Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW)

Transcriptie

1

2 *... Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) Ministerie van Verkeer en WatPSiaat informatie ei1 Documentatie Postbus EX oen tiaag Tel I Fax Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) Meetkundige Dienst Afdeling Advies Informatica Infrastructuur Publicatiedatum: April 1997 Rapportnummer: IBI97 18

3 e Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) Voorwoord De voorliggende publikatie behoort tot een reeks van publikaties van de Meetkundige Dienst op het gebied van de Informatica Infrastructuur. Dit eindrapport Trends in informatietechnologie: lange termijn visie IT-infiastructuur Rijkswaterstaat (Verkeer en WuterstaaQ, is door de afdeling Advies Informatica Infrastructuur van de Hoofdafdeling Informatietechnologie- en Beleid van de Meetkundige Dienst (MD- IBI) gemaakt in opdracht van HW/O&I.

4 IT-infrastructuur RWS (Venw) Inhoudsopgave 1. SAMENVATTING INLEIDING RESULTATEN DEELANALYSES CENTRALISED VS DISTRIBUTED COMPUTING PERSONAL PRODUCTIVITY TOOLS DOCUMENT TECHNOLOGIE NETWORKING BESTURINGSSYSTEMEN DATABASE TECHNOLOGIE JAVA VS ACTIVEX PROCESSOR & STORAGE TECHNOLOGIE CLIENTISERVER ARCHITECTUUR INLEIDING DISTRIBUTED COMPUTING - FAT CLIENT CENTRALISED COMPUTING - THIN CLIENT POSITIE VAN RIJKSWATERSTAAT (VEN ) TEN OPZICHTE VAN DE MARKT I. I Onderbouwing vanuit de markt Positie van RWS(VenW) Onderbouwing vanuit de markt Positie van RWS (VenW) COMPUTING i INLEIDMG 5.2 DISTRIBUTED COMPUTING 5.3 CENTRALISED 5.3. i Onderbouwing vanuit de markt Positie van R WS (Ven W) VERGELIJKING OVERWEGINGEN MET BETREKKING TOT KOSTEN INVESTERMGEN ONTWIKKELKOSTEN BEHEERSKOSTEN KENNISOPBOUW SAMENVATTING COEXISTENTIE EN MIGRATIE STAP I: DISTRIBUTED COMPUTING - FAT CLIENTS, I EN UNIX SERVERS STAP 11: HYBRIDE ARCHITECTUUR - APPLICATIE SERVERS EN INTRANET/WEB FACILITEITEN STAP III: CENTRALISED COMPUTING - INTRANET EN THIN CLIENTS CONCLUSIE EN AANBEVELING ORGANISATIE EN CENTRALISED COMPUTING LIJST VAN OPGENOMEN FIGUREN LIJST VAN OPGENOMEN TABELLEN MD-IBI 1

5 IT-infrastructuur RWS (VenW) I. Samenvatting Focus van het onderzoek Om de lange termijn visie betreffende de IT-infrastructuur van de Rijkswaterstaat (VenW) te kunnen ontwikkelen, is het onderzoek Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) geïnitieerd. Dit rapport beschrijft de resultaten van dit onderzoek. Het is gebaseerd op een zeer brede analyse (8 deelonderzoeken) van de huidige ontwikkelingen in de IT-markt èn de IT-ontwikkelingen binnen Rijkswaterstaat (VenW). De rapportages van deze analyses zijn als bijlagen bij dit eindrapport gevoegd. In onderstaand figuur zijn de verrichte analyses schematisch weergegeven. Conclusies IT-markt Uit de verrichte deelanalyses komt als belangrijkste constatering de huidige architectuurdiscussie in de IT-markt naar voren. Het gaat hier om een distributed architectuur (fat server - fat client) enerzijds en een centralised architectuur (fat server - (ultra-) thin client) anderzijds. De Distributed Computing architectuur wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van zogenaamde fat client desktop systemen. Voorbeeld van een fat client is de huidige PC met Windows programmatuur. In de Centralised Computing architectuur bestaat de rol van de client systemen alleen uit het verzorgen van de interactie tussen gebruiker en de centraal opgeslagen applicaties en data. Vergeleken met de fat client kan de tliin client worden bestempeld als een kale PC. MD-IBI 2

6 IT-infrastructuur RWS (Ven4 De distributed architectuur vormt in de huidige IT-markt het overheersende model en wordt technologisch breed ondersteund. Een aantal recente technologische ontwikkelingen, waarvan het World Wide Web en Java verreweg de belangrijkste zijn, hebben echter de blikken gericht op de voordelen van een centralised computing architectuur. Gezien de richting van de huidige technologische ontwikkelingen kan een dergelijke architectuur een forse reductie (tot wel 50%) van de kosten van onderhoud en beheer van de IT-infrastructuur betekenen zonder dat dit een verlies aan toepassingsmogelijkheden hoeft te betekenen. Over een twee tot drietal jaren zal het centralised computing model dan ook een reëel en volwaardig alternatief vormen voor de huidige distributed computing model oplossingen met daaraan gekoppeld een gunstig priljskaartje. 0 Rijkswaterstaat (Ven W) Met betrekking tot Rijkswaterstaat (VenW) IT-infrastructuur kan worden gezegd dat tot nu toe de ontwikkelingen in de markt op de voet zijn gevolgd. De overheersende architectuur (ca. 98%) is dan ook de distributed (fat server - fat client) architectuur. Deze architectuur is in de basis wei geschikt voor een migratie richting de centralised architectuur; onder andere door de keuze voor open standaarden zoals TCP/IP. Echter dit volgen van de markt betekent dat Rijkswaterstaat (VenW) steeds te maken heeft met de opwaartse kostenspiraal die wordt veroorzaakt door een zich wederzijds versterkende vraag naar steeds krachtiger software enerzijds en steeds meer venverkings- en opslagcapaciteit van de hardware anderzijds. Gezien dit dilemma lijkt een migratie van de RWS (VenW) IT-infrastructuur van een distributed architectuur naar een centralised architectuur erg zinvol. Het is echter om een drietal redenen af te raden om dit op korte termijn (binnen nu en 2 jaar) voor heel Rijkswaterstaat (VenW) te gaan doen. Namelijk: 1. Voorkomen desinvestering Het is van belang om bestaande investeringen (in termen van kennis bij gebruikers en beheersorganisatie, maar ook in termen van aangeschafte hard- en software) in de huidige IT-infrastructuur te beschermen. 2. Onvolwassen technologie Er is op belangrijke punten nog sprake van technologie die zich in de eerste fase van ontwikkeling bevindt. Deze technologie kan dan ook nog niet als volwassen worden beschouwd en is daarmee nog niet geschikt voor breed te implementeren (bedrijfskritische) toepassingen. Een te vroege start betekent dan ook al snel het betalen van de first user kosten. 3, Beperkt aanbod van toepassingen Momenteel is er nog een zeer beperkt aanbod van toepassingen die passen binnen een centralised computing model. Dit betekent dat een implementatie van een centralised architectuur op dit moment nog een behoorlijke eigen inspanning vergt als het gaat om het oiitwikkelen van software. MD-IBI 3

