Door werken en denken Jaarverslag Jaarverslag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Door werken en denken Jaarverslag 2009. Jaarverslag 2009 1"

Transcriptie

1 Door werken en denken Jaarverslag 2009 Jaarverslag

2 Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen streeft toegankelijkheid en transparantie na. De verslaglegging van onze organisatie vindt plaats in dit jaarverslag voor onze begunstigers en onze relaties. Daarnaast beschikken we over de financiële jaarrekening (waarin financiële verantwoording wordt afgelegd) en het sociaal jaarverslag. In beleidsdocumenten zijn visie, beleid en aanpak beschreven. Onze website bevat een schat aan informatie over ons werk. De jaarstukken zijn te bestellen of in te zien op deze website. Vastgesteld door de Directie op 1 april 2010, goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 26 mei Colofon Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen Postbus HA Arnhem (026) Teksten: Jeanine Perryck, Ton Roozen, Marjan Visscher Beeldredactie: Karlijn van Onzenoort, Jennie Burgers Eindredactie: Omomo, Den Haag Vormgeving: Pim Smit, Amsterdam Coördinatie: Ine Sanders Inhoud 5 Door werken en denken 7 GLGK bezint Ontwikkelingen Directiewisseling Aanpassingen in de organisatie Economische recessie Ensembledenken 11 GLGK ziet Beleid Onderzoek Automatisering 15 GLGK werkt Monumenten Collectie Plannen en ontwikkelingen ILGcontract Kwaliteit van de natuur Natuur en cultuurhistorie Ontsluiten 19 GLGK ontmoet Belangenbehartiging Evenementen Kennis en ervaring delen Maatschappelijk stages Media Europese natuur Toegankelijkheid Buitenlandse ontmoetingen Hoog bezoek 23 GLGK oogst Van beheer en behoud tot restauratie Ensemble behouden Collectie Uitbreiden Flora en fauna 25 GLGK bedankt Vrijwilligers Bezoekers Begunstigers Fondsen 27 Doelen en resultaten 31 Jaarverslag Raad van Toezicht 32 Beknopte jaarcijfers 39 Bestuurlijke organisatie 41 Bedrijfsrelaties 43 Vooruit in vertrouwen Fotoverantwoording op pagina 43 2 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

3 Door werken en denken Het verslagjaar 2009 viel samen met een periode van recessie, maar onze lopende projecten zijn gelukkig niet in gevaar gekomen. Er zijn tal van inrichtingsprojecten opgepakt en uitgevoerd, zoals de aanleg van bos bij de Regulieren en natuurontwikkeling in de Kieftskamp. De resultaten daarvan kunt u in het veld zien. Andere projecten, waarvoor in 2009 nog onvoldoende dekking was, zijn vanwege de onzekere economische en financiële omstandigheden wel naar de achtergrond geschoven. Een van de meest aansprekende resultaten waarover u in dit jaarverslag leest, was de oplevering van kasteel Waardenburg eind maart Ter gelegenheid van deze oplevering is het boek Kasteel Waardenburg, weerbaar en veelzijdig verschenen. Drie prachtige aankopen zorgden ervoor dat we onze bezittingen konden uitbreiden. Landgoed Biljoen, de scholtenboerderij Hijink en ruim 77 hectare bos en natuur van de Breukinkheide nabij Doetinchem. Een kostbaar bezit, waarvan wij u zo veel mogelijk zullen laten genieten. Ook genieten doet u van onze productenlijn Huys de Zyp. De verkoop van onder andere chutneys en kazen, waarmee we vorig jaar zijn begonnen, levert veel positieve reacties op. Het ILGcontract met de provincie ILG staat voor Investeringsbudget Landelijk Gebied bevindt zich in het derde jaar van uitvoering. In hoofdlijnen ligt de uitvoering op koers. Wel lopen we achter bij de aankoop van gronden en de voorbereiding van sommige grote projecten, zoals het herstel van tuin en park van Foto: