VOORWOORD. stichting mommerskwartier 3

Transcriptie

1 Bedrijfsplan 2011

2 VOORWOORD Cultuur is het cement van onze samenleving, cultuur geeft onze samenleving kleur. Wij leveren met de instellingen van Stichting Mommerskwartier: Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg hieraan graag een bijdrage. Tegelijkertijd realiseren we ons dat dit een forse opgave is voor 2011 en de jaren daarna. Wat lange tijd vanzelfsprekend was, staat nu ter discussie. De overheid zal haar rol beperken. Samen met andere culturele instellingen van de stad Tilburg wordt onderzocht hoe door samenwerking subsidie zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet. Na het vertrek van directeur Ton Wagemakers wordt voor de Stichting een interimperiode ingelast. We beraden ons op de inhoudelijke verbinding tussen de instellingen en of er eventueel andere partners voor de onderdelen moeten worden gezocht. Dit heeft mogelijk consequenties voor de organisatiestructuur. Joop Kanen, de huidige voorzitter van de Raad van Toezicht is gevraagd om de rol van interim directeur op zich te nemen. Hij treedt tijdens deze periode tijdelijk terug als voorzitter van de raad van toezicht. Voor de interim periode wordt de huidige directiesecretaris, Jeannette Bertels, tweede adjunct directeur. Zij zal de hoofden van de instellingen aansturen. Ook in de interim-periode blijven de personeelskosten van directie binnen de daarvoor beschikbare budgetten. Er wordt gezocht naar een (artistiek) directeur voor het Textielmuseum. worden aangepast zodat meer recht wordt gedaan aan digitale aanvragen, die veruit in de meerderheid zijn, te behandelen. Het Stadsmuseum vervult steeds meer een expertise rol voor het cultureel erfgoed. Belangrijke projecten voor 2011 zijn het opstellen van de lijst van immaterieel erfgoed van de gemeente Tilburg en educatie rond een bijzonder archiefstuk, de kaart van Zijnen. Goede cultuur en bijzondere iconen van het cultureel erfgoed zijn essentieel voor het menselijk bestaan. Ze verhogen ons bewustzijn, onze gevoeligheid en verwondering, ze herinneren ons aan dat wat groter is dan wij zelf. Maar ach, George Braque zei het al: al wat in de kunst belangrijk is, ligt voorbij de woorden. Goed dus dat u dit bedrijfsplan leest, nog beter is het om vooral zelf te kijken of de virtuele beleving aan te gaan in Textielmuseum, Archief en Stadsmuseum. Stichting en instellingen zullen hoe dan ook hun slagkracht behouden en ondernemerschap tonen. We blijven in nauw contact met onze stakeholders. De belangstelling voor design is groot, in het Textielmuseum geven we de aanzet tot een permanente tentoonstelling over textieldesign. In het TextielLab stellen we kunstenaars en ontwerpers in de gelegenheid te excelleren en stimuleren we jong talent dat nog niet bij een breed publiek bekend is. Dit heeft een duidelijk educatieve functie voor de bezoekers. We zoeken samenwerking met de textielindustrie in binnen- en buitenland. Het Archief loopt voorop in digitalisering. We werken er hard aan om onze positie in de voorhoede te behouden. Dit heeft onder andere tot gevolg dat de openingstijden voor vrije inloop stichting mommerskwartier 3

3 STICHTING MOMMERSKWARTIER CULTUUR ALS CEMENT VAN DE SAMENLEVING Stichting Mommerskwartier is het vehikel om de instellingen Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg te ondersteunen in een goede uitvoering van hun taken als instelling. Als we binnen Stichting Mommerskwartier van waarde zijn voor elkaar dan kunnen we ook van waarde zijn voor anderen. Wij willen anderen ondersteunen en faciliteren en hun dromen en ambities helpen te realiseren. Zo kunnen we met onze instellingen een bijdrage leveren aan sociale eenheid en het welbevinden van mensen. Waar werken we aan extern? De Stichting Mommerskwartier wil het komende jaar werken aan: Financiële herstructurering Ideeën vormen rond een shared service centre Stichting Mommerskwartier is de hoeder van drie bijzondere parels, Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg. De instellingen leveren elk op hun eigen wijze een waardevolle bijdrage aan het vestigingsklimaat en economie van de gemeente Tilburg en aan het regionale, landelijke en Europese imago van de stad. Financiële herstructurering Overheid en bedrijfsleven hebben ons aangespoord tot nadenken over bezuinigingen in cultuur- en erfgoedpolitiek. Dat werkt inspirerend. Het is aan ons, culturele en erfgoedinstellingen, om in de komende jaren nog beter te laten zien dat investeren in kunst, erfgoed en cultuur ook een investering is in de creatieve economie. Wij waren al bezig met het aanboren van alternatieve bronnen van financiering, ook genereren we voor een deel ons eigen geld. We onderzoeken in hoeverre samenwerking ons meer brengt voor minder geld. Dit geldt zowel voor samenwerking met ander culturele instellingen, maar ook kijken we naar een betere afstemming van taken in de organisatie zelf. Van onze grootste subsidiegever, de gemeente Tilburg, hebben we een jaar uitstel gekregen voor de bezuinigingen. Inmiddels waren door ons al wel forse voorstellen ontwikkeld. Het jaar 2011 zal worden gebruikt om onze plannen gedegen voor te bereiden en om bepaalde zaken alvast in gang te zetten, zodat deze in 2012 kunnen worden geëffectueerd. De bezuiniging moeten wij samen met het Natuurmuseum Brabant realiseren. Hierover zal overleg en toetsing plaatsvinden met de Raden van Toezicht van beide instellingen. De gemeente Tilburg heeft besloten om af te zien van de uni-locatie voor onze instellingen in het Dröge gebouw. Hierdoor blijven wij bepaalde kosten (beveiliging, balie, e.d.) dubbel maken. Deze extra lasten van euro blijven wij zelf dragen. Er komt een nieuw subsidiecontract met de gemeente Tilburg voor één jaar (2011). Dit heeft te maken met de nieuwe cultuurnota voor de periode die begin 2011 wordt vastgesteld. Aan het einde van 2011 wordt een subsidiecontract voor de volgende vier jaar afgesloten. Daarmee sluit het contract steeds aan op de periode van de cultuurnota. De subsidies die wij blijven ontvangen, zullen efficiënt worden ingezet. Ook de provincie Noord-Brabant moet bezuinigen. Vaak is er sprake van cofinanciering van provinciegelden met fondsen. Wij hebben dan ook bij de provincie een investeringsplan voor het Textielmuseum, met veel nieuwe ideeën en cofinancieringsmogelijkheden, ingediend voor de nieuwe bestuursperiode van het college van GS die dit voorjaar aanbreekt. We investeren in goede contacten met zowel lokale en provinciale bestuurders om politiek draagvlak te vinden voor onze voornemens. Voor het Archief blijven we inzetten op functionele samenwerking met partners, zoals de Kring van Archivarissen Noord Brabant die met de provincie overlegt over zaken en financiering van gemeenschappelijk belang. Met de overige stakeholders, subsidiegevers en sponsoren onderhouden wij goede relaties. Nog meer dan voorheen moeten we in overleg en dialoog werken aan het aanboren van alternatieve financieringsbronnen voor de instellingen. Als cultureel ondernemer moeten we daarbij zorgen voor goede balans tussen financiering door overheid en bedrijfsleven. Wij gebruiken een goed marketingplan per instelling, met een verscherpte focus en nieuwe denkrichtingen om onze doelstellingen te verwezenlijken. De Stichting Mommerskwartier heeft een degelijke basis met gezonde financiën en een goede interne organisatie. Dat geeft vertrouwen, maar tegelijkertijd moeten we nu keuzes maken. Het management van de Stichting heeft bewezen een eigen visie te hebben en kan met goede keuzes, ook onder lastige omstandigheden, de Stichting verder ontwikkelen. [Herre Wynia, penningmeester Raad van Toezicht] Shared service centre Onder leiding van onze voorzitter van de Raad van Toezicht, Joop Kanen, is een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om binnen de door de gemeente gesubsidieerde culturele instellingen in Tilburg, om te komen tot gezamenlijke inkoop en om een aantal bedrijfsmatige taken te bundelen. De effecten van het onderzoek worden in de komende periode gepresenteerd. Efficiency voordeel is te behalen door werkprocessen nog beter in te richten. Dit kan mogelijk leiden tot samenwerking en kostenbesparing. Budgettaire implicaties als gevolg van verregaande bezuinigingen vanuit hogere en vervolgens lagere overheden zetten forse druk op kunst en cultuur. Het goede nieuws is dat deze voor een goed woon-, werk- en leefklimaat buitengewoon belangrijke factor in stad en regio tot meer ondernemerschap uitdaagt. En dat is nodig. Ik mag al een aantal jaren een bestuurlijke bijdrage leveren aan een overigens voortreffelijk palet aan kunst en cultuur in Tilburg maar merk pas nu dat samenwerking niet alleen bespreekbaar is geworden