BEST of SlATES. VolUME 4

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BEST of SlATES. VolUME 4"

Transcriptie

1 BEST of SlATES VolUME 4

2

3 BEST OF SLATES VOLUME 4

4 Redactie en lay-out Rédaction et mise en pages Gudrun Krämer, Karl Krämer Verlag Stuttgart Hertekening van de plannen Adaptation des plans Andrea Arnold Karl Krämer Verlag Stuttgart Vertaling Traduction AFT Mechels Vertaalbureau bvba, Begijnendijk Printing Impression CLAES printing, St-Pieters-Leeuw Karl Krämer Verlag Stuttgart 2014 All rights reserved. Alle rechten voorbehouden. Tous droits réservés Printed in Belgium. Gedrukt in België. Imprimé en Belgique ISBN

5 INHOUDSOPGAVE SOMMAIRE INLEIDING INTRODUCTION WOONZORGCENTRUM IN MIDDELKERKE CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS À MIDDELKERKE Vandenbussche- D ejonghe bvba WELLNESSCENTRUM IN MAINVAULT CENTRE DE BIEN-ÊTRE À MAINVAULT H & V Architecture WONING MET ATELIER EN STUDIO IN LUBBEEK HABITATION / ATELIER ET STUDIO À LUBBEEK Peter Kint Architecten WOONHUIS IN MALMEDY HABITATION À MALMEDY Bastin & Becker EENGEZINSWONING IN MARENNE MAISON UNIFAMILIALE À MARENNE Pierre Poncelet architecture EENGEZINSWONING IN NIJLEN MAISON UNIFAMILIALE À NIJLEN Bellemans Architecten bvba ADMINISTRATIEF CENTRUM IN ANTOING CENTRE ADMINISTRATIF D ANTOING Pierre Petit + Luc Moulin SCHOOL EN CULTUURCENTRUM IN RONSE ACADÉMIE ET CENTRE CULTUREL À RENAIX evr-architecten SENIORENWONINGEN IN EEKLO HABITATIONS POUR PERSONNES DU TROISÈME ÂGE À EEKLO AMV Architecten APPARTEMENTSGEBOUW IN RUMBEKE APPARTEMENTS À RUMBEKE Fien Vandenberghe EENGEZINSWONING IN LUXEMBOURG MAISON INDIVIDUELLE À LUXEMBOURG Christian Bauer Associés WOON- EN HANDELSPAND IN TESSENDERLO COMPLEXE À USAGE MIXTE RÉSIDENTIEL ET COMMERCIAL À TESSENDERLO Architectenburo Bart Coenen APPARTEMENTSGEBOUW MET HANDELS- ZAKEN IN ZEDELGEM IMMEUBLE À APPARTEMENTS ET COMMERCES À ZEDELGEM Toon Breyne bvba PASSIEFWONING IN MERELBEKE HABITATION PASSIVE À MERELBEKE Ignace Dustoulin Dominique Van Cauwenberghe KLEUTERSCHOOL IN MAINZ JARDIN D ENFANTS À MAINZ Hille Architekten + Stadtplaner ZORGCENTRUM IN S-HEER ARENDSKERKE CENTRE RÉSIDENTIELDE SOINS À S-HEER ARENDSKERKE Domen Architecten SENIORENWONINGEN IN DUBLIN RÉSIDENCES POUR LE TROISIÈME ÂGE À DUBLIN City Architects Division of Dublin City Council EENGEZINSWONING IN MECHERNICH MAISON UNIFAMILIALE À MECHERNICH Architekt Michael Danke DORPSHUIS IN BRUNEHAUT MAISON DE VILLAGE À BRUNEHAUT Atelier d architecture Barbara Noirhomme EENGEZINSWONING IN BURGKUNSTADT MAISON UNIFAMILIALE À BURGKUNSTADT H2M Architekten + Stadtplaner EENGEZINSWONING IN NAMEN MAISON UNIFAMILIALE À NAMUR AND ROL architecture VRAGEN AAN QUESTIONS À Annvéronike Roland + Georg Schmidthals VRAGEN AAN QUESTIONS À Sala Makumbundu UITBREIDING FUNERARIUM VAN STABROEK EXTENSION DU FUNERARIUM DE STABROEK Mertens-Architecten EENGEZINSWONING IN SEILLES MAISON UNIFAMILIALE À SEILLES Grégory Milquet EENGEZINSWONING IN HARCHIES MAISON UNIFAMILIALE À HARCHIES AUDE Architectes EENGEZINSWONING IN ROCHEFORT MAISON UNIFAMILIALE À ROCHEFORT Maurice Schoofs VRAGEN AAN QUESTIONS À Jeremy Wales WONINGEN IN DUNDALK HABITATIONS À DUNDALK McNamee Ltd. WOONCOMPLEX VOOR SENIOREN IN OAKLAND VILLAGE HABITATIONS POUR PERSONNES ÂGÉES À OAKLAND VILLAGE Glancy Nicholls architects SOCIALE HUURWONINGEN IN CONCHES-SUR-GONDOIRE LOGEMENTS SOCIAUX LOCATIFS À CONCHES-SUR-GONDOIRE Chartier-Dalix architectes 26 SOCIALE HUURWONINGEN IN MOLENBEEK HABITATIONS SOCIALES À MOLENBEEK Cipolat_Architecture 54 WONING HALFOPEN BEBOUWING IN TEMSE MAISON MITOYENNE À TEMSE Bas Wauman architectenbureau bvba 78 WOONTOREN IN HAARLEM IMMEUBLE À APPARTEMENTS À HARLEM CASA architecten

6 INLEIDING Hoe veelzijdig vezelcementleien in de architectuur gebruikt kunnen worden, blijkt duidelijk uit de verschillende voorbeelden die in het vierde nummer van Best of Slates worden voorgesteld. Of het nu om een- of meergezinswoningen, appartementsgebouwen, senioren- of verzorgingscentra, kantoor- of industriële gebouwen, vrijetijdsconstructies of onderwijsinstellingen en kleuterscholen gaat, het materiaal vezelcement is zodanig universeel dat het voor alle bouwplannen gebruikt kan worden en desondanks telkens voor een autonoom en modern effect zorgt. Door het ruime aanbod aan diverse formaten en kleuren laten creatieve ideeën en aantrekkelijke materiaalcombinaties zich bovendien probleemloos omzetten. Tegelijkertijd zijn vezelcementleien als geen ander bouwmateriaal geschikt om aansluiting te vinden bij regionale bouw- en materiaaltradities en er een moderne interpretatie aan te geven. De eisen die aan de gebouwschil worden gesteld, worden intussen almaar strenger. Zo moet de bekleding van gevels en daken tegenwoordig niet alleen voor dichtheid en comfort zorgen, ze moet daarnaast ook energie-efficiënt, duurzaam en recycleerbaar zijn. Door hun meerlagige opbouw uit isolatie, dampscherm, draagconstructie en bedaking of gevelbekleding zijn constructies met vezelcementleien dan ook uitgegroeid tot een hoogwaardig bouwelement dat probleemloos aan deze ecologische eisen tegemoet kan komen. Dat geldt echter eveneens in architectonisch opzicht: met haast geen enkel ander bouwmateriaal kunnen gevel- en dakvormen scherper worden vormgegeven dan met vezelcementleien. De kleinformaat leien passen zich immers perfect aan kanten en bogen, overstekken en insprongen aan. Bij enkele voorbeelden die in dit nummer zijn opgenomen, bestaat zelfs de volledige gebouwschil uit vezelcementleien. Ze doen op die manier een sculpturaal volume ontstaan en verlenen zelfs traditionele bouwvormen een moderne aanblik. Wij hopen dat de hier getoonde internationale voorbeelden uit België, Nederland, Ierland, Groot-Brittannië, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland als inspiratiebron kunnen dienen. Verschillende voorbeelden in dit boek werden ten slotte voorzien van een detailtekening op schaal 1:10. Dit zijn echter principiële tekeningen. Vormen, afmetingen, patronen en constructies kunnen van regio tot regio van de hier getoonde voorbeelden verschillen. Wanneer u concrete plannen hebt, doet u er dus altijd goed aan om rechtstreeks contact op te nemen met de fabrikant. INTRODUCTION La versatilité de l ardoise en fibres-ciment et la multitude de ses applications architecturales sont, une fois de plus, illustrées de façon convaincante dans ce Volume 4 de Best of Slates. Qu il s agisse de maisons uni- ou plurifamiliales, d immeubles à appartements, de résidences gériatriques, de bâtiments pour commerces ou bureaux, de centres récréatifs, d écoles ou de jardins d enfants, le fibresciment est un matériau universel au point de satisfaire aux exigences constructives les plus variées tout en procurant un aspect original et contemporain aux réalisations pratiques, quelles qu elles soient. Le large éventail de couleurs et de formats proposés s adapte avec aise et élégance aux idées architecturales les plus créatives. En outre, l ardoise en fibres-ciment est, plus que tout autre matériau, capable de reprendre certaines traditions constructives locales ou régionales et de les transposer en un langage de formes résolument moderne. Les exigences posées aux enveloppes constructives se font plus rigoureuses de jour en jour. Non seulement les revêtements de façade et de toiture doivent-ils garantir étanchéité et confort, on attend également d eux qu ils soient durables, recyclables et efficaces du point de vue énergétique. Avec leur structure multicouches haut rendement isolation, film d étanchéité, structure porteuse et revêtement de toiture ou bardage de façade d après le cas les enveloppes constructives à base d ardoises en fibres-ciment sont devenues des éléments incontournables dans l accomplissement des normes environnementales actuelles. Peu de matériaux créent autant de possibilités architecturales que le fibres-ciment dès qu il s agit de mettre en valeur une toiture ou façade. Le format réduit des ardoises en fibres-ciment permet à l architecte inventif de négocier courbes, arêtes, projections et renfoncements de façade sans le moindre problème. Dans quelques exemples montrés ici, l enveloppe constructive complète se compose d ardoises en fibres-ciment. Ces revêtements uniformes, réalisés d un trait, ont un effet sculptural indéniable et confèrent un aspect résolument contemporain, même aux constructions les plus traditionnelles. Nous osons espérer que les nombreux exemples internationaux rassemblés ici Belgique, Pays-Bas, Irlande, Grande-Bretagne, Lu xem bourg, France et Allemagne retiendront toute votre attention et vous procureront le plaisir qu on associe couramment à la vue des belles choses. De nombreux exemples repris dans cette brochure sont agrémentés de dessins à l échelle 1:10. Il ne s agit néanmoins pas de plans architecturaux au sens propre mais bien d exemples schématiques de solutions individualisées, adaptées aux contingences locales des différents pays. Formes, formats, motifs de pose et techniques de construction peuvent en effet varier d un endroit à l autre. Pour votre planification concrète, nous vous conseillons de prendre contact avec le fabricant. 4

7 5

8 WOONZORGCENTRUM HAERLEBOUT IN MIDDELKERKE CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS HAERLEBOUT À MIDDELKERKE LOCATIE ADRESSE Middelkerke, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Architectenbureau Vandenbussche- Dejonghe bvba, Oostkamp, en et MSDN architecten, Brugge PROJECTGROOTTE m 2 vloeroppervlakte SUPERFICIE 4129 m² de superficie au sol DRAAGSTRUCTUUR Massiefbouw in cellenbeton STRUCTURE PORTEUSE Construction massive en béton cellulaire LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrementdouble KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Gevel, onderste deel verticale doorsnede Façade, partie basse coupe verticale 1 : 10 6

9 De drie delen van het woonzorgcentrum onderscheiden zich qua vormen en materialen. De serviceflats zijn in een ringvormig volume uit zandkleurige baksteen ondergebracht, dat naar de kleur en de textuur van het vroegere duinlandschap verwijst. De woonzorgkamers bevinden zich in vier korte, naar het toegangsplein en het aangrenzende park gerichte gebouwvleugels. Hun met donkere vezelcementleien beklede gevels verlenen deze eenheid een meer stedelijke uitstraling. Beide delen zijn via een balkvormig volume met elkaar verbonden, dat door het samenspel tussen de gordijngevels in glas en de gordijnen met kleurrijke panden een transparante, vrolijke uitstraling krijgt. In dit verbindingsgedeelte bevinden zich woonvertrekken, de polyvalente ruimte en de kantoren. Les trois entités majeures de ce nouveau centre résidentiel de soins se distinguent l une de l autre par les formes et les matériaux. Les unités d habitation assistée sont regroupées dans un volume de forme annulaire, réalisé en briques couleur sable, qui rappelle la texture et les formes des anciens paysages de dunes littorales. Les chambres individuelles de séjour/soins se trouvent dans une deuxième entité comprenant quatre ailes de longueur réduite, orientées en direction de l espace d accès et du parc avoisinant. Les bardages d ardoises foncées en fibres-ciment leur confèrent, en contraste, une allure plus citadine. Ces deux entités architecturales sont reliées par une troisième, un volume parallélépipédique qui, par le jeu subtil des façades-rideau en verre et des jalousies en lamelles multicolores, donne une impression de transparence et d enjouement. Ce volume de liaison abrite des chambres de séjour, une salle poly valente et des bureaux. 7

10 WELLNESSCENTRUM IN MAINVAULT CENTRE DE BIEN-ÊTRE À MAINVAULT LOCATIE ADRESSE Bulle de Détente, Mainvault, B ARCHITECTEN ARCHITECTES H & V Architecture, ATH, B PROJECTGROOTTE 397 m 2 SUPERFICIE 397 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Metselwerk/gewapend beton/ metalen skelet STRUCTURE PORTEUSE Maçonnerie / béton armé/ charpente métallique LEIEN Alterna 60 x 32 dubbele dekking ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 8

11 Het wellnesscentrum ligt in de dalkom bij het binnenrijden van de gemeente Mainvault. Het sobere, minimalistische gebouw herinnert in zijn omtreklijnen aan de landbouwschuur die we vroeger op deze plek aantroffen. Zijn duidelijke contouren zonder uitstekend dakgedeelte wordt door de buitenschil uit slechts één materiaal vezelcementleien nog extra benadrukt. Onderbroken wordt de uniforme buitenschil alleen door enkele houten elementen die de toegangszone en een aantal vensteropeningen kenmerken. Een voetgangersbrug uit hout en metaal kruist de Vériomplanque en leidt naar de hoofdingang van het wellnesscentrum. De sculpturale werking verleent het gebouw tot slot nog een signaalfunctie die strookt met zijn openbaar gebruik. Le centre de bien-être se trouve dans le fond d un val, à l entrée du village de Mainvault. Ce bâtiment sobre aux lignes minimalistes rappelle, par sa forme générale, l ancienne grange de ferme qui se trouvait en cet endroit. La netteté des contours - sans saillies de toiture - est encore accentuée par l enveloppe constructive réalisée à l aide d un seul matériau : l ardoise en fibres-ciment. Çà et là, quelques subtiles touches de bois rompent l unité du revêtement, entre autres autour de l entrée et de quelques fenêtres. Un pont pour piétons, réalisé en bois et métal, enjambe le ruisseau de Vériomplanque et mène directement à l entrée principale du centre. L effet sculptural confère au bâtiment une fonction de signalisation qui correspond bien à son emploi public. 9

12 WONING MET ATELIER EN STUDIO IN LUBBEEK HABITATION AVEC ATELIER ET STUDIO À LUBBEEK LOCATIE ADRESSE Lubbeek, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Peter Kint Architecten, Pellenberg, B Medewerkers Collaborateurs A. Sterck, F. Demoitié, P. Coeckaerts PROJECTGROOTTE 235 m 2 SUPERFICIE 235 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Dragend metselwerk in snelbouw STRUCTURE PORTEUSE Maçonnerie porteuse en blocs de construction rapide LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Gevel, vensteraansluiting, klauwstuk verticale doorsnede Façade, raccord de fenêtre, acrotère coupe verticale 1 : 10 10

13 Het perceel voor de woning met atelier bevindt zich op de overgang tussen de landelijke omgeving en de bebouwde kom van het dorp. De omliggende gebouwen zijn behoorlijk heterogeen en verschillen ook van grootte, een context die hernomen werd in het hoogteverschil tussen beide delen van de constructie. Het dubbel zo hoge, dwars geplaatste volume omvat een studio en de slaapvertrekken. In het lange, lage gedeelte bevinden zich de woonruimte op de gelijkvloerse en het atelier op de kelderverdieping. Verder werden de vensteropeningen zodanig geplaatst dat ze een uitzicht bieden op de historische gebouwen van de gemeente en de rand van het bos. De donkere vezelcementleien tegen de gevels doen beide delen ten slotte tot één geheel versmelten. La parcelle de cette maison avec atelier se trouve dans une zone de transition entre l agglomération villageoise et la campagne environnante. Les bâtiments voisins sont de formes et de dimensions fort disparates. Ce contexte architectural spécifique se reflète dans l habitation, dont les deux parties principales ont une hauteur différente. Le volume transversal à étage abrite un studio et les chambres à coucher. Dans l aile longue à niveau unique se trouve le séjour et, dans la cave, l atelier. Les fenêtres sont disposées de façon à ménager d agréables vues sur les bâtiments historiques du village et la lisière boisée proche. Les bardages foncés d ardoises en fibres-ciment fondent les deux volumes architecturaux en un ensemble homogène. 11

14 WOONHUIS IN MALMEDY HABITATION À MALMEDY LOCATIE ADRESSE Malmedy, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Bastin & Becker DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletbouw STRUCTURE PORTEUSE Construction à ossature en bois LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 12

15 Op dit smalle perceel met een breedte van 3,80 m en een grondoppervlakte van slechts 31 vierkante meter bevond zich vroeger een kleine werkplaats. Deze constructie werd afgebroken en vervangen door een bijzonder woonhuis dat qua vorm weliswaar in de huizenrij past, maar dat tegelijk toch ook een duidelijk contrapunt vormt door de zuivere, uniforme buitenschil voor gevels en dak uit donkere vezelcementleien. Om de bewoners te beschermen tegen de nieuwsgierige blikken van voorbijgangers in deze drukke straat, werden er voor de grote glaspartijen onderbroken houten latten geplaatst. Binnenin is de woning licht met veel invallend zonlicht. Door de grote open ruimtes achteraan de woning komen ook het groen langs de oever en het uitzicht over het dal volledig tot hun recht. Sur cette parcelle étroite elle ne fait pas plus de 3,80 mètres de large et d une superficie de 31 m² mètres carrés à peine, se trouvait un ancien atelier. Il a été remplacé par une habitation hors du commun qui, par ses formes générales, s intègre bien dans la rangée des maisons avoisinantes tout en s en démarquant visuellement par son enveloppe constructive aux lignes nettes et consistantes, regroupant toiture et façades sous un même revêtement d ardoises en fibres-ciment foncées. Pour protéger les habitants des regards indiscrets dans cette rue très fréquentée, les grandes baies vitrées ont été pourvues d un lattis en claire-voie. L intérieur de la maison, très clair, est inondé de lumière. Le vaste terrain dégagé situé à l arrière permet l accès au rivage verdoyants du cours d eau et procure une vue panoramique sur la vallée. 13

16 EENGEZINSWONING IN MECHERNICH MAISON UNIFAMILIALE À MECHERNICH LOCATIE ADRESSE Mechernich-Gehn, Nordeifel, D ARCHITECT ARCHITECTE Michael Danke, Aachen DRAAGSTRUCTUUR Houten woning in massiefbouw STRUCTURE PORTEUSE Habitation passive-massive en bois LEIEN Ruitleien Caliza 40 x 40 ARDOISES Losanges Caliza 40 x 40 KLEUR Natuurgrijs COULEUR Gris naturel Gevel, klauwstuk verticale doorsnede Façade, acrotère coupe verticale 1 : 10 14

