Managers als mediators: De rol van erkenning tijdens het intakegesprek 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Managers als mediators: De rol van erkenning tijdens het intakegesprek 1"

Transcriptie

1 Managers als mediators: De rol van erkenning tijdens het intakegesprek 1 Roderick Swaab Managers zullen meer effectieve mediators zijn wanneer zij eerst een aparte bijeenkomst organiseren en pas dan de betrokken partijen bij elkaar aan tafel zetten. Tijdens deze vroege bijeenkomsten zal erkenning moeten worden gegeven aan de partijen door vertrouwen te bewerkstelligen en niet door de inhoud van de problematiek te bespreken. De resultaten van een serie onderzoeken naar arbeidsmediation ondersteunen deze hypothese. De Rol van het Intakegesprek Managers hebben met grote regelmaat te maken met conflicten tussen werknemers, teams, en verschillende afdelingen (Elangovan 1995: 800). Het is daarom van groot belang dat zij over de kennis beschikken deze conflicten naar tevredenheid op te lossen (Bowles 2005). Alhoewel managers controle en autoriteit hebben over het bemiddelingsprocess - en deze eveneens geneigd zijn te gebruiken (Elangovan 1995) - toont onderzoek aan dat geschillen effectiever worden opgelost wanneer deze macht niet direct wordt toegepast maar juist wanneer een mediation procedure wordt gehanteerd waarin het proces gefaciliteerd wordt (Karambayya & Brett 1989). Het toepassen van mediation leidt tot grotere tevredenheid bij de betrokken partijen (Karambayya, Brett & Lytle 1992) en vergemakkelijkt de implementatie van een eventuele overeenkomst (Folger & Konovsky 1989). 1 Deze bijdrage werd mede mogelijk gemaakt door Jeanne Brett, DeWitt W. Buchanan, Jr. Professor of Dispute Resolution and Organization aan de Kellogg School of Management aan Northwestern University, het Nederlands Mediation Instituut, en het Dispute Resolution Research Center aan de Kellogg School of Management aan Northwestern University.

2 Mediation is uitermate geschikt voor conflicthantering binnen organisaties (Bowles 2005). Het mediation proces is vrijwillig, informeel, en niet per definitie bindend. De mediator werkt met de partijen samen om het conflict op te lossen. Mediation is een uiterst effectieve methode om conflicten te beslechten: onderzoek toont aan dat mediation 86 procent van de geschillen in de afgelopen 25 jaar heeft opgelost (Goldberg 2008). Echter, het is onduidelijk in hoeverre deze resultaten betrekking hebben op managers binnen organisaties, omdat dit onderzoek plaatsvond binnen een juridische context in de Verenigde Staten. Vanuit de managementliteratuur is er weinig aandacht geweest voor mediation sinds Elangovan s (1995) en Bowles (2005) discussies omtrent wat leiders kunnen leren van mediators. Alhoewel in beide artikelen het belang van strategieselectie wordt benadrukt, geeft geen van beide auteurs specificiek advies welk soort acties en gedragingen noodzakelijk zijn om als manager mediation effectief toe te passen. In dit hoofdstuk presenteer ik de resultaten van een lijn van onderzoek waarin mijn collega Jeanne Brett en ik aantonen hoe een specifieke actie, het intake gesprek (een aparte bijeenkomst tussen mediator en iedere partij afzonderlijk voorafgaand aan de gemeenschappelijke sessies), en een specifieke gedragsuiting, het geven van erkenning aan beide partijen in deze bijeenkomst, bijdragen aan een betere oplossing voor het conflict. Deze strategie wordt door velen beschouwd als controversieel en contra-productief. Veel mediators zijn van mening dat een aparte bijeenkomst voorafgaand het mediationproces de neutrale positie van de mediator in gevaar brengt. Op basis van dit onderzoek beargumenteer ik dat managers wel degelijk in staat zijn deze techniek toe te passen omdat zij zelden volledig neutraal zijn (Bowles 2005: 412). Het gebruik van deze interventie zal daarom hun neutraliteit niet schaden omdat zij hier bij aanvang toch al niet over beschikten. Er is sprake van een conflict wanneer een partij een claim indient die vervolgens wordt afgewezen door de wederpartij (Felstiner, Abel, & Sarat ). Conflicten zijn vaak

3 beladen met negatieve emoties die de kans op een overeenkomst verkleinen (Friedman, Anderson, Brett, Olekalns, Goates, & Lisco 2004). En juist omdat deze emoties snel uit de hand kunnen lopen, kan de gemeenschappelijke bijeenkomst waar mediators normaliter mee starten, extreem lastig zijn. De mediator moet trachten te begrijpen waarom de partijen zo emotioneel zijn en tegelijkertijd deze emoties hanteerbaar maken, zodat het conflict niet escaleert. Mijn stelling is, dat mediators dit gemakkelijker kunnen doen als zij eerst een aparte bijeenkomst organiseren waarin deze (negatieve) emoties geneutraliseerd worden door beide partijen afzonderlijk te erkennen. Erkenning in het Intakegesprek Face of erkenning kan gedefinieerd worden als de positieve waarde die iemand zich toeeigent door middel van zijn of haar zelf presentatie en heeft betrekking op impressies, reputatie, en status (Goffman 1967). Het hanteren van erkenning is een belangrijk aspect van sociale interacties. Wanneer iemand niet wordt erkend door de wederpartij dan volgt meestal een defensieve reactie (White, Tynan, Galinsky, & Thompson 2004). Dit uit zich in het devalueren van informatie en een toenemende terughoudendheid in het maken en accepteren van concessies, beide essentieel voor de oplossing van een conflict (Ross 1995; Ross & Stillinger 1991). Wanneer men echter wel wordt erkend, dan leidt dit tot de expressie van cooperatief gedrag en positieve emoties (Blumstein 1973; Brown & Levinson 1987; Goffman 1959; Prus 1975). Beide kenmerken van een conflict, een claim en de afwijzing hiervan, kunnen als een aanval op erkenning worden beschouwd. Een claim is een aanval op erkenning, omdat deze er op gericht is de tegenpartij te forceren iets te doen waar hij niet mee akkoord wil of kan gaan (Brown & Levinson 1987: 65-66). Een claim impliceert dat de ontvanger deze zal moeten accepteren (Wilson, Aleman, & Leathan 1998). De afwijzing van een claim is eveneens een

