Bronvermelding: het samenstellen van een literatuurlijst. Referentiestijlen.

Transcriptie

1 Bronvermelding: het samenstellen van een literatuurlijst. Referentiestijlen. 2e herziene versie, oktober 2005 Wat, waarom en hoe? In de literatuurlijst vermeld je alleen de bronnen die je daadwerkelijk in je verslag/scriptie hebt gebruikt, d.w.z. de auteurs/publicaties die in je scriptie ook worden besproken. De literatuurlijst en de tekst van je verslag/scriptie moeten een afgerond geheel vormen. Het op het laatste moment toevoegen van 'geraadpleegde literatuur' is uit den boze. De gangbare synoniemen voor bronvermeliding zijn: titelbeschrijving, bibliografische gegevens, referenties, en literatuurverwijzing (Engels: bibliographic references). Bronvermelding heeft een drietal functies, t.w. erkenning van het feit dat je bij het schrijven van je verslag/scriptie ook het werk van andere hebt gebruikt; ondersteuning van je eigen argumenten door de bevindingen van andere auteurs te citeren; controleerbaarheid: de lezer kan de door jou gebruikte bronnen achterhalen. Er bestaan verschillende bibliografische referentiestijlen. In deze handleiding worden er voorbeelden gegeven van de stijlen: Harvard, Vancouver, APA (American Psychological Association) en de normen NEN-ISO 690: 2003 (gedrukte informatiebronnen) en ISO 690-2: 2003 (elektronische informatiebronnen). Het is overigens heel goed mogelijk dat je in de literatuur nog andere stijlen van bronvermelding aantreft (Chicago, MLA, e.d.). Bovendien kan elke uitgever of tijdschriftredactie een eigen huisstijl invoeren. De verschillen liggen voornamelijk op het vlak van typografische verzorging (b.v. onderstreping, cursief, vet e.d.) en interpunctie. Belangrijk is dat de vermelding van bronnen consequent in één stijl gebeurt. Andere vuistregels voor bronvermelding zijn: 1/ de informatie op de titelpagina dient zorgvuldig overgenomen te worden (inclusief de ondertitel, bijvoorbeeld); 2/ titulatuur van de auteurs wordt weggelaten; 3/ afkortingen van tijdschriftnamen/congressen dienen vermeden te worden( je schrijft ze voluit); 4/ de 1e druk van een boek wordt meestal niet vermeld (NEN-ISO 690: 2003 vormt hierop een uitzondering). Een goede bronvermelding moet de lezer antwoord geven op de volgende vragen: Wie

2 heeft dit geschreven (auteur)? Wat is de exacte titel? (titel tijdschriftartikel/boek)? Wanneer is de publicatie verschenen (jaar)? Waar is het gepubliceeerd (Voor boeken: plaats & naam uitgever. Voor tijdschriftartikelen: naam tijdschrift, jaargang, aflevering, pagina's)? Deze vaste bibliografische elementen kunnen per informatiedrager (congresverslag, tijdschriftartikel, hoofdstuk in een boek, e.d.) in omvang verschillen. Boek/rapport met 1 auteur/redacteur book/report/one author or editor Boek/rapport met 2 auteurs/redacteurs book/report/ two authors or editors Boek/rapport met 3 auteurs/redacteurs book/report/three authors or editors Publicaties met méér dan 3 auteurs/redacteurs publications with more than three authors or editors Boek/rapport van corporatieve auteur book/report/corporate author Boek/rapport zonder auteur book/report/no author Hoofdstuk in het boek chapter in a book Congresverslag conference proceedings Bijdrage in het congresverslag conference paper Dissertatie Tijdschriftartikel journal article Tijdschriftartikel zonder auteur journal article/no author Krantenartikel met auteur newspaper article/author(s) Krantenartikel zonder auteur newspaper article/ no author Octrooi patent Webpagina met auteur webpage/author Webpagina zonder auteur webpage/ no author Listservdiscussielijst listserv lists Elektronisch tijdschrift electronic journal Elektronisch

