Memoboek voor diagnostiek in de eerste lijn

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Memoboek voor diagnostiek in de eerste lijn"

Transcriptie

1 Memoboek voor diagnostiek in de eerste lijn

2 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. Colofon Memoboek voor diagnostiek in de eerste lijn ISBN NUR 870/881 Ontwerp en opmaak omslag en binnenwerk Studio Bassa, Culemborg Redactie Redactieleden die de vorige uitgave 2007 hebben bewerkt tot deze uitgave 2011 Mevr. drs. J.A.M. van Balen, huisarts, teamleider afdeling Richtlijnontwikkeling en wetenschap, Nederlands Huisartsen Genootschap Mevr. dr. A.A. Demeulemeester, arts-microbioloog, SHL Etten-Leur Mevr. dr. M. Frölich, klinisch chemicus. Mevr. dr. K. Mohrmann, klinisch chemicus, SHL Etten-Leur Dr. L.M. Harms MHA, medisch directeur Diagnostiek voor U, Eindhoven Drs. W.C.H. van Helden, klinisch chemicus Dr. L.J. Mostert, klinisch chemicus, Van Weel-Bethesda ziekenhuis, Klinisch Chemisch & Hematologisch Laboratorium, Dirksland Dr. J.H.M. Souverijn, klinisch chemicus, hoofdredacteur Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten Samenwerkende Artsenlaboratoria in Nederland (SAN) Wilhelminapark NK Utrecht T (030) F (030) E info@de-san.nl

3 Inhoudsopgave 3 Inhoudsopgave Woord vooraf 6 Ten geleide 7 Richtlijnen LESA 8 Probleemgericht aanvraagformulier 13 Onderzoeken 19 ALAT 20 Albumine 22 Alcohol, ethanol 23 Alkalische fosfatase (AF) 24 Allergieonderzoek 25 Ambulante bloeddrukmeting 28 Amylase 29 ANA (ANF) 31 Anti-TTG 33 APTT 35 ASAT (SGOT) 37 AST 38 Audiometrie 39 Bilirubine 40 Bloedingstijd 42 BNP (pro-bnp, NT-pro-BNP) 44 Botdichtheidsmeting 46 BSE 48 CA Calcium 50 Carbamazepine 53 CDT-percentage 54 CEA 55 Cervixmateriaal 56 Chlamydia trachomatis (CT) 57 Cholesterol 59 Ciclosporine (Cyclosporine) 61 CK 62 CO-Hb 63 Cortisol 64 Cotinine 65 Creatinine 66 CRP en hs-crp 68 Cytomegalovirus 69 D-dimeer 70 Differentiatie leukocyten 71 Digoxine 73 Drugs of abuse screening 75 ECG 24-uurs 76 Echografisch onderzoek 77 Eiwit (totaal) in serum/plasma 83 Eiwit (totaal) en albumine in urine 84 Eiwitspectrum in bloed en urine 86 Elektrocardiografie (ECG) 88

4 4 Inhoudsopgave Eosinofilie 90 Epstein-Barr virus 92 Erytrocyten 94 Ethosuximide 95 Feces 96 Fenobarbital 98 Fenytoïne 99 Ferritine 101 Foliumzuur 103 Fosfaat 104 FSH 105 Gamma-glutamyltransferase 108 Giardia lamblia 109 Glucose 110 Glucosetolerantietest 113 Gonorroe 114 Haptoglobine 116 HbA1C 117 HDL-cholesterol 119 Helicobacter pylori 120 Hemoglobine (Hb/MCV) 121 Hemoglobinevarianten 124 Hepatitis A virus 126 Hepatitis B virus 127 Hepatitis C virus 129 Hepatitis D virus 131 Hepatitis E virus 132 Herpes neonatorum 133 HIV 134 Homocysteïne 136 IgE 138 IJzer 139 Immunoglobulinen 141 Inspannings-ECG 142 Irregulaire erytrocyten antistoffen screening (IEA) 143 Kalium 144 Kinderen - referentiewaarden 147 Kinkhoest 148 Lactaatdehydrogenase 149 Lamotrigine 150 LDL-cholesterol 151 Legionella 152 Leukocyten 153 LH 154 Lithium 156 Lues 158 Lyme-borreliose 160 Malaria 162 Methotrexaat (MTX) 163 Natrium 164 Neonatale screening 166

5 Inhoudsopgave 5 Occult bloed 167 Oestradiol 168 Oogfundusfotografie 169 Ouderentabel 170 Oxcarbazepine 171 Prolactine 172 PSA 173 PT en INR 174 Reticulocyten 175 Reumafactor (RF) en ACCP 177 Rode bloedbeeldonderzoek 178 Rubella-serologie 179 Schistosomyasis 181 Semenanalyse 182 Spirometrisch onderzoek 183 Strongyloides stercoralis 185 Tacrolimus 186 Theofylline 187 Toxoplasma-serologie 189 Transferrine 190 Transferrine-ijzerverzadiging 191 Triglyceriden 192 Trombocyten 193 Trombotest 195 Troponine I 196 Troponine T 197 TSH 198 Tuberculose 200 Tumormerkers - tabel 201 Ureum 202 Urine 203 Urinekweek 207 Urinezuur 209 Valproïnezuur 210 Vitamine B Vitamine D 214 Vrij thyroxine 216 Wells score tabel 217 Wormen en wormeieren 218 Zwangerschap - referentiewaarden 219 Zwangerschapsonderzoek 220 Zwangerschapstest 222 SAN Praktijkrichtlijnen 223 SAN Praktijkrichtlijn Ambulante bloeddrukmeting 224 SAN Praktijkrichtlijn Event recording 226 SAN Praktijkrichtlijn Fundusfotografie 228 SAN Praktijkrichtlijn Holter-diagnostiek 230 SAN Praktijkrichtlijn Longfunctieonderzoek 232 SAN Praktijkrichtlijn Rust-ECG 236 Adressenlijst SAN-leden 238 Index 241

6 6 Woord vooraf Geachte lezer, Voor u ligt de vijfde uitgave van het SAN Memoboek, het nieuwe en gemoderniseerde SAN Memoboek De redactiecommissie heeft hierbij wederom een handzaam boekje in het vertrouwde formaat en voor snelle raadpleging van de vele diagnostische mogelijkheden willen vervaardigen voor u als huisartsen en verloskundigen, maar daarnaast ook voor andere beroepsgroepen. Dit mede met als doel het bevorderen van rationeel aanvraaggedrag in de eerstelijns gezondheidszorg. De herziening 2012 is gebaseerd op de werkwijze en het principe van evidence-based medicine, waarbij zo veel mogelijk de aanbevolen indicatie van de NHG-richtlijnen is aangehouden. Tevens is uitgegaan van het probleemgericht aanvraagformulier, dat in de aanvang van het boekje gecombineerd met de samenvatting van de meest recente LESA (Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraken) is opgenomen. Beide producten zijn in samenwerking met de NHG, NVKC en SAN tot stand gekomen. Aan de actualisering hebben naast de leden van de redactiecommissie verschillende experts meegewerkt onder leiding van dr. John Souverijn, klinisch chemicus. De SAN wil graag alle deskundigen hartelijk bedanken voor hun bijdrage aan de productie van het nieuwe SAN Memoboek Namens de SAN Chiel Bos, voorzitter

