NOTA. Inhoud. Studiedienst Stafmedewerkers Diestsevest Leuven T (016) F (016) Datum 13 augustus 2014 Van Studiedienst

Transcriptie

1 Studiedienst Stafmedewerkers Diestsevest Leuven T (016) F (016) NOTA Datum 13 augustus 2014 Van Studiedienst Betreft Russisch handelsembargo impactanalyse Inhoud 1 Algemene bemerkingen 2 2 Inleiding 2 3 Fruit Peren Appelen Overig fruit 3 4 Groenten Tomaten Wortelen Paprika Overige groenten 4 5 Aardappelen 5 6 Vlees Rund- en kalfsvlees Varkensvlees Gevogelte Zuivel Kaas Boter Magere melkpoeder Volle melkpoeder Samenvattend situatie

2 1 ALGEMENE BEMERKINGEN De oefening is gemaakt op basis van de douane codes zoals opgenomen in het Russisch besluit tot embargo (zie Bijlage 1). Maar in de praktijk is niet steeds duidelijk of specifieke producten onder het embargo vallen. Daarnaast worden vrachtladingen van duidelijk niet door het embargo getroffen producten toch gestopt aan de Russische grens. Daarom moet de douane snel duidelijkheid scheppen over de getroffen producten op basis van de goederencodes binnen de douane nomenclatuur. Want deze onzekerheid verbreedt de impact van het embargo. Uit de lijst kan afgeleid worden dat levende dieren (code 01), eieren en eiproducten (code 0407 en 0408) in principe niet zijn gevat door het embargo. Ook de sierteelt onder code 06 valt buiten het embargo. Maar de boomkwekerij is al sinds 2013 getroffen door een ban omwille van sanitaire redenen. Ook vleesbereidingen onder code 16 vallen buiten het embargo met uitzondering van worsten onder code Ten slotte valt op te merken dat groenten- en fruitbereidingen onder code 20 buiten het embargo vallen, met name code en bereidingen van aardappelen en groenten. Onderstaande data zijn afkomstig van Eurostat, de Traditional international trade database access ComExt. De hier vermelde exportcijfers en verrekende verhoudingen hebben steeds betrekking op de rechtstreekse export, dit is de export buiten de EU-28 en specifiek richting Rusland, vanuit België. Hierbij moeten twee correcties in gedachten gehouden worden. Enerzijds bevatten de Belgische cijfers doorvoer, de export van niet-belgische producten via Belgische exporteurs. Anderzijds is een deel export richting Rusland van Belgische producten via tussenhandel niet in de Belgische cijfers opgenomen maar in de cijfers van de uiteindelijke exporteur uit de EU-28 richting Rusland. Beide correcties zijn moeilijk in te schatten. De vermelde volumes en waardes zijn gerealiseerd in De exportcijfers in 2014 zouden zelfs in going concern in belangrijke mate kunnen afwijken. In onderstaande oefening werden de visserijproducten onder code 03 buiten beschouwing gelaten. Naast het directe verlies van een voor de Belgische sector belangrijke exportmarkt wordt vooral gewezen op de indirecte korte en lange termijn effecten op de prijsvorming van alle Europese landbouw- en voedingsproducten. Deze indirecte effecten zijn moeilijk in te schatten en kunnen zwaarder en breder doorwegen dan het rechtstreekse effect waardoor de totale impact van het Russische embargo op vandaag moeilijk in te schatten is. 2 INLEIDING De EU-28 exporteerde in 2013 voor 5,1 miljard euro aan landbouw- en voedingsproducten die nu onder het Russisch embargo vallen. Op een totale