Interoperabiliteit. van TETRA. Actueel Breedband: hoe verder? GIS Over en altijd up-to-date

Transcriptie

1 Vakblad voor mobiele communicatie in de openbare orde & veiligheidssector en het bedrijfsleven Jaargang 32, mei 2011 Actueel Breedband: hoe verder? GIS Over en altijd up-to-date Interoperabiliteit van TETRA

2 MISSION CRITICAL WIRELESS COMMUNICATIE- & ICT OPLOSSINGEN Analoge en digitale radio-infrastructuren (TETRA, DMR, ) Indoor dekking in Special Coverage Locations (C2000, GSM/UMTS, Private GSM, WiFi,..) Portofonie, marifonie, paging, meldkamersystemen Mobiele Data Terminals (MDT s) Fysische beveiliging: Personen Zoek Installatie (PZI), camerabeveiliging, toegangscontrole, Virtualisatie, Security, informatiebeveiliging, Optimalistatie, Migratie, Hosting, en nog veel meer! SAIT Zenitel Netherlands B.V. Microfoonstraat 5, 1322 BN Almere, P.O. Box 30350, 1303 AJ Almere T F E info.netherlands@saitzenitel.com

3 Verbinding mei INHOUD ACTUEEL REDACTIONEEL INHOUD Er zijn 150 sprekers. Zelfs al zouden ze zich beperken tot een kwartiertje spreektijd kost het een werkweek (37-en-een-half uur om precies te zijn) om ze allemaal te horen. Ik heb het over het Tetra World Congres, de jaarlijkse internationale bijeenkomst voor tout Tetra-minded mensen. Ik ben dan ook bezig met een strategie te bedenken hoe ik het optimale kan halen uit dit event in Boedapest. Selecteren is een crime. Ik kan kiezen voor de grote namen, maar dan mis ik ongetwijfeld een aantal inhoudelijke pareltjes bij de minder bekende personen. Voor Verbinding heb ik wel een keuze gemaakt. In dit nummer presenteren we een aantal Nederlandse en Belgische sprekers. Daarnaast staan er twee artikelen in dit nummer met in de hoofdrol Nederlandse bedrijven. Waarom deze keuze? Ik weet dat elke keuze arbitrair is en als ik dan toch moet kiezen, dan maar voor Holland. Nederland heeft een flinke vinger in de pap als het gaat om Tetra. Zowel beleidsmatig als wat betreft techniek blazen we een flink partijtje mee. Zo hebben we iemand als Hans Borgonjen, vicevoorzitter van de Tetra Association. Behalve dat hij -natuurlijk- spreker is tijdens Tetra World, is hij ook ogen en oren van dit blad op alle internationale gebieden. Is het vreemd om hem in deze inleiding te noemen? Denk het niet. Hij is namelijk in dit nummer een beetje de rode draad, alfa en omega zo u wilt. Hij komt naar voren in de nieuwskolommen over Tetra World Congres, maar hij heeft ook twee zeer leesbare bijdragen geproduceerd over rampen en de rol van de OOV-sector daarin. Mensen als Hans, maar ook de andere 149 sprekers in Boedapest hebben een ding gemeen: inzet en passie voor mission critical communicatie. En ik ben er van overtuigd dat inzet en passie de belangrijkste elementen zijn om iets voor elkaar te krijgen. Communicatie rond Pinksterconferentie Verslag EC-workshop mobiel breedband Breedband: hoe verder? THEMA Tetra interoperability-proces Mobiel ontsluiten van applicaties INTERVIEW Overal en altijd up-to-date PRAKTIJK Eerste regionale meldkamer een feit NIEUWS Moeizame toegang tot P HENK VAN BEEK UITGEVER EN VERDER KORT NIEUWS 4 KPRODUCTNIEUWS 40 COLUMN 42 Maarten Oberman Meld je nu aan voor de nieuwsbrief van Verbinding Kijk op