Dies Goorman de landgoederen Neerijnen, Waardenburg en De Oorsprong. De plannen hiervoor oogsten waardering, maar worden op onderdelen soms enigszins kritisch ontvangen. Daar zullen we bij de uiteindelijke plannen voor uitvoering rekening mee houden. Hoe het Geldersch Landschap omgaat met bosbeheer en de uitvoering van beheersjacht, werd vastgelegd in twee notities. De belangrijkste bevindingen vindt u in dit jaarverslag. Voor mijzelf was 2009 een bijzonder jaar. Ik heb kennisgemaakt met onze organisatie, de medewerkers, onze relaties, de omwonenden van ons bezittingen en andere betrokkenen. Ook heb ik terreinen en gebouwen bezocht en het geweldige werk ervaren dat onze medewerkers, vrijwilligers en seizoenskrachten verrichten waardoor we van ons mooie Gelderland kunnen genieten. De bijdrage en steun van onze begunstigers is daarbij natuurlijk onmisbaar. Ons bedrijf is een prachtige organisatie om voor te werken. De mooie bezittingen dragen bij aan de kwaliteit van onze leefomgeving in Gelderland. Met trots bied ik u dan ook ons jaarverslag aan! Peter van den Tweel, directeur 4 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

4 GLGK bezint Als organisatie willen we geworteld zijn in de samenleving en onze statutaire en maatschappelijke doelstelling op een betrokken wijze inhoud geven. Bezinning op ontwikkelingen in de samenleving hoort daarbij. Deze bezinning heeft in 2009 vanzelfsprekend een impuls gekregen door de directiewisseling die ook heeft geleid tot enkele aanpassingen in de organisatie. De economische recessie is voor Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen niet zonder gevolgen gebleven. Tegelijkertijd zijn door het ensembledenken nieuwe perspectieven geschetst en nieuwe producten ontwikkeld die onze positie hebben versterkt. Hoe bezinnen we ons op ontwikkelingen in de samenleving? Ontwikkelingen Betrokken medewerkers in onze organisatie werken op veel fronten en met veel partijen samen om tientallen projecten op een verantwoorde wijze uit te voeren. In deze dynamische werkomgeving is tijd voor bezinning schaars. Toch is het goed om daar tijd voor te nemen. De wereld verandert. Hoe gaan we om met de gevolgen van de economische crisis en met de overheidsbezuinigingen die ook voor onze organisatie gevolgen kunnen hebben? Hoe spelen we in op de gevolgen van klimaatverandering? Hoe gaan we om met de discussie over de verdrogingbestrijding in Gelderland, waarbij de haalbaarheid en betaalbaarheid in een aantal gebieden ter discussie zijn komen te staan? Hoe gaan we om met de dit jaar door de provincie ingestelde aankoopstop, waardoor grote vertraging dreigt bij het realiseren van onze natuurdoelstellingen? Hoe gaan we om met nieuwe Nederlanders die vanuit hun culturele achtergrond op een eigen manier natuur en landschap beleven en waarderen? Maar ook: hoe gaan we om met een medewerker in wie het vertrouwen is geschaad door geconstateerde onregelmatigheden? Genoeg redenen om na een periode waarin ons ambitieniveau zeer hoog lag, nu enige terughoudendheid aan de dag te leggen. Deze terughoudendheid heeft ook doorgewerkt in de begroting die dit jaar is opgesteld voor Directiewisseling Op 19 maart 2009 hebben wij afscheid genomen van Janine Pijl. Ruim tien jaar heeft zij op inspirerende wijze leiding gegeven aan Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen (GLGK). In deze periode is veel tot stand is gebracht. Veel projecten zijn uitgevoerd of opgestart en er is in die periode een belangrijke meerjarenovereenkomst met de provincie Gelderland gesloten. Als waardering voor haar