AVANS Hogeschool, Tilburg

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool, Tilburg Toets Nieuwe Opleiding: Bouwmanagement & Vastgoed, hbo-bachelor Croho: Variant: voltijd Visitatiedatum: 26 augustus 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2008

2 2/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 26 Onderwerp 4 Voorzieningen 28 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 30 Onderwerp 6 Condities voor continuïteit 32 Deel C: Bijlagen 35 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 36 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 41 Bijlage 3: Bezoekprogramma 46 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 47 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 49 NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 3/49

4 4/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 5/49

6 6/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de hbo-bacheloropleiding TNO Bouwmanagement & Vastgoed van AVANS Hogeschool heeft gevisiteerd. Het verslag betreft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van Toets Nieuwe Opleiding in hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek begon begin juli 2008, toen de hogeschool het zelfevaluatierapport bij NQA indiende. Als onderdeel van het onderzoek was er een visitatiebezoek op 26 augustus Het panel bestond uit: Prof. Ir. W.G. Keeris MRICS (domeindeskundig panellid) Ing. R.E.H. de Gier MRE (domeindeskundig panellid) Mevrouw drs. R. van Empel (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de tweepuntsschaal (onvoldoende, voldoende) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit Facetrapport is de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Avans Hogeschool heeft drie vestigingsplaatsen, te weten Tilburg, s-hertogenbosch en Breda. Bij de hogeschool zijn in het studiejaar ruim studenten ingeschreven. Het onderwijs voor de 66 opleidingen (master en bachelor), 9 majorprogramma s en 7 AD-programma s wordt verzorgd door 1900 medewerkers. De Hogeschool is ontstaan door een fusie van de Hogeschool s-hertogenbosch en de Hogeschool Brabant; deze instellingen waren in 2002 bestuurlijk gefuseerd onder de naam Stichting Brabantse Hogescholen (SBH); vóór die tijd bestonden er diverse samenwerkingsverbanden. De hogeschool draagt sinds januari 2004 de naam Avans Hogeschool. NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 7/49

8 De besturingsstructuur van Avans heeft twee lagen: een hogeschoolbreed opererende Raad van Bestuur en negentien zogeheten academies, elk geleid door een academiedirecteur. Iedere academie heeft een aantal bacheloropleidingen. De Raad van Bestuur wordt ondersteund door een strategische staf die zorg draagt voor de netwerkfunctie tussen academies voor algemene onderwerpen zoals kwaliteitszorg. Naast de academies is er een hogeschoolbreed opererend instituut voor de contractactiviteiten en een (beperkt) aantal masteropleidingen (Avans+). In haar Meerjarenbeleidsplan heeft de hogeschool haar missie geformuleerd: Wij willen als Avans Hogeschool een topinstituut zijn dat toekomstige beroepsbeoefenaren opleidt tot excellente professionals, die zichzelf en hun beroep voortdurend blijven ontwikkelen. Daarnaast wil zij voor specifieke bedrijven en organisaties een vanzelfsprekende partner zijn in het ontwikkelen en delen van kennis (MJB, , p. 3). De opleiding Bouwmanagement & Vastgoed (BM&V) zal deel uitmaken van de Academie voor Bouw & Infra. Deze academie functioneert per september 2008 formeel als opvolger van twee eerdere academies, te weten de Academie voor Bouw en Management in Tilburg en de Academie voor Bouwkunde en Civiele Techniek in Den Bosch. De nieuwe Academie voor Bouw & Infra (ABI) wordt formeel ingesteld per 1 september 2008, dus enkele dagen ná de datum van de visitatie voor deze Toets Nieuwe Opleiding. Formeel golden ten tijde van de visitatie nog de beleidsdocumenten van de beide op te heffen academies, maar bij de visitatie is uitgegaan van de richtlijnen van ABI. ABI biedt op de beide vestigingsplaatsen opleidingen aan in het domein Built Environment: dat zijn de opleidingen Civiele Techniek en Bouwkunde. Op de locatie Tilburg wordt daarnaast Bouwtechnische Bedrijfskunde aangeboden en, na succesvol verlopen procedures, wordt Bouwmanagement & Vastgoed ook aangeboden in Tilburg. De hogeschool wil met deze nieuwe opleiding tegemoet komen aan de door haar gesignaleerde behoefte aan vastgoedmanagers met inzicht in de bouw. Het beroepsperspectief wordt ook benoemd als projectontwikkelaar. Bij de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde zijn er in de afgelopen jaren studieonderdelen en een minor ontwikkeld die hebben geleid tot een uitstroomprofiel vastgoed. Het is denkbaar dat deze studieonderdelen en minor in de toekomst worden aangeboden vanuit BM&V en dat de uitstroom vastgoed alleen via BM&V plaatsvindt. De nieuwe opleiding BM&V van Avans zal worden aangeboden in Tilburg, als voltijdse hbobachelor met een studielast van 240 EC. Afronding van de opleiding zal leiden tot de titel Bachelor of Built Environment, met een diplomasupplement waarop Bouwmanagement & Vastgoed is vermeld met daarbij de eventuele nadere specialisaties. Bij de voorbereiding van de aanvraag voor deze nieuwe opleiding heeft de Academie ABI nauw overleg gevoerd met de opleiding Bouwmanagement & Vastgoed van de Hogeschool Inholland: dat is tot nog toe de enige soortgelijke opleiding in Nederland. Avans positioneert haar nieuwe opleiding nadrukkelijk naast die van de Hogeschool Inholland, als uitwerking van de competenties van de Bachelor of Built Environment, met een specifieke focus op juridische en economische aspecten van voorbereiding, ontwikkeling en beheer van de gebouwde omgeving. 8/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