export van 27,6 miljard euro vertegenwoordigt dit 18,5 %. Belangrijke exportproducten richting Rusland zijn in volgorde van belang naar waarde: kaas, varkensvlees, appelen en peren, specifieke voedingsbereidingen, tomaten, abrikozen en perziken. Hiermee wordt twee derde van de export richting Rusland gevat. België was in 2013 de zevende grootste Europese exporteur richting Rusland met een exportwaarde van 281 miljoen euro. Op een totale export van 1,3 miljard euro vertegenwoordigt dit 21,2 %. Belangrijke exportproducten richting Rusland zijn in volgorde van belang naar waarde: appelen en peren, varkensvlees, abrikozen en perziken, melkpoeder en tomaten. Hiermee wordt ruim 70 % van de export met Rusland gevat. Een volledig overzicht voor de EU-28 en België is terug te vinden in Bijlage 2. De belangrijkste exporteurs richting Rusland binnen Europa zijn in volgorde Litouwen, Polen, Duitsland, Nederland, Denemarken, Spanje, België en Finland, samen goed voor 80 % van de Europese export richting Rusland. Hierna wordt nader ingegaan op de belangrijkste Belgische exportproducten richting Rusland, samen goed voor 70 % van de exportwaarde. 2 / 10

3 3 FRUIT Peren (61 %) en appelen (14 %) vertegenwoordigen in 2013 samen 75 % van de door België geëxporteerde hoeveelheid fruit naar Rusland. Met de doorvoer van perziken, citrusvruchten en andere zuidvruchten hebben we 98 % van de fruitexport vanuit België naar Rusland in beeld. Appelen (50 %) en appelen (13 %) vertegenwoordigen in 2013 samen 63 % van de door de EU geëxporteerde hoeveelheid fruit naar Rusland. Met de uitvoer van perziken, citrusvruchten en andere zuidvruchten hebben we 90 % van de fruitexport vanuit de EU naar Rusland in beeld. 3.1 Peren De EU-28 produceert ongeveer 2,5 miljoen ton peren. Hiervan worden er bijna 8 % of ruim 200 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. In totaal exporteert Europa ruim 350 duizend ton peren. Rusland vertegenwoordigt dus ruim 57 % van de Europese exportmarkt. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 179 miljoen euro. De Belgische perenproductie van nagenoeg 310 duizend ton vertegenwoordigt 12 % van de Europese productie. Hiervan wordt ruim 90 duizend ton op export richting Rusland gezet. Daarmee vult België 45 % van de Europese perenexport richting Rusland in en verdwijnt 30 % van de Belgische productie aan peren naar Rusland. 80 % van de Belgische peren die geëxporteerd wordt gaat naar Rusland. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 84,6 miljoen euro. De Belgische perenoogst is daarenboven geslaagd met een productiestijging van 8 % ten opzichte van vorig jaar en 20 % beter dan het gemiddelde van de laatste jaren. De Europese perenoogst blijft algemeen stabiel met een beperkte terugval in productie van 2 % ten opzichte van vorig jaar en 1 % ten opzichte van het gemiddelde van de laatste jaren. 3.2 Appelen 2013 De EU-28 produceert ongeveer 11,5 miljoen ton appelen. Hiervan worden er bijna 7 % of bijna 790 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. In totaal exporteert Europa ruim 1,5 miljoen ton appelen. Rusland vertegenwoordigt dus ruim 50 % van de Europese exportmarkt. