Geschiedenis van de Logica

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geschiedenis van de Logica"

Transcriptie

1 Geschiedenis van de Logica Logica in Informatica Jeroen Goudsmit Universiteit Utrecht maandag juni

2 Inhoud Overzicht Herschrijven Typen Toepassing

3 Overzicht

4 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

5 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

6 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

7 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

8 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

9 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

10 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

11 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

12 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

13 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

14 Klop van Oostrom Barendregt Awodey en Warren Fourman Doen Visser van Dalen Eilenberg en Steenrod Voevodsky Rosolini Kan Dijkstra Pter Kleene Sco Iemhoff Troelstra Heyting Eilenberg en Mac Lane Knuth Turing Church Whitehead & Russel Brouwer Vietoris Leray, Cartan Lawvere Kolmogorov Rosser Grothendieck Post Kruskal Kant, Cantor, Frege, Poincar Mac Lane en Moerdijk Makkai en Reyes Hyland Cook Karp Lambek Erds Knig Schnfinkel Parikh en Tait Girard Curry Hilbert Noether Coquand en Huet Martin-Lf de Bruin Gdel Gentzen

15 Herschrijven

16 Dihedrale Groepen

17 Dihedrale Groepen

18 Dihedrale Groepen

19 Dihedrale Groepen

20 Dihedrale Groepen

21 Dihedrale Groepen

22 Herschrijven r s r r s

23 Herschrijfregels rrr e ss e sr rrs

24 Rekenkunde n + 0 n n + (S m) S (n + m)

25 Rekenkunde n + 0 n n + (S m) S (n + m) n 0 0 n (S m) n + (n m)

26 Rekenen met Rekenkunde 2 + (2 + (2 0)) (1 + 1) (2 + 0) 2 + (2 1) 2 + (2 + 0) 4 (1 + 1) S (2 + 1) S S (2 + 0) 2 2 S (1 + 0) 2

27 Terminatie

28 Terminatie

29 Amalie Emmy Noether

30 Confluentie

31 Confluentie

32 Alonzo Church & Barkley Rosser

33 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

34 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

35 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

36 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

37 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

38 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

39 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

40 Uitbreidingen n (x + y) n x + n y

41 Kernbegrippen Confluentie Terminatie Betekenis

42 Onbeslisbaarheid Recursive Unsolvability of a Problem of Thue Post ()

43 Typen

44 Implicationeel Fragment أ, أ, أ أ أ أ

45 Bewijs van

46 Bewijs van

47 Bewijs van

48 Bewijs van

49 Bewijs van,

50 Bewijs van ( ) ( )

51 Bewijs van ( ) ( ) ( ) ( )

52 Bewijs van ( ) ( ),,, ( ) ( ) ( )

53 Bewijs van ( ) ( ) أ, ( ) ( ) ( )

54 Bewijs van ( ) ( ) أ أ أ, ( ) ( ) ( )

55 Bewijs van ( ) ( ) أ أ أ أ, ( ) ( ) ( ) أ

56 Bewijs van ( ) ( ) أ أ أ أ أ أ أ, ( ) ( ) ( )

57 Alternatief bewijs voor ( ( ) ) ( )

58 Alternatief bewijs voor ( ( ) ) ( )

59 Alternatief bewijs voor ( ( ) ) ( ) ( ) ( )

60 Alternatief bewijs voor ( ( ) ) ( ) ( ) ( )

61 ë-calculus أ, أ, أ أ أ أ

62 ë-calculus أ, أ, أ أ أ أ

63 ë-calculus أ, x أ, أ أ أ أ

64 ë-calculus أ, x أ, x M أ ëx M أ أ أ

65 ë-calculus أ, x أ, x M أ ëx M أ M أ N أ M N

66 Bewijs van

67 Bewijs van x

68 Bewijs van x

69 Bewijs van x ëx x

70 Identiteitsfunctie

71 Bewijs van,

72 Bewijs van y, x x

73 Bewijs van y, x x x

74 Bewijs van y, x x x ëy x

75 Bewijs van y, x x x ëy x ëx ëy x

76 Constante functie-functie

77 Bewijs van ( ) ( ) أ =,, أ أ أ أ أ أ أ, ( ) ( ) ( )

78 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ أ أ أ أ أ f, g f ( ) ( ) ( ) أ

79 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ أ أ أ أ f, g f ( ) ( ) ( ) أ

80 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ أ أ أ g أ f, g f ( ) ( ) ( ) أ

81 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ أ أ أ g أ f, g f ( ) ( ) ( ) أ

82 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ أ g أ f, g f ( ) ( ) ( ) أ

83 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ أ g أ g x f, g f ( ) ( ) ( ) أ

84 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ (f x) (g x) أ g أ g x f, g f ( ) ( ) ( ) أ

85 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ (f x) (g x) أ g أ g x f, g ëx (f x) (g x) f ( ) ( ) ( ) أ

86 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ (f x) (g x) أ g أ g x f, g ëx (f x) (g x) f ëg ëx (f x) (g x) ( ) ( ) ( ) أ

87 Bewijs van ( ) ( ) أ = x, g, f أ f أ f x أ أ (f x) (g x) أ g أ g x f, g ëx (f x) (g x) f ëg ëx (f x) (g x) ( ) ëf ëg ëx (f x) (g x) ( ) ( ) أ

