Patiëntenrechten en -plichten

Transcriptie

1 Patiëntenrechten en -plichten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Rechten 1 Het recht op informatie 1 Uitzondering op informatieplicht van de hulpverlener 2 Het recht niet te weten 2 Toestemming voor behandeling 2 Vertegenwoordiging 2 Minderjarige patiënten 2 Kinderen onder de twaalf jaar 3 Kinderen tussen de twaalf en zestien jaar 3 Kinderen vanaf zestien jaar 3 Second opinion (tweede mening) 3 Privacy 4 Medisch dossier 4 Inzage medisch dossier 4 Inzage voor andere betrokken zorgverleners 4 Bewaarplicht medisch dossier 5 Wetenschappelijk onderzoek 5 Medewerking 5 Levenseinde 6 De niet-reanimeren verklaring 6 Indienen van een klacht of schadeclaim 6 Plichten 6 Overige informatie 7 Verwijzing en toestemming 7 Verzekering 7 Algemene betalingsvoorwaarden 7 Belangrijke telefoonnummers 7 Op het moment dat u met uw behandelend arts afspreekt een bepaald onderzoek of behandeling te ondergaan, gaat u in feite een overeenkomst aan met het ziekenhuis, in dit geval het St. Elisabeth Ziekenhuis. Uit die overeenkomst komen een aantal rechten en plichten voort, die gelden voor u als patiënt, maar ook voor de betrokken hulpverleners. In deze brochure vindt u uitgebreide informatie over de rechten en plichten die op u van toepassing zijn als u een onderzoek of behandeling ondergaat. Rechten Het recht op informatie Op het moment dat uw behandelend arts een aandoening of ziekte constateert, hebt u als patiënt het recht op informatie over die aandoening of ziekte, de aard en de gevolgen ervan en over het onderzoek en/of de behandeling die door uw arts word(t)(en) voorgesteld. Uw behandelend hulpverlener is daarom verplicht u te (laten) informeren over: de aard van het onderzoek en/of de voorgestelde behandeling; mogelijke alternatieve behandelmethoden; de mogelijke risico s, gevolgen en bijwerkingen van het onderzoek en/of de behandeling; de vooruitzichten na het onderzoek en/of de behandeling. Uw hulpverleners proberen u zo volledig en duidelijk mogelijk te voorzien van informatie.

2 Toch is het heel goed mogelijk dat u niet alle informatie goed begrijpt of onthoudt. In dat geval kunt u uw hulpverleners altijd om toelichting of extra informatie vragen. Uitzondering op informatieplicht van de hulpverlener In een heel uitzonderlijk geval mag uw hulpverlener afzien van de plicht de patiënt zo volledig mogelijk te informeren. Deze uitzondering wordt aangeduid met de term therapeutische exceptie. In dit geval mag een hulpverlener besluiten bepaalde informatie niet mee te delen, omdat het vermoeden bestaat dat het verlenen van de informatie ernstig nadelige gevolgen heeft voor de patiënt. Het recht niet te weten Behalve het recht op informatie, hebt u als patiënt ook het recht om niet te willen weten. U kunt aangeven dat u bepaalde of alle informatie in verband met uw ziekte of aandoening niet wenst te horen. In principe is uw hulpverlener verplicht u in deze wens tegemoet te komen. Maar ook hierop bestaat een uitzondering. Op het moment dat het niet weten van bepaalde informatie ernstig nadelige gevolgen voor u of mensen in uw omgeving kan opleveren, kan de hulpverlener besluiten de informatie, tegen uw wil in, toch te verstrekken. Toestemming voor behandeling De behandeling en/of het onderzoek dat uw arts heeft voorgesteld, kan in principe pas verricht worden nadat u daarvoor toestemming hebt verleend. Dit betekent dat u altijd het recht hebt een onderzoek en/of een behandeling te weigeren. Ook wanneer u in eerste instantie hebt ingestemd met een behandeling en/of een onderzoek, kunt u daar altijd op terugkomen en de behandeling en/of het onderzoek alsnog weigeren. In het geval u een heel zware en/of risicovolle behandeling moet ondergaan, vraagt uw behandelend arts u heel nadrukkelijk om uw toestemming. Bij minder ingrijpende behandelingen wordt niet heel specifiek naar deze toestemming gevraagd. Uw arts gaat er in dat geval van uit dat u instemt met het onderzoek en/of de behandeling, wanneer u daar geen bezwaren tegen maakt. Wat ingrijpend wordt gezien, hangt niet alleen af van de (technische) aard van de ingreep maar ook van de mogelijk gevolgen voor de patiënt zelf. Vertegenwoordiging De situatie kan zich voordoen dat u zelf niet in staat bent om toestemming te geven voor een behandeling. In dat geval kan iemand anders u vertegenwoordigen door uw wensen kenbaar te maken. U kunt schriftelijk (laten) vastleggen door wie u graag, onder dit soort omstandigheden, vertegenwoordigd wilt worden en wat uw wensen zijn. Indien u zelf geen toestemming kunt verlenen en u niet hebt laten vastleggen wie u moet vertegenwoordigen, moet de hulpverlener toestemming vragen aan uw naasten. In eerste instantie zijn dat uw partner of ouders. Anders kan een kind, broer of zus toestemming geven. Een vertegenwoordiger kan echter geen hoogst persoonlijke beslissingen nemen, bijvoorbeeld over leven en dood. Een acute of levensbedreigende situatie is de enige omstandigheid waaronder een hulpverlener zonder uw toestemming, of die van anderen, mag handelen. Behandeling is dan immers het meest in uw eigen belang. Minderjarige patiënten Wanneer een patiënt minderjarig is, zijn er een aantal extra regels van toepassing. Voor alle kinderen geldt ook dat in een acute of levensbedreigende situatie een hulpverlener

3 zonder toestemming van de vertegenwoordigers of van het kind zelf, in het belang van het kind, over kan gaan tot behandeling. Kinderen onder de twaalf jaar Kinderen onder de twaalf jaar moeten altijd vertegenwoordigd worden door hun wettelijke vertegenwoordiger(s). Dat zijn meestal de ouders of verzorgers van het kind. Zij hebben het recht, namens het kind, toestemming te verlenen voor een behandeling of onderzoek. Als het mogelijk is, moet een hulpverlener ook de toestemming aan het kind zelf vragen. Bovendien moet de hulpverlener de voorlichting aan het kind altijd afstemmen op zijn of haar niveau. Om het belang van het kind (van iedere leeftijdsgroep) te dienen, heeft een hulpverlener een aantal rechten: de hulpverlener kan de vertegenwoordigers verbieden behandeling van het kind bij te wonen; de hulpverlener kan de vertegenwoordigers informatie onthouden; de hulpverlener kan de vertegenwoordigers verbieden het dossier van het kind in te zien. Kinderen tussen de twaalf en zestien jaar Op het moment dat een arts een behandeling voorstelt aan een kind tussen de twaalf en zestien jaar dat wilsbekwaam is, moet de arts zowel het kind als de vertegenwoordiger(s) volledig informeren over de voorgestelde behandeling. Bovendien moeten het kind en de vertegenwoordiger(s) beiden toestemming geven om over te kunnen gaan tot de behandeling. De rechten van het kind wegen echter zwaarder dan die van de vertegenwoordiger(s), bijvoorbeeld om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen. Deze regel is bijvoorbeeld van toepassing als een kind een behandeling wel of juist niet wil ondergaan, tegen de wens van de vertegenwoordiger(s) in. Kinderen vanaf zestien jaar Kinderen vanaf zestien jaar worden door de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst beschouwd als wilsbekwaam. De wet ziet hen dus als meerderjarigen. Zij mogen daarom zelfstandig toestemming geven voor een behandeling of onderzoek en op hen zijn de patiëntenrechten van toepassing die ook voor volwassenen gelden. Dit zijn de rechten die in deze brochure centraal staan. Second opinion (tweede mening) Wanneer uw behandelend arts een bepaalde diagnose stelt en/of u een onderzoek of behandeling voorschrijft, hebt u altijd het recht een andere deskundige naar zijn/haar mening of advies te vragen over de gestelde diagnose of de voorgestelde behandeling. U vraagt dan om een second opinion, ook wel tweede mening genoemd. Een second opinion houdt in dat een andere deskundige dan uw behandelend arts, zijn/haar oordeel of advies geeft over uw situatie. De deskundige neemt de behandeling in principe echter niet over. Het oordeel of advies van de arts die de second opinion geeft, kan natuurlijk anders zijn dan het oordeel van uw behandelend arts. U bent vervolgens volledig vrij te bepalen welke mening u opvolgt. U hebt van niemand, ook niet van uw behandelend arts, toestemming nodig om een tweede mening te vragen. Het is echter wel aan te bevelen uw arts hierover in te lichten. U kunt ook aan hem of haar vragen bij wie u terecht kunt voor een second opinion. Het kan echter zo zijn dat u, om wat voor reden dan ook, uw arts liever niet wilt vragen u hierbij te helpen. In dat geval kunnen uw huisarts, een patiëntenvereniging, het ziekenfonds of een particuliere verzekeringsmaatschappij u hierbij van dienst zijn. U moet zich echter wel realiseren dat een second opinion niet altijd vergoed wordt. Het is daarom aan te raden de polisvoorwaarden van uw ziektekostenverzekering op dit punt na te gaan.