4 aanval op de erkenning die men geniet, omdat dit impliceert dat degene die de claim indient geen recht heeft op restitutie. Alhoewel de theorie stelt dat negatieve emoties gehanteerd kunnen worden door anderen te erkennen, is dit gemakkelijker gezegd dan gedaan wanneer partijen niet in staat zijn dit zelf te doen. Erkenning moet daarom eerst van de mediator komen. De mediator kan partijen erkenning geven tijdens een intakegesprek voorafgaand aan de mediation. Het intakegesprek wordt hier gedefineerd als een bijeenkomst tussen mediator en de betrokken partijen afzonderlijk alvorens zij met elkaar rond de tafel gaan zitten (Billikopf- Encina 2002). Als de mediator het intakegesprek gebruikt om erkenning te geven, dan kan dit een positieve toon zetten voor de opeenvolgende (gezamenlijke) discussies omdat de partijen zich gerespecteerd voelen en daarom een minder grote behoefte voelen hun negatieve emoties te uiten tijdens hun gemeenschappelijke bijeenkomst. De redenering hier is dat als gevolg van het afzonderlijk erkennen van beide partijen, de mediator de legtimiteit van zowel de claim als de afwijzing hiervan, erkent. Als de mediator hierdoor de gemeenschappelijke bijeenkomst kan openen op een meer positieve (of minder negatieve) noot, dan vergroot dit de kans dat partijen naar elkaar luisteren, elkaars concessies accepteren (Ross 1995) en hun bereidheid om een uitkomst te accepteren die voor beiden acceptabel is (Brett et al. 2007). Als de mediator geen erkenning kan geven tijdens het intakegesprek, bijvoorbeeld door een kant te kiezen, zich te sterk te richten op de geschiedenis van het conflict en/of oplossingen hiervoor, dan zal de gemeenschappelijke bijeenkomst op een meer competitieve noot starten wat kan leiden tot verdere escalatie (Pruitt 1981). Het intakegesprek geeft de mediator dus een unieke mogelijkheid om de houding van de partijen zodanig positief te beinvloeden dat een groot deel van het werk gedaan kan worden alvorens de partijen bij elkaar aan tafel zitten.

5 Vertrouwen Om erkenning te kunnen geven en de juiste toon te zetten moet de mediator het vertrouwen van de partijen winnen. Vertrouwen in de mediator is cruciaal omdat overeenkomsten instabieler zijn als partijen de mediator en de door hem of haar toegepaste procedure als oneerlijk beschouwen (Karambayya & Brett 1989; Karambayya et al., 1992; Shapiro & Brett 1993). Het is daarom van groot belang dat mediators de partijen zodanig erkenning geven dat vertrouwen tot stand komt. Zowel face theorie (Goffman 1967) als onderzoek naar de effectiviteit van mediators (Goldberg 2005; Goldberg & Shaw 2007) suggereert hoe dit te doen. Face theorie suggereert dat het geven van erkenning respect communiceert. Wanneer mediators laten merken dat zij de partijen respecteren, dan communiceren zij impliciet dat de partijen geloofwaardig en legitiem zijn (Hecht & LaFrance 1998; Wilson 1992). Dit bevordert de eigenwaarde van de partijen en roept positieve emoties op (Goffman, 1967). Recent onderzoek naar de effectiviteit van mediators laat zien dat de mate waarin vertrouwen wordt bewerkstelligd het meest belangrijke kenmerk van een effectieve mediator is (Goldberg 2005; Goldberg & Shaw 2007). Vertrouwen betekent dat er wederzijds begrip is, empathie wordt getoond, en een gevoel gecommuniceerd wordt dat de mediator oprecht is en daadwerkelijk geeft om de gevoelens, behoeften en zorgen van de betrokken partijen (Goldberg & Shaw 2007: 395). Deze inzichten impliceren dat de mediator erkenning moet geven voorafgaand de gezamenlijke bijeenkomst door vertrouwen te bewerkstelligen met iedere partij afzonderlijk. Dit zal de mate van conflict tijdens de bijeenkomst reduceren en de kansen vergroten op een overeenkomst die voor allen acceptabel is. Inhoudelijke Discussies

6 De mediator moet het intakegesprek niet gebruiken om de rechten en plichten van beide partijen in detail te verkennen of een voorstel doen om tot overeenstemming te komen. In een emotioneel conflict is het namelijk niet ongewoon dat beide partijen de mediator trachten te overtuigen van de legitimiteit van hun standpunt (Billikopf-Encina 2002). De ironie hier is dat wanneer de mediator de legitimiteit van standpunten bediscussieert (in plaats van de achterliggende belangen), partijen de mediator kunnen gaan wantrouwen omdat zij niet weten of de mediator hetzelfde zal doen bij de wederpartij. Zelfs de perceptie dat de mediator dit zou kunnen doen zal de mogelijkheid om vertrouwen te bewerkstelligen ondermijnen. Een bijkomstig effect van een inhoudelijke discussie is dat de partijen sterker gaan geloven in de legitimiteit van hun eigen standpunt. Dit kan er toe leiden dat partijen hun doelen als incompatibel gaan zien wat de kans op een oplossing verder verkleint (De Dreu & Weingart 2003; Jehn 1995). Kortom, mediators ondermijnen hun eigen mogelijkheid om vertrouwen te bewerkstelligen wanneer zij zich tijdens het intakegesprek op de inhoud van het conflict richten. Dit verkleint de kans op een oplossing die voor allen acceptabel is. Onderzoek In de onderzoeken die ik hier presenteer staat de impact van het intakegesprek en hoe deze de mate van conflict tijdens het gesprek en de slagingskans van de mediation beinvloedt, centraal. De voorspelling is dat de mate van conflict afneemt en de kwaliteit van de uitkomst toeneemt wanneer de mediator het intakegesprek gebruikt om vertrouwen te bewerkstelligen en niet om een inhoudelijke discussie aan te gaan. Onderzoek 1 Het eerste onderzoek werd afgenomen aan de hand van een survey die aan meer dan 500 arbeidsmediators werd voorgelegd. Bij elke mediation die werd afgerond vroegen wij

7 mediators of, en zo ja in hoeverre, zij een intakegesprek gebruikten om een vertrouwenswaardige relatie te bewerkstelligen tussen henzelf en de betrokken partijen en de mate waarin zij de inhoud van de problematie bespraken. Tevens vroegen wij hen naar de mate van conflict voorafgaand en na afloop van de mediation, alsmede naar de kwaliteit van de uitkomst. De kwaliteit van de uitkomst werd geclassificeerd als geen overeenstemming, gedeeltelijke overeenstemming, of volledige overeenstemming. 46% van de mediators in dit onderzoek gebruikte een intakegesprek. De analyses laten zien dat wanneer intakes gebruikt worden om vertrouwen te bewerkstelligen, de kwaliteit van de uitkomst toeneemt. Ook blijkt waarom dit het geval is: de mate van conflict neemt af wanneer mediators eerst een relatie opbouwen met beide partijen afzonderlijk en dan pas een gezamenlijke bijeenkomst organiseren. Echter, wanneer de mediator de inhoud van het conflict besprak tijdens het intakegesprek, nam de mate van conflict toe en de kwaliteit van de uitkomst af. Ironisch is de bevinding dat de positieve bijdrage van het intakegesprek sterker is bij een meer intens conflict, maar dat dit eveneens de situatie is waarin intakes het minst vaak gebruikt worden. Onderzoek 2 Het intakegesprek heeft een positieve bijdrage wanneer het gebruikt wordt om vertrouwen te bewerkstelligen tussen mediator en beide partijen. Desalniettemin impliceren de verdeelde meningen dat er ook nadelen kleven aan het intakegesprek. Om te onderzoeken waarom intakegesprekken juist vermeden moeten worden werd een vervolgonderzoek georganiseerd. Hiervoor interviewde ik twaalf ervaren mediators en legde ik een survey voor aan meer dan honderd arbeidsmediators. Op basis van deze onderzoeken werd opnieuw duidelijk dat de meningen ten aanzien van het intakegesprek en het nut daarvan, sterk verdeeld waren. Enerzijds is er een groep van mediators die sterk tegen het