88 Fusiefunctie

89 Omwegen

90 Omwegen

91 Omwegen x ëx x y y y (ëx x) y y x[ x y]

92 Omwegen أ, x M أ ëx M y y أ, y (ëx M) y أ, y M[ x y]

93 Omwegen أ, x M أ ëx M أ, (ëx M) N N أ, M[ x N]

94 Evaluatie (ëx M) N = M[ x N]

95 Evaluatie (ëx M) N M[ x N]

96 Kernbegrippen Confluentie Terminatie Betekenis

97 Bewijzen voor S = ëf ABA ëg AB ëx A f x (g x), S K K K = ëp P ëq Q p

98 Bewijzen voor K = ëp P ëq Q p (ëf ABA ëg AB ëx A f x (g x)) K K

99 Bewijzen voor K = ëp P ëq Q p (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K

100 Bewijzen voor K = ëp P ëq Q p (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx K x (g x)) K

101 Bewijzen voor (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx (ëp P ëq Q p) x (g x)) K

102 Bewijzen voor (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx (ëp ëq p) x (g x)) K

103 Bewijzen voor (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx (ëp ëq p) x (g x)) K (ëg () ëx (ëq x) (g x)) K

104 Bewijzen voor (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx (ëp ëq p) x (g x)) K (ëg () ëx (ëq x) (g x)) K (ëg () ëx x) K

105 Bewijzen voor (ëf () ëg () ëx f x (g x)) K K (ëg () ëx (ëp ëq p) x (g x)) K (ëg () ëx (ëq x) (g x)) K (ëg () ëx x) K ëx x

106 Gelijkheid

107 Curry-Howard correspondentie type formule ë-term bewijs redex omweg bewoning bewijsbaarheid

108 Samuel Eilenberg & Saunders Mac Lane

109 Categorien

110 Categorien f g h

111 Categorien f id Y g id X id R h id Z

112 Categorien Y f id Y g id X X R id R h Z id Z

113 Categorien Y f id Y g X R id X id R gf h Z id Z

114 Verzamelingen Verzamelingen & Functies

115 Verzamelingen Verzamelingen & Bijecties

116 Verzamelingen Verzamelingen & Relaties

117 Syntactische Categorie

118 Curry-Howard correspondentie type formule ë-term bewijs redex omweg bewoning bewijsbaarheid

119 Curry-Howard correspondentie type formule object ë-term bewijs pijl redex omweg gelijkheid bewoning bewijsbaarheid verbondenheid

120 Toepassing

121 Bewijsassistenten Coq

122 Bewijsassistenten Coq Inductive

123 Bewijsassistenten Coq Inductive Calculus of Constructions

124 Bewijsassistenten Coq Inductive Calculus of Constructions Demo

125 Coq identiteisbewijs Lemma I:A -> A intro hypothese apply hypothese Qed

126 Afbeeldingen Alonzo Church: University of St Andrews Barkley Rosser: Society for Industrial and Applied Mathematics Emmy Noether: Physikerinnende Emil Leon Post: University of St Andrews Samuel Eilenberg: Oberwolfach Photo Collection Saunders Mac Lane: Oberwolfach Photo Collection Schnfinkel s combinatoren, University of Lethbridge, Works of Haskell Curry collection

Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief

Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief Helden van de wiskunde: L.E.J. Brouwer Brouwers visie vanuit een logica-informatica perspectief Herman Geuvers Radboud Universiteit Nijmegen Technische Universiteit Eindhoven 1 Helden van de wiskunde:

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Gödels Onvolledigheidsstellingen

Gödels Onvolledigheidsstellingen Gödels Onvolledigheidsstellingen Jaap van Oosten Department Wiskunde, Universiteit Utrecht Symposium A-eskwadraat, 11 december 2014 De Onvolledigheidsstellingen van Gödel zijn verreweg de beroemdste resultaten

Nadere informatie

wiskunde en computers: twee revoluties

wiskunde en computers: twee revoluties 0 wiskunde en computers: twee revoluties Freek Wiedijk Herman Geuvers Radboud Universiteit Nijmegen 5 februari 2016 22e nationale wiskundedagen 1 inhoudsopgaaf constructieve wiskunde formele wiskunde twee

Nadere informatie

Relaties en Functies

Relaties en Functies Logica voor Informatica Relaties en Functies Mehdi Dastani m.m.dastani@uu.nl Intelligent Systems Utrecht University Geordende paren, productverzameling, relatie (a, b) geordend paar (a, b) = (c, d) a =

Nadere informatie

Gödels theorem An Incomplete Guide to Its Use and Abuse, Hoofdstuk 3

Gödels theorem An Incomplete Guide to Its Use and Abuse, Hoofdstuk 3 Gödels theorem An Incomplete Guide to Its Use and Abuse, Hoofdstuk 3 Koen Rutten, Aris van Dijk 30 mei 2007 Inhoudsopgave 1 Verzamelingen 2 1.1 Definitie................................ 2 1.2 Eigenschappen............................

Nadere informatie

De mens. Een machine?

