jaarverslag stichting pensioenfonds kpn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "jaarverslag stichting pensioenfonds kpn"

Transcriptie

1 twee DUIZEND jaarverslag stichting pensioenfonds kpn

2 jaarverslag 2010 stichting pensioenfonds kpn

3 Inhoud Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Verslag verantwoordingsorgaan 6 bestuursverslag 9 1. Woord van de voorzitter Algemene informatie Juridische structuur Doelstelling Personalia Financiële positie en beleid in Financiële opzet en positie Beleid en beleidskeuzes Risicobeheer Beleggingen Marktontwikkelingen Resultaten beleggings portefeuille Aandelen Vastrentende waarden Vastgoedbeleggingen Overige beleggingen Individueel Pensioensparen (IPS) en Beschikbare-Premieregeling (BPR) Corporate Governance Pensioenen Inleiding Pensioencommunicatie Pensioenadministratie Pensioenregeling Nieuwe wetgeving Actuariële analyse besturing en naleving wet- en regelgeving Algemeen Bestuursaangelegenheden Dagelijks Bestuur en bestuurscommissies Goed Pensioenfondsbestuur Informatie vanuit toezicht van DNB en AFM 57

4 7.6 Deskundigheids- en integriteitstoets en opleiding Gedragscodes Organisatie en uitvoering S enwijziging Verwachte gang van zaken 61 jaarrekening Jaarrekening Balans (na bestemming van het saldo van baten en lasten) Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarrekening 68 overige gegevens Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Actuariële verklaring Bijzondere statutaire zeggenschapsrechten 108 bijlagen 111 Bijlage 1 Deelnemersbestand 113 Bijlage 2 Begrippenlijst 114

5 meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Bedragen x Aantal verzekerden (per eind van het jaar) Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Pensioenen Kostendekkende premie n.b. Gedempte premie n.b. Feitelijke premie jaarpremie bijstortingsverplichting Uitvoeringskosten Uitkeringen Toeslagverlening Reguliere toeslagverlening (per 1 januari) Actieve deelnemers - - 1,19% 1,50% 1,50% Gewezen deelnemers en ingegane pensioenen - - 2,44% 1,50% 1,50% Verleende inhaaltoeslagen (per 1 januari) Actieve deelnemers ,36% Gewezen deelnemers en ingegane pensioenen ,36% Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Minimaal vereist eigen vermogen (PW art. 131) Vereist eigen vermogen (PW art. 132) Technische voorzieningen * Dekkingsgraad in % * 104,3% 106,5% 93,1% 139,4% 131,5% Gemiddelde duration 16,4 15,5 16,8 15,9 15,3 Rentetermijnstructuur (RTS) 3,5% 3,9% 3,6% 4,9% 4,3%

6 Bedragen x Beleggingen Balanswaarde ** Beleggingsopbrengsten Economische samenstelling beleggingsportefeuille *** Aandelen 39,0% 41,1% 36,5% 40,7% 46,9% Aandelen putopties 3,2% Vastrentende waarden 36,9% 44,5% 44,8% 38,5% 38,0% Vastgoed 11,8% 10,4% 12,7% 12,1% 11,8% Overige beleggingen 6,0% 4,3% 6,5% 8,6% 3,0% (grondstoffen en hedgefondsen) Renteswaptions 3,0% Liquide middelen 0,1% -0,3% -0,5% 0,1% 0,3% Beleggingsrendement (exclusief deelvermogens) Jaarrendement portefeuille 10,2% 14,8% -14,5% 2,7% 7,4% Afgelopen 5 jaar in % 4,1% 4,5% 3,2% 7,6% 5,9% 5 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010 Afgelopen 10 jaar in % 3,8% 2,6% 3,4% 6,0% 7,8% Standen zijn per het einde van het genoemde jaar; stromen betreffen de gehele verslagperiode. * de technische voorzieningen en de dekkingsgraad zijn met ingang van 2007 weergegeven exclusief deelvermogens (voorziening voor risico deelnemers). Met ingang van 2010 is de overige technische voorziening inbegrepen in de technische voorzieningen en in de berekening van de dekkingsgraad. ** de balanswaarde van de beleggingen bestaat uit de beleggingen voor risico pensioenfonds en voor risico deelnemers, de overige activa en de negatieve derivaten die zijn gepresenteerd onder de schulden op de balans. *** de samenstelling van de beleggingsportefeuille in dit overzicht wijkt af van de samenstelling zoals deze wordt gepresenteerd in de jaarrekening, omdat in dit overzicht de economische samenstelling wordt getoond waarin de derivaten zijn toegerekend aan de verschillende beleggingscategorieën, terwijl in de jaarrekening op grond van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ610) de derivaten als aparte beleggingscategorie worden getoond (zie verder pagina 87).

7 6 1.1 Verslag verantwoordingsorgaan Statutaire opdracht Het verantwoordingsorgaan beoordeelt het door het bestuur gevoerde beleid, de gemaakte beleidskeuzes en de naleving van de principes van goed pensioenbestuur, met als uitgangspunt de vraag of het bestuur bij de genomen besluiten op een evenwichtige wijze met de belangen van betrokken deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever rekening heeft gehouden. Voor het verantwoordingsorgaan is een reglement vastgesteld. Het verantwoordingsorgaan heeft het recht advies uit te brengen over: Het vaststellen en wijzigingen van de vergoedingsregeling voor bestuursleden; Het wijzigen van het beleid ten aanzien van het verantwoordingsorgaan: De vorm, inrichting en samenstelling van het intern toezicht; Het vaststellen en wijzigen van een interne klachten- en geschillenprocedure; Het vaststellen en wijzigingen van het communicatie- en voorlichtingsbeleid; Waarborgen van interne beheersing. Verantwoording en werkwijze Het verantwoordingsorgaan heeft deelgenomen aan: Bestuursvergadering van 23 april 2010 (oordeel verantwoordingsorgaan over 2009) Bestuursvergadering van 8 december 2010 (verslag visitatiecommissie en communicatieplan) Informele extra bespreking met het bestuur op 22 april 2010 Workshop riskmanagement als gevolg van één van de aandachtpunten opgenomen in het oordeel van het verantwoordingsorgaan Driedaagse cursus in oktober en november 2010 (pensioenstelsels, vermogensbeheer, pensioenfondsbestuur) Een studiedag bij TKP in februari 2011 naar aanleiding van de schriftelijke vragen. Hierbij zijn ondermeer beleggingsbeleid, risicomanagement, analyses risicomanagement (ALM) behandeld. Een delegatie van het verantwoordingsorgaan heeft de bestuursdag op 8 januari 2011 bijgewoond Informeel overleg met een vertegenwoordiging van het bestuur op 8 april Het verantwoordingsorgaan heeft eveneens een reeks schriftelijke vragen gesteld aan het bestuur; deze zijn ook schriftelijk beantwoord. Het verantwoordingsorgaan kan beschikken over voldoende informatie zoals: en : TKP aandachtspunten : Brief over het effect van de nieuwe overlevingstafels op de financiële positie van het Pensioenfonds : Uitvoeringsovereenkomst Stichting Pensioenfonds KPN met addenda A en B : Herstelplannen en beschikking herstelplan; reactie pensioenfonds aan DNB : Stukken m.b.t. rekenrente versus marktrente en rentecurves : Definitieve versie rapport visitatiecommissie : ISAE 3402 type II rapportage interne beheersing pensioen- en vermogensbeheer 2010 Kwartaalverslagen, notulen bestuursvergaderingen etc : Concept jaarverslag 2010 Concept Accountantsverslag 2010 PricewaterhouseCoopers (PwC) Actuarieel jaarwerk 2010 Certificeringsrapport verslagjaar 2010 Towers Watson Het verantwoordingsorgaan heeft in 2010 een positief advies uitgebracht over het communicatiebeleid 2011 en het heeft het rapport van de visitatiecommissie met de commissie besproken. Opvolging aandachtspunten vorig jaar In het verslag van het verantwoordingsorgaan over 2009 is gevraagd om de transparantie aan te scherpen door verdere kwantitatieve onderbouwingen en het werken met scenario s. Het verantwoordingsorgaan heeft geconstateerd dat het bestuur dit feitelijk doet. Bevindingen en aandachtspunten Vastgesteld is dat er in het afgelopen jaar veel aandacht is geweest voor het mitigeren van de optredende risico s. Er zijn extra instrumenten ingezet om te voorkomen dat de dekkingsgraad verder daalt. Er is een duidelijke en ons inziens evenwichtige afweging gemaakt tussen de mogelijkheid meer zekerheid te krijgen over toekomstige toeslagverlening en het belang van de werkgever voor een stabiele premie. Een aandachtpunt