en inmiddels is gemobiliseerd. Ook ondernemers in Tilburg breken een lans voor behoud van een goed en gevarieerd kunst en cultuur aanbod. Zij zijn immers voor hun vaak kennisintensieve menselijk kapitaal gebaat bij een meervoudig aanbod aan ontspanning en ontwikkeling. Inmiddels heeft een hoorzitting van ondernemers met de gemeentelijke bestuurders plaatsgevonden en trekken de cultuurinstellingen gezamenlijk op om op het vlak van niet-core activiteiten door samenwerking kosten te reduceren. Ook de directie van Stichting Mommerskwartier levert hieraan een substantiële bijdrage in raad en daad. Het komende jaar zal dan ook voor alle instellingen in Tilburg maar zeker ook voor Stichting Mommerskwartier een enerverend jaar worden. [Joop Kanen, voorzitter Raad van Toezicht Stichting Mommerskwartier.] Waar werken we aan intern? In 2011 werkt de Stichting aan: Verdere ontwikkeling van het Sociaal Beleid Het verbeteren van werkprocessen Relatie tussen de instellingen onderling en met de Stichting Sociaal Beleid Openheid, betrokkenheid en samenwerking, dat zijn de kernwaarden op basis waarvan wij als collega s, maar ook met anderen, willen samenwerken. In de werkoverleggen van teams wordt aan deze onderwerpen specifiek aandacht besteed. Deze manier van werken met ieder team moet in 2011 verder geïmplementeerd en eigen gemaakt worden. Hierin hebben we vertrouwen, gezien de succesvol verlopen pilot in 2010 waarbij voor het eerst teamfunctioneringsgesprekken met deze uitgangspunten zijn gevoerd. Werkprocessen Altijd al waren we gericht op het efficiënt inrichten en houden van werkprocessen in de instellingen. Dit past ook in de manier van samenwerken onderling, die we in het sociaal beleid voorstaan. Wij blijven intern veranderen om goed met de veranderende wereld om te gaan. In tijden van bezuinigingen is dit natuurlijk een onderwerp dat nog meer in de schijnwerpers staat en waar mogelijk effecten te behalen zijn. Uiteraard houden wij scherp in de gaten dat door een goede organisatie tijd, geld en mankracht op de juiste wijze worden ingezet. Hiervoor zijn voorstellen gevraagd van de instellingen. Dit leidt bijvoorbeeld tot verandering in de openingstijden bij het Archief. Wij merken door vragen die op ons afkomen dat de Stichting Mommerskwartier een voorbeeldfunctie vervult in hoe culturele instellingen bedrijfsmatige zaken effectief kunnen regelen. Deze kennis delen we graag met anderen. Relatie tussen de instellingen onderling en de Stichting Doelgroepen en activiteiten van bijvoorbeeld het Textiel- Lab van het Textielmuseum en de werkzaamheden van het Archief liggen ver uit elkaar. Het Stadsmuseum vormt met zijn activiteiten in wezen het scharnier dat de instellingen van Stichting Mommerskwartier verbindt. Het Stadsmuseum moet daarom in de komende periode een sterkere schakel gaan vormen in dit geheel door duidelijke erkenning en positie te krijgen van de g emeente Tilburg. Hieraan gaan we werken. De Stichting is opgericht als vehikel om de instellingen bedrijfsmatig te bedienen. Het positieve effect hiervan wordt door alle instellingen gevoeld. Echter een evaluatie van de bedrijfsplan stichting mommerskwartier 5

4 organisatiestructuren van Stichting en instellingen is na vier jaar samen functioneren op zijn plaats. Samenwerken is net als de verwarming. s zomers besteed je er niet zo veel aandacht aan, maar op koude dagen ben je blij met de warmte. Stichting Mommerskwartier probeert in het sociaal beleid ervoor te zorgen dat continue aandacht voor samenwerken heel gewoon is en blijft en zorgt voor succesvolle mensen in een toporganisatie. [Petra Sevinga, trainer bij Schouten en Nelissen] AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG VAKKUNDIG, INSPIREREND, VERNIEUWEND Het Textielmuseum heeft met het benoemen van een kerndoelgroep: de net afgestuurde, talentvolle ontwerpers en (potentiële) professionele klanten van het TextielLab, zijn beleid de laatste jaren aangescherpt. Nog niet alle activiteiten lopen hiermee in de pas. In 2011 zetten we de puntjes op de i en verbreden we onze geografische horizon. Studenten van Europese academies zijn al aan het museum verbonden. In het verlengde hiervan vinden meerdere activiteiten gericht op Europa plaats, zoals in dit plan te lezen valt. Een punt van geheel andere orde is de bezinning op een nieuwe naam na december De naam Audax, toegevoegd in 2008 vanwege de sponsoring van het Audax-concern van het nieuwe EntreeGebouw, zal dan verdwijnen. We denken na over een nieuwe naam en wel een naam die de lading van de gehele instelling dekt. Het Textielmuseum is meer dan alleen een museum. Het heeft een TextielLab waar experimenten en kleinschalige productie kernactiviteiten zijn. En het heeft een TextielAcademie die onder meer masterclasses en educatieve projecten, gerelateerd aan het Lab en de museumcollectie, organiseert. Vakkundigheid, inspiratie en vernieuwing zijn sleutelbegrippen die bepalend en bindend zijn voor alle drie de geledingen : Museum, Lab en Academie. Voor de participanten, klanten en bezoekers In 2011 willen we de participanten van de TextielAcademie, de klanten van het TextielLab en de bezoekers van het Textielmuseum het volgende bieden: een nieuw aanbod van programma s en activiteiten voor onze kerndoelgroep de uitbreiding van faciliteiten in de TextielAcademie programma s en publicitaire middelen gericht op Europa verbetering van kwaliteit en dienstverlening van en door het TextielLab nieuwe kennisoverdracht vanuit de bibliotheek van het museum vernieuwing van het collectie zoeksysteem via internet en de beschikbaarheid van een beeldbank diverse inspirerende tentoonstellingen op meerdere plekken in het museum de participatie aan een publieksmonitor Kerndoelgroep vraagt nieuw aanbod: masterclass nieuwe stijl en netwerkbijeenkomsten Voor de kerndoelgroep is het activiteitenaanbod nog niet passend. De internationale masterclasses, de (netwerk)bijeenkomst rondom de presentatie van Yearbook TextielLab en de openingen van tentoonstellingen zijn op dit moment de activiteiten die we deze doelgroep aanbieden. De ambitie van de TextielAcademie is om in de komende jaren, in nauwe samenwerking met het TextielLab en de afdeling Presentatie en Collectie, nieuwe activiteiten te ontwikkelen en te organiseren. Het eerste plan is de Europese masterclass anders in te zetten. De masterclass nieuwe stijl wordt meer dan voorheen een onderzoeksproject waar niet één vak deskundige centraal staat, maar waar meerdere professionals vanuit verschillende disciplines en achtergronden een plek krijgen. Zij gaan samen met de productontwikkelaars in het TextielLab vanuit een gerichte vraagstelling experimenteren en kennis delen. Het onderzoeksproject sluit af met een presentatie en een symposium waarbij de resultaten met een grotere groep worden bediscussieerd. In 2011 wordt dit plan concreet uitgewerkt. Het tweede plan is om twee keer per jaar een netwerkbijeenkomst te organiseren waar, op uitnodiging, ontwerpers, kunstenaars en bedrijfsleven presentaties en discussies verzorgen. Niet in de vorm van een traditionele lezing, maar met discussie en feedback met elkaar en met de zaal. Doel is informatie-uitwisseling en netwerk (meet and greet) in een informele sfeer. Onderzocht gaat worden of we deze bijeenkomsten zelf willen en moeten organiseren of dat er samenwerking en afstemming met reeds bestaande netwerkorganisaties mogelijk is. Te denken valt aan de Design Academy Eindhoven, Premsela Dutch Platform for Design & Fashion, Material Senses, BNO, etc. Streven is om samen werking met deze organisaties aan te gaan en bedrijfsplan stichting mommerskwartier 7