verdiensten kreeg Janine Pijl van het provinciaal bestuur de gouden erepenning van de provincie Gelderland. De penning werd uitgereikt door de Commissaris van de Koningin, de heer Clemens Cornielje. Bij het afscheid in het Huis der Provincie waren er lezingen van prof. dr. Joop Schaminée, prof. dr. Bas Haring en ir. Willem de Beaufort. Zij gaven ieder op hun eigen manier een visie op het beheer van het natuurlijke en culturele erfgoed. Een deel van de visie van Bas Haring is als column opgenomen in het zomernummer van 2009 van ons tijdschrift Mooi Gelderland. Al op 1 februari 2009 werd ir. Peter van den Tweel aangesteld als de nieuwe directeur van GLGK. Eerder was hij werkzaam bij Staatsbosbeheer, enkele jaren als regiohoofd Gelderland en vervolgens als directeur Regio Zuid. Voor hij naar huis Zypendaal kwam, was hij plaatsvervangend directeur van de Dienst Landelijk gebied van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Vanuit die functies is hij vertrouwd met het werkveld van de organisatie en kent hij Gelderland goed. Aanpassingen in de organisatie Om de organisatie nog efficiënter en slagvaardiger te laten werken en het management verder te stroomlijnen, zijn in de loop van 2009 organisatieaanpassingen uitgewerkt die begin 2010 hun beslag krijgen. Nieuw is de stafafdeling Bedrijfsvoering die verantwoordelijk is voor tal van ondersteunende werkzaamheden, zoals ICTbeheer, het secretariaat, het archief, de bibliotheek en de vastgoedadministratie. Daarnaast zijn de functies van controller en programmamanager nader gedefinieerd. De organisatie had begin 2009 een omvang van 111 fte. Dat is het totaal van de vaste en de project en flexibele formatie. Zes personen zijn uit dienst getreden. Zo hebben we afscheid genomen van Jan Teunissen, die jarenlang zijn stempel drukte op het beheer van de westelijke Veluwe en verantwoordelijk is geweest voor de uitvoering van een groot aantal projecten. Na een diensttijd van meer dan veertig jaar bij onze stichting, heeft hij gebruik gemaakt van de fpuregeling (VUT). Er zijn vijf nieuwe medewerkers aangetrokken. Begin 2010 zullen ook de vacatures voor een Regiomanager regio Achterhoek en OostVeluwe en een Hoofd Bedrijfsvoering worden ingevuld. Eind 2009 bedroeg de formatie 110 fte. Een van de beste graadmeters voor de betrokkenheid van onze medewerkers en voor het werkplezier en de sfeer in de organisatie is het ziekteverzuim. In 2009 was dat 2,65% (tegen 2,79% in 2008). Dit zijn lage cijfers die ver beneden het landelijke gemiddelde liggen van 4,3%. Efficiënt en slagvaardiger werken doen we ook in de interne overlegstructuren. Maandelijks worden in het managementteam de belangrijkste tactische en operationele besluiten genomen. Economische recessie In het afgelopen jaar hebben we ons nadrukkelijk bezig moeten houden met de gevolgen van de economische > 6 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

5 Organogram met formatieverdeling per 31 december 2009 fte = fulltime equivalent (eenheid voor de omvang van een functie) Adjunctdirecteur (1,0 fte) Directeur (1,0 fte) Directiesecretariaat (1,0 fte) Rentmeesterij (1,0 fte) Personeel & Organisatie (1,6 fte) Visie, Advies & Kwaliteit (10,2 fte) Bedrijfsbureau (7,6 fte) Communicatie (8,2 fte) Financiën, Administratie & Informatie (4,8 fte) Foto: Nicole Burgers Kasteel Rosendael is een fraai voorbeeld van het ensembledenken: het streven naar eenheid van huis en tuin. Foto: Eline Verwoerd De moeraswespenorchis, een zeldzame en wettelijk beschermde orchidee, werd in 2009 aangetroffen op Staverden. Regio