren beheerder rechten geven. 2. Als gebruiker aanloggen. 3. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Windows Startmenu op te roepen en ga met de pijltoetsen naar de "Uitvoeren" optie en druk dan op ENTER. 4. Type "c:\programfiles\dolphin\snova\dolcfgnt"-r en druk op ENTER. (Vervang de letter en/of directory naam indien van toepassing).

23 Installeren van Hal 23 U moet een boodschap krijgen met de melding "Interceptie stuurprogramma met succes verwijderd". Indien u een andere boodschap krijgt heeft u waarschijnlijk niet voldoende bevoegdheden. 5. Als de gebruiker als beperkte/gelimiteerde client werkt en de instructie "dll_reg.cmd" was uitgevoerd gedurende de installatie procedure, moet de instructie "dll_unreg.cmd" die zich bevindt in de installatiemap van Hal uitgevoerd worden. Hiermee worden bepaalde bestanden die nodig zijn voor Hal uit het register verwijderd. 6. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 7. Druk op I om naar de optie van het Startmenu "Instellingen" te gaan. 8. Druk op C om in het Instellingen submenu de optie "Configuratiescherm" op te roepen. 9. Druk op toets T en ga met de pijltoetsen door de opties om de optie "Toevoegen/Verwijderen" te selecteren en druk op ENTER. 10. Druk een keer op de TAB toets om in de lijst met de, op uw computer geïnstalleerde, software te komen. 11. Ga met de pijltoetsen omlaag totdat u de naam van de Dolphin software tegenkomt die u wilt verwijderen. 12. Druk daarna weer op de TAB toets om naar de knop "Toevoegen/Verwijderen" te gaan en druk dan op de SPATIEBALK om het te activeren. Wanneer het verwijderen van een Dolphin programma draait zal het automatisch een oude installatie ontdekken, indien aanwezig, en uw de optie geven deze ook te verwijderen. (Indien u ook SAM en Dolphin Orpheus TTS heeft geïnstalleerd op uw PC dan kunt u deze ook verwijderen, aangenomen dat ze niet door een ander product worden gebruikt zoals bijvoorbeeld Cicero.) 13. Start de computer opnieuw nadat is uitgelogd. 14. Aanloggen als beheerder of iemand met dezelfde rechten en herstel de gebruikerrechten. Opmerking, indien Windows XP niet is ingesteld zodanig dat het klassiek thema gebruikt wordt dan kunnen de stappen hierboven enigszins anders zijn met betrekking tot het lokaliseren van de Toevoegen / Verwijderen optie.

24

25 25 H OOFDSTUK 3 Aan de slag Dit hoofdstuk geeft een introductie van Hal. Het doel is u te voorzien van deze initiële instructies zodat u zo snel mogelijk met Hal kunt gaan werken. Latere hoofdstukken geven meer gedetailleerde informatie over de functionaliteit van Hal inclusief een behandeling van alle menu opties, een volledige lijst met sneltoetsen en tips om problemen op te lossen. Opmerking: Deze handleiding gaat ervan uit dat uw kopie van Hal nieuw is geïnstalleerd en de instellingenbestanden voor applicaties gebruikt die origineel door Dolphin zijn geleverd. Als u veranderingen heeft aangebracht aan de instellingen van het toegangssysteem (zoals de sneltoetsen), dan kan het zijn dat de handleiding niet geheel overeenkomt met uw systeem. Dit kan ook het geval zijn als u een oudere versie heeft vervangen door een nieuwere waarbij de instellingen van de oude versie zijn overgenomen. Omdat de meeste oude instellingen worden overgenomen door de nieuwere versie zijn eventuele veranderingen nog in gebruik. 3.1 Starten van Hal Belangrijk: Verzeker u ervan dat de spraaksynthesizer of Braille-eenheid aan staat voordat u Hal start. Hal kan op drie manieren worden gestart: Automatisch Starten Het installatie programma heeft een optie om een snelkoppeling naar de Dolphin software te plaatsen in de Windows Startupmap zodat het automatisch kan starten zodra Windows wordt geladen. Dit is de aanbevolen methode voor het starten van de Dolphin software op een systeem voor een enkele gebruiker.

