Aanbiedingsbrief. Aan de raad.

Transcriptie

1 Sector: Bestuursdienst Kerkrade, 20 oktober Aanbiedingsbrief Aan de raad. nr. 10it00507 Hierbij bieden wij u ter overweging en beslissing een ontwerpbesluit, nr. 10Rb042 inzake Najaarsnota aan. In de nota van toelichting, nr. 10Tl027, die het ontwerpbesluit vergezelt, zijn de overwegingen en nadere gronden aangegeven waarop het ontwerpbesluit berust. Het college, De secretaris, J.J.M. Som Mr. C.M. Kuikman

2 Ontwerpbesluit Nr.: 10Rb042 De raad van de gemeente Kerkrade; overwegende, dat in het kader van de jaarlijkse budgetcyclus de Najaarsnota wordt behandeld, inclusief alle bijstellingen; gelezen, de nota van toelichting, nr. 10Tl027, behorende bij dit besluit; het verslag van bevindingen van de raadscommissie Algemene Zaken en Middelen d.d ; gelet op, beleidsveld: diverse, zie Najaarsnota gemeentelijk/regionaal beleidskader: Financiële verordening ex artikel 212 G emeentewet wetsartikel: desbetreffende artikelen van de Gemeentewet b e s l u i t : I. in te stemmen met de in de Najaarsnota weergegeven beleidsverantwoording; II. kennis te nemen van het actueel financieel kader in meerjarenperspectief; III. in verband met de bijstelling van de gemeentebegroting , de begroting van baten en lasten te wijzigen conform hetgeen is weergegeven in de nota van toelichting en Najaarsnota (inclusief mutaties reserves ). Aldus vastgesteld door de raad der gemeente Kerkrade, in zijn openbare vergadering d.d De voorzitter van de raad, De griffier, J.J.M. Som. mr. drs. H.J.W. Jacobs-van Dongen.

3 Nota van toelichting Nr.: 10Tl027 Kerkrade, 22 oktober Deze nota van toelichting heeft betrekking op het ontwerpbesluit nr. 10Rb042, zoals dat uw raad ter overweging en beslissing is voorgelegd. In deze toelichting worden de mutaties per beleidsveld nader toegelicht. Aanleiding: In de beleidscyclus zijn een aantal rapportagemomenten voorzien: raadsvergadering voorjaarsnota 26 mei jaarrekening juni begroting november najaarsnota 3 november tarievennota december Thans is aan de orde de Najaarsnota conform de planning van de beleidscyclus. Doelstelling: In oktober 2009 is de primaire begroting door de raad vastgesteld. In juni is de Voorjaarsnota door de raad vastgesteld. Volgens artikel 7 van de Financiële verordening gemeente Kerkrade, ex artikel 212 van de Gemeentewet, zal het college de raad door middel van tussentijdse rapportages informeren over de realisatie van de begroting van de gemeente. In deze Najaarsnota wordt dan ook een actuele doorkijk gegeven per beleidsveld. Financiële consequenties: De financiële consequenties zijn samengevat in onderstaande begrotingswijziging. Voor een toelichting wordt verwezen naar de Najaarsnota. Adviesorganen / inspraak: niet van toepassing Informatie / communicatie: niet van toepassing Motivering: Voor een nadere inhoudelijke motivatie en achtergrond informatie wordt verwezen naar de Najaarsnota welke deel uitmaakt van dit raadsbesluit.

4 13 e t/m 32 e wijziging van de begroting Begrotingsjaar Omschrijving van de beleidstaak Mutatie (x 1.000) mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten Voor de budgetten na wijziging voor de jaren tot en met 2014 wordt verwezen naar het overzicht recapitulatie van baten en lasten t/m de Najaarsnota ( inclusief resultaatbestemming ), zie bijlage A. Alle mutaties op het meest gedetailleerde niveau (grootboekniveau) liggen voor u zoals gebruikelijk ter inzage.

5 Inhoudsopgave 1. Aanbieding Financiële samenvatting Vrije ruimte parkeerfonds en structuurfonds/reserve Essent Risicoparagraaf Toelichting per beleidsveld...6 Beleidsveld 0: Algemene dekkingsmiddelen / saldo kostenplaatsen...6 Beleidsveld 4: Economie en toerisme...8 Beleidsveld 5: Veiligheid en handhaving...8 Beleidsveld 6: Jeugd...9 Beleidsveld 8: Zorg...9 Beleidsveld 9: Werk en inkomen...10 Beleidsveld 10: Bestuur en bedrijfsvoering...10 Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering Toelichting investering en leningen Beslispunten...14 Diverse bijlagen Bijlage A. Recapitulatie Lasten en Baten per beleidsveld tot en met Najaarsnota Bijlage B. Verloop begrotingssaldo 2014 (uitklapblad) Bijlage C. Investeringsprogramma 2014 (uitklapblad)