Noord/WestVeluwe en Geldersche Vallei (18,0 fte) Regio Achterhoek en OostVeluwe (21,8 fte) Regio Rivierengebied en ZuidVeluwe (24,3 fte) Bouwkundige zaken (9,8 fte) recessie. Zo hebben wij te maken met een lichte daling van het aantal begunstigers en ook van het aantal fondsen waarop wij voor bepaalde projecten een beroep kunnen doen. Een defensieve strategie van beleggen en het voorzichtige economische herstel dat eind 2009 zichtbaar werd, hebben evenwel onze balanspositie versterkt. Toch blijven we voorzichtig met de inzet van middelen en zullen we projecten waarvoor onvoldoende eigen middelen beschikbaar zijn, aanhouden. Voorbereidende werkzaamheden en planuitwerking voor inrichtingsprojecten zijn evenwel het afgelopen jaar voortvarend opgepakt en bieden een goed perspectief voor een volle uitvoeringsagenda in Ensembledenken Het ensembledenken, de eenheid van huis en tuin, heeft de afgelopen jaren geleid tot een geïntegreerd beheer van het natuurlijke en culturele erfgoed. Het ensembledenken smaakt naar meer, letterlijk. Het ensembledenken heeft tot nieuwe producten geleid. De chutneys, stoofpotten van brandrode runderen en fruitchips die onder de merknaam Huys de Zyp via onze webwinkel in de markt zijn gezet, hebben hun weg naar onze begunstigers gevonden en zijn onze invulling van de Gelderse smaak. De PRwerking van deze producten is sterk en bovendien wordt hiermee de economische basis onder ons beheer versterkt. Door in ensembles te denken komen we tot innovatieve ideeën. Het concept om heidemaaisel te verwerken tot brandstofbriketten zorgde ervoor dat een kostenpost voor het beheer is omgezet in een economisch interessant product. Er zijn nog wel een paar productieproblemen op te lossen, zoals het bereiken van de vereiste droogtegraad van heide, maar het begin is gemaakt. Foto: Dies Goorman Op 19 maart 2009 ontving Janine Pijl bij haar afscheid als directeur de gouden erepenning van de provincie Gelderland. Foto: Jennie Burgers Onder de merknaam Huys de Zyp bieden we Gelderse genoegens aan. 8 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

6 GLGK ziet Onze schop gaat nooit zomaar de grond in. We vertalen statuten naar beleid en beleid naar beheer. Dat beleid moet zo nu en dan worden herzien. Zo is het afgelopen jaar onder andere het bosbeleid en het faunabeheer onder de loep genomen. Ook is er gekeken hoe we om moeten gaan met verdwenen monumenten of lege bouwplaatsen in ons bezit. Ook onderzoek hoort bij het maken van verantwoorde keuzes. In verschillende terreinen is ecohydrochemisch onderzoek uitgevoerd voor een verantwoorde inrichting, we hebben DNAonderzoek gedaan en fokadviezen opgesteld voor onze zeldzame huisdierrassen en we zijn gestart met een nieuwe Woodstockinventarisatie van het totale bosbezit. Om alle terrein en inventarisatiegegevens te verwerken en op te slaan, hebben we een gedegen automatiseringssysteem nodig. Afgelopen jaar zijn we bezig geweest met vernieuwing van dit systeem. Zeldzame keurslagen blijven door onderzoek behouden Beleid Hoewel het bosbeleid van onze stichting al weer enkele jaren geleden werd geactualiseerd, ontbrak een publieksversie over dit onderwerp. In 2009 verscheen deze publieksversie onder de titel Het bosbeheer van Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen. De tekst is geschreven door onze vorige directeur Janine Pijl. Naast traditionele zaken als natuur, landschap en recreatieve waarden, komen milieuaspecten van bos en de aanleg van bos aan de orde, waarvoor wij een ambitieuze doelstelling hebben. Het is dan ook niet toevallig dat deze