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 344 miljoen euro. De Belgische appelproductie van goed 220 duizend ton vertegenwoordigt bijna 2 % van de Europese productie. Hiervan wordt ruim 20 duizend ton op export richting Rusland gezet. Daarmee vult België maar 2,5 % van de Europese appelexport richting Rusland in en verdwijnt 9 % van de Belgische productie aan appelen naar Rusland. Op een totale Belgische appelexport van bijna 25 duizend ton gaat 83 % van de Belgische appelen die geëxporteerd worden gaan naar Rusland. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 15,8 miljoen euro. Komt daarbij dat de Belgische appeloogst top is met een productiestijging van 37 % ten opzichte van vorig jaar en 21 % beter dan het gemiddelde van de laatste jaren. De Europese appeloogst is eveneens geslaagd met een stijging van 9 % ten opzichte van vorig jaar en 12 % ten opzichte van het gemiddelde van de laatste jaren. 3.3 Overig fruit Hoewel de productie en export van overige fruitsoorten eerder bescheiden is zijn sommige fruitsoorten toch voor meer dan 5 % van hun export afhankelijk van de Russische markt wat gevolgen kan hebben voor de prijszetting in deze producties. Fruitsoort KG export naar Rusland % export naar RU in totale export Zoete kerzen 180,331 5,6 Aalbessen ,6 Frambozen ,8 3 / 10

4 4 GROENTEN Tomaten (44 %), wortelen (36 %) en paprika (5 %) vertegenwoordigen in 2013 samen 85 % van de door België geëxporteerde hoeveelheid groenten naar Rusland. De Europese export van groenten is meer divers met weliswaar 32 % tomaten maar daarna gevolgd door 13 % kolen, 10 % wortelen, 9 % uien en sjalotten en 8 % paprika s. Samen 72 % van de door de EU geëxporteerde hoeveelheid groenten naar Rusland. 4.1 Tomaten 2013 De EU-28 produceert ongeveer 14,8 miljoen ton tomaten, zowel vers als voor verwerking. Hiervan worden er maar 1,5 % of bijna 230 duizend ton geëxporteerd naar Rusland als vers product. In totaal exporteert Europa 364 duizend ton verse tomaten. Rusland vertegenwoordigt dus 63 % van de Europese exportmarkt. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 254 miljoen euro. De Belgische tomatenproductie van goed 250 duizend ton vertegenwoordigt iets van 1,7 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt bijna 19 duizend ton op export richting Rusland gezet. Daarmee vult België goed 8 % van de Europese verse tomatenexport richting Rusland in en verdwijnt bijna 8 % van de Belgische productie aan tomaten naar Rusland. Op een totale Belgische export van bijna 24 duizend ton verse tomaten gaat dus 78 % naar Rusland. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 19,5 miljoen euro. 4.2 Wortelen 2013 De EU-28 produceert ongeveer 5,1 miljoen ton wortelen. Hiervan worden er maar 1,3 % of goed 70 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. In totaal exporteert Europa ruim 111 duizend ton wortelen en rapen. Rusland vertegenwoordigt dus bijna 63 % van de Europese exportmarkt. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 22 miljoen euro. De Belgische wortelproductie van goed 317 duizend ton vertegenwoordigt goed 6 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt 15 duizend ton op export richting Rusland gezet. Daarmee vult België ruim 20 % van de Europese wortelexport richting Rusland in. Daarmee verdwijnt bijna 5 % van de Belgische productie aan wortelen naar Rusland. Op een totale export van 21 duizend ton maakt de Russische exportmarkt dus ruim 70 % uit. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 5,2 miljoen euro. 4.3 Paprika 2013 De EU-28 produceert ongeveer 2,3 miljoen ton paprika s. Hiervan worden er 2,3 % of bijna 54 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. In totaal exporteert Europa ruim 135 duizend ton paprika s. Rusland vertegenwoordigt dus bijna 40 % van de Europese exportmarkt. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van ruim 84 miljoen euro. De Belgische paprikaproductie van goed 23 duizend ton vertegenwoordigt 1 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt ruim 2 duizend ton op export richting Rusland gezet. Daarmee vult België 4 % van de Europese paprikaexport richting Rusland in. Daarmee verdwijnt bijna 10 % van de Belgische productie aan paprika s naar Rusland. Op een totale export van ruim 2,8 duizend ton maakt de Russische exportmarkt dus ruim 75 % uit. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 4,1 miljoen euro. 4.4 Overige groenten Hoewel de productie en export van overige groentensoorten eerder bescheiden is zijn sommige groentensoorten toch voor meer dan 5 % van hun export afhankelijk van de Russische markt wat gevolgen kan hebben voor de prijszetting in deze producties. 4 / 10

5 Sla-diversen ,9 % Aubergine ,3 % Bloemkool ,5 % Selderij ,5 % 5 AARDAPPELEN De EU-28 produceert ongeveer 63,3 miljoen ton aardappelen. Hiervan worden er nauwelijks 0,1 % of 94 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. Op een totale export van 1,1 miljoen ton aardappelen vertegenwoordigt de Russische markt 8 % of een exportwaarde van bijna 40 miljoen euro. De Belgische aardappelproductie van 3,4 miljoen ton vertegenwoordigt ruim 5 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt nauwelijks iets (187 ton) op export richting Rusland gezet. Op een totale export van 35 duizend ton bedraagt dit dus maar 0,5 % of een beperkte exportwaarde van 65 duizend euro. Verwerkte aardappelproducten vallen in principe niet onder het embargo. 6 VLEES 6.1 Rund- en kalfsvlees 2013 De EU-28 produceert ongeveer 7,3 miljoen ton rund- en kalfsvlees. Hiervan worden er minder dan 1 % of goed 32 duizend ton geëxporteerd naar Rusland als karkassen of deelstukken. Op een totale export van 139 duizend ton vertegenwoordigt de Russische markt 23 % van de exportmarkt of een exportwaarde van 110,6 miljoen euro. De Belgische rund- en kalfsvleesproductie van bijna 250 duizend ton vertegenwoordigt ruim 3 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt nauwelijks iets (75 ton) op export richting Rusland gezet als karkas of deelstuk op een totale export van 5 duizend ton. De exportwaarde bedraagt 188 duizend euro. 6.2 Varkensvlees 2013 De EU-28 produceert ongeveer 21,9 miljoen ton varkensvlees. Hiervan worden er 1,8 % of bijna 370 duizend ton geëxporteerd naar Rusland als karkas of deelstuk. Op een totale export van 1,6 miljoen ton vertegenwoordigt de Russische markt 23 % of een exportwaarde van 968 miljoen euro. De Belgische varkensvleesproductie van ruim 1,1 miljoen ton vertegenwoordigt ruim 5 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt bijna 15 duizend ton als karkas of deelstuk naar