7 Ten geleide 7 Dit SAN Memoboek is een voortzetting van de serie Memoboeken. De vorige uitgave dateert van 2007 en in die vijf jaren is er op medisch laboratorium -gebied het een en ander gebeurd. Vandaar dat een nieuwe uitgave is verzorgd. Omdat de vorige uitgaven veel enthousiasme vonden bij de gebruikers zijn het concept en de inhoud grotendeels in stand gehouden: het boek geeft een overzicht van de meest gevraagde tests in de eerste lijn met daarbij informatie over het nuttig gebruik van die tests. De informatie is waar nodig aangevuld of herzien. Zo is in de afgelopen tijd de eenheid waarmee de HbA1c wordt gerapporteerd, veranderd. En natuurlijk zijn nieuwe tests, bijvoorbeeld ethylglucuronide, toegevoegd of obsolete tests verwijderd. En de pas ontwikkelde SAN-richtlijnen aangaande biometrisch onderzoek zijn in deze uitgave opgenomen. Nieuw in deze uitgave is de toevoeging van een index waarmee het gemakkelijk moet worden om de tests te vinden die bij een aandoening uitgevoerd zouden kunnen worden. Hiermee is het Memoboek ook toegankelijk geworden langs probleemgerichte weg naast de bestaande alfabetische lijst van de tests. Het Memoboek is zo te beschouwen als een toepassing van het probleemgericht aanvraagformulier. Er is voor gezorgd dat de combinatie van problemen en bijbehorende tests van het probleemgericht aanvraagformulier ook in het Memoboek te vinden zijn. Bij de gegevens van de tests worden de referentiewaarden gemeld, die soms methodeafhankelijk zijn. Omdat de referentiewaarden zodoende niet voor alle laboratoria zullen gelden, is het nodig dat iedere aanvrager zich laat informeren over de juiste referentiewaarden die in de praktijk gelden. De laboratoria lossen dat over het algemeen op door de juiste referentiewaarden bij de uitslagen op het rapport weer te geven. Naast de referentiewaarden worden de targetwaarden of streefwaarden vermeld. Deze waarden worden door de medici voorgesteld en zijn overgenomen. Er is nogal discussie over de wetenschappelijke onderbouwing van sommige streefwaarden. Er is naar gestreefd het karakter van een Memoboek te onder strepen door de teksten kort te houden. Verwijzingen naar literatuurreferenties of naar standaarden zijn niet meer opgenomen. Dr. J.H.M.Souverijn hoofdredacteur

8 8 Richtlijnen LESA Woord vooraf In dit Memoboek voor diagnostiek in de eerste lijn willen wij aandacht vestigen op de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek. In de hieronder integraal overgenomen inleiding van deze LESA worden richtlijnen gegeven voor de samenwerking tussen huisartsen, klinisch chemici en microbiologen met als doel een zo optimaal mogelijk gebruik van laboratoriumdiagnostiek. Bij de keuzes en indeling van de opgevoerde problemen of indicaties is uitgegaan van de wetenschappelijke onderbouwing, die bij de NHG-Standaarden of bij algemeen geaccepteerde richtlijnen, zoals de CBO-Richtlijnen, voor diagnostische aanvragen van toepassing zijn. Bij de verwijzingen in deze tekst naar hoofdstukken en voor de volledige wetenschappelijke verantwoording attenderen wij u op de volledige tekst van de LESA die te vinden is op onze SAN-website ( Inleiding De Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraak Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek is opgesteld door een werkgroep van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie (NVKC), de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) en de Samenwerkende Artsenlaboratoria Nederland (SAN). Een Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) geeft richtlijnen voor de samenwerking tussen huisartsen en andere beroepsgroepen die in de eerste lijn werkzaam zijn en houdt daarbij rekening met de verschillen in taken en verantwoordelijkheden van de verschillende beroepsgroepen. Kenmerkend voor een LESA is dat de richtlijnen op een zodanige manier worden gepresenteerd dat door de betrokken beroepsgroepen, in dit geval huisartsen, klinisch chemici en medisch-microbiologen op regionaal niveau werkafspraken over de aanbevelingen kunnen worden gemaakt. De doelstelling van de richtlijnen van de LESA Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek (verder te noemen de LESA ) is het optimaal gebruikmaken van laboratoriumdiagnostiek door de juiste diagnostiek bij de juiste indicatie te bevorderen en onnodige diagnostiek of het aanvragen van diagnostiek op onjuiste indicatie te voorkómen. In verschillende publicaties is aangetoond dat het probleemgeoriënteerd aanvragen van laboratoriumdiagnostiek een eenvoudige manier is om tot verandering in aanvraaggedrag te komen en het invoeren van richtlijnen voor het laboratoriumonderzoek te bevorderen. 1,2 Uit een onderzoek naar het aanvraaggedrag van huisartsen betreffende negentien laboratoriumbepalingen blijkt dat actieve betrokkenheid bij het maken van richtlijnen en meer dan één jaar ervaring met probleemgeoriënteerd aanvragen van laboratoriumdiagnostiek geassocieerd zijn met respectievelijk 27% en 41% minder aangevraagde bepalingen. 3 De LESA is gebaseerd op wetenschappelijke gegevens en consensusafspraken in de werkgroep. Bij de bespreking van de wetenschappelijke literatuur en de gemaakte keuzes is de werkgroep uitgegaan van de NHG-Standaarden. Voor de onderwerpen waarvoor geen NHG-

9 Richtlijnen LESA 9 Standaarden beschikbaar zijn, is uitgegaan van andere algemeen geaccepteerde richtlijnen zoals multidisciplinaire richtlijnen en algemene richtlijnen in het vakgebied klinische chemie 4, laboratoriumgeneeskunde en microbiologie. Voor onderwerpen waarvoor geen algemene richtlijnen voorhanden waren, is literatuuronderzoek gedaan. Verder zijn de ervaringen met het probleemgeoriënteerde aanvraagformulier en de huidige werkwijze van laboratoria van belang geweest bij de totstandkoming van de LESA. Inhoud en opbouw LESA De frequentie van voorkomen en aanbevelingen voor laboratoriumonderzoek in de richtlijnen vormden de basis voor de selectie van aandoeningen voor opname in de LESA. De hoofdstukken hebben een vaste opzet. Bij de achtergrondinformatie over de aandoening (vooral epidemiologie en pathofysiologie) wordt bij voorkeur verwezen naar goed toegankelijke publicaties. In elk hoofdstuk wordt bij elke aanbevolen bepaling aangegeven wat de indicatie voor het aanvragen van deze bepaling is, en worden de achtergronden van de bepaling en de referentiewaarden besproken. Indien mogelijk wordt aangegeven wat de laboratoriumbepaling toevoegt aan de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Bij de achtergrondinformatie over de bepaling is zo veel mogelijk informatie over de sensitiviteit en specificiteit van de bepaling vermeld, over de prevalentie en over de positief en negatief voorspellende waarden. Bij het opstellen van de aanbevelingen in de LESA is rekening gehouden met de ruimtelijke beperkingen van een probleemgeoriënteerd aanvraagformulier op papier. Het is te verwachten dat deze beperking in de nabije toekomst vervalt als de huisarts de diagnostiek elektronisch kan aanvragen met een binnen het Huisarts Informatie Systeem functionerende diagnostiekmodule (zoals bijvoorbeeld via Zorgdomein ). Samenwerking tussen huisartsen, klinisch chemici en microbiologen Van huisartsen wordt verwacht dat zij laboratoriumdiagnostiek zo veel mogelijk probleemgeoriënteerd aanvragen. Daarnaast is het voor een goede interpretatie van de uitslagen van belang dat de huisarts de relevante klinische gegevens op het aanvraagformulier vermeldt. Huisartsen en klinisch chemici Op grond van zijn expertise over onder andere testkarakteristieken en analytische en biologische variatie van de bepaling informeert de klinisch chemicus de huisarts over de indicatie voor een test en de interpretatie van testuitslagen. De klinisch chemicus dient uitslagen die sterk afwijkend en klinisch relevant zijn, zo snel mogelijk te rapporteren aan de huisarts (zie verder). De huisarts is ervoor verantwoordelijk dat bij een sterk afwijkende uitslag de juiste actie wordt ondernomen. De klinisch chemicus geeft de huisarts desgevraagd feedback over zijn aanvraaggedrag, waarbij eventueel een vergelijking wordt gemaakt met het aanvraaggedrag van andere artsen in de regio.

