Nierproblemen bij nagel patella syndroom

Transcriptie

1 Nierproblemen bij nagel patella syndroom Marlies Cornelissen Kinderarts-nefroloog Universitair Medisch Centrum St Radboud Nijmegen

2 Verschijnselen van nefropathie bij NPS Begint met eiwit verlies, met of zonder bloed, in urine Kan op alle leeftijden beginnen Kan in het begin wisselend aanwezig zijn Het kan steeds erger worden, hoeft niet Bij heel veel eiwitverlies is ontstaat een nefrotisch syndroom Zelden ontstaat ernstig nierfalen Als dit ontstaat kan dit langzaam of snel gaan Tijdens de zwangerschap kan het toenemen

3 Verschijnselen van nefropathie bij NPS Sweeney 2003 Bongers 2005 alleen proteinuria 13% 14 % alleen hematuria 1% 7% proteinurie + hematurie 10% 12 % eind stadium nierfalen 3% 1 % Van degenen zonder eiwit verlies: Als je goed kijkt toch iets verlies 22% (= microalbuminurie)

4 Nephrological studies in nail patella syndrome (I) Definition of nephropathy (K/DOQI; Am J Kidney Dis, 2002) Proteinuria AND protein> 0.1g/l protein/creatinine > 0.2 g per 10 mmol Microalbuminuria males: mg/10 mmol creatinine females: mg/10 mmol creatinine Hematuria > 5 erythrocytes per HPF n=81

5 Nephrological studies in nail patella syndrome (III) Definition protein> 0.1 g/l AND protein/creatinine > 0.2 g per 10 mmol Proteinuria 21% (17/80) Definition protein> 1.0 g/l AND protein/creatinine > 0.2 g per 10 mmol Proteinuria 9% (7/80) urinary protein 2.2 ± 1.6 g/l protein/creatinine 2.9 ± 2.8 g per 10 mmol

6 Nephrological studies in nail patella syndrome (IV) Proteinuria No proteinuria P n=17 n=63 Mean age (years) 48 ± ± Hematuria 31% 15% 0.14 Mean art. pressure (mm Hg) Serum albumine 42 ± 2 44 ± GFR (ml/min/1.73m 2 ) 74 ± ± Patients with isolated hematuria: normal GFR

7 Nephrological studies in nail patella syndrome (V) Nephropathy No Nephropathy P n=18 n=63 Female gender 89% 48% Radial head hypoplasia 72% 37% Ophthalmologic anomalies 63% 34% 0.1 Hearing impairment 60% 40% 0.4 Patellar a-/hypoplasia 89% 93% 0.6 Iliac horns 88% 75% 0.5

8 Pathogenesis NPS nephropathy (II) LMX1B kidney: glomerular podocytes (starting from S-body shape mature state) Regulation (Lmx1b -/- mice model) COL4A3, COL4A4 genes (Morello et al. 2001) CD2AP (Miner et al. 2002) NPHS2 (podocin) (Rohr et al. 2002) Lmx1b +/- mice: normal expression of genes, no signs of nephropathy Jalanco, 2003

9 Pathogenesis NPS nephropathy (III) CONTROLS NPS 1 NPS 2 Normal appearing Scelorotic glomeruli glomeruli Expression type IV and III collagen α1(iv) Renal phenotype : 3/7 NPS patients α3(iv) α4(iv) α5(iv) Expression α1-α5 type IV: NPS = controls COL III Accumulation type III collagen COL III Heidet et al., 2003

10 Conclusions nail patella syndrome New symptoms: normal tension glaucoma and hearing impairment Prevalence of nephropahy in NPS 20% Nephropathy might be progressive Microalbuminuria: early sign of NPS nephropathy In patients with proteinuria (+/- hematuria): NPS in differential diagnosis Mutations in LMX1B homeodomain and familial occurrence: predictive for NPS nephropathy Pathogenesis of NPS nephropathy is enigmatic: role of glomerular podocyte Bongers et al., 2005

11 Nierproblemen 1. Hoe zit de nier in elkaar 2. Eiwitverlies (=proteïnurie) Wat is er mis Verschillende vormen Gevolgen Behandeling 3. Nierfalen Oorzaken Gevolgen Behandeling

12 Nierproblemen 1.Hoe zit de nier in elkaar 2. Eiwitverlies (=proteïnurie) Wat is er mis Verschillende vormen Gevolgen Behandeling 3. Nierfalen Oorzaken Gevolgen Behandeling