6

7 1. Aanbieding Het college informeert de raad in het kader van de planning & control - cyclus door middel van tussentijdse rapportages over de realisatie van de begroting. In de Voorjaarsnota zijn de mee- en tegenvallers welke begin april bekend waren meegenomen. De Voorjaarsnota, jaarschijf 2011, is financieel 1-op-1 vertaald naar de Begroting Deze wordt in de raadsvergadering van 3 november ter vaststelling aangeboden. In deze Najaarsnota zijn de bekende ontwikkelingen en door het college genomen besluiten t/m eind augustus meegenomen. Deze Najaarsnota wordt ook in de raadsvergadering van 3 november ter vaststelling aangeboden. 2. Financiële samenvatting De laatste formele bijstelling van de begroting dateert van 26 mei. Toen is door de raad vastgesteld de Voorjaarsnota. In de algemene beschouwingen van de begroting 2011 is een uiteenzetting gegeven over de twee lijnen die de komende bestuursperiode ergens met elkaar in verbinding zullen moeten worden gebracht. Te weten de lijn van het ambitieniveau (collegeprogramma, strategische visie, structuurvisie) en de lijn van de financiële positie. Bij de financiële positie doet zich de situatie voor dat er diverse incidentele middelen beschikbaar zijn om aan het ambitieniveau invulling te kunnen geven (reserve parkeerfonds, reserve structuurfonds, vrije ruimte reserve essent), doch dat met inachtneming van de aangekondigde rijksbezuinigingen de exploitatie in meerjarig perspectief structureel onder druk komt te staan. De mogelijkheid bestaat dat de rijksbezuinigingen voor Kerkrade kunnen oplopen tot meer dan 5 miljoen in Naast de effecten voor de algemene uitkering zullen de rijksbezuinigingen ook gevolgen hebben voor specifieke doeluitkeringen en de cofinanciering c.q. subsidies van Rijk en Provincie. Echter, hoe fors de rijksbezuinigingen daadwerkelijk zullen uitpakken en met welke snelheid is mede gelet op de moeizame kabinetsformatie en blijvende onduidelijkheid over het economisch herstel op het moment van schrijven nog niet bekend. Ambtelijke werkgroepen hebben de opdracht om inzichtelijk te maken welke keuzemogelijkheden er zijn, onafhankelijk van bestuurlijke voorkeuren, en daartoe voorstellen te formuleren. De eerste resultaten daarvan worden via een separaat traject aan de orde gesteld. De mutaties in deze Najaarsnota zijn beperkt tot die posten die eind augustus onontkoombaar bleken. Deze Najaarsnota geeft daarmee een actueel beeld van de financiële positie. In het oog springende elementen hierin zijn de junicirculaire (krimp, bijstand, wmo) en de met terugwerkende kracht vanaf 2009 verbeterde regeling Meerjarig Aanvullende Uitkering (MAU). Meer informatie hierover is opgenomen bij het betreffende beleidsveld (0 resp. 9). De resultaten van de septembercirculaire zullen zoals gebruikelijk in de Voorjaarsnota 2011 worden opgenomen. Na de mutaties van deze Najaarsnota vertoont het saldo van de begroting 2014 een meer evenwichtige reeks, echter met als majeure kanttekening de aangekondigde rijksbezuinigingen en de onzekerheid m.b.t. de feitelijke ontwikkeling van de aantallen bijstandsuitkeringen in relatie tot de hoogte van de algemene uitkering. In de risicoparagraaf wordt bovendien nog geattendeerd op een aantal overige belangrijke risico s c.q. aandachtspunten. 3

8 ( bedragen x ) Saldo Voorjaarsnota Mutaties Najaarsnota Naar reserve parkeerfonds exploitatie Actueel saldo begroting Indicatie mogelijke rijksbezuinigingen* * Op basis van ambtelijke voorstellen ministeries april/mei, de reeks loopt op naar -/- 5,4 miljoen in Een geactualiseerde recapitulatie van de totale baten en lasten per programma t/m deze Najaarsnota is opgenomen in bijlage A. De mutaties van de Najaarsnota zijn in volgorde van beleidsveldnummer gespecificeerd weergegeven in bijlage B (uitklapblad Verloop begrotingssaldo 2014 ). De mutaties die geen gevolgen hebben voor het begrotingssaldo worden niet vermeld in deze bijlage. Voorts zijn er enkele mutaties en verschuivingen in het investeringsprogramma opgenomen. Het actuele investeringsprogramma treft u aan in bijlage C. In bijlage C wordt ook weergegeven het actuele verloop van het investeringsprogramma jaarschijf. Voorheen betrof dit alleen het reguliere investeringsprogramma, voor een beter inzicht is dit overzicht uitgebreid met de stand van zaken van alle overige investeringen en verstrekte leningen jaarschijf. 3. Vrije ruimte parkeerfonds en structuurfonds/reserve Essent De reserve parkeerfonds is een buffer vergelijkbaar met de algemene reserve, die waar nodig vrij ingezet kan worden. De reserve structuurfonds is in de Voorjaarsnota gevormd en bestemd voor structuurversterkende maatregelen, zoals centrumplan, atrium, avantislijn, gemeenschapshuizen, sport, onderwijs. Overigens zonder dat bij voorbaat al bedragen aan de verschillende maatregelen zijn gekoppeld. Voor de feitelijke bestedingen zal de raad steeds separate besluiten nemen. Het actuele verloop van de reserve parkeerfonds kan als volgt worden weergegeven: ( bedragen x ) Saldo begin Mutaties t/m Najaarsnota 2009 exploitatie en egalisatie saldo Gefaseerde terugstorting uit egalisatiereserve afval * Gefaseerde terugstorting vanuit schuldhulpverlening Voorjaarsnota egalisatie saldo (raad mei ) Rekeningresultaat 2009 (raad juni ) 828 Div. investeringen t/m Najaarsnota (zie ook inv.programma) ** Najaarsnota egalisatie exploitatiesaldo Saldo eind