10 10 Richtlijnen LESA Samenwerking tussen klinisch chemici en huisartsen geeft ook de mogelijkheid tot samenwerking op het punt van kwaliteitsbewaking van testapparatuur die in de huisartsenpraktijk wordt gebruikt. Huisartsen en microbiologen Op grond van zijn kennis over de methoden om de aanwezigheid van micro-organismen aan te tonen in de verschillende lichaamsvloeistoffen informeert de microbioloog de huisarts over de indicatie voor een onderzoek en over de interpretatie van testuitslagen. Ook de wijze van verzamelen van het in te sturen materiaal is een belangrijk onderdeel van afspraken. De microbioloog dient de positieve testuitslagen, met name wanneer die klinisch relevant zijn, zo snel mogelijk te rapporteren aan de huisarts. De huisarts is ervoor verantwoordelijk dat bij een positieve uitslag de juiste actie wordt ondernomen. De microbioloog en de huisarts kunnen onderling afspraken maken over feedback op het aanvraaggedrag van de huisarts, waarbij ook de mogelijkheid bestaat een vergelijking te maken met het aanvraaggedrag van andere artsen in de regio. Op grond van het kwaliteitsbeleid kan de microbioloog eveneens een rol vervullen in het gebruik van testmateriaal bij onderzoek dat de huisarts in eigen beheer uitvoert. Het microbiologisch onderzoek is als apart hoofdstuk in de LESA opgenomen. Daarnaast wordt dit onderzoek ook besproken in de hoofdstukken waar dit van toepassing is (diarree, soa, subfertiliteit, maagklachten, acute keelpijn, leveraandoeningen en urineweginfecties). Voor een goede interpretatie van de kweekuitslag moet de huisarts bij het aanvragen van de kweek de volgende informatie vermelden: de herkomst van het materiaal (bijvoorbeeld katheterurine), het klinisch beeld (bijvoorbeeld verblijf in het buitenland bij parasitologisch onderzoek van feces) en antibioticagebruik (bijvoorbeeld bij een urineweginfectie). Gesprekspunten voor de regio In de LESA-werkgroep is overeenstemming bereikt over de aanbevelingen betreffende de aandoeningen die in de inhoudelijke hoofdstukken worden besproken. Geadviseerd wordt niet af te wijken van deze aanbevelingen. De werkgroep adviseert om regionaal bijeenkomsten met het regionaal laboratorium te organiseren, voor overleg en desgewenst het maken van afspraken over de volgende punten: Het regionaal probleemgeoriënteerd aanvraagformulier In veel regio s wordt een aanvraagformulier gebruikt dat niet geheel overeenkomt met het landelijke model. Tijdens de bijeenkomsten kunnen de volgende onderwerpen aan de orde komen: Zijn er bepalingen op het formulier die niet in de LESA worden geadviseerd (bijvoorbeeld FSH en LH, vitamine D)? Zijn er belangrijke aandoeningen/bepalingen weggelaten? Wat betreft het microbiologisch onderzoek: is er voldoende ruimte op het formulier om klinisch relevante informatie te geven of is er een apart aanvraagformulier voor microbiologische bepalingen? Is er ruimte om bepalingen aan te kruisen op indicaties die buiten de

11 Richtlijnen LESA 11 genoemde aandoeningen vallen (bijvoorbeeld kinkhoestserologie)? Is er sprake van (een apart formulier met) een alfabetische lijst? Kan deze vervallen? Bespreking van hoofdstukken uit de LESA Bespreking van specifieke hoofdstukken geeft vaak aanleiding tot het maken van aanvullende werkafspraken. Discussiepunten komen vaak voort uit de verschillen in werkwijze in laboratoria. Sommige laboratoria onderzoeken geven bijvoorbeeld de gelegenheid bij urineweginfecties een dipslide op te sturen en te laten beoordelen, waarbij tevens resistentiebepaling plaatsvindt. Het bacteriologisch onderzoek bij diarree kan plaatsvinden door middel van een kweek, maar sommige laboratoria gebruiken tests op basis van DNA-onderzoek die sneller een betrouwbaarder uitslag geven. Een tripletest is dan niet meer noodzakelijk. Bij mononucleosis infectiosa heeft het de voorkeur om, indien geïndiceerd, de specifieke antistoffen te bepalen en af te spreken de test op heterofiele antistoffen niet meer te gebruiken. Vervolgbepalingen bij een laag Hb Door het vermelden van klinische gegevens kan de klinisch chemicus een advies geven over een vervolgonderzoek, wanneer het Hb erg laag is. In dit verband kan men ook specifieke afspraken maken over vervolgonderzoek naar hemoglobinopathieën. Uitvoeren extra bepalingen Laboratoria bewaren doorgaans het bloedmonster één week na het aanvragen van de bepaling. Wanneer het noodzakelijk is kunnen in tweede instantie extra (klinisch chemische of serologische) bepalingen worden aangevraagd. Een spijtmonster is een serummonster, dat voor bepaalde doeleinden langer kan worden bewaard. Men kan afspraken maken over de gebruikelijke termijn van bewaren (zodat achteraf extra bepalingen kunnen worden uitgevoerd), na welke termijn huisartsen specifiek een bepaling uit een spijtmonster kunnen aanvragen en op welke indicaties dit kan gebeuren. Microbiologische laboratoria bewaren sera doorgaans vele jaren. Het doorgeven van sterk afwijkende laboratoriumuitslagen De werkgroep adviseert regionaal werkafspraken te maken over het doorgeven van sterk afwijkende uitslagen. Door onvoldoende onderbouwing met onderzoek uit de eerste lijn is het niet mogelijk hiervoor een landelijke lijst beschikbaar te stellen (zie bijlage Het doorgeven van sterk afwijkende laboratoriumuitslagen ). Kwaliteitsbewaking van testapparatuur buiten de laboratoriumsetting. Er zijn steeds meer apparaten en tests beschikbaar om buiten het laboratorium om onderzoek uit te voeren naast of in de buurt van het bed van de patiënt (Point of care testing (POCT): ook wel bedside testing) bijvoorbeeld op bloedglucose, CRP, INR, D-dimeer, Soa (HIV). Het verdient aanbeveling de eigen apparaten geregeld te laten

