I I r " ^ 8e,AARGANG IULI/AUGUSTUS j?i22s13 iulmtàü. JLïBuD

Transcriptie

1 o O n lr I I r " ^ 8e,AARGANG IULI/AUGUSTUS 1998 j?i22s13 iulmtàü JLïBuD Hi

2 LOWLAND INTERNATIONAL Lowland International is een projectbureau en specialist in personeels- en crewmanagement voor o.a scheepvaart en off-shore. P ersoneel O pdrachtgevers Lowland International heeft voor korte en lange periodes plaatsingsmogelijkheden voor: Wanneer u denkt aan flexibele arbeidsrelaties of tijdelijke alternatieven zoals: Stuurlieden S1, S2, S3, S K + A M achinisten/sw TK s C, B, A, MM Maritiem officieren Personeel v o o r alle so orten sch epen en ove rige m aritiem e projecten dan bent u bij Lowland International aan het juiste adres. Stuur uw CV naar: Lowland International postbus KA Hoofddorp. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot de heer L.J. Kools, manager scheepvaart, telefoon: Meer informatie vindt u in onze brochure, die wij u graag toesturen. U kunt ook een afspraak maken met de heer A. Fickel of met de heer M.F.L. Vanderstappen om te praten over de mogelijkheden en financiële voordelen van personeel op projectbasis. Ons nummer is: Lowland International Amsterdam-Schiphol Office, Kruisweg te Hoofddorp - ^ * * Internet: em ail: info@ lowland.com ISO 9002

3 'Sch ip en W e rf d e Z e e ' is het orgaan van de Stichting 'Schip en W erf de Z ee' waarin participeren: de Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied Koninklijke NVTS, de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders KVNR, het Maritiem Research Instituut MARIN, de Nederlandse Vereniging van Kapiteins ter Koopvaardij, de Vereniging Nederlandse Scheepsbouwindustrie VNS1, het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, de Afdeling M aritieme Techniek van het KM en de Federatie van Werknemers in de Zeevaart FW Z Verschijnt 11 m aal per jaar. H oofd red acteur: J M Veltm an Redactie: Ir. A.F.C Carlebur, H.R.M. Dill, H. Ellens, W. de Jong, J. de Jongh, Dr. Ir. K.J. Saurwalt 2 De Maritieme Markt 5 Maand Maritiem 12 ABB Marine presents the CYCL0 Propulsion Concept In Search of a Profitable Cruise Vessel. 20 Nieuwe uitgaven 22 GMDSS en INMARSAT - samen verder? In het laatste jaar voor de volledige invoering van GMDSS kan men de vraag stellen of de nieuwe communicatie-systemen die eraan komen van invloed kunnen zijn op de combinatie van GMDSS en Inmarsat. 31 Grindzuiger Sand Falcon Redactie Adviesraad : Dr Ir. J.J. Blok, T.B. Bouwm an, Ing. C. Dam, M. de Jong, Ing. K.P. Kornaat, Ir. G.H.G. Lagers, J.N.F. Lameijer, M r. K. Polderm an, E. Sarton, R.W.P. 5eignetteM.Sc jr. E, Vossnack, J.K. van der Wïele, K.V.M. Wauters. Redactie-adIres: Mathenesserten 185, HA Rotterdam, telefoon , fax , 40 Precisie-ankeren volgens de methode gecontroleerde stopweg (Deel I) Captain M.j. van Hulten, registerloods heeft een nieuwe benadering ontwikkeld. Het uiteindelijke doel is het vinden van een verantwoorde 'mie of thumb'. 44 Raad voor de Scheepvaart Leeft de veiligheidscommissie nog? 49 Literatuuroverzicht U itgever: W Y T Uitgeefgroep, Pieter de Hoochweg 111, 3024 BG Rotterdam, Postbus 643é, 3002 AK Rotterdam, telefoon , fax ISSN A'erf erla n ds uitgeversverbond G r o e p v a k t ijd s c h r if t e n Advertentie exploitatie: Buro Jet B.V., Postbus 11890, 2280 D W Rijswijk, telefoon , fax , info@buroj;et.nl. G eldend advertentietarief: 1 januari 1998 Alle advertentie-contracten w orden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiew ezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Abonnem enten: Nederland ƒ 107,50, buitenland ƒ 162,50/ Bfrs 3250, losse exemplaren ƒ11,-. Bij correspondentie betreffende abonnementen het 8-cijferige registratienummer (zie wikkel) vermelden. Abonnem enten kunnen op ieder gewenst m oment ingaan en worden autom atisch jaarlijks verlengid., tenzij voor 1 november van enig jaar bericht van opzegging is ontvangen. 50 New developments in radar technology An approach to ease operation for 'one-man bridge operation' is by way of automation. Furthermore there is an opportunity to further develop precision and reliability of equipment already in use. 53 P&l Wetenswaardigheden 55 Productinformatie 57 MARS-Reports 58 Verenigingsnieuws 61 Agenda 61 Lijst van adverteerders 62 Maritieme search Lay-out: Studio WYT Uitgeefgroep Druk: Drukkerij W yt & Zonen b.v. Hoewel de informatie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezócht en waar mogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheid en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens. R ep rorech t: O vername van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de uitgever. Illustraties: De W ilde Productions BV Kj de voorplaat (Foto Flying Focus) JULI/AUGUSTUS 1998 SCHIP&WERFdeZEE 1

4 M A R I T I E M E M A R K T door Menso de Jong Scheepvaart is junk Op Wall Street zijn 'junk bonds' populair. Het zijn obligaties die verstrekt worden aan bedrijven met een lage 'rating' van Moody's of Standard & Poor, firma's die de kredietwaardigheid van een bedrijf uitdrukken in vaste termen. Tegenover het kredietrisico van de lage rating staat een hoge rente. Dat maakt het instrument populair in deze tijd van DANtJEÊfr^t ruim aanbod van kapitaal, waarbij vele kapitaalverstrekkers bovendien onder grote druk staan een hoog rendement te halen op hun investeringen. Voor de banken is een dergelijke uitgifte ook aantrekkelijk, aangezien zij een relatief hoge commissie verdienen. Praktisch de gehele scheepvaartsector heeft een lage rating en zou derhalve als 'junk' (afval, schroot of waardeloze stukken) zijn aan te merken. Toch zijn vele reders, met name Griekse, thans bereid dergelijke junk bonds af te geven en zijn er kredietverleners bereid ze op te nemen. Tegenover de hoge rente en de tamelijk hoge kosten verbonden aan de uitgifte staat namelijk het voordeel dat terugbetaling in één keer geschiedt aan het einde van de termijn van meestal tien jaar. Bij bankleningen en hypotheken moet daarentegen zowel rente als aflossing betaald worden in vaste termijnen. Daardoor is er bij een nieuw schip gedurende de eerste jaren meestal een negatieve cash flow, terwijl bij de junk bonds de reder vanaf het begin geld overhoudt om opnieuw te investeren. Uiteraard onder de veronderstelling dat de vrachtenmarkt voldoende opbrengt om de operationele kosten en de relatief hoge rentelast op te brengen. De reders kunnen hun grotere liquiditeit gebruiken om te expanderen. Voor