17 Deze bijzonder duurzame woning werd als houten huis uit één stuk in massiefbouw uit 22 ton zilverden opgetrokken en met beukenhouten pinnen vastgezet. Door het verschil in uitzetting tussen beide houtsoorten komen de pinnen stevig vast te zitten en zorgen ze zo voor een verankering van de houten planken van de muur-, plafond- en vloerelementen. Voor de winddichtheid werd het volledige gebouw met zachte vezelplaat omhuld en met vezelcementleien in ruitpatroon bekleed als bescherming tegen de regen. Een zorgvuldige planning maakte een precieze prefabricage, een probleemloze montage en dus een korte bouwtijd mogelijk. De massiefhouten binnenruimte verspreidt een aangenaam klimaat en is bouwfysisch gesproken vochtregulerend. Daarmee in contrast staat de beoogde streng- en zuiverheid van de architectuur. Cette habitation particulièrement écologique et durable a été réalisée selon les principes de la construction passive-massive à partir de quelque 22 tonnes de sapin blanc, assemblé à l aide de chevilles en hêtre. Les dilatations thermiques différentes de ces deux essences garantissent un serrage parfait des chevilles et, partant, la stabilité des parois, plafonds et planchers en bois. Pour en assurer l étanchéité au vent, la construction a été intégralement enveloppée de panneaux isolants légers et recouverte d ardoises en fibres-ciment à pose en losange classique. La planification rigoureuse des travaux a permis une préfabrication efficace des éléments, leur montage aisé sur chantier et par conséquent une sensible réduction des délais. L espace intérieur, entièrement en bois, respire une atmosphère des plus conviviales et assure une parfaite régulation du taux d humidité. En net contraste avec ceci, les lignes architecturales donnent une impression de sobriété, voire même de sévérité. 15

18 DORPSHUIS DE LAPLAIGNE IN BRUNEHAUT MAISON DE VILLAGE DE LAPLAIGNE À BRUNEHAUT LOCATIE ADRESSE Brunehaut, B ARCHITECT ARCHITECTE Atelier d architecture Barbara Noirhomme, Brunehaut, B DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletstructuur en gemengde muren; parement in hout (lork) en baksteen STRUCTURE PORTEUSE Construction à ossature bois et murs mixtes ; parement en bois (mélèze) et en briques de terre cuite LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 16

19 Dit dorpshuis wordt voornamelijk door plaatselijke verenigingen gebruikt. Door zijn traditionele woningvorm met zadeldak past het wonderwel in de omgeving, terwijl de materiaalkeuze en vormgeving van de gevel de constructie een moderne toets bezorgen. Vooral de ongewoon geordende vensteropeningen in verschillende formaten maken duidelijk dat het hier om een bijzonder gebouw gaat. Delen van de gevel en het dak bestaan uit antracietkleurige vezelcementleien die een mooi contrast vormen met het elders gebruikte hout. Het met vezelcementleien bedekte dak is tegelijkertijd ook bedoeld als verwijzing naar de dorpskerk van Laplaigne, waarvan het dak met leien bedekt is. Het dorpshuis is ten slotte als passiefgebouw opgevat en bij de keuze van de gebruikte materialen werd eveneens veel belang gehecht aan milieuvriendelijkheid. La maison de village sert principalement de lieu de rencontre aux associations locales. Son apparence traditionnelle, avec toiture en bâtière, s intègre par faite ment dans le paysage. Le choix des matériaux et l agencement de la façade confèrent néanmoins à cette maison un caractère contemporain. En particulier la disposition inhabituelle des fenêtres et leurs dimensions variées à l extrême signalent aux passants qu il s agit ici d un bâtiment à vocation particulière. Une partie des façades et la toiture sont couvertes d ardoises en fibres-ciment de couleur anthracite, contrastant ainsi avec les teints chauds des boiseries de parement. En même temps, la toiture d ardoises en fibres-ciment fait subtilement référence à l église du village de Laplaigne, dont le clocher est couvert d ardoises lui aussi. Cette maison de village, bâtie selon le concept des habita tions passives, témoigne également de respect pour l environnement par le choix réfléchi des matériaux de construction. 17

20 EENGEZINSWONING IN BURGKUNSTADT MAISON UNIFAMILIALE À BURGKUNSTADT LOCATIE ADRESSE Burgkunstadt, D ARCHITECTEN ARCHITECTES H2M Architekten + Stadtplaner GmbH, Kulmbach, D PROJECTGROOTTE 268 m 2 bruto oppervlakte SUPERFICIE 268 m 2 de surface brute DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletbouw STRUCTURE PORTEUSE Construction à ossature en bois LEIEN Eternit dak- en gevelplaten 32 x 60 dubbele dekking ARDOISES Ardoises de façade et de toiture Eternit 32 x 60 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Dak, dakvenster verticale doorsnede Detailschnitt Fenster I 1:10 Detailschnitt Dachfenster I 1:10 Toit, lucarne coupe verticale 1 : 10 18

21 Deze eengezinswoning ligt aan de rand van de gemeente, in een vrije bouwzone. In deze omgeving zorgt de constructie voor een aangenaam contrast met haar nieuwe buren door haar duidelijke contouren en uniforme buitenschil uit donkere vezelcementleien. Het maakt dat het pand aandoet als een markante, autonome afsluiting op de overgang naar een meer open landschap. Het huis staat ook los op het perceel en wisselt open en gesloten gevels af met verwijzingen naar de natuurlijke ruimte. Door de compacte vorm van het gebouw, het gebruik van milieuvriendelijke materialen en een uitgekiend energieconcept kon tot slot ook aan de lage-energienorm voldaan worden. Cette maison unifamiliale se situe dans une zone à lotissements en bordure de village. Dans cet environnement, elle affirme sa personnalité par rapport aux maisons voisines en affichant des lignes claires et nettes, ainsi qu un revêtement uniforme d ardoises foncées en fibres-ciment. Elle forme aussi une transition marquée entre l agglomération villageoise et les campagnes environnantes. La construction, de type dégagé, joue habilement avec l alternance des façades ouvertes et fermées, interagissant ainsi avec les espaces libres qui l entourent. La compacité des volumes architecturaux, l emploi de matériaux écologiques et le concept énergétique raffiné ont permis de réaliser ici une cons truction basse énergie. 19

22 EENGEZINSWONING IN NAMEN MAISON UNIFAMILIALE À NAMUR LOCATIE ADRESSE Namen Namur, B ARCHITECTEN ARCHITECTES AND ROL architecture, Namen Namur, B Annvéronike Roland, Georg Schmidthals PROJECTGROOTTE 138 m 2 SUPERFICIE 138 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Traditioneel metselwerk in baksteen, holle betonelementen STRUCTURE PORTEUSE Maçonnerie traditionnelle en terre cuite, hourdis en béton LEIEN Ruitleien Alterna 40 x 40 x 10 dambordpatroon ARDOISES Losange Alterna 40 x 40 x 10 pose à damiers KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 20

23 Het erg lange, maar niet bijzonder brede grondstuk waarop deze lage-energiewoning werd opgetrokken, wordt gekenmerkt door de beangstigende nabijheid van een ravijn en zijn buitengewone afmetingen. Het compacte, eenvoudige volume van de naar de tuin gerichte woonruimte leunt aan tegen een ringmuur die zich over de hele lengte van het perceel uitstrekt. Een tweede bouwvolume dat als bureau of opslagruimte gebruikt kan worden, bevindt zich eveneens achter de muur en lijkt er wel een uitbouw van te vormen. De ringmuur bestaat uit prefab betondorpels als moderne interpretatie van de versterkingsmuur die in dezelfde straat te vinden is. De ruwe externe aanblik staat daarbij in schril contrast met het gladde oppervlak van de ruitvormig geplaatste vezelcementleien waarmee de gevel van het huis bekleed is. La proximité d un ravin impressionnant et les dimensions inhabituelles une longueur extrême pour une largeur assez réduite caractérisent la parcelle sur laquelle a été érigée cette maison. Le volume net et compact du séjour, orienté côté jardin, s appuie contre un mur d enceinte qui fait toute la longueur du terrain. Un deuxième volume de construction, pouvant servir de bureau ou de débarras, se trouve également derrière ce mur, dont il forme une saillie prononcée. Le mur d enceinte, composé de linteaux en béton superposés, fait figure d interprétation contemporaine d un ancien mur de fortification, toujours visible dans la même rue. Son appareil grossier contraste fortement avec les surfaces lisses des ardoises en fibres-ciment posées en losange sur toutes les façades de la maison. 21

24 VRAGEN AAN QUESTIONS À ANNVÉRONIKE ROLAND + GEORG SCHMIDTHALS Uw bureau AND ROL is een jong bureau. Sinds wanneer bestaat het? En welke zijn de specificiteiten van uw werk? Het bureau AND ROL werd opgericht in 2011 door Annvéronike Roland en Georg Schmidthals. Ons werk spitst zich voornamelijk toe op ruimtelijke problemen die vooral van de binnenkant uitgaan. Zo proberen we gevoelige afmetingen in al hun vormen te verwerken om zin te geven aan onze tussenkomsten. Votre bureau AND ROL est un jeune bureau. Depuis quand existe-t-il? Et quelles sont les spécificités de votre travail? Le bureau AND ROL a été créé en 2011 par Annvéronike Roland et Georg Schmidthals. Notre travail se concentre essentiellement sur des problématiques spatiales qui partent de l intérieur avant tout. Nous essayons de traiter les dimensions sensibles dans toutes leurs formes afin de conférer du sens à nos interventions. Is het WALL HOUSE in Namen één van uw individuele woning -projecten? En welke elementen of argumenten hebben de opdrachtgever overtuigd om dit project aan u toe te vertrouwen? Het WALL HOUSE is één van de eerste individuele woning -projecten van het bureau AND ROL en het is ook onze eigen woning. Est-ce que le WALL HOUSE à Namur est un de vos premiers projets de maison individuelle? Et quels éléments ou arguments ont convaincu le maître d ouvrage à vous confier ce projet? Le WALL HOUSE est un des premiers projets de maison individuelle du bureau AND ROL. Il s agit de notre propre maison. Zou u ons het architecturale concept kunnen beschrijven, waaraan het project beantwoordt? De wijk waarin het project zich situeert, is een hoger gelegen buurt die uitsteekt boven la Corbeille van de stad Namen. De wijk wordt afgebakend door oude steengroeven en er zijn ook historische aanwijzingen die ons doen vermoeden dat hier vroeger een fort moet hebben gestaan. De nog altijd in de straat aanwezige oude vestingmuren vormen een stille getuige van dit verleden. Het is in die geest van een herbezocht verleden dat het verhaal achter het project ontstaan is. Zo hebben we enerzijds de aanwezigheid van deze vestingmuren geherinterpreteerd door een ringmuur te creëren rond het hele perceel, als gevel en onderbouw van de woning. En anderzijds speelt het project ook met de vrije uitzichten op het omliggende groen en de citadel van Namen, doordat alle gevels werden opengewerkt met verschillende formaten van vensters. Hierdoor bieden alle vertrekken bijzondere en onverwachte uitzichten op de omgeving en het landschap. De locatiekeuze van de openingen weerspiegelt dan weer de interne organisatie van het huis in halve verdiepingen. Het asymmetrische dak werd daarnaast nog voorzien van een grote, achteruitgeplaatste opening, waardoor een omkaderd balkon ontstond, dat uitkijkt op de verschillende heuvels achter Namen en dat een bijzonder plek vormt om zich neer te vleien en van het uitzicht te genieten. Pouvez-vous décrire le concept architectural auquel répond ce projet? Le quartier dans lequel se trouve le projet est un quartier en hauteur qui surplombe la corbeille de la ville de Namur. Le quartier est délimité par d anciennes carrières et dont l histoire nous indique qu un ancien fort y avait été implanté. La présence d anciens murs de fortification dans la rue nous révèle encore aujourd hui l histoire du lieu. C est dans cet esprit d un passé revisité que l histoire du projet a vu le jour. Nous avons d une part réinterprété la présence de ces murs de fortification en créant un mur d enceinte tout le long de la parcelle, devenant façade et assise de l habitation. Le projet joue avec les vues imprenables sur les alentours verdoyants et la citadelle de Namur s ouvrant sur toutes les façades à travers des fenêtres de différentes tailles, offrant à chaque pièce des vues particulières et inattendues sur les alentours et le paysage. L agencement des percements reflète l organisation interne de la maison en demi-niveaux. La toiture asymétrique intègre une large ouverture en retrait, formant ainsi un balcon encadré, se dirigeant vers les collines au-delà de Namur et formant un endroit particulier pour se percher et profiter de la vue. 22

25 Hebt u de vorm van het gebouw van binnen naar buiten toe ontwikkeld of is de vorm het resultaat van de omliggende of stedenbouwkundige context? De drie tegelijk. De vorm van het gebouw vloeit niet alleen voort uit een permanente band van de binnen- met de buitenkant en omgekeerd, maar ook uit een nauwe band met de nabije en de verre omgeving. Deze woning begeleidt onze verplaatsingen, oriënteert onze blikken en geeft uit op het omliggende landschap. De eerste tekening voor deze woning was trouwens een doorsnede. Gezien de aard van het hellende terrein, zijn gebrek aan diepte en een beperkt budget, zagen we ons ook genoodzaakt om de constructie te optimaliseren en iets compacts op te trekken, dat zich zo goed mogelijk aan de bestaande context zou aanpassen. Het huis telt verder tal van verschoven vloeroppervlakken (halve verdiepingen) die het licht tussen de niveaus doorlaten en die uitkijken op de Avez-vous développé la forme du bâtiment de l intérieur vers l exté rieur ou est-il le résultat du contexte environnemental ou urbanis tique? Les trois à la fois. La forme du bâtiment découle d une relation permanente de l intérieur vers l extérieur et vice versa, mais également d une relation étroite avec l environnement direct et lointain. Cette habitation accompagne nos déplacements, oriente nos regards et s ouvre sur le paysage environnant. Le premier dessin pour cette habitation fût une coupe. Vu la nature du terrain en pente, son manque de profondeur et un budget restreint, il nous a fallu optimiser la construction et réaliser une construction compacte qui s adapte au mieux au contexte existant. La maison joue avec des surfaces décalées de plancher (demi niveaux) qui laissent passer la lumière entre les niveaux et ouvrent des vues sur le contexte environnant tout en préservant des qualités d espace 23

26 omliggende context zonder te raken aan de kwaliteiten van de verschillende ruimtes. Daarbij werd er gespeeld met transparantie en een vlotte overgang tussen de niveaus om het gevoel van ruimte aan te wakkeren. De eenheid is bovendien georganiseerd rond de trap die we als een soort van ruggengraat kunnen beschouwen. Qua bouwvolume strekt het silhouet van de woning zich ten slotte zachtjes uit naar de hemel, terwijl het zich tegelijk harmonieus integreert in het bebouwde landschap dankzij de vestingmuur die de woning verankert in het verleden van de wijk. Waarom koos u voor ruitvormige leien voor de gevel en het dak? Als tegengewicht voor de horizontaliteit van de vestingmuur en de westelijke gevel die in geprefabriceerde betondorpels werd uitgevoerd, opteerden we voor ruitvormige leien om te spelen met de tegenstelling tussen beide formaten: de in dambordpatroon geplaatste leien met hun lichte tekening van diagonalen die een gladde huid vormen, zorgen immers voor een mooi contrast met het reliëf van de uitstekende voegen van het ruwe beton. Op die manier wilden we voor variaties in materialen zorgen en verschillende lichteffecten creëren. Dit compositiewerk begeleidt ook onze denkoefening over de gevoelige dimensie van materiaal. Bovendien laten de leien ons toe om een erg energie-efficiënte woning te realiseren door het gebruik van aanzienlijke isolatiediktes, aangevuld met een dunne en lichte afwerkingslaag de leien zonder dat de totale dikte van de buitenmuren daardoor hoeft toe te nemen. Het gemakkelijke onderhoud en de duurzaamheid van dit materiaal hadden ons van bij het begin al overtuigd. Spelen milieu en duurzaamheid een belangrijke rol in uw werk en/of uw keuzes van materialen? Vandaag kunnen architectenbureaus niet anders dan rekening houden met ecologische overwegingen. Zo merken we dat zelfs de kleinste private opdrachtgevers steeds meer oog blijken te hebben voor het ecologische aspect, wanneer ze bouwen en de te gebruiken materialen moeten kiezen. Voor zover mogelijk, houden we ook rekening met zulke overwegingen vanaf de ontwerpfase. De materiaalkeuze is dan weer iets dat deel uitmaakt van ons werk, net zoals de ruimte: het materiaal wordt met zorg uitgekozen, omwille van zijn aanblik die uitnodigt tot aanraken of een bepaald visueel contact, en dat in elke fase van het project. Voor ons beperkt duurzaamheid zich echter niet tot het kiezen van de te benutten materialen, noch tot de technische aspecten van een goed geïsoleerd en van een mechanische ventilatie voorzien huis: een project moet namelijk absoluut ingepast worden in de geschiedenis van zijn eigen context, moet aangepast worden aan een vaak erg beperkt budget en moet de gewoonten van de bewoners (opnieuw) onder de loep nemen om vernieuwende, moduleerbare en duurzame oplossingen te kunnen voorstellen. Ook dat maakt allemaal deel uit van een globaal duurzaamheidsconcept. différentes. Nous jouons sur la transparence et la fluidité entre les niveaux afin d exalter la sensation d espace. L unité s articule autour de l escalier comme colonne vertébrale. Au niveau d un gabarit, la silhouette de la maison s élance doucement dans le ciel tout en s insérant en harmonie dans le paysage construit, grâce au mur d enceinte qui vient ancrer l habitation dans l histoire du quartier. Pour quelle raison avez-vous utilisé des ardoises losanges pour la façade et pour la toiture? Afin de contrarier l horizontalité du mur d enceinte et de la façade ouest, réalisés en prélinteaux en béton, nous avons opté pour des ardoises losanges, jouant ainsi de l opposition entre ces deux formats : Les ardoises posées en damier avec leur léger dessin de diagonales forment une peau lisse qui contraste avec le relief des joints dépassants du béton brut. Nous voulions ainsi créer des variations de matière et des jeux de lumière différenciés. Ce travail de composition accompagne notre réflexion sur la dimension sensible de la matière. De plus, les ardoises nous permettent de réaliser une maison très performante au niveau énergétique en posant des épaisseurs d isolant importantes et en rajoutant juste une finition mince et légère - les ardoises - sans pour autant devoir augmenter l épaisseur totale des murs extérieurs. L entretien facile et la durabilité de ce matériau nous avaient convaincus dès le départ. Est-ce que l environnement et la durabilité jouent un rôle important dans votre travail et / ou dans le choix des matériaux? A l heure actuelle, les bureaux d architecture ne peuvent faire l impasse des considérations écologiques. Nous remarquons que même les «petits» maîtres d ouvrages privés sont de plus en plus attentifs à l aspect écologique dans la construction et dans le choix de matériaux. Nous intégrons ces considérations dès la conception, dans la mesure du possible. Quant au choix des matériaux, cela fait partie de notre travail, au même titre que l espace : la matière est choisie avec soin, pour son aspect qui invite le contact tactile ou visuel, et ce, à toute les échelles du projet. Mais pour nous, la durabilité ne se limite pas qu au choix des matériaux ni aux aspects techniques d une maison bien isolée et fournie d une ventilation mécanique : Il est indispensable d inscrire un projet dans l histoire de son contexte, de l adapter à un budget souvent très restreint et de (re)questionner les habitus des habitants afin de proposer des solutions innovantes, modulables et durables. Tout cela fait également partie d une conception globale de durabilité. Comment voyez-vous l avenir pour un jeune bureau d architecture en Belgique? Commençons par le présent, un jeune bureau doit faire preuve de flexibilité et doit être capable de s adapter face à de nouvelles données : Les architectes sont confrontés aujourd hui à une profession en pleine 24