12 12 Richtlijnen LESA testen. Dit kan onder andere met behulp van het laboratorium waarmee de huisarts samenwerkt. Hiervoor zijn (aanvullende) afspraken en procedures te maken. Diagnostisch toetsoverleg (DTO) Naast het gebruik van een probleemgeoriënteerd aanvraagformulier kan de invoering van de aanbevelingen in de LESA worden bevorderd door het gebruik van feedbackcijfers in een Diagnostisch Toetsoverleg. Diagnostisch Toetsoverleg (DTO) is een met het Farmacotherapeutisch Toets Overleg vergelijkbaar overleg tussen het regionale (ziekenhuis)laboratorium en de huisartsen in de regio. De laatste jaren wordt in steeds meer regio s DTO georganiseerd voor huisartsen groepen (met name door de huisartsenlaboratoria voor huisartsengroepen (HAGRO s). In een dergelijk overleg kunnen zowel nascholing en feedback, als het maken van regionale afspraken aan de orde komen. 5 De feedback van het regionale laboratorium is geschikt voor het vergelijken van het aanvraaggedrag van huisartsen met dat van collega s en om de discussie over verschillen in het aanvraaggedrag op gang te brengen. Een en ander kan een reden zijn tot het aanpassen van het aanvraaggedrag. De Federatie voor Medisch Coördinerende Centra (FMCC) kan een coördinerende rol spelen bij het aanbieden van regionale ondersteuning. Literatuur 1. Van Geldrop WJ, Lucassen PLBJ, Smithuis LOMJ. Een probleemgeoriënteerd aanvraagformulier voor laboratoriumonderzoek. Effecten op het aanvraaggedrag van huisartsen. Huisarts Wet 1992;35: Smithuis LOMJ, Van Geldrop WJ, Lucassen PLBJ. Beperking van het laboratoriumonderzoek door een probleemgeoriënteerd aanvraagformulier. Een partiële implementatie van NHG-Standaarden. Huisarts Wet 1994;37: Verstappen WH, Ter RG, Dubois WI, Winkens R, Grol RP, Van der WT. Variation in test ordering behaviour of GPs: professional or context-related factors? Fam Pract 2004;21: Anonymus. Wetenschappelijke verantwoording van het landelijk model van een probleemgeoriënteerd aanvraagformulier voor laboratoriumonderzoek door huisartsen. Ned Tijdschr Klin Chem 2000;25: Verstappen WHJM, Van der Weijden T, Sijbrandij J, Smeele IJM, Hermsen J, Grimshaw J, et al. Diagnostisch toetsoverleg (DTO) vermindert overbodig gebruik aanvullende diagnostiek door huisartsen. Huisarts Wet 2004;47:

13 Probleemgericht aanvraagformulier 13 Acuut coronair syndroom Troponine CK-MB Acute keelpijn Verm. mononucleosis EBV-antilich. (klachten >7 dg) Opsporing immuunstoornis Leukocyten, diff. Algemeen bloedonderzoek Hb BSE Glucose (nn) TSH (indien afwijkend vrij T4) Op indicatie egfr (Creatinineklaring) (vooral ouderen) ALAT (vermoeden leveraandoening) Anemie Chronische ziekte (ACD) ja nee Hb, MCV (vervolgdiagnostiek afh. van uitslag): Micro- en normocytair Ferritine Macrocytair LDH, reticuloc, tromboc, leukoc, vit.b12, foliumz. Op indicatie vervolgonderzoek op Hb-pathie Controle Hb Angina pectoris Bij vermoeden van anemie of hyperthyreoïdie Hb TSH (indien afwijkend vrij T4) Artritis Diagnostiek reumatoïde artritis Reumafactor anti-ccp (beide beperkte waarde) Diagnostiek jicht urinezuur Bij aanvang onderhoudsbehandeling en ter controle: egfr (creatinineklaring), urinezuur

14 14 Probleemgericht aanvraagformulier Atriumfibrilleren Opsporing onderlig. aand. Hb, TSH, glucose (nn) Vermoeden hartfalen (NT-pro)BNP Controle digoxinegebruik (bij aanvang en jaarlijks): kalium, egfr (creatinine(klaring) Verhoogde bloedingsneiging Diagnostiek APTT, PT, trombocyten Contr. therapie orale anticoagulantia PT-INR Cardiovasculair risicomanagement Risico-inventarisatie (nuchter) Totaal chol., HDL-chol., LDL-chol., triglyc., glucose Bij aanvang medicamenteuze behandeling hypertensie kalium (diuretica) egfr (creatinineklaring; ACE/AT-II remmer, herh na 2 wkn) Controle behandeling LDL-chol. chol.verlager, enkele wkn-3mnd na start) kalium (diuretica, ACE-/AT-II-remmer jaarlijks) egfr (creatinineklaring; nierfunctie verlaagd, ACE-/AT-II-remmer, jaarlijks) Risico-inventarisatie DM-2 (1x per 3-5 jaar) glucose (bij voorkeur nuchter) Vermoeden familiaire hyperlipidemie (risicoscore > 6): Totaal chol., HDL-chol., LDL-chol., triglyceriden glucose, TSH, ALAT, gammagt Coeliakie ttga Delier Opsporing onderliggende aandoening BSE/CRP, Hb, gluc., egfr (creatinineklaring), TSH (urine) Op indicatie Na, K (na braken, diarree, bij diureticagebruik) -GT (bij vermoeden leveraandoening) Ca (bij bedlegerigheid, vermoeden metastasen) Diabetes mellitus type 2 Diagnostiek en opsporing (1x/3jr) Glucose (voorkeur nuchter,evt. 2 uur postprandiaal) Risico-inventarisatie (nuchter) HbA1c, tot. chol., HDL-chol., LDL-chol., triglyc., egfr (creatinineklaring) Albumine of albumine/creatinine-ratio (urine) Bij aanvang med. behandeling risicofactoren HVZ kalium (bij aanvang diuretica) LDL-chol. (chol.verlager, enkele wkn-3mnd na start)

15 Probleemgericht aanvraagformulier 15 Driemaand.controle: geen of orale med./1dd insuline: Glucose (voorkeur nuchter, evt. 2 uur postprandiaal) 2-4 dd insuline: 4 pnts dagcurve, HbA1c (1x/3-6mnd) Jaarlijkse controle HbA1c, egfr (creatinineklaring) tot. chol., HDL-chol., LDL-chol., triglyc. (nuchter) Albumine of albumine/creatinine-ratio (urine) kalium (diuretica, RAS-remmer) Diarree Acuut, bij ernstig ziek zijn Feceskweek (Salmonella, Shigella, Campylobact., clostridium difficile) Indien > 10 dagen parasitologisch onderzoek (Vermeld klinische symptomen als ziekteduur, koorts (met/zonder pieken), bloedbijmenging en verblijf buitenland (waar/wanneer/terug sinds?), recent antibioticagebruik (welke) en verblijf in instelling.) Monster zie instructie lab. Diepe veneuze trombose D-dimeer Geneesmiddelentherapie Lithium, TSH, egfr (creatinineklaring) (min. 2x/jr; 12 uur na inname) Digoxine, K (vermoed. van intoxicatie; voor gift) Hartfalen Diagnostiek (NT-pro-)BNP Opsporing onderliggende aand en co-morb. Hb/Ht, TSH, gluc., CRP, leukoc.,diff.,alat, γ-gt, lipidenprofiel Bij start/controle therapie Na, K, egfr (creatinineklaring) (bij start, -> 2x/jr) egfr (creatinineklaring) (2 wk na start RAS-remmer) K (2 wk na start diureticu of/ dosering spironol.) Hemochromatose Diagnostiek Transferrinesaturatie, ferritine Vervolgdiagnostiek bij verhoogde waarden ALAT, BSE(CRP), Hb, glucose. Leveraandoeningen Diagnostiek leveraandoening ALAT Diagnostiek virushepatitis Hep.A (IgM-anti HAV) Hepatitis B (HBsAg Hepatitis C (anti-hcv)