7 Trends in informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (Venw) Aan bevelingen IT-Infiastr uctuur Baseer de langere termijn IT-infrastructuur strategie (visie) voor de Rijkswaterstaat (VenW) op de centralised computing architectuur. Migreer geleidelijk in een drietal stappen richting deze architectuur. Deze migratie strategie behoort uit te gaan uit van een geleidelijke infasering van een centralised architectuur naast de huidige distributed architectuur (coëxistentie). Naarmate de centralised architectuur robuuster wordt en meer toepassingsmogelijkheden biedt kan er sprake zijn van een uitfasering van de distributed architectuur daar waar dit mogelijk is. In onderstaande figuur is een grafische weergave gegeven van de coexistentie en migratie mogelijkheid uitgaande van de Distributed Computing architectuur en toewerkend naar de Centralised Computing architectuur., SERVER i I :: I MPLICATLE LOGICA I Coëxistentie en migratie tussen Distributed en Centralised computing Stap I: Distributed Computing architectuur op basis van Windows NT, Unix servers (appiicatieservers) en fat ciients (Windows 95, Windows NT dient of Unix workstation). MD-I81

8 Trends in informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) Stap 11: Hybride architectuur, koppeling van de fat clients met browsers aan Intranethternet servers en introductie Web-server functionaliteit in de kantooromgeving Stap 111: Centralised Computing architectuur. Intranet/Internet servers met thin clients gebaseerd op open (platform onafhankelijke) standaards. Een volledige beschrijving van deze drie stappen is in hoofdstuk 7 van dit rapport te vinden. Kanttekeningen Een belangrijk aandachtspunt bij de invoering van een centralised computing architectuur is de wijze waarop de besluitvorming over en realisatie van de basis ZT-infiastructuur wordt georganiseerd. De basis ITinfrastructuur is datgene waarvan je gemeenschappelijk besluit dat iedereen (elke organisatie onderdeel van VenW) het nodig heeft. De realisatie van een centralised computing architectuur vergt een IT-besluitvormingsorganisatie die centraal ( voor de hele organisatie) IT-beslissingen neemt en uitvoert (laat uitvoeren). Daarom zal, analoog aan een centraliserende beweging in de architectuur, ook een centraliserende of concentrerende beweging moeten ontstaan in de organisatie van de besluitvorming over en realisatie van de basis IT-infrastructuur. Een gedecentraliseerde organisatievorm sluit nu eenmaal niet goed aan bij een centralistische IT-architectuur. MD-IBI 5

9 IT-infrastructuur RWS (Venw) 2. Inleiding Dit rapport vormt het resultaat van een zeer brede analyse van de ontwikkelingen in de informatietechnologie en in de IT-markt. Deze analyse is uitgevoerd door CSC Computer Sciences B.V. in opdracht van de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat. Het project is namens de opdrachtgever geleid door de heer H. Tagi. Namens CSC Technology consulting is de analyse uitgevoerd door de heren E. Feskens, P.W.B. Steenbergen en M. Huijts. De eindredactie is verzorgd door H. Tagi De basis voor de eindrapportage wordt gevormd door een achttal onderwerpsgewijze deelonderzoeken die ook als bijlage bij dit rapport zijn gevoegd. In de deelonderzoeken is een analyse gemaakt van de trends in de IT-markt en in de informatietechnologie. De onderwerpen van de deelonderzoeken waren: - distributed versus centralised computing; - personal productivity; - document technologie; - networking; - besturingssystemen; - database technologie; - Internet middleware: Java en ActiveX; - processor en storage technologie. In deze eindrapportage zijn de resultaten van de diverse deelonderzoeken behandeld in de context van de huidige situatie binnen Rijkswaterstaat (VenW). Hierbij is gebruik gemaakt van een door EDS gemaakte inventarisatie van de huidige IT-infrastructuur bij Rijkswaterstaat (VenW)l. Bij de analyse is gebruik gemaakt van een zeer omvangrijke literatuurverzameling. In de tekst wordt hiernaar verwezen met behulp van voetnoten. 1 Bijlage 2:'Inventarisatie client-server omgeving Verkeer en Waterstaat' (INTERVO 1). MD-IBI 6

10 IT-infrastructuur RWS (VenW) 3. Resu I taten deel analyses In het eerste gedeelte van het onderzoek is op een achttal deelgebieden een analyse uitgevoerd van de huidige stand van zaken met betrekking tot de informatietechnologie en de ontwikkelingen in de markt, Deze deelanalyses zijn uitgevoerd op basis van een uitgebreid literatuuronderzoek (o.a. gebruik makend van rapporten van analysebureaus als de Gartiier Group, IDC en CSC Index maar ook nationale en internationale vakbladen), en op basis van produktvergelijkingen. De analyses zijn uitgevoerd op een achttal terreinen te weten: - centralised vs distributed computing; - personal productivity tools; - document technologie; - networking; - besturingssystemen; - database technologie; - Java vs ActiveX; - processor & storage technologie. In de navolgende paragrafen worden de conclusies van deze deelanalyses kort beschreven Centralised vs distributed computing In de huidige IT-markt staan een tweetal client-server architecturen centraal in de discussie te weten een distributed architectuur (fat server - fat client) en een centralised architectuur (fat server - (ultra-) thin client. Beide architecturen worden nader toegelicht in hoofdstuk 4 van dit rapport. De conclusie uit de deelanalyse is dat de trend zowel technologisch als in de marketing gaat richting een voorkeur voor de centralised architectuur. De huidige technologische ontwikkelingen zorgen er ook voor dat een dergelijke architectuur een reëel alternatief wordt voor zeer veel organisaties in de komende jaren. De belangrijkste drijfveer hiervoor wordt gevormd door de kosten. Alle analysebureaus zijn het er over eens dat met een centralised computing architectuur kostenreducties tot wel 50% haalbaar moeten zijn. Hierbij dient echter te worden opgemerkt dat een centralised architectuur niet in alle gevallen toepasbaar is. Voor Rijkswaterstaat (VeiiW) kan dan worden gedacht aan bijvoorbeeld CAD/CAM en GIS toepassingen. Een tweede aandachtspunt wordt gevormd door het feit dat de technologie zich nog in een eerste stadium van ontwikkeling bevindt en nog onvolwassen kan worden genoemd. Personal productivity tools Op het terrein van de personal productivity tools (zeg maar de kantoorautomatisering) speelt met name de strijd om het referentieplatform een MD-IBI 7