4 4 KORT NIEUWS Verbinding mei 2011 Sprekers tijdens Tetra World Congres Tijdens het Tetra World Congres is er ruimte voor ongeveer 150 sprekers. Naast diverse directeuren van multinationals spreekt ook een aantal Nederlandse en Belgische kenners. Verbinding maakte een selectie van de presentaties. Edwin Bron, Manager System Architecture, TetraNed - In december 2001 is Edwin toegetreden tot TetraNed. Aanvankelijk was hij een van de toonaangevende architecten in het ontwerp en de uitrol van het C2000. Sinds een paar jaar is Edwin verantwoordelijk voor de System Architects-team binnen TetraNed. Sinds 1996 is hij actief in verschillende vakgebieden waaronder CATV, DVB, EuroDOCSIS, HFC netwerken, xdsl, SDH, ATM, IP-netwerken en mobiele communicatie. Etienne Lezaack, hoofd van de afdeling, de federale politie van België - Sinds 2007 leidt Etienne de hoofden van de radio afdeling communicatie van de Belgische Federale Politie (DGS / DST / DTRC) en is hij belast met de politie technisch-operationele ondersteuning van zowel de radio-communicatie als de computer aided dispatching systemen. Sinds 2008 neemt Etienne deel aan de informele Radio Communicatie Expert Group van de Rechtshandhaving werkgroep van de Europese Raad (LEWP / RCEG), erop gericht om een roaminginterface voor de huidige Openbare Veiligheid radionetwerken te realiseren en om de volgende generatie RF-systemen voor te bereiden. Yves Delvaux, COO, ASTRID - Yves Delvaux is nu acht jaar COO van ASTRID. Hij is belast met de exploitatie van het ASTRID-netwerk voor de PPS en enkele andere professionele klanten in België. Hij is belast met het outsourcing contract voor het onderhoud. Hij is ook verantwoordelijk voor de tactische ontwikkeling van het ASTRID-netwerk. Hij wist ook om nieuwe diensten te ontwikkelen op de TETRA infrastructuur. Marc De Buyser, CEO, ASTRID - Marc De Buyser is CEO bij A.S.T.R.I.D. sinds In die periode is Astrid geëvolueerd van een projectgeoriënteerd bedrijf naar een dienstverlenend bedrijf met een zeer hoge lokale penetratie van de 3 aangeboden diensten, met name Tetra radio communicatie, nationale paging service en de landelijke taak noodoproepen van alle Belgen te verzekeren. Bert Bouwers, CTO, Rohill - Bert heeft het TetraNode systeemarchitectuur in de vroege

5 Verbinding mei stadia ontwikkeld en heeft voortdurend de architectuur aangepast en het ontwerp van TetraNode volgens de laatste trends in de IP-networking industrie veranderd. Bert heeft een grondige kennis van de TETRA-standaard en heeft een aantal presentaties over de onderwerpen van TETRA-over-IP, multi-protocol oplossingen en SoftSwitching Technology. Hans Borgonjen, Senior Coördinator - Internationale Standaardisatie, Vts Politie - De Vts Politie Nederland levert de Nederlandse Publieke Veiligheid diensten op applicaties, gegevens en mobiele communicatie, bijvoorbeeld het C2000-Tetra radionetwerk. Hoofdtaken: - Vice-voorzitter Tetra Association. - Nederlandse vertegenwoordiger LEWP-RCEG en voorzitter van de Forerunner Group, die zich op de toekomst richt van de communicatie voor de openbare veiligheid in de Europese lidstaten. - Voorzitter PSRG (Public Safety Radiocommunication Group), een informeel platform met 17 deelnemende landen. Jan Biemolt, Programme Manager Intake, vts Politie Nederland - Sinds 2005 is Jan Program Manager voor de Nederlandse politie die verantwoordelijk is voor het verbeteren van de werkprocessen in de meldkamers wordt ondersteund door mobiele communicatie, met inbegrip van C2000, maar ook brede band oplossingen. Jan ziet een verandering in de politiewerken. Smartphones en ipads zijn al in gebruik, maar worden ondersteund door commerciële netwerken, met hoge risico s voor beveiligingsmeldingen en availabity. Een groot deel van het politiewerk is in fundamenteel bedrijfskritische, dus het moet worden ondersteund door goede apparatuur en Avialable en beveiligde netwerken. Sietse Hitman, Project manager C2000, vts Politie Nederland - Hij is verantwoordelijk voor de verbetering van het gebruik en de organisatie van C2000 door de Nederlandse politie. Dit betekent dat de uitvoering van de lessen die zijn geleerd in zes jaar van Tetra-gebruik in Nederland. Praktische informatie Wat? Tetra World Congres Waar? Boedapest, Hongarije Wanneer? mei Meer info? De thema s dit jaar zijn: De rol van Tetra in bedrijfskritische communicatie TETRA In Crisis Management, Incident en Event Planning Toekomstige TETRA TETRA-en complementaire technologieën TEDS / TETRA 2/Broadband TETRA / Mobile Broadband TETRA Voor niet-oov-gebruikers - vervoer, industrie en nutsbedrijven Nieuwe TETRA toepassingen en innovaties Interoperabiliteit en samenwerking TETRA Business Models A D V E R T E N T I E HEADLINE WIJ ONDERSTEUNEN DE MENSEN MET SUBHE A DLINE DE MISSIE OM DE AARDE BESCHERMEN.