8 gebruik van het intakegesprek is, omdat deze de neutrale positie van de mediator ondermijnt. Deze gedachte is in lijn met de bevinding in het eerste onderzoek dat het aangaan van een inhoudelijke discussie in het intakegesprek contraproductief is. Kortom, zodra de mediator een luisterend oor heeft voor de inhoud en geschiedenis van de problematiek, zullen de partijen de mediator als minder neutraal waarnemen. Anderzijds is er een groep mediators die sterk gelooft in de meerwaarde van het intakegesprek. Deze groep gebruikt het intakegesprek op zeer regelmatige basis en is minder bezorgd over het schaden van neutraliteit. Deze mediators tekenen zelden een nondisclosure agreement alvorens de mediation te starten. Tegelijkertijd mediëren deze vaker en hebben zij een sterkere interesse in het begrijpen van interpersoonlijke relaties dan diegenen die geen intakegesprek organiseren. Dit suggereert dat deze mediators niet alleen het intakegesprek op de juiste manier gebruiken (vertrouwen bewerkstelligen en geen inhoud bespreken), maar ook dat het intakegesprek niet zou moeten worden gebruikt door mediators die niet met regelmaat mediëren of een verminderde belangstelling hebben voor het begrijpen van interpersoonlijke relaties. Discussie Dit onderzoek toont aan dat het intakegesprek een meerwaarde heeft wanneer het door de mediator gebruikt wordt om partijen erkenning te geven. Mediators kunnen erkenning geven door vertrouwen te bewerkstelligen, maar niet door een inhoudelijke discussie aan te gaan. Wanneer het intakegesprek op een juiste manier werd toegepast, was er minder conflict en een betere uitkomst. De resultaten van dit onderzoek tonen hiermee niet alleen de meerwaarde aan van het geven van erkenning, maar ook het belang van de timing hiervan: mediators moeten erkenning geven in een beginstadium en in de afwezigheid van de andere partij. Het intakegsprek is het moment dat partijen erkenning het hardst nodig hebben. De

9 resultaten impliceren dat managers die controle hebben over de structuur en inhoud van het communicatieproces, eveneens een apart intakegesprek moeten organiseren met beide partijen alvorens hen bij elkaar aan tafel te zetten. De manager moet beide partijen erkennen zonder een kant te kiezen. Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat mediators het intakegesprek niet moeten gebruiken om op de inhoud van de problematiek in te gaan. Dit kan er toe leiden dat partijen zich dieper ingraven in hun standpunten en de neutraliteit van de mediator in twijfel trekken. Dit is schadelijk voor de partijen, het mediation proces, en de reputatie van de mediator. De bevinding dat beginnende mediators hier vatbaarder voor zijn suggereert dat het intakegesprek pas kan worden toegepast wanneer mediators een zekere mate van ervaring als mediator hebben. Het geven van erkenning zonder al te diep op de inhoud in te gaan vereist een voorzichtige aanpak van de mediator en ervaring. Echter, de rol van de manager als mediator tijdens conflicten geeft meer gelegenheid tot improvisatie dan de rol van de mediator in een juridische context (Bowles 2005). Managers zijn daarom vrijer dan traditionele mediators in het toepassen van het intakegesprek. Ook zal het intakegesprek de neutraliteit van de managers niet per definitie schaden omdat zij nooit geheel neutraal zijn. Kortom, het intakegesprek is een unieke methode voor managers om een conflict te beslechten wanneer deze gebruikt wordt om partijen erkenning te geven. De bijdrage van dit onderzoek is substantieel: de data is gebaseerd op emotionele arbeidsconflicten; de mediators handelden zonder interventie van buitenaf; en de verschillende onderzoeken leidden allen tot dezelfde conclusies. Alhoewel de data afkomstig is van de mediators en niet van de conflicterende partijen geeft de data omtrent de uitkomst belangrijk inzicht in het effect van het intakegesprek op de partijen: het uitkomstformulier bij succes moest immers door beide partijen worden ondertekend en is dus een goede maat voor de impact van het intakegesprek op de partijen. De partijen waren voorafgaand aan hun

10 bijeenkomst niet vastbesloten om tot een overeenstemming te komen. De bevinding dat zij meer geneigd waren tot overeenstemming te komen wanneer zij eerst een intakegesprek met de mediator hadden die gericht was op het geven van erkenning en het bewerkstelligen van vertrouwen, maar niet wanneer deze gericht was op de inhoud van het conflict, is direct bewijs voor de psychologische impact van het intakegesprek op de partijen. Een van de vragen die dit onderzoek oproept is hoe managers en mediators te trainen zodat zij het intakegesprek effectief kunnen toepassen. De mediators die het intakegesprek effectief toepassen onderscheiden zich op twee punten van mediators die geen intakegesprek gebruiken of dat niet effectief doen; op basis van ervaring en belangstelling voor interpersoonlijke relaties. Dit is helaas niet een voldoende basis om anderen te trainen hoe het intakegesprek effectief toe te passen. Kortom, voordat deze interventie in trainingsprogramma s kan worden opgenomen moet er een duidelijker beeld zijn wat erkenning geven nu daadwerkelijk is door zich te richten op de partijen in plaats van de mediator. Goldberg and Shaw s (2007) onderzoek laat vooralsnog zien dat partijen het belangrijk vinden dat de mediator vriendelijk is, empathie toont, neutraal blijft, en vertrouwen bewerkstelligd. Echter, het specifieke gedrag wat bij deze kwalificaties hoort is vooralsnog onduidelijk. Ons huidige onderzoek richt zich daarom op de hoe partijen op specifieke acties van de mediator reageren die gericht zijn op het geven van erkenning en het wekken van vertouwen tijdens het intakegesprek. Toekomstig onderzoek zal zich meer specifiek moeten richten op de manager als mediator. De data gepresenteerd in dit hoofdstuk bevat arbeidsconflicten die naar mediators zijn doorverwezen. Dit betekent dat de conflicten extreem waren en dus het soort conflict betreffen waar managers regelmatig mee te maken hebben. Op basis van het huidige onderzoek is echter niet vast te stellen of managers dergelijke bedrijfsconflicten net zo oplossen als de mediators in ons onderzoek.

