Financiële communicatie

Transcriptie

1 Financiële communicatie Mobistar boekte 2013 financiële resultaten in lijn met zijn vooruitzichten terwijl het zijn structurele transformatie en investeringen in mobiele breedband en convergentie versnelde Brussel, 27 februari Mobistar (Euronext Brussel: MOBB) maakt vandaag zijn resultaten voor 2013 bekend. In een sterk concurrerende markt voor mobiele telefonie boekte Mobistar 2013 financiële resultaten in lijn met zijn vooruitzichten terwijl het zijn structurele transformatie en investeringen versnelde: - Mobistar realiseerde zijn vooropgezette besparingsprogramma in 2013, onder welke de transformatie van haar distributie, en herbevestigt zijn engagement om zijn kostenstructuur te verminderen in 2014; - Mobistar verhoogde zijn netwerk-investeringen met 22,8 % en verwierf een 4G-licentie om aan de toenemende vraag naar snelle mobiele data te beantwoorden; - Mobistar was de eerste operator in België die aanspraak maakte om de nieuwe kabel regelgeving te gebruiken. De implementatiefase is nu ingezet om een productlancering voor het einde van het jaar mogelijk te maken; - Mobistar realiseerde een totale omzet van miljoen euro t.o.v. een minimum doelstelling van miljoen euro; - Mobistar realiseerde een geherformuleerde EBITDA van 336 miljoen euro t.o.v. een minimum doelstelling van 300 miljoen euro; - Mobistar realiseerde een geherformuleerde vrije operationele kasstroom van 137 miljoen euro t.o.v. een minimum doelstelling van 100 miljoen euro. De Mobistar-groep sloot het jaar af met mobiele kaarten aangesloten op zijn netwerk in België en Luxemburg. Dat zijn er meer dan vorig jaar. Mobistar telde beduidend meer m2mklanten in vergelijking met vorig jaar. Dat maakt de daling van het aantal prepaid- en postpaidklanten deels goed. Wat mvno-klanten betreft, ging Mobistar met aangesloten kaarten gewoon op hetzelfde elan door als het vorige kwartaal. 89,4 % van de residentiële postpaidklanten van Mobistar koos voor een aantrekkelijk dierentariefplan of werd ernaar gemigreerd. Het aandeel van mobiele data in de omzet uit mobiele telefonie in België voor het volledige jaar 2013 bedroeg 47,7 %, terwijl geavanceerde mobiele data 1 17,5 % van de omzet uit mobiele telefonie vertegenwoordigde en daarmee 16,6 % hoger ligt dan precies een jaar geleden. In 2013 investeerde de Mobistar-groep 319,0 miljoen euro, inclusief de 120 miljoen euro die het voor de 800 MHz-licentie betaalde. Zonder de aankoop van die licentie investeerde de Mobistargroep 199,0 miljoen euro, of 15,9 % van de omzet uit telefonie, ten opzichte van 188,5 miljoen euro en 13,0 % het jaar daarvoor. Het grootste deel van dat bedrag investeerde Mobistar in zijn netwerk. Eind 2013 boekte de Mobistar-groep een totale geconsolideerde omzet van 1.461,3 miljoen euro, wat 11,5 % lager is dan de omzet van De omzet uit telefonie van de Mobistar-groep bedroeg 1.252,9 miljoen euro in 2013, ten opzichte van 1.450,0 miljoen euro het jaar daarvoor, ofwel een daling van 13,6 %. Zonder regelgevende impact was de daling beperkt gebleven tot 9,6 %, omdat de daling van de mtr- en roamingtarieven respectievelijk 33,7 miljoen euro en 23,4 miljoen euro bedroeg. De trend die tijdens de eerste helft van het jaar merkbaar was, werd naar het einde van het jaar sterker 1 Geavanceerde mobiele data: mobiele data omzet inclusief de omzet uit M2M, maar met uitzondering van de omzet uit SMS. 1

2 door de bekendmaking van de effecten van de prijsaanpassingen en de afname van het aantal prepaid- en postpaidklanten. Het positieve effect van de transformatie van Mobistars kerndistributie begon pas tegen het einde van 2013 zijn vruchten af te werpen en dat was te zien in de net adds. Het klantenverlies in de tweede helft van 2013 kan grotendeels verklaard worden door de ontwikkeling van convergente bundels op de Belgische markt en de indirecte veranderingen in de distributie als gevolg van de telecomwet. De Mobistar-groep sloot 2013 af met een geherformuleerde EBITDA (2) van 335,7 miljoen euro, een daling van 32,6 % tegenover diezelfde periode in De geherformuleerde EBITDA van de Mobistar-groep bedroeg eind ,8 % van de omzet uit telefonie, tegenover 34,3 % in Het verschil met een jaar geleden werd beïnvloed door 2 positieve elementen opgenomen in het resultaat van 2012: de terugname van een voorziening inzake universele dienstverlening en de vrijgave van de in vorige jaren opgestapelde provisies voor Irisnet, van respectievelijk 17,5 en 9,8 miljoen euro. Op een vergelijkbare basis, zonder de impact van deze elementen, bedroeg de geherformuleerde EBITDA voor ,7 miljoen euro tegenover een geherformuleerde EBITDA voor 2013 van 335,7 miljoen euro, een daling van 28,8 % ten opzichte van het jaar daarvoor. De aanslepende last op regelgevend vlak bleef ook in 2013 doorwegen op de geherformuleerde EBITDA met een negatieve impact van respectievelijk 14,7 en 17,1 miljoen euro daar de daling van zowel de mobiele terminatietarieven als de roamingtarieven. De geconsolideerde nettowinst van de Mobistar-groep bedroeg eind ,4 miljoen euro, tegenover 185,7 miljoen euro het jaar daarvoor. De daling van de nettowinst valt hoofdzakelijk te verklaren door de daling van de EBITDA, wat deels wordt goedgemaakt door een daling van de afschrijvingen, de financiële uitgaven en de inkomstenbelastingen. De geherformuleerde vrije operationele kasstroom 3, exclusief de spectrum vergoeding voor de 800 MHz-licentie, bedroeg 136,7 miljoen euro aan het einde van december 2013, tegenover 310,5 miljoen euro een jaar eerder. De organische kasstroom, exclusief de spectrum vergoeding voor de 800 MHz-licentie, bedroeg 60,9 miljoen euro in Het jaar daarvoor was dat nog 133,2 miljoen euro. In december 2013 vroeg Mobistar in het kader van de nieuwe kabelregulering als eerste operator aan de twee grootste kabelmaatschappijen om hen een referentieofferte te bezorgen. Voor het volledige boekjaar 2014 streeft de Mobistar-groep naar een geherformuleerde EBITDA 4 tussen 250 miljoen euro en 280 miljoen euro. Deze voorspellingsmarge omvat een provisie tot 24 miljoen euro voor de nieuwe belastingwet op pylonen in Wallonië die eind 2013 gestemd werd. Mobistar is van plan een vordering tot nietigverklaring van deze wet bij het Grondwettelijk Hof in te dienen, evenals fiscale bezwaren bij de bevoegde rechtbanken, aangezien Mobistar deze wet discriminerend en buiten proportie vindt. Omwille van het voorzichtigheidsprincipe moet deze extra belasting echter wel ingecalculeerd worden. De voorspellingsmarge van de geherformuleerde EBITDA omvat ook de impact van het bestaande regelgevende kader voor mobiele interconnectie- en roamingtarieven op de omzet en de EBITDA van respectievelijk 23 en 16 miljoen euro voor Mobistar in België en 13 en 7 miljoen euro voor Orange Communications in Luxemburg. Het regelgevende kader voor de mtr-tarieven in Luxemburg werd pas in januari 2014 gestemd. De huidige voorspellingsmarge is gebaseerd op de huidige markt- en regelgevende omstandigheden en laat de impact van de opportuniteit van de exploitatie van de kabel buiten beschouwing. Het structurele marktonevenwicht, tussen een extreem concurrerende en open mobiele markt enerzijds en een duopolistische en gesloten vaste telecommunicatie markt anderzijds, is nog verergerd in De uiterst competitieve mobiele telecommarkt is de voorbije 18 maanden fel geëvolueerd. Toch behield Mobistar zijn focus op zijn vier strategische prioriteiten. Het einde van de transformatieperiode waar 2 De EBITDA en de geherformuleerde EBITDA zijn financiële aggregaten die niet gedefinieerd worden door de IFRS. De geherformuleerde EBITDA: EBITDA voor herstructurering- en ontslagvergoeding. Voor meer informatie over de berekening van deze aggregaten en de redenen waarom Mobistar deze gebruikt, zie sectie De geherformuleerde vrije operationele kasstroom: Geherformuleerde EBITDA investeringen. 4 De EBITDA en de geherformuleerde EBITDA zijn financiële aggregaten die niet gedefinieerd worden door de IFRS. De geherformuleerde EBITDA: EBITDA voor herstructurering- en ontslagvergoeding. Voor meer informatie over de berekening van deze aggregaten en de redenen waarom Mobistar deze gebruikt, zie sectie