9 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding vond plaats conform de werkwijze die is neergelegd in Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader voor de Bachelor of Built Environment (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het visitatiebezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens hebben de panelleden zich in augustus 2008 inhoudelijk voorbereid op het bezoek van 26 augustus Daartoe hebben zij het zelfevaluatierapport (en bijlagen) bestudeerd en hun vragen en opmerkingen weergegeven in een beoordelingsformat. Zij hebben hun bevindingen doorgegeven aan de NQA-auditor die op basis daarvan kernpunten en prioriteiten heeft vastgesteld voor nader documentonderzoek en voor de gesprekken tijdens het bezoek. Voorafgaande aan het visitatiebezoek was er een voorbereidende vergadering van het panel. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft in samenspraak met de opleiding een bezoekprogramma ontwikkeld voor het visitatiebezoek in Tilburg (bijlage 3). Er waren gesprekken met het management van de School en met het - beoogde - management van de opleiding. Verder waren er gesprekken met het werkveld, met de ontwikkelaars van het curriculum en enkele van de toekomstige docenten. Tijdens het bezoek heeft het panel de documenten bestudeerd die ter inzage lagen. Ook was er een rondleiding door de beoogde onderwijsruimten. Tijdens het bezoek had het panel momenten van overleg waarin de leden van het panel hun bevindingen hebben uitgewisseld, zodat zij konden komen tot gezamenlijke (tussen-)oordelen. Aan het einde van het bezoek was er een korte terugkoppeling van enkele indrukken en ervaringen van het panel. Daarbij zijn er geen expliciete oordelen uitgesproken. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft na het visitatiebezoek een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft daarna het definitieve concept vastgesteld in september Dit conceptrapport is voorgelegd aan de hogeschool ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn er enkele wijzigingen aangebracht, waarna het bijgestelde concept opnieuw aan de hogeschool is voorgelegd in oktober NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 9/49

10 Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in oktober 2008 en ter beschikking gesteld aan de hogeschool, die het met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging hebben de beslisregels die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en die nader zijn uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een centrale rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De uitgebreidere argumentatie is vastgelegd in het facetrapport. 10/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet TNO BM & V Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende 1.2 Niveau bachelor voldoende 1.3 Oriëntatie HBO bachelor voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma voldoende 2.4 Studielast voldoende 2.5 Instroom voldoende 2.6 Duur voldaan Totaaloordeel positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO voldoende 3.2 Kwantiteit personeel voldoende 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen voldoende 4.2 Studiebegeleiding voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Systematische aanpak voldoende 5.2 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld voldoende Totaaloordeel positief Onderwerp 6 Condities voor continuïteit 6.1 Afstudeergarantie voldoende 6.2 Investeringen voldoende 6.3 Financiële voorzieningen voldoende Totaaloordeel positief NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 11/49

12 Doelstellingen opleiding Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Programma Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Inzet van personeel Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Voorzieningen Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Interne kwaliteitszorg Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Condities voor continuïteit Bij alle facetten van dit Onderwerp heeft het panel het oordeel voldoende kunnen toekennen. Het oordeel over het onderwerp is dan ook positief. Totaaloordeel Op grond van de oordelen die hierboven zijn weergegeven en in het schema op bladzijde 11, en op grond van de inhoudelijke onderbouwing daarvan bij de behandeling van de facetten, blijkt dat het panel bij de zes onderwerpen tot het oordeel positief is gekomen. De conclusie is daarom dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 13/49

14 14/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende Criterium De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Bouwmanagement&Vastgoed (BM/V) wordt aangeboden binnen het domein van de Bachelor of Built Environment (BBE) en volgt de competenties die zijn vastgelegd in het landelijk vastgestelde document Profielbeschrijving van de Bachelor of Built Environment (hoger onderwijs Groep Bouw & Ruimte, Den Haag, maart 2006). Tot dit domein behoren verder de opleidingen Civiele Techniek, Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde, Geodesie, Ruimtelijke Ordening&Planologie en Milieukunde. Het was aanvankelijk de gedachte dat de hierboven genoemde opleidingen zouden opgaan in een bredere opleiding BBE, en dat de huidige opleidingen min of meer de vorm zouden krijgen van een uitstroomprofiel. Tot nog toe heeft echter geen van de instellingen die deze opleidingen aanbieden daartoe besloten. Tot nog toe worden bij vrijwel alle instellingen de BBE-competenties uitgewerkt en geconcretiseerd in de inhoudelijke context van de oorspronkelijke CROHO-geregistreerde opleidingen. Anders gezegd: de landelijke profielbeschrijving wordt gehanteerd als basis voor de bacheloropleidingen in het domein; de generiek beschreven competenties krijgen een meer specifieke betekenis in de opleidingscontext waarin zij worden toegepast. De domeincompetenties BBE zijn gerelateerd aan de kenmerkende activiteiten en beroepsproducten van de vijf fasen in het bouwproces: 1) initiëren/definiëren (programmafase), 2) ontwerpen (ontwerpfase), 3) uitwerken (uitwerkingsfase), 4) uitvoeren (uitvoeringsfase) en 5) beheren (gebruiksfase). De vijf competenties zijn uitgewerkt in deelcompetenties, met onderscheiden competentieniveaus. Naast deze vijf fasen zijn er drie contexten te onderscheiden waarbinnen een BBEprofessional zijn beroep zal uitoefenen. De eerste en deels ook de tweede context betreft de opleiding van BM&V: - De context gebouw : deze BBE ers werken niet alleen aan het ontwikkelen van ruimten voor wonen, werken, ontspannen en verzorgen, maar ook aan het sturen van de financiële, juridische en organisatorische aspecten van deze processen. - De context gebied/leefomgeving : gericht op de (her)ontwikkeling van stadsdelen, het bedenken en realiseren van technische oplossingen voor milieuproblemen en ten derde het beschermen van het milieu tegen toekomstige aantastingen; - De context infrastructuur : gericht op het om het ontwerpen en bouwen van infrastructurele voorzieningen en het exploitatie en beheer daarvan. Deze infrastructurele voorzieningen hebben alle tot doel om transport via de weg, het spoor, de lucht of het water optimaal te laten verlopen. NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 15/49