8 is tegelijkertijd dat voorkomen moet worden dat door de genomen maatregelen de mogelijkheid tot stijging van de dekkingsgraad te veel wordt beperkt. Een beperkt deel van het fonds betreft Beschikbarepremieregeling (BPR) en Individueel pensioensparen (IPS) gelden die belegd worden volgens het Life Cycle model. Aankoop van pensioenrechten met deze gelden ging ook afgelopen jaar tegen een vaste rekenrente van 4%, ondanks dat de rente waarmee de dekkingsgraad bepaald wordt veel lager lag. Hier is ons inziens een juiste afweging van belangen gemaakt. Aanbevolen wordt om bij een herziening van dit beleid ook te kijken hoe de Life Cycle minder schokgevoelig is te maken. Het afgelopen jaar heeft het verantwoordingsorgaan inzicht gekregen in de wijze waarop scenario s kunnen worden doorgerekend. Wij hebben begrepen, dat er een update komt van de ALM-basisvariant. Het verantwoordingsorgaan wil na de totstandkoming van de basisvariant door het bestuur en TKP worden geïnformeerd over het effect op de evenwichtige belangenbehartiging. Als laatste aandachtspunt merken wij op dat het verantwoordingsorgaan de openheid van het bestuur en de samenwerking met de uitvoeringsorganisatie (TKP) in 2010 zeer heeft gewaardeerd en dat wij ervan uitgaan dat het bestuur ons bij verdere ontwikkelingen snel informeert. Reactie bestuur op verslag verantwoordingsorgaan Het bestuur heeft in de vergadering van 15 april 2011 met genoegen kennisgenomen van het eindoordeel van het verantwoordingsorgaan over het verslagjaar Het bestuur apprecieert de inzet en aanpak van het verantwoordingsorgaan om zijn rol in te vullen en heeft goede nota genomen van de door het verantwoordingsorgaan genoemde aandachtspunten. De door het verantwoordingsorgaan genoemde aandachtspunt met betrekking tot de mogelijk beperktere stijging van de dekkingsgraad door genomen maatregelen zijn onderdeel van continue evaluatie in de Beleggingsbestuurscommissie. Ontwikkelingen op dit gebied worden nauwlettend gevolgd, en daar waar nodig zal het risicobeleid aangepast kunnen worden gegeven die ontwikkelingen. Daarnaast heeft het verantwoordingsorgaan aandacht gevraagd om bij de herziening van het beleid met betrekking tot IPS en BPR te kijken hoe de Life Cycle minder schokgevoelig is te maken. Het bestuur zal dit aspect meenemen in zijn overwegingen bij de aanpassingen aangaande bovengenoemd beleid. 7 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010 Oordeel Het verantwoordingsorgaan is van oordeel dat het bestuur in 2010 als goed bestuur heeft gehandeld en daarbij taakbewust de belangen van betrokken deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever heeft gediend. Het werk wordt naar onze mening door het bestuur met grote deskundigheid uitgevoerd, waarbij de uitvoeringsorganisatie (TKP) op een goede manier wordt ingezet. Den Haag, 15 april 2011 mw. drs. P.M.J. Corstens mr. E. Engelschman J.P.C. van Doorn drs. C.J. van Kempen P.A.A.M. de Steur dr. R.J. Wijbrands

9

10 bestuursverslag

11 hoofdstuk één

12 1. woord van de voorzitter Pensioenen stonden het afgelopen jaar opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Helaas was al die aandacht niet altijd even genuanceerd. Dat leidde soms tot een beeld van bijna failliete pensioenfondsen. Dat beeld strookt niet met de werkelijkheid. Die werkelijkheid is namelijk dat het Nederlandse pensioenstelsel nog steeds nauwelijks zijn gelijke kent in de wereld. Maar we kunnen niet ontkennen dat de financiële crisis - ook bij pensioenfondsen in Nederland - sporen heeft nagelaten en de onzekerheden van het systeem zichtbaar heeft gemaakt, waarbij het beeld van gegarandeerde en waardevaste pensioenen niet spoort met de werkelijkheid. Er was wel degelijk het nodige aan de hand: de eurocrisis, de dalende marktrente en sommige pensioenfondsen moesten zelfs de pensioenrechten korten. Daarnaast speelt de hogere levensverwachting van de gemiddelde Nederlander op dit moment een belangrijke rol voor pensioenfondsen. We begrijpen dat het onderwerp pensioen voor de meeste mensen geen dagelijkse kost is. Daarom moeten wij als pensioenfondsbestuur nòg beter uitleggen waar we mee bezig zijn en wat dit voor u betekent. Dat is onze verantwoordelijkheid en die zullen we nemen. In dit jaarverslag van Stichting Pensioenfonds KPN leggen wij verantwoording af over de gang van zaken en het gevoerde beleid in Financiële positie Het jaar 2010 is wederom een enerverend jaar geweest. De dekkingsgraad is ten opzichte van 2009 met 2,2%- punt gedaald tot 104,3%. De voornaamste oorzaken voor de daling van de dekkingsgraad zijn de doorvoering van de nieuwe prognosetafel van het Actuarieel Genootschap en de daling van de marktrente. De rendementen van de beleggingen waren in 2010 positief. Het totaalrendement op de beleggingen bedroeg in ,2% ( ,8%). Nieuwe prognosetafel Bij de vaststelling van de jaarrekening van 2009 is al rekening gehouden met de stijging van de levensverwachting op basis van de verwachting van dat moment. De voorziening per eind 2009 is verhoogd met een opslag van 4% op basis van CBS-prognosetafel. In de loop van 2010 heeft het Actuarieel Genootschap de nieuwe prognosetafel gepubliceerd. Op basis van deze tafel moest het pensioenfonds een extra voorziening treffen, omdat de levensverwachting ten opzichte van de eerdere CBS-prognose verder is toegenomen. Door de invoering van de nieuwe prognosetafel is de voorziening pensioenverplichtingen in 2010 nog eens gestegen met circa 3,7% oftewel circa 140 miljoen. In totaal is de voorziening in 2009 en 2010 met circa 7,7% gestegen, wat neerkomt op een bedrag van bijna 290 miljoen. Risicomanagement Niemand kan de toekomst voorspellen. Dat geldt zeker voor toekomstige ontwikkelingen op de financiële markten. Maar er kan wel aan adequaat risicobeheer worden gedaan, waardoor de gevolgen van financiële risico s zoveel mogelijk worden beperkt. Het pensioenfonds is altijd zeer zorgvuldig omgegaan met het risico- en beleggingsbeleid, maar heeft op basis van de recente ontwikkelingen haar beleggingsbeleid verder aangescherpt. De doelstelling van het gewijzigde beleggingsbeleid is het beschermen van de dekkingsgraad tegen extreme risico s. Hierbij is er nadruk gelegd op de twee grootste risico s voor de dekkingsgraad: het risico van dalende aandelenkoersen en het risico van een verder dalende rente. Naast het (gedeeltelijk) afdekken van de risico s blijft het pensioenfonds toch deels profiteren van een eventueel oplopende rente en stijgende aandelenkoersen. In 2010 heeft het pensioenfonds de FIRM-analyse afgerond. Met behulp van deze analyse is het risicoprofiel van het pensioenfonds op een gestructureerde wijze in kaart gebracht en vastgelegd. Ook heeft het pensioenfonds een onafhankelijke beleggingsadviseur aangesteld voor ondersteuning bij het beleggings- en risicomanagementbeleid. Toeslagverlening Het pensioenfonds heeft in 2010 besloten dat de pensioenen per 1 januari 2011 niet worden verhoogd met 11 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010

13 12 de prijsontwikkeling, mede omdat de dekkingsgraad dit niet toeliet. Hoewel het pensioenfonds de ambitie heeft dat de pensioenen worden aangepast aan de prijsontwikkeling, kan dit niet worden gegarandeerd. De toeslagverlening bij Stichting Pensioenfonds KPN is altijd voorwaardelijk. Herstelplan De dekkingsgraad is eind mei 2010 gedaald onder de dekkingsgraad behorende bij het minimaal vereist eigen vermogen (104,1%). Op 21 oktober 2010 is een aangepast herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank (DNB). De belangrijkste maatregelen uit het herstelplan zijn: extra premiestortingen door KPN NV bij een dekkingstekort; geen toeslagverlening bij een dekkingstekort gewijzigd beleggingsbeleid, waarbij de neerwaartse beleggingsrisico s worden verkleind. DNB heeft op 2 februari 2011 het herstelplan goedgekeurd. Dit betekent dat DNB van mening is dat de maatregelen die in het plan staan, kunnen leiden tot het beoogde herstel van de dekkingsgraad. In het aangepaste herstelplan was per eind 2010 een dekkingsgraad verwacht van 98,8%. De actuele dekkingsgraad ligt boven dit niveau. De dekkingsgraad per eind 2010 van 104,3% is hoger dan de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,1%. Het kortetermijnherstelplan is niet meer van toepassing als de dekkingsgraad minimaal drie kwartaaleinden achtereen boven de minimaal vereiste dekkingsgraad ligt. Eind 2010 was het eerste kwartaaleinde dat de dekkingsgraad hoger was dan de minimaal vereiste dekkingsgraad. Het kortetermijnherstelplan is dus nog van toepassing. Communicatie Een belangrijke taak van het pensioenfonds is het verzorgen van een goede communicatie met alle belanghebbenden. De communicatiecommissie heeft veel aandacht besteed aan het verder verbeteren van de communicatie en informatievoorziening. In 2010 is een zestal bijeenkomsten georganiseerd voor de pensioengerechtigden. Doel van de bijeenkomsten is het informeren en het vergroten van de dialoog met de pensioengerechtigden. Begin 2011 zal het pensioenfonds een nieuwe website lanceren. Visitatiecommissie In 2010 heeft de visitatiecommissie een volledige visitatie uitgevoerd. De rapportage over het functioneren van het bestuur is positief. De aanbevelingen van de commissie worden door het bestuur onderschreven en ondersteunt het pensioenfonds bij het continu verbeteren van de procedures en processen. Verantwoordingsorgaan Over 2010 heeft het verantwoordingsorgaan geoordeeld dat het bestuur in 2010 als goed bestuur heeft gehandeld en daarbij taakbewust de belangen van betrokken deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever heeft gediend. Dagelijks Bestuur en Bestuurscommissies Het bestuur heeft in 2010 besloten tot het instellen van een Dagelijks Bestuur en de volgende bestuurscommissies: Communicatie- en Compliance Commissie; Audit en Financiële Commissie; Beleggingsbestuurscommissie. De taken en bevoegdheden van het Dagelijks Bestuur en de commissies zijn vastgelegd. De voornaamste taak van het Dagelijks Bestuur en de commissies is het voorbereiden en uitvoeren van bestuursbesluiten. Bestuurmutaties In 2010 heeft de heer Van Rooij afscheid genomen. Wij danken de heer Van Rooij voor zijn jarenlange inzet en persoonlijke bijdrage voor het pensioenfonds. Het bestuur verwelkomt zijn opvolger de heer Burcksen. Toekomstverwachtingen Het jaar 2011 belooft, evenals 2010, een enerverend jaar te worden. Ook in 2011 kunnen zich onverwachte gebeurtenissen voordoen. Het pensioenfonds zal zich blijven inspannen om de risico s te beperken en de pensioenen zo veel mogelijk veilig te stellen. Ook het Pensioenakkoord dat de werkgevers- en vakorganisaties binnen de Stichting van de Arbeid hebben gesloten zal naar verwachting invloed hebben op de pensioenregelingen. Door het Pensioenakkoord moet het pensioenstelsel betaalbaar blijven. In het Pensioenakkoord staan voorstellen om de AOW en de pensioenen aan te passen aan de stijgende levensverwachting.