11 Samengevat laat het huidige onderzoek zien dat het intakegesprek beschouwd moet worden als een belangrijke interventiemethode die kan worden toegepast voordat partijen bijeen komen. Deze bijeenkomsten kunnen partijen een gevoel geven gehoord te worden op een tijdstip wanneer zij dit het meest nodig hebben. Als gevolg hiervan zullen zij minder emotioneel de mediation ingaan, een meer luisterend oor hebben, en creatiever handelen tijdens de mediation. Zolang de mediator en manager zich niet laten verleiden in te gaan op de inhoud van de problematiek kan tijdens het intake gesprek een belangrijke winst worden behaald op weg naar een betere uitkomst. Referenties Ardelt, M. (2003) Empirical assessment of a three-dimensional wisdom scale. Research on Aging, 25: Bercovitch, J. (1997) Mediation in international conflict: An overview of theory, a review of practice. In W. Zartman, & J. L. Rasmussen (Eds.), Peacemaking in international conflict: Methods and techniques. Washington, DC: U.S. Institute of Peace. Billikopf-Encina, G. (2002) Contributions of caucusing and pre-caucusing to mediation. Group Facilitation: A Research and Applications Journal, 4: 1-9. Blumstein, P. W. (1973) Audience, machiavellianism, and tactic of identity bargaining. Sociometry, 36: Bowles, H. R. (2005) What could a leader learn from a mediator? Dispute resolution strategies for organizational leadership. In M. Moffitt & R. Bordone (eds.), Handbook of Dispute Resolution, San Francisco, CA: Jossey Bass. Brett, J. M. (2007) Negotiating globally: How to negotiate deals, resolve disputes, and make decisions across cultural boundaries (2nd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass.

12 Brett, J. M., Olekalns, M., Goates, N., Friedman, R., Anderson, C., & Lisco, C. C. (2007) Sticks and stones: Language, face, and online dispute resolution. Academy of Management Journal, 50: Brodt, S. E., & Tuchinsky, M. (2000) Working together but in opposition: An examination of the "good-cop/bad-cop" negotiation team tactic. Organizational Behavior & Human Decision Processes, 81: Brown, B. R. (1968) The effect of need to maintain face on interpersonal bargaining. Journal of Experimental Social Psychology, 4: Brown, P., & Levinson, S. (1987) Politeness: Some universals in language use. Cambridge, UK: Cambridge University Press. De Dreu, C. K. W., & Weingart, L. R. (2003) Task versus relationship conflict, team performance and team member satisfaction: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 88: Elangovan, A. R. (1995) Managerial third-party dispute intervention: A prescriptive model of strategy selection. Academy of Management Review, 20: Felstiner, W. R., Abel, R., & Sarat, A. ( ) The emergence and transformation of disputes: Naming, blaming, and claiming. Law and Society Review, 15: Folger, R., & Konovsky, M. A. (1989) Effects of procedural and distributive justice on reactions to pay decisions. Academy of Management Journal, 32: Galinsky, A. D., Maddux, W. W., Gilin, D., & White, J. B. (2008) Why it pays to get inside the head of your opponent: The differential effects of perspective-taking and empathy in strategic interactions. Psychological Science, 19: Goffman, E. (1959) The presentation of self in everyday life. London: Penguin. Goffman, E. (1967) Interaction ritual. Garden City, NY: Doubleday.

13 Goldberg, S. B. (2005) The secrets of successful mediators. Negotiation Journal, 21: Goldberg, S. B. (2008) Memorandum to MREP Mediators. Goldberg, S. B., & Shaw, M. L. G. (2007) The secrets of successful (and unsuccessful) mediators: Studies two and three. Negotiation Journal, 23: Hecht, M., & LaFrance, M. (1998) License or obligation to smile: The effect of power and sex on amount and type of smiling. Personality and Social Psychology Bulletin, 24: Hilty, J. A., & Carnevale, P. J. (1993) Black-hat/white-hat strategy in bilateral negotiation. Organizational Behavior & Human Decision Processes, 55: Jehn, K. (1995) A multimethod examination of the benefits and detriments of intragroup conflict. Administrative Science Quarterly, 40: Karambayya, R., & Brett, J. M. (1989) Managers handling disputes: Third-party roles and perceptions of fairness. Academy of Management Journal, 32: Karambayya, R., Brett, J. M., & Lytle, A. (1992) Effects of formal authority and experience on third-party roles, outcomes, and perceptions of fairness. Academy of Management Journal, 35: Lewicki, R. J., Weiss, S. E., & Lewin, D. (1992) Models of conflict, negotiation and third party intervention: A review and synthesis. Journal of Organizational Behavior, 13: Lytle, A. L., Brett, J. M., & Shapiro, D. L. (1999) The strategic use of interests, rights, and power to resolve disputes. Negotiation Journal, 15: Olekalns, M., Brett, J. M., & Weingart, L. R. (2003). Phases, transitions, and interruptions: Modeling processes in multi-party negotiations. International Journal of Conflict Management, 14:

14 Pruitt, D. G. (1981) Negotiation behavior. New York: Academic Press. Prus, R. C. (1975). Resisting designations: An extension of attribution theory into a negotiated context. Sociological Inquiry, 45: Ross, L. (1995). Reactive devaluation in negotiation and conflict resolution. In K. J. Arrow, R. H. Mnookin, L. Ross, A. Tversky, & R. B. Wilson (Eds.), Barriers to conflict resolution: New York-London: W.W. Norton & Company. Ross, L., & Stillinger, C. (1991). Barriers to Conflict Resolution. Negotiation Journal, 8: Shapiro, D. L., & Brett, J. M. (1993). Comparing three processes underlying judgments of procedural justice: A field study of mediation and arbitration. Journal of Personality and Social Psychology, 65: Tyler, T. R. (1990). Why people obey the law. New Haven: Yale. Tyler, T. R., & Blader, S. (2000). Co-operation in groups: Procedural justice, social identity and behavioral engagement. Philadelphia: Psychology Press. White, J. B., Tynan, R., Galinsky, A. D., & Thompson, L. (2004). Face threat sensitivity in negotiation: Roadblock to agreement and joint gain. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 94: Wilson, S. R. (1992) Face and facework in negotiation. In L. L. Putnam, & M. E. Roloff (Eds.), Communication and negotiation: Thousand Oaks, CA: Sage. Wilson, S. R., Aleman, C. G., & Leathan, G. B. (1998) Identity implications of influence goals: a revised analysis of face-threatening acts and application to seeking compliance with same-sex friends. Human Communication Research, 25:

Wel of Geen Intake Gesprek?