3 dissertation, theses Persoonlijke mededeling, incl. E- mail personal communication, Tijdschrift journal tijdschriftartikel article in an electronic journal Tabellen tables (tabular data) Foto's, illustraties & grafieken figures (photographs, illustrations, graphics) BOEK/RAPPORT met 1 auteur/redacteur Standaard bibliografische elementen zijn: achternaam auteur/redacteur, voorletters, titel, evt. druk, jaar van uitgave, plaats van uitgave, naam uitgever.» NEN-ISO 690:2003 NEMETH, CP. Human factors methods for design: making systems human-centered. 1st ed. Boca Raton (FL): CRC Press, p. ISBN LAUREL, B. editor. Design research: methods and perspectives. 1st edition. Cambridge (MA): MIT Press, p. ISBN » Let op: De achternaam staat in hoofdletters; voorletters auteur worden geschreven zonder een punt ertussen. Het vermelden van het ISBN is verplicht. Het vermelden van het aantal pagina's is facultatief. PARK, C.S. 2001, Contemporary Engineering Economics, 3rd ed, Prentice Hall, Columbus, OH. GORMAN, C. (ed.) 2003, The Industrial Design Reader, Allworth Press, New York.» Let op: Belangrijke titelwoorden beginnen met een hoofdletters. In de Harvard referentiestijl worden alle bibliografische elementen achter het jaartal door komma's van elkaar gescheiden. Het schrijven van de achternaam in hoofdletters is facultatief. Bowman MS. Applied economic analysis for technologists, engineers and managers. 2nd ed. Columbus (OH): Prentice Hall; Dong J. editor. Rapid response manufacturing: contemporary methodologies, tools and technologies. London: Chapman & Hall; 1998.

4 » Let op: De voorletters auteur worden geschreven zonder een punt ertussen; er komt geen komma tussen achternaam en voorletters. Er wordt geen cursief of onderstreping gebruikt. Vóór het jaartal staat een puntkomma. Ashby, M.F. (2002). Material and shape. Technical Report (CUED/C-EDC/TR 116). Cambridge: Engineering Design Centre, University of Cambridge.» Let op: Rapportnummers zet je tussen haakjes. Hart, N.A. (1993). Industrial marketing communications: Business to business advertising, promotion and PR. (3rd rev. ed.). London: Kogan Page. Bradshaw, J.M. (Ed.). (1997). Software agents. Menlo Park, CA: AAAI Press.» Let op: De ondertitel begint met een hoofdletter. 'Edition' wordt tussen haakjes geplaatst.»waarschuwing: Bij het opstellen van een elektronisch document is het beter de onderstreping van titels door cursief te vervangen. Dit voorkomt een mogelijke verwarring met hyperlinks! BOEK/RAPPORT met 2 auteurs/redacteurs. Standaard bibliografische elementen zijn: achternaam auteurs/redacteurs, voorletters, titel, evt. druk, jaar van uitgave, plaats van uitgave, naam uitgever.» NEN-ISO 690:2003 ULRICH, KT. and EPPINGER, SD. Product design and development. 3rd ed. New York: McGraw-Hill, p. ISBN KEATES, S.L. & CLARKSON, P.J. 2003, Countering Design Exclusion: an Introduction to Inclusive Design, Springer Verlag, London. GREEN, W.S. & JORDAN, P.W. (eds.) 2002, Pleasure with Products: Beyond Usability, Taylor & Francis, London.» Let op: Het gebruik van een ampersand (&).Vóór het jaartal komt een witruimte (spatie). Branscomb LM, Auerswald PE. Taking technical risks: how innovators, executives and investors manage high-tech risks. Boston: MIT Press; Belliveau P, Griffin A, editors. The PDMA toolbook for new product development. New York: Wiley; 2002.» Let op: De auteursnamen worden gescheiden door komma's (geen ampersand of "and"). Graedel, T.E., & Allenby, B.R. (2003). Industrial ecology. (2nd ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education. Bullinger, H.H., & Warshat, J. (Eds.). (1995). Concurrent/simultaneous engineering systems: The way to successful product development. New York: Springer Verlag.