14 Daarnaast staan er in het Pensioenakkoord voorstellen die de pensioenfondsen minder kwetsbaar zouden moeten maken voor ontwikkelingen op de financiële markten. De verwachting is dat het kabinet de voorstellen gaat overnemen. Het Pensioenakkoord moet echter nog definitief worden uitgewerkt. Deze ontwikkelingen zullen naar verwachting ook consequenties hebben voor de pensioenregeling en governance van het pensioenfonds. Den Haag, 15 april 2011 Drs. R.A. Nieuwenhoven, voorzitter 13 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010

15 hoofdstuk twee

16 2. algemene informatie 2.1 Juridische structuur Stichting Pensioenfonds KPN, statutair gevestigd te Groningen, is opgericht op 26 juni Het pensioenfonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Stichting Pensioenfonds KPN is een ondernemingspensioenfonds. Het pensioenfonds voert de pensioenregeling uit voor het personeel van Koninklijke KPN NV ( KPN NV ) en/of aan KPN gelieerde ondernemingen. De pensioenregeling van het pensioenfonds is een combinatieregeling (middelloon/beschikbare-premieregeling). De regeling op basis van het middelloonsysteem wordt in de Pensioenwet gekarakteriseerd als een uitkeringsovereenkomst. De beschikbare-premieregeling wordt gekarakteriseerd als een premieovereenkomst. De premies worden ingebracht door KPN NV en de werknemers. Deelnemers aan de pensioenregeling zijn alle werknemers die vallen onder de werkingssfeer van de CAO van KPN NV. Ultimo boekjaar had het pensioenfonds (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden met een belegd vermogen van circa 4,7 miljard. 2.2 Doelstelling De toeslagverlening is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat er geen recht op toeslagverlening is en dat het op de langere termijn niet zeker is of en in hoeverre toeslagverlening zal plaatsvinden. Ook draagt het pensioenfonds zorg voor duidelijke en klantgerichte communicatie met alle belanghebbenden. Het pensioenfonds heeft beleid ontwikkeld op het gebied van financiering, toeslagverlening, beleggingen en communicatie om de genoemde doelstellingen te bereiken. Dit beleid is vastgelegd in diverse documenten, waarvan de Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) het belangrijkste is. De ABTN is voor het laatst geactualiseerd in het vierde kwartaal van Personalia Het pensioenfonds heeft een paritair samengesteld bestuur dat zich terzijde laat staan door een externe actuaris, een externe accountant, enkele commissies, een verantwoordingsorgaan en een visitatiecommissie. Het pensioenfonds heeft geen personeel in dienst; alle werkzaamheden (pensioenadministratie, vermogensbeheer, bestuursondersteuning, communicatie etc.) zijn uitbesteed. 15 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010 Het pensioenfonds draagt de verantwoordelijkheid voor een goede uitvoering van de in de pensioenovereenkomst gedefinieerde pensioenregelingen voor deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden, in overeenstemming met de bestaande wet- en regelgeving. De doelstelling van Stichting Pensioenfonds KPN is om binnen de grenzen van haar middelen de deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden te beschermen tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden. Het pensioenfonds voorziet hiertoe in het op lange termijn verstrekken van de nominale pensioenaanspraken en pensioenrechten en streeft hierbij naar het waardevast houden van de opgebouwde pensioenen, de ingegane pensioenen en de premievrije pensioenaanspraken.

17 De samenstelling van het bestuur is als volgt: 16 Benoemd namens de werkgever (Koninklijke KPN NV) Naam Functie in bestuur Bestuurslid vanaf Bestuurslid tot Functie/in dienst van drs. C.J. Boogaerdt Lid Pensioengerechtigde drs. J.D.A. Burcksen Lid ** Manager Business Control W&O Networks & Services drs. H.J.M. Knaapen Lid * Directeur HRM drs. R.A. Nieuwenhoven Voorzitter Pensioengerechtigde F.H.K. Ooms Plaatsvervangend secretaris vanaf 1 februari ** Directeur Compensation & Benefits dr. R. van Rooij Plaatsvervangend secretaris tot 1 januari Chief legal officer Benoemd namens de deelnemers Naam Functie in bestuur Bestuurslid vanaf Bestuurslid tot Functie/in dienst van drs. R.P.F. Blomsma Lid ** Senior internal auditmanager F.J.W. Franssen Lid namens pensioengerechtigden ** Pensioengerechtigde R.H. Harmsen Lid Bestuurder Qlix mr. J.P.O.M. van Herpen Plaatsvervangend voorzitter ** Bestuurder ABVAKABO FNV L.J. Leerssen Lid namens pensioengerechtigden ** Pensioengerechtigde C.A.M. Michielse Secretaris Zelfstandig adviseur pensioenbeleid mw. A.J.H. Zwaagstra Lid Bestuurder CNV Publieke Zaak * Dit bestuurslid kan nog voor maximaal één zittingsperiode van vier jaar worden herbenoemd. ** Deze bestuursleden kunnen nog voor maximaal twee zittingsperioden van elk vier jaar worden herbenoemd. Dagelijks Bestuur mr. J.P.O.M. van Herpen (plaatsvervangend voorzitter) C.A.M. Michielse (secretaris) drs. R.A. Nieuwenhoven (voorzitter) F.H.K. Ooms (plaatsvervangend secretaris vanaf 1 februari 2011) dr. R. van Rooij (tot 1 januari 2011) Audit en Financiële Commissie drs. R.P.F. Blomsma (voorzitter) drs. C.J. Boogaerdt ing. J.A. van Dijk (bestuurslid Stichting Ondernemingspensioenfonds KPN) drs. J.D.A. Burcksen (plaatsvervangend voorzitter) L.J. Leerssen Communicatie en Compliance Commissie drs. J.D.A. Burcksen F.J.W. Franssen R.H. Harmsen (plaatsvervangend voorzitter) mr. A.W. Nauta (bestuurslid Stichting Ondernemingspensioenfonds KPN) drs. R.A. Nieuwenhoven (voorzitter)

18 Beleggingsbestuurscommissie drs. C.J. Boogaerdt (voorzitter) C.A.M. Michielse (plaatsvervangend voorzitter) F.H.K. Ooms drs. S. van Schilfgaarde (bestuurslid Stichting Ondernemingspensioenfonds KPN) Geschillencommissie mr. J.P.O.M. van Herpen, voorzitter F.H.K. Ooms (vanaf 1 februari 2011) dr. R. van Rooij (tot 1 januari 2011) mw. A.J.H. Zwaagstra Adviseur bestuur P.C. Molenaar RBA Compliance officer mw. mr. A. van Buren Verantwoordingsorgaan mw. P.M.J. Corstens, namens de werkgever J.P.C. van Doorn, namens de pensioengerechtigden mr. E. Engelschman, namens de deelnemers, secretaris drs. C.J. van Kempen, namens de werkgever, voorzitter P.A.A.M. de Steur, namens de pensioengerechtigden dr. R.J. Wijbrands, namens de deelnemers Visitatiecommissie mr. P.J. Akkermans drs. G. de Jong A.M.J. de Bekker AAG Beleggingscommissie De beleggingscommissie van TKP Investments BV bestaat uit: prof. dr. C.G. Koedijk prof. dr. R.A.H. van der Meer drs. J. Mensonides, voorzitter Uitvoeringsorganisaties Het beheer van het pensioenfonds is opgedragen aan TKP Pensioen BV en TKP Investments BV. Certificeerders PricewaterhouseCoopers Accountants NV, externe accountant Towers Watson Netherlands BV, externe actuaris De samenhang van de genoemde organen en commissies wordt in het onderstaande schema visueel weergegeven. 17 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010 advies TKP/TKPI/ Externe adviseurs advies Externe Toezichthouders DNB - AFM Commissies advies advies/uitvoering participatie Beleggingscommissie TKPI BESTUUR intern toezicht verantwoording Visitatiecommissie Verantwoordingsorgaan controle controle advies adviesrecht controle Certificerende actuaris Compliance officer Externe accountant