6 6 Verbinding mei 2011 Rapport Inspectie OOV over bestrijding brand op de Strabrechtse Heide De Inspectie OOV heeft onderzoek gedaan naar de bestrijding van de grote brand op de Stabrechtse Heide in de zomer van De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn dat de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost qua organisatie voldoende is voorbereid op een dergelijk grootschalig incident, maar dat er in de uitvoering nog het nodige valt te verbeteren. Daarnaast heeft de Inspectie OOV vastgesteld dat de brandweer bij de feitelijke bestrijding van de brand uitstekend heeft samengewerkt met Defensie en met medewerkers van andere organisaties. De betrokken hulpverleners hebben bij dit incident een enorme inzet en betrokkenheid getoond. Wat betreft de feitelijke brandbestrijding is op verschillende punten verbetering mogelijk. De Inspectie OOV acht nader onderzoek naar een effectieve manier van bestrijding van natuurbranden noodzakelijk. Nieuwe regelgeving brandmeldinstallaties in 2012 van kracht Op voorstel van minister Donner (BZK) stemt de ministerraad in met het concept Bouwbesluit Samenvoeging van diverse regels en besluiten resulteert in één nieuw Bouwbesluit. Het grootste deel van de voorschriften verdwijnt uit de huidige (Model) bouwverordening en komt terug in het nieuwe Bouwbesluit. Het verplicht doormelden van brandmeldinstallaties naar een alarmcentrale van de brandweer wordt beperkt tot gebouwen waar mensen niet of nauwelijks zelfstandig uit kunnen, zoals ziekenhuizen en kinderdagverblijven. Hiermee wordt beoogd het aantal gevallen van loos alarm terug te dringen. Ondernemers en andere gebouweigenaren kunnen altijd zelf kiezen voor vrijwillige doormelding. Waarschijnlijk treedt het Bouwbesluit 2012 in werking per 1 januari Het concept Bouwbesluit 2012 gaat naar verwachting op 6 mei naar de Tweede en Eerste Kamer. Nicolette Rigter directeur GGD en GHOR IJsselland Per 1 mei 2011 is mevrouw Nicolette Rigter benoemd als directeur Publieke Gezondheid IJsselland, verantwoordelijk voor GGD en GHOR. Het dagelijks bestuur Veiligheidsregio IJsselland heeft mevrouw Rigter benoemd als directeur GHOR. Zij maakt deel uit van de veiligheidsdirectie IJsselland en zal in die functie ook aanwezig zijn bij de vergaderingen van het veiligheidsbestuur. Veiligheidsregio s maken kennis met LCMS 2.0 Op woensdag 6 april en donderdag 7 april hebben de veiligheidsregio s kennis kunnen maken met het nieuwe Landelijk Crisismanagement Systeem LCMS 2.0. Op beide dagen is LCMS 2.0 gedemonstreerd door de leverancier: het consortium Capgemini, Geodan, Esri en Getronics. Projectdirecteur Frits Gronsveld startte met een korte terugblik op het aanbestedingstraject en een vooruitblik op het migratieproces. Op dit moment wordt in overleg met vertegenwoordigers van de regio s hard gewerkt om LCMS 2.0 in te richten. De gedemonstreerde versie is nog niet geheel volledig, maar geeft een goede indruk van de mogelijkheden van het systeem. Nieuwe druk RIC-Kaarten Onlangs verscheen de zevende druk (versie ) van het ERIC-Kaartenboek. Al meer dan 15 jaar hét vertrouwde naslagwerk voor de bevelvoerder op de eerste tankautospuit. Hierin wordt informatie over gevaarlijke stoffen vertaald naar handelingsalternatieven voor de bemanning van het eerste voertuig. Meer informatie: voor dierenpolitie Tegelijk met het aantreden van de eerste 125 agenten van de dierenpolitie komt er één alarmnummer, 1-4-4, voor dieren in nood en dierenmishandeling. Het meldnummer wordt daarvoor ondergebracht bij de infrastructuur van het Korps Landelijk Politiediensten. Ook gaat het openbaar ministerie vanaf 1 oktober zwaardere straffen eisen tegen mensen die zich schuldig maken aan dierenmishandeling. Dat schrijven minister Opstelten van Veiligheid en Justitie en staatssecretaris Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