5 met hen af te stemmen dat bijeenkomsten op het gebied van textiel plaats vinden in het Textielmuseum. TextielAcademie In 2010 is de TextielAcademie uitgebreid met een nieuwe ruimte: de Textielwerkplaats. In 2011 worden nieuwe programma s ontwikkeld die hier plaats gaan vinden. De wens is om handmatige en (eenvoudige) computer gestuurde machines en ontwerpsoftware aan te schaffen, afgestemd op de professionele machines en softwareprogramma s in het TextielLab. Studenten van academies en ROC s krijgen de basisprincipes van het (hand)weven en breien onder de knie en experimenteren met verschillende materialen. De vervolgstap is de aanschaf van een computergestuurd stalenweefgetouw en een computergestuurde vlakbreimachine met gespecialiseerde ontwerpsoftware. Europa Voor het vierde jaar organiseert de TextielAcademie het European Textile Trainee (ETT) programma in het najaar Het ETT is een uitwisseling met Europese (master-) studenten van internationale textiel- en designopleidingen in Europa. De studenten nemen deel aan een leer- en werkperiode van vijf weken in het TextielLab, ondersteund door workshops en werkbezoeken aan bedrijven. Ten slotte vindt een leerstage plaats bij Europese (textiel) bedrijven. It is fantastic to be able to work with all these different equipments and I am really looking forward to these last weeks in our textile Disneyland. [Posted by Marie Lôbo, European Textile Trainee, on the ETT Weblog October 2010] Europa krijgt in 2011 nog meer aandacht. De resultaten van het ETT project en de opgedane contacten leiden in 2011 tot de tentoonstelling European Textile Talent. Het TextielLab verbreedt eveneens zijn geografische horizon en zal enkele publicitaire acties op touw zetten die de activiteiten van het Lab in het buitenland meer bekendheid moeten geven. Tevens verschijnt het tweede, Engelstalige Yearbook TextielLab. Verbetering van kwaliteit en dienstverlening Duurzaamheid krijgt haar vervolg binnen het Textiel- Lab. De tentoonstelling ReTHINK! (eind 2010/begin 2011) was mede-aanjager voor de gehele organisatie. In 2011 zal nog kritischer naar het gebruik van garens worden gekeken en dan met name de productiewijze ervan. Een grote sprong voorwaarts is het gebruik van 100% biologisch katoen voor de productie van alle droog doeken. Duurzaamheid betekent ook het slimmer inkopen waardoor er minder transportbewegingen nodig zijn en er kritischer wordt gekeken naar de hoeveelheid garens. Het aantal klanten van het TextielLab neemt gestaag toe. Om te beantwoorden aan de toenemende vraag is het belangrijk dat er zo efficiënt mogelijk wordt gewerkt. We willen dit onder meer realiseren door garens in grote(re) hoeveelheden in te kopen waardoor het aantal inkoophandelingen vermindert en de wachttijd voor de klanten tot een minimum is beperkt. De huidige opslagruimte voor garens wordt voor dit doel uitgebreid. Met het doel de winstgevendheid van het Lab te vergroten wordt onderzocht of het huidige prijsbeleid aanpassing verdient. Hierbij moet worden gedacht aan de doorberekening van, in het geval van de individuele klant, de mensuren en het aannemen van grotere productie- en of onderzoeksopdrachten. Om de diversiteit in bewerkingstechnieken ook in 2011 te garanderen gaan we op zoek naar een nieuwe borduurmachine en naar andere tuftpistolen. De nieuwe tuft pistolen zijn nodig om tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar afwijkende garens. Daarnaast starten we een haalbaarheidsonderzoek naar het in eigen beheer kunnen finishen van stoffen. Om de TextielLab-producten die voor verkoop in de T extielshop en andere verkooppunten beschikbaar zijn meer herkenbaar te maken zal een opvallend vormgegeven label worden ontwikkeld. Laat u mij allereerst complimenteren met uw museum, dat een unieke plek inneemt niet alleen in Nederland maar ook wereldwijd gezien. Een museum voor wat toch in eerste instantie een alledaags materiaal is Wat mij vooral aanspreekt is hoe u het historische (conserverende en verzamelende) karakter van een museum combineert met hedendaagse ontwikkelingen in techniek en beeldende kunst, maar ook via workshops en een winkel een zeer toegankelijk en open instituut bent. [Esty Gertzamn, beeldend kunstenaar in brief aan c onservator Caroline Boot ] Bibliotheek Textielmuseum De bibliotheek, vorig jaar verhuisd naar het museumgebouw en heringericht, is voorjaar 2011 helemaal compleet met de unieke toevoeging van een Textielwarenkast en een Stalenkamer. In de Textielwarenkast zijn historische en actuele grondstoffen, halffabricaten en eindproducten opgeborgen. De Stalenkamer is een geklimatiseerde ruimte met stalenboeken uit museumcollectie en bibliotheek. Bezoekers worden nu ook fysiek geïnformeerd over de aspecten van textiel. Voor studenten van academies, ontwerpers, museumbezoekers, onderzoekers, maar ook voor museummedewerkers worden diensten opgezet, gericht op hun specifieke behoeften. I ve visited the Textielmuseum several times, but never the library. Jantiene the librarian, who invited me, told that it was not strange, because the library was situated in a rather impassible place. Recently it has moved to a perfect and modern setting. And what a collection! I like these old craft books a lot. [Vlijtig - gezien op 14 oktober 2010] Collectie Zoeksysteem 2.0 en beeldbank De drie pijlers waar het collectie zoeksysteem op bouwt zijn actualiteit (aanwinsten en objecten in tentoonstellingen), nieuwe doelgroepen (de jonge ontwerper) en bondige beschrijvingen van de collectie. In 2011 krijgt het zoeksysteem nieuwe impulsen. Het online zoeken verloopt voortaan realtime. De gegevens voor de bezoeker worden bij iedere vraag live opgehaald uit een Adlib database en zijn daarmee altijd up-to-date. Het publiek zal door middel van Web 2.0 nadrukkelijker gaan participeren, als actieve gebruiker én als toeleverancier van informatie. De user-interface wordt gemoderniseerd met facetnavigatie: aan de hand van facetten zoals maker, objectcategorie, plaats en tijd kun je ontspannen browsen door de collectie. De behoefte in het museum aan hoogwaardig digitaal fotomateriaal neemt toe. Door het integreren van foto s en collectiedatabases kan de informatie veel beter worden beheerd en dynamisch blijven. Ook wordt zij toegankelijker voor het (digitale) publiek. In het collectieregistratiesysteem Adlib was alleen fotomateriaal opgenomen van museumobjecten. In 2011 wordt dit uitgebreid met foto s van tentoonstellingen en evenementen. De beeldbank zal ook historische fotocollecties gaan bevatten, zoals van Weverij De Ploeg. Exposities In de grote tentoonstellingsruimte, worden dit jaar drie exposities gepresenteerd: De vijfde wand. Werk van Diek Zweegman ( ) is de expositie waarmee het nieuwe tentoonstellingsjaar begint. Zweegman was een belangrijke en vernieuwende industrial designer. Namens het bureau Premsela Vonk heeft bij Van Besouw in Goirle met veel succes tapijten ontworpen. Ook komt Zweegman s docentschap aan de Rietveld Academie aan de orde en is een film gemaakt met interviews met oud-studenten. Autonoom werk als tekeningen en kleurenfotografie completeren de expositie. In de zomertentoonstelling The making of ligt de focus op het ontstaansproces van textieldesign dat door de productontwikkelaars op de machines in het TextielLab is vervaardigd. Van idee, schets, proef, kleurenstudie tot eindproduct. De najaarstentoonstelling European Textile Talent (werktitel) richt de schijnwerpers op veelbelovende jonge ontwerpers uit Europa die in de afgelopen vijf jaar zijn afgestudeerd. De tentoonstelling presenteert mode, interieurdesign en design art waarin een sterk concept, innovatie en materiaalgevoeligheid samengaan. Daarnaast staat de DamastWeverij in 2011 in het teken van Lelies en distels; bloemmotieven in tafeldamast. Tafelgoed, samen met patroontekeningen, proeven en stalenboeken uit de laatste helft van de 19de eeuw, de Art Nouveau, de Art Deco en de naoorlogse periode zijn te bewonderen. Ook is design tafelgoed van bekende ontwerpers van nu als Jurgen Bey en Christien Meindertsma, gemaakt in het TextielLab, opgenomen. Op het PlatForm krijgen de vorig jaar gestarte presentaties TextielLab behind the scenes een vervolg. In het voorjaar aandacht voor resultaten van Young Talents en in de zomer en het najaar staan projecten die in het Yearbook TextielLab 2010 worden gepubliceerd centraal. Wij zijn erg enthousiast over de werkwijze van het Textielmuseum. Het museum onderscheidt zich van andere textieldesign verzamelende instellingen, omdat de producten getoond worden in de context van hun ontwerp- en productieproces en de geschiedenis ervan. Dit heeft een duidelijke meerwaarde. Het publiek ziet de producten als het ware ontstaan en ook voor het eindproduct is ruimte. [toekenningsbrief Mondriaan Stichting aan Audax Textielmuseum Tilburg (brief d.d. 10 december 2009 betreft aankopen )] Publieksmonitor Als vervolg op een digitale publieksenquête die het museum in het najaar 2010 heeft gehouden wordt in januari 2011 gestart met een meer uitgebreide publieksmonitor. Op deze manier kunnen wij de bevindingen van de bezoekers en de klanten van het Lab toetsen en daar waar noodzakelijk zaken verbeteren. Voor de partners Een belangrijke peiler van de Stichting Mommerskwartier is samenwerking met verschillende, bij de instelling passende, partners. Vanzelfsprekend werkt de TextielAcademie van het museum intensief samen met onderwijsinstellingen. Ook partners uit andere disciplines dan het onderwijs werken met het Textielmuseum samen. In 2011 krijgen de volgende vormen van samenwerking bijzondere aandacht: bedrijfsplan stichting mommerskwartier 9