Rusland geëxporteerd of 1,4 %. Op een totale export van 48 duizend ton vertegenwoordigt Rusland ruim 30 % of een exportwaarde van 40,2 miljoen euro. De export naar Rusland is al sinds begin dit voorjaar weggevallen omwille van een embargo ten gevolge van Afrikaanse varkenspest. De effecten van dit embargo zijn al verdisconteert in de Europese varkensprijzen. De al bestaande Russische ban op varkensproducten uit Europa is breder. Ook eetbare slachtafvallen en varkensvet en spek vallen onder de ban. Deze vertegenwoordigen een bijkomende hoeveelheid van 6 duizend ton slachtafvallen en 14 duizend ton vet en spek voor een bijkomende exportwaarde van 22,7 miljoen euro. Te noteren valt dat verwerkte varkensproducten (behalve worsten) niet onder het Russische embargo vallen. Inspanningen om het embargo in het kader van de afrikaanse varkenspest landenspecifiek toe te passen in plaats van op EU niveau blijven dus zinvol. 6.3 Gevogelte / 10

6 De EU-28 produceert ongeveer 12,4 miljoen ton gevogeltevlees. Hiervan wordt er ongeveer 0,5 % of goed 73 duizend ton geëxporteerd naar Rusland als karkassen of deelstukken. Op een totale export van 1,3 miljoen ton vertegenwoordigt de Russische markt ongeveer 5 % of een exportwaarde van 78 miljoen euro. De Belgische pluimveehouderij prodceert bijna 390 duizend ton en vertegenwoordigt 3 % van de totale Europese productie. Hiervan wordt bijna 10 duizend ton of goed 2,5 % op export richting Rusland gezet als karkas of deelstuk. Op een totale export van bijna 102 duizend ton vertegenwoordigt de Russische markt bijna 10 % of een exportwaarde van 6,4 miljoen euro. 7 ZUIVEL 7.1 Kaas De EU-28 produceert ongeveer 8,5 miljoen ton kaas. Hiervan wordt 3 % of goed 257 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. Op een totale Europese kaasexport van 787 duizend ton wordt dus een derde richting Rusland gestuurd. België produceert bijna 75 duizend ton kaas en vertegenwoordigt geen 1 % van de totale Europese kaasproductie. Hiervan voert België 810 ton uit naar Rusland of gauw 1 % van de Belgische kaasproductie. De geëxporteerde kaas vertegenwoordigt een exportwaarde van 3,1 miljoen euro. 7.2 Boter 2013 De EU-28 produceert ongeveer 1,9 miljoen ton boter. Hiervan wordt 1,6 % of bijna 30 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. Op een totale Europese boterexport van 102 duizend ton wordt dus een klein derde richting Rusland gestuurd. België produceert bijna 36 duizend ton boter en vertegenwoordigt bijna 2 % van de totale Europese kaasproductie. Hiervan voert België 380 ton uit naar Rusland of gauw 1 % van de Belgische boterproductie. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 1,6 miljoen euro. 7.3 Magere melkpoeder 2013 De gekende EU-28 productie van MMP bedraagt bijna 1,1 miljoen ton. Hiervan wordt bijna 2 % of 21 duizend ton geëxporteerd naar Rusland. Op een totale Europese MMPexport van 406 duizend ton wordt 5 % richting Rusland gestuurd. België produceert bijna 106 duizend ton MMP en vertegenwoordigt bijna 10 % van de gekende Europese MMPproductie. Hiervan voert België bijna 6 duizend ton uit naar Rusland of gauw 5 % van de Belgische MMPproductie. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 16,8 miljoen euro. 7.4 Volle melkpoeder 2013 De gekende EU-28 productie van VMP bedraagt 600 duizend ton. België produceert 51 duizend ton VMP en vertegenwoordigt 8,5 % van de gekende Europese VMPproductie. De export van VMP richting Rusland is zowel op Europees als Belgisch niveau niet noemenswaardig. Dit vertegenwoordigt een exportwaarde van 3,7 miljoen euro. 6 / 10

