Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij voltijd. Saxion Hogeschool Enschede

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij voltijd Saxion Hogeschool Enschede

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij voltijd CROHO nr Saxion Hogeschool Enschede Hobéon Certificering BV 14 november 2007 Auditteam: W.L.M. Blomen, voorzitter prof ir. W.G Keeris drs. D.H.J.W. Oord RT ir. A.T. de Bruijn L.M. van Dijk R.G. Peters, secretaris

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Instellingsaudit Saxion Hogescholen Karakteristiek van de opleiding Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Beslisregels Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie op 1 juni BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 13 Onderwerp 2: Programma 14 Facet 2.1. Eisen HBO 14 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 16 Facet 2.3. Samenhang Programma 18 Facet 2.4. Studielast 19 Facet 2.5. Instroom 20 Facet 2.6. Duur 21 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 22 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 25 Facet 3.1. Eisen HBO 25 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 26 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel Onderwerp 4: Voorzieningen Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 31 Facet 4.2. Studiebegeleiding 33 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 35 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten 35 Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering 37 Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 38 Onderwerp 6: Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau Facet 6.2. Onderwijsrendement 41 3 SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor voltijd opleiding Vastgoed & Makelaardij, Hogeschool Saxion, Enschede Integraal oordeel en advies aan NVAO 44 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Programma visitatie 1 juni 2007

4 1 INLEIDING 1.1 Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als visiterende en beoordelende instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij van Saxion Hogeschool Enschede. 1.2 Bereik van de beoordeling Saxion Hogeschool, Enschede, in casu de Academie Ruimtelijke Ontwikkeling & Bouw (ROB) verzorgt de hbo bachelor opleidingen bouwkunde, civiele techniek, milieukunde, ruimtelijke ordening & planologie en Vastgoed & Makelaardij. Het onderhavig rapport heeft betrekking op de voltijd opleiding Vastgoed & Makelaardij, croho-nr Saxion Hogeschool Enschede heeft ook voor de deeltijd en de duale opleiding Vastgoed & Makelaardij een croholicentie, doch deze opleidingen worden op het moment van accrediteren niet aangeboden. Dit adviesrapport beperkt zich tot de voltijd opleiding. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering wordt gevormd door het kwaliteitsrapport van de voltijd opleiding Vastgoed & Makelaardij (hierna V&M) van 13 april Instellingsaudit Saxion Hogescholen Op 14 maart 2006 heeft Hobéon een audit uitgevoerd op centraal niveau bij Saxion Hogescholen, waarbij gekeken is naar het beleid op instellingsniveau met betrekking tot alle onderwerpen en facetten uit het NVAO kader. Het auditteam heeft tijdens deze audit kunnen constateren dat Saxion inmiddels voor een aantal facetten op centraal niveau duidelijk beleid heeft vastgelegd dat door de afzonderlijke academies en opleidingen wordt nagevolgd. De controle op de uitvoering van dit beleid en de werking van de pdca-cyclus (plan-do-control-act) bij de afzonderlijke academies en opleidingen geschiedt onder andere door middel van bilaterale overleggen die de Raad van Bestuur drie maal per jaar heeft met de academiedirecteuren aan de hand van de businessplannen van de academie, managementrapportages (maraps) en een Management Review en jaarverslag. Het auditteam heeft zijn bevindingen vastgelegd in het Beoordelingsrapport Centraal Niveau Saxion Hogescholen (augustus 2006). De instellingsaudit werd verricht door de heren W.L.M. Blomen als lead-auditor en drs. W.G. van Raaijen als onderwijskundige. De heer Blomen is als directeur en de heer Van Raaijen als senior adviseur werkzaam bij Hobéon Certificering. Als vakdeskundige maakte de heer prof. dr. J.K. van Dijk en als werkvelddeskundige de heer G. de Raad deel uit van dit auditteam. Professor Van Dijk is emeritus hoogleraar Personeel en Organisatie in de Gezondheidzorg, een functie die hij tot eind 2004 vervulde aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voorts was hij lange tijd als hoofd van de afdeling Personeels- en Arbeidsvraagstukken aan Prismant (een landelijk advies- en onderzoeksbureau in de gezondheidszorg) te Utrecht verbonden. Vanuit Prismant werkte hij als expert op het gebied van personeels- en arbeidsvraagstukken en deed hij zowel landelijke projecten, als instellings-ondersteuning en advisering, opleidingen, trainingen en coaching. Vanaf 2005 werkt heer Van Dijk als zelfstandig bestuursadviseur op het gebied van personeel, organisatie en innovatie. G. de Raad was onder andere manager bij Polaroid, algemeen directeur bij Stork Plastics Machinery en lid van de Raad van Bestuur bij Koninklijke Ten Cate. Van was hij Secretaris Generaal EFQM in Brussel en van Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 1