7 Verbinding mei Het Nieuwe Verbinden COLUMN Steeds vaker leer ik nieuwe mensen In Real Life (IRL) kennen waar ik al langere tijd contact mee heb via Twitter, LinkedIn of Crisisbeheersing Nederland. Anderhalf jaar geleden maakte ik mijn eerste TweetUp mee, van Ambtenaar 2.0. Alle aanwezigen tijdens deze TweetUp kende ik alleen van twitter en vreemd genoeg bleken achter alle avatars allemaal echte mensen te zitten. Toen vond ik het nog bizar dat je eerst iemand virtueel leerde kennen en pas later in het echt, nu is het eerder regeling dan uitzondering. Als beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid bij de Provincie Noord-Brabant en wonend in de Lichtstad kwam ik toch vooral in het zuiden van het land, met zo nu en dan een uitstap naar het midden, het westen en soms het oosten. Dankzij de contacten opgedaan via de sociale media kom ik tegenwoordig overal in Nederland, en heb nu zelfs ook interessante contacten in het noorden, wat door de afstand vroeger niet zo voor de hand lag. De tijd waarin je alleen maar de mensen ontmoet die in de fysieke nabijheid van jezelf wonen en werken is al lang voorbij. Diegenen die openstaan voor experimenten en de nieuwe mogelijkheden omarmen, kunnen nu op een eenvoudige manier nieuwe mensen ontmoeten, gebaseerd op gezamenlijke interesses. Ik ben blij dat Het Nieuwe Verbinden het mogelijk heeft gemaakt dat ik nu contact heb met geïnteresseerden in crisisbeheersing, die ik later ook in het echt ontmoet (Kijk voor de IRL-namen van deze twitteraars op hun eigen twitterpagina). Zonder Het Nieuwe Verbinden was dat nooit mogelijk geweest! U kunt op Twitter met mij in verbinding komen Wellicht ontmoeten wij elkaar daarna ook IRL! RALF MOHNEN IS EIGENAAR VAN NEDERLAND 2.0 ( GESPECIALISEERD IN VEILIGHEID EN NIEUWE MEDIA, EN IS INITIATIEFNEMER VAN HET SOCIALE NETWERK CRISISBEHEERSING NEDERLAND (CRISISBEHEERSINGNEDERLAND.NL). A D V E R T E N T I E EADS DEFENCE & SECURITY IS NU: * Waarborgen van Wereldwijde Veiligheid. HEADLINE SUBHE A DLINE EN WE ZULLEN DOORGAAN MET HET DEFENDING WORLD SECURITY. * Please visit us on TETRA World Congress 2011 Hungexpo Centre, Budapest, Hungary 24th-27th May 2011 Stand F301