3 Mobistar momenteel in zit, is echter nog helemaal niet in zicht. Op het vlak van distributie zal de transformatie van ons indirecte kanaal tegen medio 2014 voltooid zijn. Op technologisch vlak schiet de verfijning van ons netwerk goed op en lijkt onze keuze voor 4g veelbelovend. De openstelling van de kabel leidt tot nieuwe mogelijkheden om een convergent aanbod van producten te ontwikkelen, dat Mobistar in staat zal stellen de relatie met zijn bestaande klanten te versterken en zijn marktpositie als eerste uitdager te herbevestigen, verklaart Jean-Marc Harion (CEO). Ludovic Pech (CFO) voegt daaraan toe: We zullen onze activiteiten verder herstructureren, vereenvoudigen en stroomlijnen. Maar we denken ook na over hoe we onze businessmodellen kunnen aanpassen om een stevig platform aan te reiken waarop we in de toekomst voordeliger kunnen bouwen. Ondanks al onze inspanningen blijven de regelgevende context en de recente toevoeging van de belastingwet op de pylonen een zware last vormen. 3

4 Inhoudstafel 1. Markante feiten Commentaren op de financiële situatie Geconsolideerde cijfers van de Mobistar-groep Geconsolideerde resultatenrekening... 9 Omzet... 9 Resultaat van bedrijfsactiviteiten voor afschrijvingen en andere kosten... 9 Afschrijvingen en andere kosten Financiële resultaten Belastingen Nettowinst Geconsolideerd overzicht van de financiële positie Geconsolideerde kasstroom Activiteiten van de Mobistar-groep per segment Activiteiten in België (Mobistar nv en MES nv) Mobiele activiteiten Vaste en convergente activiteiten Activiteiten in Luxemburg (Orange Communications Luxembourg sa) Financiële instrumenten, doelstelling en beleid met betrekking tot het beheer van de financiële risico s Geschillen Significante gebeurtenissen na het einde van het jaar Tendensen Auditprocedures commissaris Financiële agenda Aandelen Verklaring van verantwoordelijke personen Tabellen verkorte geconsolideerde financiële overzichten in overeenstemming met IFRSnormen Verkort geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat (mio ) Verkort geconsolideerd overzicht van de financiële positie (mio ) Verkort geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (mio ) Verkort geconsolideerd kasstroomoverzicht (mio )

5 12.5 Gesegmenteerde informatie (mio ) Kwartaalgegevens

6 1. Markante feiten 2013 was een keerpunt voor de Belgische markt voor mobiele telefonie, door de grote stijging in het aantal klanten dat overstapte naar andere operatoren ten gevolge van de nieuwe telecomwet en een verhoogd niveau van concurrentie. Wat de concurrentiekracht betreft, is bovendien het structurele marktonevenwicht tussen een extreem competitieve en open mobiele markt enerzijds en een duopolistische en gesloten vaste markt anderzijds, nog aanzienlijk verergerd in Dit alles leidde ertoe dat de mobiele tarieven fors naar beneden werden aangepast. Het is tegen de achtergrond van die evoluties dat de Mobistar-groep blijft vasthouden aan zijn vier strategische programma s, omdat die als de perfecte oplossing gezien worden om met deze uitdagingen om te gaan: Leiderschap in mobiele activiteiten De kern van het aanbod van Mobistar bleef gecentreerd rond een aantal belangrijke principes waarmee het zich van de concurrentie onderscheidt: 1/ Een duidelijke, gesegmenteerde productenportefeuille garanderen; 2/ Geen exclusieve promo s, d.w.z. geen discriminatie tussen nieuwe en bestaande klanten; 3/ Geen verplichting tot een verbintenis omdat Mobistar liever een langdurige relatie met zijn klanten wenst op te bouwen en 4/ Competitieve prijzen. Nadat het als eerste operator in België een beveiligd betaalplatform op Android-toestellen en Windows Phones lanceerde om apps aan te kopen via de gsm-factuur of het belkrediet, sloot Mobistar zich in december 2013 ook aan bij het initiatief van Mobile Wallet en werd het een commerciële partner van Sixdots. Mobistar-klanten zullen hun bestaande krediet- en debetkaarten aan deze applicatie kunnen linken om op een eenvoudige manier mobiele betalingen te verrichten. Het netwerkmarktaandeel van Mobistar bleef in 2013 geleidelijk aan groeien door de groei in het machine-to-machine- en het mvno-segment. Met aangesloten simkaarten op zijn netwerk in België, een stijging van 4,9 % ten opzichte van vorig jaar, positioneert Mobistar zichzelf naast de historische operator en heeft het een straatlengte voorsprong op de derde speler. In een kapitaalintensieve industrie zoals de telecom creëert dit schaalvoordelen, wat dan weer een snellere return on investments mogelijk maakt. In november 2013 kocht Mobistar een frequentieblok van 2x10 MHz in de 800 MHz-band voor een periode van 20 jaar. Mobistar kocht het lot met de meest veeleisende dekkingsverplichtingen en bevestigt hiermee zijn intentie om het beste 4g-netwerk van België uit te rollen. In november 2013 stelde Mobistar zijn 4g-netwerk open voor duizenden van zijn klanten in 30 steden en gemeenten in België, waardoor zij de voordelen van mobiele breedband met een zeer hoge snelheid kunnen ontdekken. Omdat Mobistar een onberispelijke werking van zijn 4g-diensten wil garanderen, stelt het zelf hoge normen voor het een 4g-stad als geopend verklaart. Mobistar geeft er de voorkeur aan eerst een homogene en kwalitatieve dekking te verzekeren voor het zijn 4g-netwerk in het hele land begint aan te prijzen. Mobistar optimaliseerde zijn transmissienetwerk en backhaul verder met hogesnelheidsverbindingen via het microgolf- of glasvezelnetwerk. Het Highway -project van Mobistar gaat goed vooruit. De bedoeling van het project is om de klantenervaring op het Mobistar-netwerk op de Belgische snelwegen te verbeteren. Overal in het land lokaliseert Mobistar aan de hand van uitgebreide drive tests zogenaamde mazen in zijn netwerk. Nadat die zwakke plekken gedetecteerd zijn, worden er passende maatregelen genomen om een consistente gebruikerservaring te verzekeren. Mobistar leverde extra inspanningen om persoonlijk en transparant te communiceren met al zijn klanten over de verbeteringen die het heeft uitgevoerd en die het momenteel nog uitvoert om hen een performant mobiel netwerk aan te bieden. Pionier in disruptieve convergentie: Nadat we eerder dit jaar 1/ International on Unlimited; 2/ Mobistar to Mobistar voice en 3/ Everywhere Multi (dezelfde databundel op meerdere toestellen delen) lanceerden, was Mobistar in 6

7 het vierde kwartaal van 2013 de eerste operator in België die een eigen Mobile Cloud-oplossing op de markt bracht. Dolfijn-klanten krijgen bij hun abonnement 500 MB opslagruimte voor Mobile Cloud, Panter-klanten 16 GB. Belangrijk: de klant kan via het mobiele netwerk gratis toegang krijgen tot de dienst Mobile Cloud (er wordt met andere woorden geen volume van de bundel gebruikt). Mobistar breidde zijn professionele portefeuille verder uit: Mobistar Matrix Solutions biedt een modulaire aanpak, op maat van de behoeften en situatie van zijn professionele klanten. De convergentie van vast en mobiel is een van de hoekstenen van het concept Mobistar Matrix Solutions. In het vierde kwartaal optimaliseerde Mobistar zijn aanbod met de lancering van de oplossing Mobile Device Management, speciaal voor bedrijven. In het vierde kwartaal begon Orange Communications Luxembourg sa, de dochteronderneming van Mobistar, commerciële druk uit te oefenen op de overeenkomst die het met kabelbedrijf Eltrona Telecom had gesloten. Het biedt zijn residentiële klanten convergente diensten aan, een combinatie van vaste en mobiele telefonie, toegang tot supersnel internet via vaste en mobiele breedband en een nieuw aanbod voor digitale tv. De eerste resultaten zijn zeer bemoedigend: bijna 30 % van de klanten zijn nieuwe klanten die nog nooit een mobiel abonnement bij Orange Communications Luxembourg hadden. De ervaring die bij het beheer van dit proces wordt opgedaan, komt goed van pas, zeker nu het dossier van de wholesale kabelregulering in België werd gepubliceerd. Als een gevolg hiervan bevestigt Mobistar zijn plannen om zijn tv- en breedbanddiensten naar het einde van 2014 toe opnieuw te lanceren in België. Beste klantervaring: In het vierde kwartaal opende Mobistar zijn eerste innovatieve concept store onder de nieuwe in de stad Luik. In de loop van 2014 zullen nog meer winkels geopend worden. De concept stores zijn 4 keer groter dan de huidige Mobistar Centers en ook het aanbod aan mobiele toestellen en diensten is uitgebreid. Mobistar introduceerde ook Lifestyle Zones in zijn winkels, waarbij elke zone een uniek doel heeft. De winkels hebben ook een nieuwe zone waar gratis workshops gegeven worden aan klanten die de geavanceerde functies op hun smartphone willen leren gebruiken. De klanten zullen er ook verschillende toestellen en applicaties live kunnen testen, hun smartphone laten herstellen en een afspraak maken om deskundig advies in te winnen. Al deze initiatieven helpen Mobistar in zijn ambitie om een digitale coach voor zijn klanten te worden. Mobistar deed extra inspanningen om alle contactpunten van het bedrijf (Mobistar Centers, call centers, online support en ook steeds meer CRM-kanalen op sociale media zoals Twitter en Facebook) in de customer journeys te integreren. Omdat er binnen de organisatie steeds meer belang aan innovatie wordt gehecht, bevordert Mobistar de interactie met zijn klanten en vraagt het hen om producten en diensten te testen vooraleer die commercieel gelanceerd worden. De bedoeling is om de functies te optimaliseren en ook de klantervaring te verbeteren: door de gebruiker een centrale rol te geven in de productontwikkeling maken we automatisch kwaliteitsproducten op maat van de behoeften van de klant. Nummer 1 op het vlak van efficiëntie: Meer dan een jaar na de lancering van het ACE-programma is men het er binnen Mobistar volledig mee eens dat een operationele transformatie niet alleen een noodzakelijk kwaad is, maar in feite een essentiële stap richting het Mobistar van morgen. Eind december 2013 registreerde Mobistar een totale bruto besparing van 62,9 miljoen euro, in het kader van het ACE1-programma dat in juli 2012 gestart werd. Daarmee bespaarde Mobistar 2,9 miljoen euro meer dan initieel vooropgesteld. De besparingen zijn voornamelijk te danken aan de netwerktransmissie optimalisatie, de invoering van e-billing oplossingen, de verhoogde focus op het voorkomen van oninbare vorderingen, het zuinigere energieverbruik en tot slot het algemeen streven naar een kostenefficiënt beheer. 7