6 samenwerking met educatieve partners samenwerking met Tilburgse culturele instellingen in het kader van Tilburg Textiles samenwerking met subsidieverlenende partners en externe medewerkers binnen het project de Ploeg samenwerking met aan het TextielLab en de museumcollectie gerelateerde partners. Educatieve partners Voor het ontwikkelen van programma s die passen b innen het curriculum van opleidingen is intensieve s amenwerking met onderwijsinstellingen essentieel. Binnen het ETT project wordt in 2011 samengewerkt met: Aalto University, School of Art and Design, Helsinki, Finland National Academy of the Arts Bergen (KHIB), Norway The Danish Designschool, Stockholm, Denmark Hochshule fur Kunst und Design Burg Giebichenstein, Halle, Germany Sint-Lucas Hogeschool Beeldende Kunst Gent, Belgium Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK), Gent Belgium COMO Textile institutes, Servizi Industriali Srl., UICOMO, Como, Italy Streven is om elk jaar één nieuwe partner toe te voegen. Samenwerking met een Engelse en/of Italiaanse opleiding wordt onderzocht. Gesprekspartners op het niveau van academies zijn: Design Academy Eindhoven, Amsterdam Fashion Institute (AMFI), Fontys Hogeschool voor de Kunsten / Academie voor Beeldende Vorming Tilburg, Gerrit Rietveld Academie, Modeacademie Artez Arnhem, Hogeschool Sint Lucas Gent. Naast het afleggen van werkbezoeken aan de academies, zijn docenten en studenten klankbord voor het ontwikkelen van programma s en activiteiten. Gesprekspartners van middelbare beroepsopleidingen zijn: ROC Tilburg / School voor Mode, Koning Willem I College Den Bosch en Sint Lucas Boxtel. Het Textielmuseum participeert in het project Voorrang voor Creatief Vakman. Een initiatief van SVGB, kennis- en opleidingscentrum voor vakmanschap. Doel is duurzame opleidingen te ontwikkelen en een kennisnetwerk op te bouwen in samenwerking met opleidingen, brancheverenigingen en (ambachtelijke) instituten. Samenwerken met Tilburgse partners in kader van Tilburg Textiles 2011 De gemeente Tilburg heeft gelden gereserveerd om vanaf 2011 Tilburgse culturele instellingen te ondersteunen bij opvallende programma s die een opmaat vormen naar de mededinging Brabant culturele hoofdstad Onder de noemer Tilburg Textiles vinden de activiteiten in het najaar 2011 plaats. Vanaf 2012 zal het begrip Social Innovation leidend zijn. Het Textielmuseum is één van de partners samen met andere Tilburgse instellingen zoals 013, Incubate, Zuidelijk Toneel en Theater de Nieuwe Vorst en zal onder auspiciën van Bureau Cultuur makelaar hier invulling aan geven. Het Textielmuseum organiseert in 2011 binnen de context van Tilburg Textiles een nieuw event voor zijn kerndoelgroep: jonge talentvolle ontwerpers en studenten. De deelnemers aan de tentoonstelling European Textile Talent dragen hun steentje bij aan deze activiteit, die in de avonduren plaats heeft. Project Archief De Ploeg Van loopt het registratieproject Archief De Ploeg. Zowel interne als externe medewerkers zijn hiermee aan de slag gegaan. De omvangrijke collectie archiefmateriaal, voorwerpen, stalen, stoffen, ontwerptekeningen, foto s en documentatie is verkregen uit een schenking. Weverij De Ploeg, opgericht in 1923, onderscheidde zich al snel door de moderne vormgeving van interieur- en kledingtextiel. Daarom is deze collectie als vormgevingsarchief van nationaal belang. De Mondriaan Stichting, provincie Noord-Brabant, de gemeente Bergeijk, meubelfabriek Spectrum en de Vrienden van het Textielmuseum hebben zich gelieerd aan dit project door financiële middelen beschikbaar te stellen. Zomer 2011 zal het project worden afgerond. In 2012 wordt een tentoonstelling over De Ploeg georganiseerd. Partners gerelateerd aan het TextielLab Ook in 2011 staat het TextielLab open voor samenwerking met andere bedrijven of (onderzoek) i nstellingen. Zo zal de samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) gericht op onderzoek van medisch textiel in 2011 een vervolg krijgen in het project Fitgecoached. Als partner in het TIC (Tilburg Innovatie Centrum) wordt het Lab regelmatig betrokken bij discussiesessies met andere lokale ondernemingen en/of opleidingen. In 2011 zullen wederom collectieopdrachten, geïnitieerd door de afdeling Presentatie en Collectie, in het TextielLab worden uitgevoerd. De resultaten krijgen een plaats in de museumcollectie. Onder leiding van de productontwikkelaars breien gaat bijvoorbeeld Saskia van Drimmelen van het label Painted lingerie breien. De productontwikkelaars weven zetten zich in om een aantal gebruiksdoeken naar ontwerp van Mara Skujeniece, geïnspireerd door haar moederland Letland, te ontwikkelen. Voor de medewerkers Naast de doelen die de Stichting Mommerskwartier zich stelt met betrekking tot zijn medewerkers, zijn er ook doelen die van de afdelingen van het Textielmuseum zelf komen. In 2011 zijn dat onder meer: het verbeteren van de kwaliteit van diensten van medewerkers van het TextielLab analyseren takenpakketten medewerkers adviesgroep Textiel Informatie Beleid een nieuwe nulmeting naar de collectie en de depots onderzoek communicatiemiddelen en website Verbetering kwaliteit van diensten Binnen de context van de verdere professionalisering van het TextielLab is het noodzakelijk dat het aanname-, productie- en afleverproces tegen het licht wordt gehouden. We gaan het aannemen van opdrachten voor het Lab z odanig aanpassen dat het creatief niveau al in een vroegtijdig stadium gewaarborgd blijft. Productontwikkelaars zijn nauwer betrokken bij het gehele productieproces. Hierdoor wordt de communicatie met de klant verbeterd en de betrokkenheid van de productontwikkelaar bij het gehele proces verhoogd. De eerder ingezette weg naar het automatiseren van de administratie van de wasserij (voor derden) en de facturering van de productieopdrachten wordt in 2011 uitgebreid naar die van het gehele productieproces. Kenmerk van de automatisering is dat elke medewerk(st)er, vanaf de eigen werkplek, inzicht krijgt in de status van een opdracht. De verantwoordelijkheid en betrokkenheid van eenieder wordt vergroot. Analyse takenpakketten De wereld verandert en ambities passen zich hierbij aan. Daarom is het noodzakelijk takenpakketten van medewerkers onder de loep te nemen. De druk op de medewerkers neemt sterk toe. Om ervoor te zorgen dat zij voldoende tijd tot hun beschikking blijven houden om de kwaliteit van de kernactiviteiten te garanderen is het van belang om kritischer te kijken naar het takenpakket. Daar waar nodig zullen er taken worden afgestoten of op een andere wijze ingevuld. Adviesgroep Textiel Informatie Beleid In 2010 is een Adviesgroep Textiel Informatie Beleid (TIB) gestart met het adviseren van het management team over het informatiebeleid van het museum. Stichtingbreed vindt er afstemming plaats met Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg. TIB wil de synergie op informatievlak tussen de afdelingen bevorderen en een vraagbaak zijn voor alle mede werkers. Centraal staan projecten waarin het delen van informatie voorop staat, zowel intern als naar het publiek. Vaste aandachtspunten zijn beveiliging, innovatie, sociale media en lopende projecten. Nulmeting In 2011 vindt een nieuwe nulmeting plaats naar de stand van de museumcollectie. De vorige nulmeting dateert van In de meting komen de volgende onderdelen aan bod: klimaat, depotuitbreiding, risicobeheer, registratie en een check-up van de gesignaleerde knelpunten en aanbevelingen uit Alle medewerkers die zich bezighouden met de collectie en de gebouwen worden hierbij betrokken. Communicatiemiddelen en website In overleg met betrokken medewerkers zullen de communicatiemiddelen en website van het Textielmuseum kritisch onder de loep worden genomen. Deze evaluatie en bij te stellen visie gebeurt in samenspraak met de kerndoelgroep. Het museum zet (nog) veel gedrukte communicatiemiddelen in, terwijl er weinig digitaal wordt gecommuniceerd over de activiteiten. De kerndoelgroep is echter wel op digitaal gebied (social media) actief. De sociale kant is niet los te zien van de productie. Als ik zie hoe onze productontwikkelaars met onze klanten samen zoeken naar oplossingen; dat is echt bijzonder. Nooit de hakken in het zand. Linksom of rechtsom zal er een oplossing komen [Frank Teurlings, zakelijk leider TextielLab, n.a.v. Merk Brabant in Brabants Dagblad 15 oktober 2010] bedrijfsplan stichting mommerskwartier 11