5 Momenteel is de heer De Raad voorzitter van onder meer de Industriële Kring Twente, de Stichting Kwaliteit Twente en de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente. Secretarissen tijdens deze audit waren de dames G.C. Versluis en drs. E.R.J. Rijnen, beiden adviseur bij Hobéon. Begin 2007 heeft Hobéon nog een beperkte aanvullende verificatie uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar die facetten waarvan het auditteam in 2006 had kunnen constateren dat Saxion daarvoor centraal beleid had vastgelegd. Geverifieerd is of Saxion kon aantonen dat dit instellingsbeleid wordt uitgevoerd door alle afzonderlijke academies en opleidingen. De bevindingen van het auditteam van de instellingsaudit met betrekking tot de facetten waarvoor centraal beleid is vastgesteld, zijn beschreven bij de betreffende facetten in dit adviesrapport. Bij deze facetten is vervolgens alleen nog een aanvullend oordeel met betrekking tot de specifieke uitwerking op opleidingsniveau beschreven. 1.4 Karakteristiek van de opleiding Onderwijs binnen Saxion Hogescholen Met vestigingen in Deventer, Apeldoorn en Enschede, bijna studenten en ruim vijftig voltijd bacheloropleidingen is Saxion Hogescholen een van de grootste hogescholen in Oost-Nederland. Kenmerk van het onderwijsmodel is dialooggestuurd, beroepsgericht leren. Studenten kunnen zelf keuzes maken in het bereiken van hun competenties. Deze worden vastgelegd in hun persoonlijke leerweg (plw). Opleidingen bepalen de te bereiken competenties door het beroepsprofiel te vertalen in opleidingscompetenties en creëren op basis hiervan vervolgens een toets- en leeromgeving. In deze leeromgeving werkt de student aan authentieke beroepstaken en kiest hij uit ondersteunend onderwijsaanbod. Dit aanbod bestaat uit werkplaatsactiviteiten, colleges, onderzoek, intervisie, cases en praktijkstages. In de toetsomgeving wordt getoetst of de student de beoogde competenties heeft behaald. Het onderwijsaanbod is vraaggericht: de student stippelt zijn eigen leerweg uit op basis van het aanbod van de hogeschool én zijn eigen wensen en mogelijkheden. Dit heeft hij vastgelegd in zijn persoonlijk ontwikkelingsplan (pop). De leer- en toetsactiviteiten zijn vervolgens neergelegd in een studiecontract dat de student opstelt in overleg met zijn studieloopbaanbegeleider Recente geschiedenis van de opleiding De voltijd opleiding V&M is vier jaar geleden ontstaan als een samenvoeging van onderdelen van de bestaande opleidingen commerciële technische bedrijfskunde en ruimtelijke ordening & planologie. De opleiding wordt vanaf 2002 aangeboden. Op aanwijzing van het ministerie van OCW diende de opleiding zich in 2004 te concentreren op één locatie. Sedert september 2004 maakt de opleiding daarom deel uit van de Academie Ruimtelijke Ontwikkeling & Bouw te Enschede, een van de dertien academies van Saxion Hogescholen. Door de clustering van de vijf in 1.2 genoemde opleidingen binnen deze academie zijn de thema s beleid, markt, ontwerp en techniek met betrekking tot ruimtelijke ontwikkeling en bouw bijeen gebracht. De integrale, praktijkgerichte benadering die daardoor mogelijk wordt ziet de academie als een sterk punt Huidige situatie De opleiding V&M is de afgelopen jaren sterk gegroeid en kent nu een stabiele instroom van tussen de 120 en 140 studenten per jaar. De cijfers over de laatste jaren zijn de volgende: Instroom , marktaandeel 12% Instroom , marktaandeel 19% Aantal afgestudeerden Aantal afgestudeerden Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 2