16 16 Probleemgericht aanvraagformulier Maagklachten Diagnostiek H. pylori-infectie Ureumademtest Serologie H. Pylori Fecestest Controle behandeling Ureumademtest (4 wk na behandeling) Fecestest ( 4 wk na behandeling) Serologie (6 mnd na behandeling) Microbiologisch onderzoek Kweek, banaal Materiaalsoort Herkomst mat. Ziekteverschijnselen Kweek specifiek op Materiaalsoort Afnameplaats Ziekteverschijnsel Neonatale icterus Bilirubine (totaal) Nieraandoeningen Diagnostiek nieraandoening egfr (creatinineklaring) Albumine of albumine/creatinine-ratio (urine) erytrocyten in urine (teststrook, sediment) Vervolgdiagnostiek egfr en albuminurie creatinine, egfr, lipidenspectrum, glucose Vervolgdiagnostiek metabole complicaties Hb, kalium, calcium, fosfaat, serumalbumine, PTH Overgevoeligheid Inhalatieallergeenscreeningstest: allergeenspecifiek IgE Indien positief uitsplitsen naar onderst. allergenen huisstofmijt kattenepitheel hondenepitheel graspollen boompollen berkenpollen kruidpollen schimmels Prostaat- en mictieklachten nitriettest, indien negatief dipslide (uitsluiten urineweginfectie) egfr (creatinineklaring) PSA (beperkte waarde)

17 Probleemgericht aanvraagformulier 17 Psychogeriatrie BSE, Hb, glucose, egfr (creatinineklaring), TSH Op indicatie K, Na (diureticagebruik) γ-gt (vermoeden leveraandoening) vit. B1, B6, B12, foliumz. (verm. deficiënte voeding) Schildklierfunctiestoornissen Diagnostiek TSH, indien afwijkend vrij-t4 Thyreoïditis BSE, leukoc., vrij-t4 Ziekte v. Graves anti-tsh-receptor-antistoffen Controle therapie hypo-/hyperthyreoïdie (combither.) TSH, vrij-t4 Soa Chlamydia (cervix-/urethra-uitstrijk: y met klachten) Chlamydia (urine: z 1e straals-urine, y zonder klachten) Gonorroe (uitstrijk cervix en urethra bij y) Gonorroe (1e-straals urine bij z) HIV Hepatitis B Lues (controle) Lues (diagnostiek) Trichomonas (fluor) Herpes (uitstrijk) Subfertiliteit Sperma-onderzoek: zie instr. lab. CAT: chlamydia IgG-antistoffen TIA Glucose (nn) Chol./HDL-chol.-ratio Bezinking (bij amaurosis fugax) Urineweginfecties Diagnostiek nitriet (indien negatief: sediment of dipslide) dipslide/kweek met resistentiebepaling (gecompl.uwi; persist. kl.bij ongecompl.uwi) Controle nitriet dipslide/kweek (zwangeren, kinderen)

18 18 Probleemgericht aanvraagformulier Zwangerschap Prenatale screening ABO-, RhD bloedgroep, irr. antistoffen HBsAg, lues, HIV Hb(vervolgdiagnostiek afh. van uitslag): pariteit: à terme datum: Op indicatie Rubella (indien niet gevaccineerd) Bij bestaande of anamnestische schildklierfunctiest. TSH, vrij-t4 TSH-R-antistoftiter (bij hyperthyreoïdie) Aanvullende informatie Overige onderzoeken Relevante klinische gegevens en opmerkingen:

Concentratie-en verdunningsproef 070115 0,70 0,58 (maximaal 6 x)

Concentratie-en verdunningsproef 070115 0,70 0,58 (maximaal 6 x) Probleemgeoriënteerde onderzoeken (NZa) Onderstaand vindt u de tarieven. Het kan zijn dat het tarief voor uw onderzoek hoger (maximaal 10%) of lager is dan vermeld op onze website (dit is afhankelijk van

Nadere informatie

Reticulocyten 070716 3,43 2,87 74625 Hemoglobine (Hb) 070702 1,82 1,71

Reticulocyten 070716 3,43 2,87 74625 Hemoglobine (Hb) 070702 1,82 1,71 PROBLEEMGEORIËNTEERDE ONDERZOEKEN Onderstaand vindt u de tarieven. Het kan zijn dat het tarief voor uw onderzoek lager is dan vermeld op onze website (dit is afhankelijk van uw verzekeraar). Tarieven onder

Nadere informatie

Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek. Actualisering van het landelijk model van het probleemgeoriënteerde aanvraagformulier

Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek. Actualisering van het landelijk model van het probleemgeoriënteerde aanvraagformulier Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2006; 31: 47-51 Beschouwingen Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek. Actualisering van het landelijk model van het probleemgeoriënteerde aanvraagformulier J.A.M.

Nadere informatie

17, ,

17, , Kostenoverzicht aanvragen door huisartsen voor klinisch chemisch onderzoek Basis prijslijst per 1 januari 2017 (in Euro) Orderkosten per patiënt per aanvraag 079986 Huisbezoek door Certe Trombosedienst

Nadere informatie

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2016 (passanten)

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2016 (passanten) AMENORROE Tarief (in euro) FSH, prolactine 12,35 FSH en LH (vervroegde menopauze) 12,79 ALGEMEEN ONDERZOEK Bezinking, Hb, Gluc (NN) 5,01 TSH (indien afwijkend ook vrij T4) Creatinine, Na, K (ouder dan

Nadere informatie

Kostenoverzicht Laboratoriumdiagnostiek Certe Huisartsenlaboratorium Basis prijslijst per 1 januari 2016 (in Euro)

Kostenoverzicht Laboratoriumdiagnostiek Certe Huisartsenlaboratorium Basis prijslijst per 1 januari 2016 (in Euro) Kostenoverzicht Laboratoriumdiagnostiek Certe Huisartsenlaboratorium Basis prijslijst per 1 januari 2016 (in Euro) Orderkosten per patiënt per aanvraag (m.u.v. glucosebepalingen) Ordertarief klinisch-chemische

Nadere informatie

Certe tarievenlijst 2019 huisartsenlaboratorium en klinische chemie. Aanvraag Specificatie NZA-code Code tarief Hematologie

Certe tarievenlijst 2019 huisartsenlaboratorium en klinische chemie. Aanvraag Specificatie NZA-code Code tarief Hematologie Certe tarievenlijst 2019 huisartsenlaboratorium en klinische chemie Aanvraag Specificatie NZA-code Code tarief Hematologie Urine Feces Klinische chemie Volledig bloedonderzoek 7,10 Hb. Leukocyten, Trombocyten

Nadere informatie

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2016

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2016 Tarieven Laboratorium diagnostiek 2016 De hieronder vermelde tarieven zijn door de NZA vastgestelde maximum tarieven. Er kan een korting gelden op dit tarief, welke per zorgverzekeraar kan variëren. Disclaimer

Nadere informatie

Mocht uw onderzoek er niet bij zijn dan kunt u contact opnemen door een mail te sturen naar contact@mdca.nl

Mocht uw onderzoek er niet bij zijn dan kunt u contact opnemen door een mail te sturen naar contact@mdca.nl Onderzoek Tarief Ordertarief 10,64 Huisbezoek 16,35 Decentrale afname 3,87 Hematologie BB: Bloedbeeld 5,19 DIFF: Differentiatie 1,72 BSE: Bezinking 1,75 CRP 3,93 Eosinofielen 1,70 Reticulocyten 2,89 Sikkelceltest

Nadere informatie

Deze tarievenlijst kan onvolkomenheden bevatten en hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