11 ~ Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (Venw) 3.3 belangrijke rol in de markt. Het referentieplatform is het platform (hardware in combinatie met operating system) dat de meeste softwareontwikkelaars als het belangrijkste platform beschouwen waarvoor zij hun software ontwikkelen. Dit referentieplatform voor personal productivity tools is nu het Microsoft / Intel platform. Meer dan 90% van alle personal productivity tools die worden ontwikkeld is primair voor dit platform bedoeld. De verwachting is dat deze situatie de komende 3 tot 5 jaar ongewijzigd zal blijven. Dit betekent echter niet dat er geen belangrijke alternatieven zijn voor het huidige Windows / Intel platform. In dit kader wordt het meest verwacht van de Java Virtual Machine. In de komende 3 jaar zal moeten blijken hoe succesvol dit platform is in de concurrentie met Microsoft en Intel. Er is in ieder geval een brede marktondersteuning voor door zeer grote marktpartijen zoals IBM, Sun, Oracle en Netscape. Document technologie Binnen de document technologie speelt met name een bewustwordingsproces binnen organisaties een belangrijke rol. Het gaat dan om bewustwording over het feit dat er een documentprobleem ontstaat of ontstaan is. Onderzoek toont namelijk aan dat de bedrijfskritische informatie die binnen organisaties aanwezig is op de navolgende wijze is verdeeld: I I I l i I Relationele databases (hierin staat gestructureerde infomatie) Elektronische informatie (zoals tekstverwerkingsbestanden, spreadsheets etc. De informatie is veelal ongestructureerd. Iedereen kent het probleem van moeizaam terug te vinden bestanden.) Papier (De informatie is elektronisch niet beschikbaar en veelal ondoorzichtig gestructureerd, m.a.w. waar en hoe de informatie is opgeslngen is niet altijd even duidelijk.) 7% 23 % 70% i I l i MD-IBI 8

12 IT-infrastructuur RWS (VenW) troductie aan een sterke behoefte bij veel gebruikers en werd daarom een succes. Veel automatiseringsafdelingen van bedrijven waren echter niet gelukkig met de PC en besloten de introductie ervan tegen te houden of in het beste geval af te remmen door er geen aandacht aan te besteden. Een dergelijke "aanpak" heeft echter in de praktijk niet geleid tot liet tegenhouden van de introductie van de PC maar wel tot allerlei integratieproblemen en extra hoge kosten. 3.4 Networking Op networking gebied staat een alsmaar groeiende vraag om bandbreedte centraal. De beschikbare bandbreedte op een netwerkverbinding bepaalt welke hoeveelheid data met welke snelheid kan worden getransporteerd. Een aantal factoren bepalen deze groeiende vraag naar bandbreedte zoals de toepassing van multimedia, liet World Wide Web (WWW), videoconferencing en tenslotte centralised computing architecturen zoals de Netwerk Computer architectuur van Oracie. Nieuwe technologie zoals ATM en GbE komen in deze groeiende vraag naar bandbreedte tegemoet, maar zijn pas medio 1998 geschikt voor brede implementatie. Tot die tijd vormen Fast-Ethernet oplossingen een goed alternatief. Deze bieden een maximale doorvoersnelheid van 1 O0 Mb/s met een doorgroeimogelijkheid naar ATM of GbE. Het belangrijkste netwerkprotocol blijft TCPAP. Met de nieuwste specificatie van dit protocol, versie 6, worden een aantal zeer belangrijke knelpunten opgelost zoals het maximaal aantal beschikbare IP adressen. 3.5 Besturingssystemen In de deelanalyse op het terrein van besturingssystemen is onderscheid gemaakt naar de server- en cíient-besturingssystemen. Op het terrein van server-besturingssystemen zijn de belangrijkste trends: - de verschuiving van network georiënteerde naar application-server besturingssystemen; - de acceptatie van LDAP door alle marktpartijen als de standaard voor directory services op netwerken; - de verschuiving van proprietary naar open standaards daar waar liet gaat om netwerkprotocollen (bijvoorbeeld van IPX/SPX naar TCP/IP of van Netbeui naar TCP/IP). De positie van Windows NT als server-besturingssysteem blijft groeien. Met versie 4.0 is de algemene opinie in de markt dat NT de potentie heeft om ook bedrijfskritische toepassingen te ondersteunen. Op één heel belangrijk punt blijft NT echter achter op de Unix concurrentie en dat is de schaalbaarlieid Aan de dient-zijde is de positie van Microsoft heel anders. Hier doinineren zij de markt met een aandeel dat groter is dan 70% wereldwijd. Het is ook niet te verwachten dat deze situatie drastisch zal veranderen in de komende jaren. MD-IBI 9

13 IT-infrastructuur RWS (VeiiW) Een belangrijke trend is echter wel dat het huidige paradigma van het bureaublad in de user-interface vervangen gaat worden door het paradigma van de (Internet-)browser. In Windows 97 zal de gebruiker de keuze krijgen tussen of het bureaublad of een browser als user-interface richting het besturingssysteem. 3.6 Database technologie De markt van aanbieders van database technologie werd altijd gekenmerkt door een tweedeling tussen de leveranciers van mainstream database technologie enerzijds (zoals Oracle, IBM, CA en Sybase) en de niche-aanbieders van technologisch vooruitstrevende database systemen zoals NCR en Tandem. Deze laatste boden bijvoorbeeld producten aan op het terrein van rnassive parallel processing, datawarehousing of object-relationele technologie. Belangrijkste conclusie van de deelanalyse is dat dit onderscheid in de markt is verdwenen en dat de mainstream leveranciers de hierboven genoemde technologieën aanbieden in hun producten. Een belangrijke trend daarbij is de ontwikkeling van de relationele database systemen richting universal dataservers. Dergelijke universal dataservers zijn in staat om naast de traditionele gestructureerde datatypen ook multimediale data bijvoorbeeld in de vorm van tekstbestanden, images, videobeelden, digitale geluidsopnamen, spatial data en vingerafdrukken te beheren. Hiermee ontwikkelen zij zich in de richting van omgevingen waarin alle vormen van elektronische data die zich binnen een organisatie bevinden kunnen worden opgeslagen en beheerd. 3.7 Java vs ActiveX De deelanalyse met betrekking tot Java en ActiveX vormt een zeer uitgebreide vergelijking van beide technologieën. Deze vergelijking wordt in de onderstaande tabel kort weergegeven. Java programma s zi.jn volledig platforni onafiankelijk. Platform onafhankeliikheid Platform afhankelijk ActiveX is in feite platform ajkankelijk. Voor andere platforms moet Droeramma steeds I kan wel het wellicht onge- I opnieuw gecompileerd I MD-IBI 10