19 hoofdstuk drie

20 3. Financiële positie en beleid in Financiële opzet en positie Dekkingsgraad De dekkingsgraad is een belangrijke maatstaf voor de financiële positie van een pensioenfonds. Het geeft het pensioenvermogen als percentage van de contante waarde van de pensioenverplichtingen weer. De dekkingsgraad kan wijzigen door diverse factoren, zoals de ontwikkeling van het beleggingsresultaat, verzekeringstechnische ontwikkelingen en de ontwikkeling van de marktrente. De ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds gedurende het jaar wordt in tabel 1 weergegeven. effect premies/effect aanvullende vermogensdotaties De pensioenpremie die KPN NV verschuldigd is aan het pensioenfonds is een doorsneepremie. De premie wordt vastgesteld middels het dynamisch financieringssysteem (DFS). Hierbij vindt een inschatting plaats van toekomstige baten en lasten voor de komende 15 jaar. Vanwege de financiële positie ultimo 2009 is in de premiestelling voor 2010 rekening gehouden met een herstelpremie. Als het eigen vermogen beneden het minimaal vereist eigen vermogen komt, is er met KPN NV overeengekomen dat er een aanvullende vermogensdotatie wordt gestort. Eind juni en eind september 2010 was de dekkingsgraad van het pensioenfonds lager dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist vermogen (104,1%). Het pensioenfonds heeft in 2010 voor een bedrag van ruim 22 1 miljoen aan aanvullende vermogensdotaties ontvangen van KPN NV. Dit komt overeen met twee kwartaalbetalingen die zijn gebaseerd op de dekkingsgraad per eind juni en per eind september Samen met de hiervoor genoemde herstelpremie zorgde dit voor een positief effect op de dekkingsgraad van in totaal 1,6%-punt. De voorlopige dekkingsgraad per eind december 2010 bedroeg 103,8%. Dit is lager dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen. Ook op basis van de financiële positie per eind december 2010 is KPN NV derhalve een aanvullende vermogensdotatie verschuldigd. Op 31 december 2010 ontstaat 19 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010 Tabel 1: Verloop dekkingsgraad Dekkingsgraad 1 januari 106,5% 93,1% Effect premies 1,6% 1,8% Effect toeslagverlening 0,0% 0,0% Effect beleggingsresultaat (excl. renteafdekking) 5,5% 11,6% Effect renteafdekking 3,8% -/- 0,7% Effect rentetermijnstructuur voorziening pensioenverplichtingen -/- 9,7% 4,7% Effect aanpassing levensverwachting -/- 3,7% -/- 4,3% Effect overige oorzaken -/- 0,2% 0,3% Voorlopige dekkingsgraad 31 december 103,8% 106,5% Effect aanvullende vermogensdotatie op basis van de 0,5% - dekkingsgraad per 31 december Dekkingsgraad 31 december 104,3% 106,5% 1 de werkgever is gedurende de herstelperiode in het geval van een dekkingstekort per kwartaal een vaste aanvullende vermogensdotatie verschuldigd. De vaste kwartaalbijdrage wordt gedurende het herstelplan vastgesteld op maximaal een vanaf 1 januari 2010 geïndexeerd bedrag van 360 miljoen gedeeld door 20 kwartalen, zijnde circa 18,5 miljoen per kwartaal. In 2010 gold een lager bedrag, namelijk circa 11,1 miljoen per kwartaal. Dit komt omdat er in 2010 sprake was van aftopping van de bijstorting omdat de DFS-premie in 2010 hoger was dan 21%.

21 20 hierdoor een vordering op KPN NV van circa 18,5 miljoen. Het opnemen van de vordering van 18,5 miljoen heeft een positief effect op de dekkingsgraad van 0,5%- punt, waardoor de dekkingsgraad per 31 december 2010 uitkomt op 104,3%. Inclusief deze vordering ligt de dekkingsgraad boven de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen, waardoor er geen sprake meer is van een dekkingstekort, maar nog wel van een reservetekort. Rentetermijnstructuur De voorziening pensioenverplichtingen wordt gewaardeerd op marktwaarde met behulp van de rentetermijnstructuur. Iedere maand wordt deze door De Nederlandsche Bank (DNB) gepubliceerd. Een lagere rentetermijnstructuur betekent een hogere voorziening en vice versa. De daling van de rentetermijnstructuur leidde in 2010 tot een stijging van de voorziening. Dit had een negatief effect op de dekkingsgraad. Effect renteafdekking en beleggingsresultaat Het negatieve effect van de daling van de rente op de dekkingsgraad door de hogere waarde van de verplichtingen werd gedeeltelijk gecompenseerd door het positieve effect van de renteafdekking via renteswaps en swaptions. De bijdrage van deze renteafdekking aan het rendement was door de daling van de rente positief. Het effect van de afdekking door middel van vastrentende waarden is inbegrepen in het effect van het beleggingsresultaat. Het rendement op de beleggingen, exclusief de renteafdekking, was positief en droeg daarom positief bij aan de dekkingsgraad. Gedurende 2010 is het afdekken van het renterisico, naar aanleiding van het risicomanagementtraject, gewijzigd. Voorheen werd het renterisico voor 70% afgedekt door middel van renteswaps en de portefeuille vastrentende waarden. De renteafdekking is gewijzigd door opties op renteswaps (swaptions) in te zetten. Deze instrumenten bieden het voordeel dat het renterisico wordt afgedekt als de rente daalt, maar tegelijk wordt bij een rentestijging (in tegenstelling tot bij renteswaps) de afdekking minder. Hierdoor kan nog gedeeltelijk geprofiteerd worden van een rentestijging. In de paragrafen Beleggingsbeleid en 4.2 Resultaten beleggingsportefeuille wordt de renteafdekking en het resultaat ervan nader toegelicht. Aanpassing levensverwachting Vooruitlopend op de nieuwe AG Prognosetafel heeft het bestuur eind 2009 besloten om de technische voorziening met 4% te verhogen. Deze verhoging is gebaseerd op de in 2008 gepubliceerde overlevingstafel van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op 30 augustus 2010 heeft het Actuarieel Genootschap (AG) de nieuwe prognosetafel gepubliceerd. Het AG heeft eveneens geadviseerd om ervaringssterfte (onder- of oversterfte ten opzichte van de gehele bevolking) niet langer middels leeftijdsterugstellingen in de prognosetafels te verwerken, maar volgens een leeftijdsafhankelijke correctiefactor. Op basis van een onderzoek naar gerealiseerde sterfte binnen de portefeuille zijn deze correctiefactoren in het vierde kwartaal van 2010 vastgesteld. Vervolgens heeft het bestuur besloten de pensioenverplichtingen te waarderen volgens de nieuwe prognosetafels na toepassing van deze leeftijdsafhankelijke correctiefactoren. De voorziening is voor het eerst per 31 december 2010 op basis van deze nieuwe grondslagen vastgesteld. De technische voorziening was eind 2009 gebaseerd op de prognosetafel van het Actuarieel Genootschap verhoogd met een opslag van 4%, en aan het eind van 2010 op basis van de AG-prognosetafel In totaal is circa 290 miljoen (circa 7,7%) toegevoegd aan de technische voorziening als gevolg van de gestegen levensverwachting. Vereist eigen vermogen Ultimo 2010 bedroeg de dekkingsgraad behorend bij het vereist eigen vermogen 114,4%. Ultimo 2009 bedroeg de vereiste dekkingsgraad 120,0%. De daling van de vereiste dekkingsgraad wordt veroorzaakt door de wijziging van het beleggingsbeleid, waardoor de beleggingsrisico s zijn afgenomen. Zo zijn aandelenopties ingezet om de dekkingsgraad te beschermen tegen een daling van de aandelenkoersen. Daarnaast is de afdekking van het renterisico gewijzigd zodat de dekkingsgraad gedeeltelijk beschermd is tegen een rentedaling, maar het pensioenfonds toch deels nog kan profiteren van een rentestijging. Overigens fluctueert de vereiste dekkingsgraad op basis van het nieuwe beleggingsbeleid meer dan voorheen als gevolg van de variabele effectieve aandelen- en rentegevoeligheid van de aandelenopties en swaptions.

22 Ontwikkelingen herstelplan Eind maart 2010 was de dekkingsgraad van het pensioenfonds voor het derde opeenvolgende kwartaal hoger dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen, waardoor het kortetermijnherstelplan vanaf dat moment niet langer van toepassing was. De dekkingsgraad is per eind mei 2010 weer gedaald tot onder de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist vermogen. Op 5 juli 2010 heeft DNB het pensioenfonds verzocht om een herziening van het herstelplan in te dienen. Ook als gevolg van het gewijzigde beleggingsbeleid - waarvan DNB in kennis is gesteld moest een vernieuwde versie van het herstelplan met een bijbehorende continuïteitsanalyse worden ingediend. Op 21 oktober 2010 is het aangepaste herstelplan met de bijbehorende continuïteitsanalyse ingediend. Het aangepaste herstelplan is op 2 februari 2011 goedgekeurd door de DNB. Het aangepaste herstelplan is gebaseerd op het huidige beleid van het pensioenfonds. De belangrijkste uitgangspunten van het aangepaste herstelplan zijn: voor het kortetermijnherstel wordt een periode van vijf jaar gehanteerd, het kortetermijnherstel loopt van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2013; de premie wordt vastgesteld op een percentage van de pensioengrondslag. Dit percentage wordt steeds voor één jaar vastgesteld met behulp van de uitkomsten van het dynamisch financieringssysteem (DFS). Randvoorwaarde hierbij is dat bij een reservetekort de DFS-premie niet tot een negatieve bijdrage aan de dekkingsgraad mag leiden; gedurende de herstelperiode wordt in geval van een dekkingstekort, naast de DFS-premie, een aanvullende vermogensdotatie van KPN NV gevraagd. KPN NV is in deze situatie per kwartaal een vaste aanvullende vermogensdotatie verschuldigd. De vaste kwartaalbijdrage wordt gedurende het herstelplan vastgesteld op maximaal een vanaf 1 januari 2010 geïndexeerd bedrag van 360 miljoen gedeeld door 20 kwartalen, zijnde circa 18 miljoen als maximale kwartaalbijdrage. Gedurende de periode 2009 t/m 2012 zal KPN NV maximaal 360 miljoen als aanvullende vermogensdotatie verschuldigd zijn. Voor zover het pensioenfonds nog niet uit een kortetermijnherstelplan is geraakt, zal indien het pensioenpremiepercentage hoger wordt vastgesteld dan 21,0% het meerdere boven de 21,0% in mindering gebracht worden op de (resterende) aanvullende vermogensdotaties in enig kalenderjaar zolang het minimaal vereist eigen vermogen nog niet is overschreden, worden geen toeslagen toegekend. Bij de vaststelling van toeslagen wordt uitgegaan van de gemiddelde dekkingsgraad in de twee voorafgaande kwartalen aan de datum waarop het bestuur het toeslagpercentage vaststelt. Indien het eigen vermogen zich bevindt tussen het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen, kan er na een bestuursbesluit gedeeltelijke toeslagverlening plaatsvinden. Indien het eigen vermogen hoger is dan het vereist eigen vermogen, kan het bestuur besluiten tot volledige toeslagverlening en het eventueel inhalen van in het verleden niet toegekende toeslagen; het gewijzigde beleggingsbeleid. Het pensioenfonds heeft ervoor gekozen om de kans op zeer lage dekkingsgraden te verkleinen met behulp van opties, futures, swaps en swaptions. Hierbij is het renterisico strategisch nagenoeg voor 100% afgedekt. Dit gebeurt door middel van een combinatie van 50% swaptions en 50% swaps en vastrentende waarden. De totale beleggingsverandering is door middel van risicomanagement-studies onderbouwd en leidt tot risicoreductie. Het herstelplan ziet erop toe dat de dekkingsgraad per eind 2013 (einde kortetermijnherstelperiode) minimaal gelijk is aan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen en dat deze per eind 2023 (einde langetermijnherstelperiode) minimaal gelijk is aan de dekkingsgraad behorend bij het vereist eigen vermogen. In het aangepaste herstelplan wordt voor eind 2010 een dekkingsgraad verwacht van 98,8%. De werkelijke dekkingsgraad ultimo 2010 bedraagt 104,3%. Het pensioenfonds loopt daarmee voor op het verwachte herstel zoals geformuleerd in het herstelplan. Dit is met name het gevolg van het herstel van de rentetermijnstructuur gedurende de tweede helft van Daarnaast bedroeg het behaalde beleggingsrendement in ,2%, terwijl het herstelplan uitging van een rendement van 5,8%. De dekkingsgraad per eind 2010 van 104,3% is hoger dan de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,1% (2009: 104,0%). Het kortetermijnherstelplan is niet 21 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010