8 Mobistar herbevestigt zijn engagement om zijn kostenstructuur dit jaar met 50 miljoen euro netto te verminderen, dankzij zijn efficiëntieprogramma ACE2 en de systematische verbetering van alle bedrijfsprocessen 5. De uitfasering van de dienst voor satelliet-tv werd al in september 2013 doorgevoerd. In het 4de kwartaal boekte het bedrijf vooral vooruitgang in de overgang naar eigen of gecontroleerde distributiekanalen met een vermindering van zijn verkoopkosten. Het initiatief dat Mobistar in dit domein startte, zou langzamerhand moeten beginnen zijn vruchten af te werpen, met als gevolg een meer kosteneffectieve en efficiënte distributie. Bovendien voerde Mobistar strikte maatregelen in om het proces voor de klantenrelaties te vergemakkelijken door de invoering van digitale oplossingen. Tot slot bereidde Mobistar ook de strategische stappen voor om het businessmodel voor de netwerk- en IT-activiteiten aan te passen, zodat het in de loop van 2014 kan beginnen met de implementatie ervan. Naar aanleiding van de talrijke procesvereenvoudigingen liet Mobistar 130 mensen gaan, waardoor het bedrijf het jaar afsloot met werknemers in België. Tijdens het vierde kwartaal verlieten de meeste mensen het bedrijf. De Employability Scan is een proces dat na een bepaalde tijd aan de werknemers van Mobistar aangeboden wordt om hen actief te ondersteunen in de zoektocht naar een nieuwe rol binnen de Mobistar-groep als hun vorige rol door een reorganisatie binnen de afdeling is verdwenen. Wanneer er geen overplaatsing mogelijk is, wordt de werknemer ontslagen wegens een reorganisatie en kan hij gebruik maken van een outplacementprogramma. 2. Commentaren op de financiële situatie 2.1 Geconsolideerde cijfers van de Mobistar-groep Geconsolideerde kerncijfers van de Mobistargroep Volledig jaar Volledig jaar Variatie Totaal aantal aangesloten simkaarten (Mobistar nv, Orange Communications Luxembourg sa en mvno s) ,7 % Geconsolideerde omzet (mio ) 1.461, ,5-11,5 % Omzet uit telefonie (mio ) 1.252, ,0-13,6 % Omzet uit de verkoop van mobiele telefoons (mio ) 208,4 200,5 +3,9 % Geherformuleerde EBITDA (6) (mio ) 335,7 499,0-32,7 % Geherformuleerde EBITDA-marge 26,8 % 34,4 % EBITDA (mio ) 317,1 494,1-35,8 % EBITDA-marge 25,3 % 34,1 % Geconsolideerde nettowinst (mio ) 87,4 185,7-52,9 % Nettowinst per gewoon aandeel (7) ( ) 1,46 3,09-52,9 % Netto investeringen (mio ) excl. 800 MHz-licentie 199,0 188,5 +5,6 % Netto investeringen/omzet uit telefonie 15,9 % 13,0 % Geherformuleerde vrije operationele kasstroom (8) (mio ) 136,7 310,5-56,0 % Vrije operationele kasstroom (mio ) 118,1 305,6-61,4 % Organische kasstroom (9) (mio ) excl. 800 MHz-licentie 60,9 133,2-54,3 % 5 Exclusief de impact van de nieuwe belastingwet op pylonen in Wallonië die tot 24 miljoen kan oplopen. 6 (Geherformuleerde) EBITDA: Earnings Before Interest, Taxation, Depreciation and Amortisation. 7 Gewogen gemiddelde nettowinst per aandeel (IFRS). 8 (Geherformuleerde) vrije kasstroom = EBITDA investeringen excl. 800 MHz-licentie. 9 Organische kasstroom = netto kasstroom gegenereerd door operationele activiteiten, verminderd met de aankoop van materiële en immateriële vaste activa en vermeerderd met de verkoop van materiële en immateriële vaste activa. 8

9 De consolidatiekring is sinds 31 december 2012 niet gewijzigd en omvat Mobistar nv (100 %), Mobistar Enterprise Services nv (100 %), Orange Communications Luxembourg sa (100 %) en IRISnet cvba (geconsolideerd volgens de vermogensmutatiemethode 28,16 %). 2.2 Geconsolideerde resultatenrekening Omzet Eind 2013 registreerde de Mobistar-groep een omzet uit telefonie van 1.252,9 miljoen euro, in vergelijking met 1.450,0 miljoen euro een jaar eerder, of een daling van 13,6 %. De negatieve trend die tijdens de eerste helft van het jaar merkbaar was, werd naar het einde van het jaar toe sterker door de bekendmaking van de effecten van de prijsaanpassingen en de afname van het aantal prepaid- en postpaidklanten. Groei werd gegenereerd door de omzet uit telefonie van het machine-to-machine- en het mvno-segment, die met respectievelijk 20,7 % en 59,6 % groeiden in De omzet uit telefonie van het vierde kwartaal van de Mobistar-groep bedroeg 290,2 miljoen euro, of een daling van 21,4 % ten opzichte van het vierde kwartaal van Rekening houdend met het tijdstip van de prijsaanpassingen zou het vierde kwartaal van 2013 het kwartaal moeten worden waarin de negatieve groei van omzet uit telefonie wordt omgebogen. In 2013 werd de omzet van de Mobistar-groep eens te meer negatief beïnvloed door de daling van de mtr-tarieven in januari 2013 en van de roamingtarieven in juli 2012 en juli De impact van die dalingen op de omzet uit telefonie van de Mobistar-groep bedroeg respectievelijk 33,7 miljoen euro en 23,4 miljoen euro, of in totaal 57,1 miljoen euro voor De impact in het vierde kwartaal bedroeg respectievelijk 8,8 miljoen euro en 3,6 miljoen euro. Zonder regelgevende impact zou de geconsolideerde omzet uit telefonie gedaald zijn met 9,7 % voor het volledige jaar 2013 en met 18,1 % voor het vierde kwartaal. Ook in 2013 steeg de verkoop van mobiele telefoons, voornamelijk dankzij het succes van de smartphones, van 200,5 miljoen euro in 2012 naar 208,4 miljoen euro in 2013, of een stijging van 3,9 %. Toch werd die groeicurve in de tweede helft van het jaar afgeremd. In het vierde kwartaal werd zelfs een daling van 17,8 % geregistreerd ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dat valt te verklaren door de latere lancering van de nieuwe iphone in België in vergelijking met het jaar daarvoor en de geleidelijke toename van het aantal gesubsidieerde aanbiedingen op de markt. De totale geconsolideerde omzet, die de omzet uit telefonie en de omzet uit de verkoop van mobiele telefoons omvat, bedroeg eind december ,3 miljoen euro, in vergelijking met 1.650,5 miljoen euro eind december Dit impliceert een daling van 11,5 % in een jaar tijd. Wanneer we de impact van de mtr- en roamingregulering zouden negeren, zou die daling beperkt zijn tot 8,0 %. De totale geconsolideerde omzet in het vierde kwartaal was 20,8 % lager in vergelijking met het vierde kwartaal van Resultaat van bedrijfsactiviteiten voor afschrijvingen en andere kosten De totale exploitatiekosten, exclusief afschrijvingen, bedroeg 1.144,2 miljoen euro op het einde van december 2013, tegenover 1.156,4 miljoen euro op het einde van december De directe kosten bedroegen 697,5 miljoen euro eind december 2013, tegenover 758,3 miljoen euro een jaar eerder, of een daling van 8,0 %. In het vierde kwartaal van 2013 was de daling van de directe kosten meer uitgesproken, met een daling van 18,9 % naar 184,8 miljoen euro in vergelijking met de 231,2 miljoen euro die in het vierde kwartaal van 2012 werd geregistreerd. De interconnectiekosten daalden door de impact van de regelgeving voor mtr en roaming en de daling van de interconnectiekosten voor de activiteiten van de DSL groothandelsactiviteiten. De kosten voor verkochte goederen en diensten van 2013 werden voornamelijk beïnvloed door de evolutie van de kosten voor verkochte mobiele telefoons. De stijging is in lijn met de omzetstijging. 9