14 IT-infrastructuur RWC (Venw) vorden. Act iv ex!o bijvoorbeeld wel al ruikbaar op Macintosh. jeen duidelijke planning {oor andere platforms. Ceer beperkt. :omponent heeft bij uitioering volledige vrijheid >p systeem. -Iet al dan niet veilig zijn ian een component wordt Ieoordeeld op basis van :en in het component opzenomen handtekening van de producent. Vele programmeer talen 3ok taien die eenvoudiger zijn dan Java, zoals Visual Basic, kunnen hier gebruikt worden. Brede ondersteuning van bewezen platform., Ver ontwikkelde ondersteuning Er bestaat al een grote groep gebruikers en ontwikkelaars van deze technologie en vele ontwikkel tools en toepassingen Snelheid van gecompileerde taal Tabel 2: Java vs ActiveX 3.8 Processor & storage technologie Belangrijkste conclusie hier was dat de snelle ontwikkeling van de teclinologie de afgelopen jaren, een verdubbeling van venverkingskracht en opslagcapaciteit elke 1,s jaar!, zich de komende jaren nog zal doorzetten. Kort gezegd komt dit er op neer dat de server-configuratie van nu de client-configuratie is voor over 2 jaar. Bovendien wordt deze ontwikkeling aan de server-zijde nog versterkt door de opkomst van centralised computiiig architecturen die een belangrijke versteviging van de verwerkings- en opslagcapaciteit van servers MD-IBI 11

15 IT-infrastructuur RWS (VenW) gaan vragen. Denk hierbij aan de behoefte aan een 1 O-voudige capaciteitsvergroting iedere 3 jaar. Op processor gebied tenslotte wordt een belangrijke doorbraak verwacht als de eerste resultaten van het Merced initiatief van HP en Intel op de inarkt beschikbaar komen. MD-IBI 12

16 IT-infrastructuur RWS (VenW) 4. ClientlServer Architectuur 4. I Inleiding De basis van een Clientherver infrastructuur wordt gelegd door Werkstations (desktop systemen, PC s, clients ) en Server systemen die door middel van een Netwerk (LAN2, WAN3, Intranet4) met elkaar zijn verbonden. Figuur 1 - Ciient/Server Infrastructuur. In Client/Server toepassingen die op een dergelijke infrastructuur worden geïmplementeerd, zijn altijd drie specifieke functionele delen aanwezig. Figuur 2 - Three tier ClienüServer. Het Presentatie gedeelte verzorgt de interactie tussen de gebruikers en de toepassingen. De logica (de programmatuur) van de toepassiiig is te vinden in liet Applicatie gedeelte. Het Data deel bevat tenslotte de informatie waarmee de toepassingen werken. Deze logische onderdelen van een Client/Server toepassing kunnen op verschillende manieren verdeeld zijn over de aanwezige infrastructuur. Uit de deelanalyses blijkt dat de centrale discussie in de markt momen- 2 LAN : Local Area network. 3 WAN: Wide Area Network. 4 Intranet : Intern.bedrijfsnetwerk gebaseerd op Internet standaards en Internet technologie. MD-IBI 13

17 IT-infrastructuur RWS (Venw) teel zich richt op de voor- en nadelen van de volgende twee architecturen: DISTRIBUTED COMPUTING ( fat server / fat dient ) CENTRALISED COMPUTING ( fat server / thin dient ) Figuur 3 - Client/Server architectuur : Distributed versus Centrnlised. In beide architecturen is het mogelijk dat de Applicatie logica erdof de Data over meerdere servers is verdeeld. In hoofdstuk 5 wordt de gestelde centrale rol van deze twee architecturen onderbouwd vanuit de markt en de techiiologische ontwikkelingen en wordt een vergelijking gemaakt de huidige positie en liet beleid van Rijkswaterstaat (Verkeer en Waterstaat). In de navolgende paragrafen wordt kort ingegaan op de karakteristieken van beide architecturen. MD-IBI 14

18 IT-infrastructuur RWS (Venvv) 4.2 Distributed Computing - fat dient De Distributed Computing architectuur wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van zogenaamde fat client desktop systemen. De eigenschappen van een fat dient systeem zijn in Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. samengevat. Voor een gedetailleerde beschrijving wordt verwezen naar hoofdstuk 1 Distributed versus Centralised Computing in bijlage 1: Trends in IT-markt bij dit rapport Het meest voor de hand liggende voorbeeld van een fat client systeem is de PC met processor van Intel (x86, pentium) en besturingssysteem van Microsoft (Windows 3.x, Window85, Windows NT). 4.3 Centralised Computing - thin dient in de Centralised Computing architectuur bestaat de rol van de client systemen alleen uit het verzorgen van de interactie tussen gebruiker en de centraal opgeslagen applicaties en data. Vergeleken met de fat client kan de thin client worden bestempeld als een kale PC. De eigenschappen van een thin dient systeem worden gedetailleerd beschreven in hoofdstuk 1 Distributed versus Centralised Computing van bijlage 1. Een samenvatting hiervan is gegeven in Figuur 4. Figuur 4 -Eigenschappen Thin client. Gegeven de noodzakelijke koppeling met een netwerk, wordt een thin client ook wel een netwerk computer (NC) genoemd. MD-IBI 15