16 Een algemene doelstelling van Avans bij haar opleidingen is: afgestudeerden zijn ondernemend en vervullen hun beroepstaken duurzaam, ethisch verantwoord en in internationaal perspectief. Dit sluit aan bij de zeven persoonlijke professionele competenties die de studieleiding heeft benoemd voor BM&V, te weten: analytisch vermogen, ambitie, creativiteit, aanpassings- en inlevingsvermogen, overtuigingskracht, daadkracht en besluitvaardigheid. De Academie heeft vastgesteld dat deze zeven vermogens een rol hebben bij het niveau waarop de professional opereert of gaat opereren, zeker ook bij de projectontwikkelaar. Met deze competenties, en met de focus op de contexten gebouw en gebied, leidt de opleiding tot afgestudeerde projectontwikkelaars, ook aan te duiden als vastgoedmanager, gebiedsontwikkelaar, projectmanager of procesmanager (zie ook bij 1.3). De opleiding in Tilburg wil aansluiten bij de wijze waarop de Haarlemse opleiding Bouwmanagement en Vastgoed de BBE-competenties heeft uitgewerkt. De Tilburgse Academie positioneert haar opleiding nadrukkelijk naast die van Haarlem. In het Opleidingsplan Bacheloropleiding Bouwmanagement&Vastgoed wordt dan ook expliciet verwezen naar het Haarlemse opleidingsdocument Opleiding Bouwmanagement en Vastgoed, onderbouwing en Profiel, Hogeschool Inholland, juni 2008). Het verschil tussen deze opleidingen en de andere BBE-opleidingen is de extra focus op financieeleconomische aspecten en op juridische aspecten van de bouw. Een internationale positionering van deze opleiding is niet relevant, in ieder geval niet op het niveau van een bacheloropleiding, zo hoorde het panel in het gesprek met de leiding van ABI en ook in het gesprek met de vertegenwoordigers uit de bouwwereld. De Nederlandse wet- en regelgeving en de Nederlandse context zijn richtinggevend. Wel zijn er algemene competenties waarover hbo-studenten moeten beschikken, die men internationaal kan noemen. Deze liggen besloten in vrijwel alle Dublin Descriptors, bijvoorbeeld wat betreft oordeelsvorming en het doorstuderen. Bouwmanagement wordt in Tilburg vooral opgevat als het organiseren en realiseren van gebieds- en locatieontwikkeling. Het verschil tussen de Tilburgse opleiding en de Haarlemse opleiding is, gelegen in een sterkere focus in Tilburg op management van vastgoedontwikkeling en gebieds- en projectontwikkeling, zo leidt het panel af uit de informatie in het zelfevaluatierapport en uit de gesprekken tijdens het visitatiebezoek. In een verslag van een werkveldoverleg in Tilburg in juli 2008 is vastgelegd hoe het werkveld oordeelt over de Tilburgse opleidingscompetenties. Dat is positief. Het panel heeft hierover tijdens het visitatiebezoek gesproken met werkgevers in de regionale en landelijke bouwwereld en stelt vast dat het werkveld zich ten zeerste betrokken voelt bij het opzetten van deze nieuwe opleiding en dat zij zich bij het formuleren en uitwerken van de opleidingsdoelstellingen actief betoont. Tijdens het bezoek kwam onder meer aan de orde dat er verschillen zijn in projectontwikkeling in een commerciële setting en in meer maatschappelijk georiënteerde projecten, al is er een tendens tot integratie van dergelijke projecten. Het werkveld vindt dat de studieleiding in de uitwerking van de opleidingsdoelstellingen tot een opleidingsprogramma deze verschillende invalshoeken in het oog moet blijven houden (zie ook bij facet 1.3). 16/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