9 * De gefaseerde terugstorting vanuit de egalisatiereserve was oorspronkelijk in jaarlijkse termijnen van voorzien, met nog een restschuld van voor de jaren Dit bedrag kan thans ineens worden teruggestort naar de reserve parkeerfonds. ** Zoals bij de Voorjaarsnota nog gemeld, werd bij het opmaken daarvan op de valreep nog bekend dat er sprake was van een aanzienlijk voordelig aanbestedingsresultaat Socioproject, dat echter niet meer financieel kon worden meegenomen in de Voorjaarsnota. Het uiteindelijke voordeel van kan, voorzover mogelijk, na afronding van het project nog ten gunste worden gebracht van de algemene middelen (i.c. de reserve parkeerfonds). In totaliteit bedraagt de geraamde belasting van de reserve parkeerfonds voor het doen van investeringen momenteel (blokkenberg , gemeenschapshuizen , tenniscomplexen , sportpark Carisborg/kunstgrasvelden ). Het voordelige begrotingssaldo wordt vooralsnog toegevoegd aan het parkeerfonds. Voor de jaren 2011 e.v. blijven de saldi voorlopig staan, in afwachting van de verdere ontwikkelingen. De vrije ruimte van parkeerfonds bedraagt nu circa 9,4 miljoen. Het actuele verloop van de reserve structuurfonds kan als volgt worden weergegeven: ( bedragen x ) Saldo begin Herontwikkeling Atriumterrein (VJN ) Kunstgrasvelden (raad mei ) * Saldo eind * In mei werd nog uitgegaan van besteding in, thans wordt uitgegaan van Daarnaast bedraagt de vrije ruimte nu van de reserve Essent nog 7,7 miljoen. Dit is conform het peil in de Voorjaarsnota. 4. Risicoparagraaf Er zijn nog diverse risico s en aandachtspunten die op basis van goed financieel beheer nopen tot verdere voorzichtigheid. De volgende risico s blijven bestaan: Wet Werk en Bijstand (WWB, open einde regeling, taakstelling uitstroom via Stichting Maatschappelijke Functies), algemene uitkering i.r.t. rijksbeleid (zie ook paragraaf 2), Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO, open einde regeling), daling aantal inwoners (krimpscenario), grondexploitatie (OBK), juridische trajecten Campus (arbitrage bouw, btw) en Parkstad Limburg Stadion / Roda JC Kerkrade (m.n. toekomstperspectief mede i.r.t. garantstelling t.b.v. stadion). Eventuele nadelige ontwikkelingen bij de verbonden partijen of deelnemingen die getroffen zijn of worden door de gevolgen van de economische crisis kunnen ook een risico inhouden. Bij het risico Wet Werk en Bijstand past nog een aanvullende toelichting. In juli heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid namelijk zijn voornemen tot aanpassing van de Meerjarig Aanvullende Uitkering kenbaar gemaakt. Kernpunt van de voorgenomen wijziging is dat de aanvullende uitkering jaarlijks achteraf zal worden vastgesteld op basis van het daadwerkelijke tekort over dat jaar. De gemeentelijke tekorten zullen hierdoor meer worden begrensd, hetgeen een aanzienlijk inperking betekent van het gemeentelijk risico voor wat betreft de bijstandsuitgaven. Er is nog wel sprake van een risico voor de hoogte van de algemene uitkering. Het aantal bijstandsontvangers speelt namelijk daarin een belangrijke rol. 5

10 5. Toelichting per beleidsveld Hierna worden de belangrijkste mutaties toegelicht. Daarnaast zijn er nog enkele (kleinere) mutaties die niet afzonderlijk worden toegelicht en ook meer gerelateerd zijn aan bedrijfsvoering. Beleidsveld 0: Algemene dekkingsmiddelen / saldo kostenplaatsen Algemene uitkering De Junicirculaire had voor de ontwikkeling van de Algemene uitkering in meerjarige perspectief een aantal belangrijke zaken in petto. Ingaande het uitkeringsjaar 2011 wordt de krimpmaatstaf in het gemeentefonds geïntroduceerd. Deze tijdelijke maatstaf met een looptijd van vijf jaar (t/m 2015) heeft voor Kerkrade een jaarlijks pluseffect van circa 1,2-1,3 miljoen (inclusief uitkeringsfactor). De W.M.O.- component wordt als gevolg van kortingen op het budget huishoudelijke verzorging structureel met 10% verminderd. Nadelig effect circa 0,6 miljoen. De stijging van het aantal bijstandsontvangers op basis van de indexering van het ministerie heeft voor de algemene uitkering een oplopende meeropbrengst tot gevolg. Deze bedraagt 1,2 miljoen in 2011, oplopend tot 2,4 miljoen in 2014 (inclusief uitkeringsfactor). Deze meeropbrengst is evenwel met de nodige risico s omgeven. Nieuwe inzichten betreffende de ontwikkeling van het aantal bijstandsontvangers op nationaal niveau kunnen voor het Rijk aanleiding zijn negatieve correcties op de algemene uitkering aan te brengen. Ook de lokale ontwikkelingen kunnen anders uitpakken dan geraamd. Daarnaast meldt de circulaire een aantal overige maatregelen o.a. betreffende A+O-fonds, inburgering en ontwikkeling uitkeringsbasis met duidelijk minder sterke plus/min-effecten. Salderend ontstaat de onderstaande financiële reeks: krimpgelden (tijdelijk ) wmo bijstand overige maatregelen Totaal juni-circulaire Dividenden Van enkele van onze deelnemingen ontvangen wij jaarlijks dividend. In de begroting en rekening wordt hier jaarlijks informatie over gegeven, o.a. bij de algemene dekkingsmiddelen. Dividenden mogen worden verantwoord op het moment dat in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de dividenduitkering is vastgesteld, dat gebeurt normaliter het jaar erna bij het vaststellen van de jaarrekening van de deelneming. De jaarschijf van de Kerkraadse begroting wordt positief beïnvloed door een tweetal oorzaken. In de eerste plaats positieve resultaten 2009 bij enkele deelnemingen. In navolging van de meevaller dividend BNG dat reeds bij de Voorjaarsnota was meegenomen, blijken ook Enexis en Attero het jaar 2009 positief te hebben afgesloten. Ten opzichte van de raming van is sprake van een meevaller voor Kerkrade van Het ontvangen dividendbedrag 2009 van Publiek Belang wordt conform de voorschriften doorgestort in de voorziening Essent, zolang de procedure inzake Borssele loopt. Dit heeft dus geen budgettaire consequenties. Zie voor wat betreft deze systematiek ook de Voorjaarsnota. In betreft het een bedrag van In de tweede plaats is sprake van incidentele meevallers als gevolg van de verdere afwikkeling van de verkooptransactie Essent. De oorspronkelijke verkoop van Essent aan RWE was uitgesteld van 30 juni naar 30 september Dat betekende ook dat de overdracht van de bruglening Enexis met 1 kwartaal was uitgesteld. Dat leverde een extra rentevoordeel op voor de oud-aandeelhouders, dat nu wordt uitgekeerd. 6