De mens. Een machine? De mens. Een machine? Het argument van J.R. Lucas tegen het mechanisme G.J.E. Rutten De verhouding tussen mens en machine Mechanisme (materialisme, sciëntisme) De mens is niets meer dan een complexe machine

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

start -> id (k (f c s) (g s c)) -> k (f c s) (g s c) -> f c s -> s c

start -> id (k (f c s) (g s c)) -> k (f c s) (g s c) -> f c s -> s c Een Minimaal Formalisme om te Programmeren We hebben gezien dat Turing machines beschouwd kunnen worden als universele computers. D.w.z. dat iedere berekening met natuurlijke getallen die met een computer

Nadere informatie

Voortgezette Logica, Week 6

Voortgezette Logica, Week 6 Voortgezette Logica, Week 6 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 164, 030-2535575 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten Voortgezette

Nadere informatie

Module Limieten van de berekenbaarheid : antwoorden

Module Limieten van de berekenbaarheid : antwoorden Module Limieten van de berekenbaarheid : antwoorden Gilles Coremans 2018 This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International license. Dit werk is gebaseerd

Nadere informatie

Logica als een oefening in Formeel Denken

Logica als een oefening in Formeel Denken Logica als een oefening in Formeel Denken Herman Geuvers Institute for Computing and Information Science Radboud Universiteit Nijmegen Wiskunde Dialoog 10 juni, 2015 Inhoud Geschiedenis van de logica Propositielogica

Nadere informatie

Talen & Automaten. Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 9 mei 2008

Talen & Automaten. Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie   9 mei 2008 Talen & Automaten Wim Hesselink Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.cs.rug.nl/~wim 9 mei 2008 Talen & automaten Week 1: Inleiding Dit college Talen Automaten Berekenbaarheid Weekoverzicht

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a preprint version which may differ from the publisher's version. For additional information about this

Nadere informatie

FILOSOFIE VAN DE WISKUNDE. Filosofische stromingen in de wiskunde. De genetische methode. Voorbeeld van de gen. meth.

FILOSOFIE VAN DE WISKUNDE. Filosofische stromingen in de wiskunde. De genetische methode. Voorbeeld van de gen. meth. Filosofische stromingen in de wiskunde FILOSOFIE VAN DE WISKUNDE n logicisme (Frege, Russell) "wiskunde is een tak van de logica" n formalisme (Hilbert) "wiskunde is de wetenschap van formele systemen"

Nadere informatie

Daniël Marinus Kan. 4 augustus 1927 4 augustus 2013

Daniël Marinus Kan. 4 augustus 1927 4 augustus 2013 Daniël Marinus Kan 4 augustus 1927 4 augustus 2013 30 levensberichten en herdenkingen 2014 L&H_2014.indd 30 Levensbericht door I. Moerdijk Daniël Marinus Kan werd geboren in Amsterdam op 4 augustus 1927.

Nadere informatie

Termherschrijven. Jan van Eijck CWI. Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september Samenvatting

Termherschrijven. Jan van Eijck CWI. Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september Samenvatting Termherschrijven Jan van Eijck CWI jve@cwi.nl Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september 2005 Samenvatting Wat zijn termen? Wat zijn regels voor vereenvoudigen van termen? Het begrip normaalvorm.

Nadere informatie

Automaten & Complexiteit (X )

Automaten & Complexiteit (X ) Automaten & Complexiteit (X 401049) Inleiding Jeroen Keiren j.j.a.keiren@vu.nl VU University Amsterdam Materiaal Peter Linz An Introduction to Formal Languages and Automata (5th edition) Jones and Bartlett

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Termherschrijven. Jan van Eijck CWI. jve@cwi.nl. Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september 2005

Termherschrijven. Jan van Eijck CWI. jve@cwi.nl. Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september 2005 Termherschrijven Jan van Eijck CWI jve@cwi.nl Achtergrondcollege Software Evolution, 22 september 2005 Samenvatting Wat zijn termen? Samenvatting Samenvatting Wat zijn termen? Wat zijn regels voor vereenvoudigen

Nadere informatie

De klasse van recursief opsombare talen is gesloten onder en. Dit bewijzen we met behulp van een recursieve opsomming

De klasse van recursief opsombare talen is gesloten onder en. Dit bewijzen we met behulp van een recursieve opsomming Recursieve talen De klasse van recursief opsombare talen is gesloten onder en. Echter, het is niet zo dat L recursief opsombaar is voor alle recursief opsombare talen L. Dit bewijzen we met behulp van

Nadere informatie

Computer-ondersteund redeneren: de boekhouder steunt de denker. Herman Geuvers 9 maart 2007

Computer-ondersteund redeneren: de boekhouder steunt de denker. Herman Geuvers 9 maart 2007 1 Computer-ondersteund redeneren: de boekhouder steunt de denker Herman Geuvers 9 maart 2007 Computers maken fouten 2 3 4 Computers maken fouten Ariane Ariane 5 raket, 4 juni 1996 Conversie van 64-bit

Nadere informatie

Krachtige bewijzen. Rosalie Iemhoff. November 1, 2011

Krachtige bewijzen. Rosalie Iemhoff. November 1, 2011 Krachtige bewijzen Rosalie Iemhoff November 1, 2011 In 2009 werd mij door de Nederlandse Wetenschaps Organisatie een Vidi beurs toegekend voor het project The power of constructive proofs. Het project

Nadere informatie

Voortgezette Logica, Week 2

Voortgezette Logica, Week 2 Voortgezette Logica, Week 2 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 164, 030-2535575 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier

Nadere informatie

Notatie van verzamelingen. Lidmaatschap. Opgave. Verzamelingen specificeren

Notatie van verzamelingen. Lidmaatschap. Opgave. Verzamelingen specificeren Overzicht TI1300: Redeneren en Logica College 10: Verzamelingenleer Tomas Klos Algoritmiek Groep Colleges 1 2: Bewijstechnieken Colleges 3 9: Propositielogica Vandaag en morgen: Verzamelingenleer Colleges

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. we eerst in paragraaf 1.1 wat wij in dit boek onder logica zullen verstaan.