6 Door de sterke groei in de afgelopen jaren kent de opleiding een jong docententeam dat uit de beroepspraktijk is aangetrokken. Veel aandacht is de laatste jaren gegeven aan de didactische scholing van docenten. Academiebrede innovatieprojecten en samenwerking met de andere vier opleidingen binnen de academie dragen ertoe bij dat ervaringen met vernieuwde onderwijsconcepten, toetsvormen en organisatie van werkveldopdrachten beschikbaar zijn voor de opleiding V&M. De opleiding V&M heeft in 2006 vastgesteld dat als gevolg van de grootscheepse veranderingen in 2004, gepaard gaande met sterke groei een aantal processen niet voldoende was geborgd binnen de opleiding. De opleiding heeft daarom in november 2006 een interim manager aangesteld. Het auditteam heeft kennis genomen van de stand van zaken notitie van december 2006 en het positioning paper van mei 2007 die door de interim manager zijn opgesteld en waarin een groot aantal plannen is opgenomen, dat is gericht op doorvoeren van structurele verbeteringen op het gebied van de onderwijsinhoud, de kwantiteit en kwaliteit van het personeel. In de aanloop naar en tijdens de audit is het voor het auditteam duidelijk geworden dat er in de afgelopen maanden al veel is gebeurd. Evenwel heeft het auditteam moeten constateren dat met betrekking van het onderwerp Inzet van Personeel tijdens de audit op 1 juni 2007 niet in voldoende mate kon worden aangetoond dat de teamontwikkeling was geborgd. Het auditteam heeft de opleiding in de gelegenheid gesteld hieraan te werken en uitgenodigd voor 1 oktober 2007 een teamontwikkelingsplan in te dienen, wat de opleiding heeft gedaan. Het auditteam heeft vervolgens vastgesteld dat dit plan aan de maat is. Voor een gedetailleerd oordeel verwijzen wij naar hoofdstuk 2, onderwerp 3 Inzet van Personeel. Het auditrapport is om die reden in november 2007 uitgebracht Profiel van de opleiding De opleiding V&M is een brede vastgoedopleiding, waarbinnen de student zich de eerste twee jaar kan ontwikkelen tot junior vastgoedkundige en in de latere fase van de studie kan kiezen voor de specialisaties: projectontwikkeling, vastgoedmanagement en beheer of makelaardij. De vastgoedkundige kan in de beroepspraktijk diverse rollen vervullen als bijvoorbeeld ontwikkelingsmanager, acquisiteur, locatiemanager, vastgoedbeheerder, assetmanager, woning- of bedrijfsmakelaar van onroerend goed. Het aantal onderscheidende deelgebieden binnen het vakgebied is groot. De maximale studielast van 240 EC s en de studeerbaarheid van het programma maken het noodzakelijk dat het onderwijsaanbod wordt ingeperkt. Het auditteam ziet dat door de opleiding, in overleg met en gevalideerd door de beroepenveldcommissie in het curriculum accenten zijn aangebracht, waarbij bepaalde deelgebieden diepgaand en andere minder diepgaand of niet worden behandeld. Dit bepaalt het profiel van de opleiding. Het auditteam erkent de autonomie van de opleiding om, in samenspraak met de beroepenveldcommissie, het beroepsprofiel gestalte te geven en neemt dit profiel als een gegeven. Het model van de persoonlijke leerweg wordt in het studiejaar doorgevoerd voor de academie ROB en de opleiding V&M. Dit geschiedt planmatig via een aantal projecten. De drie belangrijkste daarvan zijn het invoeren van competentiekaarten voor alle ROB-opleidingen, het vaststellen en uitwerken van een academiebreed toetsbeleid en toetskader met docent onafhankelijk toetsen en het ontwikkelen van het didactisch concept voor de hele academie. In het studiejaar is het curriculum van de propedeuse vernieuwd. Het aantal integrale praktijkopdrachten is uitgebreid van twee naar vier, waardoor het oriënterende karakter van de propedeuse meer nadruk krijgt. Daarnaast is een duidelijk onderscheid doorgevoerd tussen projectondersteunend onderwijs en de basisvakken en wordt theorie die is behandeld in het kader van projecten ook individueel schriftelijk getoetst. Dezelfde structuur wordt vanaf september 2007 ook ingevoerd in het tweede studiejaar. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 3

7 Vanuit de academie ROB en de opleiding V&M is een CROHO aanvraag ingediend voor de opleiding stedenbouwkundig ontwerpen. Deze aanvraag is op 22 mei 2007 gehonoreerd Sturing op processen De academie ROB kent voor haar organisatie en opleidingen een kwaliteitskader waarin de pdca cycli (plando-control-act) van zes processen in hun samenhang zijn beschreven. Deze processen zijn: (1) inhoudelijk opleidingskader, (2) onderwijsleerproces, (3) toetsing en beoordeling, (4) studieloopbaanontwikkeling en - begeleiding, (5) management, kwaliteit en financiën, marketing en communicatie en (6) personeelbeleid en voorzieningen. Het kwaliteitskader is uitgewerkt in een kwaliteitskalender, waarin de cyclus van de verschillende activiteiten en instrumenten is vastgelegd. Als vervolg op het kwaliteitskader is een evaluatieplan voor de academie vastgesteld, waarin overlegorganen, evaluatie-instrumenten en streefcijfers zijn vastgelegd. 1.5 Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de opleiding V&M is het auditteam uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. De opleiding V&M heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zoals die zijn vastgesteld in het landelijk overleg tussen de betreffende opleidingen en het beroepenveld. Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een vastgoed & makelaardij opleiding op hbo-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Saxion Hogescholen heeft een set van 33 ijkpunten ontwikkeld, die onder andere dienen als de instellingsspecifieke vertaling van het NVAO-accreditatiekader en die op een aantal aspecten een eigen (streef-)norm bevatten. De opleiding heeft in haar kwaliteitsrapport aangegeven hoe zij zich tot deze normstelling verhoudt. Ook dit instellingsspecifieke kader heeft het auditteam in zijn beoordeling betrokken. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de opleiding V&M aangeleverde schriftelijke informatie: Kwaliteitsrapport; Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de systematiek van interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 4