4 Privacy Wanneer u voor een behandeling en/of onderzoek in het ziekenhuis komt, krijgen een aantal ziekenhuismedewerkers, waaronder artsen en verpleegkundigen, toegang tot uw persoonlijke gegevens. Om uw privacy te garanderen, hebben deze medewerkers een geheimhoudingsplicht ten aanzien van deze informatie. Als u een behandeling ondergaat, hebt u vanzelfsprekend ook het recht op privacy. Daarom mogen alleen ziekenhuismedewerkers die direct betrokken zijn bij uw behandeling aanwezig zijn tijdens de behandeling, tenzij u zelf toestemming aan derden hebt gegeven. Medisch dossier Inzage medisch dossier Om uw behandeling in het ziekenhuis goed te laten verlopen, hebben een aantal mensen naast uzelf, het recht op inzage van uw medisch dossier. De personen die daarnaast ook toestemming hebben uw medisch dossier in te zien, betreffen: uw behandelend arts; hulpverleners die direct betrokken zijn bij uw behandeling of onderzoek; vervangers van direct betrokken hulpverleners, indien informatie uit het dossier noodzakelijk is voor behandeling; vertegenwoordigers van wilsonbekwame patiënten, van wie toestemming inzake de behandeling vereist is, voor zover de inzage nodig is voor de uitoefening van hun taak tenzij uw belang zich hiertegen verzet; diegenen die wettelijk gezien toestemming hebben in het kader van wetenschappelijk en statistisch onderzoek. Tenzij u daarvoor toestemming hebt gegeven, is niemand anders, dan bovengenoemde personen, bevoegd uw medisch dossier in te zien. Zoals gezegd, kunt u als patiënt ook uw eigen medisch dossier inzien. Tegen vergoeding hebt u ook het recht om kopieën uit het dossier te ontvangen. U hebt echter geen toestemming informatie uit uw dossier in te zien die betrekking heeft op anderen dan uzelf (zogenoemde derden), tenzij diegenen daar uitdrukkelijk toestemming voor hebben gegeven. Om inzage of kopieën te verkrijgen, moet u een formulier invullen welke op te vragen is, via de site van het St. Elisabeth Ziekenhuis: Het aanvragen van inzage in een patiëntendossier. Wanneer u bepaalde gegevens in uw medisch dossier wilt wijzigen of verwijderen, omdat ze volgens u niet correct zijn, kunt u uw hulpverlener daarom vragen. De hulpverlener op zijn beurt, heeft het recht niet in te stemmen met de wijzigingen die u wilt aanbrengen in het dossier. De hulpverlener heeft dan wel altijd de plicht zijn motivatie hiervoor aan u duidelijk te maken. Als laatste is het mogelijk uw mening over uw behandeling in uw dossier te laten opnemen. Uw hulpverlener zal hier zorg voor dragen. Inzage voor andere betrokken zorgverleners Het St. Elisabeth Ziekenhuis streeft ernaar dat uw patiëntgegevens (uitgezonderd psychiatrische gegevens) beschikbaar zijn voor andere zorgverleners die bij uw behandeling betrokken zijn. Dit zijn specialisten van het TweeSteden ziekenhuis, huisartsen, de centrale huisartsenposten in Tilburg en Waalwijk, regionale verpleeghuisartsen en revalidatieartsen van Revalidatiecentrum het Leijpark. Ook radiotherapeuten en nucleair geneeskundigen van het Dr. Verbeeten Instituut en apothekers vallen hieronder. Uw gegevens zijn door hen onder speciale voorwaarden op te vragen of digitaal in te zien. Hiermee wordt dubbel onderzoek voorkomen en kan uw behandelaar beschikken over alle relevante informatie die hij of zij nodig heeft om u adequaat te behandelen. Tenzij u daar bezwaar tegen maakt. Indien anderen dan uw behandelaars uw informatie willen inzien, bijvoorbeeld in het kader van onderzoek, wordt expliciet hiervoor uw toestemming gevraagd.