Hoofdstuk 1. we eerst in paragraaf 1.1 wat wij in dit boek onder logica zullen verstaan. Hoofdstuk 1 Wat is Logica? Het woord logica wordt in uiteenlopende betekenissen gebruikt. Daarom bespreken we eerst in paragraaf 1.1 wat wij in dit boek onder logica zullen verstaan. Vervolgens zal in

Nadere informatie

equationeel programmeren 2015 01 05 college 1

equationeel programmeren 2015 01 05 college 1 equationeel programmeren 2015 01 05 college 1 schema praktische zaken opmerkingen vooraf lambda termen materiaal schema praktische zaken opmerkingen vooraf lambda termen materiaal wie hoorcolleges: Femke

Nadere informatie

Discrete Structuren. Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie 22 maart 2009 ONEINDIGHEID

Discrete Structuren. Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie   22 maart 2009 ONEINDIGHEID Discrete Structuren Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.math.rug.nl/~piter piter@math.rug.nl 22 maart 2009 ONEINDIGHEID. Paragraaf 13.3. De paradox van de oneindigheid ligt slechts

Nadere informatie

College WisCKI. Albert Visser. 17 oktober, Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University. Equivalentierelaties.

College WisCKI. Albert Visser. 17 oktober, Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University. Equivalentierelaties. College WisCKI Albert Visser Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University 17 oktober, 2012 1 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 3 Wat is een equivalentierelatie? Een

Nadere informatie

Logica voor Informatica

Logica voor Informatica Logica voor Informatica 10 Predikatenlogica Wouter Swierstra University of Utrecht 1 Vorige keer Syntax van predikatenlogica Alfabet Termen Welgevormde formulas (wff) 2 Alfabet van de predikatenlogica

Nadere informatie

Tentamen Discrete Wiskunde 1 10 april 2012, 14:00 17:00 uur

Tentamen Discrete Wiskunde 1 10 april 2012, 14:00 17:00 uur Tentamen Discrete Wiskunde 0 april 0, :00 7:00 uur Schrijf je naam op ieder blad dat je inlevert. Onderbouw je antwoorden, met een goede argumentatie zijn ook punten te verdienen. Veel succes! Opgave.

Nadere informatie

1 Religie vs herschrijven 3. 2 Herschrijven 4. 3 Rekenen 5. 4 Tellen 6. 5 Syracuse probleem 7. 6 Herschrijftheorie 8. 7 Terminatie en Confluentie 9

1 Religie vs herschrijven 3. 2 Herschrijven 4. 3 Rekenen 5. 4 Tellen 6. 5 Syracuse probleem 7. 6 Herschrijftheorie 8. 7 Terminatie en Confluentie 9 1 Religie vs herschrijven 3 2 Herschrijven 4 3 Rekenen 5 4 Tellen 6 5 Syracuse probleem 7 6 Herschrijftheorie 8 Page 1 of 31 7 Terminatie en Confluentie 9 8 SN en CR in rekenen 10 9 SN en CR in tellen

Nadere informatie

Al g e m e e n : O p a l o n z e a a n b i ed i n g en, a a n v a a r d i n g en, m ed ed el i n g en en o v er een k o m s t en v o o r o n d er s t a a n d e v er r i c h t i n g en z i j n u i t s l

Nadere informatie

(Isomorfie en) RELATIES

(Isomorfie en) RELATIES Discrete Structuren Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.math.rug.nl/~piter piter@math.rug.nl 15 maart 2009 (Isomorfie en) RELATIES. Paragrafen 10.5,11.1,11.2,11.4,11.5 Discrete

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. In dit hoofdstuk geven we een inleiding op het gebied van het automatisch bewijzen

Hoofdstuk 15. In dit hoofdstuk geven we een inleiding op het gebied van het automatisch bewijzen Resolutie in de Propositielogica Hoofdstuk 15 In dit hoofdstuk geven we een inleiding op het gebied van het automatisch bewijzen van theorema's. Het idee daarbij is dat een computerprogramma nagaat of

Nadere informatie

Automaten en Berekenbaarheid

Automaten en Berekenbaarheid Automaten en Berekenbaarheid Bart Demoen KU Leuven 2016-2017 Les 8: 118-125 orakels en reducties met orakels Turing-berekenbare functies de bezige bever Orakelmachines I 2/14 we kennen al: een TM die een

Nadere informatie

Termherschrijfsystemen en Propositie-Algebra

Termherschrijfsystemen en Propositie-Algebra Termherschrijfsystemen en Propositie-Algebra Evalien IJsendijk 19 augustus 2010 Bachelorscriptie Begeleiding: dr. Alban Ponse x y z u v x y v z x u v KdV Instituut voor Wiskunde Faculteit der Natuurwetenschappen,

Nadere informatie

Logische Complexiteit

Logische Complexiteit Logische Complexiteit Universele Turing machines College 12 Donderdag 18 Maart 1 / 11 Hoog-niveau beschrijvingen en coderen Vanaf nu: hoog-niveau beschrijvingen van TM s. Daarbij worden objecten die geen

Nadere informatie

De onvolledigheidsstelling van Gödel

De onvolledigheidsstelling van Gödel De onvolledigheidsstelling van Gödel Wouter Zomervrucht, s0713317 26 maart 2009 Artikel voor het vak LPC Onderwerp: de eerste onvolledigheidsstelling van Gödel Inleiding In het begin van de twintigste