10 De indirecte kosten bedroegen 446,7 miljoen euro op het einde van december 2013 in vergelijking met 398,1 miljoen euro op het einde van december 2012, of een stijging van 12,2 % in een jaar tijd. Die stijging kan grotendeels verklaard worden 1/ door de positieve impact op de cijfers van 2012 van de terugname van de voorziening met betrekking tot de compensatie inzake universele dienstverlening die in het tweede kwartaal van 2012 ingeboekt werd ten bedrage van 17,5 miljoen euro en een extra opbrengst van Irisnet van 9,8 miljoen euro die in het vierde kwartaal ingeboekt werd; 2/ door de negatieve impact op de cijfers van 2013 van de herstructureringskosten in het kader van de reorganisatie van de indirecte distributie van 8,8 miljoen euro en de hogere ontslagvergoedingen van 9,8 miljoen euro die in 2013 ingeboekt werden (t.o.v. 4,8 miljoen euro in 2012). De EBITDA van 2013 bedroeg 317,1 miljoen euro, vergeleken met een EBITDA van 494,1 miljoen euro een jaar eerder. De EBITDA-marge van de Mobistar-groep bedroeg eind ,3 % van de omzet uit telefonie, tegenover 34,1 % in De EBITDA voor 2013 bevat 9,8 miljoen euro aan ontslagvergoedingen (6,2 miljoen euro hoger dan die van 2012) en 8,8 miljoen euro aan herstructureringskosten in de context van de reorganisatie van de indirecte distributie. De geherformuleerde EBITDA wordt niet door de IFRS gedefinieerd als een element voor het meten van de financiële prestaties en kan dan ook niet vergeleken worden met gelijknamige indicatoren van andere bedrijven. De geherformuleerde EBITDA vertegenwoordigt bijkomende informatie en mag niet beschouwd worden als een vervanging voor de operationele inkomsten. Mobistar gebruikt deze presentatievorm om de vergelijking van de operationele prestaties te vergemakkelijken. De tabel hieronder toont de overschakeling van de EBITDA naar de geherformuleerde EBITDA. EBITDA herformuleringen Volledig jaar Volledig jaar Variatie (in mio ) Geherformuleerde EBITDA 335,7 499,0-32,7 % - Ontslagvergoedingen -9,8-4,8 - Andere reorganisatiekosten -8,8 EBITDA 317,1 494,1-35,8 % De Mobistar-groep sloot het jaar 2013 af met een geherformuleerde EBITDA van 335,7 miljoen euro, ofwel een daling van 32,7 % ten opzichte van dezelfde periode in De geherformuleerde EBITDA-marge van de Mobistar-groep bedroeg eind ,8 % van de omzet uit telefonie, tegenover 34,3 % in Het verschil met een jaar geleden werd beïnvloed door 2 positieve elementen opgenomen in het resultaat van 2012: de terugname van een voorziening inzake universele dienstverlening en de vrijgave van de in vorige jaren opgestapelde provisies voor Irisnet, van respectievelijk 17,5 en 9,8 miljoen euro. Op een vergelijkbare basis, zonder de impact van deze elementen, bedroeg de geherformuleerde EBITDA voor ,7 miljoen euro tegenover een geherformuleerde EBITDA voor 2013 van 335,7 miljoen euro, een daling van 28,8 % ten opzichte van het jaar daarvoor.de aanslepende onrust op regelgevend vlak bleef ook in 2013 doorwegen op de geherformuleerde EBITDA, met een negatieve impact van respectievelijk 14,7 en 17,1 miljoen euro als gevolg van de daling van zowel de mobiele terminatietarieven als de roamingtarieven. EBITDA excl. niet-recurrente kosten herformulering (in mio ) Volledig Volledig Variatie jaar 2013 jaar 2012 Geherformuleerde EBITDA zonder niet-recurrente kosten 335,7 471,7-28,8 % - Universele dienstverlening herziening +17,5 - Irisnet vrijgave van de in vorige jaren opgestapelde +9,8 provisies Geherformuleerde EBITDA 335,7 499,0-32,7 % 10

11 Afschrijvingen en andere kosten Op 31 december 2013 bedroegen de afschrijvingen 188,3 miljoen euro, of een daling van 13,3 % in vergelijking met dezelfde periode in De afschrijvingen van 2012 omvatten de impact van de herziening van de gebruiksduur van de activa als gevolg van de uitvoering van belangrijke projecten inzake de vernieuwing van IT-systemen en het mobiele netwerk, ofwel 14,0 miljoen euro meer voor 2012, en een versnelde afschrijving van 15,0 miljoen euro voor een verandering in het IT-factureringssysteem in het tweede semester van In 2013 werd geen verdere impact met betrekking tot het IT-systeem geregistreerd en was de impact met betrekking tot de vernieuwing van het netwerk marginaal. De beslissing met betrekking tot de opschorting van de verkoop van de vastelijndiensten voor de residentiële markt heeft de onderneming ertoe genoopt de afschrijvingsduur van de activa die verbonden zijn aan deze activiteiten te herzien. In het eerste semester van 2013 werd een negatieve impact van 0,8 miljoen euro geboekt. In het tweede semester van 2013 werd geen grote impact geregistreerd. Financiële resultaten De financiële uitgaven werden in 2013 beïnvloed door de rentevoet- en wisselkoersschommelingen (-2,5 miljoen euro) en door de bankkosten (-0,3 miljoen euro). Van de nieuwe kredietlijn van 120 miljoen euro die Mobistar in december 2013 veilig stelde, werd eind december reeds 100 miljoen euro opgenomen om de 800 MHz-licentie te betalen. De impact van deze aanvullende kredietfaciliteit op de financiële resultaten van 2013 was erg beperkt. Belastingen De belastingschuld bedroeg 33,4 miljoen euro in In december 2013 werd een positieve impact op het belastingjaar 2012 geregistreerd voor een bedrag van 6,2 miljoen euro om de belastingvermindering voor investeringen te registreren. In 2012 bedroeg de impact 7,0 miljoen euro. Omdat de belastbare basis in 2013 lager ligt dan in 2012, had de aanpassing een impact op de effectieve belastingdruk die in 2013 gunstiger is dan in Nettowinst Eind 2013 registreerde de Mobistar-groep een geconsolideerde nettowinst van 87,4 miljoen euro, of een daling van 52,9 % in vergelijking met de 185,7 miljoen euro die eind december 2012 werd opgetekend. De nettowinst per aandeel daalde met 52,9 % van 3,09 euro per aandeel op 31 december 2012 naar 1,46 euro per aandeel een jaar later. 2.3 Geconsolideerd overzicht van de financiële positie Het geconsolideerde overzicht van de financiële positie bedroeg 1.449,9 miljoen euro op 31 december 2013, in vergelijking met miljoen euro op het einde van het vorige boekjaar. De niet-courante activa, inclusief de uitgestelde belastingen, bedroegen eind december ,1 miljoen euro, in vergelijking met 1.045,8 miljoen euro op het einde van De aankoop van de 800 Mhz-licentie had een impact van 120,0 miljoen euro op de evolutie van de immateriële vaste activa tegenover die van een jaar geleden. De materiële vaste activa namen ook toe als gevolg van de continue investeringen in het netwerk van Mobistar. De courante activa daalden van 301,2 miljoen euro op het einde van 2012 naar 278,8 miljoen euro op het einde van december 2013, hoofdzakelijk wegens de daling van handels- en overige vorderingen die gegenereerd werd door de lagere omzetbasis. De niet-courante schulden zijn gestegen als gevolg van de stijging van de langetermijnleningen die het gevolg zijn van de financieringsbehoefte die verband houdt met de aankoop van de 800 MHz-licentie (van 383,7 miljoen euro eind 2012 naar 548,8 miljoen euro eind december 2013). 11