17 De gesprekspartners van het panel, zowel opleidingsmanagement als werkveld, werken aan het opzetten van een formele werkveldcommissie, volgens de ervaringen met en de richtlijnen voor werkveldcommissies bij de Academie (ABI). Tijdens het visitatiebezoek heeft het panel met het opleidingsmanagement, de beoogde docenten en de vertegenwoordigers van het werkveld gesproken over de internationale aspecten van de opleidingsdoelstellingen. Alle betrokkenen gaven aan dat projectontwikkeling in de bouw een sterke regionale inslag heeft, al zijn er wat betreft managementtechnieken algemeen geldende, ook internationale, regels. Die komen in het programma aan de orde bij de betreffende studieonderdelen (zie bij 2.2). In de body of knowledge mist het panel een onderdeel over Beheer, met onder meer aspecten als commercieel beheer, marketing, inkoop, contractering, prestatiemeting. Er is onvoldoende kennis over ondernemingsvormen, bedrijfsfilosofie, fiscaliteit, beleggingsvormen, OG fondsen. Dit punt is tijdens het visitatiebezoek besproken met de studieleiding, die aangaf dat hierin wordt voorzien in de nadere uitwerking van de body of knowledge, voor de latere studiejaren. Facet 1.2 Niveau bachelor voldoende Criterium De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de landelijke profielbeschrijving van de Bachelor of Built Environment (Den Haag, maart 2006) is aangegeven hoe de relatie is tussen de beroepscompetenties en de Dublin descriptors. Ook de relatie met de tien generieke hbo-kwalificaties (Commissie Franssen, Den Haag 2001) is daarin uitgewerkt. Op grond daarvan is de relatie tussen de Tilburgse opleidingsdoelstellingen en algemene, internationaal geaccepteerde kwalificaties afdoende onderbouwd naar het inzicht van het panel. De Academie heeft in haar zelfevaluatierapport en haar Opleidingsplan Bacheloropleiding Bouwmanagement & Vastgoed daarnaast uitgewerkt hoe die relatie is voor de opleiding BM&V. Twee voorbeelden zijn: o Oordeelsvorming: dit komt aan de orde bij de competenties initiëren, ontwerpen en beheren. o Lerend vermogen: dit vermogen komt aan de orde bij de zeven persoonlijke professionele competenties, bij de body of knowledge en bij onder meer de beroepscompetenties ontwerken, uitwerken, uitvoeren en beheren. De studenten kunnen de BBE-competenties gedurende hun opleiding op drie niveaus verwerven. Alle competenties worden op de drie niveaus uitgewerkt met indicatoren, waarbij niveau 1 beginnend is, niveau 2 afstudeerbekwaam en niveau 3 startbekwaam in het beroep. De bewaking van de relevantie van de omschrijving en uitwerking van de drie competentieniveaus ligt bij het opleidingsmanagement, in overleg met de docenten en met de opleidingscommissie. Het panel heeft de uitwerking gezien van de NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 17/49

18 competentieniveaus voor de propedeusefase (niveau 1) en voor de kernfase (niveau 2) en vindt die overtuigend. Op basis van de verschillende documenten stelt het panel vast dat de eindkwalificaties aansluiten bij het hbo-bachelorniveau. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor voldoende Criteria De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een bachelor: - mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties - een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is geïnitieerd op verzoek van de bouwwereld in de regio; de eindkwalificaties zijn tot stand gekomen in samenspraak met het relevante beroepenveld (zie ook bij 1.1). De opleiding streeft ernaar om projectontwikkelaars op te leiden met verstand van de bouw. Het zijn BBE-ingenieurs, met een specifieke focus op juridische aspecten en financieel-economische aspecten van de vastgoed- en gebiedsontwikkeling. Het gaat om de gehele levenscyclus van een project: ontwerp, bouw, beheer, herstructurering. Bij project is te denken aan wonen, werken, winkelen, onderwijs, sport, welzijn, zorg en cultuur. Het doel van de opleiding is om de studenten op te leiden tot zelfstandige bouwmanagers/vastgoedbeheerders; afgestudeerden kunnen op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar werkzaam zijn bij vastgoedbedrijven en in de projectontwikkeling. Het panel kan zich vinden in de benadering die ABI hanteert voor het beroepspectief en stelt vast dat het accent in deze Tilburgse opleiding ligt op projectontwikkeling, met aandacht voor het daaraan te relateren vastgoedmanagement. Taken en competenties van afgestudeerde BM&V ers zijn verbonden met de vier fasen van de levenscyclus van een vastgoedobject: initiatief en ontwikkeling, realisatie, beheer en exploitatie, herontwikkeling. Daarbij hebben ook aspecten als publiek-private samenwerking, duurzaamheid, ondernemersethiek en marktinzicht een belangrijke rol. In het zelfevaluatierapport en in het Opleidingsplan worden ook taken gesignaleerd als bemiddeling, advisering en taxatie. Het kwaliteitszorgsysteem van de opleiding voorziet in periodiek overleg met het werkveld ter bewaking van de aansluiting van de opleidingsdoelstellingen en de behoeften van en de ontwikkelingen in het werkveld van de bouw en het vastgoedbeheer (zie ook bij 5.1 en 5.2). Docenten van de opleiding zullen, net als bij de andere opleidingen van de 18/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

19 academie, de stagebiedende instellingen bezoeken, waarbij zij naast de vorderingen van de stagiaires ook de afstemming met het beroepenveld bewaken. Het panel is van oordeel dat er bij de academie een adequaat inzicht is in het beoogde beroepenveld en in de taken en functies waartoe BM&V opleidt. Er is een goed overleg met werkveld over deze nieuwe opleiding. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De kennisontwikkeling in de opleiding vindt plaats binnen leerlijnen (zie ook bij 2.2.), waarbij het onderwijs niet zozeer wordt aangeboden in de vorm van vakken als wel via beroepsopdrachten. Dat gebeurt vooral in projectvorm, conform de werkwijze in de beroepspraktijk van projectontwikkelaars. Deze praktijkgerichte aanpak bij het onderwijs wordt ook gehanteerd bij de andere opleidingen van ABI. De projecten worden ontwikkeld in samenspraak met het werkveld. Ter versterking van de inbreng van het werkveld ligt de begeleiding bij de projecten deels bij hogeschooldocenten en deels bij externen; dat zijn in het veld werkzame projectontwikkelaars. Het panel heeft hierover gesproken met de vertegenwoordigers van het werkveld: zij gaven aan dat zij zich bereid hebben verklaard tot inbreng bij de ontwikkeling en de uitvoering van het onderwijsprogramma. Hiermee ziet het panel het verband van de opleidingsprogramma met de actuele beroepspraktijk en met de ontwikkelingen daarin versterkt. Het panel heeft met het opleidingsmanagement en de docenten besproken hoe, in de onderwijspraktijk, de aansturing van de externe docenten gaat. De ervaring van ABI is dat de aard van de externe begeleiding bij de projecten goed is te sturen door deelopdrachten aan de externe begeleiders. Binnen de Xplora, de leeromgeving van Avans, wordt een literatuurlijst aangereikt met verplichte en aanbevolen literatuur. De literatuur is deels gebonden aan de leerlijnen en deels specifiek aan de projecten. De Academie heeft ervaring met deze werkwijze, bij de overige BBE-opleidingen. De literatuurlijst is afgestemd op de hiervoor vermelde body of knowledge. Het panel heeft de literatuurlijsten ingezien voor zover die intussen gereed NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 19/49