Deze tarievenlijst kan onvolkomenheden bevatten en hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. Onderzoek Tarief Ordertarief 2,45 Huisbezoek 9,62 Hematologie BB: Bloedbeeld 5,43 DIFF: Differentiatie 1,82 BSE: Bezinking 1,81 CRP 4,90 Eosinofielen 1,82 Reticulocyten 3,43 Sikkelceltest 14,52 Abnorm.Hb

Nadere informatie

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2015

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2015 Tarieven Laboratorium diagnostiek 2015 De hieronder vermelde tarieven zijn door de NZA vastgestelde maximum tarieven. Er kan een korting gelden op dit tarief, welke per zorgverzekeraar kan variëren. Disclaimer

Nadere informatie

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2018 (passanten)

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2018 (passanten) AMENORROE Tarief (in euro) FSH, prolactine 11,20 FSH en LH (vervroegde menopauze) 10,90 ALGEMEEN ONDERZOEK Bezinking, Hb, Gluc (NN) 5,11 TSH (indien afwijkend ook vrij T4) Creatinine, Na, K (ouder dan

Nadere informatie

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2017

Tarieven Laboratorium diagnostiek 2017 Tarieven Laboratorium diagnostiek 2017 De hieronder vermelde tarieven zijn door de NZA vastgestelde maximum tarieven. Er kan een korting gelden op dit tarief, welke per zorgverzekeraar kan variëren. Disclaimer

Nadere informatie

LESA. Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek, waarom? Historie en cijfers uit de praktijk

LESA. Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek, waarom? Historie en cijfers uit de praktijk LESA Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek, waarom? Historie en cijfers uit de praktijk Dr. Ed Slaats, senior klinisch chemicus, t.b.v. 12 februari Vice Versa Toetsing zinvol labaanvragen bij

Nadere informatie

NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2010

NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2010 NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2010 In NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2010 zijn de NHG-Standaarden voor huisartsen toegankelijk gemaakt voor praktijkassistentes. Als zodanig is

Nadere informatie

Tarieven diagnostiek ZekerWeten. Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium

Tarieven diagnostiek ZekerWeten. Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Tarieven diagnostiek ZekerWeten De tarieven voor laboratoriumdiagnostiek worden jaarlijks vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Deze tarieven kunnen tussentijds wijzigen. De kosten voor

Nadere informatie

Referentiewaarden. 1/11 Documentnummer 314, versie 44

Referentiewaarden. 1/11 Documentnummer 314, versie 44 A AAT 0,9-2,0 g/l ALAT m < 45 U/l v < 34 Albumine 35-50 g/l Albumine/kreatinine ratio m < 2,5 v < 3,5 Alkalische fosfatase 0-14 d < 248 U/l 15 d - 1 j < 470 1-10 j < 335 10-13 j < 417 m 13-15 j < 468 m

Nadere informatie

17,14 17,63 17,63 17,63 17,63 17,63 17,63 pm 17,63 Toeslag afname/aanname prikpost ,24 3,24 2,90 3,24 3,24 3,24 3,24 3,24 3,68

17,14 17,63 17,63 17,63 17,63 17,63 17,63 pm 17,63 Toeslag afname/aanname prikpost ,24 3,24 2,90 3,24 3,24 3,24 3,24 3,24 3,68 Tarieven diagnostiek ZekerWeten De tarieven voor laboratoriumdiagnostiek worden jaarlijks vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Deze tarieven kunnen tussentijds wijzigen. De kosten voor

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: reumatologie

De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

17,14 14,94 13,39 14,94 14,94 14,94 14,94 14,94 18,29 Toeslag afname/aanname prikpost ,24 3,31 2,83 3,31 3,31 3,31 3,31 3,31 3,82

17,14 14,94 13,39 14,94 14,94 14,94 14,94 14,94 18,29 Toeslag afname/aanname prikpost ,24 3,31 2,83 3,31 3,31 3,31 3,31 3,31 3,82 Tarieven diagnostiek ZekerWeten 2019 De tarieven voor laboratoriumdiagnostiek worden jaarlijks vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Deze tarieven kunnen tussentijds wijzigen. De kosten

Nadere informatie

volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt 18,29 Toeslag afname/aanname prikpost volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt 3,82

volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt 18,29 Toeslag afname/aanname prikpost volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt volgt 3,82 Tarieven diagnostiek ZekerWeten 2019 De tarieven voor laboratoriumdiagnostiek worden jaarlijks vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Deze tarieven kunnen tussentijds wijzigen. De kosten

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: cholesterol

De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,

Nadere informatie

KLINISCHE CHEMIE. REFER002 Referentiewaarde Overzicht intern Klinische Chemie /H.v.I./Versie1. referentie waarden.

KLINISCHE CHEMIE. REFER002 Referentiewaarde Overzicht intern Klinische Chemie /H.v.I./Versie1. referentie waarden. REFER002 Referentiewaarde Overzicht intern Klinische Chemie KLINISCHE CHEMIE 03012012/H.v.I./Versie1 waarden bronvermelding natrium mmol/l 135-145 NVKC consensus kalium (plasma!) mmol/l 3.5-4.8 Diagnostisch

Nadere informatie

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2019 (passanten)

Maximum tarieven laboratoriumverrichtingen Meander Medisch Centrum 2019 (passanten) AMENORROE Tarief (in euro) FSH, prolactine 11,62 FSH en LH (vervroegde menopauze) 11,31 ALGEMEEN ONDERZOEK Bezinking, Hb, Gluc (NN) 5,29 TSH (indien afwijkend ook vrij T4) Creatinine, Na, K (ouder dan

Nadere informatie

TARIEVENLIJST HUISARTSEN LAB 2015

TARIEVENLIJST HUISARTSEN LAB 2015 1 Naam NZA-code NZA-Tarief Orderkosten per order, inclusief afname van patiëntmateriaal 79991 10,64 Orderkosten per order, exclusief afname van patiëntmateriaal 79989 6,56 Registratietarief bij chronische

Nadere informatie

TARIEVEN LABORATORIUM VANAF 1 JANUARI 2015*

TARIEVEN LABORATORIUM VANAF 1 JANUARI 2015* NI TARIEVEN LABORATORIUM VANAF 1 JANUARI 2015* Orderkosten per aanvraag 79989 Orderkosten zonder afname lichaamsmateriaal door SCAL 6,56 79991 Orderkosten met afname lichaamsmateriaal door SCAL 10,64 79990

Nadere informatie

M.C.A.P.J. van Abeelen. Eigen spreekuur en chronische ziekten

M.C.A.P.J. van Abeelen. Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten Tweede druk Houten 2013 ISBN 978-90-313-9974-1 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Tarieven Lab diagnostiek 2014

Tarieven Lab diagnostiek 2014 Datum 21 juli 2014 Versie: 2014.1 Auteur: Medische Laboratoria Soort Medische Microbiologie Totaal Doorlooptijd Mogelijk vervolgonderzoek Chlamydia 41,68

Nadere informatie

Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie

Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Onder redactie van: Dr. A.G. Lieverse internist-vasculair geneeskundige Maxima Medisch Centrum, Eindhoven

Nadere informatie

Het Astma Formularium

Het Astma Formularium Het Astma Formularium Het Astma Formularium een praktische leidraad dr. J.C.C.M. in t Veen dr. N.H. Chavannes Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van