12 De courante schulden daalden van 524,7 miljoen euro op 31 december 2012 naar 493,0 miljoen euro op het einde van Die afname is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de afname van de te betalen belastingen (-27,1 miljoen euro voor de betaling van het resterende deel van de bedrijfsbelastingen van 2012) en van uitgestelde opbrengsten (-11,3 miljoen euro), wat gecompenseerd werd door een kleine stijging van de handelsschulden (7,5 miljoen euro). 2.4 Geconsolideerde kasstroom Eind december 2013 bedroeg de organische kasstroom van de Mobistar-groep -59,1 miljoen euro, tegenover 133,2 miljoen euro een jaar eerder. Hierin zit 120 miljoen vervat die betaald werd voor de licentie. In de loop van 2013 investeerde de Mobistar-groep 319,0 miljoen euro, waaronder 120,0 miljoen euro voor de aankoop van de 800 MHz-licentie, tegenover 188,5 miljoen euro een jaar eerder. Zonder deze licentiekosten bedroegen de investeringen 15,9 % van de omzet uit telefonie. De investeringen tijdens het boekjaar 2013 liggen in lijn met het investeringsprogramma , dat werd aangekondigd in februari. In het tweede semester van 2013 lag de nadruk op het voltooien van de vervanging van het 2g/3g-netwerk door een efficiëntere infrastructuur om de diepe dekking binnen de gebouwen te verbeteren, op het uitbreiden van de umts-capaciteit, op het verhogen van de snelheid van het mobiele datanetwerk, en tot slot op het oprichten van nieuwe sites om de klantenervaring op het gebied van mobiele en vaste telefonie te verbeteren. Naar het einde van het jaar toe versnelde Mobistar de uitbouw van zijn 4g-netwerk. Eind december 2013 bereikte de 3g/hsdpa-dekking van Mobistar 98,8 % van de bevolking. Het Mobistar-netwerk bestond eind december 2013 uit sites, waarvan er 753 gedeeld worden met andere operatoren. Mobistar bleef investeren in de verbetering van zijn netwerktransmissie, door de ingebruikname van extra microwaves en fiber. De daling van de organische kasstroom van 2013 in vergelijking met het volledige jaar 2012 is toe te schrijven aan een combinatie van verschillende factoren: - een daling van het aangepaste bedrijfsresultaat (-192,9 miljoen euro) als gevolg van de daling van de EBITDA; - wijzigingen in de behoefte aan werkkapitaal (53,3 miljoen euro), vooral als gevolg van de hogere kasinstroom gekoppeld aan de courante vorderingen, en de daling van de kasuitstroom gekoppeld aan de courante schulden; - een stijging van de investeringen in vaste activa (-130,5 miljoen euro) als gevolg van de stijging van de investeringen van het boekjaar, de aankoop van de 800 MHz-licentie en het verschil in de handelsschulden gekoppeld aan vaste activa (-22,2 miljoen euro); - een daling van de belastinglast (+98,4 miljoen euro) omdat enkel de voorafbetaling voor 2013 (24 miljoen euro) en de betaling van de belastingen van 2012 (32 miljoen euro) werden geboekt in 2013, terwijl Mobistar in 2012 de belastingen van 2010 én 2011 had moeten betalen (respectievelijk 51,0 en 54,0 miljoen euro) bovenop op de voorafbetaling van 2012 (50,0 miljoen euro). 12

13 3. Activiteiten van de Mobistar-groep per segment De activiteiten van de Mobistar-groep worden hieronder opgesplitst in functie van de verschillende segmenten en worden meer in detail besproken: 3.1 Activiteiten in België (Mobistar nv en MES nv) Financiële kerncijfers van Mobistar nv Volledig jaar 2013 Volledig jaar 2012 Variatie ARPU (10) ( /maand/actieve klant) 25,13 28,74-12,6 % Omzet uit telefonie (mio ) 1.211, ,3-13,4 % Waarvan Mobiel 1.067, ,0-13,9 % Waarvan Niet-mobiel 144,7 160,3-9,7 % Totale omzet (mio ) 1.422, ,3-11,4 % Directe winst 744,9 863,5-13,7 % Waarvan Mobiel 659,9 790,5-16,5 % Waarvan Niet-mobiel 85,0 73,0 +16,4 % EBITDA (mio ) 303,8 482,6-37,1 % Waarvan Mobiel 289,4 492,3-41,2 % Waarvan Niet-mobiel 14,4-9,7 n.v.t. Operationele kerncijfers Mobistar nv Volledig jaar 2013 Volledig jaar 2012 Variatie Totaal aantal aangesloten simkaarten ,9 % Totaal aantal actieve klanten (mobiele telefonie, IEW) ,6 % Totaal aantal actieve m2m-simkaarten ,3 % Totaal aantal mvno-klanten (mobiele telefonie, incl. full mvno) ,0 % Totaal aantal mobiel internet-klanten ,0 % Totaal aantal adsl-klanten ,4 % Totaal aantal digitale tv-klanten ,0 % Totaal aantal actieve lijnen voor vaste telefonie ,0 % In de context van een licht Europees economisch herstel, is er ook binnen de Belgische economie een glimp van een positieve economische groei te zien. Naar het einde van het jaar toe bleken de indicatoren over het economische sentiment positiever. Tezelfdertijd is evenwel de werkloosheid in België verder toegenomen en is het aantal wanbetalingen op een hoog niveau gebleven. Wat onze concurrentiekracht betreft, is het structurele marktonevenwicht tussen een extreem competitieve en open mobiele markt enerzijds en een duopolistische en gesloten vaste markt anderzijds, nog aanzienlijk verergerd in Het onvolledige regelgevende en politieke kader heeft geleid tot een steile daling van de prijzen voor mobiele telefonie, terwijl de prijzen voor vaste lijnen in het algemeen zijn gestegen. Mobiele activiteiten Marktoverzicht 10 Average Revenue per User, gemiddelde maandelijkse omzet per klant (voortschrijdend gemiddelde van de 12 voorgaande maanden), zonder mvno s en m2m-kaarten. 13

14 Het jaar 2013 vormde een keerpunt voor de mobiele telefoniemarkt in België, met 1/ een aanzienlijke toename van het wisselen tussen operatoren door de klanten, aangedreven door een intensiever concurrentieniveau, en 2/ een aanzienlijke neerwaartse herziening van de mobiele tarieven. Het wisselen tussen verschillende operatoren nam toe als gevolg van de inwerkingtreding van de nieuwe telecomwet in oktober Sinds die datum zien we een sterke groei in de hoeveelheid aanvragen voor nummeroverdracht. Deze trend werd enkel waargenomen op de mobiele markt, niet op de markt van de vastelijndiensten, hoewel de nieuwe wet geldt voor beide markten. Als gevolg van deze onrust op de mobiele markt zagen alle mobiele netwerkoperatoren, inclusief Mobistar, zich meermaals verplicht de prijzen van alle postpaid tariefplannen aan te passen om relevant en concurrerend te blijven op de markt. Behalve deze regelgevende context als belangrijkste oorzaak voor de verstoring op de mobiele markt, heeft ook de komst van vaste netwerkoperatoren als mobiele serviceproviders zeker een rol gespeeld. Op een positieve noot was 2013 het jaar waarin het mobiele dataverkeer een hoge vlucht nam. Vandaag bevindt het gebruik van mobiel breedbandinternet met hoge snelheid zich op een kritiek kantelpunt. De snelle uitbreiding van de mobiele breedbandservice en de opkomst van iconische smartphones en andere verbonden toestellen hebben samen een ongezien hoge vraag naar mobiele data gecreëerd bij de Belgische consumenten. De opkomst in mobiel dataverkeer in België werd aangewakkerd door een aantal factoren. Historisch heeft België steeds achterop gehinkt op het gebied van de smartphonepenetratie, doordat het tot 2009 door de wet verboden was om toestellen bij het afsluiten van een contract te subsidiëren. Ook daarna bleven de mobiele netwerkoperatoren niet happig om koppelverkoop op de Belgische markt te introduceren, en de operatoren kozen voor een meer tactische benadering van deze praktijken. Hierdoor zijn de meeste Belgische consumenten het gewend hun eigen smartphone te kopen. In 2013 begonnen de cijfers van de smartphoneverkoop in België eindelijk sneller toe te nemen. Deze toestellen dreven op hun beurt het mobiele dataverbruik aan. De consumptie van rich media en video steeg aanzienlijk in Deze vereisen opmerkelijk meer bandbreedte en verbruiken meer capaciteit dan gewone of de traditionele messaging services die louter uit tekst bestaan. Een andere belangrijke reden voor de proliferatie van mobiele breedband is de sterke verbetering van het mobiele netwerk dankzij de voortdurende investeringen om de dekking, de betrouwbaarheid van de services en de snelheid te verbeteren. Financieel overzicht De totale ARPU (gemiddelde opbrengst per klant per maand) is in 2013 enorm gedaald, van 28,74 euro/maand/klant eind 2012 naar 25,13 euro/maand/klant een jaar later, als gevolg van de zware prijsherziening op de Belgische mobiele markt na de opschudding die veroorzaakt werd door de nieuwe telecomwet. In 2012 en 2013 evolueerde Mobistar naar een geïntegreerd productaanbod waarbij bellen, sms en en mobiel dataverbruik allemaal in de bundel opgenomen zijn. Het meest opvallende gevolg van deze prijsherziening was de aanzienlijke daling van binnenlandse buiten-bundelinkomsten, voornamelijk voor bellen. De bundels werden immers verrijkt met meer content, waardoor er minder buiten de bundel verbruikt werd. Tegen het einde van het jaar was het buiten-bundelgedeelte van de ARPU al aanzienlijk gedaald. Nu de prijzen stilaan tot rust komen, biedt het buiten-bundelgedeelte van de ARPU een veel gezonder startpunt voor de toekomst. Behalve als gevolg van de prijsherziening, daalde de ARPU ook door de impact van de wetgeving (daling van de mobiele terminatievergoedingen en van de roamingtarieven). De omzet uit mobiele telefonie in België daalde over het volledige jaar 2013 en het vierde kwartaal van 2013 respectievelijk met 13,9 % en 21,3 %. Deze daling van de omzet was vooral te wijten aan de algemene marktprijsherziening, zoals hierboven uiteengezet, bovenop de daling in de prepaid- en postpaidklantenbasis ( jaar op jaar in 2013). Het klantenverlies in de tweede helft van het jaar kan grotendeels verklaard worden door de ontwikkeling van convergente bundels en door de indirecte verschuivingen in de distributie als gevolg van de telecomwet. De zwakke commerciële prestaties van Euphony en The Phone House (dat sinds de overname nauwer geïntegreerd wordt door Belgacom), twee van de indirecte distributiepartners van Mobistar in het verleden, konden in 2013 niet volledig opgevangen 14