20 zijn voor de opleiding die in vanaf september 2009 zou kunnen beginnen. Het panel stelt vast dat de meest relevante basisliteratuur hierop is vermeld. De inhoud van het opleidingsprogramma is afgestemd op de beroepspraktijk van projectontwikkelaars, zo heeft het panel kunnen vaststellen op grond van de documentatie en op grond van de gesprekken tijdens het visitatiebezoek, met docenten en vertegenwoordigers van het werkveld. Daarbij volgt BM&V de opzet van de andere BBE-opleidingen van ABI. Ook de stageopzet sluit inhoudelijk aan bij het werkveld (zie hiervoor ook bij 2.2 en 2.3). Bij de vaststelling van de stageopdrachten is het beroepenveld van projectontwikkelaars richtinggevend: dit betekent onder meer dat een BM&V- stage meer elementen van economie en recht in zich zal bergen dan andere BBE-stages bij ABI. Het afstuderen gebeurt in de praktijk via de afstudeerstage en de daaraan verbonden afstudeeropdracht bij een BM&V-bedrijf, zoals vastgoedbedrijven en projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties, afdeling grondbedrijf van een grote stad of van een provincie. Toegepast onderzoek wordt vanaf het eerste studiejaar geïntroduceerd bij alle BBEopleidingen, met studieonderdelen wiskunde en statistiek, marktonderzoek en analyse/interpretatie van de onderzoeksgegevens. Andere relaties van de opleiding met toegepast onderzoek zijn die via het ABI-lectoraat, Innovatie Bouwprocessen en Techniek; studenten kunnen hun afstudeerproject via het lectoraat richten op toegepast onderzoek. Ook nemen er docenten van de Academie deel aan het Avans-lectoraat Duurzaamheid. Het panel heeft kunnen vaststellen dat het opleidingsprogramma voorziet in relevant onderwijs in de benodigde vaardigheden. Zo worden de studenten bij de projecten vertrouwd gemaakt met projectgebonden vaardigheden, zoals vergaderen, presenteren, schriftelijk en mondeling communiceren schetsen, wervend schrijven, CAD-tekenen, het maken en lezen van begrotingen en van haalbaarheidsonderzoeken/rapportages De band met het werkveld wordt tijdens de studie versterkt door studieonderdelen zoals excursies, bedrijfsbezoeken, gastlessen door medewerkers van vastgoedbedrijven. Het geheel overziende komt het panel tot de conclusie dat zij er afdoende van overtuigd is dat de inbreng van de praktijk in de opleiding adequaat zal kunnen plaatsvinden. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma voldoende Criteria - Het beoogde programma, het didactisch concept, de werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. - De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De eindkwalificaties zijn beschreven als competenties (zie ook 1.1 en bijlage 4). Het panel heeft een uitwerking gezien van deze competenties in deelcompetenties, met 20/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