11 Daarnaast is sprake van vrijval van een speciaal door de oud-aandeelhouders gevormd aanvullend risicofonds, dat geen onderdeel uitmaakte van de transactie met RWE. Beide incidentele meevallers leveren samen circa op, welke in de vorm van dividend is uitgekeerd. In totaliteit is dus sprake van een meevaller van voor de jaarschijf. Onze Provinciale toezichthouder geeft jaarlijks richtlijnen voor de maximaal toegestane dividendramingen, mede aan de hand van recente dividenduitkeringen en -prognoses. Voorgesteld wordt om de dividenden van de Bank Nederlandse Gemeenten, Enexis en Attero thans op dit maximum niveau te ramen. Dat leidt tot een voordeel in de begroting van in 2011 oplopend naar in 2013 e.v. Het risico bestaat dat wanneer de bedrijfsresultaten van deze deelnemingen tegenvallen, dit direct gevolgen kan hebben voor de dividenduitkeringen richting de aandeelhouders. Kapitaallasten De kapitaallasten bestaan uit de financieringskosten en afschrijvingen. De gemeente Kerkrade hanteert het concept van totaalfinanciering op concernniveau. Op basis van actuele prognoses en diverse uitgangspunten kan een meevaller op de kapitaallasten worden geraamd. De belangrijkste uitgangspunten omvatten o.a. het maximaal blijven benutten van de kasgeldlimiet van 13 miljoen (kortlopende financiering), het besteden van 15 miljoen Essent-gelden in de periode t/m 2013, het hanteren van een percentage van 2% voor kort geld en 4,5% voor lang geld op basis van de huidige marktomstandigheden en verwachtingen, het huidige niveau van exploitatie-uitgaven/inkomsten en het huidige niveau van het investeringsprogramma met een bepaalde mate van onderuitputting op basis van ervaringscijfers. Hierin is tevens inbegrepen het in de tijd verschuiven van diverse investeringen op basis van actuele prognoses, zoals in paragraaf 6 wordt toegelicht. Per saldo kan op basis van genoemde uitgangspunten en verschuivingen een structureel voordeel van worden geraamd op de kapitaallasten vanaf. Reserve OBK en reserve WMO De reserve OBK en de reserve WMO staan onder druk. Uit beide reserves wordt structureel geld onttrokken, bij reserve OBK ten behoeve van de wijkontwikkelingsplannen ( jaarlijks) en bij de reserve WMO ten gunste van de exploitatie (circa vanaf 2013, in de jaren ervoor betreft het hogere bedragen). Bij ongewijzigd beleid zal de reserve WMO eind 2013 zelfs fors negatief afsluiten. Bij de reserve OBK is dat nog niet het geval, maar het is sterk afhankelijk van de realisatie van de geraamde opbrengsten. Dat is met de nodige risico s omgeven. Inzake de uitvoering van de Wmo wordt aangetekend, dat in de periode van 2007 t/m een bedrag van ruim via de algemene uitkering ontvangen Wmo gelden, niet ten gunste van de uitvoering van de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning zijn verantwoord, maar zijn opgenomen in de algemene uitkering. De WMO-geldstroom binnen de algemene uitkering is namelijk binnen de huidige regelgeving en praktijk een algemeen, niet gelabeld dekkingsmiddel. De lokale uitvoering van de beleidstaak individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning kenmerkt zich door een gerealiseerde onderuitputting van gemiddeld 8,3%, gemeten over de periode van 2007 t/m en afgezet tegen de daadwerkelijk via de algemene uitkering ontvangen Wmo gelden. Indien een middelenbeleid was gevolgd waarbij de via de algemene uitkering voor bepaalde gemeentelijke taken ontvangen gelden toegerekend worden naar die betreffende gemeentelijke taak, dan was de bodem van de egalisatiereserve Wmo nog lang niet in zicht geweest. Op basis hiervan was het niet voor de hand liggend het nadeel Wmo binnen de algemene uitkering van circa (zie toelichting bij algemene uitkering) automatisch taakstellend door te schuiven naar de uitvoering van de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning. Het structureel geld onttrekken aan reserves is financieel niet verstandig en kan overigens ook de provinciale toezichthouder niet bekoren. Negatieve reserves zijn helemaal niet toegestaan op grond van de verslaggevingsvoorschriften. Voorgesteld wordt om het structureel geld ontrekken aan deze reserves te verminderen, waardoor de druk wordt verlaagd. Het betreft dan vanaf 2013 een bedrag van , waarvan voor OBK en voor WMO. Bij wijze van ingroei is voor 2012 de helft hiervan opgenomen. Overigens maken de uitgaven wijkontwikkelingsplannen en WMO deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Het thans verminderen van de huidige druk op deze reserves laat onverlet dat men kritisch dient te blijven kijken naar het uitgavenniveau. 7