15 worden. Het positieve effect van de transformatie van Mobistar s kerndistributie begon pas aan het einde van het jaar positieve resultaten te vertonen in het B2C-segment. Het aandeel van mobiele data sms en geavanceerde mobiele data in de omzet uit mobiele telefonie in België voor het volledige jaar 2013 bedroeg 47,7 %, terwijl de geavanceerde mobiele data 17,5 % vertegenwoordigde. Deze laatste steeg met 16,6 % jaar op jaar. Het relatieve belang van mobiele data binnen het postpaidsegment stijgt snel. We merken een voorlopig nog bescheiden - toename van de inkomsten uit mobiele dataroaming nu de roamingtarieven in Europa stilaan dalen tot een niveau waarbij de klanten van Mobistar zich comfortabel genoeg voelen om hun smartphone ook in het buitenland te gebruiken. Het gebruik van mobiele data in het prepaidsegment blijft eerder beperkt, en vooral mobiele dataroaming is zo goed als onbestaande in dit segment. De inkomsten uit machine-to-machinediensten stegen met 20,7 % tot 19,3 miljoen euro in 2013, van 16,0 miljoen euro in De inkomsten uit mvno-activiteiten stegen met 59,6 %, van 39,2 miljoen euro in 2012 tot 62,3 miljoen euro in In beide gevallen werd de aanzienlijke stijging in de inkomsten aangedreven door een belangrijke stijging in de respectievelijke klantenbasissen, nl en De bruto winstmarge, als een percentage van de omzet uit mobiele telefonie in België, daalde met 191 basispunten in 2013, en sloot af op 61,8 %, tegenover 63,8 % in De directe winst bedroeg in ,6 miljoen euro minder dan in het voorgaande jaar, en daalde van 790,5 miljoen euro in 2012 tot 659,9 miljoen in Dit kan grotendeels verklaard worden door de lagere omzet uit telefonie. De EBITDA van de mobiele activiteit in België bedroeg 289,4 miljoen euro eind december 2013, en kwam van 492,3 miljoen euro eind december 2012, goed voor een daling van 202,9 miljoen euro over de loop van Ook hier woog de negatieve impact van de regelgevende beslissingen zwaar op de winsten, maar de erosie van de winsten uit de kernactiviteiten als gevolg van de massale prijsherziening op de Belgische mobiele markt was de belangrijkste drijfveer voor deze daling. Bovenop deze elementen is er het grote verschil in de eenmalige elementen, waardoor de vergelijking met 2012 negatief uitdraait voor De EBITDA-marge van de mobiele activiteit in België daalde naar 27,1 % in 2013, tegenover 39,7 % in Overzicht van de activiteiten Productaanbod Het DNA van de waardepropositie van Mobistar aan de mobiele klant blijft geconcentreerd op een aantal sleutelprincipes: 1/ Een duidelijke en gesegmenteerde productportefeuille garanderen; 2/ Geen discriminatie tussen nieuwe en oude klanten; 3/ Geen langdurig engagement. Mobistar wil een duurzame relatie opbouwen met zijn klanten; en 4/ Mobistar garandeert concurrentiële prijzen. Na de opmerkelijke prijsherziening in het tweede kwartaal van 2013 verbeterde Mobistar in de loop van november zijn productportefeuille nog meer, met een duidelijke focus op segmentatie en met een potentiële bijverkoop van grotere databundels. De Kangoeroe-tariefplannen zijn geschikt voor mensen die geen mobiele data in hun bundel willen, en er dus ook niet voor willen betalen. Mensen die wél graag mobiele data willen, kunnen kiezen voor het basisniveau van de Dolfijn-serie of de overvloed van de Panter-serie. Na de lancering van International on Unlimited, Mobistar to Mobistar Voice en Everywhere Multi (om dezelfde databundel te verdelen over verschillende toestellen), lanceerde Mobistar in november een Mobile Cloud-oplossing om zich te onderscheiden van zijn concurrenten. Dolfijn-klanten krijgen 500 MB opslagruimte voor Mobile Cloud gratis, terwijl de Panter-klanten over 16 GB gratis ruimte beschikken. De toegang tot de Mobile Cloud-service via het mobiele netwerk is gratis (d.w.z. het verbruikt geen volume uit de bundel). Daarnaast schafte Mobistar de optie Promo For Life af (dit was een korting van 20 % wanneer men zich engageerde voor zes maanden), en integreerde deze 20 % korting automatisch in al zijn tariefplannen. In de praktijk profiteerde een groot deel van de Mobistar-klanten al van deze Promo For Life. Door deze stap vereenvoudigde Mobistar zijn portefeuille nog verder. 15

16 In de loop van het vierde kwartaal opende Mobistar zijn 4g-netwerk voor zowel de residentiële als de professionele klanten. Residentiële klanten die een abonnement hebben waarin mobiele data vervat zit (Dolfijn of Panter), of die de Internet Everywhere-formule gebruiken, hebben een extra 4g-surfvolume ontvangen bovenop hun gewone abonnement, om de 4g-technologie uit te proberen als ze een 4gcompatibel toestel gebruiken (smartphone of tablet). In de eerste helft van 2014 zal Mobistar ten minste 40 steden en gemeenten toevoegen aan zijn 4g-netwerk. Tegen 2015 wil Mobistar dezelfde 4g-dekking bieden als de 2g-dekking vandaag. Eind december 2013 stond de teller op één miljoen tariefwijzigingen over de voorbije 12 maanden. Mobistar blijft intussen zijn gepersonaliseerde tariefaanbevelingen aanbieden, wat in de meeste gevallen resulteert in een voordeligere oplossing voor de klant. Voor de meeste tariefwijzigingen kwam de aanzet van Mobistar zelf en niet van de klant, ofwel door de proactieve migratie van de My-customer of door middel van de dienst Personal Check-up. Dit onderstreept de proactieve aanpak en het engagement van Mobistar naar zijn klanten toe, om ervoor te zorgen dat alle klanten het tariefplan hebben dat het beste past bij hun gebruik. Dankzij deze initiatieven heeft 89,4 % van de residentiële postpaidklanten gekozen voor een dieren -tariefplan. De overige postpaidklanten die geen dierentariefplan hebben, zijn vooral klanten die een zeer laag basistariefplan hebben, voor wie een overschakeling naar een dierentarief zou resulteren in een tariefplan met meer content tegen een hogere prijs. Een voorbeeld van een dergelijk tariefplan is het Mobistar BestDeal-tariefplan van 5 euro. Dit tariefplan upgraden naar een dierentariefplan zou resulteren in een migratie naar Kangoeroe 8, van 8 euro. In het licht van de vooruitgang die Mobistar al heeft bereikt in het verlagen van de tarieven voor zijn klanten, beloofde het dan ook op 23 december zijn volledige meewerking aan en instemming met het ontwerpbesluit dat werd opgesteld door de minister van Economie. Mobistar engageerde zich ertoe ervoor te zorgen dat 90 % van alle residentiële postpaidklanten die nog een tariefplan gebruikten van voor 1 januari 2012 (op basis van de situatie op 1 september 2013), zullen worden overgeschakeld naar een gunstiger tariefplan. Dit doel moet door alle ondertekenaars bereikt worden voor 30 september Klantenevolutie Het marktaandeel van het netwerk van Mobistar bleef in 2013 geleidelijk stijgen als gevolg van de groei in zijn eigen machine-to-machine-activiteit, maar ook dankzij de groei van zijn mvno-partners. Eind 2013 telde Mobistar (Mobistar nv + mvno) in totaal simkaarten aangesloten op zijn netwerk, tegenover een jaar eerder, ofwel een stijging van 4,9 % jaar op jaar. Het aantal actieve klanten voor mobiele telefonie (incl. IEW) van Mobistar daalde van vorig jaar naar dit jaar, een daling dus van 7,6 % jaar op jaar. De grootste reden voor deze daling ligt in de afname van het aantal prepaidklanten (-13,3 % jaar op jaar), wat een weerspiegeling is van de algemene daling in het Belgische prepaidmarktsegment. Ook in het vierde kwartaal van 2013 bleef het aantal prepaidklanten dalen. In tegenstelling tot 2012, toen het aantal postpaidklanten licht steeg, zag Mobistar in 2013 ook een daling in het aantal postpaidklanten (-5,0 % jaar op jaar). De daling van het aantal postpaidklanten is het resultaat van 1/ de nieuwe wetgeving die van kracht werd in oktober 2012 en die klanten de mogelijkheid biedt om na zes maanden gratis te veranderen van operator, waardoor de concurrentie is gestegen; 2/ de toegenomen concurrentie van convergente spelers op de residentiële markt, vooral van Telenet dat zichzelf als de vierde operator in België heeft gevestigd; 3/ de toegenomen concurrentie in het postpaid, low-end enterprise (SOHO) marktsegment en 4/ de daling in het aantal mobiele breedbandkaarten doordat de alomtegenwoordigheid van de moderne smartphones de behoefte aan tweede simkaarten heeft verminderd. Behalve de hierboven aangehaalde argumenten werden de commerciële prestaties ook beïnvloed door de wijzigingen in de distributiemix van Mobistar zelf. De transformatie van de distributie van Mobistar wordt in detail besproken in het volgende hoofdstuk. Eind 2013 telde Mobistar actieve simkaarten voor machine-to-machine -toepassingen (m2m), een stijging van 34,3 % ten opzichte van de actieve kaarten aan het einde van Mobistar wordt in België echt beschouwd als dé telecommunicatieleider in de Belgische m2m-waardeketen. Het evenement M2M & Connected Devices, dat al voor de 8ste keer mede georganiseerd werd door 16