27 Hoe ziet u de toekomst voor een jong architectenbureau in België? Laat ons beginnen met het heden. Een jong bureau moet blijk geven van flexibiliteit en moet zich kunnen aanpassen aan nieuwe gegevens: architecten zien zich vandaag de dag geconfronteerd met een beroep dat volop aan het veranderen is, met een diversificatie en technische specialisatie van de klassieke taken van een allround architect. Bovendien domineert de moeilijke economische context al enkele jaren het discours van de architecten. Naar onze mening heeft een architect een sociale plicht die tegenwoordig al te snel terzijde wordt geschoven ten gunste van een esthetiek die al te vaak de trends van het moment volgt. En volgens ons komt het er bovenal op aan om tussenkomsten vanuit en ten dienste van de mens te creëren, m.a.w. om voor een relationele esthetiek te zorgen. Hebt u soms de mogelijkheid om aan architectuurwedstrijden mee te doen? En hoe groot acht u de kans dat een jong bureau dergelijke wedstrijden kan winnen? Ja, we nemen deel aan architectuurwedstrijden. Daartoe werken we op dit ogenblik echter wel vaak samen met andere bureaus om zienswijzen met elkaar te vergelijken en kennis uit te wisselen. Voor jonge bureaus wordt het ook almaar belangrijker om met al gevestigde bureaus samen te werken, gelet op de steeds strengere voorwaarden die in de bestekken worden opgenomen met betrekking tot de verplichte referenties van reeds gerealiseerde gebouwen. En hoe ziet u de architectenopleiding? Vindt u dat jonge architecten voldoende voorbereid zijn op hun taak? Aangezien we in Duitsland en Oostenrijk gestudeerd en gewerkt hebben, kunnen we onze respectieve opleidingen gemakkelijk vergelijken. In deze twee landen gaan studenten tijdens hun studies bijvoorbeeld meedraaien in architectenbureaus om er stages te doen, waarvan de duur van 6 maanden tot meerdere jaren kan variëren. Deze studenten komen hierdoor weliswaar later op de arbeidsmarkt terecht, maar wel met veel meer bagage dan in België. Omdat we ook les geven, is het onze plicht om jongvolwassenen op te leiden in een geest van flexibiliteit en openheid in plaats van ervoor te zorgen dat ze onmiddellijk inzetbaar zijn in eender welk bureau. Het is dan ook onmogelijk om gebruiksklare architecten op te leiden. Gelukkig stopt de opleiding niet na 5 jaar studies. transformation avec une diversification et une spécialisation technique des tâches classiques d un architecte généraliste. De plus, le contexte économique difficile domine les discours des architectes depuis plusieurs années. Nous pensons que l architecte a un devoir social qu on a tendance actuellement à mettre de côté au profit d une esthétique qui suit trop souvent les tendances du moment, et qu il s agit avant tout de créer des interventions à partir de l Homme et au service de celui-ci, soit une esthétique relationnelle. Avez-vous parfois la possibilité de participer à des concours d architecture? Et quelles sont, d après vous les chances de l emporter pour un jeune bureau? Oui, nous participons à des concours d architecture. Pour l instant, nous nous associons souvent à d autres bureaux afin de croiser les regards et de favoriser les échanges de savoir. Pour des jeunes bureaux, il est de plus en plus important de s associer avec des bureaux déjà établis vu les conditions de plus en plus strictes dans les cahiers des charges par rapport aux références obligatoires de bâtiments déjà réalisés. Comment voyez-vous la formation des architectes? Pensez-vous que les jeunes architectes sont suffisamment préparés à leur tâche? Ayant étudié et travaillé en Allemagne et en Autriche, nous pouvons aisément comparer nos formations respectives. Par exemple, dans ces deux pays, les étudiants intègrent des bureaux d architecture pendant leurs études pour y réaliser des stages variant d une période allant de 6 mois à plusieurs années. Ces étudiants sont sur le marché du travail plus tard, mais avec un bagage plus important qu en Belgique. Etant également enseignants, il est de notre devoir de former des jeunes adultes dans un esprit de flexibilité et d ouverture plutôt que d être directement «utilisable» dans n importe quel bureau. Il est impossible de former des «architectes prêts à l emploi» ; heureusement, la formation ne s arrête pas au terme des 5 années d études. Quel projet et pour qui aimeriez-vous concevoir un jour? Nous aimerions réaliser le pied-à-terre de Rem Koolhaas en Belgique. Welk project zou u tot slot graag op een dag ontwerpen en voor wie? We zouden graag het pied-à-terre van Rem Koolhaas in België willen realiseren. 25

28 SOCIALE HUURWONINGEN IN SINT-JANS-MOLENBEEK HABITATIONS SOCIALES LOCATIVES À MOLENBEEK-SAINT-JEAN LOCATIE ADRESSE Sint-Jans-Molenbeek Molenbeek-Saint-Jean, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Cipolat_Architecture SPRL, Brussel Bruxelles, B PROJECTGROOTTE 600 m 2 SUPERFICIE 600 m 2 LEIEN, PLATEN Boronda 40 x 27 halfsteensverband EQUITONE [tectiva] ARDOISES, PANNEAUX Boronda 40 x 27 en pose horizontale à recouvrement double EQUITONE [tectiva] KLEUR Zinkgrijs COULEUR Gris zinc 26

29 Met zijn eigenzinnige gevel en markante ingang vormt dit gebouw een opvallende realisatie in deze wijk van Molenbeek. Langs de straatkant vertoont de met donkere vezelcementleien beklede gevel een soort van L-vorm boven het achteruitgeplaatste toegangsportaal. Via dit portaal beland je op het binnenterrein van het huizenblok waar publiekelijk toegankelijke moestuintjes werden aangelegd. Langs de kant van ditzelfde binnenterrein zijn de uitstekende gebouwdelen eveneens met donkere vezelcementleien bekleed, waardoor ze voor een duidelijk contrasterend effect zorgen. In dit als passiefgebouw opgevat pand bevinden zich vier woningen met een licht van elkaar verschillende indeling als gevolg van de schuine hoeken van de gebouwvorm. Avec sa façade individualiste et son entrée hors du commun, cet immeuble compte remplir une fonction-phare dans le quartier de Molenbeek où il est implanté. Côté rue, la façade aux nombreuses encoignures revêtues d ardoises foncées en fibresciment adopte une forme générale en L au-dessus du portail d entrée bâti en retrait. Ce passage donne accès à la cour intérieure du bloc à appartements dans laquelle ont été aménagés de petits potagers citadins, acces sibles au public. Côté cour aussi, les principaux éléments de façade ont été recouverts d ardoises en fibresciment de couleur foncée, en contraste marqué avec la végétation. L immeuble, cons truit selon les principes de passivité éner gétique, abrite quatre habitations dont les aménagements intérieurs, dictés par les angles obliques de la façade, différent tous légèrement entre eux. 27

30 EENGEZINSWONING IN MARENNE MAISON UNIFAMILIALE À MARENNE LOCATIE ADRESSE Marenne, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Pierre Poncelet architecture, Marche-en-Famenne, B PROJECTGROOTTE 105 m 2 SUPERFICIE 105 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Cellenbeton STRUCTURE PORTEUSE Béton cellulaire LEIEN Dak: Boronda 45 x 32 dubbele dekking gevel: Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Toit : Boronda 45 x 32 en pose à recouvrement double façade : Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 28

31 Deze als lage-energieconstructie opgevatte eengezinswoning ligt aan de rand van het grondgebied van de gemeente Marenne. Vanaf deze plek heeft men een prachtig uitzicht op het platteland en het aanpalende bos. De uniforme bekleding van dak en gevels met donkere vezelcementleien benadrukt de klassieke vorm van de woning met puntgevel en zadeldak. Het dak steekt echter nergens uit en er zijn ook nergens dakgoten te bespeuren. Alleen de verschillende formaten van venster en de twee uitbouwen verlevendigen de gevels. Binnenin domineren dan weer de zoveel mogelijk onbehandeld gelaten materialen. Conçue d origine comme une construction basse énergie, cette maison unifamiliale est située en bordure du village de Marenne. Elle offre de jolies échappées sur la campagne et la forêt avoisinantes. Le revêtement uniforme d ardoises foncées en fibres-ciment sur les façades et la toiture accentue à souhait les formes architecturales classiques à toit en bâtière. En absence de saillies de toiture et de chéneaux visibles, les seuls éléments à enjoliver les façades sont les formats variés des fenêtres et les deux annexes aux murs clairs et contrastants. L intérieur se caractérise par l emploi généralisé de matériaux à l état naturel. 29

32 EENGEZINSWONING IN NIJLEN MAISON UNIFAMILIALE À NIJLEN LOCATIE ADRESSE Nijlen, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Bellemans Architecten bvba, Herentals, B Tijs Bellemans PROJECTGROOTTE Totale oppervlakte 260 m², bewoonbare oppervlakte 144 m² SUPERFICIE Totale 260 m², habitable 144 m² DRAAGSTRUCTUUR Traditioneel bouwwerk in baksteen met betonvloeren, constructie in hout voor het dak, in staal voor de bijgebouwen STRUCTURE PORTEUSE Maçonnerie traditionnelle à hourdis en béton, charpente de toit en bois, structures en acier pour les annexes LEIEN Alterna 60 x 32 dubbele dekking ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Dak, dakgoot verticale doorsnede Toit, chêneau coupe verticale 1 : 10 30

33 Dit compacte woonhuis bestaat uit een eenvoudig volume met scherpe hoeken uit lichtgrijze gevelsteen, een klassiek volume met zadeldak dat met vezelcementleien bedekt is en de stalen constructie van de carport en het terras. De lichte gevels in baksteen contrasteren met de donkere bekleding in hout op de gelijkvloerse verdieping, de antracietkleurige dakleien en het donker gelakt staal. De naar het noorden toe gesloten gevel opent zich naar het zuiden en zorgt met zijn grote openingen voor een goede energiebalans. Details, zoals verzonken afvoerpijpen, ingewerkte dakgoten en de geïntegreerde stalen constructie, benadrukken de duidelijke, strakke aanblik. Un volume architectural aux lignes sobres et nettes revêtu de briques de parement gris clair, une toiture traditionnelle en bâtière couverte d ardoises en fibres-ciment et des structures en acier pour la terrasse et l abri-garage définissent le caractère de cette habitation unifamiliale. La clarté des façades en brique contraste agréablement avec la tonalité chaude des bardages en bois du rez-de-chaussée, avec la couleur anthracite des ardoises de toiture et avec la peinture noire des constructions métalliques. Fermée au nord, la maison s ouvre généreusement au midi et contribue ainsi à établir un bilan énergétique positif. De savants détails de réalisation tels que les tuyaux de décharge encastrés, les chéneaux invisibles et les structures métalliques habilement intégrées accentuent encore la sobriété du concept général. 31

34 ADMINISTRATIEF CENTRUM VAN DE STAD ANTOING CENTRE ADMINISTRATIF DE LA VILLE D ANTOING LOCATIE ADRESSE Antoing, Pays Blanc, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Association Momentanée Pierre Petit, Doornik Tournai, B Luc Moulin, Doornik Tournai, B PROJECTGROOTTE 2430 m² SUPERFICIE 2430 m² DRAAGSTRUCTUUR Betonstructuur/constructie van het industriële type STRUCTURE PORTEUSE Structure en béton / construction de type industriel LEIEN Activa 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Activa 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Natuurgrijs COULEUR Gris naturel 32

35 Het nieuw administratief centrum van de stad Antoing wordt gekenmerkt door overwegend lichte materialen, een duidelijke, rechthoekige vorm en variërende vens terformaten. De lichtgrijze vezelcementleien die voor de gevels werden gebruikt, verwijzen naar de geschiedenis van de stad Antoing als hoofdstad van het Pays Blanc. Het was echter niet alleen de associatie met kalk en cement die als doorslaggevend gold bij de keuze voor Activa-leien als gevelbekleding van de boven- verdieping, maar ook het feit dat ze met hun titaniumcoating door een speciaal chemisch procedé bijdragen tot de zuivering van de lucht. Ook binnenin treffen we ten slotte stenen muren en bekledingen uit minerale materialen aan, die steeds opnieuw refereren naar deze landschappelijke ruimte. Les matériaux à tonalité prédominante claire, les formes rectangulaires bien tranchées et la grande variété de fenêtres font la personnalité spécifique du nouveau centre administratif de la ville d Antoing. Les bardages d ardoises en fibres-ciment gris clair font référence à l histoire d Antoing, en sa qualité de chef-lieu du Pays Blanc. Pourtant, l association avec des produits comme la chaux et le ciment ne fut pas le seul élément à avoir joué un rôle dans le choix de l ardoise Activa pour les revêtements de façade de l étage supérieur. Le fait que, grâce à leur composition à base de titane, elles contribuent à une purification efficace de l air a certainement aidé à convaincre le maître d œuvre. Dans la cour intérieure aussi, la présence de murs en maçonnerie et de bardages minéraux ne cesse de rappeler le contexte géographique de ce projet. 33

36 SCHOOL EN CULTUURCENTRUM IN RONSE ACADÉMIE ET CENTRE CULTUREL À RENAIX LOCATIE ADRESSE Cultuurcentrum De Ververij / kunstacademie Vlaamse Ardennen Ronse Renaix, B ARCHITECTEN ARCHITECTES evr- Architecten, Gent, B Medewerkers Collaborateurs Bart Verstappen, Anneleen Dhondt, Dimitri Duysburgh, Wart Thys, Manu Heytens PROJECTGROOTTE 7000 m 2 oppervlakte SUPERFICIE 7000 m 2 LEIEN Alterna 60 x 32 open voeg ARDOISES Alterna 60 x 32 Pose à claire-voie KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 1 : 10 Gevel, vensteraansluiting verticale doorsnede Façade, raccord de fenêtre coupe verticale 34

37 Dit gebouwencomplex maakt deel uit van de vierde fase van het stadsvernieuwingsproject De Ververij in Ronse en omvat een muziekacademie, diverse lokalen voor beeldende kunsten, een dansstudio en een tentoonstellingsruimte. De nieuwe muziekacademie kwam er op de plaats van de ruïnes van de voormalige textielfabriek De Nieuwe die tot in de grond werd gerenoveerd. Een belang rijke ontwerpdoelstelling was het verzekeren van de duurzaamheid, wat tot de compacte gebouwvorm, de beantwoording aan de lage-energienorm, de zorgvuldig uitgekozen materialen en een flexibele ruimte-indeling leidde. De gevel van de gelijkvloerse verdieping werd in baksteen uitgevoerd en de gevel van de bovenverdiepingen werd met donkere vezelcementleien bekleed, waardoor oud en nieuw tot één geheel verbonden werden. Het ongewone plaatsingspatroon van de vezelcementleien bezorgt de gevel ten slotte een fraaie structuur. Ce complexe de bâtiments fait partie de la quatrième phase du projet de rénovation urbaine De Ververij à Renaix et comprend une académie de musique, des espaces pour l enseignement artistique, un studio de danse et une salle d exposition. La nouvelle académie de musique est flanquée par ce qui reste des anciens bâtiments de l usine textile De Nieuwe, rénovés de fond en comble. Une des idées maîtresses du projet est la durabilité et celle-ci s exprime à souhait dans la compacité des bâtiments, dans les principes basse énergie adoptés, dans le choix réfléchi des matériaux et dans la polyvalence des agencements intérieurs. Les façades du rezde-chaussée sont réalisées en brique et celles des étages bardées d ardoises foncées en fibres-ciment, ce qui réunit l ancien et le neuf dans un concept général bien équilibré. La pose inhabituelle des ardoises en fibres-ciment donne au complexe un aspect attrayant. 35

38 SENIORENWONINGEN IN EEKLO HABITATIONS POUR PERSONNES DU TROISIÈME ÂGE À EEKLO LOCATIE ADRESSE Eeklo, B ARCHITECTEN ARCHITECTES AMV Architecten, Wetterem, B PROJECTGROOTTE 4118 m 2 SUPERFICIE 4118 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Gelijkvloerse verdieping metselwerk, bovenverdieping hout STRUCTURE PORTEUSE Rez-de-chaussée en maçonnerie, étage à ossature en bois LEIEN Alterna 40 x 27 dubbele dekking ARDOISES Alterna 40 x 27 en pose recouvrement double KLEUR Dak: avondroze Gevel: lood, parelgrijs, avondroze COULEUR Toiture : rose nuit Façades : plomb, gris perle, rose nuit Gevel, venster verticale doorsnede Façade, fenêtre coupe verticale 1 : 10 36

39 Deze duurzaam opgetrokken uitbreiding van een woon- en verzorgingscomplex voor senioren vormt de eerste bouwfase van het masterplan De constructie was nodig geworden om de bewoners hetzelfde niveau van verzorging te kunnen blijven bieden. Op de gelijkvloerse verdieping bevinden zich 36 appartementen, onderverdeeld in drie woongroepen voor dementerende ouderen. Op de bovenverdieping zijn er 20 serviceflats ingericht. De gevelbekleding uit vezelcementleien in drie verschillende kleuren bezorgt het gebouw een sympathieke, levendige aanblik en doet het kleiner lijken dan het in werkelijkheid is. De leien zelf werden geplaatst volgens een gelijkmatig, terugkerend patroon, waarin de drie gebruikte tinten elk een gelijk aandeel toegedicht kregen. Ook het hellende dak is met vezelcementleien bekleed, zij het dan in één kleur. Cette extension d un home et centre de soins pour le troisième âge réalisée selon les principes de durabilité constitue la première phase de construction du Plan Directeur Les travaux d agrandissement étaient indispensables pour garantir à terme le respect des normes en matière de soins. Au rez-de-chaussée se trouvent 36 appartements, répartis sur trois groupes d habitation et spécialement réservés aux personnes souffrant de démence. L étage, lui, compte 20 unités d habitation assistée. Les revêtements de façade à base d ardoises en fibres-ciment en trois couleurs différentes donnent au bâtiment son aspect sympathique et convivial, et le font en même temps paraître plus petit qu il n est en réalité. La pose des ardoises s est faite selon un patron récurrent et à part égale pour chacune des trois couleurs. Le toit incliné, par contre, est revêtu d ardoises d une seule teinte. 37

40 APPARTEMENTSGEBOUW IN RUMBEKE APPARTEMENTS À RUMBEKE LOCATIE ADRESSE Rumbeke, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Fien Vandenberghe, Ieper, B PROJECTGROOTTE 1990 m 2, verspreid over vier verdiepingen SUPERFICIE 1990 m² répartis sur quatre niveaux DRAAGSTRUCTUUR Volle constructie, beton en staal STRUCTURE PORTEUSE Construction massive, béton et acier LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Betongrijs, parelgrijs, grijsbruin COULEUR Gris béton, gris perle, gris brun Gevel, klauwstuk verticale doorsnede Façade, acrotère coupe verticale 1 : 10 38

41 De gedeeltelijke bekleding van de attiekverdieping met onregelmatig geplaatste vezelcementleien in de drie kleuren betongrijs, parelgrijs en grijsbruin verleent het appartementsgebouw een ongewone, bekoorlijke afwerking. Het bouwwerk, dat voor het overige uit een volle constructie in staal en beton bestaat en van grote glaspartijen werd voorzien, omvat negen appartementen met één tot vier kamers. De woningen zijn over twee verschillende gebouwen verdeeld, die twee straten met elkaar verbinden. De gelijkvloerse verdieping van beide woningen is voor winkels en kantoren bestemd. C est le revêtement partiel de l étage sous toit à l aide d ardoises en fibres-ciment de trois couleurs différentes gris béton, gris perle et gris brun et à pose irrégulière qui donne au bâtiment son aspect inhabituel, bien que séduisant. L immeuble, une construction massive en béton et acier, est généreusement vitré et abrite neuf appartements avec de une à quatre chambres à coucher. En réalité, ces appartements sont répartis sur deux bâtiments distincts, qui joignent deux rues contiguës. Les rez-de-chaussée respectifs sont aménagés pour des commerces et des bureaux. 39

42 EENGEZINSWONING IN LUXEMBOURG MAISON INDIVIDUELLE À LUXEMBOURG LOCATIE ADRESSE Luxemburg Luxembourg ARCHITECTEN ARCHITECTES Christian Bauer Associés, Luxembourg PROJECTGROOTTE Woonoppervlakte 235 m 2, naburig stuk 115 m 2 SUPERFICIE Surface habitable 235 m 2, pièce de service 115 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Beton 20 cm, houtskelet met isolatie STRUCTURE PORTEUSE Béton 20 cm, ossature bois avec isolation thermique LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Betongrijs en zinkgrijs COULEUR Gris béton et gris zinc 40

43 Deze eengezinswoning vormt de markante afsluiting van een rij woonhuizen in een historisch gegroeid woongebied. Daarbij lagen de grootte van het gebouw en de tot in de nok gemeten hoogte van het pand al op voorhand vast. Wat uit deze premissen is ontstaan, is echter verre van een traditionele woning met twee verdiepingen en een zadeldak. Om het grote dakvolume optisch te verkleinen, werd het met dezelfde lichte vezelcementleien bekleed als de gevel. Op die manier lijkt het dak een volgende verdieping en lijkt het huis hoger en slanker. De her en der verspreide donkere vezelcementleien versterken deze uniformiteit nog en geven de constructie een levendige en moderne aanblik. Hun donkere kleur gaat ten slotte harmonieus samen met de duidelijk uit de gevel uitstekende dagstukken voor de vensterbanden en toegangsdeuren. Cette maison unifamiliale clôture de façon remarquable - et remarquée - un rang d habitations dans un quartier résidentiel d origine historique. Les dimensions géné rales et la hauteur de faîte découlent des règles urbanistiques en vigueur mais la construction ne ressemble, pour le reste, en rien à une habitation traditionnelle à deux étages et toit en bâtière. Pour que le volume de toiture soit moins dominant, il a été couvert des mêmes ardoises claires en fibres-ciment que les façades. Cet artifice optique donne l impression que le toit est un étage supplémentaire et fait aussi paraître la maison plus haute et plus élancée qu elle n est en réalité. Les quelques ardoises foncées, habilement réparties ça et là, renforcent encore l impression d homogénéité et ajoutent une touche ludique au concept. Leur couleur sombre s harmonise d ailleurs avec celle des intrados de fenêtre et de l encadrement d entrée, tous éléments en nette projection par rapport aux plans des façades. 41