zover zij gebruikte schepen kopen, wat de Grieken bij voorkeur doen, is er geen vuiltje aan de lucht. Indien zij evenwel besluiten nieuwe tonnage te bestellen, verhaasten zij het proces van de weer groeiende overcapaciteit in de scheepvaart. Het gaat namelijk niet om kleine bedragen. In 1997 zou voor 1,2 miljard dollar zijn opgenomen door reders door junk bonds uit te geven, terwijl verwacht wordt dat dit in 1998 zal oplopen tot 2,2 miljard. Overigens ligt het aandeel van de scheepvaart in deze markt tot dusverre slechts rond de 3%. De media en communicatiebedrijven maken er het meeste gebruik van. Junk-reder Pat era s als voorbeeld Een recent voorbeeld is de uitgifte van circa US$100 mln aan junk bonds door Pacific & Atlantic, het dit jaar opgerichte bedrijf waarin de scheepvaartbelangen van de familie Pateras zijn ondergebracht. De maatschappij kreeg een B-rating van Standard & Poor wat tamelijk laag is aangezien je van B via BB en BBB naar AAA kan opklimmen. De rente is dan ook tamelijk hoog, namelijk 11,75%, terwijl overeenkomstige leningen aan rederijen, maar dan met B+ of BB, tot dusverre rond de 9 a 10% werden afgesloten. Overigens heeft maar een beperkt aantal reders een rating. Je vraagt die alleen aan als je hem werkelijk nodig hebt, want het kost ongeveer $ om er een te krijgen. Vier rederijen, waaronder PSrO, hebben een A-rating, waardoor zij tegen lagere rente kunnen lenen. Pacific & Atlantic heeft een vloot van 21 schepen, bestaande uit handzame bulkers, multi-purposeschepen van 7000 tot dwt en enkele containerfeeders, met een gemiddelde leeftijd van 12 jaar. Dit geeft tevens duidelijk aan hoe groot het risico voor de kapitaalverstrekkers is. Over tien jaar moet het gehele bedrag ineens worden terugbetaald, terwijl de gemiddelde leeftijd van de vloot dan 22 jaar zal zijn. De 100 mln dollar kan dan opgesoupeerd zijn, waarna Pateras de zaak failliet kan laten gaan. De geldschieters moeten er dus maar op vertrouwen dat de reder het geld goed zal gebruiken voor vernieuwing van zijn vloot en dat de vrachtenmarkt geen roet in het eten zal gooien. Nu zullen de financiers ook niet helemaal gek zijn. Pateras heeft waarschijnlijk moeten aantonen dat een groot deel van de vloot voor enkele jaren onder contract vaart, zodat het bedrijf ten dele is beschermd tegen de fluctuaties op de vrachtenmarkt. Verder verlangen de financiers meestal een simpele structuur van het bedrijf (dus niet allemaal één-schiprederijen in verschillende belastingparadijzen) en bij voorkeur een beursnotering, waardoor het reilen en zeilen van de rederij gemakkelijker te volgen is. Ergens roept dit gemak waarmee grote bedragen geleend kunnen worden, toch associaties op met het begin van de jaren zeventig. Toen waren de banken soms bereid tankers voor 100% te financieren. Zij kwamen later van een koude kermis thuis. M et de junk bonds zou een reder nu opnieuw een 100% financiering kunnen doen. Wel zijn de banken kennelijk wijzer geworden door dergelijke risico's naar anderen door te schuiven. Indien de bank evenwel ook leningen heeft verstrekt aan de desbetreffende junk-reder, kan zo n bank SCHIPiWERFdeZEE JULI/AUGUSTUS 1998

5 toch een financiële aderlating ondergaan indien de reder de junk bonds niet kan aflossen of al eerder de rente niet kan opbrengen. Veel werven ook junk? De banken zullen vele Westeuropese scheepswerven waarschijnlijk ook als junk beschouwen. Die overleven alleen omdat overheden en de Europese Commissie hen vaak de helpende hand toereiken. Zij hebben het voordeel meestal gevestigd te zijn in regio's met een reeds grote werkloosheid, zodat regeringen het bestaande werk graag willen behouden. Steun hoef je niet terug te betalen, junk-bonds daarentegen wel. Voor de efficiënte Nederlandse werven ligt een en ander geheel anders. Werkloosheid is hier nauwelijks een probleem meer -daarentegen wel het aantrekken van vakbekwaam personeelterwijl de banken hier nog altijd bereid zijn de meeste werven te financieren. Die hoeven dus geen dure junk-bonds uit te geven. Zo had IHC Holland kennelijk geen enkel probleem de overname van Van der Giessen-de Noord en Delta Shipyard te financieren. Evenzo kreeg Bijlsma Lemmer het met hulp van de NOM (Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij) voor elkaar Frisian Shipyard Welgelegen van een dreigende ondergang te redden. Zowel bij Van der Giessen als bij Welgelegen waren tegenslagen bij de bouw de oorzaak van de problemen. Weliswaar doet de Nederlandse scheepsbouw het over het algemeen goed, maar de sterke concurrentie betekent dat de marges flinterdun blijven. Als er iets mis gaat tijdens de bouw, kan die marge als sneeuw voor de zon verdwijnen. Bodewes Hoogezand, Bodewes Volharding, Damen Hoogezand, Niestern Sander en Pattje willen dan ook niet de financiële last van de bouw van een nieuwe assem blagewerf in Eemshaven geheel zelf dragen. Nu de Europese Commissie de gevraagde steun van 14 mln gulden niet wil verstrekken -Eemshaven wordt gezien als uitbreiding van de capaciteit- hopen deze werven op grotere bijdragen van Den Haag en de NOM om het project van circa 70 mln gulden te kunnen realiseren. Daarbij speelt werkgelegenheid toch een rol. De noordelijke scheepsbouw kan immers op langere termijn grotendeels verdwijnen, indien zij niet langer in staat is te bouwen wat de markt verlangt. Grote veranderingen bij reparatie Ook Verolme Heusden moest een geduchte tegenvaller incasseren bij de bouw van twee grote baggervaartuigen. Het was de genadeklap voor Wilton- Fijenoord Holding die reeds enkele jaren te kampen had met een slechte reparatiemarkt. Weliswaar herstelde die markt enigszins in 1997, maar dit jaar kunnen de Oostaziatische werven weer geduchte concurrenten zijn dank zij de sterk gedaalde waarde van hun valuta, joep van den Nieuwenhuyzen is met zijn RDM (Rotterdamse Droogdok Mij.) als reddende engel verschenen door het grootste deel van Wilton-Fijenoord Holding over te nemen, zij het dat hij voor Verolme Botlek, Verolme Heusden en Vervako Heusden slechts één gulden moet betalen. Wel neemt hij ook de schuldenlast van 40 mln gulden over. Van den Nieuwenhuyzen is niet geïnteresseerd in de reparatiewed Wilton- Fijenoord in Schiedam die overgenomen wordt door YVC (Yssel-Vliet Combinatie). Deze groep wilde allang verhuizen naar een locatie beneden de Rotterdamse bruggen, welke wens nu vervuld kan worden. W C Bolnes gaat zo spoedig mogelijk naar