Nadere informatie

6. Bloedingsneiging BLO1 Onderstaande testen -APTT 077371 3,59 -Protrombinetijd 070707 4,74 -Thromboycten 070715 1,82

6. Bloedingsneiging BLO1 Onderstaande testen -APTT 077371 3,59 -Protrombinetijd 070707 4,74 -Thromboycten 070715 1,82 1. Algemeen onderzoek ALG1 -Bezinking 070703 1,82 -CRP 070689 4,90 ALG2 -Hb, MCV 070702 1,82 -G 070402 1,98 -ft4 072570 8,96 2. Anemie ANJA (Patient met chronische ontsteking) -Hb, MCV 070702 1,82 (Afhankelijk

Nadere informatie

NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2013

NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2013 NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2013 In NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 2013 zijn de NHG-Standaarden voor huisartsen toegankelijk gemaakt voor praktijkassistentes. Als zodanig is

Nadere informatie

Referentiewaarden. KLINISCHE CHEMIE Bepaling Eenheid Leeftijd / geslacht. Referentie waarden. Bronvermelding

Referentiewaarden. KLINISCHE CHEMIE Bepaling Eenheid Leeftijd / geslacht. Referentie waarden. Bronvermelding Referentiewaarden REFER002 Referentiewaarden overzicht intern Pagina 1 van 5 KLINISCHE CHEMIE Referentie waarden natrium mmol/l 135-145 NVKC consensus kalium (plasma!) mmol/l 3.5-4.8 Diagnostisch Kompas

Nadere informatie

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Pieternel Dijkstra en Remco Coppoolse Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Prijslijst Laboratorium Diagnostiek

Prijslijst Laboratorium Diagnostiek Tarieven zijn geldig vanaf 1 januari 2014 (www.nza.nl). Aan de prijzen kunnen geen rechten worden ontleend. De prijzen zijn inclusief honorarium (vakspecialist klinische-chemie en/of arts-microbioloog).

Nadere informatie

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd Praktische handleiding voor signalering, screening en diagnostiek prof. dr. J. Buitelaar drs. E. van Daalen dr. C. Dietz

Nadere informatie

Reflecterend testen in de huisartsenpraktijk. Rein Hoedemakers / Peter van t Sant Klinisch chemici

Reflecterend testen in de huisartsenpraktijk. Rein Hoedemakers / Peter van t Sant Klinisch chemici Reflecterend testen in de huisartsenpraktijk Rein Hoedemakers / Peter van t Sant Klinisch chemici Wat kunt u verwachten? Wat is reflecterend testen? Waarom reflecterend testen? Voorbeelden uit de praktijk.

Nadere informatie

Stoppen met roken Cursus

Stoppen met roken Cursus Stoppen met roken Stoppen met roken Cursus F.A. Willemsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Infectieziekten

Zakboek ziektebeelden Infectieziekten Infectieziekten Zakboek ziektebeelden Infectieziekten Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen 36 zieke kinderen 36 zieke kinderen Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen Guus de Jonge, emeritus hoogleraar kindergeneeskunde Arwen Sprij, kinderarts Derde, geheel herziene

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 01, maart 2012, 1 e lijn

Nieuwsbrief nr. 01, maart 2012, 1 e lijn Nieuwsbrief nr. 01, maart 2012, 1 e lijn Dr. H. Hensgens, klinisch chemicus. Telnr. 020 755 7211 Dr. M. Levitus/Dr. E. van Mirre, klinisch chemicie. Telnr. 020 755 7213 Nieuwe referentiewaarden voor de

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus

De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus De meest gestelde vragen over: diabetes mellitus Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium Onder redactie van: Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: 29-10-2015 tot 01-11-2019 Vervangt bijlage d.d.: 12-11-2014

Deze bijlage is geldig van: 29-10-2015 tot 01-11-2019 Vervangt bijlage d.d.: 12-11-2014 van N.V. MyLab Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Klinische Chemie 1 Serum Het bepalen van de alanine aminotransferase activiteit

Nadere informatie

Omgaan met lichamelijke klachten

Omgaan met lichamelijke klachten Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Cardiologie

Zakboek ziektebeelden Cardiologie Cardiologie Zakboek ziektebeelden Cardiologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

079990 3,87 079989 6,56

079990 3,87 079989 6,56 Kostenoverzicht aanvraagformulier huisartsen SHO Centra voor medische diagnostiek Maximumtarief 2015 Per aanvraagformulier worden de volgende afnamekosten in rekening gebracht afhankelijk van de afname:

Nadere informatie

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0

Nadere informatie

LESA. Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak

LESA. Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak LESA Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde Landelijke Eerstelijns Samenwerkings

Nadere informatie

Deze verwijzingslaboratoria moeten aan diversie criteria en kwaliteitseisen voldoen en zijn volgens een interne procedure geselecteerd.

Deze verwijzingslaboratoria moeten aan diversie criteria en kwaliteitseisen voldoen en zijn volgens een interne procedure geselecteerd. In onderstaande lijst vindt u de bepalingen die in het laboratorium van het Antonius Ziekenhuis te Sneek worden uitgevoerd. Bepalingen die niet vermeld zijn, worden door het Antonius Ziekenhuis uitbesteed

Nadere informatie

Neem de regie over je depressie

Neem de regie over je depressie Neem de regie over je depressie Dit boek, Neem de regie over je depressie. Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks

Nadere informatie

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: astma

De meest gestelde vragen over: astma De meest gestelde vragen over: astma De meest gestelde vragen over: astma Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 2008 Bohn Stafleu van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg Persoonsgerichte zorg C.J.M. van der Cingel J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0448-6 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 ISBN 978-90-368-0449-3

Nadere informatie

Versie: 038 Geldig vanaf: 23/10/2015. Referentiewaarden O.5.08/01a

Versie: 038 Geldig vanaf: 23/10/2015. Referentiewaarden O.5.08/01a a1-antitrip. Volw. 0,9 2 0,9 2 g/l 3-5 ACE Angiotensine conv.enzyme Volw. 20 70 20 70 U/l 3-5 ALAT Volw. 5 45 5 35 IU/l 0-3 Alatop Inhalatiescreening neg neg 0-3 Albumine/kreat ratio urine Volw. 0 2,5

Nadere informatie

LESA. Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak

LESA. Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek. Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak LESA Rationeel Aanvragen van Laboratoriumdiagnostiek Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde Landelijke Eerstelijns Samenwerkings

Nadere informatie

SAN Praktijkrichtlijnen 223

SAN Praktijkrichtlijnen 223 SAN Praktijkrichtlijnen 223 J.A.M. van Balen et al., Memoboek, DOI 10.1007/978-90-313-9129-5, 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 224 SAN Praktijkrichtlijn Ambulante bloeddrukmeting

Nadere informatie

Onder- Boven- Onder- Bovengrens. (werk- a1-antitrip. A 0,9 2 0,9 2 g/l 3-5

Onder- Boven- Onder- Bovengrens. (werk- a1-antitrip. A 0,9 2 0,9 2 g/l 3-5 (werk- a1-antitrip. A 0,9 2 0,9 2 g/l 3-5 ACE Angiotensine conv.enzyme A 20 70 20 70 U/l 3-5 ALAT A 45 35 IU/l 0-3 Alatop Inhalatiescreening neg neg 0-3 Albumine/kreat ratio urine A 2,5 3,5 mg/mmol 0-3

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Een patiënt met stress en burnout

Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout in de huisartspraktijk Bart Verkuil Arnold van Emmerik Roelf Holtrop Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Niet meer depressief

Niet meer depressief Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Eerste hulp bij faalangst

Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Faalangsttraining voor jongeren van 10 tot 18 jaar drs. Petra Lahr drs. Daphne Rijkée Houten 2017 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