5 » Let op: Het gebruik van een ampersand (&) i.p.v. 'and' (met een komma ervoor). In de tekst echter wordt geen ampersand gebruikt en wordt 'and ' altijd voluit geschreven.voorbeeld: Het boek van Bullinger and Warshat toont aan dat.... BOEK/RAPPORT met 3 auteurs/redacteurs. Standaard bibliografische elementen zijn: achternaam auteurs/redacteurs, voorletters, titel, jaar van uitgave, evt. druk, plaats van uitgave, naam van uitgever.» NEN-ISO 690:2003 SPEKMAN, RE., LYNN, AI. and MACAVOY, TC. Alliance competence: maximizing the value of your partnerships. 1st edition. London: Wiley, p. ISBN COPELAND, T., KOLLER, T. & MURRIN, J. 2002, Valuation: Measuring and Managing the Value of Companies. 3rd ed, Wiley/McKinsey Co, New York. LI, G., BRACEWELL, R.H. & WALLACE, K.M. 2002, Design Rationale Research: a Literature Survey, Technical Report (CUECD/C-EDC/TR 115), Engineering Design Centre, Cambridge University, Cambridge.» Let op: Rapportnummers worden tussen haakjes geplaatst. Het gebruik een ampersand (&) i.p.v. 'and'. Edgett SJ, Kleinschmidt EJ, Cooper RJ. Portfolio management for new products. 2nd ed. New York: Perseus Publishing; Owen AMJ, Middleton V, Jones IA, editors. Integrated design and manufacture using fibre-reinforced composites. Cambridge: Woodhead Publishing; Newnan, D.G., Lavelle, J.P., & Eschenbach, T.G. (2004). Engineering economic analysis. (9th ed.). New York: Oxford University Press. PUBLICATIES met méér dan 3 auteurs/redacteurs De verschillen in de referentiestijlen zijn het grootst voor publicaties met meerdere auteurs. De norm NEN-ISO 690:2003 bepaalt dat slechts de eerste drie auteurs worden genoemd. Zijn er meer dan drie auteurs, dan noemt men de eerste auteur met de toevoeging 'et al' (et alii), wat betekent 'en andere'. In de Harvard referentiestijl worden alle auteurs genoemd. Echter, men maakt onderscheid tussen het citeren in de tekst (daar is het voldoende om slechts "de eerste auteur et al." te gebruiken) en het samenstellen van de bijbehorende literatuurlijst (hierin

6 worden de namen van alle auteurs voluit opgenomen). In de Vancouver referentiestijl (het cijfer-systeem) worden de eerste zes auteurs genoemd. Zijn er, bijvoorbeeld, zeven auteurs, dan noemt men in de literatuurlijst de eerste zes auteurs met de toevoeging 'et al'. In de tekst verwijst men naar het nummer dat deze publicatie in de literatuurlijst heeft gekregen. In de APA referentiestijl worden alle auteurs genoemd. Men maakt onderscheid tussen het citeren in de tekst en het opstellen van de literatuurlijst. boek met drie auteurs (Alle auteurs worden volledig opgenomen zowel in de tekst als in de literatuurlijst) boek met 3-5 auteurs (De eerste keer dat men het boek in de tekst aanhaalt worden er alle namen voluit genoemd. Daarna kan volstaan worden met 'de eerste auteur et al'). In de literatuurlijst worden alle auteurs opgenomen). boek met 6 auteurs of meer (Bij het citeren gebruikt men 'de eerste auteur et al'. In de literatuurlijst worden alle auteurs opgenomen) BOEK/RAPPORT van corporatieve auteur. Instellingen, verenigingen, bedrijven, e.d. die voor de publicatie verantwoordelijk zijn kunnen als auteur optreden. Er wordt dan van een corporatieve auteur gesproken. De naam van de organisatie dient voluit geschreven te worden.» NEN-ISO 690: 2003 Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers. Dutch design 2004/2005. BNO-jaarboek. 2 vols. Amsterdam: BIS Publishers p. ills. ISBN Consumentenbond. 2004, De Belangrijkste Tests Gebundeld. Testjaarbok 2004, Consumentenbond, Den Haag. International Council of Societies of Industrial Design. Hall of Fame: companies searching for excellence - review of the 20th century. Essen: Reddot Edition; Centre for Sustainable Design. (1997). Identification of the research agenda and issues in relation to clean design (eco-design). Furnham, Surrey: The Surrey Institute of Art and Design. BOEK/RAPPORT zonder auteur.