Schiedam, waarna de werf in Bolnes gesloten kan worden. Het is de bedoeling later ook W C Ysselwerf van Capelle a.d. Ijssel naar Schiedam over te brengen. Daar zal dan na vele jaren wederom nieuwbouw gaan plaats vinden. Wel zal de roemrijke naam Wilton-Fijenoord gaan verdwijnen, wat voor vele Rotterdammers en Schiedammers een droeve gebeurtenis zal zijn. Het had wellicht heel anders kunnen lopen, indien de werf op eerdere ouvertures, zoals van Damen Shipyards in 1985, was ingegaan. De sluiting van W C Bolnes betekent ook dat de reparatie-capaciteit in het Rotterdamse zal afnemen. Dat is voor de overblijvers ongetwijfeld verheugend, want ook op langere termijn blijven de vooruitzichten voor deze sector zorgelijk, althans als we Drewry mogen geloven. Volgens dit onderzoeksbureau zal de wereldwijde omzet van de reparatiewerven (exclusief conversies) iets afnemen, namelijk van $8,4 miljard in 1998 tot $8,3 miljard in Bovendien zullen de werven in Oost-Azië hun marktaandeel in de komende jaren verder kunnen vergroten ten koste van Noord-Amerika en West-Europa. Volgens Drewry zullen de Westeuropese werven wel hun sterke positie in de groeiende markt voor conversies kunnen behouden en misschien zelfs versterken. Voor de Nederlandse reparateurs biedt dat voorlopig weinig soelaas, aangezien zij geen ordersteun ontvangen voor grote verbouwingen, zulks in tegenstelling tot vele concurrenten. Wat dat betreft, is het plezierig dat de EU denkt aan afschaffen van de ordersteun, al is het voorgestelde alternatief van herstructurerings- en investeringssteun voor werven in regio's met een gemiddeld laag inkomen of een teruglopende industriële sector weinig aantrekkelijk. Overigens lijkt het tactisch gezien onlogisch een geheel nieuw steunregime te overwegen aan de vooravond van mogelijk nieuwe onderhandelingen over het Oeso- akkoord dat de VS nog steeds niet geaccepteerd heeft. HAbLE. Juli IE MAC GÊEM G^ïlC&öTE HOETE 6AAN JULI/AUGUSTUS 1998 SCHIP*WERFd»ZEE 3

6 ULSQjEIN Ulstein Rekab b.v. is branche-office in de Benelux voor: ULSTEIN BRATTVAAG A/S, N oorw egen ULSTEIN NORWINCH, N oorw egen lage druk en hoge druk hydraulische dekwerktuigen ULSTEIN FRYDENB0 A/S, N oorw egen ULSTEIN TENFJORD A/S, N oorw egen electrisch-hydraulische stuurmachines y ULSTEIN BERGEN A/S, N oorw egen dieselmotoren, gasmotoren, generator sets ULSTEIN PROPELLER A/S, N oorw egen verstelbare schroeven, z-drives, boegschroeven etc. ULSTEIN AUTOMATION A/S, N oorw egen tankniveau- en inhoudsmeting, afstandsbedieningen, alarmeringssystemen ULSTEIN NOR, Noorwegen flaproeren Andere ULSTEIN produkten: gasturbines, stabilisatie systemen, bulk handling systemen, anchor handling systemen, verdeelventielen. Daarnaast vertegenw oordigen w ij: AUK3A AUKRA INDUSTRIER A/S, N oorw egen Abas dekkranen, visnetlieren SCHOENROCK HYDRAULIK GM BH., D u its la n d hydraulische waterdichte schotdeuren KUMERA A/S, N oorw egen Norgear tandwielkasten, speciaal voor maritieme toepassingen u il T S TTS MONGSTAD A/S, N oorw egen laad- en lossystemen, zijdeuren, liften, conveyors; ontwerp en produktie BOT-GRONINGEN B.V., N ederland complete inbouwklare roersecties en produktie van flaproeren Ulstein Rekab heeft eigen servicestations en onderdelen-voorraden. Met alle genoegen voorzien w ij u van nadere inform atie. & ULSjTjEIN ULSTEIN REKAB B.V. Koningsweg 21, 9731 AN Groningen, Nederland / Telefoon / Telefax Overschiesestraat 28, 3112 H G Schiedam, Nederland / Telefoon / Ielefax

7 MAAND MARITIEM pdrachten Tille bouwt verlengde Conofeeders Poseidon in Delfzijl heeft aan Tille Scheepsbouw Kootstertille opdracht gegeven voor de bouw van twee Conofeeders 340. Dit is een met 7 m verlengde versie van de Conofeeder 300, waarvan Tille er al twee heeft gebouwd en nog drie in opdracht heeft. Het eerste schip, de IJsseldijk/Batavier VI, staat beschreven in SWZ 5-98, blz. 40. De grotere lengte van de nieuwe schepen resulteert uiteraard in een grotere containercapaciteit (344 TEU) en een groter draagvermogen (circa 38201). De schepen krijgen de namen Winsum (bouwnummer 326) en Warffum (bouwnummer 327). Zij worden geklasseerd door Bureau Veritas en krijgen ijsklasse 1A. De oplevering zal in de tweede helft van 1999 plaatsvinden. Navigia Shipping in Delfzijl heeft eveneens twee Conofeeders 340 bij Tille besteld. Deze schepen worden gebouwd onder de bouwnummers 328 en 329 en moeten worden opgeleverd in het eerste kwartaal van 2000 resp. in het midden van dat jaar. Weer Franse order voor Nieste m Sander De Franse rederij Petromarine heeft bij Niestern Sander in Delfzijl een tweede olie/chemicaliëntanker besteld, die echter groter wordt dan het vorig jaar bestelde schip (SW Z 5-97, blz. 5). Ook het nieuwe schip is weer breder dan 16 meter en zal dus evenals de Vis- count en het eerste schip voor Petromarine op de buitendijkse doklocatie van Niestern Sander worden geassembleerd en afgebouwd. Het ontwerp is in nauwe samenwerking met Conoship International tot stand gekomen. De voornaamste gegevens ervan zijn: Lengte o.a. circa 119,00 m. Breedte mal 18,00 m. Holte 9,50 m. Diepgang 7,40 m. Draagvermogen t. Met dit draagvermogen wordt bouwnummer 812 het grootste schip dat ooit in de provincie Groningen is gebouwd. De twaalf epoxy-coated ladingtanks krijgen een totale inhoud van m 3. Een dieselmotor van 4000 kw zal het schip een proeftochtsnelheid van 13,5 kn geven. De asgenerator zal in noodgevallen tevens als elektrische voortstuwingsmotor kunnen dienen. Bureau Veritas zal het schtp klasseren. De oplevering moet in december 1999 plaatsvinden. Drie opdrachten voor Barkmeijer Stroobos De Ierse rederij Arklow Shipping heeft opnieuw bij Barkmeijer Stroobos twee schepen besteld. Het worden zusterschepen van de vier die de werf eerder voor Arklow bouwde, zie o.a. de Arklow Spirit in SWZ 7/8-95, blz. 6. De nieuwe opdrachten, bouwnummers 290 en 291, betekenen een verdere uitbreiding van de succesvolle serie 3200 tonners die Barkmeijer Stroobos ontwikkelde. De oplevering is voor 1999 resp 2000 gepland. Daar tussendoor bouwt de werf een sleephopperzuiger, bouwnummer 292, voor een opdrachtgever waarvan de naam nog niet is vrijgegeven. Dit schip wordt een zusterschip van de Reimerswaal (L x B = 82 x 11,5 m), die de werf in 1994 bouwde, zie SWZ 4-94, blz De zuiger moet nog voor de eeuwwisseling worden opgeleverd. Smit Internationale bestelt zeven boten bij Damen Smit Internationale heeft bij Damen Shipyards in Gorinchem vier sleepboten besteld van het type ASD Tug 3110, twee afmeervaartuigen van het type Pushy Cat 1204 en een loodsboot van het type Stan Tender De schepen zijn bestemd voor het begeleiden en af- en ontmeren van LNGtankers bij een terminal in Nigeria. Smit heeft hiervoor een langlopend contract kunnen afsluiten. De sleepboten krijgen als afmetingen: L o.a. x B o.a. x H = 30,82 x 10,20 x Fig. 2. Zijaanzicht van de ASD Tugs 3110 voor Smit Internationale. 