17 Mobistar, was een groot succes. Het evenement bracht meer dan 500 app-providers, hardwareleveranciers, durfkapitaalverstrekkers, mensen van de gespecialiseerde pers, consultants, beroepsorganisaties en klanten met een interesse voor m2m en Connected Devices samen. Om zijn leiderspositie te behouden, heeft Mobistar een team louter voor m2m-activiteiten opgericht, dat zorg draagt voor alle marketingcommunicatie, productmarketing, verkoopondersteuning, platformondersteuning en partnerschapsbeheer. Dit is nodig om de unieke aspecten van het m2m-ecosysteem, zoals een lange verkoopcyclus, intensieve verkoopinspanningen en een oplossingsgerichte verkoopstrategie, het beste te kunnen aanpakken. Het feit dat Mobistar lang geleden hierin de pionier was, werpt nu extreem positieve vruchten af. Het mvno-partnerprogramma van Mobistar is gebaseerd op overeenkomsten met partners die strategisch op dezelfde lijn liggen. Deze partners beschikken ofwel over een differentiërende factor doordat ze diensten met een meerwaarde aanbieden, ofwel zijn ze in staat een lagere kostenstructuur aan te houden op het gebied van klantenwerving en klantenbehoud of op het gebied van de dienstverleningskosten. Eind 2013 had Mobistar nv mvno-klanten, vergeleken met mvno-klanten eind 2012, een stijging dus van 36,0 % op één jaar. Transformatie van de distributie In de loop van 2013 heeft Mobistar zijn distributiestrategie grondig herzien en een sterke fundering gelegd voor de toekomst. Deze strategieherziening werd ingezet in antwoord op de kortere contractduur die werd opgelegd door de nieuwe telecomwet van oktober In 2013 bouwde Mobistar verder aan de ontwikkeling van de fundamenten: Mobistar creëerde de bouwblokken van zijn online aanwezigheid door de lancering van een nieuwe B2C- & B2B-website, de versterking van zijn aanwezigheid op de sociale media en door ervoor te zorgen dat de back-end robuust is; Mobistar versterkte zijn IT-voetafdruk nog verder om de (potentiële) klant via verschillende kanalen aan te spreken. Het is de bedoeling de klant aan te spreken met één tone of voice op alle klantencontactpunten, ongeacht of de klant zelf een winkel binnenstapt, online surft of telefonisch contact zoekt, en ongeacht of het gaat of een direct, een indirect of een exclusief contactpunt; Mobistar lanceerde in Luik zijn eerste innoverende om te beantwoorden aan de nieuwe trends op de markt. In de loop van 2014 staan er nog meer openingen gepland. De conceptstores zijn vier keer groter dan de huidige Mobistar Centers, en bieden een uitgebreide portefeuille van mobiele toestellen en diensten. Mobistar ontwikkelde deze nieuwe conceptstores als een manier om het verhaal van mobiele data met hoge snelheid tot leven te laten komen. In de nieuwe winkels zullen er duidelijke Lifestyle Zones gecreëerd worden, elk gewijd aan een uniek doel. De winkel bevat ook een ruimte voor gratis workshops, waar klanten de geavanceerde functies van hun smartphone kunnen leren gebruiken. De klanten zullen ook een ruime waaier van toestellen en apps live kunnen testen, hun smartphone laten herstellen of een afspraak maken voor professioneel advies. Bovendien zal de onderneming zijn online systeem integreren met zijn retailsysteem om de klantenervaring nog verder te verbeteren. Mobistar startte een rationalisatieoefening van zijn rechtstreekse distributievoetafdruk, met de ambitie om 30 winkels te sluiten voor eind 2015 en de relatie met alle distributiekanalen te verstrakken. De transformatie van de distributiestrategie van Mobistar en de wijzigingen in de kanalenmix moeten gezien worden als een evolutie, maar het is nu al duidelijk dat Mobistar in 2013 een sterke fundering heeft gelegd voor de toekomst. Vaste en convergente activiteiten Marktoverzicht 17

18 Vanwege de gebrekkige marktstructuur ontbrak er ook in 2013 echte concurrentie op de markt van de vaste telefonie en die van het internet. De bestaande spelers richtten zich voornamelijk op hun product, in plaats van op prijsconcurrentie. Het gebrek aan echte concurrentie resulteerde in een verdere concentratie van het marktaandeel in handen van de historische monopoliehouder en de kabeloperatoren, waardoor ze in staat waren hogere prijzen af te dwingen bij de klanten voor vaste telefonie en internet. Daarbovenop gebruiken convergente operatoren kruissubsidiëring van hun mobiele diensten door in te zetten op hun pakketten, waar de inertie van de abonnees ruimte creëert voor jaarlijkse prijsverhogingen. Financieel overzicht De niet-mobiele inkomsten in België daalden met 9,7 % in het volledige jaar 2013 en met 20,4 % in het vierde kwartaal van 2013, voornamelijk als gevolg van de lagere inkomsten uit de groothandelsdiensten, en in mindere mate als gevolg van de lagere inkomsten uit residentiële vaste telefonie. De resterende nietmobiele inkomsten, voornamelijk in de perimeter van de Mobistar B2B-activiteiten, bleven vrij stabiel. De directe winst uit de niet-mobiele activiteit in België registreerde eind 2013 een stijging van 16,4 %, tot 85,0 miljoen euro, tegenover 73,0 miljoen euro eind De bruto winstmarge, als een percentage van de niet-mobiele inkomsten, verbeterde van 45,5 % in 2012 naar 58,7 % een jaar later, voornamelijk dankzij de gunstiger productmix. Deze vooruitgang is bijna exclusief te danken aan een daling in de interconnectiekosten, zowel als gevolg van de lagere mobiele terminatietarieven en de lagere leased line - kosten gerelateerd aan de groothandelsdiensten. Eind 2013 sloot de EBITDA van de niet-mobiele activiteit in België af op 14,4 miljoen euro, tegenover -9,7 miljoen euro in Naast de verbetering van de directe winst was deze vooruitgang voornamelijk gekoppeld aan de opschorting van de commercialisatie van het tv- en breedbandproduct, waardoor de EBITDA verbeterde als gevolg van de lagere interconnectiekosten, de lagere aflossingskosten, de lagere kosten voor klantenondersteuning en de lagere marketingkosten. Overzicht van de activiteiten In mei 2013 kondigde Mobistar aan dat de commercialisering van zijn residentiële vaste portefeuille (digitale satelliet-tv, adsl-breedbandinternet, vaste telefonie) zou worden stopgezet, aangezien dit een verlieslatende activiteit was. In september 2013 schakelde Mobistar zijn diensten voor digitale satelliet-tv uit. Tegelijk was Mobistar de drijvende kracht achter het regelgevingsproject voor de openstelling van de kabel in België. Mobistar kan met gedeeltelijke tevredenheid terugkijken op de mijlpaal die bereikt werd in december 2013: de officiële goedkeuring van de openstelling van de Belgische kabelnetwerken in alle drie de gewesten, voor breedband- en analoge/digitale tv-diensten voor groothandel. De kabelregulering bevindt zich nu in de uitvoeringsfase. Dit regelgevende kader is het gevolg van een complex proces waarin meerdere regulatoren en kabeloperatoren zijn betrokken, en moet beschouwd worden als een eerste stap in een strategisch langetermijnproces om de tv- en breedbandmarkt in België in de komende jaren meer dynamisch te maken. Om dit te realiseren rekent Mobistar erop dat de regulatoren ervoor zullen zorgen dat de voorwaarden mettertijd aan de eisen van de Europese Commissie zullen voldoen, met name dat het voor een efficiënte alternatieve operator mogelijk moet zijn om de markt op een winstgevende manier te betreden. Mobistar stelt ook vast dat de CRC-beslissing de retail-minusberekening voor nietgereguleerde diensten (VooFoot en vaste telefonie) heeft aangepast en dat zij verdere correcties voor andere soortgelijke diensten in de toekomst zal toepassen. Eind 2013 stuurde Mobistar de formele intentieverklaringen naar Telenet, Brutélé en Tecteo, en betaalde het de opgelegde bedragen. In de komende maanden zal Mobistar zijn 'go to market -inspanningen voortzetten, om zijn relevantie als een convergente operator voor residentiële pakketten te herbevestigen tegen eind Aangezien dit een markt is waarin Mobistar de rol van uitdager speelt, en geen hele erfenis hoeft mee te dragen, heeft de onderneming hier een unieke gelegenheid om innoverende producten en diensten aan te bieden, door voort te bouwen op zijn 'mobiele' reputatie die een breed publiek zal aanspreken, tegen zeer concurrerende tarieven. 18