7 In geval dat er geen auteur bekend is, wordt de titel van het boek als uitgangspunt genomen. Aantekening 'anoniem' wordt afgeraden. In de literatuurlijst wordt zo'n document onder het eerste titelwoord opgenomen.» NEN-ISO 690:2003 Statistisch Jaarboek Heerlen: Centraal Bureau voor de Statistiek ISBN Approach to Interactivity. 2003, Birkhäuser, Basel. The fundamentals of advertising. Oxford: Butterworth-Heineman; Integration of environmental quality managemnt systems for sustainable developement. (2003). New York: UN Press. HOOFDSTUK in het BOEK. Standaard bibliografische elementen zijn: achternaam auteur/s, voorletters, titelhoofdstuk, redacteur book (indien bekend), titel book, evt. druk, jaar van uitgave, plaats van uitgave, naam uitgever, pagina's hoofdstuk.» NEN-ISO 690: 2003 BOYD, R. Metaphor and the theory of change: what is "metaphor", and what is metaphor for? In ORTONY, A., editor. Metaphor and thought. 2nd ed. New York: Cambridge University Press, 1993, p ISBN » Let op: het vermelden van het ISBN is voor boekbijdragen facultatief. BLAYLOCK, N., ALLEN, J. & FERGUSON, G. 2003, 'Managing communicative intentions with collaborative problem solving', in R.W. Smith and J. van Kuppervelt (eds.), Current and New Directions in Discourse and Dialogue, vol. 2 of Kluwer Series on Text, Speech, and Language Technology, Kluwer, Dordrecht, pp » Let op: De titelwoorden van het hoofdstuk beginnen met een klein letter. De titelwoorden van het boek beginnen met een hoofdletter. Het gebruik van de enkele aanhalingstekens voor de hoofdstuktitel is facultatief. Het woordje in begint met een klein letter. Schwartz SH, Lehmann A, Roccas, S. Multimethod probes in basic human values. In: Adamopoulos J, Kashina Y, editors. Social psychology and cultural context. Newbury Park (CA): Sage; p

8 Shavitt, S., & Nelson, M.R. (2000). The social identity function in person perception: Communicated meanings of product preferences. In G.R. Maio & J.A. Olson (Eds.), Why we evaluate: Function of attitudes (p ). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.» Let op: Pagina's hoofdstuk komen direct achter de booktitel te staan. Geen dubbele punt acher In. CONGRESVESLAG. Standaard bibliografische elementen zijn: titel congres, redacteur congres, plaats & datum congres, jaar van uitgave, plaats van uitagve, naam uitgever.» NEN-ISO 690: 2003 UIST '03 - proceedings of the 16th Annual ACM Symposium on User Interface Software and Technology, Vancouver, Canada, November 2-5, Edited by Joseph A. Konstan. New York: ACM Press, p. ISBN ICED 97 World Class Design by World Class Methods. Vol. 1, Proceedings of the 11th International Conference on Engineering Design, August 19-21, 1997, Tampere, Finland. A. Riitahuhta (ed.). Tampere University of Technology, Tampere RIITAHUHTA, A. (ed.) 1997, ICED 97 World Class Design by World Class Methods, Vol. 1, Proceedings of the 11th Conference on Engineering Design, August 19-21, 1997, Tampere, Finland. Tampere University of Technology, Tampere.» Let op: Beide titelbeschrijvingen zijn goed, maar het eerste voorbeeld is gebruikelijker. Koshel JR, editor. Design of efficient illumination systems (Report nr. SPIE 5186). Proceedings of the International Society for Optical Engineering; 2003 August 4-5; San Diego, CA. Billingham (WA): SPIE; Jerrard, Bob; Newport, Roger; & Trueman, Myfanwy. (Eds.). (1999). Managing new product innovation; Proceedings of the Conference of the Design Research Society. Quantum leap: Managing new product innovation. University of Central England, Birmingham, 8-10 Sept London: Taylor & Francis.» Let op: Het gebruik van puntkomma bij voluit geschreven voornamen (Bob, Roger). BIJDRAGE in het CONGRESVERSLAG. Standaard bibliografische elementen zijn: naam auteur/s congresbijdrage, titel bijdrage, redacteur/s congresverslag (indien bekend), titel congresverslag, evt. deel of rapportnummer, plaats & datum congres, jaar van uitgave, plaats van uitgave, naam uitgever, pagina's congresbijdrage.» NEN-ISO 690: 2003 WEGST, UGK. and ASHBY, MF. Environmentally-conscious design and materials