7 STADSMUSEUM TILBURG STEDELIJKE IDENTITEIT CENTRAAL Het Stadsmuseum Tilburg neemt bij alle activiteiten de verhalen en de eigen identiteit van de Tilburgers als uitgangspunt. Deze mensen maakten de stad of maakten het in de wereld. Hun verhalen moeten nieuwe verhalen voortbrengen of ze zijn aanleiding voor hedendaagse activiteiten of presentaties. De stadscollectie moet professioneel beheerd gaan worden. De verhalen en de daarvoor ondersteunende Stadscollectie passen in een educatief ingericht centrum voor cultureel erfgoed en stedelijke identiteit van Tilburg, een plaats waar die verhalen tot leven komen, waar de bezoeker zelf aan de slag kan gaan, waar de Tilburger zijn erfgoedloket kan vinden. De gemeente Tilburg is daar blijkens de nieuwe Cultuurnota positief over. In 2011 gaan we de plannen daarvoor uitwerken. Twee werkplaatsen zijn al gerealiseerd: Vincents Tekenlokaal met de digitale tekenklas en de virtuele verhalenbank Geheugen van Tilburg. Stadsmuseum Tilburg exploiteert sinds 2009 het Peerke Donders Paviljoen, Museum voor naastenliefde. Jaarlijks worden daar twee nieuwe tentoonstellingen ingericht in samenwerking met maatschappelijke organisaties. Het Stadsmuseum moet in de komende periode duidelijke erkenning en positie krijgen. Voor de bezoekers en gebruikers Stadsmuseum Tilburg wil zijn bezoekers en gebruikers in 2011 het volgende bieden: een virtueel geheugen van Tilburg; een goed beheerde Stadscollectie; twee plaatsen van herinnering (lieux de mémoire): Vincents Tekenlokaal en Peerke Donders Paviljoen. Het Geheugen van Tilburg De digitale verhalenbank Geheugen van Tilburg groeit gestaag. Niet alleen de Tilburger vult dit virtuele geheugen van de stad, maar ook het Stadsmuseum zelf. Vele duizenden lemma s zullen in 2011 zijn toegevoegd als resultaat van diverse erfgoedprojecten (bv. Encyclopedie van Tilburg, straatnamen, monumenten, D n Atelier, familiealbums, Stadscollectie). Door middel van een zogenaamde Wiki module wordt de website nog interactiever gemaakt. In samenwerking met Regionaal Archief Tilburg wordt een cursus verhalen schrijven gegeven, die weer verhalen voor het Geheugen moet opleveren. Eind 2011 willen we verhalen en lemma s op de website hebben. Beheer van de Stadscollectie De gemeente Tilburg is in het bezit van een zogenaamde Stadscollectie. Deze voorwerpen zijn in de loop der jaren verzameld omdat ze iets zeggen over de Tilburgse identiteit. Het Stadsmuseum Tilburg heeft in voorgaande j aren middelen gekregen om de kerncollectie te beschrijven, fotograferen en te publiceren. De basis voor een goed beheerde Stadscollectie is daarmee gelegd. In 2011 zijn daarvoor geen middelen meer. Bovendien besloot de raad in 2010 dat huisvesting van Stadsmuseum Tilburg samen met Regionaal Archief Tilburg in het voormalige fabriekspand van Dröge aan de Goirkestraat, geen optie is. De Stadscollectie blijft dus vooralsnog fysiek zeer beperkt toegankelijk voor het publiek en slechts gedeeltelijk digitaal beschikbaar in het Geheugen van Tilburg. De nieuwe Cultuurnota geeft richting over het positioneren van collecties in het museale aanbod van de stad. In 2011 gaan wij voor de Stadscollectie mede plannen ontwikkelen. Vincents Tekenlokaal In Vincents Tekenlokaal ervaar je hoe Vincent van Gogh van in de voormalige Rijks-HBS Koning Willem II tekenles heeft gekregen. Het prikkelt de bezoeker om zelf aan de slag te gaan in het digitale teken lokaal. Medewerkers van Vincents Tekenlokaal g even de bezoekers, jong en oud, digitale tekenles. In 2011 worden er door Tilburgse kunstenaars vijf masterclasses g eorganiseerd voor Hbo-studenten en volwassenen. Van Vincent van Gogh zijn wereldwijd slechts twee foto s bekend. Een op 13-jarige en een op 19-jarige leeftijd. Een derde foto is vrij onbekend. Het is namelijk de groepsfoto van leerlingen en docenten van de HBS uit 1867 of 1868 waarop Vincent staat afgebeeld. Deze originele foto, nog aanwezig in de collectie van het K oning Willem II College, komt in 2011 in Vincents Tekenlokaal te hangen. Via het Samenwerkingsverband Van Gogh in Brabant gaan we met de andere Brabantse Van Gogh-plaatsen een intensieve samenwerking aan om meer (inter)nationale bezoekers te trekken. BrabantStad heeft de ambitie om in 2018 de Europese Culturele Hoofdstad te worden. Het ligt voor de hand om `Vincent van Gogh, de wereldburger die voor een leven op het platteland koos, als verbindend thema, als drager voor het culturele festival te kiezen. [Frank van den Eijnden, directeur Samenwerkingsverband Van Gogh in Brabant] Peerke Donders Paviljoen Geïnspireerd door de menslievendheid van Peerke Donders heeft het Peerke Donders Paviljoen sinds de opening in 2009 steeds meer vorm gekregen als Museum voor naastenliefde. In 2011 wordt het thema de vreemdelingen herbergen in een multicultureel en educatief project uitgewerkt onder de titel De toren van Babel. Binnen dit thema wordt door een jury een persoon of maatschappelijke organisatie genomineerd voor de Gouden Peerke, die op 27 oktober in het paviljoen wordt uitgereikt. De leef- en woonomstandigheden van Peerke Donders in het begin van de 19e eeuw worden als educatief thema uitgewerkt in de Canon van Tilburg. Bij het paviljoen staat het gereconstrueerde geboortehuisje van Peerke Donders, dat als museaal object in dat verhaal betrokken wordt. Het Community-Art-project De Toren van Babel in het Peerke Donders Paviljoen gaat over de geschiedenis van samenwonen versus spraakverwarring in Tilburg- Noord, een woonwijk waarin mensen wonen met een grote diversiteit aan religie, achtergrond, herkomst en cultuur. [Thea van Blitterswijk, projectmanager van het Ronde Tafelhuis] Voor de partners Vanuit het projectenprogramma Immaterieel Erfgoed van de gemeente en het rijk, wordt het Stadsmuseum in staat gesteld om tot en met 2012, met partners in de stad, erfgoedprojecten uit te voeren. Daarnaast zal Stadsmuseum Tilburg in 2011 ook een eigen erfgoedproject samen met andere partners realiseren. De samenwerking met partners komt tot stand door: optreden als erfgoedmakelaar voor (educatieve) projecten mede uitvoeren project Caribisch erfgoed in Peerke Donders Paviljoen mede uitvoeren project kaart van Diederik Zijnen Erfgoedmakelaar Namens de gemeente Tilburg treedt Stadsmuseum Tilburg op als erfgoedmakelaar, daar waar het betreft de beoordeling en toewijzing van subsidies vanuit het Fonds voor Cultuurparticipatie aan partijen in de stad. Het Stadsmuseum vervult ook de rol als expertisecentrum voor het erfgoed en zal daar waar nodig en zinnig ook participeren in de gehonoreerde erfgoedprojecten. Een belangrijk project is het samenstellen van de Lijst Immaterieel Erfgoed Tilburg. We doen dat in samenwerking met de Leerstoel Cultuur in Brabant van de Universiteit van Tilburg en de Stichting Tilburgse Taol. Het Stadsmuseum is ook medeorganisator van de Open Monumentendag en de GeschiedenisN8. Caribisch erfgoed In samenwerking met de Stichting CECN (Cultureel Erfgoed Caribisch Gebied & Nederland) worden een presentatie en activiteiten georganiseerd in het Peerke Donder Paviljoen rondom de gedigitaliseerde en beschreven historische foto s van de Fraters van Tilburg in de West. De collectie wordt geconsolideerd in de website Geheugen van Tilburg en via publicaties. Kaart van Diederik Zijnen Het grootste (4 x 3 meter) archiefstuk van Regionaal Archief Tilburg is de manuscriptkaart van de heerlijkheid Tilburg en Goirle uit 1760, getekend door Diederik Zijnen. De kaart wordt nu opnieuw geconserveerd en gedigitaliseerd. In samenwerking met het Regionaal Archief Tilburg zal dit unieke archiefstuk / museumstuk voor de eerste keer aan het publiek worden gepresenteerd, door middel van een tentoonstelling, publicatie, educatief programma en workshop voor studenten. Met CAST (Centrum Architectuur en Stedenbouw Tilburg) als partner, wordt een studiedag over stadslinten met de kaart als uitgangspunt georganiseerd. De manuscriptkaart uit 1760 van de heerlijkheid Tilburg en Goirle, getekend door Diederik Zijnen, is in 1935 aan de gemeente geschonken voor het toekomstige museum. [Handelingen van de Gemeenteraad van Tilburg, d.d. 15 maart 1935] bedrijfsplan stichting mommerskwartier 13