26 26 Aan de slag Sneltoets gebruiken Het installatie programma maakt ook een snelkoppeling aan voor het starten van Hal. U kunt op ieder moment opstarten vanuit Windows door SHIFT+CONTROL+H te drukken. Vanuit het Windows Startmenu De laatste manier om Hal te starten is vanuit het Startmenu van Windows: 1. Druk op de WINDOWS toets (of CONTROL+ESCAPE) om het Startmenu van Windows op te roepen. 2. Druk op P om naar de menuoptie "Programma s" te gaan. 3. Druk PIJL OMLAAG totdat u het Hal submenu bereikt. 4. Druk op de PIJL NAAR RECHTS om het submenu te openen en druk op PIJL OMLAAG totdat de optie Hal is bereikt. 5. Druk tenslotte op ENTER om te starten. Belangrijk: Zet nooit uw spraaksynthesizer of Braille-eenheid uit tijdens het draaien van Hal! De Dolphin Pen Versie van Hal Als u de Dolphin Pen versie van Hal gebruikt kan dit eenvoudig worden opgestart door gewoon de Pen in uw USB poort te plaatsen. Zodra de Dolphin Pen is geplaatst hoort u een oplopend belgeluid om aan te geven dat de Dolphin Pen is herkend waarna Hal automatisch zal starten. Als de Dolphin Pen reeds is geplaatst bij het aanloggen in Windows zal Hal automatisch starten. Opmerking: het ingedrukt houden van de LINKER SHIFT toets zal voorkomen dat de Dolphin Pen versie automatisch start als de pen wordt geplaatst.

27 Aan de slag Hal Regelpaneel Het regelpaneel is de naam van het dialoogvenster, die we in de hele handleiding gebruiken, en dat alle instellingen bevat voor Hal. Er zijn twee manieren om het regelpaneel van Hal te benaderen als het nog niet is geopend of als het niet het actief focus bevat. Om het regelpaneel te openen: Druk op LINKER CONTROL + SPATIEBALK. Of klik met de muis op het programma symbool in de taakbalk. Als het regelpaneel reeds is geopend kunt u er met behulp van ALT+TAB heen gaan, of u drukt op LINKER CONTROL + SPATIEBALK om het in de voorgrond te plaatsen. Er is een aanvullend regelpaneel voor Hal dat kan worden benaderd met behulp van het toetsenbord. Dit oproep regelpaneel geeft alle menu opties weer op een eenvoudig te benaderen manier, als oproep menu. Voor het openen van het oproep regelpaneel: Druk op DOLPHIN TOETS + SPATIEBALK. Standaard wordt als Dolphintoets de CAPS LOCK toets gebruikt. Het Regelpaneel bevat de complete configuratie instellingen voor Hal en werkt met een menusysteem. Aanvullend kunnen de meeste algemene instellingen benaderd worden via drie eigenschappenbladen in het hoofdvenster van het regelpaneel. Om het regelpaneel te verlaten drukt u op ESCAPE of klikt op de minimaliseren knop. Als u het regelpaneel sluit zal Hal gewoon blijven draaien. Kijk in Hal Verlaten om te zien hoe Hal wordt afgesloten. Tip: U kunt vermijden dat er nog een applicatieknop op de taakbalk terecht komt bij het afsluiten van het regelpaneel in (Configuratie menu > Regelpaneel > Verberg indien geminimaliseerd). U kunt er echter nog heen gaan met ALT+TAB als het geopend is. Verwar het regelpaneel van Hal a u b niet met het Windows configuratiescherm dat kan worden benaderd via het Startmenu.

28 28 Aan de slag Regelpaneel ontwerp Het regelpaneel bevat een menubalk en een aantal eigendommenbladen. De menubalk biedt toegang tot alle beschikbare instellingen van Hal terwijl de eigendommenbladen een snelle en eenvoudige methode bieden om de meer algemene instellingen te benaderen. Om te schakelen naar een ander eigendommenblad: Druk op CONTROL+TAB. Ieder eigendommenblad heeft hetzelfde ontwerp. In het hoofdgebied van het blad treft u eenvoudige toegang tot de algemene instellingen, terwijl aan de rechterkant een aantal knoppen geplaatst zijn die dialoogvensters openen die meer geavanceerde instellingen bevatten. Het menusysteem bevat alle instellingen die kunnen worden gevonden op de eigenschappenbladen, plus enkele aanvullende instellingen. Het menusysteem wordt benaderd door pop de ALT toets te drukken. Hiermee wordt de focus op de eerste optie van de menubalk geplaatst. Om te schakelen naar andere opties in de menubalk gebruikt u de PIJLTOETSEN NAAR LINKS EN RECHTS. Voor het openen van een menu drukt u op ENTER of PIJL OMLAAG. Tip: De verschijningsvorm van het regelpaneel is te wijzigen. In Configuratie menu > Regelpaneel dialoogvenster kunt u kiezen uit de klassieke stijl, de zwevende menubalk stijl of de knoppenbalk stijl. Alle opties van het regelpaneel worden in detail in latere hoofdstukken behandeld. Spraak eigendommenblad Het Spraak eigendommenblad biedt een snelle en eenvoudige manier om de meeste algemene spraakfuncties te benaderen. Dit kan vooral nuttig zijn bij het beginnen met Hal. Het Spraak eigendommenblad bevat de volgende eenvoudig te benaderen instellingen: Spraak Aan Met deze optie wordt de spraak aan of uitgezet.