Nadere informatie

Algoritmen abstract bezien

Algoritmen abstract bezien Algoritmen abstract bezien Jaap van Oosten Department Wiskunde, Universiteit Utrecht Gastcollege bij Programmeren in de Wiskunde, 6 april 2017 Een algoritme is een rekenvoorschrift dat op elk moment van

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

2WO12: Optimalisering in Netwerken

2WO12: Optimalisering in Netwerken 2WO12: Optimalisering in Netwerken Leo van Iersel Technische Universiteit Eindhoven (TU/E) en Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) 27 februari 2014 http://homepages.cwi.nl/~iersel/2wo12/ l.j.j.v.iersel@gmail.com

Nadere informatie

Tentamen TI1300 en IN1305-A (Redeneren en) Logica

Tentamen TI1300 en IN1305-A (Redeneren en) Logica TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Tentamen TI1300 en IN1305-A (Redeneren en) Logica 21 Januari 2011, 8.30 11.30 uur LEES DEZE OPMERKINGEN AANDACHTIG DOOR

Nadere informatie

Tentamen Grondslagen van de Wiskunde A Met beknopte uitwerking

Tentamen Grondslagen van de Wiskunde A Met beknopte uitwerking Tentamen Grondslagen van de Wiskunde A Met beknopte uitwerking 10 december 2013, 09:30 12:30 Dit tentamen bevat 5 opgaven; zie ook de ommezijde. Alle opgaven tellen even zwaar (10 punten); je cijfer is

Nadere informatie

Mededelingen. TI1300: Redeneren en Logica. Waarheidstafels. Waarheidsfunctionele Connectieven

Mededelingen. TI1300: Redeneren en Logica. Waarheidstafels. Waarheidsfunctionele Connectieven Mededelingen TI1300: Redeneren en Logica College 4: Waarheidstafels, Redeneringen, Syntaxis van PROP Tomas Klos Algoritmiek Groep Voor de Fibonacci getallen geldt f 0 = f 1 = 1 (niet 0) Practicum 1 Practicum

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

Stelling. SAT is NP-compleet.

Stelling. SAT is NP-compleet. Het bewijs van de stelling van Cook Levin zoals gegeven in het boek van Sipser gebruikt niet-deterministische turing machines. Het is inderdaad mogelijk de klasse NP op een alternatieve wijze te definiëren

Nadere informatie

Logica voor Informatica. Logica Toepassingen. PROLOG: Logische Programmeertaal. Mehdi Dastani

Logica voor Informatica. Logica Toepassingen. PROLOG: Logische Programmeertaal. Mehdi Dastani Logica voor Informatica Logica Toepassingen PROLOG: Logische Programmeertaal Mehdi Dastani m.m.dastani@uu.nl Intelligent Systems Utrecht University Programmeren met Logica Propositielogica is niet geschikt

Nadere informatie

TW2020 Optimalisering

TW2020 Optimalisering TW2020 Optimalisering Hoorcollege 8 Leo van Iersel Technische Universiteit Delft 28 oktober 2015 Leo van Iersel (TUD) TW2020 Optimalisering 28 oktober 2015 1 / 25 Definitie Een boom is een samenhangende

Nadere informatie

TW2020 Optimalisering

TW2020 Optimalisering TW2020 Optimalisering Hoorcollege 11 Leo van Iersel Technische Universiteit Delft 25 november 2015 Leo van Iersel (TUD) TW2020 Optimalisering 25 november 2015 1 / 28 Vandaag Vraag Voor welke problemen

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor of Science Fysica en Wiskunde. vrijdag 3 februari 2012, 8:30 12:30

Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor of Science Fysica en Wiskunde. vrijdag 3 februari 2012, 8:30 12:30 Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor of Science Fysica en Wiskunde vrijdag 3 februari 2012, 8:30 12:30 Naam: Geef uw antwoorden in volledige, goed lopende zinnen. Het examen bestaat uit 5 vragen.

Nadere informatie

Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor. Opgedragen aan Th. J. Dekker. H. W. Lenstra, Jr.

Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor. Opgedragen aan Th. J. Dekker. H. W. Lenstra, Jr. Numerieke aspecten van de vergelijking van Cantor Opgedragen aan Th. J. Dekker H. W. Lenstra, Jr. Uit de lineaire algebra is bekend dat het aantal oplossingen van een systeem lineaire vergelijkingen gelijk

Nadere informatie

Vorig college. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie. Aanbevolen opgaven. Wat is oneindigheid? College 5

Vorig college. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie. Aanbevolen opgaven. Wat is oneindigheid? College 5 Vorig college College 5 Algoritmiekgroep Faculteit EWI TU Delft Opsommers vs. Herkenners Church-Turing These Codering van problemen 23 april 2009 1 2 Aanbevolen opgaven Wat is oneindigheid? Sipser p. 163

Nadere informatie

Rekenen en Redeneren met Oneindig

Rekenen en Redeneren met Oneindig Rekenen en Redeneren met Oneindig Jeroen Spandaw Faculteit EWI, Technische Wiskunde 12 februari 2016 1 Wat is oneindig en wat kun je ermee? 2 Logica: Bewijzen over bewijzen Als je iets wiskundigs bewijst,

Nadere informatie

Prof. dr. H.W. Broer Instituut voor Wiskunde en Informatica Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen met dank aan Jan van Maanen en Pauline Vos