8 Voor de medewerkers Het Stadsmuseum wil het komende jaar binnen de eigen organisatie werken aan: een nieuwe strategie Stadsmuseum Tilburg; verbeteren interne communicatie; gezamenlijke projecten met Regionaal Archief Tilburg; verbeteren samenhang medewerkers Stadsmuseum op dislocaties. We volgen daarmee de uitgangspunten van het Sociaal Beleid van de Stichting Mommerskwartier, waarbij de sleutelnormen openheid, betrokkenheid en samenwerken moeten leiden tot de gewenste resultaten. Een nieuwe strategie Stadsmuseum Tilburg Omdat huisvesting in het pand Dröge niet doorgaat, zal een herpositionering van het Stadsmuseum Tilburg moeten plaatsvinden. Er zal een koers worden bepaald en nieuwe lijnen uitgezet. De medewerkers worden hierbij betrokken. Verbeteren interne communicatie Verbeteren interne communicatie en programmering met betrekking tot instelling overstijgende werkzaamheden van de medewerkers educatie en communicatie. De activiteiten van Stadsmuseum en Archief worden beter op elkaar afgestemd. Projecten met het Archief In samenwerking met Regionaal Archief Tilburg w orden projecten en evenementen georganiseerd zoals het p roject Kaart van Zijnen, Open Monumentendag en GeschiedenisN8. Verbeteren samenhang op dislocaties Medewerkers van het Stadsmuseum werken op drie verschillende locaties met verschillende taken. Toch zijn wij één club. De samenhang moet verduidelijkt en in praktijk gebracht worden. Verbetering kan gezocht worden in bredere inzetbaarheid medewerkers op de locaties, communiceren van alle activiteiten en teambuilding. Waarborgen voor de toekomst. Immaterieel erfgoed in de praktijk UNESCO hecht er veel waarde aan dat de gemeenschappen zelf, de dragers van het immaterieel erfgoed, nadrukkelijk bij de uitvoering van de conventie worden betrokken. Maar ook erfgoedorganisaties zoals Stadsmuseum Tilburg, spelen op het lokale niveau een heel belangrijke rol. [Ineke Strouken, directeur Nederlands Centrum voor Volkscultuur] REGIONAAL ARCHIEF TILBURG ALLE BEZOEKERS TELLEN MEE De beslissing van de Tilburgse gemeenteraad om Regionaal Archief Tilburg niet te verhuizen naar het Drögecomplex aan de Goirkestraat biedt de kans om het gebouw aan de Kazernehof aan te passen aan de strategische keuze die eerder is gemaakt. Gebruikersparticipatie, vooral door online projecten, samenwerken en kennis delen zijn de drie kernbegrippen. Het digitaliseren van archiefstukken is het middel om dat verder te ontwikkelen. De groeiende digitalisering van de gemeentelijke administratie speelt daarbij eveneens een heel belangrijke rol. De strategische lijn die in 2010 is ingezet krijgt nu meer inhoud door keuzes te maken die de digitale bezoeker en de gedigitaliseerde bronnen beter tot hun recht laten komen. Daarom komt er in 2011 een verschuiving in de openstelling van Regionaal Archief Tilburg. Het Onderzoekerscentrum zal nog twee dagen open zijn. De tijd die daarmee vrij komt dient meerdere doelen. Ten eerste biedt het de mogelijkheid om de digitale activiteiten van het Archief verder uit te bouwen. Ten tweede kunnen cursisten, onderwijsgroepen, projectgroepen en andere bezoekers extra aandacht krijgen. Tenslotte ontstaat er ruimte om taken te herverdelen waardoor Regionaal Archief Tilburg meer uren beschikbaar krijgt om de film- en fotocollectie toegankelijk te krijgen maar ook om nieuwe methoden te vinden om de fotocollectie aan te vullen. Voor bezoekers en gebruikers Aanpassing openingstijden Onderzoekerscentrum Herinrichting publieksruimtes Chatten E-learning Verbeteren (digitale) toegankelijkheid archieven leiden van, en deelnemen aan, community s beter uit te voeren is door een meer flexibele inzet van uren. Zo gaat het Archief, samen met het Stadmuseum Tilburg, een Wiki gebruiken als publicatieplatform voor websitebezoekers en daarin ook actief participeren. Het cursusaanbod overdag en de ontvangst van onderwijs- en onderzoeksgroepen kunnen beter gefaciliteerd worden omdat medewerkers meer tijd hebben om inhoudelijke ondersteuning te bieden. Sommige van de gemeentelijke klanten van het Archief willen de dossiers die ze lenen graag digitaal aangeleverd krijgen. Deze service wil het Archief gaan leveren. In een later stadium kan dit ook voor niet ambtelijke bezoekers geïmplementeerd worden. Tenslotte, er zijn meer beschikbare uren om in projectvorm met vrijwilligers werken. Uiteindelijk worden publieksbereik en contactmogelijkheden dus groter. Beantwoording van , telefonische vragen en de ambtelijke dienstverlening blijft uiteraard op alle dagen plaatsvinden. Herinrichting publiekruimten Kazernehof Het gebouw aan de Kazernehof is sinds 1988, buiten de reguliere onderhoudswerkzaamheden, niet onder handen genomen. Er zijn alleen met enige regelmaat werkruimtes gecreëerd voor nieuwe medewerkers. De nadruk bij de nieuwe inrichting komt in eerste instantie te liggen op de aanpassing van de publieksruimten. Nieuwe inzichten vragen om een andere indeling van de beschikbare ruimte waarbij multifunctioneel gebruik een voorwaarde is. Wat op het ene moment een studiezaal is, kan het volgende moment een cursusruimte zijn of een ontmoetingsplaats voor vrijwilligers en project deelnemers. Het onderzoekerscentrum Op de twee dagen dat het Onderzoekerscentrum de deur permanent open heeft, kan iedereen binnen lopen en onderzoek doen in de beschikbare archieven. Door de openingstijden voor vrije inloop aan te passen ontstaat er ruimte voor andersoortige activiteiten. Zo had de sterke groei van digitale bezoekers zich nog niet vertaald naar meer uren besteding aan deze groep klanten. In 2011 start Regionaal Archief Tilburg met een chatpilot die daar op in wil spelen. Iets anders is dat het Chatten De digitalisering van de samenleving heeft ook gevolgen voor het Regionaal Archief Tilburg. De digitale klant komt op dit moment nog niet voldoende aan zijn trekken, waarbij met name de interactie verbeterd kan worden. Andere archiefdiensten hebben al proeven gedaan met het chatten met bezoekers van de website. Die proeven zijn goed genoeg verlopen om ook binnen het Regionaal Archief Tilburg een pilot te starten. Bezoekers direct op de website te woord staan en te helpen met hun bedrijfsplan stichting mommerskwartier 15

9 zoekvragen helpt Regionaal Archief Tilburg om deze bezoekers beter te leren kennen en hun problemen of vragen in beeld te krijgen. De pilot zal duidelijkheid moeten verschaffen in hoeverre dit een effectieve manier is om de digitale dienstverlening inhoud te geven. Daarnaast verschaft het mogelijk nieuwe inzichten die vertaald kunnen worden naar aanpassingen van de website of de databases die we onze digitale bezoekers aanbieden. E-learning In 2010 heeft de coördinator Educatie geïnvesteerd in een opleiding E-Learning. Voor het educatieve aanbod maakt Regionaal Archief Tilburg immers in toenemende mate gebruik van digitale lesmaterialen en communicatiemiddelen. Educatieve content wordt gestructureerd aangeboden via een website of digitale leeromgeving. Daarnaast maakt het Archief gebruik van een community-website om diverse (educatieve) deelnemers te motiveren, te instrueren en te voorzien van feedback. In 2010 is er al een begin gemaakt met een digitale toepassing voor cursussen in het aanbod naar volwassenen. In 2011 ligt de focus op digitale componenten voor WO- en Hbo-studenten, in diverse projecten zoals Kaart van Zijnen (Fontys Lerarenopleiding Tilburg), een stageopdracht (student HBO of WO) of het StudentenAtelier (Studenten Technische Universiteit Eindhoven). Verbeteren (digitale) toegankelijkheid archieven Regionaal Archief Tilburg wil het digitaal beschikbaar stellen van de inventarissen verder verbeteren. Daarom is in 2010 een begin gemaakt met het omzetten van de huidige inventarissen in tekstdocumenten naar een nieuw digitaal format in XML en een internationale standaard: EAD (Encoded Archival Description). Dit wordt in 2011 voortgezet. De bezoeker profiteert hiervan omdat archiefbeschrijvingen gemakkelijk uitwisselbaar zijn, full text doorzocht kunnen worden en via het web beschikbaar worden gesteld. In de archiefwereld wordt de laatste jaren veel waarde gehecht aan toegangen in pdf-formaat die op die manier dan ook gepresenteerd worden. Daarmee samenhangend komt er een nieuw archiefbeheersysteem (ABS/Archeion) dat niet alleen het beheren van de archieven, maar ook de dienstverlening aan de bezoekers gaat verbeteren. De bezoeker heeft op dit moment vaak onvoldoende overzicht van wat het archief voor informatie bewaart, noch de vaardigheden om efficiënt en effectief onderzoek te doen. Door ABS/ Archeion kunnen gegevens met andere archiefdiensten worden uitgewisseld en is scanning on demand mogelijk. volg ik voor innovatieve projecten rond gebruikersparticipatie, zoals Geboren in 1809 (cvanderven via Twitter) Wat wil het Regionaal Archief met haar partners bereiken dit jaar? Komend jaar werkt het Archief aan: Acquisitie Educatieve leeromgevingen Kaart van Zijnen Acquisitieplan In overleg met de gemeentearchivaris gaan we kijken naar de particuliere archieven die Regionaal Archief Tilburg de komende jaren wil verwerven en beschikbaar stellen voor onderzoek. Naast de archieven van gemeentelijke instellingen moet het Archief ook een selectie van particuliere archieven voor de toekomst bewaren om het beeld van de samenleving zo compleet mogelijk te maken. Dat zal bij voorkeur niet willekeurig gebeuren, maar op basis van een plan waarin vooraf de keuzes toegelicht zijn. Als duidelijk is welke archieven we in de toekomst willen verwerven kunnen de eigenaren van die archieven in een vroeg stadium worden benaderd. Het biedt bovendien de kans om door het aanbieden van een cursus hen te interesseren het archief over te dragen en daarnaast ook