7 8 SAMENVATTEND SITUATIE 2013 EU productie BE productie BE/EU EU export BE export EU exp RU RU/tot ex RU/prod BE exp RU RU/tot ex RU/prod 000 tons 000 tons % 000 tons 000 tons 000 tons Mio euro % % 000 tons Mio euro % % Peren , Appelen , Tomaten , Wortelen , Paprika , Aardappelen ,2 0, Rundvlees , ,08 0,2 2 0 Varkensvlees , Gevogelte , Kaas ,8 3, Boter ,62 2,8 5 2 MMP ,9 8 6 VMP , ,7 3 2 Totaal 3287,6 202,5 Verklaring BE/EU Belgisch aandeel in Europese productie RU/tot ex Aandeel export naar Rusland in totale export buiten EU-28 RU/prod Aandeel Russische export in totale productie 7 / 10

8 Bijlage 1 Lijst met producten getroffen door handelsembargo volgens code Code Product 0201 Vlees van runderen, vers of gekoeld: 0202 Vlees van runderen, bevroren 0203 Vlees van varkens, vers, gekoeld of bevroren 0207 Vlees en eetbare slachtafvallen van pluimvee (bedoeld bij post 0105), vers, 'gekoeld of bevroren Vlees en eetbare slachtafvallen, gezouten, gepekeld, gedroogd of gerookt; meel 'en poeder van vlees of van slachtafvallen, geschikt voor 0210 menselijke consumptie 0301 Levende vis 0302 Vis, vers of gekoeld, andere dan visfilets en ander visvlees 0303 Bevroren vis, andere dan visfilets en ander visvlees 0304 Visfilets en ander visvlees (ook indien fijngemaakt), vers, gekoeld of bevroren 0305 Vis, gedroogd, gezouten of gepekeld; gerookte vis 0306 Schaaldieren 0307 Weekdieren 0308 Ongewervelde waterdieren 0401 Melk en room, niet ingedikt, zonder toegevoegde suiker of andere zoetstoffen 0402 Melk en room, ingedikt of met toegevoegde suiker of andere zoetstoffen Karnemelk, gestremde melk en room, yoghurt, kefir en andere gegiste of aangezuurde melk en room, ook indien ingedikt, met toegevoegde suiker of andere 0403 zoetstoffen, gearomatiseerd of met toegevoegde vruchten of cacao 0404 Wei 0405 Boter en andere van melk afkomstige vetstoffen; zuivelpasta's: 0406 Kaas en wrongel: 0701 Aardappelen, vers of gekoeld Tomaten, vers of gekoeld 0703 Uien, sjalotten, knoflook, prei en andere eetbare looksoorten, vers of gekoeld 0704 Rodekool, wittekool, bloemkool, spruitjes, koolrabi, boerenkool en dergelijke eetbare kool van het geslacht Brassica, vers of gekoeld 0705 Sla (Lactuca sativa), andijvie, witloof en andere cichoreigroenten (Cichorium 'spp.), vers of gekoeld 0706 Wortelen, rapen, kroten, schorseneren, knolselderij, radijs en dergelijke eetbare 'wortelen en knollen, vers of gekoeld 0707 Komkommers en augurken, vers of gekoeld 8 / 10