12 Reserve parkeerfonds exploitatie De reserve parkeerfonds exploitatie dient om fluctuaties in de exploitatie af te vlakken en als eerste risicobuffer om tegenvallers op te vangen. In paragraaf 3 is een meerjarig overzicht gegeven van het verloop van deze reserve. Het positieve begrotingssaldo van deze Najaarsnota wordt aan deze reserve toegevoegd. Beleidsveld 4: Economie en toerisme Bedrijventerreinen De Tender Investeringsprogramma s Provincies (TIPP) is een subsidieregeling bedoeld om een stimulans te geven aan bepaalde projecten gerelateerd aan bedrijventerreinen. De Provincie Limburg heeft de bijdrage voor Limburg verdeeld over diverse projecten, waaronder het Kerkraadse revitaliseringsproject bedrijventerrein Spekholzerheide. Dit project is inmiddels succesvol uitgevoerd en afgerekend. Als gevolg van een fors lager uitgevallen subsidiabele kostenstructuur van een ander project elders, is echter achteraf voor het project Spekholzerheide de investeringssubsidie circa hoger vastgesteld. Aangezien de kosten voor dit project al volledig waren opgenomen in de gemeentelijke boekhouding, ontstaat er per saldo een vrij aanwendbaar overschot. Het bedrijventerrein Willem Sophia is door de Provincie aangewezen als sterk verouderd en is binnen de regio Parkstad Limburg opgenomen in het uitvoeringsprogramma Revitalisering. Het komt dan ook bij uitstek in aanmerking voor herstructurering en bijdragen van derden. Hiervoor waren nog geen gemeentelijke middelen geraamd. Zonder cofinanciering komt de gemeente echter niet in aanmerking voor bijdragen van derden (Provincie, Liof, Rijk, Europa). Bijna de helft van de Kerkraadse werkgelegenheid is ondergebracht op de bedrijventerreinen. Vanwege behoud en uitbouw van werkgelegenheid dient te worden geïnvesteerd in een gunstig vestigingsklimaat op de bedrijventerreinen. Aangezien dit overschot vanuit de TIPP is ontstaan, ligt het in de rede om het overschot aan te wenden voor de herontwikkeling van bedrijventerreinen. Derhalve wordt voorgesteld het overschot van afgerond te reserveren voor het herontwikkelingsproject Willem Sophia. Voor het begrotingssaldo heeft dit geen gevolgen. Startersregeling In de Najaarsnota 2009 was voorgesteld de regeling in verband met het verstrekken van startersleningen per 1 oktober in te trekken. Reden hiervoor was dat de animo om deel te nemen uiterst beperkt was, ondanks versoepeling van de voorwaarden. In is de situatie evenwel veranderd. Naast de gemeentelijke startersregeling konden destijds koopstarters ook een beroep doen op een andere (landelijke) regeling; de Wet bevordering eigenwoningbezit (BEW, ook wel bekend onder de naam Koopsubsidieregeling). De beschikbare rijksbudgetten voor de BEW zijn inmiddels uitgeput. Als gevolg hiervan is het aantal verstrekte startersleningen in onze gemeente toegenomen ten opzichte van de voorgaande jaren. Daarom stellen wij voor om de werkingsduur van de Verordening VROM starterslening gemeente Kerkrade 2007 met 1 jaar te verlengen tot 1 oktober Dit heeft geen gevolgen voor het begrotingssaldo /2011. Beleidsveld 5: Veiligheid en handhaving Bouwleges De bouwleges blijven achter ten opzichte van de begroting door de algemene economische situatie en het steeds meer vergunningvrij mogen bouwen op basis van rijksregelgeving. Daardoor zullen de inkomsten met circa achterblijven. De inkomsten en daarmee samenhangende uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. 8

13 Brandweer In de commissie AZM van juni heeft u kennis kunnen nemen van de diverse financiële meningsverschillen c.q. problematieken rondom de Gemeenschappelijke Regeling Brandweer/GHOR Zuid-Limburg in het kader van het vaststellen van hun ontwerpbegroting 2011 en hun jaarrekening Thans wordt voorgesteld om de btw-kosten die uiteindelijk ten laste van de begroting van de gemeente komen voor een bedrag van structureel op te nemen vanaf. Voorts wordt voorgesteld de kosten overgangsrecht Functioneel Leeftijds Ontslag voor een bedrag van structureel op te nemen vanaf De genoemde bedragen zijn inschattingen op dit moment, de definitieve uitkomst zal pas later bekend worden. Overigens wordt momenteel bij de Brandweer nagedacht over bezuinigingsvoorstellen die in hun begroting 2011 kunnen worden verwerkt. Beleidsveld 6: Jeugd Voorgezet onderwijs exploitatiebijdragen De exploitatiebijdragen t.b.v. de Campus konden in augustus definitief worden vastgesteld, omdat inmiddels op de laatste discussiepunten (energiekosten, bewaking/beveiligingskosten) helderheid was ontstaan. Thans blijkt dat de Muziekschool en Vazom te weinig middelen hebben om de exploitatiekosten Campus zelf volledig te financieren. Daarom wordt voorgesteld de exploitatiebijdrage t.b.v. de Campus voor deze instellingen structureel te verhogen met een bedrag van vanaf. Samen met hen zal onderzocht worden of in de toekomst bij de exploitatie Campus besparingen mogelijk zijn. Beleidsveld 8: Zorg WMO Overeenkomstig de prijsindexbepalingen in de raamovereenkomst zijn de tarieven van de zorgaanbieders hulp bij huishouden bijgesteld, hetgeen leidt tot een nadeel van in het jaar en een nadeel van vanaf Deze worden vooralsnog gedekt uit de reserve WMO. Dit heeft geen gevolgen voor het begrotingssaldo. De uitgaven WMO maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt, kan deze voorlopige dekkingswijze nog worden aangepast. Bijzondere bijstand De uitgaven aan bijzondere bijstand zijn, voornamelijk als gevolg van de toename van het aantal aanvragen voor een bijdrage in de kosten van budgetbegeleiding, in toegenomen. Dit noopt tot een budgettaire bijstelling van in het jaar. De uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. Inburgering De Minister stelt in extra middelen ter beschikking voor gemeenten die hun ambitieniveau van het aantal te realiseren inburgeringstrajecten hebben verhoogd ( ). Daarnaast zijn er via een decentralisatie-uitkering in de juni-circulaire extra middelen beschikbaar gesteld voor het organiseren van opstapcursussen om inburgeraars meer bewust te maken van nut en noodzaak tot alfabetisering en inburgering ( ). In totaliteit gaat het derhalve om een bedrag van aan inkomsten, waar evenveel uitgaven tegenover zullen staan. Ter realisatie van de extra ambities zijn uitvoeringscontracten afgesloten met het Arcus College en de Stichting Impuls. Voorzover bedragen ultimo nog niet daadwerkelijk zijn besteed, zullen deze worden gereserveerd danwel als nog openstaande verplichting op de balans worden opgenomen conform de voorschriften. Voor het begrotingssaldo heeft dit geen gevolgen. 9