8 8 Verbinding mei 2011 Roadmap beeld en veiligheid uit Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een roadmap opgesteld. In 2020 zal volgens het ministerie beeld een veel grotere rol spelen in het veiligheidsdomein: meer data, meer hits en meer geld is nodig. Beelden spelen een steeds grotere rol in het veiligheidsdomein. Van kleine incidenten tot grote rampen zijn beelden beschikbaar en de instanties die in Nederland waken over onze veiligheid, zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de douane krijgen dagelijks beeldmateriaal binnen. De beeldenstroom groeit snel, denk maar aan de beelden van de rellen bij Hoek van Holland of van de paniek bij de dodenherdenking op de Dam. De verwerking van al die beelden leidt tot problemen. Het ministerie van BZK heeft in het kader van het kabinetsprogramma Veilig door innovatie DSP-groep opdracht gegeven een roadmap voor beeldtechnologie in het veiligheidsdomein op te stellen. De roadmap geeft aan waar we in 2020 willen staan en via welke mijlpalen in 2015 we daar kunnen komen. Tevens zijn enkele nieuwe aandachtspunten geformuleerd voor toekomstige innovaties. Grenzen bereikt Bij het verwerken van de tsunami aan beelden lopen we aan tegen financiële, menselijke, organisatorische en juridische grenzen. Voor partijen in het veiligheidsdomein wordt het steeds moeilijker om relevante beelden te selecteren. Daar komt bij dat veel beelden gemaakt door derden (bewakingscamera s van particulieren, webcams of mobiele telefoons van burgers niet passen in de eigen systemen. Er wordt daarom veel geïnvesteerd in onderzoek en innovaties op het vlak van beeldtechnologie: om de aansluiting op systemen van anderen te vergemakkelijken en om beter te worden in het selecteren van de relevante informatie in eigen en andermans beelden. Voor dit soort onderzoek en innovatie is een budget beschikbaar in het kabinetsprogramma Veilig door innovatie. Bij de beoordeling van de onderzoeksvoorstellen blijkt dat aanbod en vraag niet goed op elkaar aansluiten. Het blijkt moeilijk te bepalen welke voorstellen een kans verdienen en welke niet. Instanties binnen het veiligheidsdomein worden soms verleid om mee te doen aan experimenten, waarvan eigenlijk niet duidelijk is welk probleem ze precies zullen oplossen. Tegelijkertijd is het voor producenten van beeldtechnologie niet altijd duidelijk welke behoeften het veiligheidsdomein heeft. Drie trends De tientallen experts die meewerkten aan deze roadmap onderscheiden twintig technische, organisatorische en maatschappelijke trends voor beeldtechnologie en veiligheid (hoofdstuk 2). Drie trends springen eruit: 1 Meer beelden Per jaar groeit het aantal beelden met ongeveer 15%. Dat betekent dat de hoeveelheid beeldmateriaal in 2020 vier keer zo groot zal zijn als in 2010 en in 2030 zelfs tien keer zo groot. In het veiligheidsdomein is zelfs sprake van een jaarlijkse verdubbeling, aldus deskundigen. De rellen in Hoek van Holland leverden een stroom beelden op, vooral van mobiele telefoons, die veel groter was dan bij vergelijkbare incidenten enkele jaren eerder. 2 Meer hits Door beelden te koppelen aan andere databases, zoals kentekens, paspoorten of mobiele telefoons, neemt het aantal hits exponentieel toe. Hits zijn brokjes informatie die interessant zijn voor instanties in het veiligheidsdomein. De enorme technische mogelijkheden leiden ertoe dat partijen overspoeld kunnen worden door informatie waar ze wat mee kunnen, willen en soms zelfs móeten doen. 3 Veiligheidsdomein moet investeren De partners binnen het veiligheidsdomein willen kunnen werken met beelden van anderen. Omdat die anderen steeds meer en steeds betere apparatuur kopen, zullen de partijen in het veiligheidsdomein voortdurend moeten investeren in hardware, software en verbindingen om bij te blijven. Ook investeringen in deskundigheidsbevordering en organisatorische aanpassingen zijn continu nodig. Er hoeven geen wielen te worden uitgevonden, maar de wielen die door anderen worden uitgevonden moeten wel kunnen draaien.

9 Verbinding mei Geen evenement zonder goede communicatie! ACTUEEL Pinksterconferentie van Stichting Opwekking Op het terrein van Walibi World in Biddinghuizen vindt in juni 2011 één van de grootste jaarlijkse meerdaagse evenementen van Nederland plaats. Het betreft een familie-evenement dat tussen de en bezoekers trekt - waaronder zo n kampeerders. Voor de 41ste keer dit jaar organiseert Stichting Opwekking haar Pinksterconferentie, die in de loop der jaren is uitgegroeid tot een dermate groot evenement, dat de Veiligheidsregio de hoogste eisen op dit gebied stelt. Communicatie speelt daarin een doorslaggevende rol. Stichting Opwekking koos voor de inzet van haar eigen analoge netwerken, gekoppeld aan een gehuurd TETRA-systeem. DOOR MARJOLEIN GRAAUW, WERKZAAM >BIJ FLASH SERVICES NEDERLAND Aan het woord is Guillaume Klaaysen, als vrijwilliger verbonden aan Stichting Opwekking en verantwoordelijk voor de TETRAcommunicatieapparatuur die tijdens het evenement wordt ingehuurd. Als gevolg van de toenemende grootte is Opwekking geclassificeerd als een C-klasse evenement, waardoor de organisatie zich gedwongen ziet te investeren in de noodzakelijke veiligheids-