8 - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding aangeleverde documentatie heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de voltijd opleiding V&M. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie werd het management van de academie en de opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 1, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten twee externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van het werkveld en het vakgebied van vastgoed en makelaardij, één student, één lead-auditor, één auditor onderwijs vanuit Hobéon Certificering en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op de niveaus van management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten en staf heeft getoetst of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door meermalen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht van CV s van (gast)docenten; overzicht van de netwerken die docenten hebben; verslagen van docentevaluaties; detailbeschrijving van modules, casus en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 1 De visitatie heeft op 1 juni 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 5

9 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast: Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam. Hierbij heeft het auditteam de volgende benadering aangehouden: Uitvoering en praktijk weegt zwaarder dan beleid en theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een hbo bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 6

10 1.5.3 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: lead-auditor: leden: student: secretaris: W.L.M. Blomen Prof Ir. W.G. Keeris MRICS Drs. D.H.J.W. Oord RT Ir. A.T. de Bruijn L. M. van Dijk R.G. Peters Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding V&M noodzakelijke expertise aanwezig is met betrekking tot de onderwijskundige aspecten in casu het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context en met betrekking tot de inhoudelijke aspecten in casu het programma in relatie tot het specifieke domein. Wienke Blomen heeft als directeur van Hobéon Certificering leiding gegeven aan de audit. Hij heeft inmiddels een grote ervaring in de visitatie van hbo opleidingen in vrijwel alle sectoren. Professor ir. Willem Keeris MRICS is visiting professor aan de TU Delft, faculteit Bouwkunde Real Estate & Housing en algemeen directeur van Keeris Vastgoed Consultancy. Binnen de TU Delft en binnen Tias Nimbas Business School is hij verantwoordelijk voor de opleiding Master of Real Estate & Housing. Hij is lid van Royal Institute of Chartered Surveyors. Zijn expertise ligt vooral op het terrein van de vastgoedmarkt. De heer drs. Diederik H.J.W Oord RT is makelaar en adjunct directeur van de vestiging Enschede van DTZ Zadelhoff. Hij is register makelaar en register taxateur. Zijn expertise ligt op het terrein van vastgoed van bedrijfspanden. Zij hebben zich in hun beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (1) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (2) de eindkwalificaties, (3) de programma-inhoud en (4) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien hebben zij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. Zij hebben op grond van hun ervaring en positie in het werkveld een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan vastgoedkundige op hbo-niveau. Ir. Fred de Bruijn heeft als deskundige onderwijs zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Hij heeft in zijn vorige en huidige functie een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die hem in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan hbo-opleidingen gesteld worden. Mw. Linda van Dijk heeft als student bouwtechnische bedrijfskunde, richting vastgoedkunde aan de Hogeschool van Amsterdam de opleiding vooral beoordeeld vanuit het perspectief van de studeerbaarheid en studentenvoorzieningen. De heer Rob Peters heeft als secretaris voor deze audit opgetreden. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 7

11 1.5.4 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie op 1 juni 2007 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 8