publieksversie werd gepresenteerd tijdens de feestelijke bijeenkomst rond het planten van de laatste boom van een omvangrijk nieuw bos bij de Regulieren. Deze boom werd geplant door de heer W. Kooy, directeur van het Groenfonds en onze directeur Peter van den Tweel. Het Groenfonds levert een belangrijke financiële bijdrage aan bosaanlegprojecten in ruil voor de aan deze nieuwe bossen gekoppelde CO 2 rechten. Met de aanleg van nieuwe bossen wordt CO 2 opgeslagen en zo leveren wij een bijdrage aan het oplossen van het probleem van broeikasgassen. Bij deze gelegenheid werd ook het boek De aanleg van nieuwe bossen gepresenteerd. Dit boek is een gezamenlijke uitgave van Stichting Probos en GLGK. Ook het beleid voor ingebruikgeving van gebouwen is herzien en herijkt. Uitgangspunt blijft dat goede afspraken worden vastgelegd om de bijzondere betekenis van onze gebouwen te behouden. Op diverse terreinen van onze stichting zijn in het verleden oude gebouwen verdwenen of gesloopt. Met het herstel van parken en tuinen in de afgelopen jaren is de vraag actueel geworden of we de verdwenen bouwwerken weer een plaats moeten geven. De beleidsnotitie Lege bouwplaatsen gaat hierop in. De historische en landschappelijke waarden staan vanzelfsprekend voorop bij mogelijke overwegingen bij de keuze voor een verantwoorde inpassing. Zo ook bij onze boerenerven. Een eerste inventarisatie laat zien dat we in veel gevallen met eenvoudige middelen de karakteristieke structuur van boerenerven sterk kunnen verbeteren. Dit jaar verscheen de nota Het Geldersch Landschap en het beheer van in het wild levende diersoorten. In deze notitie faunabeheer staat dat wij een zo hoog mogelijke biodiversiteit van flora en fauna willen realiseren binnen de ruimte van wet en regelgeving en de daaraan verbonden beheer en beleidsplannen. In het bijzonder de door de provincie vastgestelde faunabeheerplannen. De jacht op onze terreinen doen we met gekwalificeerde eigen medewerkers en vrijwilligers. Onderzoek Onderzoek vormt een belangrijk instrument om het beleid te vertalen naar beheer of inrichtingsmaatregelen. Veel van onze terreinen hebben problemen met verdroging en de waterkwaliteit. De laatste jaren zijn er op een aantal terreinen diverse maatregelen genomen of voorbereid voor herstel van de (grond)watersystemen. Om over de gehele linie tot een verdere aanpak te komen van de problemen in de waterhuishouding, is een analyse gemaakt van ons totale terreinbezit. De kansrijke delen voor herstel en ontwikkeling van (grond) watergebonden natuurtypen zijn zo in beeld gebracht en er is een meerjarenactieplan opgesteld. Gericht ecohydrochemisch onderzoek kan precies aangeven waar kansen liggen om tot hoogwaardige natuurgebieden te komen. In 2009 werd een langjarig onderzoek op en rond het landgoed Staverden afgerond. Het onderzoek leverde concrete maatregelen op voor herstel en ontwikkeling van soortenrijke beekbegeleidende vegetaties. Een van de uitkomsten was dat vernatting van het gebied terughoudend en genuanceerd moet plaatsvinden. Een soortgelijk onderzoek op de Kieftskamp leidde in 2009 tot een grootschalig inrichtingsproject voor het herstel van schrale nattegraslandtypen en de aanleg van natte loofbossen. Onderzoek werd ook gedaan door studenten van de Hogeschool Arnhem en Hogeschool van Hall Larenstein. In samenwerking met onder andere Landgoed Tongeren en Waterschap Veluwe zijn onderzoeken uitgevoerd in de omgeving van Epe en Vaassen. Het betrof veelal landschaps en hydrologische analyses. In de tien rapporten deden de studenten creatieve voorstellen om onze terreinen in te richten en te ontwikkelen. We zullen deze voorstellen meenemen in de verdere ontwikkeling van deze terreinen. Ook zeldzame huisdieren zijn het afgelopen jaar onderwerp van onderzoek geweest. Twee studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden stelden een fokadvies op voor onze Witrikken en andere kleurslagen, die in 2008 zijn aangekocht. De vererving van de verschil > 10 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