29 Aan de slag 29 Breedsprakigheid Breedsprakigheid schema's bieden een manier om precies te bepalen wat Hal meldt in relatie tot het actieve element. Hoe hoger het niveau van de breedsprakigheid, hoe meer informatie over het element en de status ervan wordt gemeld. Kies het niveau van breedsprakigheid waar u het beste mee werkt. Monitor Markeringen Met deze optie kan worden aangegeven of alle Monitor Markeringen aan of uitgezet moeten zijn. Het doel van de monitor markeringen is bepaald door de schrijver van de map en moet zijn gedocumenteerd in de Applicatie Notities van de map. Volume Met deze optie kan het luidheid van de synthesizer worden ingesteld. Snelheid Met deze optie kan het snelheid van de spraak van de synthesizer worden ingesteld. Braille eigendommenblad Het Braille eigendommenblad biedt een snelle en eenvoudige manier om de meeste algemene Braillefuncties te benaderen. Dit kan vooral nuttig zijn bij het beginnen met Hal. Het Braille eigendommenblad bevat de volgende benaderbare instellingen: Braille Inschakelen Met deze optie wordt de Braille uitvoer in of uitgeschakeld. Cursor Zichtbaar Deze instelling bepaalt of de cursor op de Braille eenheid wordt weergegeven of verborgen blijft. Literatuur Braille Met deze instelling wordt geschakeld tussen de computer Braille tabel (grade 0) en de literatuur Braille tabel (grade 1 of grade 2). Braille tabellen worden geselecteerd in het Braille Uitvoer dialoogvenster (benaderbaar via het Braille menu). Als het "Literatuur Braille" aankruisvak niet is geselecteerd zal de computer Braille tabel de Braille uitvoer verzorgen.

30 30 Aan de slag Uitgebreide Tekenset Indien deze optie is geselecteerd zullen de speciale tekens gemarkeerd worden op de Braille eenheid. U kunt kiezen welke uitgebreide tekens in het "Tekens" dialoog komen, voorbeelden van beschikbare opties zijn vet, cursief, enzovoort. Koppelingen Met deze optie wordt de mogelijkheid geboden om de Braille koppelingen aan of uit te zetten. Het doel van een koppeling wordt bepaald door de schrijver van de map en moet zijn gedocumenteerd in de Applicatie Notities van de map. Brailletoetsen Invoer Als deze optie is geselecteerd dan kunt u de toetsen op de braille-eenheid gebruiken voor het typen van tekst. Opmerking: Deze instelling is alleen beschikbaar op bepaalde braille-eenheden. Fysieke Modus Deze optie biedt de gelegenheid te schakelen tussen de Fysieke modus en de Logische modus. De Fysieke modus geeft de mogelijkheid om het fysieke ontwerp van elementen pop het scherm te bepalen. Logische modus geeft de logische associatie weer van een incidentele tekst met de focus. Dit is gelijk aan de spraakuitvoer. Volgen Als volgen aan staat zal de braille-eenheid de focus volgen. Als het uit staat zal de informatie op de braille-eenheid niet veranderen wanneer de focus veranderd wordt, u moet het scherm zelf handmatig navigeren. Breedsprakigheid Breedsprakigheid mogelijkheden bieden een manier om aan te geven hoeveel informatie Hal zal melden in relatie tot het actieve element. Hoe hoger het niveau van de breedsprakigheid hoe meer informatie over de status van het element wordt gegeven. Kies het niveau waarmee u het prettigst werkt. Rolmarge Bepaalt hoeveel tekens de braille-eenheid verplaatst wanneer er wordt gedrukt op de Voorwaarts of Terug knoppen. Standaard zal de braille-eenheid de volledige lengte verplaatsen.