44 VRAGEN AAN QUESTIONS À SALA MAKUMBUNDU CHRISTIAN BAUER ASSOCIÉS Waren er bepaalde richtlijnen waarmee u bij het ontwerp en de bouw van de eengezinswoning in Luxemburg rekening moest houden bv. langs de kant van de opdrachtgever, vanuit de context of omwille van speciale bouwvoorschriften? Het perceel waarop de eengezinswoning werd opgetrokken, was voor een rijwoning voorzien. De lengte, breedte en hoogte van het gebouw, de hoogte van de overgang van gevel naar dak en de precieze locatie op het perceel waren van tevoren door het bestemmingsplan bepaald. Uit deze premissen vloeide voort dat het dakvolume enigszins dominant werkte. De opdrachtgevers stonden open voor onze voorstellen; voor hen was het alleen erg belangrijk dat het gebouw geen inblik van buitenaf bood in hun privéruimten. Het bestemmingsplan had ons bovendien de vorm van een traditioneel woonhuis opgelegd, een vorm die in dit historisch gegroeid woongebied gebruikelijk was. Het perceel ligt ook net in de overgangszone tussen de historische bebouwing en het nieuwbouwgebied. Door de bekleding met vezelcementleien konden we het gebouw echter zeer goed in de context tussen oud en nieuw inpassen. Kunt u ons het ontwerpidee beschrijven, dat aan de basis van het gebouw ligt? De bedoeling was om een eenvoudig bouwvolume te creëren, dat niet in gevel en dak was onderverdeeld, maar een eenheid lijkt. De toegang tot de woning werd ook op de lange zijde voorzien om het gebouw een zekere autonomie te geven. Welke rol speelden de vezelcementleien in twee kleuren waarmee gevel en dak bekleed zijn? Door gebruik te maken van hetzelfde materiaal, konden we voor een samenhang tussen gevel en dakvlak zorgen en de naast elkaar geplaatste vensters enigszins in het geheel doen opgaan. En door het gebruik van de twee kleuren doet het gebouw ondanks zijn traditionele vormen toch erg levendig aan. Deviez-vous tenir compte de directives particulières lors du concept de cette maison unifamiliale à Luxembourg, en particulier de la part du maître d ouvrage ou de l urbanisme? La parcelle était prévue pour une maison en fin de rang. Profondeur, largeur et hauteur de construction étaient prescrites par les règles d urbanisme, ainsi que la hauteur de chéneau et l implantation exacte de la maison sur la parcelle. Malheureusement, toutes ces directives risquaient de donner à la toiture une part trop dominante dans le concept général. Les maîtres d ouvrage se déclarèrent ouverts à nos suggestions. Pour eux, il importait surtout de limiter les regards indiscrets de l extérieur, préjudiciables à leur vie privée. Les règles d urbanisme nous imposaient les formes générales d une habitation classique, comme de rigueur dans cette zone résidentielle d origine ancienne. La parcelle se situe d ailleurs à la limite entre le centre historique et les nouveaux quartiers. Le revêtement d ardoises en fibresciment nous a permis de concilier l ancien et le neuf. Pourriez-vous nous écrire le concept qui fut à la base du projet? Nous voulions un volume architectural simple et net, sans distinction marquée entre façades et toiture, bref un concept qui donne une impression d unité. L entrée se trouve sur le côté, ce qui affirme le caractère dégagé et indépendant de la construction. Quel rôle jouent les ardoises en fibres-ciment de deux couleurs, employées aussi bien en toiture que sur les façades? En employant partout le même matériau, nous sommes parvenus à unifier visuellement la toiture et les façades et à réduire quelque peu l impact des grandes travées de fenêtres. Le jeu des couleurs ajoute aussi une dimension gaie et ludique au concept traditionnel de la cons truction. 42

45 Wat naast de ongewone vorm en de buitenschil van het gebouw opvalt, is de grote zorgvuldigheid waarmee bepaalde details werden uitge voerd zoals de garagepoort, die met dezelfde vezelcementleien in twee kleuren als de gevel bekleed werd en daardoor in gesloten toestand amper te zien is; of de vensterkozijnen. Hoe belangrijk waren voor u dergelijke details bij de planning en uitvoering? Het gebouw moest als compact geheel op zich staan en er mochten geen individuele elementen benadrukt worden. Een zichtbare garagepoort voor de dubbele garage zou de gevel te sterk gedomineerd hebben. De vensterelementen moesten dan weer als harmonieuze banden werken, die geen verschil toonden tussen het technisch noodzakelijke element van de vensterbank en de kozijnen. Welk belang hecht u aan bouwmaterialen in uw ontwerpen? Spelen duurzaamheid en milieuvriendelijkheid een grote rol bij de materiaalkeuze? We proberen altijd rekening te houden met energie- en milieuaspecten. Onze stijl van architectuur wordt gekenmerkt door het feit dat we openstaan voor materialen en dat we proberen om aspecten die elkaar op het eerste gezicht lijken tegen te spreken, zodanig met elkaar te verbinden dat het project toch een eenheid vormt. Ce que l on remarque aussi, mis à part la forme et l enveloppe extérieure du bâtiment, c est le soin accordé à certains détails de construction tels que la porte de garage recouverte des mêmes ardoises en fibresciment que la façade et à peine visible lorsqu elle est fermée ainsi que les intrados de fenêtre. Quelle importance ces détails ont-ils eu pour vous lors de la réalisation? Il était prévu d origine que le bâtiment puisse s affirmer comme une entité compacte, sans pour autant favoriser tel ou tel élément de structure. Une porte visible pour le double garage aurait certainement déparé la façade de rue. Et nous voulions d autre part que les encadrements de fenêtre soient d un aspect harmonieux sans que l on ne remarque de transition entre les composants indispensables du point de vue technique, tels qu intrados et appuis. Quelle est l importance des matériaux de construction dans vos projets? Laissez-vous vous guider dans ce choix par des aspects comme la durabilité et l écologie? Mon désir est toujours de pouvoir prendre en considération les aspects énergétiques et écologiques du métier. Notre style d architecture, qui est ouvert à tous les types de matériaux, se caractérise par le fait qu il réussit à concilier des aspects contradictoires à première vue pour les réunir ensuite dans un concept unitaire. 43

46 Hoelang bestaat het bureau Christian Bauer Associés al en is er een ontwerpfilosofie die aan de basis ligt van het werk dat uw bureau doet? Het architectenbureau Christian Bauer Associé bestaat al sinds 1975 en het is onze ontwerpfilosofie om contextueel te bouwen in plaats van gebouwen te plannen die contrasteren met hun omgeving. Onze ontwerpen zijn verder ook innovatief zonder traditionele aspecten te loochenen. We zijn ervan overtuigd dat onze manier van werken niet alleen tot een meerwaarde voor de gebruiker leidt, maar ook een meerwaarde betekent voor de omgeving waarin de constructie in kwestie wordt ingepast. Of het nu om een privé- of openbaar gebouw gaat, het is immers ook in alle openbaarheid voor iedereen zichtbaar. Quand le bureau Christian Bauer Associés a-t-il été fondé et se caractérise-t-il par une philosophie de travail particulière? Le bureau d architectes Christian Bauer Associés existe depuis 1975 déjà. Notre philosophie consiste à bâtir de façon contextuelle, plutôt que de concevoir des bâtiments qui se démarquent trop de leur environnement. Nos concepts témoignent toujours d un esprit d innovation, sans pour autant renier la tradition. Nous avons la conviction que cette méthode de travail représente une plus-value non seulement pour les utilisateurs finaux de notre architecture, mais aussi pour son environnement immédiat. Qu un bâtiment soit privé ou public, il restera toujours visible de l extérieur, pour tous. Hoe ontstaan uw ontwerpideeën en hoe verloopt het proces van het eerste idee tot het uiteindelijke ontwerp? Alles begint met de fase van de locatieanalyse die voor ons erg be langrijk is. De ontwerpfase vatten we dan vervolgens bijzonder rationeel aan zonder het kostenplaatje voor de opdrachtgever uit het oog te verliezen. Het is ons emotioneel verlangen om de toekomstige gebruikers een optimale leefruimte te bieden. Hoe krijgt uw bureau opdrachten binnen? Neemt u deel aan architectuur wedstrijden of ontvangt u in de eerste plaats rechtstreekse opdrachten? Wij nemen erg veel deel aan architectuurwedstrijden en andere selectieprocedures. Qua directe opdrachten krijgen we vooral opdrachten voor de bouw van eengezinswoningen binnen. Zijn de zwaartepunten bij bouwopdrachten of de inhoud van uw werk de voorbije jaren veranderd? Ook in Luxemburg is er die permanente verdere ontwikkeling van de energienorm. Verder realiseert ons bureau al jaren de meest uiteenlopende projecten. Welke wensen hebt u voor de toekomst op architecturaal vlak? Een van onze wensen is dat, gelet op alle energieaspecten en andere voorschriften waarmee rekening gehouden moet worden, de kwaliteit van de architectuur naar de toekomst toe niet verloren gaat. Comment vos idées prennent-elles forme et comment se déroule le trajet qui mène de l idée de base à la réalisation finale? Ce trajet commence toujours par une analyse des lieux, qui compte beaucoup pour nous. La phase conceptuelle se déroule ensuite de façon très rigoureuse, sans perde jamais de vue les aspects économiques du projet qui, eux, restent d une grande importance pour le maître d ouvrage. Tout projet a aussi sa dimension émotionnelle : notre désir profond est, en effet, de pouvoir procurer au client un espace vital qui correspond à ses attentes personnelles. Comment votre bureau s attire-t-il des projets? Participez-vous à des concours d architecture ou les obtenez-vous de première main? Nous participons très régulièrement à des concours d architecture ou autres appels d offre. Nos projets de première main concernent principalement des maisons unifamiliales. Remarquez-vous, les dernières années, des changements marqués dans les règles d urbanisme ou dans les exigences éco-énergétiques? Au Luxembourg aussi, les normes éco-énergétiques sont en constante évolution. Depuis de nombreuses années déjà, notre bureau ne cesse d adapter ses projets à un vaste éventail de règles d urbanisme. Dans quel sens aimeriez-vous voir l architecture évoluer à l avenir? J aimerais avant tout que les nombreuses règles techniques, urbanistiques et autres ne puissent mener à une perte de qualité intrinsèque de l architecture. 44

47 45

48 UITBREIDING VAN HET FUNERARIUM VAN STABROEK EXTENSION DU FUNERARIUM DE STABROEK LOCATIE ADRESSE Stabroek, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Mertens-Architecten, Stabroek, B PROJECTGROOTTE 324 m 2 SUPERFICIE 324 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Betonnen sokkel STRUCTURE PORTEUSE Socle en béton LEIEN Alterna 60 x 32 dubbele dekking ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 46

49 De bestaande rouwkamer van de begraafplaats Vossenveld in Stabroek werd gerenoveerd en uitgebreid met een aula voor afscheidsceremonies die plaats biedt aan 120 personen. De nieuwbouwconstructie werd als autonoom volume naast het bestaande gebouw opgetrokken, zodat er niet in het bestaande gebouw ingegrepen hoefde te worden. De aula, een eenvoudige, omsloten ruimte, geeft achteraan uit op een wand uit architecturaal beton, die voor een scheiding met het daarachter gelegen kerkhof zorgt. De gevels van de uitbreiding werden net zoals het bestaande volume met donkere vezelcementleien bekleed. Met zijn eenvoud, helderheid en transparantie straalt het donkere volume van de aula rust en sereniteit uit. Le funérarium du cimetière Vossenveld de Stabroek a été rénové et complété par l adjonction d un nouvel auditoire pour cérémonies d adieu pouvant accueillir 120 personnes. La construction neuve, implantée à côté de l ancien funérarium, forme une entité indépendante et n a donc pas nécessité de transformations au bâtiment existant. L auditoire, un espace à l agencement très simple, s ouvre d un côté sur un mur de béton architectural qui délimite le cimetière proprement dit, situé derrière. Les façades de l extension ainsi que celles du bâtiment existant sont bardées d ardoises gris foncé en fibres-ciment. Avec ses lignes sobres, sa tonalité foncée et sa transparence, le nouvel auditoire funéraire respire une atmosphère de quiétude et de sérénité. 47

50 EENGEZINSWONING IN SEILLES MAISON UNIFAMILIALE À SEILLES LOCATIE ADRESSE Seilles, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Grégory Milquet, Architecture et Nature, Temploux (Namen/Namur), B DRAAGSTRUCTUUR Houten skelet STRUCTURE PORTEUSE Ossature en bois LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Gevel, klauwstuk verticale doorsnede Façade, acrotère coupe verticale 1 : 10 48

51 Het perceel waarop deze lage-energiewoning voor vier personen werd opgetrokken, bevindt zich op een hoogvlakte, op een naar het zuiden gerichte flank. Omdat het wel lijkt alsof het op een klein eiland gelegen is, kwam het erop aan het mooie uitzicht over het dal te bewaren en het huis tegen nieuwsgierige blikken vanuit nabij gelegen constructies te beschermen. De overdag gebruikte vertrekken werden daarom naar het zuiden toe opengewerkt, kwestie van de invallende zon te benutten en van het uitzicht te profiteren. De daaronder gelegen nachtelijke vertrekken werden ingewerkt in een inzinking en zijn naar het westen georiënteerd, waardoor ze van enige inkijk gevrijwaard blijven. Dit samenspel van twee volumes leidde verder ook tot twee verschillende terrassen, waarvan het ene bedoeld is om gebruikt te worden op zonnige dagen, terwijl het andere de nodige beschutting biedt bij regenweer. De donkergrijze kleur van de vezelcementleien tegen de gevels zorgt ten slotte voor een zacht contrast met de houten bekleding. Cette maison basse énergie pour quatre personnes a été construite sur une hauteur, la parcelle étant en pente et orientée au midi. Comme elle bénéficie, pour ainsi dire, d une situation isolée en îlot, il fallait à la fois sauvegarder la vue imprenable sur la vallée et protéger les habitants des regards indiscrets des voisins. Les pièces occupées de jour sont toutes orientées au midi pour profiter au maximum de la vue et de l insolation. Les chambres à coucher, par contre, se trouvent au niveau inférieur dans un sous-sol orienté à l ouest, et donc protégé des regards. Cette disposition particulière a mené à la création de deux terrasses distinctes, une pour les beaux jours et une autre protégeant de la pluie. La couleur gris foncé des bardages d ardoises en fibres-ciment crée un contraste doux avec les parements en bois. 49

52 EENGEZINSWONING IN HARCHIES MAISON UNIFAMILIALE À HARCHIES LOCATIE ADRESSE Harchies, B ARCHITECT ARCHITECTE AUDE Architectes sprl, Doornik Tournai, B PROJECTGROOTTE Gelijkvloerse verdieping 129 m², garage 47 m², eerste verdieping 66 m² SUPERFICIE Rez-de-chaussée 129 m 2, garage 47 m 2, 1er étage 66 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Nieuwe muren in terracotta blokken, bestaande muren in breuksteen van zandsteen en baksteen STRUCTURE PORTEUSE Nouveaux murs en blocs de terre cuite, murs existants en moellons de grès et briques LEIEN Alterna 60 x 32 Halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 50

53 Bij dit project werd er vertrokken vanuit een onbeduidende, kleine constructie die noch van architectonisch, noch van historisch belang was. Het doel was om voor een energetische optimalisering van het gebouw en een uitbreiding met een woonruimte te zorgen. De oorspronkelijke, uit diverse materialen bestaande gevels werden geïsoleerd en met donkere vezelcementleien bekleed. Deze uniforme buitenschil geeft het huis een moderne, monolithische aanblik. Het asymmetrische profiel van de constructie bleef verder behouden en wordt door de verlenging van het dak langs de achterkant nog sterker benadrukt. Daardoor kon er ook extra ruimte worden gecreëerd. Twee houten elementen contrasteren ten slotte met de donkere buitenschil: de garage en het element met de ingang en de grote vensteropening voor het appartement op de bovenverdieping met vouwbare houten vensterluiken. Le point de départ de ce projet était une construction ancienne sans aucun intérêt, ni architectural ni historique. Objectif final: optimiser son rendement énergétique et ajouter une pièce d habitation. La façade d origine, constituée de matériaux disparates, a été isolée et revêtue d ardoises en fibres-ciment de couleur foncée. Ce bardage uniforme confère à l ensemble son aspect monolithique, résolument moderne. Le profil asymétrique de l ancien bâtiment a été conservé, voire même accentué par une prolongation du toit à l arrière. Cette même projection de toiture a permis d aménager de l espace habitable supplémentaire. Deux structures en bois forment un contraste intéressant avec l enveloppe constructive à dominante foncée: d une part le garage et, d autre part, l élément architectural comprenant la porte d entrée et les grandes fenêtres de l appartement en étage avec leurs volets repliables, en bois également. 51

54 EENGEZINSWONING IN ROCHEFORT MAISON UNIFAMILIALE À ROCHEFORT LOCATIE ADRESSE Rochefort, B ARCHITECT ARCHITECTE Maurice Schoofs, burg. ing. architect, Ing. civil, architecte, Rochefort, B PROJECTGROOTTE 156,40 m 2 SUPERFICIE 156,40 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Funderingen in bekistingsblokken, muren van de gelijkvloerse en de bovenverdieping in massief hout, MHM van 16 cm STRUCTURE PORTEUSE Fondations en blocs coffrants, parois rezde-chaussée et étage en bois massif, MHM de 16 cm LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 52

55 Dit woonhuis werd op een erg smal en sterk hellend perceel met een onstabiele bodem (door de aanwezigheid van holtes, aangezien we ons hier in karstgebied bevinden) in de buurt van de oude stad Rochefort opgetrokken. Het door de opdrachtgever gewenste programma was groots opgevat en omvatte zo goed als het volledige beschikbare bouwoppervlak. Dat verklaart ook de bijzondere vorm van de gelijk vloerse verdieping en de noodzaak van de blinde gevels aan de linker zijde. Bovendien waren er strenge stedenbouwkundige voorschriften, waar rekening mee gehouden moest worden. Gevels en dak werden langs buiten geïsoleerd en met donkere vezelcementleien bekleed. Deze verlenen het gebouw een moderne aanblik en zorgen voor een hoge dichtheid. Alleen achteraan werd de homogene gevelbekleding boven het terras met cederhout onderbroken. La maison a été bâtie sur une parcelle en pente très étroite, en terrain instable (région karstique à grottes) et à proximité immédiate du centre historique de Rochefort. Le programme de construction, très étendu, imposé par le maître d œuvre accapare la quasi-totalité de la superficie disponible, ce qui explique la forme particulière du rez-de-chaussée et l absence totale d ouvertures dans le mur mitoyen de gauche. En outre, les règles d urbanisme à respecter étaient très restrictives. Les façades et la toiture ont été pourvues d une couche isolante extérieure et, après, d un revêtement d ardoises en fibres-ciment foncées ce qui confère à la construction son aspect contemporain et sa parfaite étanchéité aux intempéries. Ce n est qu à l arrière de la maison que le bardage homogène cède la place à un revêtement en bois de cèdre. 53

56 WONING HALFOPEN BEBOUWING IN TEMSE MAISON MITOYENNE À TEMSE LOCATIE ADRESSE Hollebeek, Temse, B ARCHITECT ARCHITECTE Bas Wauman architectenbureau bvba, Tielrode, B Bas Wauman architect Nele Vercauteren interieurarchitecte PROJECTGROOTTE 222 m 2 vloeroppervlakte SUPERFICIE 222 m 2 de superficie au sol DRAAGSTRUCTUUR Massiefbouw: dragende muren in snelbouw steen, betonplaten Aan buitenzijde bekleed met leien, hout en pleisterwerk STRUCTURE PORTEUSE Construction massive : murs porteurs en parpaings, plaques de béton Revêtements extérieurs en ardoises, bois et stuc LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Avondroze COULEUR Rose nuit Dak, dakgoot, gevel verticale doorsnede Toit, chêneau, façade coupe verticale 1 : 10 54