23 22 meer van toepassing als de dekkingsgraad minimaal drie kwartaaleinden achtereen boven de minimaal vereiste dekkingsgraad ligt. Eind 2010 was het eerste kwartaaleinde dat de dekkingsgraad hoger was dan de minimaal vereiste dekkingsgraad. Het kortetermijnherstelplan is dus nog van toepassing. De dekkingsgraad eind 2010 is lager dan de vereiste dekkingsgraad van 114,4% (2009: 120,0%). Er is derhalve sprake van een reservetekort en het langetermijnherstelplan blijft van toepassing. Door het bestuur is de voorgeschreven jaarlijkse evaluatie van het herstelplan uitgevoerd. Deze evaluatie heeft niet geleid tot bijstelling van de uitgangspunten van het aangepaste herstelplan. Op grond van de huidige situatie voorziet het aangepaste herstelplan in herstel binnen de daarvoor geldende termijnen. 3.2 Beleid en beleidskeuzes Het bestuur heeft beleid ontwikkeld op het gebied van financiering, beleggingen en toeslagen om de risico s en de financiële positie van het pensioenfonds te beheersen. Bij het maken van beleidskeuzes worden de belangen van alle belanghebbenden evenwichtig afgewogen. Het beleid moet worden uitgevoerd binnen de kaders van de pensioenovereenkomst zoals die in de CAO is vastgelegd. Pensioenovereenkomst pensioengerechtigden en slapers worden verhoogd met maximaal 0,25%. Hierbij zal de totale toeslag het percentage van 2% niet overschrijden. De toeslagverlening van het pensioenfonds is voorwaardelijk; er is geen recht op toeslagverlening en het is ook voor de langere termijn niet zeker of en in hoeverre in de toekomst toeslagen zullen worden verleend. Het bestuur beslist jaarlijks in hoeverre de pensioenrechten en (premievrije) pensioenaanspraken worden aangepast. Het bestuur heeft een beleidsrichtlijn voor het toeslagbeleid opgesteld. Hierbij worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: Als de dekkingsgraad lager is dan de minimaal vereiste dekkingsgraad, vindt er geen toeslagverlening plaats. Als de dekkingsgraad ligt tussen de minimaal vereiste dekkingsgraad en de vereiste dekkingsgraad, vindt er een beperkte toeslagverlening plaats. Als de dekkingsgraad hoger is dan het vereist eigen vermogen, dan vindt er een volledige toeslagverlening plaats. Als het mogelijk is, kan de niet toegekende toeslag in de afgelopen vijf jaar, worden ingehaald. Bij de vaststelling van toeslagen wordt uitgegaan van de gemiddelde dekkingsgraad in de twee voorafgaande kwartalen aan de datum waarop het bestuur het toeslagpercentage vaststelt. Het bestuur kan afwijken van zijn beleidsrichtlijn, bijvoorbeeld als de financiële positie van het pensioenfonds daartoe aanleiding geeft Toeslagbeleid Financiële positie Beleggingsbeleid Toeslagbeleid Financieringsbeleid De toeslagverlening voor deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden wordt gebaseerd op het afgeleide consumentenprijsindexcijfer (periode september september). Indien het consumentenprijsindexcijfer minder is dan 2%, kan de toeslag voor In de laatste bestuursvergadering van 2009 heeft het bestuur op basis van de financiële positie van het pensioenfonds besloten de opgebouwde aanspraken van (gewezen) deelnemers en de ingegane pensioenen per 1 januari 2010 niet aan te passen aan de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (afgeleid). De gemiddelde dekkingsgraad in de twee kwartalen voorafgaand aan het besluit van het bestuur kwam uit op 101,5% en lag onder de minimaal vereiste dekkingsgraad. Eind 2010 heeft het bestuur besloten om ook per 1 januari 2011 geen toeslag te verlenen. Dit is in overeenstemming met het toeslagbeleid van het pensioenfonds. De gemiddelde dekkingsgraad in de twee kwartalen voorafgaand aan het bestuursbesluit bedroeg 102,4% en lag onder de minimaal vereiste dekkingsgraad.

24 Wanneer de financiële positie van het pensioenfonds in de toekomst zal verbeteren, bestaat de mogelijkheid tot het inhalen van in het verleden niet toegekende toeslagen Financieringsbeleid Financieringssysteem en ABTN De pensioenpremie die KPN NV verschuldigd is aan het pensioenfonds is een doorsneepremie. De premie wordt vastgesteld middels het dynamisch financieringssysteem. Hierbij vindt een inschatting plaats van toekomstige lasten en baten voor de komende 15 jaar. Voor het premie- en toeslagbeleid is een aantal vermogensposities van belang. De volgende grenzen worden onderscheiden: - minimaal vereist eigen vermogen: de ondergrens van het vereist eigen vermogen. Indien het pensioenfonds niet over het minimaal vereist vermogen beschikt is er sprake van een dekkingstekort; - vereist eigen vermogen: het vereist eigen vermogen is het vermogen dat nodig is om te bewerkstelligen dat met een zekerheid van 97,5% wordt voorkomen dat binnen een jaar het eigen vermogen negatief wordt. Indien het pensioenfonds niet over het vereist eigen vermogen beschikt, is er sprake van een reservetekort; - gewenst eigen vermogen: het gewenst eigen vermogen is het vermogen dat boven de voorziening pensioenverplichtingen nodig is om de toeslagambitie op de lange termijn na te kunnen komen. Eind 2010 gelden de volgende waarden: 160,0% 150,0% 140,0% 130,0% 120,0% 110,0% 100,0% 90,0% 80,0% 104,1% Minimaal vereist eigen vermogen 114,4% Vereist eigen vermogen 150,0% Gewenst eigen vermogen De gehanteerde premieberekeningssystematiek zorgt ervoor dat de actuele vermogenspositie direct tot uiting komt in het premiepercentage. Als het eigen vermogen beneden het minimaal vereist eigen vermogen komt, is er met KPN overeengekomen dat er een aanvullende vermogensdotatie wordt gestort. Het pensioenfonds kan in deze situatie geen toeslag verlenen. Ultimo 2010 bevond Pensioenfonds KPN zich in deze situatie. Een situatie waarbij het eigen vermogen ligt tussen het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen, leidt tot een hogere solvabiliteitspremie en in deze situatie kan het bestuur besluiten tot gedeeltelijke toeslagverlening. Het herstel dient binnen vijftien jaar plaats te vinden. Kostendekkende premie Volgens het financieel toetsingskader (FTK) moet de kostendekkende premie uit een aantal onderdelen bestaan. Deze onderdelen komen terug in de dynamische premie. De dynamische premie bestaat uit de volgende onderdelen: - de actuarieel benodigde premie voor de onvoorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling; - de solvabiliteitspremie voor het bereiken dan wel in stand houden van het vereist eigen vermogen; - de premie om de uitvoeringskosten te financieren; - de toeslagpremie voor de financiering van de verwachte (voorwaardelijke) toeslagen volgens de geformuleerde ambitie. Het pensioenfonds maakt gebruik van de mogelijkheid om de kostendekkende premie te dempen. De gedempte kostendekkende premie wordt berekend door het rendement te baseren op een verwachting voor de toekomst. De gedempte kostendekkende premie voor 2010 bedraagt 60,6 miljoen (2009: 79,0 miljoen). De feitelijke premie voor het jaar 2010 bedraagt 155,6 miljoen (2009: 160,8 miljoen). Dit is de premie voor de basisregeling, inclusief de bijstorting in verband met het dekkingstekort en exclusief koopsommen en de afrekening van vorige boekjaren. Het pensioenfonds voldoet aan de eis dat de feitelijke premie minimaal gelijk moet zijn aan de gedempte kostendekkende premie. 23 Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2010