12 2 BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO. Facet 1.1. Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen Algemeen Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede zijn ontleend aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion hbo bachelor opleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domein- en opleidingscompetenties. Daarnaast is Saxion altijd (door een directeur) vertegenwoordigd in de sectorraad. In het bilateraal overleg, dat de academiedirecteur heeft met de Raad van Bestuur (RvB), rapporteert de directeur over de vertegenwoordiging in de bovengenoemde overleggen, over de onderwerpen die aan de orde zijn gewest en aan de orde zullen komen en over de terugkoppeling binnen de academie en opleiding. In haar kwaliteitsmanagementsysteem en de planning neemt de academie en opleiding op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueert en waar nodig bijstelt. Tijdens de instellingsaudit heeft de hogeschool aangetoond dat alle hbo-bacheloropleidingen van Saxion participeren in de landelijke opleidingsoverleggen en dat de dienst Onderwijs & Student van Saxion jaarlijks evalueert of de opleidingen dit beleid uitvoeren. Uit verslagen blijkt dat de RvB met de academiedirecteur in de bilaterale overleggen het beleid met betrekking tot de landelijke ontwikkelingen ten aanzien van de opleidingscompetenties en de participatie in de landelijke en sectoroverleggen bespreekt. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd dat de opleidingen regelmatig landelijk overleggen over de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein De opleiding V&M Met betrekking tot het facet domeinspecifieke eisen constateert het auditteam dat de opleiding het opleidingsprofiel heeft gebaseerd op het in maart 2003 landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel. Deze domeincompetenties zijn gebaseerd op de zogenoemde vastgoedcyclus: ontwikkelen, bouwen, beheren, herstructureren. Het opleidingsprofiel is gebaseerd op deze vastgoedcyclus. De opleiding voert overleg met een beroepenveldcommissie die blijkens verslagen is samengesteld uit vertegenwoordigers van een woningstichting, een gemeente en enkele projectontwikkelaars en derhalve representatief mag worden geacht voor het werkveld waar de opleiding zich op richt. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de beroepenveldcommissie driemaal per jaar bijeen komt en dat daarnaast tal van informele contacten bestaan tussen docenten (die zelf veelal uit de praktijk afkomstig zijn) en diverse bedrijven. In 2006 is de opleiding gestart met het project competentiekaarten als onderdeel om te komen tot de invoering van de persoonlijke leerweg, zoals beschreven in 1.4 van hoofdstuk 1. Bij het opstellen van deze Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 9

13 competentiekaarten heeft de opleiding een nieuwe analyse gemaakt van het beroepenveld, wat heeft geresulteerd in bijstelling van het opleidingsprofiel. Ook uit evaluaties van stages bleken lacunes in kennis. Dit heeft geleid tot het direct aanbieden van een inhaalprogramma voor het vierde jaar. De benadering van de opleiding via de methode van de persoonlijke leerweg is vanaf 2006 ingevoerd, te beginnen bij het propedeusejaar. In de opleiding worden veel werksituaties ingebracht die direct aan de praktijk zijn gerelateerd. De opleiding ziet, door eigen marktonderzoek en de inbreng van de (gast)docenten, de ontwikkelingen die thans gaande zijn in de vastgoedmarkt: schaalvergroting en globalisering, technologische ontwikkelingen, omslag van projectontwikkeling naar gebiedsontwikkeling en de veranderende rol van woningcorporaties met daarbij de ontwikkeling van corporate and public real estate management. De opleiding speelt hierop in. De opleiding V&M leidt niet op voor een buitenlandse markt, wat onder meer wordt veroorzaakt door de verschillen op het juridische gebied. De opleiding heeft oog voor internationale ontwikkelingen en zal daar in de toekomst aandacht aan besteden. Tot nu toe is die aandacht nog beperkt geweest, omdat de prioriteiten vooral liggen op het gebied van het doorvoeren van de persoonlijke leerweg en de curriculumvernieuwing. Oordeel: voldoende Het auditteam heeft vastgesteld dat de eindtermen zijn ontleend aan het landelijk gevalideerde beroeps- en opleidingsprofiel, dat de opleiding dit profiel bespreekt en toetst bij de beroepenveldcommissie en alert is op de veranderingen die zich voordoen. De opleiding heeft recent het opleidingprofiel geënt op competenties die zijn beschreven in competentiekaarten en biedt studenten de kans om daarbij eigen accenten te leggen in de persoonlijke leerweg. Het invoeren van het model van de persoonlijke leerweg met het ontwikkelen van deze competentiekaarten is in het studiejaar gaande. Het auditteam oordeelt dat de eindkwalificaties van de opleiding in voldoende mate aansluiten bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld in het domein van vastgoed en makelaardij. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 10