Wel of Geen Intake Gesprek? Wel of Geen Intake Gesprek? Mediation is een aantrekkelijk alternatief wanneer twee of meerdere personen zelf geen oplossing kunnen vinden voor hun conflict. De conflicterende partijen kunnen door het

Nadere informatie

Beleefdheid: Het Belang van Erkenning

Beleefdheid: Het Belang van Erkenning Emma van Bijnen ADR Instituut 1 Beleefdheid: Het Belang van Erkenning Beleefdheidstheorie Voor mediators is neutraliteit erg belangrijk. Net als elk ander mens heeft een mediator gevoelens en persoonlijke

Nadere informatie

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende

Nadere informatie

Handleiding bij het invullen

Handleiding bij het invullen O L A 4243 North Sherry Drive Marion, IN 46952 jlaub@indwes.edu (765) 677-2520 Organizational Leadership Assessment Beoordeling van Leiderschap in Organisaties Handleiding bij het invullen Het doel van

Nadere informatie

Rethinking leadership and middle management

Rethinking leadership and middle management Rethinking leadership and middle management 17 October 2013 Prof. dr. Jesse Segers The Future Leadership Initiative @Segersjesse challenging thoughts about leadership. Ego-dominant ( macht ) Rationeel

Nadere informatie

Extending traditional views on volunteers psychological contracts: Novel conceptual and methodological approaches in non-profit studies

Extending traditional views on volunteers psychological contracts: Novel conceptual and methodological approaches in non-profit studies Extending traditional views on volunteers psychological contracts: Novel conceptual and methodological approaches in non-profit studies Dr. Tim Vantilborgh Het psychologisch contract van vrijwilligers

Nadere informatie

Psychologische aspecten van leiderschap. > Karianne Kalshoven ACIL. > Okke Postmus Development Booster

Psychologische aspecten van leiderschap. > Karianne Kalshoven ACIL. > Okke Postmus Development Booster Psychologische aspecten van leiderschap > Karianne Kalshoven ACIL > Okke Postmus Development Booster Theorethische benaderingen van leiderschap Trait Approaches Behavioral Approaches Contingency Theories

Nadere informatie

/ Human-Technology Interaction PAGE 1. Frank Verberne

/ Human-Technology Interaction PAGE 1. Frank Verberne / Human-Technology Interaction 6-11-2013 PAGE 1 Frank Verberne Dodelijkongeluk / Human-Technology Interaction 6-11-2013 PAGE 2 Vervangmenselijkebestuurders Limieten van mensen Langzaam om te reageren(reactietijd)

Nadere informatie

Mediation: effectieve conflictoplossing op maat, als alternatief voor een juridische procedure

Mediation: effectieve conflictoplossing op maat, als alternatief voor een juridische procedure Mediation: effectieve conflictoplossing op maat, als alternatief voor een juridische procedure Schilderij Het appeltje is speciaal gemaakt voor en eigendom van Randstad Mediation & Coaching Wie recht zoekt

Nadere informatie

Strategisch management en vertrouwen

Strategisch management en vertrouwen Strategisch management en vertrouwen Niels van der Weerdt PhD Dept. Strategic Management Rotterdam School of Management, Erasmus University Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie Strategisch management

Nadere informatie

Mindset en Effectief studeren

Mindset en Effectief studeren Mindset en Effectief studeren 2015 Geert Jan Roelofs Studieadviseur/docent Julius Instituut Dept. Natuur en Sterrenkunde, UU 1) Je intelligentie is een soort basis eigenschap van je waar je weinig aan

Nadere informatie

Argumentatie in Mediation: Een Discussie Winnen of een Oplossing Vinden?

Argumentatie in Mediation: Een Discussie Winnen of een Oplossing Vinden? Emma van Bijnen ADR Instituut 1 Argumentatie in Mediation: Een Discussie Winnen of een Oplossing Vinden? Over argumentatie gesproken... Als mensen denken aan argumentatie, denken ze vaak aan debatteren,

Nadere informatie

DOEL: INZICHT IN CONFLICTHANTERING

DOEL: INZICHT IN CONFLICTHANTERING Conflicten hanteren DOEL: INZICHT IN CONFLICTHANTERING Conflicten hanteren Het is makkelijk om kwaad te worden. Maar hoe slaag je er in het conflict in goede banen te leiden en voorkom je dat het onnodig

Nadere informatie

(EFFECTIEF)SAMENWERKEN

(EFFECTIEF)SAMENWERKEN 1 (EFFECTIEF)SAMENWERKEN Wat zijn de succescondities? 2 VERSCHILLENDE TEAMS EN SAMENWERKEN En onder verschillende condities 3 4 Samenwerken tussen hoogleraren 5 EFFECTIEVE TEAMS ONDER VERSCHILLENDE CONDITIES

Nadere informatie

Feedback middels formatief toetsen

Feedback middels formatief toetsen Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?

Nadere informatie

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten.

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten. Balanced Scorecard & EFQM 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004 Voor vandaag! Grondslagen van Balanced Scorecard Aan de hand van het 4x4 model! Het EFQM model in vogelvlucht De 3 facetten! De LAT-relatie

Nadere informatie

Mediation. Conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure.

Mediation. Conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure. Conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure. Mediation is een vorm van conflicthantering waarbij de betrokken partijen zélf onderhandelen over het oplossen van hun geschil onder procesbegeleiding

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie

GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie April 2012 Concrete tips voor effectieve interne communicatie Amsterdam, augustus 2012 Geloofwaardige interne communicatie Deze white

Nadere informatie

Samenvatting onderzoek Bejegening van pleegouders in Zeeland Door Veerle de Leede In opdracht van Stichting Pleegoudersupport Zeeland

Samenvatting onderzoek Bejegening van pleegouders in Zeeland Door Veerle de Leede In opdracht van Stichting Pleegoudersupport Zeeland Samenvatting onderzoek Bejegening van pleegouders in Zeeland Door Veerle de Leede In opdracht van Stichting Pleegoudersupport Zeeland Beste pleegouder, U heeft aangegeven graag op de hoogte gehouden te

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Mediation: effectieve conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure

Mediation: effectieve conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure Mediation: effectieve conflictoplossing als alternatief voor een juridische procedure Schilderij Het appeltje is speciaal gemaakt voor en eigendom van Randstad Mediation & Coaching Wie recht zoekt moet

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling

Disclosure belangen. (potentiële) belangenverstrengeling Tijdelijke arbeidsrelaties: Balanceren tussen Flexibiliteit en Zekerheid? Prof. Dr. René Schalk Workshop Drachten, 6 februari 2014 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

Training Conflicthantering

Training Conflicthantering Training Conflicthantering Training Conflicthantering, een stevige discussie met een goede afloop Je zal het best weleens hebben meegemaakt, een flinke discussie tijdens een vergadering. Jij en je collega

Nadere informatie

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving Relationships between Attachment and Well-being among the Elderly: The mediational Roles of Mindfulness

Nadere informatie

Emoties in een onderhandeling

Emoties in een onderhandeling Emoties in een onderhandeling tonen of verstoppen? Gert-Jan Lelieveld Is het slim om in een onderhandeling je boosheid te communiceren? Of teleurstelling? Moet je de ander deelgenoot maken van je blijheid?

Nadere informatie

Curatr als tool voor organisatie-ontwikkeling

Curatr als tool voor organisatie-ontwikkeling THEMA Demi Chau, Ashley Grimmelikhuijsen & Sanne Ghielen Curatr als tool voor organisatie-ontwikkeling Sociaal leren Massive Open Online Courses (MOOCs) zijn al enige tijd een grote trend in onderwijsland.