10 10 Verbinding mei 2011 maatregelen. Betrouwbare communicatie is daarbij een must. Als dat niet goed geregeld is gaat het evenement gewoon niet door, zo simpel is dat. Protocollen en draaiboeken Stichting Opwekking streeft ernaar steeds zoveel mogelijk te anticiperen op aanpassingen aan de gestelde wet- en regelgeving. Bij de organisatie van het evenement zijn vrijwilligers betrokken, waaronder vele professionals die vanuit hun werkervaring verstand van zaken hebben. Er zijn vaste protocollen en draaiboeken opgesteld, die jaarlijks worden bijgesteld. Deze zijn van een dusdanige kwaliteit dat ze ook door andere organisaties worden toegepast. Klaaysen: Het is heel belangrijk dat we voor de organisatie en techniek zo min mogelijk afhankelijk zijn van één persoon, alle kennis en ervaring moet overdraagbaar en reproduceerbaar zijn, dan ben je veel minder kwetsbaar. Klaaysen vervolgt: De veiligheidseisen worden steeds verder aangescherpt, evenals de opleidingseisen die worden gesteld aan medewerkers. Helaas kunnen we dus niet meer volstaan met het uitsluitend inzetten van eigen vrijwilligers. Gezien de omvang van het evenement en de eisen die daarvoor gelden moeten we ook capaciteit inkopen, alhoewel we dit tot een minimum proberen te beperken. Immers, voor de inkomsten zijn wij volledig afhankelijk van giften, en met dat budget proberen we zo effectief mogelijk om te gaan. Tijdelijke loopbrug Naast voldoende beveiliging dient er een voorgeschreven aantal OOV-medewerkers aanwezig te zijn. Dat geldt ook voor het aantal brandweerwagens en ambulances dat permanent op het terrein beschikbaar moet zijn. Vanwege de grote toestroom van bezoekers moet er onder meer een verkeersplan opgesteld worden. Eén van de eisen is het bewerkstelligen van een goede doorstroming van het verkeer, ook tijdens de piekuren van aankomst en vertrek. Het wegennet in de polder is nogal beperkt, dus hebben we tijdens het evenement éénrichtingsverkeer ingesteld rondom Walibi World. Daarnaast zetten we een tijdelijke brug over het water in, om zodoende een lus te kunnen maken in de route. Parkeren gebeurt aan de ene kant van de weg, het evenement vindt plaats aan de andere kant van de weg. Voorgeschreven is dat het publiek moet kunnen oversteken zonder zelf gevaar te lopen, dan wel het verkeer te hinderen. In samenwerking met Lowlands hebben we een grote constructie laten maken voor een tijdelijke loopbrug over de weg, die wij jaarlijks van ze huren voor het evenement. Op die manier kunnen we voldoen aan de veiligheidseisen en tegelijkertijd zo creatief mogelijk omgaan met de beschikbare middelen. Koppeling TETRA met analoog Voor de communicatie hebben we gekozen voor de inzet van ons eigen private analoge portofoonnetwerk, gekoppeld aan een privaat TETRA-systeem dat we van leverancier Flash gehuurd hebben. Er zijn meerdere redenen die bijdroegen tot het maken van deze keuze. Vanwege de toenemende schaalgrootte waren onze eigen middelen niet meer toereikend. Gelet op ons beperkte budget, plus de wens een extra systeem als back-up achter de hand te hebben, besloten we voor deze koppeling te kiezen. Er kunnen maar heel weinig partijen apparatuur op een dergelijk grote schaal verhuren, vandaar dat we bij deze leverancier terecht kwamen. Het TETRA-systeem bestaat uit een DAMM Tetraflex-oplossing met twee SB421-carriers, zeven Motorola MTM800-basisposten en 140 Motorola MTP850-portofoons. Het analoge netwerk van Stichting Opwekking bestaat uit vijf VHF-repeaters, één UHFrepeater en 280 Kenwood-portofoons, zowel voor de UHF- als de VHF-band. Om communicatie mogelijk te maken tussen de gebruikers op de verschillende systemen, wilde Stichting Opwekking een koppeling tot stand laten brengen tussen het analoge VHF-netwerk en het TETRA-netwerk. Dat is inmiddels bewerkstelligd met zogenaamde crossband-repeaters. Deze verzorgen een back-to-back koppeling tussen een TETRAgespreksgroep enerzijds en een analoge frequentie anderzijds. Zowel in de opbouwfase als tijdens het driedaagse evenement wordt het systeem ingezet. Aan de hand van een fleetmap zijn gebruikersgroepen ingedeeld. Feitelijk komt het erop Als gevolg van de toenemende grootte is Opwekking geclassificeerd als een C-klasse evenement neer dat alles wat met veiligheid te maken heeft op het TETRA-netwerk is aangesloten, waaronder security, brandweer, EHBO en persoonlijke ondersteuning. Gebruikersgroepen als de technische teams, waaronder elektra, sanitair, audio, video en andere facilitaire dienstverleners, werken op de analoge frequenties. De teams die op korte afstand van elkaar werken hebben UHF-portofoons, alles wat over grotere afstand moet, loopt via de VHF-band. Centrale TETRA-basispost Klaaysen: In onze eigen meldkamer - geleid door een professionele vrijwilliger die in zijn dagelijks werk op een regionale meldkamer leiding geeft - komen tijdens het evenement