31 Aan de slag 31 Cicero eigendommenblad Gebruikers van Cicero versie 3.02 of later zullen een extra eigendommenblad vinden voor Cicero. Dit eigendommenblad levert een eenvoudige manier om de O C R functies van Cicero te benaderen. Zo zal bijvoorbeeld het selecteren van de "Scan" knop, binnen dit eigendommenblad, Cicero starten en een document automatisch gaan scannen Helpinformatie bij de Instellingen Ieder dialoogvenster in het Regelpaneel bevat een Helpknop. Door op deze knop te drukken opent u een on-line versie van deze handleiding op de juiste plaats voor dat dialoogvenster. U kunt ook help krijgen over individuele elementen door naar dat element te gaan en te drukken op F1, of in sommige dialoogvensters door te klikken met de muis op het Vraagteken in de titelbalk en daarna te klikken op het element. Dit is de zogenoemde contextgevoelige helpinformatie Veranderen van Instellingen Wanneer u het aanpassingssysteem naar uw eigen wensen aan het instellen bent kunt u het Regelpaneel open laten. Verander simpelweg de gewenste instelling en druk op de knop Toepassen en ga met ALT+TAB terug naar uw toepassing. De veranderde instelling werkt direct door het kiezen van de "Toepassen" knop. U kunt zonder problemen schakelen tussen de applicatie en het Regelpaneel met ALT+TAB. Als u een instelling verandert met een toetsenbord sneltoets zal de instelling in het Regelpaneel direct worden aangepast als het relevante dialoogvenster open staat. Veranderingen via de sneltoets hebben altijd voorrang op de verandering van de instelling in het dialoogvenster. Een sneltoets zal de instelling veranderen en direct toepassen Het Probleem van Voorgrondvensters Microsoft heeft in Windows ME, Windows 2000 en Windows XP een nieuwe reactie gecreëerd om te voorkomen dat toepassingen (zoals uw aanpassingssysteem), op verzoek een venster (zoals het Regelpaneel) op de voorgrond kan laten verschijnen. Wij zijn erin geslaagd om dit 'nieuwe gedrag' te omzeilen, maar helaas zijn er nog omstandigheden waarbij het

32 32 Aan de slag Regelpaneel wel wordt geopend maar niet op de voorgrond gezet. Een voorbeeld hiervan is het moment dat u het startmenu heeft geopend. Wanneer dit het geval is, weliswaar het Regelpaneel geopend, maar niet op de voorgrond gezet. Mogelijk moet u het menu waar u in werkt sluiten en met ALT+TAB naar het Regelpaneel gaan. Tip: Dit nieuwe gedrag kan ook andere applicaties beïnvloeden. U denkt dat u een venster heeft geopend maar er is niets gebeurd. Probeer met ALT + ESCAPE door de actieve vensters te lopen. 3.3 Beginnen met aanpassen van Hal Hoewel, zoals eerder vermeld, vele instellingen via het regelpaneel kunnen worden benaderd zullen de volgende instructies de belangrijkste instellingen van Hal benaderen via hun eigen sneltoetsen. Zodra u goed bekend bent met de toetscombinaties die gebruikt worden om bepaalde taken uit te voeren, zult u merken dat deze benadering de voorkeur heeft bij het maken van veranderingen binnen Hal Instellen van de spraak parameters Spraak uitvoer zal normaal automatisch starten als u Windows applicaties gaat gebruiken. Er zijn een aantal basis spraakinstellingen die u misschien nuttig vindt bij het beginnen met het gebruik van Hal. Ze kunnen op elk moment worden veranderd met behulp van de volgende sneltoetsen. Spraak aan en uitschakelen. Druk op LINKER CONTROL + 0 Volume verhogen: Druk op LINKER CONTROL + IS GELIJK Volume verlagen: Druk op LINKER CONTROL + MINUS Het volume van de spraak wordt stap voor stap gewijzigd iedere keer als de toetscombinatie wordt ingedrukt. Dit is een softwarematige

33 Aan de slag 33 volume instelling. Vele computers hebben ook een eigen volume instelling die invloed kan hebben op het volume van de stem. Indien de Spraak te hard staat ingesteld of te zacht, kijk dan naar de volumeregeling op de luidsprekers, hardware synthesizer of computerscherm. Snelheid verhogen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + IS GELIJK Snelheid verlagen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + MINUS Het Spreken stoppen: Druk op LINKER CONTROL Het stoppen van het Spreken stopt de spraak direct, totdat er iets nieuws te melden valt. Indien u een synthesizer met meerdere talen heeft is het mogelijk om op elk moment van taal te veranderen. Taal veranderen: Druk op LINKER CONTROL + KOMMA Er zijn meerdere commando s en vele andere wegen om de synthesizer parameters te regelen. Deze worden in detail besproken in het hoofdstuk "Hal gebruiken". Spraaksynthesizer veranderen: Indien u over meerdere Spraaksynthesizers beschikt kunt u op een snelle manier naar een andere overschakelen. Spraaksynthesizer veranderen: Druk op LINKER CONTROL + LINKER SHIFT + VIERKANTE HAAK SLUITEN Instellen breedsprakigheid Indien u teveel of juist te weinig informatie krijgt kunt u de Breedsprakigheid niveau's veranderen van laag tot hoog. We raden hoog aan voor mensen