21 daarbij een overzicht van onderdelen van het curriculum waarin de (deel)competenties aan de orde komen. Voor de propedeuse waren de studieonderdelen uitgewerkt in de modulehandleidingen, de zogeheten Blauwdrukken. Het panel heeft tijdens de visitatie besproken met het opleidingsmanagement en de docenten hoe de studenten op de hoogte zijn aan welke competentie zij, in welk studieonderdeel, werken. De modulehandleiding (Blauwdruk) die er voor elk studieonderdeel wordt gemaakt, biedt hierover voldoende informatie, naar het inzicht van het panel. Daarin is afdoende weergegeven aan welke deelcompetentie de studenten werken, in de vorm van leerdoelen, hoe en wanneer de toetsing plaatsvindt, wanneer de herkansing is en wat de instapvoorwaarden zijn. Enkele voorbeelden van de wijze waarop de (deel)competenties in het curriculum kunnen worden verworven: - De deelcompetentie 3a, Financiële Haalbaarheidsanalyse komt aan de orde in drie eerstejaars projecten (P1, 3 en 4), in ondersteunende kennisgerichte cursussen (C4, 6 en 9) en in een vaardigheidstraining (T2). Op grond van de modulebeschrijving, in de Blauwdrukken, stelt het panel vast dat deze deelcompetentie hiermede voldoende tot ontwikkeling komt. - In cursus 6 komen alle deelcompetenties Projectontwikkeling aan de orde; naast het project P3 biedt die kennisgerichte cursus voldoende basis voor de beginnerskwalificatie voor projectontwikkeling. - Als derde voorbeeld: de deelcompetentie 4h, Inzicht in Technische Planning komt aan de orde in twee eerstejaarsprojecten (P3 en 4) en in de kennisgerichte cursus (6). Naar het oordeel van het panel, op grond van de Blauwdrukken voor de propedeuse, moet er in latere studiejaren nog een aanvulling komen op het onderwijs voor deze deelcompetentie. De modulehandleidingen voor de propedeuse worden in het najaar 2008 verder gedetailleerd; voor die van de latere studiejaren wordt een eerste uitwerking gemaakt van de globale studieopzet. Het panel heeft deze opzet kunnen bestuderen. Het panel heeft met het opleidingsmanagement, de docenten en het werkveld gesproken over de breedte van de opleidingsinhoud, gezien de aard en de omvang van de vier kennisdomeinen Ruimtelijke Ordening /Volkhuisvesting/Planologie, Vastgoedmanagement, Bouwtechniek en als vierde Projectmanagement/Communicatie/ Economie/Recht. Enkele gesprekspunten en de conclusie: - Gezien de studieopzet met twee stages van elk een half studiejaar en de duur van het afstudeerproject ook een half studiejaar komt het panel tot de conclusie dat er in de stageperioden ruimte moet worden gemaakt voor het verwerven en/of verdiepen van kennis. De binnenschoolse studietijd, met projectwerk en daaraan gerelateerd kennisgericht onderwijs biedt anders te weinig mogelijkheid om de benodigde kennis en inzicht op een afdoende niveau te verwerven. De vertegenwoordigers van het werkveld gaven aan dat zij per stageperiode per bedrijf geen half jaar nodig achten. - In aanvulling daarop heeft het panel vastgesteld dat er bij de stageopzet een uitwerking nodig is met nadere richtlijnen over de aard van het bedrijf en van de stageopdracht. Daarmee kan worden bewerkstelligd dat in de stages recht wordt gedaan aan de volle breedte en het beoogde niveau van de opleiding. Bij de NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 21/49

22 detaillering van de studieopzet in de kernfase en de afstudeerfase kan de opleiding dit verwerken. - Met deze reserves over de nadere detaillering van de studieonderdelen in de latere studiejaren, heeft het panel er vertrouwen in dat de studenten de opleidingsdoelstellingen kunnen verwerven binnen vier studiejaren Over de onderwijsaanpak De didactische aanpak is gebaseerd op het Leerlijnenmodel (Dick de Bie en Jos de Klein). Essentieel bij deze onderwijsaanpak is de gerichtheid op opdrachten die leiden tot beroepsproducten. Er zijn vier leerlijnen, die, hoewel onafhankelijk, toch verbonden zijn. - de integrale leerlijn, vormgegeven als projectonderwijs; - de conceptuele lijn, projectondersteunend ondersteunend theorieonderwijs in cursussen; - de vaardighedenlijn, met projectondersteunende trainingen; - de studieloopbaanlijn, met bezinning op de mate waarin een student de competenties heeft bereikt en hoe de keuze-onderdelen verder kunnen bijdragen aan competentieverwerving. Het panel heeft vastgesteld dat er in het eerste studiejaar gemiddeld 14 contacturen per week zijn. In eerste instantie had het panel de indruk dat de studieleiding met dit geringe aantal contacturen de leergierigheid van de studenten overschatte. In het gesprek met de docenten en het opleidingsmanagement bleek echter dat er in aanvulling hierop gedurende circa 8 uren per week meer incidentele, persoonlijke, begeleiding mogelijk is. Dit versterkt het vertrouwen van het panel dat het didactisch concept kan resulteren in adequaat onderwijs. Over toetsen en beoordelen Het toetsbeleid van de opleiding, waaronder ook de beoordeling van de stage en het afstudeerproject, sluit aan bij dat van de andere opleidingen van ABI. Het toetsbeleid is vastgelegd het Onderwijs- en Examenreglement van de Academie en in het daarop gebaseerde Toetsboek De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de toetsen ligt bij de Examencommissie; de uitvoering van de kwaliteitstoetsing ligt bij de Toetscommissie. Met name de wijze waarop projectresultaten worden getoetst het panel zag voorbeelden van een van de andere opleidingen van de Academie geeft het panel het vertrouwen dat de Academie zorgvuldig borgt of studenten een studieonderdeel goed hebben afgerond. Onderdelen van beoordeling van projectresultaten zijn: - beoordeling van het vormniveau van het geleverde (groeps)product - beoordeling van de inhoud van het groepsproduct - beoordeling van individuele persoonlijke verslagen van de deelnemende studenten - aangeven van bonuspunten of van reparatiepunten. 22/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