25 24 Premiebeleid De bepaling van het doorsneepremiepercentage voor 2010 heeft plaatsgevonden in september De premie is berekend met een horizon van vijftien jaar en kent als belangrijkste grootheden: verzekerdenbestand per 31 december 2009; actueel personeelsscenario; beleggingsrendement op de langere termijn van 6,5%; algemene loonontwikkeling voor 2010 van 2,4% en daarna oplopend tot 3,0% op lange termijn; prijsinflatie voor 2010 van 1,3% oplopend tot 2,0% op lange termijn; bruto beheerskosten van 7,5 miljoen; geraamde dekkingsgraad: als geraamde dekkingsgraad per 1 januari wordt uitgegaan van de aanwezige dekkingsgraad per ultimo van het laatste kwartaal voorafgaand aan de premiestelling. Voor de premiestelling 2010 betekent dit dat de geraamde dekkingsgraad per 1 januari 2010 gelijkgesteld is aan de dekkingsgraad per ultimo juni 2009, te weten 108,0%; het toeslagbeleid. Met deze grootheden is de premie, op basis van het FTK, voor 2010 berekend en vastgesteld op 27,7%. Premies en grensbedragen Voor 2010 golden de volgende premies en grensbedragen: pensioenpremie: 27,7% over het pensioengevend salaris onder aftrek van de franchise ( voor deelnemers aan pensioenreglement 2006 en voor deelnemers aan pensioenreglement 2000); beschikbare-premiegrens van Verloop pensioenpremie en overige premies De afgelopen vijf jaar hebben de premies zich als volgt ontwikkeld (zie tabel 2): Beleggingsbeleid Strategisch beleggingsbeleid Het bestuur bepaalt het beleggingsbeleid van het pensioenfonds op basis van de doelstellingen van het pensioenfonds en met behulp van de inzichten uit de jaarlijkse ALM studie. Deze studie gaat in op het beheer van verplichtingen en beleggingen en integreert de drie belangrijkste beleidsterreinen van het pensioenfonds: het toeslag-, premie- en beleggingsbeleid. Een ALMstudie is een belangrijk hulpmiddel bij het vaststellen van het strategisch beleggingsbeleid, omdat het inzicht geeft in de rendements- en risicokarakteristieken van beleidskeuzes. In de ALM-studie die eind 2009 is uitgevoerd is extra aandacht geschonken aan extreme risico s, ook wel staartrisico s genoemd. Dit zijn risico s die een zeer negatief effect kunnen hebben op de financiële positie van het pensioenfonds. Het bestuur heeft naar aanleiding van deze ALM-studie besloten om in 2010 extra aandacht te besteden aan deze risico s. Hierbij is er nadruk gelegd op de twee grootste risico s voor de dekkingsgraad: het risico van dalende aandelenkoersen en het risico van een verder dalende rente. Daarbij is ook goed gekeken naar de mogelijkheden om de dekkingsgraad toch deels mee te laten profiteren van een eventueel oplopende rente en stijgende aandelenkoersen. Op basis van deze analyses is besloten om het strategische beleggingsbeleid aan te passen. De doelstelling van het strategische beleggingsbeleid is om de kans te verkleinen dat de dekkingsgraad daalt tot onder de 95%. Tegelijkertijd moet de dekkingsgraad ook kunnen blijven stijgen als de marktomstandigheden positief zijn, zodat er financiële ruimte is om toeslag te verlenen. Daarnaast moet de reële dekkingsgraad kunnen toenemen om een eventuele stijging van de inflatie en daarmee toeslagverlening te kunnen opvangen. Om deze doelstellingen te realiseren, wordt er gebruik gemaakt van opties. Tabel 2: Verloop pensioenpremie en overige premies Pensioenpremie in % 27,7 17,1 15,1 21,8 15,3 Bijstorting x

2010: Pensioen wereld volop in de schijnwerpers

2010: Pensioen wereld volop in de schijnwerpers Verkort jaarverslag 2010 nr 13 - januari 2009 Stichting Pensioen fonds KPN 2010: Pensioen wereld volop in de schijnwerpers Inleiding Het jaar 2010 is wederom een enerverend jaar geweest voor de pensioenwereld.

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013

Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013 Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur

Nadere informatie

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram

2013 verkort in beeld. Ontwikkelingen. Pensioenen Beleggingen Organogram 02 verkort in beeld 03 Ontwikkelingen 05 08 10 Pensioenen Beleggingen Organogram Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt Aantal personen dat een ouderdomspensioen ontvangt Aantal deelnemers met slapende

Nadere informatie

Jaarverslag 2013. Stichting Pensioenfonds KPN

Jaarverslag 2013. Stichting Pensioenfonds KPN Jaarverslag 2013 Stichting Pensioenfonds KPN Inhoudsopgave Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Bestuursverslag 6 1. Woord van de voorzitter 7 1.1. Voorwoord 7 1.2. 2013 in hoofdlijnen 8

Nadere informatie

Rudi Nieuwenhoven over Bestuur pensioenfonds KPN 3. Hoofdlijnen Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 8

Rudi Nieuwenhoven over Bestuur pensioenfonds KPN 3. Hoofdlijnen Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 8 2013 in beeld Jaarverslag Pensioenfonds KPN 2013 Rudi Nieuwenhoven over 2013 2 Bestuur pensioenfonds KPN 3 Hoofdlijnen 2013 5 Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 8 Aantal mensen dat een pensioen van

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2013

Verkort jaarverslag 2013 Verkort jaarverslag 2013 Wat waren in 2013 de belangrijkste feiten en gebeurtenissen voor GE Pensioen? U leest het in deze verkorte versie van het jaarverslag 2013. Naast deze bondige versie treft u ook

Nadere informatie

In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van:

In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van: Financieel Crisisplan 1. Elementen crisisplan In de Pensioenwet is vastgelegd dat wanneer een pensioenfonds niet langer voldoet aan de gestelde eisen ten aanzien van: vereist eigen vermogen (ultimo 2011

Nadere informatie

1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) 31.12.14 1.2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10

1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) 31.12.14 1.2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10 Staat/formulier K0 blad 2 Datum in herstel (ddmmjj) 2 2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 0 Onderbouwing gekozen hersteltermijn Er is voor een termijn van 0 jaar gekozen omdat een relatief lange termijn

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Verkort Jaarverslag 2009

Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics. Verkort Jaarverslag 2009 Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics Verkort Jaarverslag 2009 Inleiding 2009 is voor de Stichting Pensioenfonds SABIC Innovative Plastics (hierna Pensioenfonds SABIC-IP) weer een bijzonder

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2012. 2012: Voortzetting koers 2011 en op naar herstel. Stichting Pensioenfonds PostNL. Meer weten? www.pensioenpostnl.

Verkort jaarverslag 2012. 2012: Voortzetting koers 2011 en op naar herstel. Stichting Pensioenfonds PostNL. Meer weten? www.pensioenpostnl. Verkort jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds PostNL 2012: Voortzetting koers 2011 en op naar herstel Pensioenfondsen en pensioenen stonden ook in 2012 weer in het middelpunt van de belangstelling.

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013

Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit. Oktober 2013 Informatiebijeenkomst Pensioenen: actueler dan ooit Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur de pensioenregeling

Nadere informatie

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds

Geef pensioen de aandacht die het verdient. Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Geef pensioen de aandacht die het verdient Jaarbericht Stichting Pensioenfonds Vijf mythes over pensioen Over pensioenen zijn meerdere mythes in omloop. Het is belangrijk om te weten hoe het wel zit. De

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2016

VERKORT JAARVERSLAG 2016 VERKORT JAARVERSLAG 2016 2016: wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2016 bij Pensioenfonds TNT Express? U leest het in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige

Nadere informatie

Deelnemersvergadering. Haarlem 26 juni 2017 Boxmeer 29 juni 2017 Oss 29 juni 2017

Deelnemersvergadering. Haarlem 26 juni 2017 Boxmeer 29 juni 2017 Oss 29 juni 2017 Deelnemersvergadering Haarlem 26 juni 2017 Boxmeer 29 juni 2017 Oss 29 juni 2017 Agenda Opening, mededelingen Toelichting organisatie van het fonds Verantwoording en jaarverslag 2016: beleggingen en pensioenaanspraken

Nadere informatie

Verder in deze nieuwsbrief een samenvatting van het rapport van de visitatiecommissie.

Verder in deze nieuwsbrief een samenvatting van het rapport van de visitatiecommissie. Van het SPAN bestuur De maand mei staat in het teken van het afronden van het SPAN jaarverslag over 2012. Eind deze maand verwachten we dat het verslag wordt goedgekeurd door actuaris en accountant. Het

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2016

Verkort jaarverslag 2016 Verkort jaarverslag 2016 Wat waren in 2016 de belangrijkste feiten en gebeurtenissen voor GE Pensioen? U leest het in deze verkorte versie van het jaarverslag. Naast deze bondige versie treft u ook het

Nadere informatie

jaarverslag stichting pensioenfonds kpn

jaarverslag stichting pensioenfonds kpn jaarverslag stichting pensioenfonds kpn twee duizend jaarverslag 2011 stichting pen sioenfonds kpn Inhoud Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Verslag verantwoordingsorgaan 6 bestuursverslag

Nadere informatie

Peter van Gameren over 2014 2. Bestuur Pensioenfonds KPN 4. Hoofdlijnen 2014 8. Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 11

Peter van Gameren over 2014 2. Bestuur Pensioenfonds KPN 4. Hoofdlijnen 2014 8. Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 11 Peter van Gameren over 2014 2 Bestuur Pensioenfonds KPN 4 Hoofdlijnen 2014 8 Aantal deelnemers dat pensioen opbouwt 11 Aantal mensen dat een pensioen van pensioenfonds KPN ontvangt 12 Aantal deelnemers

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam. Financieel crisisplan 2015

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam. Financieel crisisplan 2015 Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Financieel crisisplan 2015 1 Inhoudsopgave 1.1 Inleiding en onderdelen financieel crisisplan... 3 1.1.1 Inleiding... 3 1.1.2 Relatie financieel crisisplan met de doelstelling

Nadere informatie

Terugblik 2011 in cijfers

Terugblik 2011 in cijfers Terugblik 2011 in cijfers U vindt hier een samenvatting van het jaarverslag 2011. Het volledige jaarverslag kunt u downloaden via www.pensioenfondsricohnederland.nl. Financiële situatie Door de kredietcrisis

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement

Nadere informatie

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief?