14 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor? Bevindingen De competenties van de opleiding V&M zijn vanaf april 2007 in het competentieboek ROB V&M beschreven op het niveau van bachelor. Dit niveau heeft uitwerking gekregen door invulling van het onderwijs met geïntegreerde praktijkgerichte opdrachten die door een junior vastgoedkundige moeten kunnen worden gemaakt en moet uitmonden in een meesterproef in het vierde jaar. De opleiding onderscheidt drie beroepsrollen die de vastgoedkundige moet kunnen vervullen: ontwikkelaar (vastgoedontwikkelaar en onderzoeker, planner en projectontwikkelaar, adviseur vastgoed realisatie en bouw), intermediair (acquisiteur, medewerker voorbereiding en begeleiding uitvoering opdracht, medewerker transactie en afronding) en manager (vastgoedmanager, asset-manager, propertymanager). Op deze rollen zal de afgestudeerde vastgoedkundige als junior kunnen worden ingezet al naar gelang zijn stagekeuze, het volgen van een minor en specialisatie in het laatste jaar van de opleiding in de richtingen: projectontwikkeling, vastgoedmanagement en beheer en makelaardij. Per rol zijn de competenties gedefinieerd. Het auditteam heeft de competenties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. In de Dublin Descriptoren worden vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De dimensies van de Dublin Descriptoren zijn: Kennis en inzicht De junior vastgoedkundige heeft blijkens de competentiekaarten kennis rondom de specifieke waardering van vastgoedobjecten, opbouw van een strategienota, van concepten en analysemethoden inzake onderneming en omgeving (b.v. diagnose van de onderneming, kansen en bedreigingen), kennis van gebiedsontwikkeling, van financiële kengetallen, planning en budgetterings-methoden, kennis van de verschillende taxatie- en waardebepalingmethoden en waardebegrippen (DCF-methode etc.) en heeft fiscale, publiek- en privaatrechtelijke, financieel-economische, bouw-kundige en notariële kennis. Toepassen kennis en inzicht De junior vastgoedkundige kan bovengenoemde kennis toepassen in de verschillende rollen waarin hij zich ziet geplaatst. Hij is daartoe communicatief goed onderlegd, nauwkeurig, kan financiële gegevens en plannen van eisen interpreteren, planningen beheren en aansturen en relevante concepten en analysemethoden toepassen. Oordeelsvorming Met de toepassing van kennis en inzichten kan de junior vastgoedkundige komen tot een eigen oordeel van de situatie waarvoor hij zich geplaatst ziet en op basis daarvan methodisch en reflectief handelen. Daarbij toont hij besef van zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. Communicatie De junior vastgoedkundige beheerst gesprekstechnieken om op zeer veel en verschillende niveaus te communiceren, kan schriftelijk rapporteren, presenteren en zich begeven in een krachtenveld met grote maatschappelijke, bestuurlijke en financiële belangen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 11

15 Leervaardigheden Het leervermogen van de afgestudeerde vastgoedkundige wordt gestimuleerd in de studieloopbaanontwikkelingslijn. Studenten leren hier reflecteren en betekenis geven aan leer- en werkervaringen en worden ondersteund bij het vaststellen van eigen ambities, kwaliteiten en sterke en zwakke kanten. De junior vastgoedkundige is in staat om na afstuderen de ontwikkelingen op zijn vakgebied zelfstandig bij te houden en nieuwe visies op het beroep, nieuwe methoden en technieken te vertalen naar eigen handelen en gedrag. Oordeel: goed Het auditteam is op basis van zijn analyse van oordeel dat de competenties voor de opleiding V&M zorgvuldig en uitvoerig zijn vastgelegd en aansluiten bij de algemeen geaccepteerde beschrijvingen zoals die worden gevonden in de Dublin Descriptoren. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 12

16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger onderwijs De opleidingscompetenties van de voltijd opleiding V&M zijn geformuleerd als het vermogen om vraagstukken op te lossen die kenmerkend zijn voor de beroepspraktijk van een beginnende beroepsbeoefenaar. Er worden gedurende de gehele opleiding opdrachten aangeboden die opleiden tot het niveau van bachelor zoals dat is vastgelegd in de Dublin Descriptoren. De eindkwalificaties sluiten aan bij het niveau van junior vastgoedkundige zoals dat in de competentiekaarten is geformuleerd en is gevalideerd. Beroepsonderwijs De competenties van de voltijd opleiding V&M zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld zowel in het landelijk opleidingsoverleg als regionaal zijn gevalideerd. Het werkveld is voorts betrokken bij het formuleren van praktijkopdrachten in het kader van het projectonderwijs en afstuderen. De beroepscompetenties zijn vastgelegd in competentiekaarten. Deze worden, in het licht van het model van de persoonlijke leerweg, gebruikt vanaf het studiejaar Oordeel: voldoende Het auditteam is van oordeel dat de opleiding, door de verankering van de competenties aan de Dublin Descriptoren en de validering daarvan door het beroepenveld, kan worden gerekend tot het hoger beroepsonderwijsonderwijs. Omdat de ontwikkeling van de persoonlijke leerweg ten tijde van de audit nog is afgerond, beoordeelt het auditteam dit facet thans als voldoende. SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam kwalificeert het Onderwerp Doelstellingen opleiding voor de opleiding Vastgoed & Makelaardij als voldoende. Het auditteam doet dit op basis van de navolgende bevindingen: 1. Het auditteam heeft vastgesteld dat de eindtermen zijn ontleend aan het landelijk gevalideerde beroepsen opleidingsprofiel en dat de opleiding dit profiel bespreekt en toetst bij de beroepenveldcommissie, zodat kan worden gezegd dat deze eindtermen in voldoende mate aansluiten bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld in het domein van vastgoed en makelaardij. 2. Het auditteam is op basis van zijn analyse van oordeel dat de competenties voor de opleiding V&M zorgvuldig en uitvoerig zijn vastgelegd en aansluiten bij de algemeen geaccepteerde beschrijvingen zoals die worden gevonden in de Dublin Descriptoren. 3. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding, door de verankering van de competenties aan de Dublin Descriptoren en de validering daarvan door het beroepenveld, kan worden gerekend tot het hoger beroepsonderwijs. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 13