19 IT-infrastructuur RWS (Venw) 5. Positie van Rijkswaterstaat (VenW) ten opzichte van de markt 5.1 inleiding Op basis van de huidige technologie en de daarin zichtbare trends beweegt de markt zich in een richting waarbij de twee in hoofdstuk 2 beschreven architecturen voor Client/Server centraal staan. In dit hoofdstuk wordt daarvoor de onderbouwing gegeven op basis van de bevindingen uit de deel onderzoeken die voorafgaand aan deze rapportage zijn uitgevoerds. Er zal daarnaast aandacht worden besteed aan de situatie bij RWS (VenW), waarbij de huidige situatie en het beleid6 worden gespiegeld aan de ontwikkelingen in de markt en wordt ingegaan op mogelijke consequenties voor het beleid Onderbouwing vanuit de markt Zowel bij Distributed Computing als bij Centralised Computing is sprake van enkele ontwikkelingen die specifiek behoren tot de betreffende architectuur. Deze zullen respectievelijk in de paragrafen 5.2 en 5.3 aan bod komen, Hieronder zal worden ingegaan op een aantal ontwikkelingen die in beide architecturen een rol spelen: 0 Software componenten Er is al enige jaren aandacht voor object georiënteerde software ontwikkelingen. Met de opkomst van het Internet en het gebruik van Internet technologie in interne bedrijfsnetwerken (Intranetten) zijn deze ontwikkelingen in een versnelling gekomen en is het gebruik van software componenten (objecten) in de huidige software ontwikkeling centraal komen te staan. De bruikbaarheid van software componenten in een gedistribueerde Interhntranet omgeving speelt in deze ontwikkelingen een belangrijke rol. De twee architecturen bevatten ieder een eigen software componeiit benadering. Bij Distributed Computing wordt de ActiveX en OLEKOM technologie van Microsoft gevolgd. Centralised Coinputing concentreert zich rond de Java technologie van Sun. 5 Voor het volledige resultaat van de deelonderzoeken wordt verwezen naar de bij lage. 6 Voor het huidige beleid van RWS op het gebied van automatisering wordt verwezen naar het Handboek,voor de Automatiseringsinfrastructuur van de Rijkswaterstaat, versie 3.0 oktober MD-IBI 16

20 IT-infrastructuur RWS (VeriW) 0 Internet technologie Coinputer netwerken worden steeds vaker gebaseerd op Internet technologie. Deze ontwikkeling wordt door alle relevante partijen in de IT markt onderstreept en ondersteund. Internet technologie introduceert het gebruik van open standaards en platform onafhankelijkheid waardoor de keuze van besturingssysteem minder belangrijk wordt. Processor en storage Wat betreft de ontwikkelingen rond processors zal de toename van capaciteit, de rekenkracht, de komende jaren blijven toenemen en zuilen technologieën als CISC7, RISCS en VLIW9 meer en meer verenigd worden. In beide architecturen krijgen servers een steeds belangrijkere rol waarbij er ook steeds hogere eisen worden gesteld aan de daarop beschikbare rekenkracht en opslag. Schaalbaarheid van servers is gezien de snelle oiitwikkelingen een cruciaal punt. Hieraan wordt invulling gegeven door middel van toenemende SMPio en clustering mogelijkheden van processors en servers. Netwerk technologie Alle producenten van besturingssystemen onderstrepen dat Intranet standaards de basis zullen vormen voor netwerken. Een Intranet is in de basis niets anders dan een netwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van het TCP/IPIl protocol. TCPíIP is de facto standaard aan het worden voor netwerken. Als gevolg van het groter worden van netwerken waarbij steeds meer gebruikers op het netwerk worden aangesloten, de toename in de Iioeveelheid en de omvang van informatie die over het netwerk moet worden verstuurd en de ontwikkelingen rond de netwerk computer waarbij alle data en applicaties steeds vanaf liet netwerk moeten komen, neemt de vraag naar op het netwerk beschikbare bandbreedte toe. High Speed Networking technologieën als ATM, Fast Ethernet en Gigabit Ethernet zullen een vergroting in beschikbare bandbreedte geven vergeleken met de huidige Ethernet en Token ring. Daarnaast zal op de servers aanwezige functionaliteit zoals replicatie bijdragen tot liet efficiënter omgaan met de beschikbare bandbreedte, Bij replicatie wordt dezelfde (replica) data op verschillende servers, verspreid over het Enterprise- Wide netwerk, opgeslagen waardoor het dichter bij groepen gebruikers is geplaatst. 7 CISC : Complex Instruction set Computers. 8 RISC : Reduced Instruction Set Computers 9 VLIW : Very Large Instruction Word. 10 SMP : Symmetric Multi Processing 11 TCPíIP : Transmission Control Protocol / Internet Protocol. MD-I81 17

21 IT-infrastructuur RWS (VenW) In de paragrafen 5.2 en 5.3 zal worden ingegaan op de manier waarop de twee architecturen de bovengenoemde ontwikkelingen benaderen en gebruiken. In de ontwikkelingen die hebben geleid tot het centraal komen te staan van de twee architecturen, is een duidelijke splitsing ontstaan in de markt. Enerzijds zijn daar Microsoft en Intel die de Distributed Computing architectuur volgen en ontwikkelen en daarmee de rol van het Win- Tel12 platform centraal plaatsen. Anderzijds kiezen vrijwel alle andere partijen in de markt (Sun, Netscape, IBM, Oracle, e.a.) voor de Centralised Computing architectuur, waarin tevens een belangrijke mogelijkheid wordt gezien om de hegemonie van Microsoft en Intel te doorbreken Positie van RWS (Venw) VERKEER SNETWERK EXTERNE NETWERK INTER LNE NE3 WERK LOCAL AREA NETWORKS - RWS hoofddirectie - RWS regionale directies - RWS technische wetenschappelijke diensten - Overige VenW onderdelen VENW NET (WIDE AREA NETWORK) Figuur 5 - Overzicht van RWS IVenWì netwerk omgevingen. Bij het vergelijken van RWS (VenW) ten opzichte van de huidige ontwikkelingen en trends wordt uitgegaan van het beleid zoals is vastgelegd in het Handboek Automatiseringsinfrastructuur Rijkswaterstaat, versie 3.0 oktober 1996, en een infrastructuur zoals in figuur 6 schematisch is weergegeven. 12 WinTel : Een samenvoeging van de termen Windows en Intei wat staat voor PC s met Intei processors en een Microsoft Windows besturingssysteem. MD-IBI 18

22 Trends in informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (VenW) Veel gebruikte architectuur Vertrouwdheid bij gebruikers 5.2 Distributed Computing Onderbouwing vanuit de markt Wat betreft de Distributed Computing architectuur wordt de richting bepaald door Microsoft. Binnen Europa is ruim 70% van de desktop systemen in een Client/Server (US) omgeving voorzien van een desktop besturingssysteem (OS13) van Microsoft. Er is dus een zeer grote groep eindgebruikers vertrouwd met het Windows platform. Figuur 6 - Percentage Desktop OS in C/S ompeving in Europa 1996 Aan de server zijde wordt de rol van Microsoft ook steeds belangrijker. Het Microsoft Windows NT Server besturingssysteem vertoont een enorme groei en de verwachting is dat deze groei zeker tot het jaar 2000 zal doorzetten. Hierbij zal het de leidende rol van bestaande traditionele netwerk besturingssystemen (NOS 14) als Novell Netware overnemen en in marktaandeel naderen tot de Unix applicatie server besturingssystemen. Het succes van NT Server is echter voornamelijk te vinden in de kleine en middelgrote netwerken. Vanwege de beperkte schaalbaarheidis van NT zal Unix nog de overhand hebben in grote (enterprise wide) en mis- Sion-critical netwerk systemen. Gegeven de veranderende taken die aan servers worden gegeven en de daarbij zichtbare trend richting het gebruik van applicatie servers, zullen traditionele netwerk besturingssystemen als Novell Netware en Banyan Vines uiteindelijk verdwijnen. 13 0s : Operating System 14 NOS : Netwerk Operating System 15 Schaalbaarheid is de mate waarin een besturingssysteem efficiënt gebruik maakt van extra processors die aan een server worden toegevoegd. NT is in de praktijk efficiënt schaalbaar tot 4 processors. Unix systemen zijn beter schaalbaar. MD-IBI 19