23 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma voldoende Criterium Het beoogde programma is inhoudelijk samenhangend. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het opleidingsprogramma is per jaar verdeeld in vier perioden van elk 10 weken. Daarmee heeft de studie een overzichtelijke indeling. De wekelijkse studieonderdelen studieloopbaanbegeleiding geven de studenten in het begin van hun opleiding een vast punt voor bezinning op wat zij leren en welke competenties zij verwerven. Verticale samenhang in het opleidingsprogramma wordt bereikt door een duidelijk verschil in benadering per studiejaar: - De propedeuse is vooral oriëntatie, verwerving van basiskennis en ontwikkeling van beroepsvermogens op het eerste competentieniveau - De hoofdfase, te weten het tweede en derde studiejaar begint met een stage van 20 weken, waarin de mate waarin de competenties/kennis/vaardigheden van de propedeuse zijn verworven, wordt getoetst aan de praktijk; dit wordt gevolgd door anderhalf jaar met een verdiept en meer complex aanbod van kennis en vaardigheden, gericht op verwerving van hogere competentieniveaus. In de hoofdfase komen alle aspecten van de opleiding aan bod. - In het vierde studiejaar profileren de studenten zich met hun keuze voor de minoren, gevolgd door de afstudeerstage en het afstudeerproject waarin alle competenties aan bod komen. De horizontale samenhang wordt bewerkstelligd door de integrale leerlijn: in de projecten komen kennis en vaardigheden en de effecten van de studieloopbaanbegeleiding bijeen. In de binnenschoolse studieperioden zijn er per periode een of twee thema s, met daaraan gelieerde studieonderdelen, zoals projecten, cursussen en trainingen. De samenhang tussen het binnenschoolse en het buitenschoolse studieprogramma wordt gewaarborgd door de instapdrempels voor de stage. Deze drempels betreffen het afronden van studieonderdelen en het verworven zijn van de benodigde competentie. Bij facet 2.1 is vermeld dat het panel een nadere detaillering nodig vindt voor de criteria bij de keuze voor een stagebedrijf en voor de aard van stageopdrachten, opdat gewaarborgd is dat de stages bijdragen tot het verwerven van de opleidingsdoelstellingen in de volle breedte van de kennisdomeinen. Het curriculum is grotendeels volgtijdelijk. Dit houdt verband met de opbouw in complexiteit en daarmee de opbouw in het te verwerven competentieniveau. De samenhang van studieprogramma wordt bewaakt in de gesprekken tussen een student en zijn studieloopbaanbegeleider. NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 23/49

24 Facet 2.4 Studielast voldoende Criterium Het beoogde programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De indeling van de opleiding in vier jaarlijkse perioden van tien weken, met per periode samenhangende studieonderdelen, draagt bij tot mogelijkheden voor een gelijkmatige spreiding van de studiebelasting. In totaal kunnen de studenten 15 EC behalen per periode. In het zelfevaluatierapport heeft de opleiding weergegeven hoe de opbouw is per periode is. In de eerste zeven weken is er onderwijs, met in de propedeuse gemiddeld 14 contacturen per week; in het tweede en derde studiejaar zijn er geleidelijk aan minder contacturen per week. In week 8 en 9 zijn er tentamens en moeten projectverslagen worden ingeleverd. Week 10 is steeds een praktijkweek, met contacten tussen studenten en het werkveld. In de gehele studie is er naast het aantal ingeroosterde contacturen, ruimte voor ca 8 contacturen per week op incidentele, persoonlijke basis. Daarvoor zijn er docenten van de Academie ingeroosterd. De zwaarte van de studieonderdelen wordt afgestemd op wat voor een gemiddelde havoinstromer haalbaar is bij een studie-inzet van 420 klokuren per periode. Aan het einde van elke periode wordt aan de studenten gevraagd of de studielast overeen kwam met de raming, zoals ook gebeurt bij de andere BBE-opleidingen van de Academie. Studenten kunnen weten wat er van hen wordt verwacht bij toetsen, aangezien er via blackboard zogeheten proeftoetsen beschikbaar zijn. Voor iedere toets is er per studiejaar één herkansingsmogelijkheid. De herkansingen zijn steeds aan het einde van de volgende periode. De studenten worden persoonlijk begeleid door een studieloopbaanbegeleider (zie ook bij 2.2 en 2.3). Daarbij maken de studenten een digitaal portfolio, waarmee zij voor zichzelf en voor anderen inzichtelijk vastleggen hoe zij zich ontwikkelen wat betreft competentieverwerving en persoonlijke profilering, welke hindernissen er zijn bij studievoortgang en hoe zij daarvoor oplossingen kunnen vinden. SLB fungeert daarmee als eerste lijn bij het signaleren en oplossen van stagnatie in de studievoortgang. De begeleider kan een student verwijzen naar andere vormen van begeleiding (counseling, zie ook facet 4.2). Facet 2.5 Instroom voldoende Criterium Het beoogde programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. 24/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

25 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Toelaatbaar tot de opleiding zijn studenten met een havo of wvo-diploma E&M, N&T en N&G. Ook mbo ers Bouwkunde en Economie zijn toelaatbaar. Daarmee is het instroomniveau wat betreft de noodzakelijke voorkennis en competenties gevarieerd, zoals de Academie heeft kunnen vaststellen op grond van haar contacten met toeleverende scholen in de regio: - De mbo-instroom heeft naar de ervaring van de Academie voor een opleiding als VB/M een tekort wat betreft economie en maatschappij, evenals de havisten met N&T en N&G. - De mbo-economie-instroom en de havisten E&M hebben een tekort wat betreft wiskunde, natuurkunde en statistiek. Om hiervoor een adequaat deficiëntieprogramma te ontwikkelen, komen er intakegesprekken voor toegang tot de opleiding. Daarbij wordt van iedere instromende student vastgesteld welke deficienties er zijn. In ieder geval zullen er in het begin van het eerste studiejaar BM&V twee cursussen zijn van elk 4 EC, te weten een voor het wegwerken van de deficiëntie economie&maatschappij en een voor het wegwerken van de deficiëntie wiskunde&natuurkunde. De intakegesprekken kunnen, naast een effectieve aanpak van de deficiënties voor de opleiding BM&V, informatie opleveren voor een advies over de meest geschikte opleiding binnen de Academie. De hogeschool beschikt over het Avans EVC Centrum, waarmee hbo-startcompetenties kunnen worden getoetst. Deze toetsing kan onderdeel worden van de toelating tot de opleiding. De opleiding biedt geen generieke vrijstellingsmogelijkheden, ook niet voor de mboinstroom. Bij het overleg tussen studenten en hun SLB-docent over de oriënterende stage (studiejaar 2), wordt er op gelet dat mbo ers bij een ander bedrijf op stage gaan, met name een vastgoedbedrijf, dan het bedrijf dat zij al kennen uit hun mbo-tijd. De hogeschool heeft de Code of Conduct getekend. Deze geldt als richtlijn bij de instroom van buitenlandse studenten. Voor de opleiding is dit niet bij uitstek relevant, aangezien men zich niet richt op instroom vanuit het buitenland. Facet 2.6 Duur voldaan Criterium De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Elk studiejaar heeft een omvang van 60 credits, waarbij 1 credit staat voor 28 studiebelastingsuren. De opleiding duurt nominaal 4 jaar, met een totale omvang van 240 credits. De verdeling van de credits is vastgelegd in de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding. In de uitgewerkte opzet voor het eerste studiejaar is per periode aangegeven NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 25/49