Nadere informatie

Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten

Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten Wat is bemiddeling? Bemiddeling is een krachtige professionele interventie waarbij een autonome en onafhankelijke 'derde' conflictpartijen

Nadere informatie

Coöperatie en communicatie:

Coöperatie en communicatie: Nederlandse Samenvatting (summary in Dutch) 135 Coöperatie en communicatie: Veranderlijke doelen en sociale rollen Waarom werken mensen samen? Op het eerste gezicht lijkt het antwoord op deze vraag vrij

Nadere informatie

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit.

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit. Running head: Desistance van Criminaliteit. 1 De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van Criminaliteit. The Influence of Personal Goals and Financial Prospects

Nadere informatie

Stelling 2 De SWOT analyse is oorspronkelijk bedoeld als analyse-instrument om te analyseren hoe organisaties of afdelingen functioneren.

Stelling 2 De SWOT analyse is oorspronkelijk bedoeld als analyse-instrument om te analyseren hoe organisaties of afdelingen functioneren. Oefenvragen Management Assistent A - Persoonlijke Effectiviteit 1. Wat is de kracht van de 360 graden feedback methode? A. Doordat u een bepaalde positie inneemt binnen de cirkel, bijvoorbeeld Boven-Samen

Nadere informatie

Code Course name block Ects International Organizations Advanced Project management * Cross Cultural HRM 3 6

Code Course name block Ects International Organizations Advanced Project management * Cross Cultural HRM 3 6 Global management of Social Issues Interesting courses Global Management of Social Issues 410129 International Organizations 1 6 410130 Advanced Project management * 3 6 410133 Cross Cultural HRM 3 6 410134

Nadere informatie

...arbeidsconflict? mediation!

...arbeidsconflict? mediation! ...arbeidsconflict? mediation! De persoonlijke aanpak van een Mediatior werkt vele malen sneller en leidt minder vaak tot kostbare en langdurige beroepszaken en hoorzittingen. Bron: Laatste nieuws (Novum/ANP)

Nadere informatie

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1

Inhoud. Aristoteles. Quotes over emotionele intelligentie. Rianne van de Ven Coaching & Consulting 1 Hoogbegaafdheid en Emotionele Intelligentie WUR 23-04-2018 Inhoud Wat is emotionele intelligentie? Relatie met IQ Waarom speciaal voor HB? Het EQi-2.0 model De vaardigheden www.riannevdven.nl Quotes over

Nadere informatie

Resolute Mediation - onderzoek 2015

Resolute Mediation - onderzoek 2015 Resolute Mediation - onderzoek 2015 10 Februari 2015 Nieuw dashboard voor Resolute Mediation 2 Nieuw dashboard voor Resolute Mediation 3 Nieuw dashboard voor Resolute Mediation 4 Nieuw dashboard voor Resolute

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20566 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wit, Frank R.C. de Title: The paradox of intragroup conflict Issue Date: 2013-02-28

Nadere informatie

Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource.

Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource. Open Universiteit Klinische psychologie Masterthesis Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: De Leidinggevende als hulpbron. Emotional Job Demands, Vitality and Opportunities

Nadere informatie

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Een succesvolle attitude naar een conflict-oplossing vraagt om het activeren van bepaalde criteria en metaprogramma s.

Een succesvolle attitude naar een conflict-oplossing vraagt om het activeren van bepaalde criteria en metaprogramma s. Een succesvolle attitude naar een conflict-oplossing vraagt om het activeren van bepaalde criteria en metaprogramma s. Onderhandelen is een vorm van communicatie die erop gericht is om met de ander(en)

Nadere informatie

Luisteren: Elke taaluiting is relevant

Luisteren: Elke taaluiting is relevant Emma van Bijnen ADR Instituut 1 Luisteren: Elke taaluiting is relevant Niet de directe betekening van de bijdrage, maar de intentie van de spreker Er zijn ontelbaar veel verschillende dingen die partijen

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Workshop Conflictsituaties in de keten? Benut uw inkooppositie als bruggenbouwer en relatiemanager!

Workshop Conflictsituaties in de keten? Benut uw inkooppositie als bruggenbouwer en relatiemanager! Workshop Conflictsituaties in de keten? Benut uw inkooppositie als bruggenbouwer en relatiemanager! 70 minuten workshop Effectieve stijlkeuzes bij conflicten in de keten Communicatievaardigheden tijdens

Nadere informatie

Transitie. - de noodzaak van adequaat Change Management. PON Outsourcing Kenniscongres 22 September 2016 Dr. Geert W.J. Heling.

Transitie. - de noodzaak van adequaat Change Management. PON Outsourcing Kenniscongres 22 September 2016 Dr. Geert W.J. Heling. Transitie - de noodzaak van adequaat Change Management PON Outsourcing Kenniscongres 22 September 2016 Dr. Geert W.J. Heling Vooraf Zie Transitie als een proces van Change Management Elke organisatieverandering

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

Code Cursusnaam block Ects Organization Theory Organization Development Relations and Networks of Organizations 4 6

Code Cursusnaam block Ects Organization Theory Organization Development Relations and Networks of Organizations 4 6 Minor Organisatiewetenschappen (Organization Studies) 441074 Organization Theory 2 6 441079 Organization Development 3 6 Choose 1 of the following 2 courses: 441057 Relations and Networks of Organizations

Nadere informatie

Stichting PIV & Vrije Universiteit (IGER) Excuses aan verkeersslachtoffers de rol van veroorzakers en verzekeraars

Stichting PIV & Vrije Universiteit (IGER) Excuses aan verkeersslachtoffers de rol van veroorzakers en verzekeraars Stichting PIV & Vrije Universiteit (IGER) de rol van veroorzakers en verzekeraars Mr. Liesbeth Hulst, M.Sc. Prof. mr. Arno Akkermans Hoezo excuses? Grootschalig empirisch onderzoek onder naasten ernstig

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/40167 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mooijman, Marlon Title: On the determinants and consequences of punishment goals

Nadere informatie

Eenzaam ben je niet alleen

Eenzaam ben je niet alleen Eenzaam ben je niet alleen Een verdiepend onderzoek naar de risicofactoren van eenzaamheid onder volwassenen van 19-65 jaar. Amy Hofman 1, Regina Overberg 1, Marcel Adriaanse 2 1 GGD Kennemerland, 2 Vrije

Nadere informatie

Education: PhD (Utrecht University) MBA (Catholic University Leuven) MSc Economics (Erasmus University) Royal Military Academy

Education: PhD (Utrecht University) MBA (Catholic University Leuven) MSc Economics (Erasmus University) Royal Military Academy GilbertSilvius Professor of Project & Programme Management Consultant, researcher and educator Experience: >15 years Training, Education and Research >20 years Projects and Project Management >25 years

Nadere informatie

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans

Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans LEADERSHIP IN PROJECT-BASED ORGANIZATIONS Dealing with complex and paradoxical demands Leiderschap

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

BABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016

BABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016 BABOK meets BiSL Kennissessie, 19 januari 2016 Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation 1 Agenda 1. Presentatie white paper hoofdlijnen 2. Intro

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en

De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en De Rotterdamse Ambtenaar: Bevroren of Bevlogen. Over de Invloed van Procedurele Rechtvaardigheid, Empowering Leiderschap en Identificatie met de Organisatie op Status en Zelfwaardering. The Civil Servant

Nadere informatie

De stand van mediation

De stand van mediation De stand van mediation Onderzoek bij gemeenten naar de stand van zaken rond mediation 30 november 2007 1 Inleiding Steeds meer gemeenten ontdekken mediation als manier om conflictsituaties op te lossen.