14 Schuldhulpverlening In verband met de economische crisis heeft het Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij Algemene Maatregel van Bestuur een specifieke uitkering beschikbaar gesteld voor extra maatregelen ter voorkoming en oplossing van problematische schuldensituaties. Het gaat om een bedrag van in en een bedrag van in De geoormerkte, niet-bestede, middelen zullen bij de Sisa-verantwoording 2011 worden afgerekend. Middels het met de Kredietbank Limburg en de Stichting Impuls afgesloten convenant "Vroeg Eropaf" is aan een deel van deze extra middelen een bestemming gegeven. Aanvullende bestedingsmogelijkheden zullen nog verder vorm krijgen. Per saldo heeft dit geen gevolgen voor de begroting /2011. Beleidsveld 9: Werk en inkomen Langdurigheidstoeslag Door beleidsbijstellingen, waar onder het terugbrengen van de referte-eis van 5 naar 3 jaar, en de, mede als gevolg van de economische teruggang, toename van het aantal aanvragen zijn de uitgaven over ten opzichte van voorgaande jaren aanzienlijk gestegen. Dit noopt tot een budgettaire bijstelling van in het jaar. De uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. Rijksbijdrage FWI In juli heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn voornemen tot aanpassing van de vangnetregeling MAU aangekondigd. De belangrijkste wijzigingen houden in het laten vervallen van het budgetplafond en het achteraf vaststellen van de aanvullende uitkering op basis van de werkelijke tekorten. De voorgenomen wijziging gaat terugwerkend vanaf 2009 gelden. Voor Kerkrade betekent dit dat er over de jaren 2009 tot en met 2011 een hogere aanvullende uitkering zal worden ontvangen. Hierdoor zal het, na de aanvullende uitkering, resterende tekort over de jaren 2009 tot en met 2011 met respectievelijk 2,7, 1,4 en 1,8 miljoen afnemen. Omdat het jaar 2009 al is afgesloten, worden de jaren 2009 en nu beide in de jaarschijf opgenomen ( 4,1 miljoen). In de actuele meerjarenbegroting is vanaf 2012 al rekening gehouden met de ontvangst van een hogere aanvullende uitkering. De verbeterde MAU compenseert tevens de recent aangekondigde kortingen op het landelijke macrobudget FWI, voor Kerkrade becijferd op circa 2 miljoen. Participatiebudget (onderdeel schuldhulpverlening) In verband met de onderbesteding van het Participatiebudget zijn de kosten voor schuldhulpverlening over 2009 deels onder de dekking van deze geoormerkte rijksmiddelen gebracht. Gezien de ruimte in het participatiebudget kan deze lijn voor worden doorgetrokken (voordeel ). De mogelijkheid om deze kosten meerjarig, vanaf 2011, ten laste van het Participatiebudget te brengen is mede afhankelijk van de bestuurlijke keuzes met betrekking tot de inzet van deze geoormerkte rijksmiddelen (voorstellen werkgroep bezuinigingen ). Beleidsveld 10: Bestuur en bedrijfsvoering Verkiezingen Met de actuele verkiezingscyclus moet rekening worden gehouden met 3 verkiezingen in 2014 (Tweede Kamer, gemeente, Europa) en 1 verkiezing in 2015 (Provincie). Dit noopt tot een ophoging van het budget 2014 en 2015 van resp De jaarschijf 2015 zal overigens pas in de Voorjaarsnota 2011 worden opgenomen. De bedrijfsvoeringsonderwerpen komen hierna aan bod bij Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering. 10

15 Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering P-budget In juli is het Arbeidsvoorwaardenakkoord (CAO) tot stand gekomen, met daarin als resultaat van de onderhandelingen van de werkgevers en vakbonden o.a. een eenmalige aanvullende uitkering van 0,5% van het jaarsalaris in augustus, een verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,5% per 1 januari, een salarisverhoging van 0,5% per 1 januari 2011 en een verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,5% per 1 januari De premie WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is (landelijk) sterk gestegen vanwege de opgelopen kosten. De verwachting is dat deze premie verder zal stijgen. Het kabinet was overeenkomstig het coalitieakkoord voornemens om per januari 2011 de WGA volledig te privatiseren. De verwachting blijft dat de privatisering van de WGA er komt. In geval van verplichte privatisering moet iedere werkgever uit het publieke bestel stappen. Op basis van het huidige personeelsbestand en de mogelijke financiële risico s bij privatisering, is het voor Kerkrade voordeliger om het eigen risico WGA voortaan zelf te dragen. In 2008 en 2009 zijn overigens al circa resp werkgevers in Nederland ons voorgegaan. Dit levert naar verwachting een structurele besparing van circa op, mits het aantal WGA-gevallen niet sterk toeneemt. In dat geval is in de toekomst herverzekeren mogelijk, echter tegen de premiecondities die dan gelden. De totale loonsomgerelateerde ontwikkelingen nopen per saldo tot een bijstelling van in en vanaf Integrale dienstverlening In haar visie op publieke dienstverlening heeft de gemeente Kerkrade aansluiting gezocht bij het landelijk uit te rollen Antwoord concept. Het informatiebeleidsplan Alle ballen verzamelen (2007-), alsmede het dienstverleningsontwerp gemeente Kerkrade (november 2009) vormen in hun samenhang de onderlegger voor de ontwikkeling van het Klantcontactcentrum (oktober 2009). De ontwikkelingen moeten er toe leiden dat de gemeente in 2015 voldoet aan de voorwaarden die van Rijkswege worden opgelegd in het kader van publieke dienstverlening en daarmee tevens kan anticiperen op verdere ontwikkelingen richting De zgn. strategische agenda dienstverlening wordt verder uitgewerkt. De bijbehorende investeringskosten kunnen worden gedekt uit de beschikbare ruimte voor ICT-projecten. Met betrekking tot de exploitatie is echter een aanvullend budget nodig van structureel vanaf. Enerzijds voor de bekostiging van de geschetste nieuwe ontwikkelingen, anderzijds omdat er in het kader van andere wettelijke verplichtingen (opgenomen in het informatiebeleidsplan) projecten zijn uitgevoerd zonder dat daartegenover na afloop van het project voldoende reguliere dekkingsmiddelen bleken voorzien. Automatisering De reguliere automatiseringskosten vallen de komende jaren hoger uit. Ten aanzien van de storage/opslagcapaciteit ontstaat vanaf een onvermijdelijk tekort in termen van onderhoudskosten. Verder zijn de onderhoudskosten van software (centrale en decentrale applicaties) de afgelopen jaren gestegen m.n. door contractuele indexaties. Dat zal de komende jaren ook het geval zijn, waardoor incidentele afdekking niet meer verantwoord is. Daarnaast biedt het budget geen ruimte meer om externe expertise in te schakelen in geval van verstoringen of preventief onderhoud om uiteindelijk de dienstverlening op een professionele wijze te kunnen leveren. Overigens maakt de gemeente Kerkrade slechts gebruik van de standaard fabrieksgaranties op hardware. Per saldo levert dit de volgende nadelen op: -/ (), 0 (2011), -/ (2012), -/ (2013), -/ (2014 e.v.). 11