57 Bij het optrekken van deze nieuwe tweewoonst was het zaak om zowel de klassieke stedenbouwkundige voorschriften in aanmerking te nemen, als tegemoet te komen aan de indelingseisen van een eengezinswoning met fysiotherapiepraktijk. Om desondanks toch een autonome constructievorm te kunnen realiseren, werden hoofd- en bijgebouwen visueel van elkaar gescheiden. De zijdelingse gevelmuur werd daarbij opengebroken en van extra, naar het zuiden gerichte vensters voorzien. Deze zorgen voor veel licht binnenin én een fraaie ruimtelijke indruk in het woongedeelte. Gevels en dak werden verder met donkere vezelcementleien bekleed, die met hun gladde oppervlak als een huid aandoen en in combinatie met de weinige bijkomende materialen het concept van het gebouw onderstrepen. Lors de la construction de cette maison jumelée, il a fallu concilier les règles urbanistiques traditionnelles avec la nécessité d aménager, sous le même toit, une maison unifamiliale et un cabinet de kinésithérapie. Pour pouvoir, malgré toutes ces restrictions, donner un cachet original au concept, le bâtiment principal et l annexe ont été visuellement séparés l un de l autre. La façade à pignon latérale a été rompue et pourvue de fenêtres supplémentaires orientées au midi. Elles inondent l intérieur de lumière et accentuent aussi l originalité de la construction par rapport aux maisons avoisinantes. Façades et toitures sont couvertes d ardoises foncées en fibres-ciment. Avec leurs surfaces parfaitement lisses, elles forment comme une peau autour de la maison. En combinaison avec l assortiment réduit d autres matériaux de construction, ces mêmes ardoises soulignent la sobriété inhérente du concept architectural. 55

58 WOON- EN HANDELSPAND IN TESSENDERLO COMPLEXE À USAGE MIXTE RÉSIDENTIEL ET COMMERCIAL À TESSENDERLO LOCATIE ADRESSE Tessenderlo, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Architectenburo Bart Coenen bvba, Antwerpen, B DRAAGSTRUCTUUR Massiefbouw met beton en metselwerk in baksteen STRUCTURE PORTEUSE Construction massive en béton et maçonnerie en brique LEIEN Alterna 60 x 32 dubbele dekking ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 56

59 Boven de supermarkt bevinden zich twee bijkomende verdiepingen met acht appartementen en vier dakappartementen die elk over ruime terrassen beschikken. Het aldus op de bovenverdiepingen gerealiseerde en drie meter achteruit geplaatste bouwvolume wordt hierdoor optisch verkleind. Ontsloten worden de woningen langs de van de straatzijde afgewende kant via langs buiten geplaatste trappen of een lift. Samengevoegd in twee groepen van zes ontstond verder tussen de woningen een vrije ruimte die als groendak werd aangelegd. De met de donkere vezelcementleien bedekte daken en nokgevels van de bovenverdieping vormen ten slotte een sterk contrast met de wit bepleisterde buitenmuur van de supermarkt. Met hun puntgevel rijontwerp doen de daken speels en elegant aan en wekken ze de indruk dat het om individuele woningen gaat, waardoor het complex goed in de eigen omgeving past. Le supermarché en rez-de-chaussée porte encore deux étages qui abritent huit appartements et quatre penthouses, tous pourvus de généreuses terrasses. L étage supérieur bâti en retrait de quelque trois mètres allège optiquement le volume général de la construction. Les habitations sont accessibles par le côté opposé à la rue, via des escaliers extérieurs et un ascenseur. Les deux volumes architecturaux comptant chacun six habitations sont séparés par espace libre, aménagé en toit vert. Les toitures et murs d étage latéraux, tous couverts d ardoises foncées en fibres-ciment forment un contraste marqué avec le stuc clair qui orne les murs du supermarché. Avec leur alignement sur des pignons en retrait, les toits ajoutent une dimension de légèreté à l ensemble et font penser à une rangée de maisons unifamiliales. Raison de plus qui justifie l intégration réussie de ce complexe à usage mixte dans le voisinage. 57

60 APPARTEMENTSGEBOUW MET HANDELSZAKEN IN ZEDELGEM IMMEUBLE À APPARTEMENTS ET COMMERCES À ZEDELGEM LOCATIE ADRESSE Zedelgem, B ARCHITECTEN ARCHITECTES Toon Breyne bvba, ingenieurs-architecten, Ieper, B ; Ruben Delahaye PROJECTGROOTTE ca m 2 woonoppervlakte ca. 260 m 2 oppervlakte handelszaken SUPERFICIE env m² de surface habitable env. 260 m² de surface commerciale DRAAGSTRUCTUUR Massiefbouw met snelbouwsteen, breedvloer platen en welfsels en een dakconstructie uit hout STRUCTURE PORTEUSE Construction massive à base de parpaings, prédalles et hourdis ; charpentes de toiture en bois LEIEN Dak: Boronda 60 x 32 maaskantdekking met afgeschuinde zijde bovenaan Gevel: Boronda 40 x 27 halfsteensverband ARDOISES Toiture : Boronda 60 x 32 pose à recouvrement double, face biseautée vers le haut Façade : Boronda 40 x 27 pose horizontale à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Gevel, venster horizontale snede Façade, fenêtre coupe horizontale 1 : 10 58

61 Dit gebouw werd in het centrum van Zedelgem opgetrokken, op de plek waar zich vroeger een supermarkt bevond, en omvat 14 appartementen en 2 handelsruimten. De witte afwerkingspleister van de gevels werd in een haast kronkelende beweging rond het gebouw doorgetrokken. Een beweging die benadrukt wordt door de donkere vezelcementleien waarmee de daken en enkele geveldelen bekleed werden. Om hetzelfde optische effect te verkrijgen bij de loodrechte en schuine vlakken, werden er leien in twee verschillende formaten en patronen gebruikt. Het hierdoor ontstane monolithische karakter wordt verder nog versterkt door de aluminium vensters in dezelfde donkere kleur. Zorgvuldig geplande aansluitingselementen en details dragen ten slotte bij tot de sobere, elegante uitstraling van het gebouw. L immeuble, érigé en plein centre de Zedelgem sur l emplacement d un ancien supermarché, abrite 14 appartements et 2 commerces. Une large bande de crépi blanc, qui serpente sur les deux façades de rue, en dynamise l apparence. Ce mouvement est encore accentué par le contraste avec les ardoises en fibres-ciment gris foncé qui recouvrent d autres parties des façades ainsi que toute la toiture. Afin d obtenir le même effet visuel pour les surfaces perpendiculaires autant qu inclinées, l architecte a opté pour des ardoises de poses et de formats différents. L aspect monolithique ainsi généré se voit renforcé par les châssis de fenêtre en aluminium, de couleur foncée également. Les raccords et détails architecturaux réalisés avec le plus grand soin ajoutent au caractère sobre mais raffiné du projet. 59

62 PASSIEFWONING IN MERELBEKE HABITATION PASSIVE À MERELBEKE LOCATIE ADRESSE Gent, Merelbeke, B ARCHITECT ARCHITECTE bvba arch_id architectenvennootschap Ignace Dustoulin Dominique Van Cauwenberghe, Deinze, B PROJECTGROOTTE Gelijkvloerse verdieping 72 m², eerste verdieping 72 m², dakverdieping 57 m² SUPERFICIE Rez-de-chaussée 72 m², étage 72 m², étage sous toit 57 m² DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletbouw STRUCTURE PORTEUSE Construction à ossature en bois LEIEN Boronda 45 x 32 dubbele dekking ARDOISES Boronda 45 x 32 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 60

63 Het perceel is klein, maar diep en is gelegen in een licht aflopende straat aan de rand van Gent. De indeling van de woning voldoet aan de eisen van een eengezinswoning voor een gezin met twee kinderen: keuken, eethoek, zithoek, polyvalent vertrek, slaapkamer voor de ouders, twee kinderkamers, badkamer, een kleine opbergruimte en een technische ruimte. Ongewoon is daarentegen de uiterlijke verschijningsvorm van het huis. De uniforme buitenschil uit donkere vezelcementleien verleent de constructie namelijk een sculpturaal effect en zet de smalle, compacte gebouwvorm nog extra in de verf. Verder zijn er geen overstekende dakelementen en de vier rechte buitenmuren vertonen geen enkele inham of uitsprong. De vensters zijn ten slotte voorzien van driedubbel glas en houten kaders die langs buiten bekleed werden met zwart aluminium. La parcelle, étroite mais d autant plus profonde, est située sur un terrain légèrement en pente dans la grande banlieue gantoise. L agencement intérieur correspond à la typologie traditionnelle d une habitation unifamiliale pour un couple à deux enfants : cuisine, coin-repas, coin-salon, séjour multifonctionnel, chambre à coucher principale, deux chambres pour enfants, salle de bains, petit débarras et espace technique. L extérieur, par contre, sort des sentiers battus. L effet sculptural du revêtement uniforme d ardoises sombres en fibres-ciment accentue les formes compactes et élancées de la construction. Il n y a pas de saillies de toiture et les quatre façades, dépourvues de projections ou de renfoncements, forment un parallélépipède parfaitement régulier. Les fenêtres à triple vitrage ont des châssis en bois revêtu d aluminium à l extérieur. 61

64 KLEUTERSCHOOL IN MAINZ JARDIN D ENFANTS À MAINZ LOCATIE ADRESSE Mainz-Gonsenheim, D ARCHITECTEN ARCHITECTES Dipl.-Ing. Marcus Hille, Hille Architekten + Stadtplaner, Ingelheim, D Medewerkers Collaborateurs Tobias von Pastau, Thorsten Braun LEIEN Eternit dak- en gevelplaten 60 x 30 dubbele dekking (dak) Quaderdekking (gevel) ARDOISES Ardoises de façade et de toiture Eternit 60 x 30 en pose à recouvrement double (toit) ou en pose horizontale à recouvrement double (façades) KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé Dak, dakgoot, gevel verticale doorsnede Toit, chêneau, façade coupe verticale 1 : 10 62

65 De kleuterschool bestaat uit drie aparte, twee verdiepingen tellende bouwlichamen die normconform geïntegreerd werden in de omgeving en het paro chiecentrum waartoe de kleuterschool behoort. Tegelijkertijd zorgen de drie achter elkaar liggende schuine daken en de donkere, met vezelcementleien beklede gevel voor een moderne aanblik en een duidelijke afscheiding van het aanpalende gemeentecentrum. Binnenin baden de groepslokalen van de kleuterschool ten slotte in het daglicht dankzij de grote beglazing die uitgeeft op de tuin en een naar het zuiden gerichte strook bovenvensters. Le jardin d enfants se compose de trois entités architecturales indépendantes à double étage qui s intègrent parfaitement dans leur contexte et en particulier dans le centre paroissial dont ils font partie. D autre part, les toitures en pupitre postées l une à la suite de l autre, ainsi que les bardages d ardoises foncées en fibres-ciment sur les façades donnent à l ensemble un caractère résolument moderne qui le distingue du centre communautaire voisin. Les généreuses baies vitrées donnant sur le jardin et les bandes de lanterneau orientées au midi inondent l intérieur de lumière. 63

66 ZORGCENTRUM IN S-HEER ARENDSKERKE CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS À S-HEER ARENDSKERKE LOCATIE ADRESSE BK s-heer Arendskerke, NL ARCHITECTEN ARCHITECTES Oomen Architecten, Breda, NL Ernst Joosten PROJECTGROOTTE 7063 m 2 bruto vloeroppervlakte SUPERFICIE 7063 m² de superficie au sol brute DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletbouw / stapelbouw STRUCTURE PORTEUSE Ossature en bois/construction à éléments modulaires LEIEN Alterna 60 x 32 halfsteensverband ARDOISES Alterna 60 x 32 en pose horizontale à recouvrement double KLEUR Keramisch rood COULEUR Rouge terre cuite Gevel, dakgoot, dak verticale doorsnede Façade, chêneau, toit coupe verticale 1 : 10 64

67 Op de locatie van het huidige zorgcentrum Poelwijck wordt in twee fasen een nieuw woon- en zorgcentrum opgetrokken. Daarbij werd eerst een ruim opgezet complex van woningen met een aanbod aan verzorgings- en wellnessdiensten gerealiseerd. De verschillend vormgegeven gebouwen van deze fase werden tot een eenheid verbonden door het gebruik van keramisch rode vezelcementleien voor gevels en dak. Het complex zelf bestaat uit 16 appartementen, 4 groepswoningen en 21 serviceflats voor senioren, die zowel te koop als te huur worden aangeboden. Verder zijn er verschillende gemeenschappelijke lokalen, vertrekken voor het verstrekken van de diverse vormen van verzorging, een kinderdagverblijf en praktijkruimten voorzien. Na voltooiing van de eerste bouwfase werd vervolgens het oude zorgcentrum afgebroken om plaats te maken voor de tweede fase bestaande uit 31 gelijkvloerse woningen in een waaier aan types. Sur le site de l ancien complexe Poelwijck, deux phases de construction ont permis de réaliser un tout nouveau centre de soins résidentiels. La première phase a vu la mise en place d un imposant complexe d habitations et d infrastructures de soin et de bien-être. Les bâtiments, bien que de formes et de dimensions variées, constituent un ensemble cohérent grâce au revêtement uniforme d ardoises en fibres-ciment de couleur rouge terre cuite sur les façades et toitures. On compte pas moins de 16 appartements traditionnels, 4 habitations communes et 21 appartements spéciaux pour personnes âgées nécessitant des soins, le tout étant proposé aussi bien en propriété qu en location. Il y a en outre plusieurs espaces à usage commun, des bureaux pour le personnel soignant, une crèche de jour pour enfants et des cabinets médicaux. Une fois la première phase clôturée, l ancien centre a été démoli pour faire place à un ensemble de 31 habitations de types très variés et toutes bâties de plein pied. 65

68 SENIORENWONINGEN IN DUBLIN RÉSIDENCES POUR LE TROISIÈME ÂGE À DUBLIN LOCATIE ADRESSE McKee Park, Dublin, Ierland Irlande ARCHITECTEN ARCHITECTES City Architects Division of Dublin City Council Ali Grehan, Kieran Gallagher, Matthew Carroll, Jeremy Wales, Peter Martin PROJECTGROOTTE 2200 m² bruto vloeroppervlakte 32 eenpersoonskamers van 48 m², 4 eenpersoonskamers van 50 à 60 m², 2 tweekamerwoningen van 68 m² plus een gemeenschappelijke ruimte SUPERFICIE 2200 m² de superficie au sol brute 32 chambres individuelles de 48 m², 4 chambres individuelles de m², 2 habitations de 68 m² avec 2 chambres à coucher, plus un espace à usage commun DRAAGSTRUCTUUR Traditionele spouwmuur STRUCTURE PORTEUSE Murs traditionnels en voile mince LEIEN Thrutone slates 60 x 30 dubbele dekking ARDOISES Thrutone slates 60 x 30 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 66

69 Terwijl dit wooncomplex langs de straatkant erg stedelijk aandoet, straalt het langs de binnenplaats achteraan veeleer een intieme sfeer uit. Alle appartementen werden als modulaire eenheden met een T-vormige plattegrond en een driezijdig uitzicht opgevat. Ze worden vanuit de binnenplaats ook rechtstreeks ontsloten, zonder gangen of trappenhuizen. Het strakke ritme van de terugkerende lessenaarsdaken die met vezelcementleien bedekt zijn, is een verwijzing naar de dakvormen van de naburige McKee kazerne. Bij de keuze van materialen stond ten slotte een zo gering mogelijk onderhoud op de voorgrond: zo werden de muren in baksteen en zelfkleurende pleister uitgevoerd, zijn de stalen elementen gegalvaniseerd en nietgeschilderd en werden de vensters uit hout gemaakt en langs buiten met een aluminiumlaag bedekt. Côté rue, ces résidences spéciales pour le troisième âge affirment fièrement leur caractère urbain. A l arrière pourtant, la cour-jardin intérieure respire une atmosphère d intimité. Tous les logements, de conception modulaire, ont une projection au sol en forme de T similaire qui dégage la vue de trois côtés. Ils sont accessibles de plein pied à partir de la cour-jardin intérieure. Le rythme rigoureux créé par la succession de toits en appentis, tous couverts d ardoises en fibres-ciment, fait référence aux toitures de la caserne McKee voisine. Le choix des matériaux a été guidé par l exigence d un entretien aussi réduit que possible. Les murs sont en brique et crépi coloré dans la masse. Les éléments en acier galvanisés sont laissés sans peinture et les châssis de fenêtre en bois ont un revêtement extérieur en aluminium. 67

70 VRAGEN AAN QUESTIONS À JEREMY WALES Senior Executive Architect, City Architects Division, Dublin City Council, Ierland Senior Executive Architect, City Architects Division, Municipalité de Dublin, Irlande Het ontwerp van het McKee Court Senior Citizens Housing -project heeft verschillende prijzen gewonnen. Hoe belangrijk zijn deze prijzen voor uw werk en voor de architectuur in het algemeen? De prijzen betekenen erkenning van een onafhankelijke instantie voor een bepaald ontwerp en zorgen voor publiciteit. Ze belichten ook goede ontwerppraktijken in architecturaal en stedelijk ontwerp, constructiedetaillering, gebouwtypologie, enz., die een nuttig hulpmiddel kunnen vormen voor andere beoefenaars van het beroep. Verder onderstrepen ze de intentie van het stadsbestuur om de stad en haar burgers te voorzien van gebouwen van de hoogste kwaliteit. Volgens welke principes werd het McKee Court Senior Citizens Housing -project ontworpen? Belangrijke overwegingen waren dat het ontwerp inclusief en toegankelijk, stabiel, duurzaam en milieuvriendelijk moest zijn en dat er ge opteerd zou worden voor een constructie van hoge kwaliteit die weinig onderhoud zou vergen. Het creëren van een gevoel van plaats, gemeenschap en toebehoren gold verder eveneens als sleutelaspect bij het uittekenen van de plannen, zowel voor de bewoners van het project als voor de omwonende plaatselijke gemeenschap. Zo werden de bewoners ertoe aangemoedigd om zich de ontwikkeling ervan toe te eigenen en zelf voor de openbare/ semi-openbare ruimtes te zorgen. Voor zover mogelijk, was het daarnaast tevens de bedoeling dat het ontwerp verwelkomend en genereus zou overkomen en dat het een plek zou vormen, die de bewoners hun thuis zouden kunnen noemen. Gelet op de demografische evolutie, zal het bouwen voor senioren almaar belangrijker worden. Over welke eigenschappen dienen dergelijke gebouwen te beschikken? De ontwerpen moeten eenvoudig, intuïtief en voor alle gebruikers gemakkelijk navigeerbaar zijn. De gebouwen moeten aanpasbaar zijn en de nodige flexibiliteit bieden voor de variërende behoeften van de eind- Le concept de votre complexe d habitations pour le troisième âge McKee Court a déjà remporté plusieurs prix d architecture. Quelle est l importance de ces prix pour votre travail et pour le métier en général? Ces prix sont une reconnaissance de la valeur intrinsèque du projet par des jurys indépendants et ils nous valent une certaine publicité. Ils mettent également en exergue l importance des bonnes pratiques conceptuelles en matière d architecture, d urbanisme, de typologie constructive, etc., ce qui peut se révéler une source d inspiration pour d autres professionnels aussi. Et, finalement, ils témoignent de la volonté de l Administration Municipale de gratifier la ville de Dublin et ses citoyens d une architecture de qualité. Quels principes conceptuels sont à la base du complexe McKee Court? Les idées maîtresses du concept furent d emblée : inclusion, accessibilité, sécurité, durabilité, valeur écologique, qualité des matériaux et - finalement - entretien réduit. Le fait aussi de pouvoir créer un sentiment d espace, de communauté et d implication personnelle a été un élément important dans l élaboration du concept, non seulement pour les habitants du complexe même mais aussi pour les riverains. Les habitants ont d ailleurs été encouragés à s établir dans ce complexe d habitation en tant que propriétaires et à prendre soin eux-mêmes des espaces publics et semi-publics. Dans toute la mesure du possible, notre concept a voulu être accueillant et généreux, donc un endroit où les habitants peuvent réellement se sentir chez eux. Vu l évolution démographique, les projets spécifiques pour personnes du troisième âge prennent de plus en plus d importance. Quelles sont, d après vous, les caractéristiques principales que ces constructions devraient présenter? L architecture doit rester simple, intuitive et permettre une circulation interne aisée à tous les occupants. Il importe aussi que les bâtiments témoignent d adaptabilité et de flexibilité vis-à-vis des besoins évolu- 68