nu al goed voor hun archief te zorgen. Educatieve leeromgevingen Voor het ontwikkelen en uitwerken van de mogelijk heden van Elektronische Leeromgevingen werkt Regionaal Archief Tilburg samen met diverse partners. Zo participeert de coördinator Educatie in een pilot-project voor het basisonderwijs in samenwerking met De Roode Kikker, een ontwikkelaar van het educatieve programma Edusuite. Hieraan zijn diverse (regionale en landelijke) culturele instellingen verbonden, die diverse lesmodulen digitaal beschikbaar stellen. De afnemers zijn basisscholen, zowel lokaal, regionaal als landelijk. Voor een educatief aanbod naar de scholen voor voortgezet onderwijs participeert Regionaal Archief Tilburg in het project Fotoleren.nl dat door RAAF-projecten is geïnitieerd in Hierbij zijn diverse (landelijke) fotomusea en instituten verbonden. Regionaal Archief Tilburg zal deze toepassing focussen op niet alleen gebruik van foto s maar ook ander archiefmateriaal. Via Archief 2.0 heeft Regionaal Archief Tilburg een voortrekkersrol in de werkgroep ArchiefEducatie. Regelmatig komen vertegenwoordigers van archieven uit het hele land bij elkaar voor het uitwisselen van kennis en ervaringen en in het gezamenlijk ontwikkelen van digitaal lesmateriaal. Zojuist met veel plezier de tijdmachine van Oosterhout bekeken. ( ) Wie weet bezoek ik de tijdmachine binnenkort nog een keer en kan ik de straatnaam van die zoete koekfabriek terugvinden. [Jeannette Marina Uilenreef via ] Kaart van Zijnen De kaart die cartograaf Diederik Zijnen in 1760 afleverde aan de toenmalige heer van Tilburg beslaat het complete grondgebied van de heerlijkheid Tilburg en Goirle. Na restauraties in 1978 en 1994 is de kaart weer opgeborgen. Regionaal Archief Tilburg gaat deze kaart nu digitaliseren. Dat is geen sinecure gezien het formaat 345 X 440 cm beslaat. Dat vereist specialistenwerk. De firma Pictura Imaginis uit Heiloo gaat dit karwei voor ons klaren. Tegelijkertijd wordt de conditie van de kaart opnieuw bekeken door medewerkers van restauratieatelier De Tiendschuur uit Tilburg. Er komt een nieuwe kist zodat de kaart tot in lengte van jaren goed kan worden bewaard. Als klap op de vuurpijl gaat Stadsmuseum Tilburg de mogelijkheid onderzoeken om de kaart voor het eerst tentoon te stellen aan de Tilburgse bevolking en verder iedereen die graag deze kaart wil zien. De digitale kaart komt permanent beschikbaar voor onderzoek en raadpleging via de website van het Archief. Na 250 jaar komt de kaart van de heerlijkheid Tilburg en Goirle in digitale vorm beschikbaar voor de Tilburgse en Goirlese bevolking door samenwerking tussen Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg. Welke doelen stelt het Regionaal Archief voor de eigen organisatie? Intern wil het Archief werken aan: Communicatie Projectmatig werken Verdere ontwikkeling van educatieve vaardigheden Interne communicatie In 2011 is dit opnieuw een belangrijk aandachtspunt. De verschillende projecten die Regionaal Archief T ilburg uitvoert verdienen meer aandacht en toelichting in de eigen organisatie. Naast de verbinding met het gekozen strategisch beleid is het belangrijk dat we leren om collega s te informeren over onze eigen werkzaamheden. Het communicatieplan is in 2010 vastgesteld en zal als kader dienen voor de externe, maar ook de interne communicatie. Mogelijk komt er een aanvulling op het plan voor de interne communicatie. Projectmatig werken In 2010 is een start gemaakt om projectmatig werken handen en voeten te geven. Dat proces is nog niet ten einde. Daarom zal in 2011 nog sterker de nadruk komen te liggen op het maken en nakomen van projectplannen met behulp van initiatiefrapporten, mijlpalen en deadlines. Deze cultuuromslag is nodig om betrouwbare planningen te kunnen maken met onze partners. Het is ook nodig om verantwoorde keuzes te maken tussen wat we wel en niet kunnen doen. In de opleiding van medewerkers wordt dit jaar aandacht besteed aan het projectmatig werken. Ontwikkelen educatieve vaardigheden In 2010 is er geïnvesteerd in de nieuwe functie van Assistent Educatie & Publiekszaken. Zij ondersteunt de coördinator Educatie bij het begeleiden van educatieve groepen, het ontwikkelen van lesmateriaal en het organiseren van groepsboekingen en cursussen. Deze m edewerker krijgt, evenals collega s van Dienstverlening, verdere scholing in presentatietechnieken en gaat zich inhoudelijk verdiepen in diverse educatie onderwerpen. Hiervoor zullen de medewerkers deel gaan nemen aan cursussen, symposia en congressen die worden georganiseerd door o.a. Erfgoed Brabant, Erfgoed N ederland of de KVAN. Ook intern zullen de medewerkers geschoold worden via instructie en coaching door de coördinator Educatie. Communityproject foto s rondom kermis met gebruik van Flickr De fotocommunity Flickr is o.a. door het Nationaal Archief en het Brabants Historisch Informatie Centrum gebruikt om hun fotocollectie meer onder de aandacht te brengen. Het Gemeentearchief van Rotterdam heeft met de start van de Tour De France Flickr gebruikt om foto s van de start aan hun collectie toe te voegen. Regionaal Archief Tilburg speelt al langer met de gedachte om dat middel ook op die manier in te zetten. De aanvoer van foto s uit schoenendozen zal op enig moment opdrogen. Digitale fotografie heeft de afgelopen jaren zo sterk om zich heen gegrepen dat bijna niemand meer afdrukken van foto s in huis heeft. Het Archief zal zich moeten bekwamen om ook die bron aan te boren en digitale foto s toe te voegen aan de collectie. Dat biedt ook mogelijkheden om het aanbod van oude foto s die door particulieren al gedigitaliseerd zijn beter te stroomlijnen. Nu kunnen we een dergelijk aanbod eigenlijk niet aanvaarden. In dit project kan het Archief de noodzakelijke kennis daarvoor verzamelen en toepassen. De Tilburgse kermis is een evenement met landelijke uitstraling. Elk jaar komen er één miljoen mensen op af. Met hun camera s. In 2011 start Regionaal Archief Tilburg een project om via Flickr foto s van de kermis te gaan verzamelen. Zo vergaren we de kennis om een dergelijk project goed uit te kunnen voeren en kunnen dat vervolgens in andere thema s en projecten toepassen. bedrijfsplan stichting mommerskwartier 17

10 Organisatie en financiën Bedrijfsvoering Directie Organisatie Bestuur De Stichting Mommerskwartier bestaat uit drie instellingen met hun eigen ambities: het Audax Textielmuseum Tilburg, het Stadsmuseum Tilburg en het Regionaal Archief Tilburg. De Stichting bestaat sinds 2007 en kent het Raad van Toezicht model. We werken volgens de code cultural governance. Het bestuur van de Stichting is opgedragen aan de directie. De directie bestaat uit een directeur en adjunct-directeur (tevens hoofd Bedrijfsvoering). Zij worden ondersteund door een directiesecretaris. De functiewaardering van de directie is bepaald door de AWVN (Algemene Werkgeversvereniging Nederland). Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestond in 2010 uit 6 leden. Voorzitter is de heer J. Kanen, leden zijn mevrouw L. in t Hout, mevrouw A. van Huffelen, de heer R. van den Aker, de heer J. Opschoor en de heer H. Wynia. Er is één vacature, het streven is om daarin in 2011 te voorzien. In 2011 zal de heer J. Kanen tijdelijk terug treden als voorzitter van de Raad van Toezicht, omdat hij interim directeur wordt. De heer R. van den Aker zal (als plaatsvervanger) zijn taak als voorzitter van de Raad van Toezicht tijdelijk overnemen. De raad van toezicht komt 4 à 5 keer per jaar bijeen in aanwezigheid van de directie. Strategisch beleid, financiën, personeel en gebouwen zijn de belangrijkste gespreksonderwerpen. Tevens bespreekt de raad, in een vergadering waarbij de directie niet aanwezig is, het functioneren van de directie en haar eigen functioneren. Eens per jaar is er overleg tussen de raad van toezicht en de Ondernemingsraad. Regelmatig vindt overleg plaats tussen individuele leden van de raad en de directie. De leden van de Raad van Toezicht zijn onbezoldigd, waarbij de aan hun lidmaatschap gerelateerde kosten kunnen worden gedeclareerd. Personeel Stichting Mommerskwartier is als organisatie te kenmerken als een werkgemeenschap. Iedereen draagt, elke dag opnieuw, een steentje bij aan een goede werksfeer, goede onderlinge verhoudingen en het neerzetten van resultaten. We streven ernaar het werk zodanig te organiseren dat de medewerkers, zowel individueel als groepsgewijs, een zo groot mogelijke verantwoordelijkheid nemen, inzicht hebben in de betekenis van hun eigen functie en die van de instelling. Mensen, instellingen en bedrijven waarvoor wij iets betekenen dienen méér dan tevreden over ons te zijn. De Stichting Mommerskwartier heeft, naast een vaste basis aan personeel dat onder de CAO VRM (Vereniging van Rijksgesubsidieerde Musea) valt, een groot aantal medewerkers dat vanuit de Diamantgroep door wettelijke regelingen bij ons gedetacheerd is. In onderstaande tabel is het aandeel van deze gedetacheerde medewerkers aangegeven. AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG REGIONAAL ARCHIEF TILBURG STADSMUSEUM TILBURG Aantal Bezetting Formatie Formatie medewerkers FTE s FTE s FTE s Textiellab Presentatie & Collectie Educatie & Communicatie Archiefbeheer Dienstverlening Archief Totaal regulier 74 59,96 60,24 59,63 Totaal additioneel 33 25,18 26,64 25,52 Totaal regulier + additioneel ,14 86,88 85,15 Relatieve aandeel WSW / WWB / Doen 30,8 % 29,6 % 30,7 % 30,0 % Daarnaast kent de Stichting Mommerskwartier nog andere categorieën medewerkers die van groot belang zijn voor de Stichting (zie onderstaande tabel). Aantal overige additionele medewerkers Sept Sept Vrijwilligers Oproepkrachten (rondleiders) Uitzendkrachten 7 11 Stagiaires Overige inhuur 2 1 Totaal bedrijfsplan stichting mommerskwartier 19