9 selection. In BATOZ, JL., editor. Design and manufacturing in mechanical engineering '98. Proceedings of the 2nd conference on Integrated Design and Manufacturing in Mechanical Engineering (IDMME '98), Compiègne, France, May Dordrecht: Kluwer Academic, 1999, p » Let op: Het vermelden van het ISBN is voor congresbijdragen facultatief. ELLIOT, J., POPE, S. & TURBINI, L. 1998, 'Designing for technological obsolescence and discontinuous change: an evaluation of three secessional electronic products', in 6th International Symposium on Electronics and Environment, IEEE-1998, (Report nr. IEEE98CH36145), Oak Brook, Illinois, May 4-6, Piscataway, NJ: IEEE, p Hales, C. & Poczynok, P.J. 2001, 'From patent to product - the long hard road.', in S. Culley, A.Duffy, C. McMahon & K. Walace (eds.) Design Applications in Industry and Education, 13th International Conference on Engineering Design - ICED 01, Glasgow, August 21-23, London: Institute of Mechanical Engineers, p Macmillan S, Steele J, Austin, S, Kirby P. Mapping early stages of the design process: a comparison between engineering and construction. In: Lindemann, U, editor. Proceedings of the 12th Conference on Engineeirng Design, ICED '99. Vol. 2.; 1999, August 24-26; München, Germany. Garching: Technische Universität München; 1999, p Fischer, G.; Nakakoji, K., & Ostwald, J. (1995). Supporting the evolution of design artefacts with representation and intent. In: G.M. Olson & S. Schuon (Eds.), Proceedings of DIS'95, Symposium on Designing Interactive Systems: Processes, practices, methods, and techniques. University of Michigan, Ann Arbor, Michigan, USA, August 1995, pp New York: Association for Computing Machinery (ACM). DISSERTATIE. Standaard bibliografishe elementen zijn: naam auteur, voorletters, titel, evt. nummer/code, jaar van uitgave, plaats van uitgave, naam universiteit. Bij een handelseditie ook de plaats & naam van de uitgever.» NEN-ISO 690: 2003 WAKONING, H. Expert systems and databases as the basis of an information and communication system for materials and welding. Dissertatie. Graz: Technische Univeristãt Graz. GREITMAN, G. 1998, Micromechanical Tactile Gripper System for Micro Assembly. Diss. Techn. Wiss. ETH Zürich, nr Zürich: Eidgenössische Technische Hochschule.

10 Tjepkema S. The learning infrastructure of self-managing work teams. PhD Thesis, University of Twente. Enschede: University of Twente Press; DeKoven, Elyon A.M. (2004). Help me help you: Designing support for person-product collaboration. PhD thesis, Delft University of Technology, Delft. PERSOONLIJKE MEDEDELING, incl. . Onder persoonlijke mededeling (Engels: personal communication) wordt verstaan: een brief, vraaggesprek, memo, , e.d. Over het algemeen worden persoonlijke mededelingen niet in de literatuurlijst opgenomen, omdat ze door de lezer niet achterhaald kunnen worden. Ze worden echter wel in de tekst vermeld. Standaard bibliografische elementen zijn voorletters/voornaam auteur, achternaam auteur, volledige datum waarop de mededeling gedaan is. Een deel hiervan kan, al naar gelang de tekst, tussen haakjes geplaatst worden. Voorbeeld: "The UCD approaches sometimes refer to a process of design and sometimes to the users' experience of the product or service (Personal communication, Jacob Nielsen, 21 June 2002, Sydney)". TIJDSCHRIFT Standaard bibliografische elementen zijn: naam tijdschrift, plaats van uitgave, naam uitgever, het ISSN-International Standard Series Number, het eerste publicatiejaar-met daarachter een streepje (hiermee geef je aan dat het tijdschrift nog bestaat cq niet afgesloten is), en de verschijningsfrequentie.» ISO 690: 2003 Design Issues. Cambridge, MA: MIT Press Quarterly. ISSN TIJDSCHRIFTARTIKEL Standaard bibliografische elementen zijn: naam auteur/s, voorletters, titel artikel, naam tijdschrift, jaargang, aflevering, jaartal, pagina's artikel. Bij Engelstalige tijdschriften is het gebruikelijk dat alle belangrijke woorden in de tijdschrifttitel met een hoofdletter beginnnen.» ISO 690: 2003 DESZCA, G., MUNRO, H. and NOORI, H. Developing breakthrough products: challenges and options for market assessment. Journal of Operations Management, November 1999, vol. 17, no. 6, p