71 Team McKee Court, from left to right: Matthew Carroll, Peter Martin, Ali Grehan, Alan Hester, Jeremy Wales, Kieran Gallagher L équipe du projet McKee Court. De gauche à droite : Matthew Carroll, Peter Martin, Ali Grehan, Alan Hester, Jeremy Wales, Kieran Gallagher gebruikers. Bovendien moeten ze elementen omvatten, die bewoners gemakkelijk kunnen individualiseren om ze op die manier hun eigen persoonlijke levensstijl en smaak te laten weerspiegelen. Het ontwerp van het gebouw moet ten slotte inclusief en toegankelijk zijn om een gevoel van veiligheid, toebehoren en gemeenschap uit te ademen tussen de bewoners van het project en de bewoners van de omliggende lokale gemeenschap. Welke rol spelen bouwmaterialen in uw architecturale projecten? In welk stadium beslist u over de te gebruiken materialen? Materialen moeten stevig zijn en weinig onderhoud vragen. Verder moeten ze ook flexibel en gemakkelijk aanpasbaar zijn met het oog op eventuele toekomstige aanpassingen van de constructie. Voor de gevels van het gebouw werd geopteerd voor rode baksteen en uniform kleurige pleister, voor het dak werden vezelcementleien gebruikt. De vensters tifs de l utilisateur final et qu ils incluent des éléments que les habitants peuvent personnaliser à souhait, en fonction de leur style de vie et de leurs goûts personnels. Le concept général, en étant à la fois convivial et accessible, devrait créer une sensation de sécurité et de communauté, unissant en communauté les résidents mêmes et les habitants des alentours. Quelle est l importance du choix des matériaux dans vos projets? A quel stade intervient-il? Les matériaux de construction doivent être robustes et ne nécessiter que très peu d entretien. D autre part, on attend d eux qu ils soient suffisamment flexibles et adaptables pour permettre d éventuels remaniements futurs du bâtiment. Ainsi, le choix s est porté sur la brique rouge et le crépi coloré dans la masse pour les façades et sur l ardoise en fibres-ciment pour les toits. Les châssis de fenêtre sont en bois revêtu 69

72 en gevelelementen zijn gemaakt van met aluminium bedekt hout. Voor het metaalwerk werd gekozen voor ongeschilderd gegalvaniseerd staal. Met de selectie van bouwmaterialen werd van bij de ontwerpfase van het gebouw rekening gehouden. Verder komen ook enkele materialen terug, die in de bestaande aanpalende gebouwen gebruikt werden. Voor het McKee Court Senior Citizens Housing -project besliste u om op de daken met vezelcementleien te werken. Welke voordelen bieden dergelijke leien? Vezelcementleien zijn stevig en duurzaam en gemakkelijk te plaatsen en te onderhouden. Bovendien kunnen ze voor een erg gladde en moderne afwerking van een gebouw zorgen, op voorwaarde dat de detaillering correct gebeurt. Verder gelden leien ook als een erg traditioneel bouwmateriaal in Ierland, vandaar dat het gebruik ervan in deze context ons erg gepast leek. Welke zijn de cruciale taken van een stadsbestuur op architecturaal vlak? Een stadsbestuur moet voor voorbeeldgebouwen en -ruimtes zorgen, die inclusief en toegankelijk zijn voor alle burgers, die genereus zijn en die de lat op het vlak van gebouw-, architecturaal en stadsontwerp zo hoog mogelijk leggen. Het uittekenen van de systemen en processen die gebruikt worden om dergelijke gebouwen en ruimtes op te leveren en te creëren, vormt eveneens een belangrijke overweging die diverse aspecten kan omvatten, zoals een gebruikersgericht ontwerp, duurzaamheid, verwerving, projectbeheer, kostencontrole, enz. d aluminium et les ferronneries en acier galvanisé brut. Le choix de ces matériaux s est fait dès le début du projet. Ils font également référence à certains matériaux de construction que l on retrouve dans certains bâtiments voisins. Dans le projet McKee Court, votre choix s est porté sur l ardoise en fibres-ciment pour les revêtements de toiture. Quels en sont les avantages? L ardoise en fibres-ciment est solide et durable, facile à poser et à entretenir. Utilisée correctement, elle ajoute une touche finale à la fois moderne et agréable à tout bâtiment. En outre, l ardoise a toujours été un matériau de construction traditionnel en Irlande, d où notre choix dans le contexte de ce projet. Quelle est la mission d une Administration Municipale en matière d architecture? Mettre à disposition du citoyen des bâtiments à la fois inclusifs et accessibles, des constructions d un caractère généreux qui répondent aux normes architecturales et urbanistiques les plus sévères. Les idées conceptuelles qui sont à la base de ces programmes de construction jouent un rôle tout aussi important et doivent couvrir des aspects aussi variés que le principe de conception centrée sur l utilisateur, la durabilité, les procédures d achat, la gestion de projet, le contrôle des coûts, etc. 70

73 Wat onderscheidt het werk van een architect die voor een stadsbestuur werkt van het werk dat in een zelfstandig architectenbureau wordt verricht? Qua gebouwtypologie ontwerpen architecten die voor een stadsbestuur werken, gebouwen die een weerspiegeling vormen van de diensten die het bestuur aanbiedt, zoals woningen, bibliotheken, brandweerkazernes, parkgebouwen, enz. De plaatselijke besturen in Ierland bieden echter minder diensten aan dan hun evenknieën in andere landen. Vandaar dat we geen gebouwen ontwerpen voor diensten zoals onderwijs, gezondheidszorg of politie. Dat doen anderen. Verder ontwerpen we evenmin commerciële panden, zoals hotels, kantoren, winkelcentra, enz. Gebouwen die ontworpen worden voor het stadsbestuur, blijven ook vaak eigendom van het stadsbestuur en worden na voltooiing doorgaans eveneens beheerd en onderhouden door datzelfde bestuur. Bijgevolg moet ervoor gezorgd worden dat de constructies stevig, energieefficiënt, aanpasbaar en gemakkelijk beheerbaar zijn met een minimum aan onderhoudskosten. In een erg vroeg stadium van het ontwerpproces moet er daarnaast tevens rekening worden gehouden met de toekomstige werking van het gebouw, aangezien u zich de rest van uw carrière binnen het stadsbestuur met deze panden geconfronteerd kunt zien. Om de panden inclusief en toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk burgers, kan het ten slotte best zijn dat verder gegaan wordt dan het minimum dat de bouwvoorschriften voorschrijven om beste praktijken te promoten. Wat is uw mening over de huidige architecturale situatie in Ierland? Hoewel Ierland recent een erg moeilijke periode heeft doorgemaakt omwille van de recessie, zijn er tekenen die erop wijzen dat we het ergste intussen achter de rug hebben. Ondanks die baisse werden er tijdens deze periode echter toch nog een aantal gebouwen van uitzonderlijke kwaliteit ontworpen en opgetrokken. Verder hebben Ierse architecten ook in het buitenland belangrijke gebouwen ontworpen, zoals de Bocconi Bibliotheek in Milaan, naar een ontwerp van Grafton Architects, en de London School of Economics evenals de Photographer s Gallery London, naar een ontwerp van O Donnel & Tuomey Architects, om maar enkele voorbeelden te noemen. En quoi votre travail pour le compte d une Administration Municipale diffère-t-il de celui d un architecte indépendant? En ce qui concerne la typologie des bâtiments, il est clair qu un architecte comme moi qui travaille pour le compte d une Administration Municipale conçoit des bâtiments qui correspondent aux services que cette même Administration est supposée fournir à ses citoyens : habitations sociales, bibliothèques, casernes de pompiers, pavillons de parc, etc. En Irlande néanmoins, les autorités locales fournissent un éventail de services publics plus restreint que dans d autres pays. Ainsi, nous ne sommes pas supposés fournir l infrastructure pour l enseignement, les soins de santé ou la police services qui tombent sous la responsabilité d autres administrations. Et bien sûr nous ne nous occupons pas de l infrastructure purement commerciale : hôtels, immeubles de bureaux, galeries marchandes, etc. Les bâtiments construits sur ordre de l Administration Communale restent généralement sa propriété et sont gérés et entretenus par elle. Il importe donc que ces constructions soient robustes, aisé ment adaptables, efficaces du point de vue énergétique et que leur entretien puisse se faire à coût minimal. Par conséquent, les aspects fonctionnels présents et futurs des bâtiments doivent être pris en considération tout au début du projet, vu qu ils resteront en service pendant toute la durée de ma carrière d architecte auprès de l Administration Municipale. Et pour que tous nos bâtiments puissent être inclusifs et accessibles pour un maximum de citoyens, il faut que certaines exigences constructives minimales soient non seulement respectées, mais parfois aussi dépassées. Voilà ce que j appelle la bonne pratique en architecture. Comment jugez-vous la situation actuelle de l architecture en Irlande? Bien que l Irlande ait fortement souffert de la crise actuelle, il y a des signes encourageants de reprise. Malgré la récession, des bâtiments de qualité exceptionnelle ont vu le jour les derniers temps et plusieurs architectes irlandais ont pu réaliser des projets remarquables à l étranger. Il suffit de penser à la Bibliothèque Bocconi de Milan, par Grafton Architects, et aux bâtiments de la London School of Economics et de la Photographer s Gallery à Londres également de la main d O Donnell & Tuomey Architects, pour ne citer que ces exemples. Welke wensen hebt u voor de toekomst op architecturaal vlak? We hopen dat het McKee Court Senior Citizens Housing -project een positieve stedelijk, sociale en culturele bijdrage aan de omgeving zal leveren en dat alle bewoners met de realisatie ervan gebaat zullen zijn. Quels sont vos souhaits pour l avenir, en matière d architecture du moins? J espère que les habitations pour troisième âge du projet McKee Court contribuent à la mise en valeur urbanistique, sociale et culturelle du quartier et que tous les habitants puissent en profiter pleinement. 71

74 WONINGEN IN DUNDALK HABITATIONS À DUNDALK LOCATIE ADRESSE Goirt Na Mara, Blackrock, Dundalk, Co. Louth, IRL ARCHITECTEN ARCHITECTES McNamee Chartered Project Management Surveyors Ltd., Dundalk, Co. Louth, IRL DRAAGSTRUCTUUR Buitenmuren in baksteen en pleisterwerk; geprefabriceerde dakspanten STRUCTURE PORTEUSE Parois extérieures : brique et stuc Charpentes de toit préfabriquées LEIEN Thrutone slates 60 x 30 dubbele dekking ARDOISES Thrutone slates 60 x 30 en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 72

75 De in totaal 90 wooneenheden omvatten verschillende vormen en groottes van woningen. Zo zijn er 16 halfopen maisonnettebebouwingen met twee en drie slaapkamers, 58 twee verdiepingen tellende rijhuizen met twee en drie slaapkamers, 4 één verdieping tellende rijwoningen en 12 appartementen. Deze diversiteit aan woningen maakt dat er hier niet alleen verschillende groottes van gezinnen kunnen neerstrijken, maar dat er ook plaats is voorzien voor alleenstaanden, wat voor een goede en levendige sociale mix zorgt. Met elkaar verbonden zijn de individuele constructies dan weer via de uniforme dakbedekking in donkere vezelcementleien zelfs boven de erkervensters en de terugkerende dakvorm. De kleinformaat vezelcementleien kunnen bovendien probleemloos de schuine vlakken van de licht gebogen huizenblokken volgen. Cette cité de 90 maisons offre un choix varié de typologies et de tailles d habitation : on y compte quelque 16 constructions jumelées avec des habitations duplex à deux ou trois chambres à coucher, 58 habitations à terrasses de deux étages à deux ou trois chambres à coucher, 4 habitations à terrasses d un seul étage et 12 appartements. Grâce à cette diversité, le quartier permet d accueillir non seulement des familles de tailles variées mais aussi des personnes seules et favorise ainsi les contacts et l intégration de ces différents groupes sociaux. Le trait d union entre les diverses constructions est constitué par le revêtement uniforme d ardoises foncées en fibres-ciment sur les encorbellements à fenêtres et les toitures, ces dernières étant toutes de même forme. Les dimensions réduites des ardoises ont en outre permis d épouser fidèlement les lignes architecturales légèrement courbes de l ensemble du complexe. 73

76 WOONCOMPLEX VOOR SENIOREN IN OAKLAND VILLAGE HABITATIONS POUR PERSONNES ÂGÉES À OAKLAND VILLAGE LOCATIE ADRESSE Swadlincote, Verenigd Koninkrijk Royaume-Uni ARCHITECTEN ARCHITECTES Glancy Nicholls architects, Birmingham, Verenigd Koninkrijk Royaume-Uni Projectmanager Directeur de projet Alec Stewart LEIEN Rivendale FC slates dubbele dekking ARDOISES Rivendale FC slates en pose à recouvrement double KLEUR Donkergrijs COULEUR Gris foncé 74

77 Dit gebouwencomplex, dat in opdracht van het bestuur van het graafschap Derbyshire werd gerealiseerd, omvat 89 appartementen voor senioren, een restaurant en diverse sportvoorzieningen. De woningen werden daarbij zodanig ontworpen, dat tegemoetgekomen kan worden aan de verschillende verzorgings- en verplegingsbehoeften van de oudere bewoners. Grote vensteroppervlakken laten intussen passieve warmtewinsten toe en zorgen samen met de zonnewarmte-installatie voor een gering energieverbruik. De daken werden ten slotte met vezelcementleien bedekt, die door hun klein formaat probleemloos de rondingen van het gebouw kunnen volgen, terwijl hun glad oppervlak het complex een rustige, uniforme aanblik verleent. Ce complexe de bâtiments, commandité par l administration régionale du comté de Derbyshire, comprend 89 appartements pour personnes âgées, un restaurant et une infrastructure sportive. Les habitations sont agencées de façon à répondre à toutes les exigences en matière de soins, de surveillance et de loisirs de leurs occupants. Les grandes baies vitrées permettent un échauffement naturel de l intérieur et garantissent, en même temps que l installation thermo-solaire, une nette réduction de la consommation énergétique. Les toits sont couverts d ardoises en fibres-ciment. Le format réduit de celles-ci a permis d épouser fidèlement toutes les courbes du bâtiment et leur surface parfaitement lisse donne au complexe son aspect étonnamment homogène. 75

78 SOCIALE HUURWONINGEN IN CONCHES-SUR-GONDOIRE LOGEMENTS SOCIAUX LOCATIFS À CONCHES-SUR-GONDOIRE LOCATIE ADRESSE Conches-sur-Gondoire, F ARCHITECT ARCHITECTE Chartier-Dalix architectes PROJECTGROOTTE 176 m 2 SUPERFICIE 176 m 2 DRAAGSTRUCTUUR Houtskeletbouw STRUCTURE PORTEUSE Construction à ossature en bois LEIEN Orléane 60 x 30 dubbele dekking ARDOISES Orléane 60 x 30 en pose à recouvrement double KLEUR Bruin COULEUR Brun 76

79 Verspreid over de stad, is het de bedoeling dat er vijftien sociale woningen gerealiseerd worden op percelen die eigendom zijn van de stad; dit zijn daar de eerste drie van. In plaats van voor een ingebruikname van nieuwe terreinen aan de rand te opteren, werden de woningen door middel van naverdichting in de bestaande stedelijke structuur geïntegreerd. De sterk onderverdeelde constructie past zich daarbij perfect aan haar kleinschalige omgeving aan. Ze omvat drie verschillende sociale woningen die elk hun eigen vorm en identiteit hebben. Het met een uniforme buitenschil uit duurzame vezelcementleien voorziene gebouw is bovendien zodanig vormgegeven dat er private buitenruimten (tuin of terrassen) ontstaan, die van buitenaf geen inkijk hebben. Elke woning heeft verder nog haar eigen toegang, zodat er geen gemeenschappelijke ruimten zijn. Door de oriëntatie in twee of drie richtingen zijn de panden ten slotte ook langs binnen licht en aangenaam. Quinze logements sociaux doivent être construits sur diverses parcelles de la ville de Conches. En voici les trois premiers. Au lieu d aménager de nouvelles zones d habitation en périphérie, la municipalité a préféré intégrer les logements dans le tissu urbain existant dans le cadre d un projet de revalorisation. Cette construction fortement segmentée s intègre parfaitement dans son pay sage architectural, composé principalement de petites habitations. Elle comprend trois logements sociaux distincts, chacun ayant sa personnalité propre. L ensemble constructif, pourvu d un revêtement uniforme et durable d ardoises en fibres-ciment, a été aménagé de façon à créer des espaces ouverts privés [jardins ou terrasses] soustraits aux regards indiscrets de l extérieur. Comme chaque logement dispose de sa propre entrée, il n y a pas d espaces communs. Grâce à leur orientation selon deux, voire même trois axes, tous les logements bénéficient aussi d un maximum d éclairage naturel. 77

80 WOONTOREN IN HAARLEM IMMEUBLE À APPARTEMENTS À HAARLEM LOCATIE ADRESSE 2032 KG Haarlem, NL ARCHITECTEN ARCHITECTES CASA architecten, Amsterdam, NL Projectarchitect Architecte de projet Koen Crabbendam PROJECTGROOTTE m² bruto vloeroppervlakte m² woningen, 375 m² kantoren 2391 m² parken, 852 m² winkels SUPERFICIE m² de superficie brute au sol m² d habitations, 375 m² de bureaux 2391 m² de parkings, 852 m² de magasins DRAAGSTRUCTUUR Beton STRUCTURE PORTEUSE Béton LEIEN New Stonit 60 x 30 Dekwijze: dubbele dekking Patroon: halfsteensverband ARDOISES New Stonit 60 x 30 Pose horizontale à recouvrement double KLEUR Leisteengrijs COULEUR Gris schiste Gevel, vensteraansluiting verticale doorsnede Façade, raccord de fenêtre coupe verticale 1 : 10 78

81 Het de Spits en de Flank gedoopte wooncomplex is de eerste bouwfase van een in totaal drie fasen tellend herinrichtings- en stedenbouwkundig verdichtingsproject voor de zone rond de Amsterdamse voetbalclub DSK. De zes verdiepingen tellende dwarsconstructie alsook de dertien verdiepingen tellende woontoren hebben onderaan twee verdiepingen waarin handels- en kantoorruimten werden ondergebracht. Daarboven beginnen dan de woonverdiepingen die bovenaan een prachtig uitzicht over Haarlem en omgeving bieden. Voor zowel de woontoren als voor de dwarsconstructie, zij het op kleinere oppervlakken, gebruikten de architecten vezelcementleien, omdat ze geen onderhoud vergen, een tijdloze en moderne aanblik bieden, een mooi contrast vormen met de bakstenen gevels in de omgeving en voldoende uitdrukkingskracht bezitten voor de onderverdeelde geveloppervlakken. Cette cité résidentielle, appelée de Spits en de Flank constitue la première d une série de trois phases de construction visant à rénover et à réaménager les quartiers voisins du club de football amstellodamois DSK. L aile basse à six étages, ainsi que la tour d habitation qui n en compte pas moins de treize, reposent sur des socles à niveau unique abritant des commerces et des bureaux. Là-dessus se succèdent les niveaux d habitation, dont les plus élevés offrent une vue imprenable sur la ville de Haarlem et ses environs. Les façades de la tour d habitation et, en moindre mesure, celles de l aile basse sont bardées d ardoises en fibres-ciment, parce qu elles ont un aspect moderne et intemporel et qu elles contrastent agréablement avec la brique employée à proximité, tout en étant suffisamment expressives pour bien faire ressortir les façades segmentées pour reprendre les mots de l architecte. 79

82 Foto s (voor zover niets anders vermeld) Marcel Van Coile Photos (sauf mention contraire) Marcel Van Coile foto s pagina N de page des photos Conné van d Grachten Johannes Kottje 43 Christian Bauer Associés Mertens-Architecten Steven Massart Fotografie Dirk Hennings Donal Murphy Photography 69 City Architects Division of Dublin City Council 70 Donal Murphy Photography McNamee Ltd Andrew Smith SG Photography Ltd Samuel Lehuédé 80

83

84 ETERNIT NV SA, Afdeling DAK Division TOITURE Kuiermansstraat 1 B-1880 Kapelle-op-den-Bos België Belgique Tel Fax info@eternit.be Info: 0800/ Voor Nederland Tel Fax info.dak@eternit.nl Info: 0800/ ISBN

The professional s choice!