13

14

15

16

17 Nierfilter

18 Nierfilter = glomerulus

19 Nierfilter = glomerulus

20 Nierbuisjes = tubulus Water en zouten worden naar behoefte teruggenomen Toch gefilterde eiwitten worden terug genomen

21 Eiwit verlies in de urine = proteinurie

22 Eiwitverlies = proteinurie Urine albustix Uitslag eiwit in urine + 0,3 1 g/l g/l g/l ++++ >10 g/l

23 Nierproblemen 1. Hoe zit de nier in elkaar 2.Eiwitverlies (=proteïnurie) Wat is er mis Verschillende vormen Gevolgen Behandeling 3. Nierfalen Oorzaken Gevolgen Behandeling

24 Eiwitverlies = proteinurie * Wat is er mis?

25 Eiwitverlies = proteinurie * Wat is er mis? 25

26

27 Eiwitverlies = proteinurie * Wat is er mis?

28 Eiwitverlies = proteinurie * verschillende vormen Verlies via filtertjess = Glomerulair Verlies via buisjes = Tubulair Albumine Transferrine IgG 67kDa 80kDa 150kDa ß2-microglobuline α1-microglobuline Cystatine C 12kDa 30kDa 13kDa Bij NPS

29 Glomerulaire proteïnurie normaal nefrotisch Urine stick kwantitatief negatief >+ Urine portie eiwit/kreat ratio <20-60 >200mg/mmol albumine/kreat ratio <20-60 >200mg/mmol 24uurs urine eiwit < 4 >40mg/m 2 /u albumine < 0.7 >40mg/m 2 /u Microalbuminurie: albumine mg/m 2 /u µg/min

30 Eiwitverlies = proteinurie * verschillende vormen Bij NPS meestal glomerulaire proteïnurie, als teken van nefropathie. Uitsluiten onschuldige proteinurie 1.Orthostatisch 2. Koorts glomerulus

31 1. Orthostatische proteïnurie Afhankelijk van houding urine bij liggen s nachts => geen eiwit urine voor opstaan s ochtends => geen eiwit urine overdag => wel eiwit onschuldig wel follow-up? Daarom ochtendurine laten nakijken; direct na opstaan! Deze is geconcentreerder, daarom gevoeliger en nietorthostatisch

32 2. Voorbijgaande proteïnurie koorts inspanning onschuldig Dus niet de urine laten testen bij ziekte afwijkende urine: herhalen!

33 Eiwitverlies = proteinurie * gevolgen Nefrotisch syndroom (NS) Bij veel eiwitverlies in de urine kan een NS ontstaan: 1. Veel eiwit in urine 2. Te weinig eiwit in bloed 3. Oedeem = opzwellen / vocht vasthouden 4. Weinig plassen 5. Hoge bloeddruk

34 Eiwitverlies = proteinurie * gevolgen Nierfunktie (ml/min) Hyperfiltratie Normale nierfunktie Nier insufficiëntie Albuminurie (mg/24hr) Oudere leeftijd (jaren) Prevend studie Macro-albuminurie Micro-albuminurie Normo-albuminurie

35 Eiwit verlies * behandeling Medicijnen bloeddruk verlagers = nierbeschermers mn...pril, bijv enalapril, lisinopril mn.sartan, bijvoorbeeld losartan, valsartan Dieet, matig met zout en eiwit

36 Belangrijke punten Elke proteïnurie verdient evaluatie en vervolg Zeker bij kinderen en in de zwangerschap Onderscheid schadelijke niet-schadelijke vorm Behandeling is beschermend voor de nierfunktie op de lange termijn

37 Hematurie

38 Dilatatie

39 Nierproblemen 1. Hoe zit de nier in elkaar 2. Eiwitverlies (=proteïnurie) Wat is er mis Verschillende vormen Gevolgen Behandeling 3.Nierfalen Oorzaken Gevolgen Behandeling

40 Nieralen: oorzaken 40

41 Nierfalen * gevolgen Ophoping van vocht => oedeem ademhalingsproblemen Hoge bloeddruk Botproblemen Ophoping van afvalstoffen / giffen => Suf slechte eetlust braken blauwe plekken hart ritme stoornissen

42 Behandeling Vocht Dieet Medicijnen Dialyse peritoneale hemodialyse Transplantatie

43

44 hemodialyse

45 Hemodialyse zaal Kinderdialyse Nijmegen

46 Buik spoelen = peritoneaal dialyse mbv machine thuis

47 Niertransplantatie

48 niertransplantatie 1.Inleiding 2.Voorbereidingen 3. 3.Operatie 4.Resultaten 5.Conclusie