Prof. dr. H.W. Broer Instituut voor Wiskunde en Informatica Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen met dank aan Jan van Maanen en Pauline Vos Werken met getallen (en verzamelingen en oneindigheid) Prof. dr. H.W. Broer Instituut voor Wiskunde en Informatica Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen met dank aan Jan van Maanen en Pauline Vos

Nadere informatie

Hoe Gödel de wiskunde liet schrikken

Hoe Gödel de wiskunde liet schrikken p. 1/1 Hoe Gödel de wiskunde liet schrikken Stefaan Vaes CENTRE NATIONAL DE LA RECHERCHE SCIENTIFIQUE K.U.Leuven C.N.R.S. Paris p. 2/1 De leugenaarsparadox Ik ben aan het liegen p. 2/1 De leugenaarsparadox

Nadere informatie

Fundamenten. Lerarenprogramma Mastermath, versie 2015/12/02. Theo van den Bogaart Bas Edixhoven

Fundamenten. Lerarenprogramma Mastermath, versie 2015/12/02. Theo van den Bogaart Bas Edixhoven Fundamenten Lerarenprogramma Mastermath, versie 2015/12/02 Theo van den Bogaart Bas Edixhoven i Inhoudsopgave I Verzamelingen en afbeeldingen............................................... 3 I.1 Notatie.........................................................................

Nadere informatie

Propositielogica. Onderdeel van het college Logica (2017) Klaas Landsman

Propositielogica. Onderdeel van het college Logica (2017) Klaas Landsman Propositielogica Onderdeel van het college Logica (2017) Klaas Landsman They who are acquainted with the present state of the theory of Symbolic Algebra, are aware of the validity of the processes of analysis

Nadere informatie

Keuze-Axioma en filosofische vragen over de Wiskunde

Keuze-Axioma en filosofische vragen over de Wiskunde Keuze-Axioma en filosofische vragen over de Wiskunde Jaap van Oosten Department of Mathematics, Utrecht University Caleidsocoop 1, 3 april 2012 In de wiskunde bewijzen we stellingen (uitspraken). In het

Nadere informatie

Formeel Denken 2014 Uitwerkingen Tentamen

Formeel Denken 2014 Uitwerkingen Tentamen Formeel Denken 2014 Uitwerkingen Tentamen (29/01/15) 1. Benader de betekenis van de volgende Nederlandse zin zo goed mogelijk (6 punten) door een formule van de propositielogica: Als het regent word ik

Nadere informatie

Tentamen algebra 1. 8 juni 2005, , zaal A.404

Tentamen algebra 1. 8 juni 2005, , zaal A.404 Tentamen algebra 1 8 juni 2005, 13.30 16.30, zaal A.404 Schrijf je naam en collegekaartnummer of het werk dat je inlevert. Het tentamen bestaat uit 5 opgaven. Beargumenteer telkens je antwoord. Veel succes!

Nadere informatie

LogEX: gebruikershandleiding

LogEX: gebruikershandleiding LogEX: gebruikershandleiding ALGEMENE BESCHRIJVING Met de LogEX-applicatie kunt u drie soorten opgaven oefenen: het herschrijven van een logische expressie naar de disjunctieve normaalvorm In elke volgende

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Wiskunde. Verzamelingen, functies en relaties. College 6. Donderdag 7 Januari

Wiskunde. Verzamelingen, functies en relaties. College 6. Donderdag 7 Januari Wiskunde Verzamelingen, functies en relaties College 6 Donderdag 7 Januari 1 / 14 Kardinaliteit Def. A is de kardinaliteit van A. A = B : er is een bijectie van A naar B. A B : er is een injectie van A

Nadere informatie

Filosofische opvattingen over de wiskunde en de rol van de logica

Filosofische opvattingen over de wiskunde en de rol van de logica Filosofische opvattingen over de wiskunde en de rol van de logica John-Jules Meyer Filosofische stromingen in de wiskunde logicisme (Frege, Russell) "wiskunde is een tak van de logica" formalisme (Hilbert)

Nadere informatie

Vorig college. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie College 4. Opsommers versus herkenners (Th. 3.21) Opsommers

Vorig college. IN2505-II Berekenbaarheidstheorie College 4. Opsommers versus herkenners (Th. 3.21) Opsommers Vorig college College 4 Algoritmiekgroep Faculteit EWI TU Delft Vervolg NDTM s Vergelijking rekenkracht TM s en NDTM s Voorbeelden NDTM s 20 april 2009 1 2 Opsommers Opsommers versus herkenners (Th. 3.21)

Nadere informatie

Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor 1ste fase Wiskunde. vrijdag 31 januari 2014, 8:30 12:30. Auditorium L.00.07

Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor 1ste fase Wiskunde. vrijdag 31 januari 2014, 8:30 12:30. Auditorium L.00.07 Examen G0U13 Bewijzen en Redeneren Bachelor 1ste fase Wiskunde vrijdag 31 januari 2014, 8:30 12:30 Auditorium L.00.07 Geef uw antwoorden in volledige, goed lopende zinnen. Het examen bestaat uit 5 vragen.