4,80 m; diepgang achter 4,65 m, deplacement 525 t. Zij worden voorzien van twee Caterpillar dieselmotoren, type 3516B TA electronic, elk 1480 kw bij 1800 tpm. Via slipkoppelingen drijven de motoren Aquamaster roerpropellers aan met een schroefdiameter van 2400 mm. Daarmee wordt een proeftochtsnelheid van 12,7 kn verwacht en een paaltrek van 50 t vooruit en 45 t achteruit. De uitrusting omvat twee Ridderink- hof sleeplieren van 25 t bij 10 m/min en twee Ajax de Boer blusmonitoren van elk 600 m 3/h. De beide Nijhuis brandbluspompen hebben een capaciteit van 2 x 700 m3/h bij 11,5 bar, waarbij het surplus dient voor een sproei systeem. Een van de boten wordt tevens ingericht voor het behandelen van boeien en wordt daartoe uitgerust met een Effer dekkraan van 101op 4,5 m. De Pushy Cat's krijgen als afmetingen: L o.a. x B o.a, x H = 12,00 x 3,84 x 2,00 m; diepgang achter 1,50 m. Zij worden voorzien van twee Caterpillar dieselmotoren, type 3304 T/C, elk 123 kw bij 2200 tpm. Via tandwielkasten drijven de motoren vaste schroeven aan met een diameter van 1000 mm, in straalbuizen. Daarmee wordt een snelheid van 8,7 kn verwacht en een paaltrek van De uitrusting omvat een duwsteven met rubber fender en een Mampaey draadkiem van 151SWL. De loodsboot, met romp en boven bouw van aluminium, krijgt als afmetingen: L o.a. x B o.a. x H = 15,40 x 4,80 x 2,25 m; diepgang achter 1,25 m. Hij wordt voorzien van twee Caterpillar dieselmotoren, type 3406C DI-TA, elk 298 kw bij 1800 tpm. Via tandwielkasten drijven de motoren vaste schroeven aan. Daarmee wordt een proeftochtsnelheid van 20 kn verwacht. Behalve de tweekoppige bemanning kan de boot acht loodsen meenemen. Alle schepen worden door Lloyd's Register geklasseerd. Zij moeten midden volgend jaar worden opgeleverd, behalve een van de sleepboten die in oktober wordt geleverd. Armawa opdracht voor FSW Frisian Shipyard Welgelegen in Harlingen heeft van Armawa Shipping St Trading in Haren opdracht gekregen voor de bouw van twee containerfee- derschepen van het type Conofeeder 200. De rederij heeft al zes schepen van deze schepen, die bij Tille Shipyards werden gebouwd (zie Bermuda Islander, SWZ 1-96, blz. 25). De nieuwe schepen, bouwnummers 510 en 511, moeten in het laatste kwartaal van dit jaar resp. in het eerste kwartaal van 1999 worden opgeleverd. Pattje bouwt tweede schip voor Kalië R'g. I. Zijaanzicht van de tanker die Niestern Sander voor Frankrijk gaat bouwen. In Maand Maritiem van mei j.l. werd gemeld dat Pattje Shipyards een 4200 tdw Combi Trader voor Italië gaat bouwen. Sindsdien is een tweede schip van dit type geboekt, eveneens voor Italiaanse rekening. Het zal onder bouwnummer 409 worden gebouwd en de oplevering is gepland voor het derde kwartaal van JULI/AUGUSTUS SCHIPSWERFdeZEE 5

8 4200 tonner voor Bod ewes' Scheepswerven B&iN Kustvaartbedrijf Moerman in Ridderkerk heeft bij Bodewes' Scheepswerven Hoogezand een multipurpose vrachtschip van 4200 tdw besteld. Het schip is qua hoofdafmetingen en algemene opzet gelijk aan de 4200 tonners die de werf eerder bouwde, pose container carrier Vechtborg, bouwnummer 331, te water gelaten. Het is het eerste van drie 8700 tonners die Wagenborg Shipping bij de werf bestelde. Voor buitenlandse rekening zijn nog drie schepen van dit type in opdracht. Voor enkele gegevens en een zijaanzicht, zie SWZ 11-96, blz. 4. Naar verwachting zal de Vechtborg in september worden opgeleverd. o.a. voor Harren & Partner. Op tal van punten zijn echter grotere en kleinere details aan de wensen van Moerman Maria Green aangepast. Het schip krijgt bouwnum- Bij Schelde Scheepsnieuwbouw in Vlis- mer 586 en moet in het tweede kwartaal van 1999 worden opgeleverd, nog vóór de drie 6600 tonners die Moerman eerder bij de werf bestelde singen Oost heeft op 19 juni het multipurpose vrachtschip Maria Green, bouwnummer 386, het bouwdok verlaten. Het schip wordt gebouwd voor Fig. 3. De tewaterlating van de Vechtborg. Breedte mal Holte 13,40 m. 7,15 m. De oplevering is gepland voor midden september. (SWZ 2-98, btz. 5). Gen.Chart in Rotterdam en is het eer Diepgang 5,55 m. Tewaterlatingen HAM 316 ste van vier schepen die De Schelde voor deze rederij bouwt. Voor enkele gegevens, zie SWZ 1-97, blz. 5. De oplevering wordt binnenkort verwacht. Draagvermogen t. Het schip heeft een boxvormig ruim met een inhoud van m3 ( cu.ft.). De containercapaci- teit is 200 TEU, waarvan 112 TEU in het ruim. Het ruim kan door twee verplaatsbare Sirocco Bij Scheepswerf Barkmeijer Stroobos ging op 26 juni het vrachtschip Sirocco, bouwnummer 287, te water. Het schip wordt gebouwd voor C.V. Scheepvaartondememing Tilma in Bij Verolme Scheepswerf Heusden is op 16 mei de sleephopperzuiger HAM 316, bouwnummer 1031, van stapel gelopen. Het schip heeft een hopper- inhoud van 9000 m3en is in aanbouw voor HAM bagger- en waterbouwkundige werken in Capelle a/d Ijssel. Voor de voornaamste gegevens en een zijaanzicht, zie SWZ 1-97, blz. 5. De HAM 316 zal naar verwachting volgende maand worden opgeleverd. Tour Pomerol Bij W C Ysselwerf is op 19 juni de tdw chemicaliëntanker Tour Pomerol, bouwnummer 271, van stapel gelopen. Het schip wordt gebouwd voor de Franse rederij Tour Pomerol en zal naar verwachting in september worden opgeleverd. Voor enkele gegevens en een zijaanzicht, zie SWZ 9-97, blz. 5. dwarsschotten worden onderverdeeld. Het wordt afgedekt door tien geheel gesloten Rodenstaal pontonlui- ken, die worden behandeld door een Coops & Nieborg luikenkraan. De MaK hoofdmotor, type 6M25, m.c.r kw bij 750 tpm, geeft het schip een dienstsnelheid van ongeveer 12,5 kn. De accommodatie is ingericht voor een bemanning van zeven personen. Delfzijl. Wagenborg zal de bevrachting verzorgen. De Sirocco is de elfde uit de serie 3200 tonners die de werf ontwikkelde. Voor enkele gegevens, zie o.a. de Arklow Spirit, SWZ 7/8-95, blz. 6, en de Bree- horn, SWZ 11-96, blz. 58. De oplevering was gepland voor eind juli en zal dus inmiddels hebben plaatsgevonden. De