5 Bewaarplicht medisch dossier Het ziekenhuis heeft de plicht de gegevens uit uw medisch dossier vijftien jaar te bewaren. Daarna wordt het dossier vernietigd, behalve wanneer een specifieke wettelijke regeling een andere termijn voorschrijft of u als patiënt afspreekt om het dossier langer te bewaren. Een laatste reden om een dossier niet te vernietigen is als uw hulpverlener het van groot belang vindt dat uw dossier bewaard blijft. Bijvoorbeeld omdat uw aandoening heel zeldzaam is of uw aandoening erfelijk is. U hebt zelf ook het recht om vernietiging van uw dossier aan te vragen op basis van de Wet Bescherming Persoongegevens. Uw behandelend arts zal daar bijna altijd mee instemmen. In het geval dat uw arts niet akkoord gaat met uw verzoek, moet hij/zij daar altijd een verklaring voor geven. In het geval dat uw dossier op uw verzoek is vernietigd, kunt u het ziekenhuis niet meer aansprakelijk stellen voor eventueel geleden schade. Wetenschappelijk onderzoek Met behulp van wetenschappelijk onderzoek worden nieuwe medische behandelmethoden onderzocht en ontwikkeld en wordt kennis opgedaan. Om er voor te zorgen dat iedere vorm van wetenschappelijk onderzoek volgens de regels en op een verantwoorde manier plaatsvindt, wordt ieder onderzoek van te voren getoetst aan de hand van een aantal criteria. De Medische Ethische Toetsings Commissie is de instantie die erop toeziet dat wetenschappelijk onderzoek waarbij mensen betrokken zijn, aan deze normen en criteria voldoet. Medewerking De mogelijkheid bestaat dat er onderzoek wordt gedaan naar de behandeling die u ondergaat. U kunt dan gevraagd worden of u uw medewerking wilt verlenen aan het onderzoek. Vanzelfsprekend bepaalt u zelf of u hier wel of niet mee instemt. Als u besluit niet mee te doen aan het onderzoek, heeft die keuze geen enkele invloed op de uitvoering van uw behandeling. De onderzoeker heeft bovendien de plicht alle patiënten, voordat zij eventueel hun medewerking verlenen, uitvoerig te informeren over: de aard van het onderzoek; mogelijke voor- en nadelen die kunnen voortvloeien uit deelname aan het onderzoek; de mate waarin het onderzoek een belasting vormt voor de patiënt. Het spreekt voor zich dat u altijd kunt terugkomen op uw keuze. Als u eenmaal uw medewerking hebt toegezegd aan het onderzoek, kunt u daar dus altijd alsnog van afzien. Het komt ook regelmatig voor dat men achteraf wetenschappelijk onderzoek wil doen met de gegevens die tijdens uw verblijf in het ziekenhuis zijn verzameld. Een dergelijke onderzoeksvraag komt vaak pas als uw behandeling in het ziekenhuis al achter de rug is, bijvoorbeeld naar aanleiding van een nieuwe wetenschappelijke ontdekking of ervaringen elders. Ten behoeve van dit soort onderzoek worden inlichtingen verstrekt over uw behandeling en/of wordt inzage verleend in uw medisch dossier. In principe wordt hiervoor altijd uw toestemming gevraagd. Alleen in het geval dat dit in redelijkheid niet mogelijk is, kunnen gegevens worden gebruikt zonder uw toestemming. Maar ook dan wordt ervoor gezorgd dat uw persoonlijke levenssfeer beschermd wordt en worden de over u verkregen gegevens onder een codenummer bewaard. Bovendien zijn de onderzoekers aan een geheimhoudingsplicht gebonden. In het kader van uw behandeling kunnen cellen of weefsels bij u worden weggehaald. Deze lichaamsmaterialen worden gebruikt om na te gaan welke aandoening u hebt. Wat er overblijft van deze cellen en/of weefsels wordt voor een deel opgeslagen, de rest wordt vernietigd. In sommige gevallen kan restweefsel - geanonimiseerd - bewaard

6 worden voor wetenschappelijk onderzoek. Het restweefsel wordt dan op zodanige wijze bewaard, dat nooit te achterhalen is van welke patiënt het afkomstig is. Als u er bezwaar tegen hebt dat uw lichaamsmateriaal mogelijk bewaard blijft ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek, kunt u dit kenbaar maken aan uw behandelend arts. Hij/zij maakt hiervan een aantekening in uw medisch dossier, zodat uw wens gerespecteerd wordt. Levenseinde Als een patiënt uitzichtloos en ondraaglijk lijdt, kan deze een arts verzoeken om levensbeëindiging. De arts, die aan een dergelijk verzoek wil voldoen, is echter wel aan een aantal strikte regels gebonden, gebaseerd