Haven en logistiek Samenwerking tussen de haven van Antwerpen en het achterland op het vlak van logistiek: fictie en realiteit

Transcriptie

1 Haven en logistiek Samenwerking tussen de haven van Antwerpen en het achterland op het vlak van logistiek: fictie en realiteit Jan Blomme 26ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres 26 maart 2004

2 Overzicht presentatie Vraagstelling De haven als logistiek centrum Hoe samenwerken? Waarom samenwerken? Wat leert ons de praktijk? Met wie samenwerken? Randvoorwaarden

3 Vraagstelling Basisvraag: Hebben publieke havenbedrijven er belang bij om samen te werken met achterlandknooppunten en, zo ja, hoe wordt die samenwerking uitgewerkt? Marktaandeel complementariteit Deze vraagstelling maakt deel uit van een bredere reflectie over de mogelijke rol van het GHA in samenwerkingsprojecten met andere actoren en spelers in het geheel van de logistieke ketting buiten het havendomein. Voor de privésector is samenwerking tussen zeehavens en achterland al lang een realiteit. Wat is dan de meerwaarde van een samenwerking tussen publieke bedrijven?

4 De haven als logistiek centrum Specificiteit havengebonden logistiek: welke bedrijven kiezen voor zeehavengebieden? Bedrijven met belangrijke distributiefunctie via SSS (zee-zee distributiemogelijkheden) Goederenbehandelaars die transport van bulkgoederen naar achterland kunnen beperken door eerste bewerking in de havenzone Bedrijven die een synergie uitwerken met andere havengebonden sectoren: vb. industriële logistiek Opslagbedrijven met veiligheidsbuffer voor diverse industriën. Intermodaal centrum: aanwezigheid alle transpotrmodi

5 Havenlogistiek: beschikbare infrastructuur Antwerpen 4,8 miljoen m² overdekte opslagruimte Rotterdam Hamburg Amsterdam Bremen

6 Distriparken in Antwerpse haven

7 % distributiezones t.o.v. areaal maritieme diensten in de haven % distrizones

8 Intermodale verdeling vervoerd volume per deelsector Modal split (enquête) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Alle sectoren Industrie Diensten Overslag logistiek distrizone distrizone weg binnevaart spoor

9 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Socio-economisch belang per ha per sector, 2000 Economisch belang per ha per activiteitencategorie 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Toeg. Waarde Invest./ha Tew erkst./ha Totaal Industrie diensten Overslag Havenlogistiek Fijndistributie miljoen /ha voltijdse werkequivalenten/ha

10 Doelstellingen samenwerking buiten havendomein Faciliteren bepaalde vormen van dienstverlening aan havengemeenschap via ondersteuning/deelname projecten/bedrijven (bv. ICT-sector) Garanderen bereikbaarheid haven Via samenwerking met operatoren achterlandtransport Verankeren goederenstromen: Via samenwerking met achterlandknooppunten (gronden vestigingsbeleid)

11 Wat leert ons de praktijk (I)? Er zijn weinig voorbeelden van concrete en succesvolle samenwerking tussen havenbesturen en achterlandknooppunten. Wel veel intenties. Rotterdam: NV Mainport Holding Rotterdam European Inland Terminals (EIT): terminalholding GHR Venlo: succes, maar rol samenwerking? BILK (Budapest International Logistik Knotenpunkt): project spoorterminal en distributiecentrum in Hongarije (met diverse partners) Wel concrete samenwerking met zeehaven: EMS

12 Wat leert ons de praktijk (II)? Le Havre, Rouen: Aandeelhouders in Paris Terminal S.A. en onrechtstreeks in Logiseine contrat de progrès tssn havens Le Havre, Rouen en Paris Marseille: Ontwikkeling Lyon als multimodaal knooppunt via oprichting Société d économie mixte (PPS)

13 Hoe samenwerken? Indirecte samenwerking: dit zijn inspanningen op het vlak van marketing en promotie. Deze steun is vrijblijvend en de financiële impact is beperkt. Directe samenwerking: is het ter beschikking stellen van de middelen van het GHA (financieel of expertise) aan derden om concrete projecten uit te werken. Dit is een reëel engagement. Risico s en eventuele winsten van projecten worden door meerdere partners worden gedragen.