Lumare is geklasseerd door Bureau Namai Lumare Veritas voor onbeperkte vaart en met ijsklasse IA. De oplevering was voor eind juli ge Neptune Scheepswerf Metz op Urk heeft op 27 Ferus Smit heeft op 20 mei het vrachtschip Namai, bouwnummer 314, te water gelaten. Het schip is in aanbouw voor Rederij Vuurborg (managers Wagenborg Shipping) en is een met een halve meter verbrede versie van de eerder door Ferus Smit gebouwde Flinterzee en Flinterhaven (SW Z 10-97, blz. 46). De oplevering was gepland voor medio juli en heeft dus inmiddels plaatsgevonden. Sand Fulmar Bij Scheepswerf De Merwede is op 13 juni de grindzuiger Sand Fulmar, bouwnummer 675, van stapel gelo Bij Scheepswerf Peters in Kampen is op 20 juni het multipurpose vrachtschip Lumare, bouwnummer 457, te water gelaten. Het schip wordt gebouwd voor rekening van R. en D. Arends te Harlingen. De Lumare is het eerste schip dat in de nieuwe hal van de werf is gebouwd en dat niet meer met de schepenlift te water is gezet, maar op de Groningse manier te water ging (zie ook het artikel in SWZ 6-98, blz. 17). De Lumare is tevens het eerste schip van een serie Polar Combi Porters 200, waarvan er tot dusver tien zijn geboekt. De gegevens van dit type zijn: Lengte o.a. 89,25 m. Lengte 1,1. 84,95 m. pland en zal dus inmiddels hebben plaatsgevonden. Radepoort Op 26 juni heeft Tille Shipyards in Kootstertille het containerfeederschip Radepoort, bouwnummer 318, te water gelaten. Het is de eerste van drie Conofeeders 300 die Tille bouwt voor Armawa Shipping & Trading B.V. in Haren. Deze schepen zijn gelijk aan de eerdere Conofeeders 300 die de werf bouwde (zie l sseldijk, SWZ 5-98, blz. 40), behalve dat zij worden voorzien van twee Liebherr kranen met een capaciteit van elk 4 0 1op 20,5 m. juni de trawler Neptune, bouwnummer 110, te water gelaten. Het schip is in aanbouw voor de Ierse reder Ogles- by. De afmetingen zijn: Lengte o.a. 47,50 m. Lengte l.l. 41,75 m. Breedte mal 10,00m. Holte hoofddek 7.05 m. Holte 2e dek 4,60/5,85 m. Diepgang 5,65 m. De gevangen vis wordt bewaard in tanks met gekoeld zeewater. Een Wartsila 6L38 dieselmotor geeft het schip een snelheid van 13 kn. Het schip wordt onder klasse van Bureau Veritas gebouwd. De oplevering is voor september gepland. pen. Het is de laatste van twee gelijke zuigers die de werf voor de Engelse South Coast Shipping Company Ltd. heeft gebouwd. Voor gegevens van het schip, zie de beschrijving van het zusterschip Sand Falcon elders in dit nummer. De oplevering zal in september plaatsvinden. Vechtborg Bodewes Scheepswerf Volharding Foxhol heeft op 13 juni de multipur- Fig. 4. Zijaanzicht van de M ar Combi Porter 200, de Lumare. 6 SCHIP*WERFd«ZEE JULI;AUGUSTUS 1998

9 pleveringen Het schip is door Germanischer Uoyd geklasseerd. Walvis 9 en Walvis 10 Damen Shipyards in Gorinchem heeft in maart de sleepboot Walvis 9, bouwnummer 3191, opgeleverd aan Walvis International (C.l.) Ltd. op Guemsey. De boot is van het type Stan Tug 3008, waarvan er al vele zijn geleverd, zie o.a de Saam Tolteca (SWZ 11-97, blz. 4) en de Lamnalco Pelican (SWZ 4-98, blz. 6). In de Walvis 9 zijn twee Caterpillar 3512 DI-TA dieselmotoren geïnstalleerd van elk 955 kw bij 1600 tpm, die een proeftochtsnelheid van 12,9 kn en een paaltrek van 34,91leveren. De uitrusting van de boot omvat o.a. een Kraaijeveld sleeplier van 10 t, een sleephaak, 45 t SWL, een elektrisch aangedreven dwarsschroef (110 kw) in het voorschip en een dieselgedreven brandblusinstallatie van 360 m3/h. Vervolgens werd in mei het zusterschip Walvis 10, bouwnummer 3192, aan dezelfde opdrachtgever overgedragen. Barra In april heeft Damen Shipyards in Gorinchem de veerpont Barra, bouwnummer 6787, overgedragen aan de Gambia Public Transport Corporation. Het schip is een dubbeleinder van het type Damen Ferry 4010, met als afmetingen L o.a. x B o.a. x H = 40,00 x 10,35 x 2,75 m. Bij een diepgang van 1,70 m is het draagvermogen 210 t. De pont kan 130 t aan voertuigen meenemen en 600 passagiers. Voor 132 van hen zijn in en op het dekhuis zitplaatsen beschikbaar. Voor de voortstuwing zijn aan de einden en aan SB en BB in totaal vier Caterpillar dieselmotoren geïnstalleerd, type 3406B Dl-T/B, elk 193 kw bij 1800 tpm. Elke motor drijft via een Twin Disc tandwielkast een Schottel pompjet aan, type SP) 57. Met vier motoren in bedrijf werd een proeftochtsnelheid van 9,0 kn bereikt, met twee motoren in bedrijf 7,7 kn. Endeavour Engelaer Scheepsbouw in Beneden- Leeuwen heeft eind april de loodstender Endeavour overdragen aan het Loodswezen. Het is de zesde van tien schepen die de werf voor deze opdrachtgever bouwt. Voor gegevens zij verwezen naar het artikel in SWZ 12-96, blz. 12, over de eerste drie schepen, de Discovery, Atlantis en Columbia. Daarna volgden de Explorer (SWZ 12-97, blz. 8), de Enterprise, opgeleverd in februari jj., en nu dus de Endeavour. De volgende serie van vier schepen wordt in 1999 opgeleverd. Shorthom Express Op 9 mei heeft Scheepswerf van Diepen in Waterhuizen de Shorthorn Express, bouwnummer 1043, opgeleverd aan Vroon Australia PTY. Het is het derde veetransportschip dat de werf binnen enkele jaren voor Vroon heeft gebouwd. Eerder waren dat de Bison Express (SWZ 9-95, blz. 12) en de 16,80 m langere Devon Express (SWZ 9-97, blz. 6). De Shorthom Express heeft ongeveer dezelfde hoofdafmetingen als de Devon Express, maar is anders dan de voorgaande schepen van een trunk- dek voorzien. Hierdoor zijn diepgang en draagvermogen toegenomen. De hoofdafmetingen van de Shorthom Express zijn: Lengte o.a. 116,59 m. Lengte l.l. 110,19m. Breedte mal 15,85 m. Holte 11,50m. Diepgang mal 6,00 m. Draagvermogen t. Cross tonnage De transportcapaciteit van de Shorthorn Express is 2560 runderen, vergeleken met 1700 resp stuks op de voorgaande schepen. De 4050 kw MaK hoofdmotor gaf het schip op de proeftocht een snelheid van 16 kn. Fig. 6. De Shorthom Express (foto: Aerophoto Eetde). ScheMedijk/Batavier VII Tille Shipyards heeft op 9 mei de Conofeeder 300 Scheldedijk, bouwnummer 317 opgeleverd aan Navigia Shipping in Delfzijl. Direct daarna werd het schip door deze rederij overgedragen aan de Rotterdamse rederij Interhaven, een dochter van Intematio Muller. Interhaven heeft het schip onder de naam Batavier VII in de vaart gebracht. Voor nadere gegevens, zie de beschrijving van het zusterschip l sseldijk/batavier VI in SWZ 5-98, blz. 40. Emmasingel Damen Shipyards Bergum heeft op 15 