9 0708 Peulgroenten, ook indien gedopt, vers of gekoeld 0709 Andere groenten, vers of gekoeld 0710 Groenten, ook indien gestoomd of in water gekookt, bevroren 0711 Groenten, voorlopig verduurzaamd 0712 Gedroogde groenten, 0713 Gedroogde zaden van peulgroenten 0714 Maniokwortel, arrowroot (pijlwortel), salepwortel, aardperen, bataten (zoete'aardappelen) en dergelijke wortels en knollen 0801 Kokosnoten, paranoten en cashewnoten, vers of gedroogd 0802 Andere noten, vers of gedroogd 0803 Bananen, plantains daaronder begrepen, vers of gedroogd 0804 Dadels, vijgen, ananassen, advocaten (avocado's), guaves, manga's en manggistans,'vers of gedroogd 0805 Citrusvruchten, vers of gedroogd 0806 Druiven, rozijnen en krenten 0807 Meloenen (watermeloenen daaronder begrepen) en papaja's, vers 0808 Appelen, peren en kweeperen, vers 0809 Abrikozen, kersen, perziken (nectarines daaronder begrepen), pruimen en'sleepruimen, vers 0810 Ander fruit, vers 0811 Vruchten, ook indien gestoomd of in water gekookt, bevroren, al dan niet met 'toegevoegde suiker of andere zoetstoffen 0813 Vruchten, andere dan bedoeld bij de posten 0801 tot en met 0806, gedroogd Worst van alle soorten, van vlees, van slachtafvallen of van bloed; bereidingen van deze producten, voor menselijke consumptie / 10

10 Bijlage 2 Overzichtstabel handel met Rusland en buiten de EU-28, voor de EU-28 en België, in 000 ton en euro, 2013 EU 28 EU 28 EU 28 EU 28 EU 28 EU 28 Relatief BE BE BE BE BE BE Aandeel BE in EU exp RU Relatief Rusland Rusland Extra EU 28 Extra EU 28 Aandeel RU Aandeel RU Belang Rusland Rusland Extra EU 28 Aandeel RU Aandeel RU Belang euro 000 ton euro 000 ton % Q % V % tot V euro 000 ton euro 000 ton % Q % V % Q % V % tot V , ,9 17,8% 17,7% 1,0% , , ,8 30,2% 30,6% 1,1% , ,1 1,5% 3,3% 0,4% 0,3% 0,1% , ,6 23,0% 25,4% 19,0% , ,2 30,9% 38,3% 4,0% 4,2% 14,3% , ,2 5,8% 4,9% 1,5% , ,8 9,7% 7,1% 13,4% 8,2% 2,3% , ,3 9,3% 6,2% 0,4% , , ,6 7,2% 10,5% 1,0% , ,2 4,3% 8,4% 2,5% 2,5% 0,5% , ,5 2,6% 2,6% 1,6% , ,5 5,9% 5,6% 26,3% 26,5% 7,6% , ,0 16,9% 15,2% 1,0% , , ,4 4,7% 3,4% 0,7% , ,8 7,4% 5,7% 4,0% 4,7% 0,6% , ,6 27,7% 25,8% 2,8% , ,6 5,3% 5,5% 1,8% 1,9% 1,0% , ,2 32,7% 26,1% 19,3% , ,7 14,1% 13,4% 0,3% 0,3% 1,1% , ,0 8,3% 8,0% 0,8% , ,2 0,5% 0,5% 0,2% 0,2% 0,0% , ,9 63,1% 58,3% 5,0% , ,9 78,2% 80,5% 8,2% 7,7% 6,9% , ,3 11,1% 13,5% 0,8% , ,9 32,6% 32,0% 1,8% 2,3% 0,3% , ,4 62,4% 40,9% 1,0% , ,5 49,5% 50,2% 1,1% 2,2% 0,4% , ,2 35,5% 33,3% 0,8% , ,0 23,0% 21,1% 3,3% 4,3% 0,6% , ,7 63,3% 53,8% 0,7% , ,4 69,5% 68,9% 17,1% 15,8% 2,0% , ,5 49,0% 50,0% 0,8% , ,4 44,7% 39,4% 0,5% 0,5% 0,1% , ,6 4,1% 5,2% 0,0% , ,4 5,4% 3,5% 6,8% 6,1% 0,0% , ,8 39,1% 29,4% 3,9% , ,1 68,3% 55,2% 3,0% 3,6% 2,6% , ,0 28,2% 15,6% 1,1% , ,8 4,1% 3,8% 4,7% 7,5% 1,4% , ,0 0,4% 0,5% 0,0% , , ,3 10,1% 9,1% 0,2% , ,1 16,9% 11,3% 0,7% 0,3% 0,0% , ,7 0,7% 1,6% 0,1% , ,0 12,6% 11,9% 3,3% 4,0% 0,1% , ,4 7,0% 6,0% 0,0% , , ,9 29,5% 15,7% 0,1% , ,0 11,7% 1,2% 0,1% 0,0% 0,0% , ,3 2,9% 3,9% 0,2% , ,1 35,4% 27,9% 3,1% 3,1% 0,1% , ,8 0,9% 1,7% 0,0% , , ,3 31,1% 27,3% 0,9% , ,1 55,1% 49,4% 3,3% 3,5% 0,6% , ,0 19,5% 21,8% 2,5% , ,3 92,4% 91,5% 2,6% 3,6% 1,6% , ,3 28,9% 27,1% 1,2% , ,6 68,8% 68,4% 0,8% 1,2% 0,3% , ,8 7,7% 9,8% 0,2% , ,1 82,8% 82,2% 1,4% 2,4% 0,1% , ,4 53,2% 46,8% 10,3% , ,8 81,2% 79,7% 11,2% 19,2% 35,7% , ,0 50,5% 50,2% 4,9% , ,6 90,6% 91,8% 13,7% 15,9% 14,1% , ,9 29,9% 29,7% 3,8% , ,1 20,4% 16,0% 1,6% 3,9% 2,7% , ,7 37,7% 14,1% 0,5% , ,2 2,2% 2,1% 0,3% 0,9% 0,1% , ,9 6,8% 12,6% 0,2% , ,0 5,2% 7,9% 0,1% 0,1% 0,0% , ,3 10,4% 13,8% 1,1% , ,3 6,4% 8,5% 0,1% 0,1% 0,0% , ,6 0,0% 0,1% 0,0% , , ,0 31,2% 34,2% 0,3% , , ,9 11,9% 9,1% 2,3% , ,1 5,6% 11,1% 0,3% 1,2% 0,5% , ,5 8,6% 10,5% 7,0% , ,6 3,9% 3,9% 3,0% 1,9% 2,4% Totaal ,5% ,2% 10 / 10