op de Wet Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding. De niet-reanimeren verklaring Als patiënt kunt u aangeven dat u onder bepaalde omstandigheden niet meer gereanimeerd of beademd wilt worden. U kunt dit kenbaar maken tijdens een gesprek met uw behandelend arts en u kunt dit (laten) vastleggen in een schriftelijke wilsverklaring. Uw hulpverleners kunnen uw wens alleen maar respecteren als dit bij hen bekend is. Een arts kan uw besluit daarom slechts opvolgen als: hij/zij van te voren op de hoogte was van uw verklaring; de verklaring duidelijk is; de verklaring van recente datum is en ondertekend met uw handtekening. Uw verklaring wordt vervolgens opgenomen in uw medisch dossier zodat ook andere dienstdoende artsen op de hoogte zijn. Indienen van een klacht of schadeclaim De situatie kan zich voordoen dat u niet tevreden bent over uw verblijf in het ziekenhuis of de manier waarop uw onderzoek en/of uw behandeling heeft plaatsgevonden. U hebt dan het recht om een klacht in te dienen. Allereerst kunt u uw klacht bespreken met degene die u verantwoordelijk houdt voor de klacht. Wanneer u dit hebt gedaan, maar uw gesprek is niet bevredigend verlopen, of wanneer u uw klacht (nog) niet wilt bespreken met deze persoon, kunt u zich wenden tot de klachtenfunctionaris van het ziekenhuis. Samen kunt u bekijken of en hoe uw probleem opgelost kan worden. Indien u van mening bent dat het ziekenhuis verantwoordelijk is voor schade die u hebt opgelopen, kunt u het ziekenhuis daarvoor aansprakelijk stellen en een schadeclaim indienen. Voor meer informatie kunt u terecht bij de klachtenfunctionaris. U kunt ook een brief schrijven naar de Raad van Bestuur. Plichten Naast rechten, moet u zich als patiënt ook aan een aantal plichten houden, die bijdragen aan een optimale behandeling: u hebt een identificatieplicht bij uw eerste ziekenhuisbezoek door middel van een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart of rijbewijs); u dient uw hulpverlener duidelijk en volledig te informeren, zodat deze een goede diagnose kan stellen en u een deskundige behandeling kan geven;

7 u dient de adviezen van de hulpverlener, bijvoorbeeld over medicijngebruik en dieetvoorschriften, zo goed mogelijk na te leven; u dient respect en begrip te tonen voor uw hulpverlener(s) en medepatiënten; u dient correcte informatie te verstrekken aan het ziekenhuis over uw ziektekostenverzekering en u dient uw rekeningen op tijd te betalen. Hiernaast bent u verplicht altijd een identificatiebandje te dragen als u bent opgenomen in het ziekenhuis. Dit plastic polsbandje met daarop uw naam, geboortedatum en afdeling, krijgt u na aankomst op uw afdeling. Het is verplicht dit bandje altijd te dragen omdat op die manier altijd bekend is wie u bent en hiermee fouten met betrekking tot persoonsverwisseling voorkomen kunnen worden. Overige informatie Verwijzing en toestemming Zorgverzekeraars vergoeden vanaf januari 2012 de kosten van een bezoek/behandeling zonder verwijzing niet meer. Verwijzingen vinden plaats door bijvoorbeeld een huisarts, verloskundige, medisch specialist, bedrijfsarts of tandarts. Een verwijzing is niet vereist als iemand met spoed zorg nodig heeft. Verzekering Het is verstandig voor opname of behandeling de voorwaarden van uw verzekeringspolis door te nemen of contact op te nemen met uw verzekeringsmaatschappij omdat het mogelijk is dat uw verzekering niet alle onderzoeken en behandelingen (geheel) dekt. In de meeste gevallen worden uw rekeningen van opname of behandeling in het ziekenhuis direct doorgestuurd naar uw verzekeringsmaatschappij. Algemene betalingsvoorwaarden Ieder ziekenhuis hanteert algemene betalingsvoorwaarden. Deze voorwaarden zijn van toepassing op alle overeenkomsten tussen u als patiënt en het ziekenhuis. Hierin is onder andere vastgelegd hoe en binnen welke termijn uw rekeningen betaald moeten worden en wat de consequenties zijn in het geval u de rekeningen niet op tijd, niet volledig of helemaal niet betaalt. Belangrijke telefoonnummers St. Elisabeth Ziekenhuis (algemeen): (013) Algemeen, Copyright St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg afdeling Communicatie Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.