mei het 3145 tdw multipurpose vrachtschip Emmasingel, bouwnummer 8311, opgeleverd aan de C.V. Emmasingel, managers Armawa Shipping & Trading in Haren. Het schip is van het type Combi Freighter 3100 en is een zusterschip van de Emmaplein, die begin van dit jaar werd opgeleverd (SWZ 3-98, blz. 5). Sea Shannon Slechts enkele dagen later, op 20 mei, leverde Damen Shipyards Bergum nog een schip op: de Sea Shannon werd die dag overgedragen aan de ka- pitein-eigenaar, de heer j.. Cramer. De 2268 tdw Sea Shannon, bouwnummer 9983, die aanvankelijk joris- ton zou heten, is van het type Combi Coaster Eerder bouwde de werf van dit type de Fisker (SWZ 11-96, blz. 5) en de Aldebaran. rinchem de Murbeh 1 en Murbeh 2, bouwnummers 5737 en 5738, overgedragen aan de Port of Fujairah in de Verenigde Arabische Emiraten. De boten zijn van het type Pushy Cat 1204, als eerder beschreven, o.a. in SWZ 2-98, blz. 6, Valide Sultan en Y. Galata (Fig. 7). Fig. 7. Zijaanzicht van de PushyCat Anders dan in deze boten zijn nu twee Caterpillar motoren geïnstalleerd, type 3304 T/C, van elk 113 kw bij 2200 tpm. De prestaties zijn nagenoeg gelijk. Er is een Mampaey sleephaak, 7 t SWL, aangebracht, maar geen dek- kraan, zoals op de vorige schepen. De boten zijn door Lloyd's Register geklasseerd voor Extended Protected Waters Service. Pax Montana Scheepswerf De Kaap in Meppel heeft op 30 mei het casco van de chemica- liëntanker Pax Montana, bouwnummer 228, afgeleverd. Het is gebouwd voor een Nederlandse opdrachtgever en zal bij Machinefabriek Smits in Krimpen a/d Ijssel worden afgebouwd. De Pax Montana is gelijk aan de Aphrodite die eerder door De Kaap werd gebouwd (zie SWZ 9-97, blz. 6). Vasco da Ga ma Fig. 5. De veerpont Barra (foto: Damen Shipyards). Ka steel borg Ferus Smit heeft op 20 mei de multipurpose containercarrier Kasteelborg, bouwnummer 316, opgeleverd aan Wagenborg Shipping. Het is de vierde van vijf K'borgen die Wagenborg bij de werf bestelde. Voor gegevens van deze schepen, zie de beschrijving van de Kroonborg in SWZ 2-96, blz. 12. Murbeh 1 en Murbeh 2 In mei heeft Damen Shipyards in Go Scheepswerf De Hoop in Lobith heeft op 8 juni het dagpassagiersschip Vasco da Cama, bouwnummer 371, opgeleverd aan Spido in Rotterdam. De hoofdafmetingen van het schip zijn: Lengte o.a. 40,00 m. Lengte w.l. 38,00 m. Breedte o.a. 7,80 m. Breedte mal 7,50 m. Holte 2,75 m. Diepgang 1,50 m. Kruiplijnhoogte op 1,50 m 6,90 m. In de salon en op het bovenste dek is accommodatie voor in totaal 450 passagiers. Voor de voortstuwing zijn twee DAF JUU'AUGUSTUS SCHIPtWERFtfaZEE

10 Fig. 8 De Vasco da Coma (toto: Spido). dieselmotoren geïnstalleerd, type ME 11 PTK, van elk 235 kw. Patria Op 9 juni heeft Werf De Hoop (Schiedam) de brandstoflichter Patria Y8760, bouwnummer 193, opgeleverd aan de Koninklijke Marine. Het schip zal in de haven van Den Helder de marineschepen van brandstof voorzien en is tevens ingericht voor het afvoeren van drukwater*. De hoofdafmetingen zijn: Lengte o.a. 44,25 m, Lengte l.f. 42,00 m. Breedte mal 6,50 m. Holte 2,80 m. Diepgang 2,50 m. Laadvermogen circa 400 t. Het schip heeft in het tankgedeelte vier tanks voor circa 250 m3brandstof, twee tanks voor 175 m3 drukwater, twee tanks voor 20 m 3spoelwater en een tank voor 10 m3vuil spoelwater. De pompkamer is op het bovendek voor het stuurhuis geplaatst en bevat twee hydraulisch aangedreven Houttuin pompen van elk 150 m 3/h bij 4 bar voor brandstof resp. drukwater. Rotatie- en massaflowmeters met computerbesturing en printer behoren tot de uitrusting. De slangenlaadboom heeft een lengte van 12 m. De hoofdmotor is een Volvo Penta dieselmotor, type TAMD 122A, van 280 kw bij 1800 tpm. Via een Reintjes keerkoppeling, reductie 3,904:1, drijft de motor een vaste, vierbladige schroef aan, diameter 1200 mm. Op de proeftocht werd een snelheid van 20 km/h bereikt. In het voorschip is een Van Ballegooy- en boegschroef aangebracht, waarvan de uitstroomopening 360 draaibaar is. De schroef wordt aangedreven Fig. 9. De tanklichter Patria (foto: Van der Kloet). door een Sisu Valmet dieselmotor van 110 kw, die tevens het powerpack voor de ladingpompen aandrijft. Het schip vaart met een bemanning van twee man. * Drukwater is het water dat aan boord van onderzeeboten de verbruikte brandstof vervangt in de buiten de drukhuid gelegen brandstoftanks. Deze tanks moeten steeds geheel gevuld zijn om bij het duiken niet te worden ingedrukt. Bij het bunkeren moet dit drukwater weer worden verwijderd. Uit milieu-over- wegingen mag het met olie vervuilde water uiteraard niet overboord worden gepompt. Vandaar dat de Patria aparte tanks heeft om het drukwater af te voeren naar een ontvangstinstallatie. Comdia YE-157 Maaskant Shipyards in Bruinisse heeft op 12 juni de mosselkotter Cornelia Ye-157, bouwnummer 520, overgedragen aan L. Nieuwenhuize &t Zn. in Yerseke, De afmetingen van het schip zijn: Lengte o.a. 40,85 m. Lengte ,85 m. Breedte mal 10,00m. Holte 2,85 m. Diepgang leeg 0,95 m. Diepgang ma*. 2,07 m. Laadvermogen 422 t. Gross tonnage 317. Er wordt met vier korren en dus vier gieken gevist. Voor behandeling van de vis- en uitkaplijnen is op het voorschip een 8-trommelige Maaskant constant tension vislier geïnstalleerd. Deze wordt aangedreven door een Volvo dieselmotor, type TMD 102A, 175 kw bij 1800 tpm, met een ZF keerkoppeling. Het schip heeft drie mosselruimen, waarvan het voorste als spoelruimte kan dienen. Zie verder ook de beschrijving van de an Prins in SWZ 11-96, blz.6. De Maaskant spoelpomp heeft een capaciteit van 1700 m3/h en wordt aangedreven door een Volvo dieselmotor, type TMD 122A, 235 kw bij 1800 tpm. Deze motor drijft ook de 360 draaibare Weka boegjet aan. De beide Volvo hoofdmotoren, type TAMD 163A, van elk 441 kw bij 1800 tpm. Zij drijven via ZF tandwielkasten, type BW191-2, reductie 3,5:1, de beide Van Voorden vaste, vijfbladige high-skew schroeven aan, die in Van de Giessen Wing nozzles draaien, diameter 1050 mm. Elektriciteit wordt geleverd door een 60 kva hulpset en een 28 kva havenset. De door Alphatron geleverde naviga- tie-apparatuur omvat o.a. DGPS. Voor de zeskoppige bemanning zijn drie tweepersoons hutten beschikbaar. diepgang achter is 4,60 m, de waterverplaatsing Voor de voortstuwing zijn twee Caterpillar dieselmotoren geïnstalleerd, type 3606 TA/CSR, 2 x 1700 kw bij 1000 tpm. Zij drijven via Reintjes tandwielkasten, type WAF 1561, reductie 4,85:1, de Promarin schroeven