14 Indirecte samenwerking: vb. Modal Shift Project Project ingediend bij Europese Commissie voor Marco Polo financiering Antwerp Intermodal Network (AIN) Doelstelling: uitbreiden vervoerscapaciteit multimodale transportmodi dmv inzetten van meer of grotere schepen / treinen In samenwerking met 17 binnenvaartoperatoren en 1 spooroperator

15 Moerdijk Oosterhout Terneuzen Antwerpen Deurne Gent Willebroek Born Meerhout Genk Grimbergen Wielsbeke Avelgem Béthune Keulen Brussel Lille Luik Prouvy-Valenciennes

16 Waarom samenwerken met achterlandknooppunten? Volstaat indirecte samenwerking dan niet? Routeplan 2012: Haven, transport en logistiek Aanbieden volledig logistiek dienstenpakket. Uitbreiding van overslag tot geïntegreerde logistieke keten (o.a.val) Aantrekken van distributie- en logistieke centra in het Vlaamse achterland ( pull effect ) VAL is in princiepe niet havengebonden: haven in concurrentie met achterlandlocaties op het vlak van: Grond- en arbeidskosten; arbeidsstatuten, nabijheid afzetmarkten, Strategie haven(s) moet er op gericht zijn logistieke actoren te verankeren = havenoverschrijdend

17 Voordelen samenwerking haven-achterland Achterlandknooppunt Aantrekken bedrijven: kan gebruik maken van marketingkanalen haven. Input technische expertise uitbouw en beheer logistieke parken Gezamenlijke opvolging kwaliteit achterlandverbindingen Zo nodig, medefinanciering investeringen Vereenvoudiging inklaring douane Intitiatieven op vlak van veiligheid en IT Havenbedrijf Overloopfunctie voor minder havengebonden bedrijven bij ruimtetekort (benadrukken complementariteit). Verankering of binding deel van trafieken via lokalisering logistieke activiteiten in natuurlijke achterland. Beter inzicht in lokale markt.

18 Hoe samenwerken? Visieontwikkeling Zoeken naar complementariteit Keuze partners Strategische overwegingen, o.a.: Natuurlijk achterland Raming potentieel volume en afzetmarkten transportcorridors Samewerking is actie van beide partners: Co-designership en co-makership Bedrijfsplan: meten kosten en baten Lead berust bij lokale partner achterland Opmaken overeenkomst met rechten en plichten (ook financieel)

19 België: megacorridors langs verkeersinfrastructuur en havens

20 Randvoorwaarden samenwerking (I) Juridische vorm samenwerking: dochterbedrijf, joint venture of ESV? Gemeentewet ongeacht de grootte van de inbreng van de verschillende partijen in het maatschappelijk kapitaal, moet het autonome gemeentebedrijf over de meerderheid der stemmen beschikken en het voorzitterschap waarnemen in de organen van de filialen

21 Randvoorwaarden samenwerking (II) Havendecreet: Art. 6: Voor zover de gelijkheid tussen eenzelfde groep van havengebruikers niet wordt verstoord, oefenen de havenbedrijven alle activiteiten uit die de uitoefening van de havenbestuurlijke bevoegdheden rechtstreeks of onrechtstreeks bevorderen, met inbegrip van het oprichten van ondernemingen of het deelnemen in publiek- of privaatrechterlijke rechtspersonen. Art 7: De havenbedrijven kunnen met publiekrechterlijke rechtspersonen economische samenwerkingsverbanden oprichten. Het door een gemeentelijke autonoom havenbedrijf opgericht economisch samenwerkingsverband wordt niet beschouwd als een filiaal in de zin van de gemeentewet.

22 Randvoorwaarden samenwerking (III) Het dient een project/activiteit te zijn die behoort tot de kerntaken en/of tot de maatschappelijke doelstellingen van het GHA. Duidelijke strategische meerwaarde voor haven Bv. vermijden van zware terugval trafieken haven als gevolg van speciale omstandigheden, verankering trafieken, faciliteren bepaalde ontwikkelingen die het individuele belang van ondernemingen overstijgt. Beperken acties/samenwerking: men moet niet alles tegelijkertijd overal willen doen, bv. actieradius beperken tot onmiddellijke achterland of tot groeiregio s.

23 Randvoorwaarden samenwerking (IV) Bij de opstart van een project/product moet er binnen een redelijke termijn een perspectief zijn op een rendabele uitbating (of minimaal een break even ). Bij een (toekomstige) rendabele exploitatie kan een structurele samenwerking worden overwogen. Respecteren van gelijkheidsbeginsel onder de diverse operatoren. Het financieel risico voor het GHA beperkt houden. Bij gezamenlijke projecten/samenwerking zo mogelijk - ook aandacht aan kwalitatieve verbeteringen

24 Vragen?