11 SAVAGE, J. & MILES, C. 1998, 'The interaction of time and cost constraints on the design process'. Design Studies, vol. 19, nr. 4, pp » Let op: Het gebruik van de aanhalingstekens is facultatief. Evans JR, Berman B. Conceptualizing and operationalizing the B2B value chain. Industrial Marketing Management 2001; 30: Een alternatieve vermelding: Industrial Marketing Management 2001; 30(2): »Let op: naam tijdschrift, spatie, jaartal, puntkomma, jaargang, dubbele punt, pagina's artikel. Ziamou, P., & Ratneshwar, S. (2002). Promoting consumer adoption of high-technology products: is more information always better? Journal of Consumer Psychology 12 (4), » Let op: Zowel de tijdschrifttitel als jaargang tijdschrift staan onderstreept.. Het aflevering/nummer van het tijdschrift daarintegen staat niet onderstreept en is tussen haakjes geplaatst, gevolgd door paginanummers (zonder 'p'). TIJDSCHRIFTARTIKEL zonder auteur Het eerste relevante titelwoord (geen rangtelwoorden) bepaalt de titelbeschrijving. Dus geen 'anon.' i.p.v. de auteur!» ISO 690: 2003 Lifecycle assessment update: progress on ISOP standards. Business and the Environment, December 1994, vol. 5, nr. 12, p. 7. 'VDI 2234: Economic basics for the designer. Draft. Verein Deutscher Ingenieure, Düsseldorf ' 1983, Design Studies, vol. 4, nr. 4, pp » Let op: Titel artikel tussen enkele aanhalingstekens, gevolgd door spatie, jaartal, komma, naam tijdschrift in cursief. Gebruik van aanhalingstekens is facultatief. Autokinderzitjes: een kinderzitje voor in de auto is ontworpen om levens te redden. Hoe ziet dat eruit? Consumentengids 2004; juni: Hard or soft courses? Education's priorities: more creative individuals - or technicians to service the experts. (1983). Design, November, KRANTENARTIKEL met auteur. De titelbeschrijving verloopt zoals bij een tijdschriftartikel. Het vermelden van een volledige datum, pagina's en /of naam katern/rubriek is belangrijk.

12 » ISO 690: 2003 COLLARD, C. Internet verlicht het scriptieleed: studenten helpen elkaar in virtuele gemeenschap. De Telegraaf, katern Overmorgen, 19 mei 2001, p. TA 11.. JONKERS, Gert. 2004, 'Gas geven en weg'; ontwerper Marc Newson wil altijd leren. De Volkskrant, Kunst Katern, mei 19, p. K10. Bade T. Kenniseconomie is een elitair idee. Trouw 2004 mei 27; sectie De Verdieping: 16 Limburg, Dirk. (2004, januari 16). 'Mooie dingen maken kan ik niet'; Ontwerper Richard Hutton over 'simpel' design. De NRC Handelsblad, sectie CS, p. CS6. KRANTENARTIKEL zonder auteur. De titelbeschrijving begint met een titelwoord. "Anon.' wordt niet gebruikt.» ISO 690:2003 Baconindustrie floreert door Atkins-dieet. Het Financieel Dagblad, katern Beurs & Bedrijf, 17 juni 2004, p. 17. 'Schets Rafael ontdekt in Londens huis' 2004, De NRC Handelsblad, rubriek Kunst Internationaal, mei, p. 9. Vodafone start UMTS in Nederland. Het Financieel Dagblad 2004 juni 17; katern Beurs & Bedrijf: 13. Akkoord over Europese grondwet: Nog geen nieuwe voorzitter voor Commissie benoemd. (2004, juni 19&20). De NRC Handelsblad, pps. 1, 5. OCTROOI Standaard bibliografische elementen zijn: naam uitvinder/s (Engels: inventor/s), naam octrooihouder (Engels: assignee/applicant), octrooititel, landcode, octrooinummer, jaartal. Het vermelden van de International Patent Classificatie (IPC of Int. Cl.) is facultatief.»iso 690: 2003 SAMSUNG ELECTRONICS CO. Internetfãhiger Kühlschrank. Uitvinder: Dong-June SONG, Gi-Hyeong LEE. Int. Cl. H04L12/28. EP