aan, diameter 2650 mm, die in Van de Giessen straalbuizen draaien. De snelheid op de proeftocht was 13,0 kn, de paal trek 661. fig. 10. De mosselkotter Comelia YE-157 (foto: Flying Focus). Hunaish Alqubra Op 12 juni droeg Damen Shipyards in Gorincbem de Pushy Cat 1204 Hunaish Alqubra, bouwnummer 5736, over aan de Yemen Ports Authority in Aden. Anders dan de hierboven vermelde Pushy Cats heeft deze boot slechts één schroef, aangedreven door een Caterpillar 3306 B-T dieselmotor van 164 kw bij 2000 tpm. De proeftochtsnel- heid bedroeg 8,4 kn. De boot is door Lloyd's Register geklasseerd voor Extended Protected Waters Service from the Port of Aden. El Oriental Damen Shipyards in Gorinchem heeft op 19 juni de sleepboot El Oriental, bouwnummer 7919, opgeleverd aan Venecia Ship Service C.A. in Venezuela. De boot is van het type Stan Tug 3110 en heeft als afmetingen: L o.a. x B o.a. x H = 30,82 x 10,20 x 4,80 m. De De twee hulpsets bestaan elk uit een Caterpillar motor, type 3304 T, en een SR4 generator van 131 kva. De uitrusting omvat o.a. een Kraaij- eveld sleepiier, 20 t bij 10 m/min en met een houdkracht van 110 t, een sleephaak van 65 t SWL, een hekrol, een Effer dekkraan, 1,251op 8,6 m en een Sihi Nowy brandbluspomp van 600 m3/h, aangedreven door een Caterpillar 3306 TA motor. De boot heeft accommodatie voor een achtkoppige bemanning. Lloyd's Register klasseerde de boot voor 'unrestricted service'. Een zusterschip zal tegen het einde van het jaar worden opgeleverd. Eurostar Scheepswerf Peters in Kampen heeft op 20 juni het hotelpassagiersschip Eurostar, bouwnummer 461, opgeleverd aan de Duitse Conti Rederei/Ha- pag Uoyd. Het schip is bestemd voor reizen op de Europese binnenwateren, o.a in Oost Europa, b.v. Potsdam, Stralsund, Praag. In verband met laatstgenoemd vaargebied heeft het schip een geringe diepgang en een zeer lage kruiplijn. Verder mag ook op de Waddenzee worden gevaren. De Eurostar biedt op twee dekken plaats aan 84 passagiers in 42 hutten en aan een bemanning van 22 koppen. Op het bovendek liggen van voor naar achter: salon, entreehal, 20 passagiershutten, zes bemanningshutten, mess bemanning en wasserij. Op het bene- dendek (= tanktop) bevinden zich: boegschroefruimte, kombuis met pro- viandruimen, eetzaal, 22 passagiershutten, vijf bemanningshutten, een bergplaats en de machinekamer. SCHPftWERFfcZEE JUU4UGUSTUS 1998

11 en is een zusterschip van de Markborg, die in SWZ 3-97, blz. 40, werd beschreven. Zita Fig. 11. De Stan Tug 3110 FI Oriental (foto: Flying Focus). De afmetingen van de Eurostar zijn: Lengte o.a. 81,95 m. Lengte IX 79,20 m. Breedte mal 9,40 m. Holte 3,15 m. Diepgang minimum 1,05 m. Diepgang ontwerp 1,20 m. Diepgang maximum 1,45 m. Strijklijnhoogte op 1,45 4,00 m. Drie Scania dieselmotoren, type DSI 11, elk 270 kw bij 1800 tpm, geven het schip een maximum snelheid van 18,5 km/h. De middelste motor drijft een Schottel roepropeller met twee schroeven aan. De buitenste motoren drijven ieder een Schottel pompjet aan. Het boordnet wordt gevoed door twee Scania hulpsets met generatoren van resp. 325 en 390 kva, Als boegschroef is een elektrisch aangedreven Schottel pompjet (200 kw) geïnstalleerd. Johanna-C Damen Shipyards Hoogezand heeft op 26 juni het 4600 tdw multipurpose vrachtschip ohanna-c, bouwnummer 718, opgeleverd aan de Engelse rederij Carisbrooke Shipping, Het is het laatste van vier schepen van het type Combi Freighter 4600 voor deze opdrachtgever. Van het eerste schip, de Marc-C, staan de voornaamste gegevens vermeld in SWZ 9-96, blz. 4; zie ook de anet-c in SWZ 6-98, blz. 9. Isabellal Een dag later, op 27 juni, droeg Damen Shipyards Hoogezand het vrachtschip Isabella I, bouwnummer 726, Fig. 12. Zijaanzicht van de Eurostar. over aan de Duitse rederij Schöning. Ook dit is een Combi Freighter 4600, met dezelfde gegevens als de Johanna-C hierboven. Een zusterschip zal later dit jaar aan Schöning worden opgeleverd. Solymar Bodewes' Scheepswerven in Hoogezand heeft op 30 juni het 4200 tdw vrachtschip Solymar, bouwnummer 583, opgeleverd aan de Duitse rederij Harren & Partner. Het is het derde van vier schepen die de werf voor deze opdrachtgever bouwt volgens het Combi Trader ontwerp van Bodewes Scheepswerf Volharding Foxhol (zie de Geulborg, SWZ 9-94, blz. 267). Ben-My-Chree Van der Giessen-de Noord heeft op 3 juli de ro-ro veerboot Ben-My-Chree, bouwnummer 971, overgedragen aan The Isle of Man Steam Packet Company Ltd. In een volgend nummer hopen wij een beschrijving van het schip te publiceren. Voor enkele voorlopige gegevens, zie SWZ 6-97, blz. 5. Egbert Wagenborg In Delfzijl is op 3 juli, tijdens Delfsail, de multipurpose containercarrier Egbert Wagenborg gedoopt en overgenomen van de bouwers, Scheepswerf Bijlsma in Lemmer. Wagenborg bestaat dit jaar 100 jaar en ter gelegenheid daarvan is het schip vernoemd naar de grondlegger van het bedrijf. De Egbert Wagenborg is het vierde van acht 9000 tdw schepen die Wagenborg Shipping bij Bijlsma bestelde, is gebouwd onder bouwnummer 680 Jachtwerf Friesland Boating in Kou- dum heeft onlangs de 'Hausboot' Zita afgeleverd aan een Zwitsers echtpaar, dat nu permanent op het schip woont en er de Europese binnenwateren mee bevaart. De afmetingen van de Zita zijn: L x B = 14,3 x 3,7 m, de diepgang is 0,70 m en de strijkhoogte 1,70 m. Naast een salon heeft het schip twee slaapkamers, een badkamer en een modem ingerichte keuken. Een DAF zescilinder motor van 88 kw drijft via een hydraulische keerkoppeling een vierblad schroef aan. De maximum snelheid is 14 km/h.: Elektriciteit wordt geleverd door 12 V accu's: 8 stuks a 240 Ah, waarvoor een 1800 kw converter/acculader is geïnstalleerd. Twee van de accu's dienen voor het aandrijven van de 7,5 kw boegschroef. Reparatienieuws Steenstorter Tertnes Shipdock Amsterdam heeft begin juli de verbouwing voltooid van de steenstorter Tertnes, eigendom van ACZ Van Oord/jebsen. Na de verbouwing is het schip onder Nederlandse vlag gebracht en het vaart nu met Nederlandse officieren. De Tertnes, in 1986 als bulkcarrier gebouwd, werd in 1992 voor zijn huidige rol geschikt gemaakt: het werd met 17 m verlengd, van de steenstortin- stallatie (die over de zijde werkt) voorzien en uitgerust met drie extra dwars- schroeven, één in het voorschip waar al een dwarsschroef aanwezig was, en twee in het achterschip. Het schip was hiermee geschikt voor DP 1 (Dynamic Positioning Class 1volgens Det Norske Veritas). De nu