7 Feestelijke bijeenkomst rond het planten van de laatste boom van een omvangrijk nieuw bos bij de Regulieren door de heer W. Kooy, directeur van het Groenfonds en onze directeur Peter van den Tweel. Foto: Gerard van Griensven Foto: Paulien Keijzer De vererving van de verschillende kleureigenschappen van de Witrik werd in samenwerking met de Stichting de Witrik helder in beeld gebracht. lende kleureigenschappen werd in samenwerking met de Stichting de Witrik eindelijk helder in beeld gebracht. Het lijkt nu mogelijk om alle eigenschappen van deze zeldzame kleurslagen te behouden. Een breder opgezet vervolgonderzoek naar deze kleurslagen werd gedaan in samenwerking met onder andere Stichting Zeldzame huisdierrassen. Een studente van de opleiding Applied Animal Science van de Wageningen Universiteit (WUR) deed onderzoek naar heidekoeien in Nederland en Denemarken. Ze vond in archieven van de universiteit en bij particulieren thuis veel onbekende, oude afbeeldingen van heidevee op de Veluwe en andere delen van Nederland. Aan de hand van deze afbeeldingen bracht ze de vroegere houderij van heiderunderen in beeld en maakte ze provinciale verschillen zichtbaar. Een combinatie van DNAgegevens van Nederlandse heidekoeien en Deense fokdata maakte het mogelijk om voor alle heidekoeien een stamboom te maken en gerichte fokadviezen te gegeven. We hebben in het afgelopen jaar ook opdracht gegeven voor een nieuwe Woodstockinventarisatie van ons bosbezit. De samenstelling en structuur, de hoeveelheid dood hout, de houtvoorraad en de bijgroei zullen in kaart worden gebracht. De gegevens komen in de loop van 2010 beschikbaar. steem). Er is een uitgebreide inventarisatie gemaakt van de functies en werkprocessen om ervoor te zorgen dat de nieuwe automatisering hierbij aansluit. We hebben keuzes gemaakt voor de te gebruiken softwarepakketten en er is een nieuwe ICTpartner gevonden (DLA) die het lopend systeembeheer voor ons gaat uitvoeren. Ook is er een begin gemaakt met het bouwen van een webportal die bestaande software samenbrengt en eindgebruikers alle informatie biedt die ze nodig hebben. Aan de hardwarekant hebben we geïnvesteerd in nieuwe werkplekken en snellere verbindingen, zoals glasvezel op Zypendaal, een straalverbinding op Doorwerth en ADSL op de werkschuren. In het verleden gebruikte iedere terreinbeherende organisatie in Nederland een eigen indeling om terreinen Automatisering In 2009 hebben we grote stappen gezet in ons nieuwe automatiseringsproject GEIS (Geldersch Informatie Syte beschrijven. Om deze beschrijvingen op één lijn te krijgen, is vorig jaar een landelijke index opgesteld. Deze NLRindex beschrijft natuurbeheertypen, landschapsbeheertypen en recreatietypen. Met de provincie Gelderland hebben we afgesproken dat wij deze landelijke index zullen toepassen. Onze eigen beheerkaarten zijn inmiddels omgezet naar de nieuwe indeling. Aan de ambitiekaarten voor onze terreinen, die onze langetermijndoelstellingen in beeld brengen, wordt nog gewerkt. Deze omvangrijke operatie wordt begin 2010 afgerond. Foto: Jan Zoer Voortuin van een boerenerf met een solitaire appelboom. Foto: Maurice de Graaf Op automatiseringsgebied is in 2009 onder andere geïnvesteerd in snellere verbindingen, zoals glasvezel op Zypendaal. 12 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