13 CROZET, R. and JALIGOT, M. (2004). Stronglight SA. Steering head for bicycles and the like. EP Ark W, Dryer DC, inventors; International Business Machines Corporation, assignee. Computer input device with biosensors for sensing user emotions. US Patent 6, 190, February 20. Goertzen, Gerold; & Null, Jr.,W.A. (Inventors). (2003, April 29). Invacare Corp., assignee. Obstacle traversing wheelchair. EP WEBPAGINA met auteur Standaard bibliografische elementen zijn: naam auteur/s, voorleters, titel webpagina, [mediavorm], datum (copyright of 'last update'), datum raadpleging ['accessed date' of 'cited' of retrieved ] en het URL adres.» ISO 690-2:2003 DARNELL, Michael J. Bad Human Factors Design [online] [cited 28 June 2004]. Available from: PARKINSON, B., HUDSON, P., SENIOR, R., SHORT, C. & BARKER, R. (last modified January 2000), A Virtual Environment for Concurrent Engineeirng Using Artificial Intelligent Techniques. Available from: [Accessed 18 June 2004]. Rueckert D Lecture 13: ray tracing and constructive solid geometry[web page] 2001; [cited 2004 June 17]; [3 screens]. Available from Flint, Warren (Last update 2002, April 24). Adding value with smart ecodesign. [online:web] Sustainability Review archived newsletter. Retrieved June 21, 2004, from WEBPAGINA zonder auteur. Standaard bibliografische elementen zijn: titel webpagina, [mediavorm], datum/copyright, datum raadpleging [gezet tussen vierkante haken], en het URL adres.

14 » ISO 690-2: 2003 The Centre for Sustainable Design [online]. Last updated 29 October 2003.[cited 21 June 2004]. Available from Society of Concurrent Product Development, Available from: www. scpdnet.org [Accessed 18 June 2004]. Surface modeling software [web page] [cited 2004 June 18]. Available from: Graphics, modeling, and CAGD conferences. [online: web] [last updated 2004, May 4]. Retrieved June 18, 2004, from LISTSERV- DISCUSSIELIJST Standaard bibliografische elementen zijn: naam/voorletters auteur bericht, titel bericht, mediavorm [gezet in vierkante haken], naam host, naam & plaats van uitgave (indien bekend), datum bericht, datum raadpleging [in vierkante haken geplaatst], en het URL adres.» ISO 690-2: 2003 VAN BREEMEN, A. Call for papers-life Like Robots Workshop, Netherlands. In Newsgroup comp.ai.edu [online]. 24 June 2004 [cited 30 June 2004]. Available from VAN BREEMEN, A. 2004, 'Call for papers-life Like Robots Workshop, Netherlands'.[online]. Newsgroup, comp.ai.edu 24 June. Retrieved: June 29, 2004, from Van Breemen A. Call for Papers-Life Like Robots Workshop, Netherlands. Newsgroup: comp.ai.edu.[online] June 24 [cited 2004 June 29]. Available: Van Breemen, A.(2004, June 24). Call for papers - Life like robots workshop, Netherlands. [online: Newsnet]. Message posted to Newsgroup comp.ai.edu Retrieved June 29, 2004 from ELEKTRONISCH TIJDSCHRIFT.