23 Trends in informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (Venvv) Client en Server systemen Network Infrastructure Services Market Trends Percentage 0.5- of installed o.4., nodes NeWVare NT Sewer - Netscape LAN Server O Worldwide ServerlHost Spending [by Operating System) Source: Gariner Group Bewezen component technologie Brede ondersteuning Referentie platform Software ontwikkeling Fipuur 7 - Netwerk Server Trends De strategie van Microsoft richt zich zowel op applicatie servers als op client desktop systemen. Hierbij wordt toegewerkt naar een optimale situatie voor samenwerking tussen zogenoemde Active Servers en Active Desktops in een (gedistribueerde) netwerk omgeving ( Active Platform ). Centraal in deze strategie zijn de Microsoft Wiiidows besturingssystemen en de daarin opgenomen technologieën Common Object Model (COM), en Object Linking aiid Embedding (OLE) voor het omgaan met software componenten. Met de ActiveX en DCOM ( Distributed COM ) technologie bouwt Microsoft verder met en op OLE en COM. ActiveX is de component teclinologie waarmee Microsoft het op de desktop bewezen OLE/COM bruikbaar en beschikbaar maakt voor gebruik in een gedistribueerde component (Internetdntranet) netwerk omgeving. Er is sprake van een zeer brede ondersteuning van OLEKOM. Naast ondersteuning door vrijwel alle aanbieders van software pakketten eii ontwikkelomgevingen, een gigantisch aanbod van direct bruikbare software componenten, is er ook een zeer brede ondersteuning door software ontwikkelaars. Het platform bestaande uit op Intel processors gebaseerde PC s, het Microsoft Windows besturingssysteem en de Microsoft Office office-suite zal zeker de komende drie jaren het referentie platform blijven voor de desktop. Ook op liet gebied van de personal productivity tools heeft Microsoft met MS-Office liet grootste marktaandeel (over heel 1995 circa 80%). Gezien de grote hoeveelheid kennis en ervaring in de markt op het gebied van OLE/COM zal de overgang naar ActiveX qua software ontwikkeling weinig extra inspanning vereisen. MD-IBI 20

24 IT-infrastructuur RWS (Venw) Internet technologie Het ontwikkelen van ActiveX software componenten wordt ondersteund door veel van de huidige programmeertalen (C++, C, Java, Pascal, Basic) waardoor het bereikbaar is voor een grote groep van ontwikkelaars, zowel de gespecialiseerde als de gemiddelde programmeurs. Internet technologie is in korte tijd een belangrijk onderdeel geworden van de Microsoft strategie. Dit wordt zichtbaar door de integratie van Internet technologie in alle Microsoft producten..i,,. Beheer en manageinent Off-line Figuur 8 - Microsoft en Internet Technologie Microsoft zal tegen 1998 een van de belangrijkste spelers op het gebied van Internet zijn. De modulaire hardware, de lokale opslag van applicaties en data en de vrijheden van de gebruiker van client systemen in de Distributed Coinputing omgeving hebben wel tot gevolg dat het beheer en management van hardware en software een complexe en vaak veel inspanning vragende taak is. Dit probleem wordt, tevens vanwege de voordelen die de Centralised Computing architectuur biedt op dit punt, zeer serieus genomen. Naast het beschikbaar zijn en komen van specifieke software producten voor beheer en management (zoals Unicenter/TNG van Computer Associates waarmee centrale beheer en manageinent faciliteiten worden geboden voor gedistribueerde en hybride omgevingen) zal beheer en management functionaliteit ook steeds meer worden geïntegreerd in de besturingssystemen. Dit laatste is bijvoorbeeld onderwerp van liet Zero Administration initiatief van Microsoft waarbij onder andere oplossingen worden geboden voor het automatisch iiistallereii en upgraden van besturingssystemen en toepassingen en waarbij administratie en desktop beheer vanuit een centraal punt kunnen worden uitgevoerd. Het Off-he, dat wil zeggen los van een netwerk, kunnen werken met een fat client kan afliankelijk van de situatie een noodzaak zijn. Een voorbeelden hiervan is liet gebruik van mobiele PC s (Notebooks en Laptops). Daarnaast zullen voor bepaalde veeleisende applicaties (zoals CAD en GIS applicaties) fat client systemen in gebruik blijven Positie van RWS (Venw) Het gebruik van besturingssystemen op desktop systemen en servers bij Verkeer en Waterstaat en RWS komt overeen met de ontwikkelingen in de markt. Uit de inventarisatie16 binnen Verkeer en Waterstaat van be- 16 Zie rapport Inventarisatie dient-server omgeving Verkeer en Waterstaat (INTERVOl). MD-IBI 21

25 zz isi-a w waais/cs doqsap ap UBA -saupnisaq SMOPU!M uaa UBA u[!z IBZ U~!ZJOOA uaura~sds $486 L66 I U! iep i$!iq s~a~as ua uauia)sas doqsap do uaura)sassau!rn)s