door Shipdock uitgevoerde verbouwing had tot doel het schip geschikt te maken voor DP 2. Dat houdt in dat het schip onder ongunstiger omstandigheden van weer en zee dan bij DP 1 positie mag houden in de buurt van offshore installaties. Om dit mogelijk te maken zijn twee extra thrusters aangebracht: een in het voorschip (tussen de bestaande dwarsschroeven) en een in het achterschip. Dit zijn intrekbare, 360 draaibare (azimuth) thrusters van het fabrikaat Brunvoll, type AR-63-LNC-1650, fïg. 13 De 'Hausboot'Zita. elk met een vermogen van 880 kw en een stuwkracht van 160 kn. Om de voorste thruster te kunnen plaatsen moest de bestaande tweede dwarsschroef ongeveer 2 m naar achter worden verplaatst. Daartoe is aan de onderkant van het voorschip een stuk van de constructie verwijderd en vervangen door een nieuwe sectie, met een nieuwe, langere dwarsschroeftunnel en met de nodige voorzieningen voor de thruster. tig. 14 De voorste nieuwe azimuth thruster van de Tertnes (foto: Shipdock). Ook in het achterschip waren diverse wijzigingen in de constructie nodig om daar de andere thruster te kunnen plaatsen. Verder is een deel van het achterste laadruim afgeschoten en ingericht als hulpmachinekamer. De transportband onderin de ruimen van het schip moest hiervoor worden ingekort, een vrij gecompliceerd karwei. Zowel de nieuwe sectie voor het voorschip als de schotten voor de nieuwe hulpmachinekamer waren al gereed toen het schip aan de werf arriveerde. Om de thrusters aan te brengen werd het schip in dok op zeer hoge blokken geplaatst, zodat een hoogte van 2,5 m beschikbaar was tussen scheepsbodem en dokvloer (zie fig. 15). In de nieuwe hulpmachinekamer zijn twee extra hulpsets geplaatst, elk bestaande uit een Caterpillar dieselmotor, type 3512B, van 1335 kw bij 1800 tpm en een SR4 generator van 1593 kva. Verder werden een extra schakelbord, een power management systeem en een nieuw DP operating system geïnstalleerd. Een en ander JULI/AUGUSTUS SCHIPaWERFdeZEE 9

12 bracht uiteraard ook belangrijke veranderingen in de elektrische installatie mee. De betrokken werkzaamheden werden uitgevoerd door CTI, Ship- dock voerde de overige werkzaamheden uit en verzorgde het projectmanagement. Het engineering werk voor de verbouwing werd door Bureau voor Scheepsbouw in Bloemendaal verricht. Tegelijk met de verbouwing ondergingen schip en steenstortinstallatie een vierjaarlijks survey. Met het contract was een bedrag van circa f. 10 miljoen gemoeid. Rederijnieuws io Tankers bestelt schip in Noorwegen o Tankers heeft aan de Noorse werf Kvaerner Flora opdracht gegeven voor de bouw van een chemicaliëntanker van tdw. Verder is een optie genomen op een tweede schip. De schepen zijn een verdere ontwikkeling van de eveneens t metende schepen die al in de vloot van jo Tankers zijn opgenomen; zie de Jo Sypress in SWZ 5-98, blz. 26. De nieuwe schepen worden gebouwd onder klasse van Det Norske Veritas. Het eerste moet in oktober 2000 worden opgeleverd, het tweede in Happy River Het zwareladingschip Happy River van Mammoet Shipping in Amsterdam vervoerde onlangs vier kolommen Fig. 15. De Tertnes in dok. Let op de hoge kielbbkken! Op de foto zijn de achterste dwars- schroeven en azimuththruster te zien (foto: Shipdock). voor een paraxyleen fabriek van Japan naar Thailand. De zwaarste twee kolommen wogen 660,4 resp. 389,4 t, de beide andere elk De grootste kolommen waren 65,5 en 60,9 m lang. De twee 400 t kranen van de Happy River hebben bij het maximale bereik van 29 m nog een hijscapaciteit van 250 t (zie ook de beschrijving van het schip in SWZ 7/8-97, blz. 32), zodat het niet mogelijk was de zwaarste kolom over BB te laden en te lossen. De lading moest daarom over SB, de kant waar de kranen staan, aan boord worden genomen. Dit bracht mee dat de lange kolommen tussen de beide kranen door gemanoeuvreerd moesten worden, een operatie die een groot beroep deed op de vaardigheid van het betrokken personeel. De reis van Japan naar Thailand duurde zeven dagen. Bedrijfsnieuws Nieuwe straal- en conserverings- hal voor IHC Kinderdijk Op de werf van IHC Holland in Kinderdijk is onlangs een nieuwe straal- en conserveringshal in gebruik genomen. De loods meet 29 x 21 x 14 m, met daarnaast een technische ruimte van 29 x 7 x 14 m. De apparatuur in laatstgenoemde ruimte is geleverd en geïnstalleerd door Straaltechniek International in Dordrecht. Dit bedrijf leverde twee jaar geleden ook de installaties voor de straal- en spuitloodsen die Van der Ciessen-de Noord toen in bedrijf stelde (zie SWZ 5-96, blz. 22). In de technische ruimte staan opgesteld: - twee ontstoffingsinstallaties met een totale capaciteit van m 3/h; - drie verfnevelafzuiginstallabes met een totale capaciteit van mj/h; - een verwarmingseenheid met een luchtcapaciteit van mvh; - het straalmiddeltransportsysteem met transportschroef, elevator, reinigingsunit en sucking separator; - een 40 tons silo, waarin gereinigd straalmiddel wordt verzameld, met daaronder: - vier afstandbediende straalketels. Tijdens het verfspuiten wordt de afgezogen lucht voor 5 5% vervangen door verse lucht die via de verwarmingseenheid in de hal wordt geblazen. Het restant wordt aangevuld door natuurlijke ventilatie: via onder- drukroosters wordt van buiten verse lucht aangezogen. Bij een buitentemperatuur van -4 C kan de verwarmingseenheid een temperatuur van +15 C in de hal handhaven, zodat de conserveringswerkzaamheden zonder onderbreking kunnen doorgaan. Tijdens het drogen wordt de capaciteit van de verfnevelafzuiginstallatie gereduceerd: slechts een van de zes ventilatoren is dan in bedrijf. Met de verwarmingseenheid op halve capaciteit kan de temperatuur in de hal worden verhoogd, wat het drogen bevordert. Om de hoeveelheid afgezogen en toegevoerde lucht in evenwicht te houden, wordt circa m3 lucht gerecirculeerd. Hiertoe is in het systeem een extra tussensectie met klep aangebracht. Andere projecten van Straaltechniek International betreffen een grote straal- en spuithal voor R.Z.B. in Rotterdam (1997) en twee hallen in Roemenië, elk 30 x 21 x 15 metende, die onlangs werden opgeleverd. Fig. 16. De Happy River met een lading zware, lange kolommen (foto: Mammoet Shipping). Fig. 17. De straal-en spuitloods in Kinderdijk (foto: Schievink). UDEMA MARITIME B.V Voor het uitzenden, detacheren, werven & selecteren van ZEEVAREND PERSONEEL UDEMA Harlingen: tel , fax telex udem a nl 10 SCHIPAWERFdaZEE JULI/AUGUSTUS 199«