49 4 Kinderdialyse/ transplantatie centra 8 voor volwassenen A dam Utrecht R dam Nijmegen

50 1. Inleiding: leeftijd van het kind In Nederland wordt getransplanteerd vanaf 3 jaar en 12 kg. Nu ook jonger! Als kind nog klein is ontvangt het een kindernier (dus overleden donor via Eurotransplant). Zodra het past kan het kind een volwassen nier ontvangen (dus van levende donor of overleden donor)

51 1. Inleiding: herkomst van de nieren bij de kinderen in Nijmegen cadaveric after dialysis living donor after dialysis preëmptive postmortal preëmptive living donor x overleden donor 50 x levende donor 26 x zonder dialyse

52 Levende donor transplantatie in Nederland Jaar

53 1. Inleiding:conclusie Steeds vaker is een familielid (meestal een ouder) de donor En steeds vaker wordt getransplanteerd zonder dialyse vooraf

54 Niertransplantatie 1.Inleiding 2.Voorbereidingen 3. 3.Levende donatie 4.Resultaten 5.Conclusie

55 2. Voorbereidingen Het Transplantatie gesprek: Operatie Resultaten Afweerremmers Levenslang te gebruiken Overleden donor of levende donor?

56 Bloedgroep Moet overeenkomen of uitwisselbaar zijn Donor: Ontvanger: O O, A, B, AB A A, AB B B, AB AB AB

57 Voorbereiding - donor Medische informatie / informatie avonden Gesprek met maatschappelijk werk en/of psycholoog Vrije wil Gevolgen voor het gezin Tips / valkuilen Verwijzen naar Levende donatie team Bloeddruk Bloed en urine-onderzoek Weefseltypering en kruisproef Medisch onderzoek Hartfilmpje en X-thorax Ct-angio Bezoek uroloog en anesthesist Plannen van de operatie

58

59 Voorbereiding ontvanger gezond genoeg Vaccinaties (Hepatitis B, waterpokken, griepprik) Blaaswerking goed Gebit op orde

60 niertransplantatie 1.Inleiding 2.Voorbereidingen 3.Operatie 4.Resultaten 5.Conclusie

61 Levende donorniertransplantaties Radboudziekenhuis kind volwassen

62 Je mag niet te dik zijn

63 Operatie-techniek donor Laparoscopisch = kijkoperatie

64

65 Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

66

67

68 Ontwerpvoorstel Powerpoint A voor UMC St Radboud 2004

69 donor

70 Risico voor donor Kans op complicaties: 11% nabloeding ontsteking littekenbreuk darmproblemen Kans op overlijden: <0,2%

71 Voordelen levende donortransplantatie Kortere wachttijd voor ontvanger, dus dialyse te vermijden Direct functioneren van de nier Betere resultaten

72 Niertransplantatie 1.Inleiding 2.Voorbereidingen 3.Levende donatie 4.Resultaten 5.Conclusie

73 Resultaten niertransplantatie bij kinderen TOTAAL gemiddelde overleving donornier 12 jr Overleden donor gemiddeld 10 jr (dus de helft korter dan 10 jr en de helft langer dan 10 jr) Levende donor gemiddeld 19 jr 5 a 10% mislukt door thrombose = stolling

74 Niertransplantatie 1.Inleiding 2.Voorbereidingen 3.Levende donatie 4.resultaten 5.Samenvatting

75 Samenvatting Niertransplantatie Levende donorniertransplantaties hebben een enorme vlucht genomen De laparoscopische operatie is veilig en heeft relatief weinig complicaties De transplantatieresultaten zijn uitstekend bij goede selectie van donor en ontvanger

76 Living donor list exchange Langer dan 1 jaar in cross-over meegedraaid en niet gematched; Levende donor Nier A Overleden donor Nier B Ontvanger A (horend bij levende donor) Ontvanger B (wachtlijst)

77 Laatste dia!! Leerpunten nefropathie bij NPS Bij NPS komt vaak proteïnurie voor Dit kan onopgemerkt verlopen, maar wel steeds erger worden Ernstig eiwitverlies leidt tot vocht vasthouden Bij NPS komt zelden ernstig nierfalen voor Advies jaarlijkse controle op eiwitverlies in de urine Ochtend urine Bloeddruk controle Zonodig kreatinine in bloed

78 Vragen???