34 34 Aan de slag die nog niet veel ervaring hebben met een computer. Laag is daarentegen aan te bevelen voor mensen die hun toepassing al goed kennen. Om het spraak breedsprakigheid niveau in te stellen: Druk op DOLPHIN TOETS + IS GELIJK. De hoeveelheid informatie die u op een Braille eenheid krijgt kan ook op dezelfde manier worden ingesteld. Om het Braille breedsprakigheid niveau in te stellen: Druk op LINKER SHIFT + DOLPHIN TOETS + IS GELIJK. Standaard wordt als Dolphintoets de CAPS LOCK toets gebruikt. 3.4 Werken met Visuele instellingen Hal bevat een aantal geavanceerde opties die helpen bij het werken in een omgeving met een vergroting. Vanaf de basis van het vloeiend beeld en de kleur verandering tot focus markering, schuiven, overzicht modus en lichtkrant modus. In dit hoofdstuk wordt elke functie kort uitgelegd Focus Markering De "Focus Markering" functie biedt de mogelijkheid om de actieve focusposities aan te geven. U kunt kiezen uit een grote selectie aan verschillende markeer stijlen en kleuren voor ieder van de verschillende focussoorten. Gebruik het dialoogvenster Focus Markering om uit te kiezen welke soort focus u gemarkeerd wilt hebben en kies dan de grootte en kleur voorkeuren. Het dialoogvenster heeft verschillende eigenschappenbladen voor de verschillende soorten focus. Dit bevat een muis, cursor (tekstcursor), regel (in werkgebieden) en focus (voor de focus buiten werkgebieden). Ieder focus eigenschappenblad biedt de mogelijkheid om de markeerstijl te selecteren en te veranderen in een reeks verschillende vormen en kleuren. Deze worden geselecteerd uit een oproepkeuzelijst. 3.5 Werken met spraak Hal bevat een aantal geavanceerde spraak opties die helpen om de juiste informatie, die u nodig heeft, aan u door te geven tijdens het werken. Vanaf

35 Aan de slag 35 het regelen van wat er wordt gemeld tijdens het typen, spraaktoetsen die herhalen wat er is gezegd en op het scherm staat tot een document leesfunctie die de gelegenheid biedt om een heel document te beluisteren met een enkele druk op een toets; ze worden allen behandeld in verdere hoofdstukken Spreken tijdens het typen Als u en tekst invoert in een werkgebied kan Hal ieder teken dat wordt aangeslagen uitspreken. Als u het toetsenbord niet goed kent dan is dit de aanbevolen instelling. Hal biedt echter meer dan alleen het melden van ieder teken dat wordt ingetoetst! Er zijn 4 tekenmelding instellingen: Tekens - Ieder teken wordt gemeld. Woorden - Ieder woord wordt gemeld. Tekens en Woorden - Ieder teken wordt gemeld en ieder woord. Geen. - er wordt niets gemeld. Hoe beter u kunt typen hoe minder u waarschijnlijk wilt horen tijdens het typen. Dit is speciaal waar voor mensen die snel kunnen typen, omdat de spraak in dat geval mogelijk geen gelijke pas houden kan met de invoer. In dat geval is veranderen in bijvoorbeeld het melden van elk woord tijdens het typen meer dan genoeg. U kunt door de verschillende tekenmelding opties heen lopen: Druk op DOLPHIN TOETS + PUNTKOMMA. Standaard wordt als Dolphintoets de CAPS LOCK toets gebruikt Spraaktoetsen Hal Bevat een aantal sneltoetsen die op ieder moment gebruikt kunnen worden om gegevens vanaf het scherm te lezen. Sneltoetsen die iets melden vanaf het scherm staan bekend als Spraaktoetsen. Spraaktoetsen worden normaal gebruikt om iets te herhalen of om meer informatie te krijgen over een actief element of regel waarop de Focus op is. Functie Invoer toetsen: Teken Lezen NUMERIEK 4 Woord Lezen NUMERIEK 5 Regel Lezen NUMERIEK 6