Nadere informatie

Training Conflicthantering

Training Conflicthantering Training Conflicthantering Conflicthantering, onderhandelen met resultaat Effectief ruziemaken. Kan dat? Wij denken van wel. Een conflict kan zorgen voor een nieuw inzicht of een frisse wind in een relatie.

Nadere informatie

Drempels en succesfactoren bij de opzet van een onderzoeksnetwerk

Drempels en succesfactoren bij de opzet van een onderzoeksnetwerk Drempels en succesfactoren bij de opzet van een onderzoeksnetwerk Instituut voor Briljante Mislukkingen Paul Iske Professor Open Innovation, Universiteit van Maastricht 3 NOVEMBER 2017 INTRODUCTIE Het

Nadere informatie

> Medewerkers & Leiderschapsstijlen Profiel. Naam: Dhr. Peter Sample

> Medewerkers & Leiderschapsstijlen Profiel. Naam: Dhr. Peter Sample > Medewerkers & Leiderschapsstijlen Profiel Naam: Dhr. Peter Sample Datum: 14 april 2009 Groepsrollen Lage scores Gemiddeld Hoge scores Groepsrol Coördinator Ondernemer Creatief denker Voltooier Uitvoerder

Nadere informatie

De kracht van evidence based werken Evidence based Practice implementeren

De kracht van evidence based werken Evidence based Practice implementeren De kracht van evidence based werken Evidence based Practice implementeren Maxime Loose Agentschap Overheidspersoneel Maxime.Loose@kb.vlaanderen.be @maximeloose Besluit Evidence Based HR is Een methodiek

Nadere informatie

Affect en Cognitie in Attitudevorming van (On)bekende Attitude Objecten. Marktkunde En Consumentengedrag, Wageningen Universiteit

Affect en Cognitie in Attitudevorming van (On)bekende Attitude Objecten. Marktkunde En Consumentengedrag, Wageningen Universiteit Affect en Cognitie in Attitudevorming van (On)bekende Attitude Objecten Roxanne I van Giesen a*, Arnout RH Fischer a, Heleen van Dijk a, Hans CM van Trijp a a Marktkunde En Consumentengedrag, Wageningen

Nadere informatie

ONDERHANDELEN. 1. soorten. 1.1 Distributief onderhandelen. Definitie

ONDERHANDELEN. 1. soorten. 1.1 Distributief onderhandelen. Definitie ONDERHANDELEN 1. soorten 1.1 Distributief onderhandelen Definitie Distributief onderhandelen is het onderhandelen gericht op de baten van de eigen partij. Aankopen van een tweedehandswagen. Aankoop van

Nadere informatie

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA Kind aan het woord 21 april 2016 Marjon ten Velden MSc OT Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA 1 Luisteren naar Kinderen..zorgt voor succesvolle interventies hoe vaak bepaalt het kind de interventiedoelen?

Nadere informatie

Training Communicatievaardigheden

Training Communicatievaardigheden Training Communicatievaardigheden Communicatie vaardigheden: succesvol en verbindend communiceren Wat zou het fijn zijn als Jan een keer normaal zou communiceren. Mijn leidinggevende communiceert ook nooit

Nadere informatie

Geëngageerde medewerkers zijn minder afwezig

Geëngageerde medewerkers zijn minder afwezig DraagZorgvoorUwZorg Zorg voor Uw Talent Geëngageerde medewerkers zijn minder afwezig Bert Laurier & Peter Beeusaert & Hilde Billen Consultants SD Worx Leadership & Strategy Engagement, meer dan tevredenheid

Nadere informatie

Survey open foutencultuur

Survey open foutencultuur Met dit document willen we u een idee geven van hoe een survey eruit zou kunnen zien. Het bevat niet de gehele survey maar per onderwerp worden enkele vragen uitgelicht. Survey open foutencultuur Tekstscherm

Nadere informatie

Inleiding 13. 3 Conflictpreventie en verwijzing 49 3.1 Inleiding 49 3.2 Conflictanalysemodel 50

Inleiding 13. 3 Conflictpreventie en verwijzing 49 3.1 Inleiding 49 3.2 Conflictanalysemodel 50 Inhoud Inleiding 13 1 Communicatie is essentieel 17 1.1 Inleiding 19 1.2 Zender en ontvanger, coderen en decoderen 20 1.3 Communicatiekanaal of -middel 21 1.3.1 Verbale communicatie 21 1.3.2 Non-verbale

Nadere informatie

Masterclass Conflicten en Samenwerking

Masterclass Conflicten en Samenwerking Masterclass Conflicten en Samenwerking Sandra G.L. Schruijer ProDevInt BV TiasNimbas Business School Universiteit Utrecht s.g.l.schruijer@uu.nl schruijer@yahoo.com Inhoud Domein van conflicten en samenwerking

Nadere informatie

Accuraat communiceren

Accuraat communiceren Accuraat communiceren Erna Pluym Senior Trainer Consultant/ Business Development Manager erna.pluym@acerta.be 0472 92 11 66 Communicatie, waarom zo belangrijk? Communicatie, waarom zo belangrijk? Had ik

Nadere informatie

Hoe meet je prestatie op het werk?

Hoe meet je prestatie op het werk? Body@Work retraite 26-10- 10, TNO Leiden Hoe meet je prestatie op het werk? Project team: Drs. Linda Koopmans (TNO/VUmc) Dr. Claire Bernaards (TNO) Dr. Vincent Hildebrandt (TNO) Prof. Dr. Riekie de Vet

Nadere informatie

Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA

Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA Koosstraat 11, Paramaribo, Suriname +597 8513124 www.withincoaching.net info@withincoaching.net Find us on Facebook Welkom! Geachte geïnteresseerde,

Nadere informatie

Stakeholders 2.0. Transparantiebenchmark 29 november Jos Reinhoudt MVO Nederland

Stakeholders 2.0. Transparantiebenchmark 29 november Jos Reinhoudt MVO Nederland Stakeholders 2.0 Transparantiebenchmark 29 november 2018 Jos Reinhoudt MVO Nederland Jos Reinhoudt MVO Nederland j.reinhoudt@mvonederland.nl 06 20408049 Stakeholdermanagement, transparantie, impact MVO

Nadere informatie

Bedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN

Bedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN Bedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN Deutsche Telekom Laboratories: T- Labs One of the largest university-industry research centers London Technology Network LTN helps a company define

Nadere informatie

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?.

Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Kwaliteit van feedback Auteur: Pepijn Dousi Digitale leermiddelen hebben een grote toegevoegde waarde in het basisonderwijs. Kinderen vinden

Nadere informatie

Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido

Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido 2008 IBM Corporation 2 3 Vraag? Hoe goed kent u uw bedrijfsvisie en

Nadere informatie

2012 Mediation Trainingsinstituut MTi pagina 3 van 7

2012 Mediation Trainingsinstituut MTi pagina 3 van 7 Naar aanleiding van uw vraag om informatie over onze mogelijkheid om voor ca. 20 medewerkers binnen de gemeente Zandvoort een training mediationvaardigheden te verzorgen, treft u hierbij een offerte aan

Nadere informatie

Investors in People. Willem E.A.J. Scheepers MBA

Investors in People. Willem E.A.J. Scheepers MBA Investors in People. Willem E.A.J. Scheepers MBA LINCOLN STEFFENS I have seen the future and it works IiP = Meer dan Opleiden! (veel meer.) Recent Onderzoek Informeel Leren ( Research voor Onderwijs &

Nadere informatie

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership

Transformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership Transformeer naar een data gedreven organisatie Strategy & Big Data Analytics Leadership Details Cursusduur 4 dagen Datum en locatie 2, 3, 13, 14 november 2017 - Tilburg Tijd 09:00-18:00, 09:00-16:30,

Nadere informatie

Conflict Styles. Datum:

Conflict Styles. Datum: Conflict Styles Naam: Sample Candidate Datum: 08-08-2013 Over dit rapport: Dit rapport is op automatische wijze afgeleid van de resultaten van de vragenlijst welke door de heer Sample Candidate is ingevuld.

Nadere informatie

BEMIDDELING PROGRAMMA :

BEMIDDELING PROGRAMMA : 1 BEMIDDELING PROGRAMMA : Conflictanalyse algemeen Bemiddeling : Bemiddelingstraject 4 basisprincipes bij bemiddeling De bemiddelaar : taak & deontologie 2 TWEE MANIEREN OM CONFLICT OP TE LOSSEN : 1. Bovenpartijdige

Nadere informatie

TH-PI Performance Indicator. Best Peter Assistant

TH-PI Performance Indicator. Best Peter Assistant Best Peter Assistant TH-PI Performance Indicator Dit rapport werd gegenereerd op 11-11-2015 door White Alan van Brainwave Ltd.. De onderliggende data dateren van 10-03-2015. OVER DE PERFORMANCE INDICATOR

Nadere informatie

OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP. X Methoden van Organisatieonderzoek. Voorbereiding op de masterthesis

OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP. X Methoden van Organisatieonderzoek. Voorbereiding op de masterthesis OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP Voorbereiding op de masterthesis X Methoden van Organisatieonderzoek P a g i n a 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 0 1. Conceptueel

Nadere informatie

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes

Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Nederlandse samenvatting Uit een recente rapportage van KWF Kankerbestrijding blijkt dat 64% van de (ex-) patiënten met kanker zorgen ervaart over psychosociale

Nadere informatie

Samenvatting. Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten

Samenvatting. Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten Samenvatting Leeftijd en Psychologisch Contractbreuk in Relatie tot Werkuitkomsten De beroepsbevolking in Nederland, maar ook in andere westerse landen, vergrijst in een rap tempo. Terwijl er minder kinderen

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Verbakel, N. J. (2007). Het Chronische Vermoeidheidssyndroom, Fibromyalgie & Reuma.

Citation for published version (APA): Verbakel, N. J. (2007). Het Chronische Vermoeidheidssyndroom, Fibromyalgie & Reuma. University of Groningen Het Chronische Vermoeidheidssyndroom, Fibromyalgie & Reuma. Verbakel, N. J. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Samenvatting (Dutch summary) Deze studie onderzocht seksueel risicogedrag van homoseksuele mannen in vaste relaties, voornamelijk onder mannen die deelnemen aan de Amsterdamse Cohort Studies onder Homoseksuele

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling

leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling editie 2011 Leiderschap zit vol met paradoxen. De tegenstelling tussen betrokkenheid en distantie, tussen innovatie en behoudendheid,

Nadere informatie

draagt via de positieve invloeden van de voorgaande mediatoren bij aan een verbeterde CRM effectiviteit in het huidige onderzoek.

draagt via de positieve invloeden van de voorgaande mediatoren bij aan een verbeterde CRM effectiviteit in het huidige onderzoek. Why participation works: the role of employee involvement in the implementation of the customer relationship management type of organizational change (dissertation J.T. Bouma). SAMENVATTING Het hier gepresenteerde

Nadere informatie

Relationele signalen en morele boodschappen van de toezichthouder

Relationele signalen en morele boodschappen van de toezichthouder Relationele signalen en morele boodschappen van de toezichthouder Een onderzoek naar de communicatie van toezichthouders bij risico-relevante bedrijven in Noord-Brabant Han de Haas 15 maart 2018 Onderzoeksvraag

Nadere informatie

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld

Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,

Nadere informatie

De emoties op tafel / 6

De emoties op tafel / 6 De emoties op tafel / 6 Frans van Arem De emoties op tafel Frans van Arem is familierechter bij de rechtbank Zwolle- Lelystad. Hij is bovendien mede-eigenaar van Insprazi, dat zich bezighoudt met de ontwikkeling

Nadere informatie

Onderzoek Compliance & Innovatie

Onderzoek Compliance & Innovatie Onderzoek Compliance & Innovatie White paper Innovatie is een essentieel onderdeel van effectieve Compliance Programma s Er bestaat een groot afbreukrisico voor organisaties indien gedrag van medewerkers

Nadere informatie

STABLE LOVE, STABLE LIFE?

STABLE LOVE, STABLE LIFE? STABLE LOVE, STABLE LIFE? De rol van sociale steun en acceptatie in de relatie van paren die leven met de ziekte van Ménière Oktober 2011 Auteur: Drs. Marise Kaper Master Sociale Psychologie, Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Thesis Proposal onderwerp Environment Datum: 19 Maart 2009 Naam: Bas Swaen ANR: 741667

Thesis Proposal onderwerp Environment Datum: 19 Maart 2009 Naam: Bas Swaen ANR: 741667 Thesis Proposal onderwerp Environment Datum: 19 Maart 2009 Naam: Bas Swaen ANR: 741667 Inleiding en Achtergronden Uit eerder onderzoek blijkt dat de omgeving waarin de consument winkelt van grote invloed

Nadere informatie

Deel I. Planning en afspraken

Deel I. Planning en afspraken Deel De indeling van deel I staat in rij I van de checklist. Het eerste onderdeel van dit boek over planning en afspraken kan worden geraadpleegd bij de voorbereiding op en het nadenken over de aanpak

Nadere informatie

De Natuurlijke Leider: Van Macht naar Gezag

De Natuurlijke Leider: Van Macht naar Gezag De Natuurlijke Leider: Van Macht naar Gezag Professor Mark Van Vugt Department of Social and Organizational Psychology VU University Amsterdam Institute for Cognitive and Evolutionary Anthropology University

Nadere informatie