11 Verbinding mei alle meldingen binnen op één centrale TETRAbasispost, in plaats van op drie afzonderlijke basisposten (UHF, VHF en TETRA, red.). Dit wordt mogelijk gemaakt door de inzet van de crossband-repeaters. Naast portofoons hebben we voor de communicatie nog de beschikking over een eigen pagingsysteem met piepers, een registratie- en loggingsysteem, een IP-telefoniesysteem en eigen noodstroomvoorzieningen. Aanvullend op het bestaande pagingsysteem worden er ook berichten via het TETRA-netwerk verzonden aan diegenen met een TETRA-portofoon. Vanuit de meldkamer worden eerstelijns incidenten opgepakt, bij grote calamiteiten wordt opgeschaald naar de lokale hulpdiensten. Hoewel het enerzijds een voordeel is dat de Stichting Opwekking over eigen technische middelen beschikt, is dit ook een bron van extra zorg. De keuze voor het handhaven van de eigen apparatuur naast het ingehuurde systeem is echter heel bewust genomen. Klaaysen: Enerzijds hebben we die spullen nu eenmaal, anderzijds is het een stukje risicospreiding. Mocht er één systeem uitvallen, dan heb je altijd nog het back-up-systeem. Een derde reden is dat onze eigen apparatuur door het jaar heen ook aan andere christelijke evenementen wordt uitgeleend, die dat zelf onmogelijk kunnen financieren. Voor ons is het dus belangrijk dat we ontzorgd worden, oftewel met een partij zakendoen die ons de zorg rondom de communicatie zoveel mogelijk uit handen kan nemen. TETRA in de praktijk Klaaysen: Vorig jaar stond men nog zeer kritisch ten opzichte van TETRA. Maar het systeem heeft zich inmiddels duidelijk bewezen en men is er nu veel positiever over. Dat komt ook doordat veel vrijwilligers in hun dagelijks werk als OOV-hulpverlener gewend zijn te werken met een TETRA-portofoon. We kregen veel reacties in de trant van: Oh, op m n De mooiste technische oplossing is voor een evenement niet altijd de beste werk heb ik ook zo n ding! Bovendien zijn ze veel kleiner en handzamer dan onze analoge portofoons. Op ons analoge netwerk waren we beperkt in het uitbreiden van het aantal UHF- en VHFkanalen, terwijl we dat probleem met TETRA niet hebben. We kunnen net zoveel groepen maken als we zelf willen. Ook kunnen we statusberichten verzenden. TETRA kent wel één nadeel en dat is het beperkter bereik. Klaaysen: Vorig jaar hadden we een mast van meter hoogte, en dat ging net. We hadden het systeem op een talud gezet voor extra hoogte. Maar het evenement wordt dit jaar weer groter, dus moeten we mogelijk extra voorzieningen treffen. Waarschijnlijk zal dat ofwel een mobiele mastconfiguratie worden die volledige dekking biedt, ofwel we stellen ons systeem op een meer centrale locatie op. Op de vraag wat hij andere organisatoren van evenementen zou willen meegeven als het gaat om de inzet van communicatie-apparatuur, zegt Klaaysen: De mooiste technische oplossing is bij een evenement niet altijd de beste. Het moet vooral eenvoudig zijn en makkelijk te implementeren. Er moeten niet teveel haken en ogen aan zitten. Een ieder moet ermee kunnen werken. Vind daarbij een partij die met je meedenkt, die ontzorgt, en werk hierin samen. Verder vinden wij het heel belangrijk dat we voor kritische factoren zoals communicatie niet afhankelijk zijn van één persoon en dat bovendien alles beschreven wordt in procedures en draaiboeken waar je op terug kunt vallen. Op die manier kun je te allen tijde op professionele wijze veilige communicatie garanderen. Van links naar rechts: Guillaume Klaaysen, Stichting Opwekking, en Wim Stam, Flash Services Nederland

12

13 Verbinding mei Standaard kluwen THEMA Zin en onzin van het TETRA Interoperabilityproces TETRA heeft haar succes voor een belangrijk deel te danken aan de beschikbaarheid van systemen en randapparatuur van meerdere fabrikanten die onderling interoperabel zijn. Het multi-vendor aanbod heeft geleid tot een zeer concurrerende markt met oplossingen die toegespitst zijn op een groot aantal marktsegmenten. Maar wat houdt interoperabel precies in? DOOR REDACTIE TETRA is een open standaard van het European Telecommunications Standards Institute (ETSI). Werkgroepen, met deelname van een groot aantal fabrikanten en eindgebruikers, hebben de TETRA-standaard opgesteld en onderhouden deze nog steeds. Parallel aan de ontwikkeling van de standaard waren diverse fabrikanten reeds begonnen aan de ontwikkeling van systemen en randapparaten voor TETRA. Het bleek al snel dat er specifieke functies in de apparatuur terechtkwamen, waardoor randapparaten van fabrikant A niet optimaal functioneerden op de infrastructuur van fabrikant B. Soms betrof het een bewuste keus van een fabrikant om de klant voor langere tijd te binden, maar het kwam ook regelmatig voor dat de specificaties op meerdere manieren waren uit te leggen,