Nadere informatie

Reflectie en Lambda Calculus. Henk Barendregt Radboud Universiteit Nijmegen

Reflectie en Lambda Calculus. Henk Barendregt Radboud Universiteit Nijmegen Reflectie en Lambda Calculus Henk Barendregt Radboud Universiteit Nijmegen 1. Reflectie Reflectie Actoren: actieve objecten Codes: Interactie: actoren zelf meestal passief; decodering tot actoren codes

Nadere informatie

Formeel Denken 2013 Uitwerkingen Tentamen

Formeel Denken 2013 Uitwerkingen Tentamen Formeel Denken 201 Uitwerkingen Tentamen (29/01/1) 1. Benader de betekenis van de volgende Nederlandse zin zo goed mogelijk (6 punten) door een formule van de propositielogica: Het is koud, maar er ligt

Nadere informatie

Verzamelingenleer. Onderdeel van het college Logica (2017) Klaas Landsman

Verzamelingenleer. Onderdeel van het college Logica (2017) Klaas Landsman Verzamelingenleer Onderdeel van het college Logica (2017) 1.1 Zermelo Fraenkel axioma s Klaas Landsman De moderne wiskunde berust op het volgende stelsel van axioma s, dat in de periode 1900 1925 werd

Nadere informatie

Het oplossen van kwadratische vergelijkingen met de abc-formule

Het oplossen van kwadratische vergelijkingen met de abc-formule Het oplossen van kwadratische vergelijkingen met de abc-formule door Pierre van Arkel Dit verslag is een voorbeeld hoe bij wiskunde een verslag er uit moet zien. Elk schriftelijk verslag heeft een titelblad.

Nadere informatie

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 0 Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 Voor alle volgende opgaven over programmaatjes geldt de spelregel: formuleer altijd eerst alle bewijsverplichtingen. selectie 45. (tail distribution)(prima

Nadere informatie

Web-deductie voor het onderwijs in formeel denken

Web-deductie voor het onderwijs in formeel denken Voorstel voor SURF innovatieproject onderwijsvernieuwing: Web-deductie voor het onderwijs in formeel denken Penvoerende instelling: Radboud Universiteit Nijmegen Partner instellingen: Vrije Universiteit

Nadere informatie

College Logica voor CKI

College Logica voor CKI College Logica voor CKI Albert Visser Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University 15 oktober, 2012 1 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 3 Syntaxis De eerste ronde: Constanten:

Nadere informatie

Inleiding Logica voor CKI, 2013/14

Inleiding Logica voor CKI, 2013/14 Inleiding Logica voor CKI, 2013/14 Albert Visser Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University 14 oktober, 2013 1 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 3 Wegens

Nadere informatie

Minimum Spanning Tree

Minimum Spanning Tree Minimum Spanning Tree Wat is MST? Minimum spanning tree De meest efficiënte manier vinden om een verbonden netwerk op te bouwen Wat is een tree/boom? Graaf G: een verzameling knopen (vertices): V een verzameling

Nadere informatie

Samenvatting. wh-vraagzinnen genoemd, omdat in het Engels dergelijke vraagwoorden met de letters wh beginnen.

Samenvatting. wh-vraagzinnen genoemd, omdat in het Engels dergelijke vraagwoorden met de letters wh beginnen. Samenvatting Talen verschillen in de wijze waarop woorden en zinnen of delen daarvan gecombineerd worden om een betekenisvolle expressie te vormen. Bijvoorbeeld, in de Engelse wh-vraagzin Who does John

Nadere informatie

Confluence Constructor

Confluence Constructor Confluence Constructor Marieke Peeters 3151212 Master s Thesis Department of Philosophy University of Utrecht 45 ECTS Thesis supervisors: Dr. V. van Oostrom Prof. Dr. A. Visser Thesis reviewers: Dr. V.

Nadere informatie

Wiskunde. Verzamelingen, functies en relaties. College 2. Donderdag 3 November

Wiskunde. Verzamelingen, functies en relaties. College 2. Donderdag 3 November Wiskunde Verzamelingen, functies en relaties College 2 Donderdag 3 November 1 / 17 Equivalentierelaties Def. Een relatie R heet reflexief als x xrx. R heet transitief als x y z (xry yrz xrz). R heet symmetrisch

Nadere informatie

bewijzen in de computer Freek Wiedijk Katholieke Universiteit Nijmegen Nationale Wiskunde Dagen Noordwijkerhout , 16:15

bewijzen in de computer Freek Wiedijk Katholieke Universiteit Nijmegen Nationale Wiskunde Dagen Noordwijkerhout , 16:15 bewijzen in de computer Freek Wiedijk Katholieke Universiteit Nijmegen Nationale Wiskunde Dagen Noordwijkerhout 2004 02 06, 16:15 0 principia mathematica wiskunde in volledig detail in een formele taal

Nadere informatie

De geschiedenis en filosofie van het constructivisme (Engelse titel: The history and philosophy of constructivism)

De geschiedenis en filosofie van het constructivisme (Engelse titel: The history and philosophy of constructivism) Technische Universiteit Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Delft Institute of Applied Mathematics De geschiedenis en filosofie van het constructivisme (Engelse titel: The history

Nadere informatie

4 Turingmachines. Hilberts programma

4 Turingmachines. Hilberts programma 4 Turingmachines In het geval van een vraag naar de fundamenten van een bepaald vakgebied, kan bijna iedere wetenschap refereren aan een aanpalend terrein dat uiteindelijk deze grondslagen voor z n rekening

Nadere informatie

TI1300: Redeneren en Logica, Practicum 2 Deadline: 1 oktober 2010, 10:45 uur

TI1300: Redeneren en Logica, Practicum 2 Deadline: 1 oktober 2010, 10:45 uur TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica TI1300: Redeneren en Logica, Practicum 2 Deadline: 1 oktober 2010, 10:45 uur Introductie In deze practicumopgave komt de

Nadere informatie

Twaalfde college complexiteit. 7 mei NP-volledigheid IV Cook-Levin Savitch 1

Twaalfde college complexiteit. 7 mei NP-volledigheid IV Cook-Levin Savitch 1 college 12 Twaalfde college complexiteit 7 mei 2019 NP-volledigheid IV Cook-Levin Savitch 1 Turing machine {0 n 1 n n 0} q Y 0/b, +1 b/b, 0 q N 0/0, +1 1/1, +1 b/b, 1 q 1 q 2 q 0 1/1, 0 b/b, +1 0/0, 0

Nadere informatie

College WisCKI. Albert Visser. 10 oktober, Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University. Equivalentierelaties.