Extra nieuwsbrief. De positie van het pensioenfonds. Mei 2012. Waarom een extra nieuwsbrief? Mei 2012 Extra nieuwsbrief Waarom een extra nieuwsbrief? De positie van pensioenfondsen krijgt voortdurend veel aandacht in de media. De berichten over pensioenen zijn vaak complex en de laatste tijd nogal

Nadere informatie

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011

Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2011

Verkort jaarverslag 2011 Stichting Pensioenfonds PostNL Stichting Pensioenfonds PostNL 2011: Een jaar in het middelpunt van de belangstelling Ook in het afgelopen jaar stonden de pensioenen en pensioenfondsen in het middelpunt

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%

Nadere informatie

De Nederlandsche Bank NV T.a.v. de heer S. Keereweer AA Postbus 98 1000 AB AMSTERDAM

De Nederlandsche Bank NV T.a.v. de heer S. Keereweer AA Postbus 98 1000 AB AMSTERDAM De Nederlandsche Bank NV T.a.v. de heer S. Keereweer AA Postbus 98 1000 AB AMSTERDAM Wormerveer, 12 december 2011 Betreft: Herstelplan Stichting Pensioenfonds De Fracties Geachte heer Keereweer, De dekkingsgraad

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2017

VERKORT JAARVERSLAG 2017 VERKORT JAARVERSLAG 2017 De belangrijkste ontwikkelingen in 2017 bij Pensioenfonds TNT Express op een rij in deze verkorte en vereenvoudigde versie van het jaarverslag. Het volledige jaarverslag vindt

Nadere informatie

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan

Nadere informatie

Stichting Metro Pensioenfonds Populair jaarverslag 2008

Stichting Metro Pensioenfonds Populair jaarverslag 2008 Stichting Metro Pensioenfonds Populair jaarverslag 2008 blad 1 van 7 Het Metro Pensioenfonds Hieronder eerst een aantal bijzonderheden over het Metro Pensioenfonds. Het Metro Pensioenfonds is opgericht

Nadere informatie

J a a r v e r s l a g 2 0 1 4. S t i c h t i n g P e n s i o e n f o n d s K P N

J a a r v e r s l a g 2 0 1 4. S t i c h t i n g P e n s i o e n f o n d s K P N J a a r v e r s l a g 2 0 1 4 S t i c h t i n g P e n s i o e n f o n d s K P N Inhoudsopgave Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Bestuursverslag 6 1. Woord van de voorzitter 7 1.1. Voorwoord

Nadere informatie

VERKORT JAARVERSLAG 2015

VERKORT JAARVERSLAG 2015 VERKORT JAARVERSLAG 2015 Belangrijkste ontwikkelingen in 2015 De in 2014 opgerichte Stichting Pensioenfonds TNT Express beleefde in 2015 het eerste volledige jaar. Dit verkort jaarverslag is een samenvatting

Nadere informatie

J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R. 16 juni 2017

J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R. 16 juni 2017 H E A L T H W E A L T H C A R E E R J A A R V E R S L A G 2016 ( F I N A N C I E E L ) S T I C H T I N G P E N S I O E N F O N D S M E R C E R 16 juni 2017 Bestuur Stichting Pensioenfonds Mercer F I N

Nadere informatie

Pensioenbijeenkomst. 22 maart 2018

Pensioenbijeenkomst. 22 maart 2018 Pensioenbijeenkomst 22 maart 2018 Programma Welkom! Het fonds - mensen en cijfers* Financiële positie en beleid* Pensioenregeling en keuzes Actualiteiten 5 minuten 15 minuten 10 minuten 5 minuten Vragen?

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2015

Verkort jaarverslag 2015 Verkort jaarverslag 2015 Wat waren in 2015 de belangrijkste feiten en gebeurtenissen voor GE Pensioen? U leest het in deze verkorte versie van het jaarverslag 2015. Naast deze bondige versie treft u ook

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014. Stand van zaken SVG. 1 van 20

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014. Stand van zaken SVG. 1 van 20 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 5 februari 2014 Stand van zaken SVG 1 van 20 Programma Pensioenfonds SVG Wat speelt er rond de pensioenen? Financiële positie SVG Kortingsmaatregel Vooruitblik 2014-2015

Nadere informatie

Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV

Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV Herstelplan 2015 Compartiment SPDHV Versie 1.0 17 juni 2015 Auteur: Corné van Bokhoven Status: vastgesteld door bestuur Inleiding Nadat Stichting Pensioenfonds DHV in 2008 in dekkingstekort kwam heeft

Nadere informatie

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag.

Een overzicht van de kerncijfers vindt u op <pagina 8 en 9> van het volledige jaarverslag. 12 vragen over het jaarverslag 2013 De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 12 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan

Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds SABIC

Stichting Pensioenfonds SABIC Stichting Pensioenfonds SABIC Presentatie SPF tijdens algemene ledenvergadering VGSE 15 april 2010 Jan van den Berg, voorzitter SPF 1 Programma 1. Algemeen 2. Situatie SPF eind 2008 3. Ontwikkelingen SPF

Nadere informatie

1.1 Naam: Jos Dreuning 1.2 Telefoonnummer: adres:

1.1 Naam: Jos Dreuning 1.2 Telefoonnummer: adres: Staat/formulier Contact blad Contact Gegevens contactpersoon invulling rapportage Naam: Jos Dreuning 2 Telefoonnummer: 088-62780 3 E-mailadres: josdreuning@azleu Gegevens bestuurslid verantwoordelijk voor

Nadere informatie

HERSTELPLAN 31 maart 2009

HERSTELPLAN 31 maart 2009 HERSTELPLAN 31 maart 2009 Naam pensioenfonds: Stichting Pensioenfonds Akzo Nobel Nummer fonds: 07781 Dekkingsgraad per 31 december 2008: 95,6% Status financiële positie (reservetekort, dekkingstekort):

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Oegstgeest, 3 september 2018

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Oegstgeest, 3 september 2018 Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Oegstgeest, 3 september 2018 Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 4 september 2017 3.

Nadere informatie

Belanghebbendenvergadering. 24 september 2015

Belanghebbendenvergadering. 24 september 2015 Belanghebbendenvergadering 24 september 2015 Agenda 1. Opening 2. Actuele ontwikkelingen Ballast Nedam N.V. 3. Jaarverslag 2014 4. Nieuwe pensioenregelgeving en herstelplan 5. Toekomst pensioenfonds 6.

Nadere informatie

Jaarinformatie Stichting Pensioenfonds C1000 over het verslagjaar 2012. (opgesteld op basis van het jaarbericht 2012)

Jaarinformatie Stichting Pensioenfonds C1000 over het verslagjaar 2012. (opgesteld op basis van het jaarbericht 2012) Jaarinformatie Stichting Pensioenfonds C1000 over het verslagjaar 2012 (opgesteld op basis van het jaarbericht 2012) 1 1 Inhoud Algemeen 5 De bestuursleden van Pensioenfonds C1000 6 Uw pensioen van Pensioenfonds

Nadere informatie

Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan

Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind juni 2017 is 115,7% en is gestegen ten opzichte van

Nadere informatie

De pensioenleeftijd zal omhoog gaan

De pensioenleeftijd zal omhoog gaan Jaarbericht 2011 Ruim 1.600 mensen ontvangen op dit moment een pensioenuitkering via ons pensioenfonds. Nog eens ruim 2.300 (oud) DuPont-medewerkers zullen in de toekomst een pensioenuitkering ontvangen.

Nadere informatie

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende

Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Vierde kwartaal 2017-1 oktober 2017 t/m 31 december 2017 Samenvatting: De (12 maands)beleidsdekkingsgraad is gestegen van 112,7% eind september 2017 naar 115,3%

Nadere informatie

In het crisisplan worden verschillende parameters gebruikt die voor het pensioenfonds belangrijk zijn:

In het crisisplan worden verschillende parameters gebruikt die voor het pensioenfonds belangrijk zijn: Crisisplan ABTN Bijlage 4 Inleiding In hoofdstuk 9 van de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) - Het weerstandsvermogen van het pensioenfonds, sturingsmiddelen en beleidskader - zijn de risico

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. 9 Financieel crisisplan. 9.1 Inleiding. 9.2 Beschrijving crisissituatie

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. 9 Financieel crisisplan. 9.1 Inleiding. 9.2 Beschrijving crisissituatie 9 Financieel crisisplan 9.1 Inleiding SPAN heeft als doel om de pensioenregeling van AT&T Global Network Services Nederland B.V. (hierna AT&T of ) zoals die gold tot 1 januari 2014 uit te voeren. Het primaire

Nadere informatie

WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?

WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.