17 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Kennisontwikkeling via vakliteratuur en interactie met de beroepspraktijk In 2003 is gekozen voor een combinatie van theorie (modulair onderwijs) en praktijk (praktische toepassing). Bij de aanpassing van het curriculum in 2006, te beginnen in de propedeuse is deze lijn voortgezet. In het nieuwe curriculum kent elk kwartiel (blok van tien weken) een project dat 40% van de studiepunten beslaat. 60% van de studiepunten per kwartiel wordt verworven door het volgen van basisvakken waarin algemene theoretische basiskennis wordt behandeld. Met ingang van het studiejaar is het vak onderzoeksmethodiek als onderdeel opgenomen in de propedeuse. Het vak methoden & technieken is verzwaard en is met ingang van het vierde kwartiel van het studiejaar in het curriculum verankerd Verbanden met de actuele ontwikkelingen in het vakgebied Door themaoverleg binnen het docententeam worden actuele ontwikkelingen in het vakgebied onderkend, verzameld, uitgewisseld en in het onderwijs verwerkt. Veel docenten hebben intensieve contacten met het beroepenveld en brengen van daaruit relevante nieuwe ontwikkelingen in. Docenten van de opleiding V&M hebben contacten met de docenten van de opleiding bouwtechnische bedrijfskunde, die organisatorisch is ondergebracht bij de academie Bedrijfskunde & Ondernemen Waarborgen ontwikkeling van beroepsvaardigheden; verbanden met de beroepspraktijk Bij de curriculumopzet is aangesloten bij de ontwikkeling in het beroepenveld op het gebied van organisatie en structuren: in elkaar schuivende deelmarkten en wijzigingen in de bedrijfskolom en toenemende betekenis van gebiedsontwikkeling. (zie ook 2.2., hierna). De opleiding heeft diverse contacten met het werkveld: via de beroepenveldcommissie, via stages en afstuderen en doordat het actuele projecten aan de beroepspraktijk ontleent. In het vierde studiejaar wordt veel gebruik gemaakt van gastdocenten om actuele ontwikkelingen en verdiepende kennis van de specialisaties te waarborgen. Het aantal onderscheidende deelgebieden binnen het vakgebied is groot. Omwille van de maximale studielast van 240 EC s en de studeerbaarheid van het programma is het onderwijsaanbod echter ingeperkt. Het auditteam ziet dat door de opleiding, in overleg met en gevalideerd door de beroepenveldcommissie in het curriculum accenten zijn aangebracht, waarbij bepaalde deelgebieden diepgaand en andere minder diepgaand of niet worden behandeld. Dit bepaalt het profiel van de opleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 14

18 Oordeel: goed Het auditteam is op basis van zijn bevindingen en analyse van oordeel dat de opleiding aantoonbare banden heeft met de beroepspraktijk, dat kennisontwikkeling van studenten geschiedt via vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleende praktijkopdrachten, dat de opleiding sedert kort versterkt aandacht geeft aan competenties rond het verrichten van toegepast onderzoek, dat de opleiding ervoor zorg draagt dat actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk in het onderwijs worden verwerkt en dat de opleiding de ontwikkeling van beroepsvaardigheden waarborgt. Het auditteam beoordeelt, gezien bovenstaande bevindingen, het facet eisen hbo als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 15