The professional s choice! GEEF UW PROJECT KLEUR COLORIEZ VOTRE PROJET The professional s choice! Geef persoonlijkheid aan uw voegwerk Een gevel bestaat voor 15 à 20% uit voegen. Die spelen een belangrijke rol in de duurzaamheid

Nadere informatie

Foto op hout Photo sur bois

Foto op hout Photo sur bois Foto op hout Photo sur bois Taal Langue Foto op hout natuurproduct en de scherpte van de afdruk zullen je verbazen. - Zorg dat je tekst in je ontwerp altijd omzet naar contouren/outlines. - Full color

Nadere informatie

TRAPPEN MET METAAL ESCALIERS AVEC MÉTAL

TRAPPEN MET METAAL ESCALIERS AVEC MÉTAL TRAPPEN MET METAAL ESCALIERS AVEC MÉTAL MAATWERK TRAVAIL SUR MESURE INTERIEURADVIES CONSEILS D INTÉRIEUR D HONDT gaat vanaf nu als D HONDT INTERIEUR door het leven. D HONDT is niet alleen fabrikant van

Nadere informatie

ADRESSE ADRES. Avenue Hansen-Soulie 23 zone d'habitation Hansen-Soulielaan 23 typisch woongebied

ADRESSE ADRES. Avenue Hansen-Soulie 23 zone d'habitation Hansen-Soulielaan 23 typisch woongebied INGEDIEND DR SE 10340 1. 09:00 régulariser l'extension de l'appartement du rez-de-chaussée vers le sous-sol et la construction d'un escalier extérieur het regulariseren van de uitbreiding van het appartement

Nadere informatie

I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s

I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s I Olympia 100 D I I n b o u w c a s s e t t e s o p h o u t - I n s e r t s à b o i s 2 0 1 0-2 0 1 1 HOUTCASSETTES VAN OLYMPIA : EEN BEREDENEERDE KEUZE! UW KEUZE VOOR FUNCTIONALITEIT De houtcassettes

Nadere informatie

Nordex biedt u. verschillende stijlvolle. oplossingen om uw. deuren, ongeacht hun. draairichting, subtiel. over te laten gaan in de

Nordex biedt u. verschillende stijlvolle. oplossingen om uw. deuren, ongeacht hun. draairichting, subtiel. over te laten gaan in de defined by Nordex biedt u verschillende stijlvolle oplossingen om uw deuren, ongeacht hun draairichting, subtiel over te laten gaan in de sobere vormgeving van uw interieur. Nordex vous propose différentes

Nadere informatie

DISPLAY-IT COMPLETO & CLICK RAIL VOOR EEN PERFECTE FOTOWAND PARFAIT POUR UN MUR DE PHOTOS

DISPLAY-IT COMPLETO & CLICK RAIL VOOR EEN PERFECTE FOTOWAND PARFAIT POUR UN MUR DE PHOTOS DISPLAY-IT COMPLETO & CLICK RAIL VOOR EEN PERFECTE FOTOWAND PARFAIT POUR UN MUR DE PHOTOS Click Muurmontage Montage mural Display-It Completo Het ideale foto-ophangsysteem: Strak tegen de muur gepresenteerd

Nadere informatie

Mefa brievenbussen. Puur design. Mefa boîtes aux lettres. Design à l état pur.

Mefa brievenbussen. Puur design. Mefa boîtes aux lettres. Design à l état pur. Mefa brievenbussen. Puur design. Mefa boîtes aux lettres. Design à l état pur. Mefa brievenbussen. Puur design. Mefa brievenbussen blinken niet alleen uit door hun stijlvol design. Ze zijn ook functioneel,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Bouwen:

Opleiding Duurzaam Bouwen: Opleiding Duurzaam Bouwen: Duurzamer werfbeheer Leefmilieu Brussel Feedback Belle-vue Brouwerijen Florence Hoffmann L ESCAUT ARCHITECTURE Formation Bâtiment Durable : Gestion de chantier plus durable Bruxelles

Nadere informatie

Moss. Frame steel without topper rim Flat moss. Frame Polystone natural finish Round moss/flat moss

Moss. Frame steel without topper rim Flat moss. Frame Polystone natural finish Round moss/flat moss Frame steel without topper rim Flat moss Frame Polystone natural finish Round moss/flat moss Frame Aluminium without topper rim Round moss/flat moss Frame Aluminium with topper rim Round moss/flat moss

Nadere informatie

Te Koop EUR. Villa. im donner Toiletten: 3. Parkeerplaatsen: Perceeloppervlakte: Bouwjaar: Snelcode : :

Te Koop EUR. Villa. im donner Toiletten: 3. Parkeerplaatsen: Perceeloppervlakte: Bouwjaar: Snelcode : : Te Koop im donner 29000 Aantal kamers: 15 Slaapkamers : 5 Badkamers : 2 Toiletten: 3 Woonoppervlakte: 270 Oppervlakte bebouwd (m²): Verdiepingen : 0 Parkeerplaatsen: Perceeloppervlakte: Bouwjaar: 1992

Nadere informatie

SOFRECOM. n.v. cordeel Zetel Temse algemene bouwondeneming Eurolan 7 - B-9140 Temse Tel Fax

SOFRECOM. n.v. cordeel Zetel Temse algemene bouwondeneming Eurolan 7 - B-9140 Temse Tel Fax n.v. cordeel Zetel Temse algemene bouwondeneming Eurolan 7 - B-9140 Temse Tel 03 710 05 00 - Fax 03 771 31 68 www.cordeel.be Ellipse Building (Ilot 65) - Bruxelles Ce projet de grande envergure dans le

Nadere informatie

YOUR. urban alternative

YOUR. urban alternative by YOUR urban alternative VIVEZ LA VILLE AU BORD DE L EAU Le Nautilus est un ensemble immobilier composé de 4 entités distinctes articulées autour d une vaste esplanade. Il se démarque par son architecture

Nadere informatie

TE HUUR / A LOUER EENGEZINSWONING / UNIFAMILIALE. KLEINE NIEUWEDIJK / KLEINE NIEUWEDIJK 43 (2800 Mechelen)

TE HUUR / A LOUER EENGEZINSWONING / UNIFAMILIALE. KLEINE NIEUWEDIJK / KLEINE NIEUWEDIJK 43 (2800 Mechelen) TE HUUR / A LOUER EENGEZINSWONING / UNIFAMILIALE KLEINE NIEUWEDIJK / KLEINE NIEUWEDIJK 43 (2800 Mechelen) Prijs 1450 Beschikbaarheid 01-10-2018 Prix Disponibilité 01-10-2018 Totale oppervlakte 176 m² Superficie

Nadere informatie

ORDRE DU JOUR / DAGORDE

ORDRE DU JOUR / DAGORDE MATIN VRMIDDAG 1. 09:30 9409 modifier la porte d'entrée d'un immeuble comportant 3 logements het wijzigen van de ingangsdeur van een gebouw met 3 woningen LASSMAN Rue Philippe Baucq 71 Philippe Baucqstraat

Nadere informatie

GRANIFLOOR. Séries modulaires GRANIFLOOR. Carreaux de sol : GRANIFLOOR brun foncé et beige Mosaïque : mix de couleurs PRO ARCHITECTURA

GRANIFLOOR. Séries modulaires GRANIFLOOR. Carreaux de sol : GRANIFLOOR brun foncé et beige Mosaïque : mix de couleurs PRO ARCHITECTURA Série de carreaux en grès cérame porcelainé vilbostone teinté dans la masse pour les revêtements sol Design avec une finition granitée Différentes versions de finitions pour répondre aux exigences des

Nadere informatie

PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE

PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE REGIE FONCIERE DES PROPRIETES COMMUNALES - VILLE DE BRUXELLES GRONDREGIE VAN DE STADSEIGENDOMMEN - STAD BRUSSEL PRESENTATION DE L AVANT-PROJET VOORONTWERP PRESENTATIE MAISON DE QUARTIER BUURTHUIS ROSSIGNOL

Nadere informatie

Oppervlaktereiniger. Nettoyeur de surfaces. Nederlands Gebruiksaanwijzing 2. Français Manuel d instructions (11/09)

Oppervlaktereiniger. Nettoyeur de surfaces. Nederlands Gebruiksaanwijzing 2. Français Manuel d instructions (11/09) Oppervlaktereiniger Nettoyeur de surfaces Nederlands Gebruiksaanwijzing 2 Français Manuel d instructions 4 59618460 (11/09) Nederlands Veiligheidsvoorschriften VOORZICHTIG! Gebruik het apparaat niet zonder

Nadere informatie

52686 MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD

52686 MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 52686 VLAAMSE OVERHEID Leefmilieu, Natuur en Energie [C 2015/36016] 30 JULI 2015. Ministerieel besluit tot wijziging van de kaart van de focusgebieden, opgenomen in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse

Nadere informatie

Technische fiche details Solidstone Fiche technique détaillée Solidstone. 1. Gewicht. De berekening van de gewichten gaat als volgt :

Technische fiche details Solidstone Fiche technique détaillée Solidstone. 1. Gewicht. De berekening van de gewichten gaat als volgt : 1. Gewicht De berekening van de gewichten gaat als volgt : - Gewicht douchebak = 0 9 * lengte (mm) * breedte (mm) * 30 mm * 2,1/1.000000 Gemiddeld is dit ongeveer 50 kg/m2 voor de douchebak. 2. Afmetingen

Nadere informatie

FABULOUS CHIC WINTER LODGE CHRISTMAS MORNING BALANCED WHITE

FABULOUS CHIC WINTER LODGE CHRISTMAS MORNING BALANCED WHITE FABULOUS CHIC WINTER LODGE CHRISTMAS MORNING BALANCED WHITE We presenteren u graag onze nieuwe kerstthema s: FABULOUS CHIC, WINTER LODGE, CHRISTMAS MORNING, BALANCED WHITE.* Naast deze thema s blijven

Nadere informatie

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS BELGISCHE KAMER VAN

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS BELGISCHE KAMER VAN DOC 50 1871/004 DOC 50 1871/004 BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE 22 januari 2003 22 janvier 2003 WETSONTWERP tot vaststelling van de algemene bepalingen die gelden

Nadere informatie

Sautez de joie par-dessus les toits

Sautez de joie par-dessus les toits magenta.be VARIO S tem NT GARA IE ys Sautez de joie par-dessus les toits Système tout-en-un unique pour un toit parfaitement isolé Suspente PlaGyp I Isoconfort www.isover.be Vario KM Duplex Vario KB1 Vario

Nadere informatie

Stempels Tampons encreurs

Stempels Tampons encreurs Stempels Tampons encreurs Taal Langue Stempels Met stempels kun je een zeer gedetailleerde afdruk achterlaten op verschillende papier soorten. Wij adviseren de volgende papiersoorten om te bestempelen:

Nadere informatie

Open haarden Feux ouverts

Open haarden Feux ouverts Open haarden Feux ouverts Vaartstraat 64 B-3920 Lommel Tel.: 011 60 00 60 Fax: 011 60 00 70 E-mail: info@bemal.be URL: http://www.bemal.be De Bemal open haarden worden vervaardigd uit vuurvast materiaal.

Nadere informatie

BINNENDEUREN MET GLAS PORTES D INTÉRIEUR VITRÉES

BINNENDEUREN MET GLAS PORTES D INTÉRIEUR VITRÉES BINNENDEUREN MET GLAS PORTES D INTÉRIEUR VITRÉES INTERIEURADVIES CONSEILS D INTÉRIEUR MAATWERK TRAVAIL SUR MESURE D HONDT gaat vanaf nu als D HONDT INTERIEUR door het leven. D HONDT is niet alleen fabrikant

Nadere informatie

45MM 385X565CM GARAGE SDPAU+EDC (ART 4004M)

45MM 385X565CM GARAGE SDPAU+EDC (ART 4004M) 45MM 385X565CM GARAGE SDPAU+EDC (ART 4004M) Onderdelenlijst Liste d'inventaire 4004M Wandelementen / Eléments des parois Typ ovoïde 45mm 385x565 SDPAU Artikel nr Afmeting / Dimension # Functie/Fonction

Nadere informatie

Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc

Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc parket Leuke aanbiedingen in FSC hout 2016 parquet Offres attractives en bois FSC 2016 Eik wild, wit geolied Chêne sauvage, huilé blanc Eik wild, natuur

Nadere informatie

Vintage panelen Panneaux vintage

Vintage panelen Panneaux vintage Vintage panelen Panneaux vintage CanDo vintage panelen chocolate ruw CanDo panneau vintage chocolat structuré CanDo Vintage panelen zijn nieuw ontwikkelde hardhouten panelen met een decoratief uiterlijk.

Nadere informatie

Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009.

Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009. . Déclaration environnementale Document préparé par Marie Spaey, en collaboration avec Pauline de Wouters. Novembre 2009. Définition dans le cadre de Clé Verte Dans le cadre de l éco-label Clé Verte, l

Nadere informatie

DREAMS NATURE GLAMOUR WINTER

DREAMS NATURE GLAMOUR WINTER CHRISTMAS at work 2014 We presenteren u graag onze nieuwe kerstthema s: DREAMS, NATURE, GLAMOUR, WINTER Naast deze thema s blijven we u ook onze CLASSIC-thema s (rood, zilver of goud) aanbieden; onze sfeer-volle

Nadere informatie

Style 21 ROBE. fashion. Juillet 2017 FOURNITURES

Style 21 ROBE. fashion. Juillet 2017 FOURNITURES Juillet 2017 Style fashion 21 ROBE Dans les tailles 36 à 56 Il faut d abord lire «Quelle taille choisir?» à la page 28. La disposition des pièces en tissu se trouve à la page 2 de ce PDF. Longueur du dos

Nadere informatie

réalités? de Molenbeek-Saint-Jean centre public d action sociale Mythes ou

réalités? de Molenbeek-Saint-Jean centre public d action sociale Mythes ou Mythes ou réalités? centre public d action sociale de Molenbeek-Saint-Jean Éditeur responsable : Roland Vandenhove, Président du CPAS de M-S-J Mai 2017 - Ne pas jeter sur la voie publique Rue A. Vandenpeereboom

Nadere informatie

Spandoeken met ringen Bâches et banderoles avec œillets

Spandoeken met ringen Bâches et banderoles avec œillets Spandoeken met ringen s et banderoles avec œillets Taal Langue Spandoeken met ringen Spandoeken kunnen worden afgewerkt met ringen. Daarbij heb je de keuze uit ringen om de 30 cm, ringen om de 50 cm of

Nadere informatie

P 12. igas 170 highline P17. igas side P 17. igas side P 17. igas 225 window

P 12. igas 170 highline P17. igas side P 17. igas side P 17. igas 225 window by highline P 15 P 15 P 7 P 14 P 8 igas 40 highline igas 40 highline long igas 75 highline igas 75/65 highline igas 110 highline 44 MODELS 2 side 3 side igas 40 2 side P 15 igas 40 2 side long P 15 igas

Nadere informatie

NGI Vision Debat

NGI Vision Debat NGI Vision 2030 Debat Résultats que nous voulons obtenir Les sources authentiques de données géographiques sont des données de qualité et mises à jour, à disposition comme «données ouvertes». Les services

Nadere informatie

Villa Cala Llonga. Contact: (under construction)

Villa Cala Llonga. Contact: (under construction) Villa Cala Llonga Contact: daniel@ibizadesk.com, +32 486 24 44 24 25 wendy@ibizadesk.com, +32 485 30 10 55 www.ibizadesk.com (under construction) Korte omschrijving: Eigentijdse villa met veel lichtinval

Nadere informatie

Bedrukte aanstekers Briquets personnalisés

Bedrukte aanstekers Briquets personnalisés Bedrukte aanstekers Briquets personnalisés Taal Langue Aanstekers Altijd handig om er eentje bij je te hebben. Aanstekers! Helemaal mooi als jouw eigen ontwerp erop staat. Hoe we dat doen, lees je hieronder.

Nadere informatie

Parc Schlumberger Bruxelles. Cluster green living.

Parc Schlumberger Bruxelles. Cluster green living. Parc Schlumberger Bruxelles Cluster green living. Ce projet se déploie dans un parc d un hectare et demi. Doté d une architecture aux lignes pures, il s inscrit dans une démarche environnementale forte.

Nadere informatie

EDISON MOBILIER/ MEUBILAIR

EDISON MOBILIER/ MEUBILAIR L AFFIRMATION D UN STYLE Edison propose des modules spacieux et originaux aux lignes courbes et ergonomiques qui s assemblent pour composer un cabinet de travail moderne et personnalisé. L harmonie des

Nadere informatie

Wie zijn wij? Qui sommes-nous?

Wie zijn wij? Qui sommes-nous? Projectbrochure Brochure promoteurs 2015 Wie zijn wij? Grando Keukens is in België een vertrouwd merk. Met een landelijk netwerk van prachtige toonzalen bedienen wij de keukenmarkt. Gericht op: - Verkoop

Nadere informatie

Installatie van versie 2.2 van Atoum

Installatie van versie 2.2 van Atoum Version française en seconde partie du document. Installatie van versie 2.2 van Atoum U moet in uw databases een nieuwe tabel aanmaken na de installatie van versie 2.2 van de toepassing Atoum. Hiervoor

Nadere informatie

SPARKLING WHITES, SWEET DREAMS, MAJESTIC, HAZY WINTER

SPARKLING WHITES, SWEET DREAMS, MAJESTIC, HAZY WINTER CHRISTMAS at work 2013 We presenteren u graag onze nieuwe kerstthema s: SPARKLING WHITES, SWEET DREAMS, MAJESTIC, HAZY WINTER Naast deze thema s blijven we u ook onze CLASSIC-thema s (rood, zilver of goud)

Nadere informatie

VLEUGELOVERDEKKENDE PANELEN PANNEAUX OUVRANT CACHE ONE 1.10 MINIMAL MINIMAL UNO ONE 3D FLAT+TUBE.

VLEUGELOVERDEKKENDE PANELEN PANNEAUX OUVRANT CACHE ONE 1.10 MINIMAL MINIMAL UNO ONE 3D FLAT+TUBE. VLEUGELOVERDEKKENDE PANELEN PANNEAUX OUVRANT CACHE ONE 1.10 MINIMAL UNO ONE 3D FLAT+TUBE MINIMAL www.frager-fralu.com MINIMAL NL Onder de naam MINIMAL brengt Frager Fralu u een serie deur-modellen die

Nadere informatie

WIJ ZIJN IN-LITE. In deze stand ziet u de LED buitenverlichting van in-lite. Eenvoudig te installeren, veilig en energiezuinig.

WIJ ZIJN IN-LITE. In deze stand ziet u de LED buitenverlichting van in-lite. Eenvoudig te installeren, veilig en energiezuinig. WIJ ZIJN IN-LITE In deze stand ziet u de LED buitenverlichting van in-lite. Eenvoudig te installeren, veilig en energiezuinig. HET IN-LITE SYSTEEM Alle in-lite verlichting is gebaseerd op laagspanning

Nadere informatie

NOTEBORN. creating new dimensions

NOTEBORN. creating new dimensions NOTEBORN creating new dimensions 38 3 8 3 Welk verhaal vertelt uw boekenkast? De boeken die u om zich heen verzamelt weerspiegelen uw karakter. Nu kunt u uw boekenkast net zo persoonlijk maken als de inhoud.