16 Eerste resultaten werkgroep bezuinigingen Naar aanleiding van de eerste resultaten van de werkgroep bezuinigingen konden enkele posten nog worden meegenomen in deze Najaarsnota. Deze kwalificeerden namelijk als laaghangend fruit, oftewel posten waarop besparingen mogelijk zijn zonder gevolgen voor stad of burgers. Het betreft hier een correctie op de opbrengsten 2011 e.v. van naheffingsaanslagen parkeren (-/ ), waar extra inkomsten van het Centraal Justitieel Incassobureau tegenover staan ( ), een vrijval uit de reserve liquidatie sanering mijnterrein ( in ), diverse kleinere budgetverlagingen bij een viertal producten in verband met minder noodzakelijke kosten/bijdragen ( in 2011, vanaf 2012), een aanpassing van het budget rekenkamercommissie naar het normbedrag van 1 per inwoner (afgerond vanaf ), een meevaller voor het product stortkade door lagere storttarieven en minder aanbod grof huishoudelijk afval ( in 2011 oplopend naar vanaf 2013) en een aanpassing van het studie- en opleidingsbudget van de griffie, omdat blijkt dat in de jaren dat er geen gemeentelijke verkiezingen zijn de budgetbehoefte lager is ( in de jaren ). In totaliteit geeft dit de volgende reeks voor de exploitatie: ( bedragen x ) Overige bedrijfsvoeringsmutaties Er zijn nog enkele kleinere mutaties die gerelateerd zijn aan bedrijfsvoering. Dit betreft het Kerkraads deel van de kosten van een regioarcheoloog gedurende 2 jaar met daarna een evaluatie (-/ in en 2011), kosten GGD/Halt (-/ in 2011, -/ in 2012 e.v.), kosten voor een onderzoek in het kader van behoud en ontwikkeling Abdij Rolduc (-/ in ) en meerkosten in verband met de (wettelijk verplicht) te intensiveren inspecties van kinderopvangcentra (-/ vanaf 2011). In totaliteit geeft dit de volgende reeks voor de exploitatie: ( bedragen x ) /- 28 -/- 71 -/- 37 -/- 37 -/ Toelichting investeringen en leningen Duurzaam veilig (beleidsveld 2) Hiervoor is al ingegaan op de eerste resultaten voor de exploitatie van de werkgroep bezuinigingen die nog in deze Najaarsnota konden worden meegenomen. In de investeringssfeer is de verschuiving van de investeringen verkeer en vervoer - duurzaam veilig (-/ in 2012, -/ in 2013, in 2014) reeds in deze Najaarsnota verwerkt. Onderwijshuisvesting (beleidsveld 6) In navolging van de overige investeringen die ten laste komen van de reserve onderwijshuisvesting, is nu ook het investeringsbedrag nieuwbouw basisschool Plein dat ten laste komt van deze reserve ( 1,7 miljoen, jaarschijf 2012) zichtbaar gemaakt in het investeringsprogramma, bijlage C, bij onderdeel II. Overige investeringen. Gemeenschapshuizen (beleidsveld 7) Zie paragraaf 3 voor wat betreft de verwerking van het aanbestedingsvoordeel Socioproject van ten gunste van de algemene middelen (i.c. de reserve parkeerfonds). 12

17 Verschuivingen investeringsprogramma (diverse beleidsvelden) Op basis van actuele prognoses zijn een aantal investeringen in de tijd gezien verschoven, waardoor het meerjarig investeringsprogramma als volgt wijzigt: (bedragen x ) omschrijving I. Reguliere investeringen (kp) vervanging GBA-pakket (kp) diverse transportmiddelen * 80 (04) Euregionaal eurodepark (06) scouting gregor brokamp (07) groot onderhoud en renovatie sportvelden (10) stemmachines (11) regulier wegen, straten, pleinen * / ** (11) gemeentelijke gebouwen (11) openbaar groen vervanging/reconstr. * - 33 (11) openbaar groen, project groene vingers II. Overige investeringen (07) kunstgrasvelden (parkeerfonds) *** (07) kunstgrasvelden (structuurfonds) (11) riolen (reserve riolen) III. OBK investeringen (1) afbouw centrum (reserve obk) * De toename van bij diverse transportmiddelen kan worden gedekt door een afname van bij wegen, straten, pleinen en een afname van bij openbaar groen. ** Door het investeringsvolume van reguliere wegen, straten en pleinen eenmalig te verlagen met in ontstaat er een vrijval van kapitaallasten. Deze vrijvallende middelen zijn aangewend ter afdekking van de loonkosten van een werkvoorbereider/toezichthouder bij de afdeling Openbare Ruimte. *** De naam sportpark Carisborg is gewijzigd naar kunstgrasvelden, daar dit een betere omschrijving is. Het betreft namelijk de kunstgrasvelden KVC Oranje en RKVV Haanrade, welke deels uit de reserve parkeerfonds en deels uit het structuurfonds worden bekostigd. Het effect van alle in deze paragraaf genoemde mutaties en van nog enkele verschuivingen in verwachte bestedingsmomenten van de reeds gevoteerde kredieten, is meegenomen in de berekening van het totale voordeel op de kapitaallasten, zoals genoemd in paragraaf 5 (beleidsveld 0). In bijlage C treft u aan een verloopoverzicht van de uitputting per 2 september alsook een geactualiseerd investeringsprogramma