19 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Bevindingen Algemeen Saxion hanteert als uitgangspunt, dat het curriculum van een bacheloropleiding een omvang moet kennen van 240 studiepunten en opgebouwd moet zijn uit een majordeel van 210 studiepunten en een minordeel van 30 studiepunten. Dit heeft Saxion vastgelegd in een bepaling in het Saxion-brede model voor de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Alle opleidingen maken gebruik van dit model voor de eigen opleidings-oer. In de notitie Verbreding en major- en minorstelsel (febr. 2004) heeft Saxion de inhoudelijke uitgangspunten beschreven met betrekking tot de verbreding van opleidingen en het major-minor deel van het programma. De major-minorstructuur is vanaf studiejaar in alle bacheloropleidingen geïmplementeerd; vanaf studiejaar geldt dat ook voor het beleid ten aanzien van specifieke groepen studenten (deeltijd, duaal, buitenlands). De opleidingsoverzichten waarin deze major-minor structuur is opgenomen, zijn jaarlijks onderwerp van gesprek in de bilaterale overleggen Concretisering van de eindkwalificaties In het traject om te komen tot vernieuwing van het opleidingsprofiel van de opleiding V&M via competentiekaarten is uitgebreid overlegd met het beroepenveld. Op verschillende schaalniveaus komt gedurende de opleiding de breedte van het werkveld tot zijn recht. In de curriculumvernieuwing van het tweede jaar zal, op basis van signalen van de beroepenveldcommissie, meer aandacht worden geschonken aan corporate real estate management. Een punt van onderzoek op moment van de audit is de plaats van internationalisering en onderzoek in samenwerking met de lectoraten in het curriculum Vertaling in leerdoelen De competenties zijn vertaald in competentiekaarten en leerdoelen. Het programma is een adequate uitwerking van de eindkwalificaties op het gebied van projectontwikkeling, vastgoedmanagement en makelaardij. De stage-evaluaties, afstudeerresultaten en de gesprekken met de beroepenveld-commissie bevestigen dit Mogelijkheid om de eindkwalificaties te bereiken Door de opbouw van het programma bereidt de student zich voor op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. In de eerste twee jaar werkt de student samen met andere studenten en ontvangt hij begeleiding; in de latere studiejaren werkt hij voornamelijk zelfstandig waardoor hij in toenemende mate de verantwoordelijkheid leert dragen die in de beroepspraktijk van hem wordt verwacht. Het curriculum besteedt aandacht aan de actualiteit in het werkveld en aan relevante internationale wetenschappelijke inzichten, concepten en onderzoeksresultaten. Studenten worden daarmee in het vierde jaar tijdens de verdieping geconfronteerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 16

20 Oordeel: voldoende Het auditteam is op basis van zijn bevindingen van oordeel dat het programma een adequate vertaling is van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen, dat deze eindkwalificaties adequaat zijn vertaald in leerdoelen en dat de student in staat moet worden geacht om de eindkwalificaties te halen. Het auditteam stelt vast dat het curriculum in ontwikkeling is en heeft kunnen waarnemen dat de opleiding dit ontwikkelingsproces adequaat structuur heeft gegeven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 17

21 Facet 2.3. Samenhang Programma Criterium Het facet Samenhang Programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Bevindingen Het onderwijsprogramma is concentrisch opgebouwd: het eerste leerjaar oriënterend, het tweede leerjaar verdiepend, het derde leerjaar praktijkgericht en het vierde leerjaar specialiserend. De verschillende basisvakken komen in de propedeusefase en hoofdfase I aan de orde, waarbij in de hoofdfase een verdieping volgt op hetgeen in de propedeusefase wordt gedoceerd. De onderdelen van het programma zijn hiermee in verticale zin op elkaar afgestemd. Het vernieuwde curriculum vanaf september 2006 is ingericht op projecten, waarbij basisvakken deze projecten en workshops ondersteunen. Dusdoende wordt een horizontale afstemming bereikt. Gedurende de eerste twee studiejaren wordt een binnenschools- en buitenschools programma geboden, dat op elkaar is afgestemd. Eindterm voor het einde van het tweede jaar is dat de student in staat is als stagiair te functioneren en daarvoor voldoende basiskennis en de goede basishouding heeft. Evaluaties leren dat deze doelstelling wordt bereikt. In 2008 zal volgens de planning de methodiek van de persoonlijke leerweg: eigen keuze hoe de vastgestelde competenties te bereiken en dit vastleggen in een persoonlijk ontwikkelingsplan, voor de gehele opleiding zijn ingevoerd. De concentrische opbouw van het onderwijs en horizontale en verticale afstemming blijft dan intact. Oordeel: voldoende Het auditteam is op basis van deze bevindingen van oordeel dat het studieprogramma in zowel verticale als horizontale zin samenhangend is en dat er samenhang is tussen het binnenschoolse en buitenschoolse deel van het programma. Het auditteam heeft er vertrouwen in dat ook in de toekomst, wanneer de projectmatige opzet van het onderwijs volgens competentiekaarten volledig met keuze voor de persoonlijke leerweg is doorgevoerd, de inhoudelijke samenhang geborgd blijft. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bachelor opleiding Vastgoed & Makelaardij, Saxion Hogeschool Enschede 18