College WisCKI. Albert Visser. 10 oktober, Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University. Equivalentierelaties. College WisCKI Albert Visser Department of Philosophy, Faculty Humanities, Utrecht University 10 oktober, 2012 1 Overview 2 Overview 2 Overview 2 Overview 3 Wat is een equivalentierelatie? Een equivalentie

Nadere informatie

Tiende college algoritmiek. 4 mei Gretige Algoritmen Algoritme van Dijkstra

Tiende college algoritmiek. 4 mei Gretige Algoritmen Algoritme van Dijkstra Tiende college algoritmiek mei 018 Gretige Algoritmen Algoritme van Dijkstra 1 Muntenprobleem Gegeven onbeperkt veel munten van d 1,d,...d m eurocent, en een te betalen bedrag van n (n 0) eurocent. Alle

Nadere informatie

TW2020 Optimalisering

TW2020 Optimalisering TW2020 Optimalisering Hoorcollege 7 Leo van Iersel Technische Universiteit Delft 21 oktober 2015 Leo van Iersel (TUD) TW2020 Optimalisering 21 oktober 2015 1 / 20 Deze week: algoritmes en complexiteit

Nadere informatie

Recursie en inductie i

Recursie en inductie i Recursie en inductie i deel 2 Negende college inductiebewijzen 1 inductieprincipe Structurele inductie (inductie naar de opbouw) is de bewijstechniek die hoort bij inductief opgebouwde objecten zoals bomen

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Bewijzen en Redeneren voor Informatici

Bewijzen en Redeneren voor Informatici Bewijzen en Redeneren voor Informatici Reinoud Berkein 17 januari 2018 Samenvatting Een korte samenvatting van definities uit de cursus. Hoofdstuk 1 Doorsnede: De verzamerling die alle elementen bevat

Nadere informatie

Een combinatorische oplossing voor vraag 10 van de LIMO 2010

Een combinatorische oplossing voor vraag 10 van de LIMO 2010 Een combinatorische oplossing voor vraag 10 van de LIMO 2010 Stijn Vermeeren (University of Leeds) 16 juni 2010 Samenvatting Probleem 10 van de Landelijke Interuniversitaire Mathematische Olympiade 2010vraagt

Nadere informatie

Fundamenten van de Informatica

Fundamenten van de Informatica Fundamenten van de Informatica Luc De Raedt Academiejaar 2006-2007 naar de cursustekst van Karel Dekimpe en Bart Demoen A.1: Talen en Eindige Automaten 1 Deel 1: Inleiding 2 Motivatie Fundamenten van de

Nadere informatie

Gerichte Grafen Boolese Algebra s &. Logische Netwerken

Gerichte Grafen Boolese Algebra s &. Logische Netwerken Discrete Structuren Piter Dykstra Opleidingsinstituut Informatica en Cognitie www.math.rug.nl/~piter piter@math.rug.nl 10 maart 2009 Gerichte Grafen Boolese Algebra s &. Logische Netwerken. Paragrafen

Nadere informatie

Keuze-axioma (Axiom of Choice) Voor elke familie F van niet-lege verzamelingen bestaat er een functie f (een keuzefunctie) zodanig dat f(s) S S F.

Keuze-axioma (Axiom of Choice) Voor elke familie F van niet-lege verzamelingen bestaat er een functie f (een keuzefunctie) zodanig dat f(s) S S F. Scoop februari 2003 Keuze-axioma Bram Buijs Het keuze-axioma We komen allemaal wel eens in de situatie dat je keuzes moet maken. Kiezen wat je gaat studeren, kiezen tussen studeren en gezelligheid, kiezen

Nadere informatie

Tentamen Kansrekening en Statistiek (2WS04), woensdag 30 juni 2010, van 9.00 12.00 uur.

Tentamen Kansrekening en Statistiek (2WS04), woensdag 30 juni 2010, van 9.00 12.00 uur. Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Kansrekening en Statistiek (WS4), woensdag 3 juni, van 9.. uur. Dit is een tentamen met gesloten boek. De uitwerkingen van de

Nadere informatie

De kleine Logicomix. Emanuel Rutten

De kleine Logicomix. Emanuel Rutten 1 De kleine Logicomix Emanuel Rutten In 2009 verscheen de Nederlandse vertaling van de prachtige beeldroman Logicomix van Apostolos Doxiadis en Christos Papadimitriou. De auteurs zijn erin geslaagd om

Nadere informatie

Discrete Wiskunde, College 5. Han Hoogeveen, Utrecht University

Discrete Wiskunde, College 5. Han Hoogeveen, Utrecht University Discrete Wiskunde, College 5 Han Hoogeveen, Utrecht University Voorwaarde gebruik gewone genererende functie Algemene vorm genererende functie voor object q + 1: G q+1 (x) = a h x h h=0 Wanneer je nu wilt

Nadere informatie