26 IT-infrastructuur RWS (venw) 5.3 Centralised Computing Software componenten Besturingssysteem Gebruikersinterface internet technologie Open architectuur Java 5.3. I Onderbouwing vanuit de markt Bij Centralised Computing is alle programmatuur en data opgeslagen op servers in een netwerk en worden intelligente, rnaar eenvoudige, kale thin client desktop systemen gebruikt om dit te benaderen en te gebruiken. In tegenstelling tot de domme (mainframe) terminals beschikken client systemen in de Centralised Computing architectuur die nu aan het ontstaan is over een processor waarmee de van het netwerk afgehaalde applicaties op de client zelf worden uitgevoerd. Om een te zware belasting van het netwerk te voorkomen worden (bedrijfs-)toepassingen opgebouwd uit software componenten. Deze software componenten bieden alleen de functionaliteit die ook daadwerkelijk nodig is en gebruikt wordt. Hiermee wordt ook voorkomen dat de gebruiker wordt overladen met een complexe veelheid aan opties en functionaliteit die niet gewenst is. Tliin client systemen beschikken over een besturingssysteem (bijv. JavaOS, NCOS, NetOS) dat juist voldoende is om Java code uit te kunnen voeren. Sun werkt daarnaast ook aan zogenaamde Java-chips, speciaal ontworpen processors, waarmee Java programma s direct kunnen worden uitgevoerd. De huidige opzet van thin client systemen biedt de mogelijkheid voor een grafische gebruikersinterface. Deze zal zeer waarschijnlijk gebaseerd worden op de huidige Internet Browser applicaties (zoals Netscape Navigator en Microsoft Internet Explorer). De opkomst en enorme groei van het Internet, de ontwikkelingen rond Internet technologie en het gebruik daarvan in interne bedrijfsnetwerken (Intranetten) hebben geleid tot brede aandacht voor en ondersteuning van de Centralised Computing architectuur door de markt. Het kunnen gebruiken van grotere uit componenten opgebouwde bedrijfstoepassingen is mede afhankelijk van de prestatie van het netwerk. Het Internet is in haar huidige vorm niet bruikbaar voor dergelijke toepassiiigen. Er zijn wel mogelijkheden op interne Intranet netwerken. Eén van de belangrijkste aspecten van deze architectuur is het open karakter. Dit wordt bereikt door het gebruik var1 open standaards, welke voor een belangrijk deel afkomstig zijn uit de Internet technologie, en het nastreven van platform onafhankelijkheid. Clieiit/Server toepassingen worden over het algemeen als zeer succesvol beschouwd. Centralised Computing biedt dezelfde mogelijkheden en meer terwijl de nadelen van Clieiit/Server, de vaak hoger dan verwachte kosten en grotere complexiteit, als gevolg van de uit Internet technologie afkomstige open standaards en de platform onafhankelijkheid verdwijnen. Een cruciaal onderdeel van de huidige Ceiitraliced Coinputing arcliitectuur zijn de ontwikkelingen rond Java van Suii. De basis van deze ont- MD-IBI 23

27 IT-infrastructuur RWS (Venw) wikkelingen wordt gevormd door de nieuwe Java programmeertaal en de Java Virtual Machine. Platform onathmkelijkheid Open component technologie Fivuur 11 -Java Virtual Machine Met deze Java Virtual Machine wordt met behulp van software als he ware een computer gesimuleerd. Java componenten en Java programma s kunnen op elk platform waarvoor een Java Virtual Machine beschikbaar is worden uitgevoerd. De Java technologie wordt door alle partijen in de IT markt ondersteund waardoor er met Java daadwerkelijk platform onafhankelijke software geschreven kan worden. Om pure platform onafhankelijkheid te behouden zullen de toepassingen soms geen gebruik kunnen maken van zeer specifieke aan platform gerelateerde functies. Java biedt echter wel de mogelijkheid om dergelijke specifieke platform eigen functies toe te voegen. Dit heeft al geleid tot verschillende interpretaties van Java. Er bestaan bijvoorbeeld al vier implementaties van Java voor de Macintosh en ook met de Java versie van Microsoft is het mogelijk om software te schrijven die niet volledig platform onafhankelijk meer is. Het in december 1996 aangekondigde I O0 procent puur Java initiatief van Sun, dat wordt ondersteund door IBM, Apple, Netscape, Oracle en anderen, moet versnippering van Java in verschillende versies voorkomen, Onderdelen van dit initiatief zijn training, assistentie voor ontwikkelaars en certificatie van Java programma s. Voor het omgaan met gedistribueerde componenten wordt gebruik gemaakt van Object Request Brokers (ORB17) volgens de open CoRBA18 standaard. CORBA wordt als open standaard breed ondersteund (o.a. Sun, Netscape, IBM en Apple middels de op COMA gebaseerde OpenDoc ORB). Het implementeren van de CORBA standaard laat echter nog wel enige vrijheden toe waardoor verschillende implementaties niet altijd goed samenwerken. Met Java Objects Everywliere (JOE) van Sun is het mogelijk om met gedistribueerde Java componenten in een netwerk te werken. JOE maakt daarbij een koppeling tussen Java componenten en NEO, een verzameling van producten op basis van CORBA. Met Java Beans biedt Sun de mogelijkheid om Java componenten te ontwikkelen die op alle (gangbare) component modellen gebruikt kunnen worden. Bij het maken van een Java Beans component hoeft de pro- 17 Een Object Request Broker (ORB) draagt zorg voor de registratie van en communicatie (van messages) tussen gedistribueerde componenten 18 CORBA : Common Object Request Broker Architecture. MD-IBI 24

28 IT-infrastructuur RWS (Venw) grammeur dus geen rekening te houden met de uiteindelijk te gebruiken onderliggende component technologie. Software ontwikkeling Beheer en management Kerntaken NetPC Architectuur in ontwikkeling Figuur 12 - Java Beans. Java, ActiveX en Component Technologie Het gebruik van breed ondersteunde open standaards en platform oiiafhankelijklieid bieden in het bijzonder voordelen in een omgeving met een variëteit aan systemen en platformen. De nieuwe Java programmeertaal is een object-georiënteerde interpreter programmeertaal die qua structuur te vergelijken is met C++, maar waarbij de meer complexe delen van C en C++, zoals bijvoorbeeld werken met pointers en de mogelijkheid tot het direct manipuleren van (dynamisch) geheugen, zijn weggelaten. Voor een C++ programmeur is Java een relatief eenvoudige taal. Omdat een thin client een qua hardware eenvoudig en kaal systeem is (geen vaste schijf, geen diskette station, geen insteekkaarten ) en er daarnaast geen programmatuur en data lokaal op de thin clients is opgeslagen wordt er met name voordeel behaald op het gebied van management en beheer van hardware en software. Een belangrijke doelstelling voor het gebruik van thin clients en Centralised tomputing is het uitgangspunt dat gebruikers van werkstations (clients) zich met hun kerntaken moeten bezighouden, waarbij de IT puur ter ondersteuning dient. Centralised Computing neemt een aantal zaken die hiermee in strijd zouden kunnen zijn weg van de werkplek. Het sluit een aantal mogelijkheden voor de gebruiker af om zich toch met de IT aspecten te gaan bezig houdenlbemoeien. Dit behoort niet tot zijdhaar kerntaken en resulteert tegelijkertijd in extra werk voor het beheer (er gebeurt immers iets buiten het IT beheer om). Naast een groeiende groep van aanbieders van thin client netwerk computers waaronder Sun met het Javastation en IBM met het Netstation geeft ook Microsoft aandacht aan het principe van een licht desktop systeem in de vorm van de NetPC. De NetPC conformeert zich echter meer met de huidige PC, met vergelijkbare eisen aan processor en geheugen, de aanwezigheid van de lokale harddisk voor caching doeleinden en zal werken met een Microsoft (Windows) besturingssysteem. De ontwikkelingen rond de Centralised Computing architectuur zijii nog jong, onbewezen en volop in beweging waardoor invoering in bedrijfssituaties op dit moment nog te veel risico met zich meebrengt Positie van RWS (Venw) De Centralised Computing architectuur leunt zeer zwaar op open Internet technologie. Gegeven de huidige computer infrastructuur van Verkeer en MD-IBI 25