Nadere informatie

Spaarstempels Cachets-épargne

Spaarstempels Cachets-épargne Spaarstempels Cachets-épargne Taal Nederlands Langue Français Spaarstempels Nederlands Beloon je klanten voor elke aankoop met onze spaarstempels. Stempel het spaarboekje van je klant vol met je eigen

Nadere informatie

d Opale Cote Les Cottages - La plus belle situation à un prix compétitif Les Cottages - De mooiste ligging voor de beste prijs De woningen

d Opale Cote Les Cottages - La plus belle situation à un prix compétitif Les Cottages - De mooiste ligging voor de beste prijs De woningen www.berckvillas.com Cote d Opale 41 Chemin des Anglais 62600 Berck sur Mer 2 Les Cottages - De mooiste ligging voor de beste prijs Les Cottages - La plus belle situation à un prix compétitif Dit gebogen

Nadere informatie

FICHE D IDENTITÉ IDENTITEITSFICHE

FICHE D IDENTITÉ IDENTITEITSFICHE FICHE TECHNIQUE PROJET - TECHNISCHE FICHE PROJECT «CONSTRUCTION DE 15 LOGEMENTS RUE GEORGES MOREAU» «BOUW VAN 15 WONINGEN IN DE GEORGES MOREAUSTRAAT» FICHE D IDENTITÉ IDENTITEITSFICHE Nom du projet / Naam

Nadere informatie

Stempels Tampons encreurs

Stempels Tampons encreurs Stempels Tampons encreurs Taal Langue Stempels Met stempels kun je een zeer gedetailleerde afdruk achterlaten op verschillende papier soorten. Wij adviseren de volgende papiersoorten om te bestempelen:

Nadere informatie

Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc

Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc Eik rustiek wit geolied Chêne rustique huilé blanc parket Leuke aanbiedingen in FSC hout 2016 parquet Offres attractives en bois FSC hout 2016 Beuk wild, natuur geolied Hêtre sauvage, huilé nature 41,

Nadere informatie

Notitieboekjes Carnet de Notes

Notitieboekjes Carnet de Notes Carnet de Notes Taal Langue Algemene aanleverspecificaties - Zorg dat je tekst in je ontwerp altijd omzet naar contouren/outlines. - Wit is een uit te voeren drukkleur, zowel in zeefdruk transfer als als

Nadere informatie

Spandoek met tunnelzoom-dubbelzijdig Bâches et banderoles avec fourreaux, impression recto-verso

Spandoek met tunnelzoom-dubbelzijdig Bâches et banderoles avec fourreaux, impression recto-verso Spandoek met tunnelzoom-dubbelzijdig Bâches et banderoles avec fourreaux, impression recto-verso Taal Langue Nederlands Français Nederlands Spandoek met tunnelzoom-dubbelzijdig Spandoeken kunnen worden

Nadere informatie

Tivoli Quartier Durable Duurzame Wijk

Tivoli Quartier Durable Duurzame Wijk Tivoli Quartier Durable Duurzame Wijk Denis Grimberghs Président de la SDRB Président de Via Brabandt Voorzitter van de GOMB Voorzitter van Via Brabandt Editions et Séminaires 8/2/2011 Titre De GOMB: ten

Nadere informatie

Beter onder dak met IsoBouw Une meilleure couverture avec IsoBouw

Beter onder dak met IsoBouw Une meilleure couverture avec IsoBouw Beter onder dak met IsoBouw Une meilleure couverture avec IsoBouw Detailleringen sandwich dakelementen voor gordingdaken Détails éléments sandwichs de toiture en pannes Detaillering / Détail 1 Gootdetail

Nadere informatie

Le comptable-fiscaliste de demain : un consultant? De boekhouder-fiscalist van morgen : een consultant?

Le comptable-fiscaliste de demain : un consultant? De boekhouder-fiscalist van morgen : een consultant? Le comptable-fiscaliste de demain : un consultant? De boekhouder-fiscalist van morgen : een consultant? Mirjam Vermaut Présidente de l IPCF Voorzitter BIBF Comptable-fiscaliste agréée Erkend boekhouder-fiscalist

Nadere informatie

CATALOGUS / CATALOGUE

CATALOGUS / CATALOGUE CATALOGUS / CATALOGUE LA SOCIÉTÉ EUROPOCHETTE HET BEDRIJF [ NL ] Wat 10 jaar geleden aarzelend begon, groeide voor Europochette uit tot een succesverhaal. Met het uitvinden van het bestekzakje gaf Europochette

Nadere informatie

NEW! Carrodrain presents... Twiggi & Kerlox!

NEW! Carrodrain presents... Twiggi & Kerlox! NEW! 2017 Carrodrain presents... Twiggi & Kerlox! NEW Carrodrain Twiggi XS 80-110 cm XL 100-160 cm 56 mm 56 mm inbouwhoogte profondeur d encastrement SYSTEM Twiggi : het Wall-2-Wall systeem Met de twee

Nadere informatie

Oude Dokken Gand. Logements + Nouvelle construction m 2 + Acasa + Viva Architecture. Conception 2014 (concours)

Oude Dokken Gand. Logements + Nouvelle construction m 2 + Acasa + Viva Architecture. Conception 2014 (concours) Oude Dokken Gand La ville de Gand envisage la reconversion de ses trois docks les plus anciens, l idée étant d aménager un nouveau quartier au bord de l eau. Il mettra l accent sur le résidentiel, avec

Nadere informatie

Comprendre et se faire comprendre commence par s exprimer en néerlandais

Comprendre et se faire comprendre commence par s exprimer en néerlandais Comprendre et se faire comprendre commence par s exprimer en néerlandais Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal La langue néerlandaise crée un lien entre nous Wat leest

Nadere informatie

Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5

Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5 Bedrukte envelop EA5 Enveloppes personnalisées EA5 Taal Langue Bedrukte envelop EA5 Formaat 220 x Opmaak formaat 226 x Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting* Opties venster* EA5 220 x 156

Nadere informatie

BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC

BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC BETON DE LA LOMME TECHNISCHE INFORMATIE BEKISTINGSBLOKKEN STEPOC P A G 1 BEWAPENINGEN Il n existe PAS de plan d armatures-type correspondant à une application ou à une épaisseur de blocs. Les armatures

Nadere informatie

NUCLEAIR RISICO? BEREID JE VOOR! Meer tips op Informeer je op

NUCLEAIR RISICO? BEREID JE VOOR! Meer tips op  Informeer je op NUCLEAIR RISICO? BEREID JE VOOR! Informeer je op www.nucleairrisico.be. Schrijf je in op BE-Alert. Zo ben je meteen verwittigd in een noodsituatie. Maak een noodplan op maat op www.mijnnoodplan.be. 4 Haal

Nadere informatie

Spandoek met tunnelzoom-enkelzijdig

Spandoek met tunnelzoom-enkelzijdig Spandoek met tunnelzoom-enkelzijdig Bâches et banderoles avec fourreaux, impression au recto Taal Langue Nederlands Français Nederlands Spandoek met tunnelzoom-enkelzijdig Spandoeken kunnen worden afgewerkt

Nadere informatie

Zeildoeken Toiles. Langue. Taal. Nederlands. Français

Zeildoeken Toiles. Langue. Taal. Nederlands. Français Zeildoeken Toiles Taal Nederlands Langue Zeildoeken met ringen Nederlands Een PVC doek is een zeildoek dat geschikt is voor langdurig gebruik, zowel voor binnen als buiten. Laat de potten verf en zwarte

Nadere informatie

Accessoires Vivre sans entrave Lavabos Miroirs Sièges Accessories Wonen zonder drempels Wastafels Spiegels Zitjes. Home.

Accessoires Vivre sans entrave Lavabos Miroirs Sièges Accessories Wonen zonder drempels Wastafels Spiegels Zitjes. Home. Accessoires Vivre sans entrave Lavabos Miroirs Sièges Accessories Wonen zonder drempels Wastafels Spiegels Zitjes Home www.hewi.com Systeem 100 5 Systeem 100 13 Confort à Care Comfort tot Care Barre d

Nadere informatie

SEPT FONTAINES POUR LA SENNE ZEVEN FONTEINEN VOOR DE ZENNE HET BEURSPLEIN

SEPT FONTAINES POUR LA SENNE ZEVEN FONTEINEN VOOR DE ZENNE HET BEURSPLEIN PLACE DE LA BOURSE Une Nouvelle place Une endroit de fêtes et de manifestations Une scène de joie et de colère Des colonnes baroques d eau La «mexican wave» HET BEURSPLEIN Een nieuw plein Een plek van

Nadere informatie

Beursbalie Comptoir pour stand d exposition

Beursbalie Comptoir pour stand d exposition Beursbalie Comptoir pour stand d exposition Taal Langue Beursbalie Balies voor je expo of op de beurs. Met persoonlijke, vervangbare print. Onze beursbalies zijn Materiaal wand 210 grams Decotex Materiaal

Nadere informatie

Voel u vrij met uw tweede thuis! Votre seconde résidence: une sensation de liberté!

Voel u vrij met uw tweede thuis! Votre seconde résidence: une sensation de liberté! Voel u vrij met uw tweede thuis! Votre seconde résidence: une sensation de liberté! R O D E O C A R A V A N S Waarom kiezen voor een tweede huis, een mobiel vakantiehuis, van Rodeo... Een stacaravan geeft

Nadere informatie

QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42

QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42 QUESTIONS RÉPONSES Réf. FIN/PRO/JND/KH/GVDD/2016/42 Marché public de services Q1. De buitendiameter van de kern is 44,45 mm. De dikte van de kern is 6,35 mm (±0,762mm). Kunnen jullie bevestigen of de binnendiameter

Nadere informatie

Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5

Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5 Bedrukte envelop C5 Enveloppes personnalisées C5 Taal Langue Bedrukte envelop C5 Formaat 229 x Opmaakformaat 235 x Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting* Opties venster* C5 229 x 162 90 gr.

Nadere informatie

Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4

Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4 Bedrukte envelop C4 Enveloppes personnalisées C4 Taal Langue Bedrukte envelop C4 Formaat 229 x Opmaakformaat 235 x * R = Rechts L = Links B = Boven(kant) Envelop Formaat (mm) Materiaalsoort Opties sluiting*

Nadere informatie

modu carport/pergola

modu carport/pergola modu carport/pergola 1 modu carport/pergola MODU_NL 3 MODU_FR 7 3 MODU - NL...is een modulaire, duurzame en strakke buitenconstructie....brengt twee basismodules met verschillende afmetingen die onderling

Nadere informatie

Bedrukte paraplu s en ponchobal Parapluie imprimé

Bedrukte paraplu s en ponchobal Parapluie imprimé Bedrukte paraplu s en ponchobal Parapluie imprimé Taal Langue Bedrukte paraplu s en ponchobal Met deze mooie paraplu s en poncho kan je zelfs met regen goed voor de dag komen. We hebben 4 soorten paraplu

Nadere informatie

* Les illustrations peuvent s écarter de la réalité. * Afbeeldingen kunnen afwijken van de werkelijkheid.

* Les illustrations peuvent s écarter de la réalité. * Afbeeldingen kunnen afwijken van de werkelijkheid. CHRISTMAS AT WORK Nous sommes ravis de vous présenter nos thèmes de Noël pour 2016 : SECRETS, PURE, TRADITION et MISTY.* Outre ces nouveaux thèmes, nous continuons aussi à proposer les thèmes CLASSIC (doré,

Nadere informatie

FUTURA RBE SUR GRAND RA COU YON INSTALLATION VERBUIGING OP GROTE STRAAL INSTALLATIE

FUTURA RBE SUR GRAND RA COU YON INSTALLATION VERBUIGING OP GROTE STRAAL INSTALLATIE www.mottura.com ORIENTE ORIENTE 542 ORIENTE 543 Une gamme complète - Oriente est le programme de systèmes de parois coulissantes de Mottura, fonctionnel et qualitatif et qui se décline comme suit: La gamma

Nadere informatie

Caps Casquettes. Taal. Langue. Nederlands. Français

Caps Casquettes. Taal. Langue. Nederlands. Français Caps Casquettes Taal Langue Caps Rondlopen met een bedrukte cap is net zo modieus als de afbeelding die erop staat. En dat bepaal jij helemaal zelf. Onze vier modellen petten bedrukken we of borduren we

Nadere informatie

22490 BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE

22490 BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE 22490 BELGISCH STAATSBLAD 04.04.2016 MONITEUR BELGE FEDERALE OVERHEIDSDIENST BINNENLANDSE ZAKEN [C 2016/00214] Omzendbrief van 23 maart 2016 tot wijziging van de omzendbrief van 21 juni 2007 betreffende

Nadere informatie

Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée!

Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée! Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée! SOLID STYLE INOX STYLE TITANIUM STYLE CLASSIC STYLE CLOSE HARMONY HET JUISTE ACCENT VOOR UW VOORDEUR: kies één van de volgende

Nadere informatie

Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée!

Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée! Het juiste accent voor uw voordeur! L accent idéal pour votre porte d entrée! SOLID STYLE INOX STYLE TITANIUM STYLE CLASSIC STYLE CLOSE HARMONY HET JUISTE ACCENT VOOR UW VOORDEUR: kies één van de volgende

Nadere informatie

LA COLOMBE JOYEUSE REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN

LA COLOMBE JOYEUSE REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN LA COLOMBE JOYEUSE - 2017 REGLEMENTEN KAMPIOENSCHAPPEN Er worden drie voorbereidende klassementen opgesteld. 1 KLASSEMENT 1 ste AFGEGEVEN: ( max. 20 personen) Hier worden alle liefhebbers geklasseerd die

Nadere informatie

CD/DVD verpakkingen Boîtiers et Pochettes pour CD et DVD

CD/DVD verpakkingen Boîtiers et Pochettes pour CD et DVD CD/DVD verpakkingen Boîtiers et Pochettes pour Taal Langue Nederlands Nederlands CD/DVD verpakkingen Zet u vaak een CD of DVD in op professioneel niveau? Dan mag een kwalitatieve verpakking natuurlijk

Nadere informatie

RESIDENTIE GAUTHIER. Residentie Residence Gauthier Ter Duinenlaan 13 I B-8670 Koksijde. Folder Gauthier DRUK 2014.indd 1

RESIDENTIE GAUTHIER. Residentie Residence Gauthier Ter Duinenlaan 13 I B-8670 Koksijde. Folder Gauthier DRUK 2014.indd 1 RESIDENTIE GAUTHIER Residentie Residence Gauthier Ter Duinenlaan 13 I B-8670 Koksijde Folder Gauthier DRUK 2014.indd 1 7/08/14 09:35 Folder Gauthier DRUK 2014.indd 2 7/08/14 09:35 BESTE KLANT Mag ik u

Nadere informatie

Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten

Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten Architecture is one part science, one part craft and two parts art. David Rutten Breevast Belgium ontwikkelt, realiseert en beheert kantoren, commercieel en residentieel vastgoed in België en Luxemburg.

Nadere informatie

34MM BODEN 355X535+30 CM SDPAU+EDC

34MM BODEN 355X535+30 CM SDPAU+EDC 34MM BODEN 355X535+30 CM SDPAU+EDC Onderdelenlijst Liste d'inventaire 6005 Wandelementen / Eléments des parois Typ Ovoïde 34mm 355x535+30 SDPAU+EDC01L Artikel nr Afmeting / Dimension # Functie/Fonction

Nadere informatie

LeonardoFix BEVESTIGINGSTECHNIEKEN VOOR GEVELBOUW

LeonardoFix BEVESTIGINGSTECHNIEKEN VOOR GEVELBOUW ATK 103 P20 / 1 ATK 103 P20 Technische informatie - Information technique nv Kuurnsestraat 66/4, B-8860 Lendelede ATK_103_Ordner-27.12.16.indd 1 03.01.2017 12:31:33 ATK 103 P20 / 2 Montagevoorbeeld ATK103

Nadere informatie

Le Coin du Lac Ghyvelde (F)

Le Coin du Lac Ghyvelde (F) villa villa Le Coin du Lac Ghyvelde (F) voorwoord / avant-propos Met enige trots stellen we Villa Le Coin du Lac aan je voor. Dit nieuwe woonproject, waarbij wooncomfort en leefplezier centraal staan,

Nadere informatie

Publieke ruimte in beton. L espace public en béton

Publieke ruimte in beton. L espace public en béton Publieke ruimte in beton Het aantal inwoners per m² stijgt zowel in de stad als daarbuiten. De woonoppervlakte wordt kleiner en mensen worden aangemoedigd de fiets of het openbaar vervoer te nemen of te

Nadere informatie

Modulaire recyclageparken parcs à conteneurs en béton modulaire. In PRE-FAB beton En béton préfabriqué

Modulaire recyclageparken parcs à conteneurs en béton modulaire. In PRE-FAB beton En béton préfabriqué Modulaire recyclageparken parcs à conteneurs en béton modulaire In PRE-FAB beton En béton préfabriqué Meer dan 30 landen Présence en plus 30 pays Modulo Béton group Meer dan 10 jaar reeds actief aanwezig

Nadere informatie

Sleutelhangers Porte-clés

Sleutelhangers Porte-clés Sleutelhangers Porte-clés Taal Langue Sleutelhangers Zaklampjes, smartphonehouders of flessenopeners: sleutelhangers zijn handige attenties waar je relaties echt wat aan hebben. Natuurlijk zijn al onze

Nadere informatie

SOFRECOM. Auvent station Q8 Marche-en-Famenne. Afdak station Q8 Marche-en-Famenne

SOFRECOM. Auvent station Q8 Marche-en-Famenne. Afdak station Q8 Marche-en-Famenne Atelier d architecture DELTA Michel DE KEYSER Luc LUYTEN Jean-François ALBERT Architectes associés Rue de la Vigne, 41-5020 NAMUR-Malonne Tél : 081/44.08.19 Fax : 081/44.11.49 E mail : info@atelier-delta.be

Nadere informatie

Bedrukte CD/DVD CD / DVD Imprimés

Bedrukte CD/DVD CD / DVD Imprimés Bedrukte CD/DVD CD / DVD Imprimés Taal Langue Bedrukte CD/DVD Wij zijn de ideale partner voor het bedrukken van recordable media, die u later zelf kunt b randen. Hierbij maken wij gebruik van drie professionele

Nadere informatie

Vrijstaande baden - Baignoires îlot

Vrijstaande baden - Baignoires îlot Vrijstaande baden - Baignoires îlot Meubelen op maat / Meubles sur mesure Op maat LED spiegels / Mirroirs LED sur mesure a division of Aqua Prestige www.aquasento.be 1 Inhoud - Contenu Meubelen op maat

Nadere informatie

Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique

Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique Séminaire Bâtiment Durable : Logements collectifs: La rénovation à haute performance énergétique 11 décembre 2015 Bruxelles Environnement UNE EXPERIENCE / EEN PROEF FLORAIR 1 & 4, JETTE Paola Michialino

Nadere informatie

ORDRE DU JOUR / DAGORDE

ORDRE DU JOUR / DAGORDE 13/05/2019-27/05/2019 09:00 PE1509 Exploitation d'un immeuble de logements - Nouveau permis Uitbating van een woongebouw - Nieuwe vergunning DIVERS / ANDERE ACP LES ACACIAS AVENUE DE LA CHASSE 88-90 C/O

Nadere informatie

BIBF Conferentie Werken in associatie: inspiratie! Conférence IPCF

BIBF Conferentie Werken in associatie: inspiratie! Conférence IPCF BIBF Conferentie Werken in associatie: inspiratie! Conférence IPCF Travailler en association: inspiration! Mot du Ministre Woord van de Minister Willy Borsus Ministre des Classes moyennes, des Indépendants,

Nadere informatie

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS BELGISCHE KAMER VAN. met betrekking tot het Belgische ontwikkelingsbeleid. relatif à la politique belge de développement

CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS BELGISCHE KAMER VAN. met betrekking tot het Belgische ontwikkelingsbeleid. relatif à la politique belge de développement DOC 54 3423/004 DOC 54 3423/004 BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE 24 januari 2019 24 janvier 2019 WETSONTWERP met betrekking tot het Belgische ontwikkelingsbeleid

Nadere informatie

LANDELIJKE DEUREN PORTES RUSTIQUES

LANDELIJKE DEUREN PORTES RUSTIQUES LANDELIJKE DEUREN PORTES RUSTIQUES MAATWERK TRAVAIL SUR MESURE INTERIEURADVIES CONSEILS D INTÉRIEUR D HONDT gaat vanaf nu als D HONDT INTERIEUR door het leven. D HONDT is niet alleen fabrikant van deuren,

Nadere informatie

COMPENDIUM 2014/2015

COMPENDIUM 2014/2015 COMPENDIUM 2014/2015 MEUBLES DE SALLES DE BAINS SOLITAIRE PROGRAMMA S VIVRE L ESPACE AVEC SES SENS RUIMTES BEWUST BELEVEN Les programmes de meubles burgbad sont inégalés tant sur la forme que sur la fonction.

Nadere informatie

MIELE SERVICE. Tot uw dienst / A votre service

MIELE SERVICE. Tot uw dienst / A votre service MIELE SERVICE Tot uw dienst / A votre service Miele Service Certificate 2 Miele Service Certificate 10 jaar totale zekerheid Sinds meer dan 100 jaar is het merk Miele synoniem van kwaliteit, duurzaamheid,

Nadere informatie