Stephan Mantel, Hoofd Wereldbodemmuseum. ISRIC World Soil Information, Wageningen. KNAG Onderwijsdag 2014

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Stephan Mantel, Hoofd Wereldbodemmuseum. ISRIC World Soil Information, Wageningen. KNAG Onderwijsdag 2014"

Marleen Lemmens
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De wereld van bodems en de bodems van de wereld Stephan Mantel, Hoofd Wereldbodemmuseum ISRIC World Soil Information, Wageningen

voorzover die door planten beworteld is of kan worden, en/ of voorzover die onder invloed van fysische, chemische

2 Wat is bodem? Bodem bovenste, losse deel van de aarde, waarin de plantenwortels groeien De bovenste laag van de aardkorst voorzover die door planten beworteld is of kan worden, en/ of voorzover die onder invloed van fysische, chemische of biologische processen is veranderd') Een mengsel van minerale gronddeeltjes, organisch materiaal, water en lucht Land Land is een ecosysteem waar bodem, landschap, terrein, vegetatie, water en klimaat een onderdeel van zijn

3 Bodemeigenschappen vast gas vloeibaar levend } } Organisch dood } Mineraal Chemisch Fysisch Biologisch

4 Bodems zijn variabel met diepte en over het landoppervlak. De grenzen tussen verschillende bodems in het landschap zijn vaak geleidelijk

5 et bodemprofiel Een bodemprofiel is een verticale doorsnede van de bodem

6 Bodems in het veld Podzol

7 Microbial biomass decreases with depth Depth (cm)

8 Soil food web

9 Mieren als architecten. Youtube:

10 5 bodemvormende factoren: Klimaat Organismen (flora, fauna) Reliëf (topografie) Moedermateriaal Tijd

12 Bodemfuncties Basis voor biomassa productie Filter, buffer(b.v. CO 2!) Leefgebied en genenpool Fundering Bron van ruwe materialen Historisch archief Tekeningen: a single gram of soil may contain millions of individual and several thousand species of bacteria (Torsvik et al., 1994).

13 Bodemprofiel 1: Eerdgrond of plaggenbodem

16 Bodemprofiel 2: stadsbodem Hilversum

19 Bodemprofiel 3: Chernozem, het zwarte goud van de steppe Steppen droge, open graslanden in the gematigde streken seizoenen: - Nat in voorjaar en vroege zomer - Droog in late zomer - Koude winter

20 Zonaliteitsbeginsel van de bodem Klimaat van de steppe bodems vochtiger ( mm) Phaeozems minder continentaal ( mm) Chernozems Uitspoeling Biomassa Microbiële omzetting Regenval > evaptranspiratie droger ( mm) meer landklimaat Kastanozems Uitspoeling Biomassa bioturbatie Evapotranspiratie > regenval

23 Bodemprofiel 4: Bodem en vuur

Laki, Iceland - 1783 Disaster: Icelandic

24 Laki, Iceland Disaster: Icelandic society disrupted 10 year (global) climate change Coldest winter ever in US 1784 Famines in India and Egypt Victims in UK (sulphur clouds)

25 Gebruik van bodem informatie

26 Green Water Credits (GWC) is Voorbeeld 1: Green Water Credits een investeringsmechanisme dat landgebruikers bovenstrooms ondersteunt bij het toepassen van duurzaam bodem- en landbeheer die meer groen water opleveren Voorbeeld 1: WIN WIN Green Water Credits Compensatie van water leveranciers door water gebruikers voor specifieke waterbeheersdiensten 26

27 Voorbeeld 2: Planning van duurzaam bosbeheer en de bodem

28 Berau (Oost-Kalimantan Indonesië) heeft bos met hoge biodiversiteit

29 Bos in en aan de rand van de consessie staat onder druk door: Transmigratie bosbranden Kaalslag en plantage-ontwikkeling Mijnbouw Illegale kap

30 Lokale bevoking bestaat uit Dayakstammen en transmigranten uit andere eilanden zoals, Sulawesi, Lombok en Java Zwaluwnestverzamelaars in bos in karstgebied Dayak jager Transmigranten landbouw

31 Zwerflandbouw is traditionele vorm van voedselproductie. In oorpsrong duurzaam, maar door verkorte rotatiecycli nu onduurzaam (gebrek aan herstel land en bodem)

32 Bodemerosie is extreem wanneer bodem onbeschermd wordt gelaten -> landbouw is dan niet meer mogelijk en boshergroei is sterk beperkt

35 Soortenarm bos op witte zanden ; tropische podzolen

36 Zure rood-gele en verweerde bodem Typic Paleudult (helling 4%) Aluminium gehalte in ondergrond is hoog: beperkt KNAG Onderwijsdag wortelgroei 2014

37 Kap op steile helling Typic Dystropept (helling 70%) Bovenlaag is afgespoeld Bodem is verjongd (moet zich opnieuw vormen) Tree root Rots fragmenten Rots

38 USLI: Erosie risico (zonder vegetatie) = hoog = middel = laag

39 Ecosysteem stabiliteit hoog middel laag

40 Prioriteitgebieden voor biodiversiteitsconservering hoog middel laag

41 Bosbeheerplanning Nature conservation Selective felling other/transmigration

Landgebruiksplanning op 3 niveau s Sub-nationaal niveau (534.841km 2 ) Mantel S, Wösten H and Verhagen J 2007.

Report 2007/01, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen Mantel S, Tyrie GR and Gunawan A 2002.

42 Landgebruiksplanning op 3 niveau s Sub-nationaal niveau ( km 2 ) Mantel S, Wösten H and Verhagen J Land Suitability for Oil Palm in Kalima Indonesia. Report 2007/01, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen Mantel S, Tyrie GR and Gunawan A Land use planning using a soil and te database in the Berau regency, Indonesia. 17th World Congress of Soil Science science: Confronting KNAG new realities Onderwijsdag in the 21st century, Bangkok 2014 Thailand, pp 1

43 Landgeschiktheid voor oliepalmaanplant Mantel S, Wösten H and Verhagen J Land Suitability for Oil Palm in Kalimantan, Indonesia, ISRIC, ALTERRA, PRI, Wageningen

Vragen/opmerkingen?? Info: stephan.mantel@wur.nl Webadres: www.isric.

45 Vragen/opmerkingen?? Info: Webadres: Wereldbodemmuseum:

Vergelijkbare documenten

De bodem waarvan wij leven

De bodem waarvan wij leven Hilvarenbeek Ad Havermans adhavermans@concepts.nl 18 mei 2015 1 Inhoud van de presentatie 1. 2015 Het jaar van de bodem 2. Over geologie en bodemkunde 3. Bodemvormende processen