15 Standaard bibliografische elementen zijn: titel tijschrift, mediavorm (online: CD-Rom, online:database, online: web, e.d.), plaats van uitgave, naam uitgever, datum/copyright, datum raadpleging ['accessed date' of 'cited' of retrieved ], verschijningsfrequentie, ISSN, en het URL adres.» ISO 690-2: 2003 First Monday [online:web]. Peer-reviewed journal on the Internet. Chicago: A Great Cities Initiative of the University of Illinois at Chicago Library [cited 28 June 2004]. Monthly. ISSN Available from Design Studies [electronic version]. Amsterdam: Elsevier Science [cited 30 June 2004]. Bi-monthly. ISSN X. Available from: home page Library Delft University of Technology/ list of electronic journals, and from: Elsevier ELEKTRONISCH TIJDSCHRIFTARTIKEL Standaard bibliografische elementen zijn: naam auteur/s, voorletters, titel artikel, naam tijdschrift, mediavorm (online: CD-Rom, online: web, online: database, e.d.), jaargang, aflevering, jaartal, pagina's (evt. 'screens') artikel, en het URL adres.» ISO 690-2: 2003 SAAKES, D and STAPPERS, PJ. Designing architectural walkthrough: from simulations to presentations by visualising narrative transitions. International Journal of Design Computing [online] vol. 4 [cited 30 June 2004]. Available from: Saakes, D. & Stappers, P.J. 2002, 'Designing architectural walkthrough: from simulations to presentations by visualising narrative transitions', International Journal of Design Computing [online], vol. 4, Available: [30 june 2004] Saakes D, Stappers PJ. Designing architectural walkthrough; from simulations to presentations by visualising narrative transitions. International Journal of Design Computing [serial online] 2002 [cited 2004 June 30]; 4 [10 screens]. Availabale from: Saakes, D., & Stappers, P.J. (2002). Designing architectural walkthrough: from simulations to presentations by visualising narrative transitions. International Journal of Design Computing, 4, Retrieved June 30, 2004, from TABELLEN

16 Tabellen dienen te zijn voorzien van een volgnummer en een titel. De titel wordt als bovenschrift geplaatst. De titel moet beknopt en informatief zijn, zodat de inhoud van de tabellen zonder raadpleging van de hoofdtekst begrijpelijk is. Eventuele toelichting kan desnoods als noot onder de tabel opgenomen worden. Is een tabel uit een andere publicatie afkomstig, dan moet je de bron tussen haakjes bij de titel vermelden. Tabellen worden doorlopend genummerd met Arabische cijfers. In het geval dat er in de tekst veel tabellen voorkomen, is het aanleggen van een apart register aan te raden. Zo'n opsomming helpt de lezer zich sneller te oriënteren. Voorbeeld: Table 3. Quantitative information evaluated during the predevelopment step (Blau & Sinclair, 2001) In de literatuurlijst komt te staan: (Harvard referentiestijl) Blau, G. & Sinclair, G. 2001, 'Acount for uncertainty in new product development', CEP Magazine [online], vol. 97, June. Available: [6 June 2004] Table 5. Stage-Gate framework for new product development (adapted from Cooper, 1993) In de literatuurlijst komt te staan: (APA referentiestijl) Cooper, R.G. (1993). Winning at new products: Accelerating the process from idea to launch. Reading, MA: Addison-Wesley. FOTO'S, ILLUSTRATIES & GRAFIEKEN Foto's, illustraties en grafieken worden opeenvolgend met Arabische cijfers genummerd. Ze worden aangeduid als 'Figuur' en zijn voorzien van een bijschrift. Het bijschrift geeft de inhoud van het beeldmateriaal aan, en wordt onder de afbeelding geplaatst. In de hoofdtekst wordt er dan naar alle opgenomen foto s, illustraties of grafieken verwezen. De naam van de copyrighthouder (d.w.z. de auteur van het beeldmateriaal) en het jaartal worden er achter het bijschrift tussen haakjes geplaatst. De overname van figuren uit bronnen met copyright is toegestaan, mits er volledige bronvermelding wordt verschaft. In sommige gevallen moet er om toestemming gevraagd worden aan de rechthebbende. Vaak is dit de uitgever van de bron. Bij boeken en tijdschriften vind je copyright informatie op de achterzijde van de titelpagina. Voorbeeld: Figuur 1. Het glaspaleis naast de Romaanse kerk in Heerlen (Foto Leo van Velzen, De NRC Handelsblad, 29 June 2004, sectie Kunst, p. 10) Figuur 2. 'Gezicht op Delft' van Johannes Vermeer, ca (collectie Mauritshuis, Den Haag) Figuur 3. Tafelstoel (Richard Hutten, 1991)