18 7. Beslispunten Voorgesteld wordt in te stemmen met de financiële consequenties van de beleidsmutaties zoals toegelicht. De financiële consequenties zijn vertaald in de begrotingswijziging die is opgenomen in de nota van toelichting. 14

19 Recapitulatie baten en lasten per beleidsveld Bijlage A tot en met najaarsnota ( x ) nr omschrijving beleidsveld bijgestelde bijgestelde meerjaren meerjaren meerjaren begroting begroting begroting begroting begroting Lasten 00 Algemene dekkingsmiddelen Bouwen en wonen Verkeer en vervoer Milieu Economie en toerisme Veiligheid en handhaving Jeugd Welzijn, sport en cultuur Zorg Werk en inkomen Bestuur en bedrijfsvoering Beheer Totaal lasten Baten 00 Algemene dekkingsmiddelen Bouwen en wonen Verkeer en vervoer Milieu Economie en toerisme Veiligheid en handhaving Jeugd Welzijn, sport en cultuur Zorg Werk en inkomen Bestuur en bedrijfsvoering Beheer Totaal baten Resultaat voor bestemming nr omschrijving beleidsveld bijgestelde bijgestelde meerjaren meerjaren meerjaren begroting begroting begroting begroting begroting Mutaties reserves - toevoegingen 00 Algemene dekkingsmiddelen Bouwen en wonen Milieu Economie en toerisme Totaal toevoegingen Mutaties reserves - onttrekkingen 00 Algemene dekkingsmiddelen Bouwen en wonen Milieu Beheer Totaal onttrekkingen Saldo mutaties reserves Resultaat na bestemming

20 Verloop begrotingssaldo Bijlage B Beleidsveld saldo Voorjaarsnota algemene uitkering dividenden kapitaallasten reserve obk en reserve wmo bouwleges brandweer voortgezet onderwijs exploitatiebijdragen bijzondere bijstand langdurigheidstoeslag rijksbijdrage FWI participatiebudget (ond. schuldhulpverlening) verkiezingen diverse mutaties relatie bedrijfsvoering p-budget kp integrale dienstverlening kp automatisering kp eerste resultaten "werkgroep bezuinigingen" div overige bedrijfsvoeringsmutaties div reserve parkeerfonds exploitatie saldo begroting Najaarsnota Indicatie mogelijke rijksbezuinigingen

21 nr. blv. omschrijving VERLOOP INVESTERINGSPROGRAMMA bedragen x euro actuele raming gevoteerd uitputting per 15 september restant budget kp. ICT investeringen kp. projecten informatiebeleidsplan kp. diverse transportmiddelen onvermijdbaar verkeer en vervoer: duurzaam veilig parkeren euregionaal eurodepark gemeenschapshuizen tenniscomplexen groot onderhoud en renovatie sportvelden Interregproject BIO-Ecologica reguliere ICT projecten SoZaWe regulier wegen, straten en pleinen civieltechnische kunstwerken openbare verlichting gemeentelijke gebouwen herinrichting park Erenstein openbaar groen, vervanging, reconstructie openbaar groen, project groene vingers vastgoed info systeem totaal reguliere investeringen nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 06 blokkenberg (parkeerfonds) onderwijsvoorzieningen gemeenschapshuizen (parkeerfonds) tenniscomplexen (parkeerfonds) sportpark Carisborg/kunstgrasvelden (parkeerfonds) wmo-hulpmiddelen herontwikk. Atriumterrein (structuurfonds) riolen totaal overige investeringen nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 01 inrichting bedrijventerreinen totaal obk investeringen nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 07 lening Holding Stadion Kerkrade BV verstrekte leningen totaal verstrekte leningen totale investeringen en leningen

22 nr. u/v omschrijving I Reguliere investeringen raming raming 2011 bedragen x euro raming 2012 raming 2013 raming 2014 Bijlage C raming kp. v vervanging GBA-pakket njn kp. v ICT investeringen kp. u projecten informatiebeleidsplan kp. v diverse transportmiddelen njn u onvermijdbaar u verkeer en vervoer: duurzaam veilig njn v parkeren u euregionaal eurodepark njn u gymzaal plein u scouting gregor brokamp njn u gemeenschapshuizen u tenniscomplexen v groot onderhoud en renovatie sportvelden u Interregproject BIO-Ecologica v reguliere ICT projecten SoZaWe v stemmachines njn v regulier wegen, straten en pleinen njn v civieltechnische kunstwerken v openbare verlichting v gemeentelijke gebouwen njn v herinrichting park Erenstein v openbaar groen, vervanging, reconstructie njn u openbaar groen, project groene vingers njn v vastgoed info systeem totaal reguliere investeringen II Overige investeringen 06 u blokkenberg (parkeerfonds) u onderwijsvoorzieningen u nieuwbouw basisschool Plein njn u gemeenschapshuizen (parkeerfonds) u tenniscomplexen (parkeerfonds) u kunstgrasvelden (parkeerfonds) njn u kunstgrasvelden (structuurfonds) njn v wmo-hulpmiddelen u herontwik.atriumterrein (structuurfonds) u buitenring v riolen njn totaal overige investeringen III OBK Investeringen 01 u inrichting bedrijventerreinen u afbouw centrum njn totaal obk investeringen IV Leningen 07 u lening Holding Stadion Kerkrade BV u verstrekte leningen totaal leningen totale investeringen en leningen