29 IT-infrastructuur RWS (VenW) Waterstaat kan Internet technologie zonder grote problemen worden ingevoerd. Binnen de kantoorautomatisering, waarin het Microsoft Windows platform de belangrijkste plaats inneemt, gebeurt dit al vanzelf door de integratie van Internet technologie door Microsoft in al haar producten. Met de huidige infrastructuur wordt al voor een deel een Centralised Computing situatie gecreëerd waarbij met behulp van Internet Browsers als Microsoft Internet Explorer of Netscape Navigator gebruik kan worden gemaakt van diensten die worden geboden door een in het netwerk opgenomen Intranet server. Zie ook hoofdstuk 6. Op dit moment zijn en worden al Intranet Web servers op VenWIRWS niveau ingevoerd. Deze Web servers worden geïmplementeerd op Unix servers en zijn volledig gebaseerd op de open Internet standaards. Dit past binnen de keuze van RWS (VenW) om verdere IT ontwikkelingen binnen Verkeer en Waterstaat bij voorkeur te baseren op open, en dus platform en producent onafhankelijke, standaards. Alhoewel het gebruik van Web servers op basis van Windows NT zal resulteren in gebruik van Microsoft-eigen aspecten en standaards, wat dus strijdig is met de voorkeur voor het gebruik van volledige open standaards, moet toch worden opgemerkt dat het, gegeven het zeer brede gebruik van Windows besturingssystemen op de desktops, in ieder geval binnen de kantoorautomatisering een groot aantal voordelen biedt omdat Microsoft zorg draagt voor een naadloze aansluiting tussen de Microsoft desktop besturingssystemen en applicaties enerzijds en de Microsoft Server- en Web server systemen anderzijds. Gegeven de leidende rol die Microsoft zeker de komende 3-5 jaar zal behouden en de activiteiten die Microsoft aankondigt en onderneemt op het gebied van Internethtranet is het veilig en verstandig om in ieder geval binnen de kantoorautomatisering de Microsoft richting te blijven volgen, De huidige investeringen in deze richting blijven zo optimaal benut en introductie van het gebruik van Intranet binnen de kantoorautomatisering zal geen grote omschakeling voor de gebruikers vergen. De keerzijde van deze benadering is dat er mogelijk een afstand blijft bestaan tussen de Microsoft benadering en de mogelijkheden en voordelen die worden verwacht bij het gebruik van op Java gebaseerde thin client netwerk computers. Een volledig op Microsoft gebaseerde keuze nu zal in de toekomst (3-5 jaar) een belemmering kunnen vormen voor de invoering van dergelijke netwerk computers. Dit is natuurlijk afliankelijk van de mate waarin Microsoft de Java en Java-netwerk computer ontwikkelingen volgt en ondersteunt. Momenteel is de situatie dat de Microsoft NetPC, met een kosten reductie van 26% ten opzichte van de huidige fat client Windows95 desktop, minder voordelen biedt dan de Java netwerk computer met een verwachte kosten reductie van 39%. De voordelen wat betreft het beheer en management zijn algemeen en uiteraard ook van toepassing op RWS (VenW). De werkelijk te behalen winst op dit punt hangt echter af van de mate waarin tliin clients iietwerk computers functioneel toepasbaar zijn binnen de organisatie. Ook MD-IBI 26

30 ~ I Trends in Informatietechnologie: lange termijn visie IT-infrastructuur RWS (Venw) het aspect van volledige tijdsbenutting voor kerntaken speelt hierbij een belangrijke rol. 5.4 Vergelijking Het WinTel platform wordt breed ondersteund door producenten van software pakketten en aanbieders van ontwikkelomgevingen. :entralised Computing Veinig beschikbaar. irchitectuur is nog niet volgroeid n wordt nog weinig toegepast in edrijfssituaties. Eerste toepassinen verschi-jnen op de markt. ositie RWS (VenW) vlet de keuze voor het Winrel platform profiteert RWS VenW) van de grote hoe- eelheid software die hier- oor beschikbaar is. Ie essentiële RWS (VenW) :tandaard MS-Office is de narktleider op het gebied van,ersonal productivity tools. Veel gebruikers zijn vertrouwd met WinTel platform. Het Windows besturingssysteem is de facto standaard op de desktop. Het wordt op het merendeel van de desktop systemen gebruikt. ActiveX bouwt voort op de OLE/COM technologie waarmee software ontwikkelaars al veel ervaring hebben en waarvoor al vele tools en direct te gebruiken componenten beschikbaar zijn. tog weinig toegepast. )e architectuur heeft in zich dat Lebruik duidelijker en minder iomplex zal zijn. Het gebruik zal laardoor eenvoudiger te leren zijn. Jroeiend. qog weinig kennis en met name waring aanwezig. Nieuwe techiologie vereist omschakeling en nvestering. Centraal Programmatuur en data worden rentraal op servers opgeslagen en beheerd. Vanwege de eenvoud en uniformiteit in de client systemen is ook het beheer van hardware minder omvattend. 3innen Verkeer en Waterstaai s het WinTel platform het neest gebruikt (98%) en is er lus ruime ervaring met dit ilatform. Wel zal er in 1997 :en migratie plaatsvinden Haarbij het grootste deel van je huidige DOS en Windows 3.x (90% van de systemen) systemen overgaat op Winjows 95. Hierbij zal ruimte moeten worden gegeven voor training of gewenning aan de nieuwe grafische omgeving. Omdat software ontwikkeling voornamelijk door externe partijen wordt uitgevoerd zgn de consequenties hierop van weinig belang voor RWS (VenW). Bij Waterland wordt gewerkt en ervaring opgedaan met Java. Bij RWS (VenW) is er vanwege de infrastructuur met voornamelijk Windows desktop systemen sprake van een complexe beheer en management situatie. ondersteuning. CORBA Open standaard waarbij moet worden opgemerkt dat verschillen de implernentaties niet alti.jd volle dig compatibel zijn met elkaar. Met een infrastructuur bestaande uit voornamelijk op Microsoft Windows gebaseerde desktop systemen, is OLE/COM het bij RWS (VenW) aanwezige component model. I MD-IBI 27