26 hoe de studiepunten kunnen worden verworven; deze beschrijving komt overeen met de regels van de OER. Onderwerp 3 Inzet van personeel Facet 3.1 Eisen HBO voldoende Criterium Het onderwijs zal voor een belangrijk deel worden verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit met haar personeelsbeleid aan bij dat van de Academie, vastgelegd in het Personeelsbeleidsplan en Scholingsplan van de Academie Bouw en Management (ABM, 2004). Dit plan is ontwikkeld door een voorganger van ABI. Enkele elementen in het personeelsbeleid zijn: - ABI zal zich bij het aannamebeleid voor de opleiding richten op aanstellen van docenten met recente ervaring in de projectontwikkeling en het vastgoed. - Ook een combinatie van doceren en werken in de praktijk is een mogelijkheid. Er zijn binnen de Academie enkele docenten die zullen worden ingezet voor het onderwijs bij BM&V. Het panel heeft cv s gezien van deze docenten en met hen gesproken tijdens het visitatiebezoek. Op grond van de gesprekken met de studieleiding en de docenten en op grond van de cv s, stelt het panel vast dat de praktijkgerichtheid van het docententeam aan de eisen zal voldoen. Dit beeld wordt ondersteund door de positieve mening van de vertegenwoordigers van het werkveld, die met de docenten en met de studieleiding overleggen over de opleidingsdoelstellingen en over de concretisering daarvan in het studieprogramma. Facet 3.2 Kwantiteit personeel voldoende Criteria - Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de opleiding te kunnen starten. - Er wordt voldoende capaciteit vrijgemaakt om de opleiding te kunnen continueren. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het zelfevaluatierapport en in de investerings- en exploitatieplanning is afdoende duidelijk gemaakt dat de intentie van ABI is dat er een docent-student ratio zal zijn van 1:23. In het eerste jaar van de opleiding is een ruimere ratio te verwachten, van 1:20, aangezien de verwachte instroom 40 studenten is, terwijl de kennisinhoud een inzet vraagt van een relatief groot aantal docenten-fte s. 26/49 NQA - AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt)

27 Het panel heeft er vertrouwen in dat ABI voldoende docenten zal kunnen blijven inzetten voor het onderwijs. Facet 3.3 Kwaliteit personeel voldoende Criterium Inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Op basis van het voorgestelde curriculum en de kennisdomeinen heeft ABI een inventarisatie gemaakt van de docentkwalificaties die nodig zijn voor de uitvoering van het studieprogramma. Deze inventarisatie is de basis voor aanvulling van het docententeam dat nu al bij ABI beschikbaar is voor de opleiding. Het panel heeft op basis van de cv s en op basis van het gesprek tijdens het visitatiebezoek vastgesteld dat het kernteam afdoende is gekwalificeerd uitwerking en detaillering van het studieprogramma. Dit betreft de inhoud van het onderwijs en de onderwijskundige en organisatorische aspecten. De opleiding streeft naar een verhouding wo- hbo-opgeleiden van 70-30%. Woopgeleiden (met een percentage van 70%) om daarmee kennis en onderzoek te borgen, en hbo-opgeleiden (met een percentage van 30%) om de beroepsvaardigheden tijdens de opleiding te trainen door middel van trainingen en projecten. Daarnaast streeft de opleiding naar een aantal gepromoveerde docenten om onderzoek in het academisch onderwijs in te brengen in het hbo-onderwijs en om, bijvoorbeeld mede door deelname aan kenniskringen, zelfstandig onderzoek uit te voeren in het vastgoedwerkveld. Tijdens het visitatiebezoek hoorde het panel eveneens dat men ernaar streeft om 15% van de docenten aan te trekken vanuit het bedrijfsleven. Het panel stelt daarbij de vraag naar de wijze waarop deze nieuwe docenten worden ingezet met betrekking tot het wohbo-streven dat bij de bullet hierboven is vermeld. De aanpak van personeelsbeleid bij ABI, met functioneringsgesprekken, POP s en bijscholingsplannen, vastgelegd in het eerder genoemde Personeelsbeleidsplan en Scholingsplan, versterkt het vertrouwen van het panel dat ook in de toekomst de kwaliteit van het docententeam aan de eisen zal kunnen voldoen. NQA - visitatie AVANS Hogeschool: TNO hbo-bachelor Bouwmanagement & Vastgoed (vt) 27/49