19 Eind december 2013 telde Mobistar nv adsl-klanten ten opzichte van adsl-klanten een jaar eerder, of een daling van 34,4 %. Het aantal actieve lijnen voor vaste telefonie van Mobistar nv daalde met 14,0 %, van actieve lijnen eind 2012 naar actieve lijnen eind Tegen het einde van 2013 werd de klantenbasis voor digitale satelliet-tv van Mobistar nv volledig uitgefaseerd. 3.2 Activiteiten in Luxemburg (Orange Communications Luxembourg sa) Volledig jaar 2013 Volledig jaar 2012 Financiële kerncijfers van Orange Variatie Communications Luxembourg sa Omzet uit telefonie (mio ) 65,3 65,5-0,3 % Totale omzet (mio ) 75,6 75,5 +0,1 % Directe winst (mio ) 34,9 35,3-1,2 % EBITDA (mio ) 13,2 11,5 +15,1 % EBITDA-marge 20,3 % 17,6 % Operationele kerncijfers van Orange Communications Luxembourg sa Volledig jaar 2013 Volledig jaar 2012 Variatie Totaal aantal actieve klanten (mobiele telefonie) (11) ,4 % ARPU (12) ( /maand/actieve klant) 50,15 51,88-3,3 % Marktoverzicht Ook in Luxemburg was de concurrentie sterk op de markt voor mobiele telefonie. Orange Communications Luxembourg nam de derde plaats in wat marktaandeel van de mobiele markt betreft. Na overleg publiceerde de Luxemburgse regulator in de eerste dagen van 2014, onder druk van de Europese Commissie, zijn beslissing dat de mtr-tarieven eind januari 2014 in één klap tijdelijk zullen dalen naar 0,98 eurocent. Na de opstelling van een puur LRIC-kostenmodel zullen de kosten verder worden aangepast in het tweede semester van Orange Communications Luxembourg evalueert momenteel of het die beslissing wil aanvechten, zodat deze wordt opgeschort of geannuleerd. De vaste markt in Luxemburg is, net zoals de Belgische, een gesloten markt met een historisch beperkte concurrentie tussen de vroegere monopoliehouder en de plaatselijke kabeloperatoren. Financieel overzicht Eind 2013 noteerde Orange Communications Luxembourg sa een omzet uit telefonie van 65,3 miljoen euro, ten opzichte van 65,5 miljoen euro een jaar eerder, een daling dus van 0,3 %. De totale omzet eind 2013 bedroeg 75,6 miljoen euro, een stijging van 0,1 % ten opzichte van 75,5 miljoen euro eind Zonder de impact van de regelgeving in verband met de roamingtarieven, 0,75 miljoen euro, zou de totale omzet 76,4 miljoen euro bedragen, een stijging met 1,1 %. De directe winst sloot af op 34,9 miljoen euro eind december 2013, tegenover 35,3 miljoen euro eind De bruto winstmarge, als een percentage van de omzet uit mobiele telefonie van Orange Communications Luxembourg, daalde met 0,47 basispunten in 2013, en resulteerde in een marge van 53,4 % tegenover 53,9 % in De EBITDA van Orange Communications Luxembourg sa bedroeg 13,2 miljoen euro eind 2013, ten opzichte van 11,5 miljoen euro een jaar eerder. De EBITDA-marge verbeterde van 17,6 % in 2012 tot 20,3 % in Dit positieve resultaat werd gerealiseerd ondanks de opstartkosten voor de lancering van zijn nieuwe convergente aanbod, na de afsluiting van de overeenkomst met kabelbedrijf Eltrona Telecom. 11 Het aantal actieve klanten omvat niet langer de machine-to-machine -kaarten. 12 Average Revenue per User, gemiddelde maandelijkse omzet per klant (voortschrijdend gemiddelde van de vorige 12 maanden), zonder mvno s en m2m-kaarten. 19

20 Overzicht van de activiteiten Eind december 2013 telde Orange Communications Luxembourg sa in totaal actieve klanten voor mobiele telefonie, een daling met 3,4 % ten opzichte van de actieve klanten een jaar eerder. Vergeleken met het zwakkere derde kwartaal, herstelde de klantenbasis zich licht in het vierde kwartaal. Vooral de residentiële postpaidklantenbasis zette een stevige prestatie neer aan het einde van het jaar, aangedreven door het commerciële succes van de verbeterde tariefplannen, die nu allemaal internationaal bellen, roaming en zelfs 4g voor de duurdere versie, bevatten. Eind 2013 bedroeg de ARPU 50,15 euro per maand per actieve klant, vergeleken met 51,88 euro in dezelfde periode een jaar eerder. De daling in de ARPU kan grotendeels verklaard worden door de lagere roaminginkomsten als gevolg van de lancering van Hello Europe (dat roaminggesprekken en sms en toelaat binnen de abonnementen) en de introductie van een enkel sim -aanbod op de Luxemburgse markt. Het bedrijfssegment, dat in de eerste zes maanden van 2013 leed onder een hoog klantenverloop, stabiliseerde zich weer in de tweede helft van het jaar, dankzij de vernieuwing van enkele grote overeenkomsten met bedrijven zoals Arcelor-Mittal, en de distributie van een smartpro -aanbod in de 18 Orange shops. Sinds oktober 2013 biedt Orange Communications Luxembourg zijn klanten 4g aan binnen bepaalde tariefplannen. 4g is inbegrepen in de pakketten Hello Europe Flat Surf en Hello Europe All Inclusive. Klanten kunnen 4g ook activeren met andere pakketten. 4g is ook beschikbaar met de pakketten van Internet Everywhere, waardoor de klanten het 4g-netwerk van Orange kunnen gebruiken op hun laptop of tablet. De onderneming versnelde ook de uitrol van zijn 4g-netwerk, en streeft naar een dekking van 90 % van de bevolking tegen begin In november 2013 begon Orange Communications Luxembourg commercieel in te zetten op de overeenkomst die het tekende met kabelbedrijf Eltrona Telecom, om zijn klanten convergente diensten aan te bieden waarin mobiele en vaste telefonie, breedbandinternettoegang via mobiel en kabel, en een volledig nieuw televisieaanbod gecombineerd worden. De eerste resultaten zijn erg bemoedigend: bijna 30 % van de klanten die kozen voor dit vierdelige aanbod zijn nieuwe klanten die voordien geen mobiel abonnement hadden bij Orange Communications Luxembourg. 4. Financiële instrumenten, doelstelling en beleid met betrekking tot het beheer van de financiële risico s Er is geen enkele verandering opgetreden in vergelijking met de informatie opgenomen in het jaarverslag 2012 (p.77). 5. Geschillen De informatie betreffende de geschillen opgenomen in het jaarverslag 2012 en in de kwartaalverslagen van 2013 werd als volgt gewijzigd: Antennes: Het Hof van Cassatie heeft in haar arresten van 30 maart 2012 de interpretatie door het Grondwettelijk Hof aangaande artikel 98 van de wet van 21 maart 1991 bevestigd. De vordering van de op de rol geplaatste heffingen, verhoogd met de wettelijke moratoire interesten, bedraagt 67,1 miljoen euro en maakt het voorwerp uit van een waardevermindering voor het totale bedrag waarvan 9,7 miljoen euro ten laste valt van het boekjaar Sociale tarieven: De procedures voor de Raad van State tegen de Koninklijke Besluiten die de databank voor sociale tarieven organiseren lopen door. Alle partijen hebben hun memorie van antwoord neergelegd. De datum voor de pleidooien is nog niet bepaald. Betreffende het beroep tegen de wet van 10 juli 2012, werden pleidooien gehouden in november 2013 voor het Grondwettelijk Hof, dat vervolgens besloot prejudiciële vragen te stellen aan het Europees Hof van Justitie. 20