11 Ondernemingsraad De Ondernemingsraad (OR) bestaat uit zes leden, waaronder één vertegenwoordiger van de gedetacheerden van de Diamantgroep. De OR is onder anderen gesprekspartner over het sociaal beleid van de Stichting Mommerskwartier. Strategische uitgangspunten van de OR zijn: betrokkenheid bij de (loopbaan)ontwikkeling van haar medewerkers; stimulering van een eenduidige en planmatige stijl van leidinggeven; open communicatie tussen leidinggevenden en werknemers; duurzame en optimale inzetbaarheid van medewerkers in alle levensfases. Financiën De omzet van Stichting Mommerskwartier wordt in 2011 voor 74,7% (2010: 77,5%) bepaald door subsidie van de gemeente Tilburg. Het subsidiecontract met de gemeente Tilburg loopt eind 2010 af. Normaal gesproken zou een nieuw contract worden opgesteld. Maar omdat er nog geen nieuwe Cultuurnota is (deze is vermoedelijk in het voorjaar van 2011 pas gereed) is in overleg met de gemeente ervoor gekozen om vooralsnog alleen een contract voor 2011 op te stellen. De besprekingen daarover lopen nog; streven is het programma van eisen in december 2010 te laten vaststellen door het college van B en W. Daarna volgt het aanbod van onze stichting en vaststelling door het college. Voor 2011 zullen in beperkte mate nieuwe afspraken gemaakt over prestaties en subsidie. Belangrijkste wijziging is de openingstijden van de studiezaal van het Regionaal Archief Tilburg: door de week van 4 dagen naar 2 dagen voor vrije inloop. Daarnaast nog open op iedere 2e zaterdag van de maand. In 2010 heeft de Stichting een structurele bezuiniging van 2% (zijnde ) van de gemeente Tilburg verwerkt, met daarnaast een aanvullende (interne) bezuiniging van als gevolg van een structureel tekort op de van de gemeente verkregen compensatie voor loon- en prijsstijgingen. In het voorjaar van 2010 is een nieuw college aangetreden dat met het voornemen kwam vanaf 2011 nog eens een structurele bezuiniging van op te leggen aan de Stichting Mommerskwartier en het Natuurmuseum samen. Omdat het college later heeft ingezien dat een dergelijke taakstelling, mede gelet op het benodigde zorgvuldige overleg tussen de betrokkenen, voor 2011 niet meer reëel is, is de ingangsdatum van de bezuiniging (onder voorbehoud van goedkeuring door de gemeenteraad) op 2012 gesteld. Daarom zal in 2011 direct na het vaststellen van de nieuwe Cultuurnota door de gemeenteraad een zorgvuldig traject worden uitgezet om tot invulling van de bezuinigingen te komen. Zowel intern (management, medewerkers en ondernemingsraad) als extern (Natuurmuseum en gemeente) overleg is daarbij van belang. Daarnaast heeft de gemeente bij de verzelfstandiging in 2006 aan de nieuwe Stichting een bezuinigingstaakstelling van structureel opgelegd, met daarbij de veronderstelling dat dit door efficiencymaatregelen ingevuld zou kunnen worden. Bij de besluitvorming door de raad hierover is destijds ook uitgegaan van een unilocatie voor de hele Stichting op het Mommerscomplex. Gelet op het raadsbesluit van 19 juli 2010 is dit geheel van de baan. Het Regionaal Archief Tilburg blijft op de huidige locatie aan het Kazernehof. Dat betekent voor de Stichting een inefficiënte situatie, waardoor de taakstelling van niet gerealiseerd kan worden middels efficiencymaatregelen. In de raadscommissie Maat- schappij van 1 november 2010 is dit toegelicht, maar op 11 november 2010 heeft de raad besloten de taakstelling van structureel te handhaven. Deze bezuiniging is nu structureel ingevuld door de nominale compensatie (voor loon- en prijsstijgingen) gedeeltelijk niet door te vertalen naar de budgetten. Eind 2009 beschikte de Stichting over een eigen kapitaal van Dit vermogen moet uiteindelijk tussen de 8 à 10% van de jaaromzet gaan bedragen (= tussen de en ) en is bedoeld om incidentele tegenvallers te kunnen opvangen. De Stichting streeft te allen tijde naar een structureel sluitende begroting. Op hoofdlijnen kan de exploitatie van de Stichting Mommerskwartier als volgt worden weergegeven: Budgetten Rekening Begroting Begroting (x euro) Baten: Subsidie gemeente Tilburg Omzet Textielmuseum Omzet Archief Omzet Stadsmuseum Totaal baten Budgetten Rekening Begroting Begroting (x euro) Lasten: Kostprijs van de omzet TM Kostprijs van de omzet RA Kostprijs van de omzet SM Salarissen en sociale lasten Inhuur Diamantgroep Overige personeelkosten Afschrijvingskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Kosten organisatieontwikkeling Totaal lasten Saldo omzet en kosten V 62 N 23 N 23 Renteopbrengst V 76 V 23 V 23 Resultaatbestemming N Resultaat na bestemming bedrijfsplan stichting mommerskwartier 21

12 Afspraken B. STADSMUSEUM TILBURG Uitvoering subsidiecontract gemeente Tilburg In het meerjarig subsidiecontract tussen gemeente en Stichting Mommerskwartier zijn met betrekking tot de drie publieksgerichte instellingen ook prestatieafspraken vastgelegd. Over deze afspraken dient 2x per jaar gerapporteerd te worden. Dit gebeurt ook in 2011 weer door een tussentijdse managementrapportage na afloop van het eerste half jaar en in het jaarverslag na afloop van het jaar. Per instelling zijn de contractafspraken hieronder weergegeven voor de jaren 2010 en 2011 met op onderdelen een toelichting. Aangezien er nog geen programma van eisen is vastgesteld door het college en dit nog gevolg zal worden door de offerte van de stichting Mommerskwartier, zijn onderstaande cijfers voorlopig. Contractafspraken Contract Voorlopig Toelichting Tentoonstellingen (op passende locaties in de stad): 1 per jaar 1 1 Educatieve programma s: 1 per jaar 1 1 Aantal publicaties: 1 per jaar 1 1 Website Het geheugen van Tilburg loopt Loopt Verdere uitbouw website Bezoekers Vincents Tekenlokaal In 2010 aparte subsidie A. AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG C. REGIONAAL ARCHIEF TILBURG Contractafspraken Contract Voorlopig Toelichting Contractafspraken Contract Voorlopig Toelichting Openingstijden (voor publiek): Normaal op jaarbasis ± uur; 6 dagen per week (maandag gesloten) Bezoekersaantallen: normaal per jaar Tentoonstellingen: 3 grote tentoonstellingen per jaar 3 3 Educatieve programma s: 15 per jaar Georganiseerde publieksevenementen: 2 2 normaal 2 per jaar, waarvan 1 specifiek gericht op de inwoners van Tilburg Open di t/m vr van uur en za/zo van uur Openingstijden (voor publiek): a In 2011: studiezaal voor vrije Normaal op jaarbasis ± uur gedurende 5 dagen b. 863 inloop nog 2 dagen in de week in de week (zondag en maandag gesloten) open van tot uur M.i.v dagen per week vrije inloop, dus lager en verder iedere 2 e za van aantal uren (zie b.). de maand open (zie totaal b.). Voor overige dienstverlening blijft aantal uren gelijk. Cultuureducatieve activiteiten: Normaal 2 per jaar 2 2 Georganiseerde publieksevenementen: Normaal 1 per jaar 1 1 Langlopend contract met de Stichting Peerke Donders Paviljoen Het Stadsmuseum zorgt voor het inrichten van tentoonstellingen, het dagelijkse toezicht en educatieve p rogramma s van het Peerke Donders Paviljoen in T ilburg-noord. Voor de periode 1 oktober 2009 tot en met 30 september 2014 is daarvoor een contract afgesloten met de Stichting Peerke Donders Paviljoen. In 2011 is de bijdrage vanuit deze stichting geraamd op ongeveer euro. bedrijfsplan stichting mommerskwartier 23

13 Colofon Uitgave van Stichting Mommerskwartier Postbus 4265, 5004 JG Tilburg Stichting Mommerskwartier bestaat uit de instellingen: Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, Stadsmuseum Tilburg, Tekst / redactie Jeannette Bertels Frank van Kruisselbergen Hanneke Oosterhof Jojanneke van Zandwijk Grafisch ontwerp Studio Frederik de Wal, Schelluinen Druk Gianotten, Tilburg Oplage 300 bedrijfsplan