Nadere informatie

Financieel crisisplan

Financieel crisisplan In werking : 1 oktober 2018 Inhoudsopgave 1. Beschrijving crisissituatie 3 2. Beleidsdekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen 4 3. Maatregelen die ter beschikking staan

Nadere informatie

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019 Opening, mededelingen Toelichting organisatie van het fonds Ontwikkelingen 2018 & 2019 - IORP II & Bestuursmodel - Pensioenakkoord Beleggingen,

Nadere informatie

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630

Datum Briefnummer Behandeld door Doorkiesnummer 15-2-2012 20120215 N.W. Dijkhuizen 630 Pensioenfonds Productschappen Bezoekadres Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postadres Postbus 3042 2280 GA Rijswijk Telefoon 070 4138630 Fax 070 4138650 E-mail info@pbodnl Website wwwpbodnl KvK

Nadere informatie

Reservetekort weggewerkt, pensioenen verhoogd

Reservetekort weggewerkt, pensioenen verhoogd Verkort jaarverslag 2013 In dit verkorte jaarverslag 2013 zetten we de hoofdpunten uit het volledige jaarverslag van Metro Pensioenfonds voor u op een rij: we blikken terug op het pensioenjaar 2013 en

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015 Stand van zaken SVG 1 van 19 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2014 Vooruitblik 2015 Vragen 2 van 19 Pensioenfonds SVG

Nadere informatie

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015

Kwartaalbericht. 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015. Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2015 Den Haag, 14 juli 2015 Samenvatting cijfers per 30 juni 2015 Dekkingsgraad (UFR): 108,3% Beleidsdekkingsgraad: 110,0% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2015 1 e halfjaar:

Nadere informatie

Volgens de beleidsregel van De Nederlandsche Bank (DNB) is een financieel crisisplan als volgt te definiëren:

Volgens de beleidsregel van De Nederlandsche Bank (DNB) is een financieel crisisplan als volgt te definiëren: Vastgesteld door het bestuur op 16 mei 2012 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Beschrijving crisissituatie... 3 3. Dekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen... 4 4. Maatregelen

Nadere informatie

jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad

jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad 11 - dekkingsgraad SPR gestegen van 102,9% (104,5%) naar 109,1%; - positief resultaat van 51,8 miljoen; - SPR kampt nog met dekkingstekort: geen winstbijschrijving

Nadere informatie

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).

Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013). Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad

Nadere informatie

1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017

1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017 Kwartaalbericht 1e kwartaal 2017 Den Haag, april 2017 Samenvatting cijfers per 31 maart 2017 Dekkingsgraad (UFR): 103,3% Beleidsdekkingsgraad: 100,4% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m maart:

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal april 2015 t/m 30 juni 2015 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 De maand dekkingsgraad ultimo juni is sterk gestegen t.o.v eind maart De beleidsdekkingsgraad is gedaald van

Nadere informatie

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21

Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart Stand van zaken SVG. 1 van 21 Stichting Voorzieningsfonds Getronics 9 maart 2016 Stand van zaken SVG 1 van 21 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2015 Vooruitblik 2016 Derivaten Vragen 2 van 21 Pensioenfonds

Nadere informatie

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie Hoofdstukindeling

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie Hoofdstukindeling Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Premie - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3. Kritische

Nadere informatie

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2011 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het jaarverslag legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2016 t/m 30 september 2016

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal juli 2016 t/m 30 september 2016 Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2016-1 juli 2016 t/m 30 september 2016 De maandelijkse nominale dekkingsgraad ultimo september is 102,4% en is gestegen ten opzichte van eind juni

Nadere informatie

Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill

Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill Verkort jaarverslag 2017 Pensioenfonds Cargill Pensioenfonds Cargill 2017 in beeld Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen van 2017 van Pensioenfonds Cargill? U leest het in dit verkort jaarverslag. Financiële

Nadere informatie

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 25 juni 2015

Welkom namens. Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK. AMSTERDAM, 25 juni 2015 Welkom namens Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK AMSTERDAM, 25 juni 2015 AGENDA 1. Opening en voorstellen leden van het bestuur 2. Mededelingen van de voorzitter 3. Notulen deelnemersvergadering 26

Nadere informatie

Procedure toetsing premie, bijlage 3 (ABTN) Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

Procedure toetsing premie, bijlage 3 (ABTN) Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot Feitelijke premie In de uitvoeringsovereenkomst tussen de vennootschap en het pensioenfonds wordt bepaald dat de vennootschap jaarlijks een vaste premie ter beschikking stelt. Deze premie wordt vastgesteld

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2017-1 juli 2017 t/m 30 september 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind september 2017 is 117,8% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Koopkracht Hoofdstukindeling

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Koopkracht Hoofdstukindeling Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Koopkracht - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3.

Nadere informatie

1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10

1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10 Staat/formulier K50 blad 2 Datum in herstel (ddmmjj) 324 2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 0 Onderbouwing gekozen hersteltermijn 3 Het bestuur heeft, na consultatie met de achterbannen (werkgever, werknemers

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/6 TWEEDE KWARTAAL 2017 KWARTAALVERSLAG TWEEDE KWARTAAL 2017 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 juni 2017 bedroeg 112,5% Het rendement van 1 april tot en met 30 juni 2017 bedroeg 0,8% Het rendement van 1 januari tot

Nadere informatie

jaarverslag 2010 stichting pensioenfonds tnt

jaarverslag 2010 stichting pensioenfonds tnt jaarverslag 2010 stichting pensioenfonds tnt Inhoud meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 bestuursverslag 7 1. woord van de voorzitter 9 2. algemene informatie 13 2.1 Juridische structuur

Nadere informatie

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017

2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Kwartaalbericht 2e kwartaal 2017 Den Haag, juli 2017 Samenvatting cijfers per 30 juni 2017 Dekkingsgraad (UFR): 104,9% Beleidsdekkingsgraad: 101,8% Belegd vermogen: 23,5 miljard Rendement 2017 t/m juni:

Nadere informatie

Dit jaarbericht is een verkorte en eenvoudiger te lezen versie van het jaarverslag Met het jaarbericht willen we u de gelegenheid bieden om

Dit jaarbericht is een verkorte en eenvoudiger te lezen versie van het jaarverslag Met het jaarbericht willen we u de gelegenheid bieden om 1 Jaarbericht 2011 Dit jaarbericht is een verkorte en eenvoudiger te lezen versie van het jaarverslag 2011. Met het jaarbericht willen we u de gelegenheid bieden om kennis te nemen van de belangrijkste

Nadere informatie

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding

Nadere informatie

In werking : 1 juli 2015 Vastgesteld door het bestuur : 26 juni 2015

In werking : 1 juli 2015 Vastgesteld door het bestuur : 26 juni 2015 In werking : 1 juli 2015 Vastgesteld door het bestuur : 26 juni 2015 Inhoud Inleiding 3 1. Beschrijving crisissituatie 3 2. Beleidsdekkingsgraad waarbij het fonds er zonder korten niet meer uit kan komen

Nadere informatie

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad

Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2012-1 juli 2012 t/m 30 september 2012 Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad

Nadere informatie

2009: een actief jaar met interessante ontwikkelingen

2009: een actief jaar met interessante ontwikkelingen Verkort jaarverslag 2009 2009: een actief jaar met interessante ontwikkelingen Het jaar 2009 stond in het teken van het treffen van maatregelen om de financiële positie van het fonds weer op het gewenste

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2017 t/m 30 juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede 2017-1 april 2017 t/m 30 juni 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 110,5% naar 113,6%; De beleidsdekkingsgraad

Nadere informatie

Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht

Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht Het jaarverslag 2012 in vogelvlucht De hoofdpunten uit het jaarverslag van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (SPV) behandelen we aan de hand van 10 vragen en antwoorden. Een volledig exemplaar

Nadere informatie

1.1 Naam: Marco Starreveld 1.2 Telefoonnummer: adres:

1.1 Naam: Marco Starreveld 1.2 Telefoonnummer: adres: Staat/formulier Contact blad Contact Gegevens contactpersoon invulling rapportage Naam: Marco Starreveld 2 Telefoonnummer: 06 0 9 72 E-mailadres: marcostarreveld@achmeacom Gegevens bestuurslid verantwoordelijk

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad eind maart 2017 is 112,6% en is gestegen ten opzichte

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 30 september ,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Kwartaalbericht 2013 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 september 2013 122,8%, een toename van 1,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG

2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 2012 in het kort TOELICHTING OP HET JAARVERSLAG 1 Toelichting op het jaarverslag In het Jaarverslag 2012 legt het pensioenfonds uitgebreid verantwoording af over de ontwikkelingen, besluiten en gebeurtenissen

Nadere informatie

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Thales Nederland. 20 juni 2013

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Thales Nederland. 20 juni 2013 Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Thales Nederland 20 juni 2013 1. Agenda 1. Opening 2. Notulen van de vergadering van 26 juni 2012 3. Financiële gegevens uit Verslag en jaarrekening 2012 4.

Nadere informatie

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw

Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw Herstelplan per 31 augustus 2011 Naam pensioenfonds: Bedrijfspensioenfonds Nummer fonds: 10565 Dekkingsgraad per 31-8-2011: Dekkingsgraad per ultimo augustus 2011 is 102,5%. Status financiële positie (reservetekort,

Nadere informatie

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Stabiliteit Hoofdstukindeling

Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Stabiliteit Hoofdstukindeling Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Kring Stabiliteit - 2018 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding 2. Beschrijving financiële crisissituaties 3.

Nadere informatie

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen

Nadere informatie

Goed jaar Metro Pensioenfonds, toch geen verhoging pensioenen

Goed jaar Metro Pensioenfonds, toch geen verhoging pensioenen Verkort jaarverslag 2014 In dit verkorte jaarverslag 2014 zetten we de hoofdpunten uit het volledige jaarverslag van Metro Pensioenfonds voor u op een rij: we blikken terug op het pensioenjaar 2014 en

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland

Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland Papendorpseweg 100 3528 BJ Utrecht Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 41184467

Nadere informatie

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.

Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement

Nadere informatie

Update pensioenen INVISTA (Nederland) BV per 15 Oktober 2014. Stichting Pensioenfonds Invista

Update pensioenen INVISTA (Nederland) BV per 15 Oktober 2014. Stichting Pensioenfonds Invista Update pensioenen INVISTA (Nederland) BV per 15 Oktober 2014 Pensioen INVISTA (Nederland) BV Uitvoering door December 2008 in onderdekking. Maart 2009 korte termijnherstelplan ingediend bij en goedgekeurd

Nadere informatie