14 14 Verbinding mei 2011 waardoor de uitgangspunten voor realisatie al onjuist bleken te zijn. Om wildgroei van variaties rond de TETRAstandaard te voorkomen, hebben eindgebruikers en fabrikanten binnen de TETRA Memorandum of Understanding (MoU), die later werd omgedoopt tot de TETRA Association, al snel besloten om te streven naar specificaties en testprotocollen voor het onderling testen van systemen en randapparatuur. In eerste instantie werden deze testen uitgevoerd door Tele Danmark, een van de oprichters van de TETRA Association. Later werd de verantwoordelijkheid hiervoor overgedragen aan het Italiaanse Istituto Superiore delle Comunicazioni e delle Tecnologie dell Informazione (ISCOM) als nieuw Certification Body. Het certificatieproces wordt bestuurd door het Technical Forum (TF) van de TETRA Association, waarbij de doelstellingen en prioriteiten gezamenlijk worden bepaald met de Operators and User Association (OUA). volgorde van air-interface-signalering en het al dan niet toepassen van allerlei optionele items in de air-interface-signalering. Na het goedkeuren van de TIP-specificatie door het Technical Forum wordt een Interoperability Test Plan gecreëerd, waarin de uitvoering van de testen in detail beschreven staat. Tenslotte wordt een TETRA Interoperability Certification - Requirements Table (TIC-RT) spreadsheet samengesteld, waarin fabrikanten kunnen aangeven welke opties voor de betreffende functionaliteit worden ondersteund. Op basis van de TIC-RT spreadsheet volgt de lijst van uit te voeren testen tijdens een Interoperability Test-sessie. De testen worden gezamenlijk uitgevoerd door de fabrikant van het systeem, de fabrikant van een randapparaat (terminal) en twee waarnemers van ISCOM. ISCOM is hierbij als onafhankelijk instituut verantwoordelijk voor de planning, de uitvoering en de analyse van deze testen en stelt het certificaat op waarin de testresultaten zijn vastgelegd. Een testsessie duurt doorgaans een dag of vier voor het testen van alle functionaliteit van één type randapparaat op een infrastructuur, waarbij andere randapparaten van hetzelfde merk door middel van een steekproef ( spot check testing ) aan de tand worden gevoeld, mits het eenzelfde softwareplatform betreft. In totaal kan een IOP-testsessie daarmee acht tot tien weken duren. De IOP-certificaten zijn na publicatie vrij opvraagbaar op de website van de TETRA Association ( com). Scenario s De specificaties van de interoperabiliteitstesten zijn vastgelegd in zogenoemde TETRA Interoperability Profiles (TIP s). Doel van de TIP s is het vastleggen van scenario s, Kopers van randapparatuur doen er daarom verstandig aan om ook zelf testprotocollen op te stellen Beperkingen TETRA Interoperability-testen beperken zich tot het functioneel testen van randapparatuur op systemen. Na de gedetailleerde analyse van de signalering kan worden vastgesteld of de apparatuur zich aan de regels van de TETRA-standaard houdt. Een TETRA Interoperability-certificaat biedt daarmee geen garanties voor de betrouwbaarheid en prestaties (performance) van de apparatuur. Voor de hoogfrequent (RF) prestaties en de CE-keuring zal de fabrikant aanvullende testen moeten (laten) uitvoeren. Daarnaast is een IOP-testsessie een momentopname, waarbij een specifieke hardwareen softwareversie van een randapparaat wordt getest op een specifieke hardware- en softwareversie van een infrastructuur. Omdat vooral de software voortdurend wordt bijgewerkt om nieuwe functies toe te voegen en om fouten te herstellen, is de kans aanwezig dat bepaalde functies omvallen. Een IOPcertificaat biedt dus een beperkte garantie wanneer gebruik gemaakt wordt van andere software- en hardwareversies van zowel de randapparatuur als de systemen. Kopers van randapparatuur en systemen doen er daarom verstandig aan om ook zelf testprotocollen op te stellen voor het toelaten van randapparatuur op hun systemen. Doorgaans gebeurt dit ook tijdens de zogenoemde Factory Acceptance Testen (FAT s) voor met name de grotere projecten, maar ook daarna zal er