079992 13,42 079989 9,33

079992 13,42 079989 9,33 Kostenoverzicht aanvraagformulier huisartsen SHO Centra voor medische diagnostiek Maximumtarief 2016 Per aanvraagformulier worden de volgende afnamekosten in rekening gebracht afhankelijk van de afname:

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Locatie Afkorting Hoofdlocatie Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Klinische Chemie 1 Serum

Nadere informatie

Van je nachtmerries af

Van je nachtmerries af Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE LABORATORIUM Concept dd 6 april 2006 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkgroep bestaat uit Dieter Boswijk (huisarts, Dedemsvaart) Sjef vd Leur

Nadere informatie

Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL)

Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Prof. dr. J.D. van der Ploeg Prof. dr. E.M. Scholte Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Minder angstig in sociale situaties

Minder angstig in sociale situaties Minder angstig in sociale situaties Dit boek, Minder angstig in sociale situaties, Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in

Nadere informatie

Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk

Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Annette Berendsen Jan Schuling Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten

Nadere informatie

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een

Nadere informatie

Werkboek klinische schematherapie

Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Redactie: Eelco Muste Anoek Weertman Anne-Marie Claassen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Dit boek, Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens een werkboek

Nadere informatie

Gedragsproblemen bij kinderen

Gedragsproblemen bij kinderen Gedragsproblemen bij kinderen Reeks Praktische Kindergeneeskunde Redactie: V.R. Drexhage, kinderarts L.W.E. van Heurn, kinderchirurg C.M.F. Kneepkens, kinderarts R. Pieterse, kinderarts E. van Rijswijk,

Nadere informatie

REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 maart 2013)

REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 maart 2013) Laboratorium Klinische Chemie en Haematologie REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 maart 2013) Dienstdoende klinisch chemicus #11-3510 Centrale Balie 58826 Bloedtransfusie 57672 Polilaboratorium AZU 57667 Polilaboratorium

Nadere informatie

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Maja van Trigt Werkredactie: Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Inleiding en ziektebeelden Maja van Trigt Zeist Werkredactie: Amsterdam

Nadere informatie

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo Nicolien van Halem Inge Müller Handboek studievaardigheden voor het hbo Toegang tot de website Op deze website vindt u het ondersteunend materiaal behorende bij Handboek studievaardigheden voor het hbo.

Nadere informatie

Leerboek Atherotrombose

Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Prof. dr. J.W. Jukema Prof. dr. F.W.A. Verheugt Tweede, geheel herziene druk Eerste druk, 2004 Tweede, geheel herziene druk, 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

015-260 5095 0181 690109 f.loupatty@rdgg.nl

015-260 5095 0181 690109 f.loupatty@rdgg.nl Betreft: Wijzigingen in testen Beste Collegae, Graag informeert de vakgroep klinische chemie u over onderstaande wijzigingen per 1 september a.s. Per 1 september aanstaande zal het klinisch chemisch en

Nadere informatie

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders MIJN BSL Aan ieder exemplaar van Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Werkboek voor deelnemers is een unieke

Nadere informatie

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen hoort bij de handleiding Integrale

Nadere informatie

[UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE

[UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE [UNAWARENESS VOOR ] HYPOGLYKEMIE Dr.Th.F. Veneman [ UNAWARENESS VOOR] HYPOGLYKEMIE Bohn Stafleu van Loghum Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, Houten, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Hartfalen dubieus. Hartfalen onwaarschijnlijk

Hartfalen dubieus. Hartfalen onwaarschijnlijk Referentiewaarden Klinische Chemie Datum: 01-07-2012 BLOED Naam Referentiewaarde Eenheid 1-Antitrypsine 0,80 2,00 g/l 1-Foetoproteïne (AFP) < 6,0 ku/l ACE 0 2 jaar 8 109 IU/L 3 7 jaar 12 99 IU/L 8 14 jaar

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie

Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Diagnostiek en behandeling P.M.G. Emmelkamp T.K. Bouman S. Visser Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

LESA: het aanvragen van de juiste testen bij de juiste vraagstelling

LESA: het aanvragen van de juiste testen bij de juiste vraagstelling LESA: het aanvragen van de juiste testen bij de juiste vraagstelling Probleemgeoriënteerde 1 e lijns laboratoriumdiagnostiek Hans van Duijnhoven, klinisch chemicus Elkerliek ziekenhuis, Helmond Is er een

Nadere informatie

Leven met het restless legs syndroom TWEEDE, GEHEEL HERZIENE EDITIE

Leven met het restless legs syndroom TWEEDE, GEHEEL HERZIENE EDITIE Leven met het restless legs syndroom TWEEDE, GEHEEL HERZIENE EDITIE Joke Jaarsma en Roselyne M. Rijsman Leven met het restless legs syndroom TWEEDE, GEHEEL HERZIENE EDITIE Houten 2016 2016 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Doen en blijven doen

Doen en blijven doen Doen en blijven doen Doen en blijven doen Voorlichting en compliancebevordering door paramedici Marieke van der Burgt en Frank Verhulst Vierde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009

Nadere informatie

1 Inleiding 7 1.1 Hoe verloopt het transport van stoffen in het lichaam? 8 1.2 Wat zijn redenen om een laboratoriumtest aan te vragen?

1 Inleiding 7 1.1 Hoe verloopt het transport van stoffen in het lichaam? 8 1.2 Wat zijn redenen om een laboratoriumtest aan te vragen? Inhoud Auteurs 1 Voorwoord 3 deel i algemene beschouwingen 5 1 Inleiding 7 1.1 Hoe verloopt het transport van stoffen in het lichaam? 8 1.2 Wat zijn redenen om een laboratoriumtest aan te vragen? 10 2

Nadere informatie

Psychosociale problemen

Psychosociale problemen Psychosociale problemen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychosociale problemen is het tweede deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten - Problemen en risicosituaties.

Nadere informatie

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Rob Bovens Leontien Hommels Lex Lemmers Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Houten 2013 ISBN 978-90-313-9990-1 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Prof. dr. W.F. Lems Prof. dr. B.J. van Royen Met medewerking van: Dr. J.P.W.

Nadere informatie

Adviezen voor bloedonderzoek in de NHG-standaarden: voldoende consistent voor gebruik van probleemgerichte aanvraagprotocollen door de huisarts

Adviezen voor bloedonderzoek in de NHG-standaarden: voldoende consistent voor gebruik van probleemgerichte aanvraagprotocollen door de huisarts Ned Tijdschr Klin Chem 1996; 21: 285-289 Artikelen Adviezen voor bloedonderzoek in de NHG-standaarden: voldoende consistent voor gebruik van probleemgerichte aanvraagprotocollen door de huisarts M. A.

Nadere informatie

Atlas van de parodontale diagnostiek

Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Dr. Johan van Dijk Dr.FredSpijkervetendr.JanTromp Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle

Nadere informatie

dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen

dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen Houten, 2016 Eerste druk, 1980 Zevende druk, eerste oplage, Uitgeverij

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Onder redactie van: Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Supplement Voedings- en Dieetleer

Nadere informatie

Wat elke professional over de oggz moet weten

Wat elke professional over de oggz moet weten Wat elke professional over de oggz moet weten Wat elke professional over de oggz moet weten Houten 2012 ISBN 978-90-313-9940-6 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2012 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 januari 2015)

REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 januari 2015) Laboratorium Klinische Chemie en Haematologie REFERENTIEWAARDEN (vanaf 1 januari 2015) Dienstdoende klinisch chemicus 73510 Centrale Balie 58826 Bloedtransfusie 57672 Polilaboratorium AZU 57667 Polilaboratorium

Nadere informatie

Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ.

Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Stop met piekeren Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de GGZ geven

Nadere informatie