8 GLGK werkt Bezit beheren en behouden is ons dagelijkse werk. Het veelzijdige bezit vraagt om deskundigheid op veel terreinen. Van natuur en landschap tot kastelen en collectie. We inventariseren, onderzoeken, bestuderen en conserveren, allemaal om de kwaliteit van onze monumenten, onze collectie en onze natuurterreinen te verbeteren. Het kritisch beschouwen van het eigen bezit leidt tot plannen en ontwikkelingen. Daarnaast worden nieuwe projecten gestart. Dankzij het ILGcontract, de bijzondere overeenkomst voor investeringen in het landelijk gebied die wij met de provincie hebben, kunnen we natuur ontwikkelen, de landschappelijke kwaliteit van onze terreinen verbeteren en nieuwe terreinen verwerven en inrichten. Op onze landgoederen profiteren natuur en cultuurhistorie van deze afspraak. Het zorgvuldig bewaren van ons bijzondere bezit en het openstellen en ontsluiten is voor ons van het grootste belang. Onze kennis en praktijklocaties beschikbaar stellen voor derden Monumenten Voor de ongeveer tachtig rijksmonumenten is een inventarisatie gemaakt hoeveel onderhoud ze de komende vijf jaar nodig hebben. Regelmatig onderhoud voorkomt verder verval en grote restauraties. Vanuit het Besluit Rijkssubsidiering Instandhouding Monumenten (BRIM) ontvangen we voor onderhoud een bijdrage. Soms is restauratie nodig. De restauratie van boerderij Den Hagen op Staverden is voor een deel in eigen beheer uitgevoerd. Ook het poortgebouw en de parkmuren van kasteel Scherpenzeel zijn in 2009 gerestaureerd. Op huis Verwolde in Laren is de kelderverdieping gerestaureerd. Bezoekers krijgen nu een betere indruk hoe vroeger in de kelders werd gewerkt. In huis Verwolde is ook de conservering van het behangsel van de bijzondere Chinese Kamer in uitvoering. Van een bijdrage van de provincie Gelderland hebben we ook de toegang, de parkeerplaats en de wandelpaden in de tuin en het park van Verwolde kunnen opknappen. De restauratiewerkzaamheden aan het huis Schouwenburg in Elburg zijn in volle gang. De deskundigheid van onze organisatie wordt ook ingehuurd. Voor de Stichting Stevenskerk doen wij het bouwkundig onderhoud van de Stevenskerk in Nijmegen. Voor het bezit van de Stichting Oude Gelderse Kerken worden eveneens de onderhoudswerkzaamheden en restauraties voorbereid en begeleid. De restauratie van het orgel in de kerk in Etten loopt en het werk aan de H.AntoniusvanPaduakerk in het buurtschap Kranenburg bij Vorden wordt voorbereid. Met enkele Gelderse monumentenorganisaties, bedrijven, opleidingen en de provincie onderzoeken we of er behoefte is aan een opleidingsinstituut voor het restauratieambacht, een Gelders Restauratie Centrum. Onze organisatie zou een rol kunnen spelen bij het beschikbaar stellen van kennis en praktijklocaties. Collectie Onze stichting bezit ongeveer voorwerpen die behoren bij de landgoederen en kastelen of daarover informatie geven. De voorwerpen worden zo veel mogelijk in de oorspronkelijke context getoond. Een omvangrijke hertaxatie van de gehele collectie is voltooid. Alle voorwerpen zijn gecontroleerd, ook die zich in ons nieuwe depot bevinden. De depotruimte die wij van de gemeente huurden, werd vorig jaar plotseling opgeëist, waardoor wij genoodzaakt waren naar nieuwe depotruimte uit te kijken. Gedurende een periode van drie jaar worden bijna negenhonderd schilderijen uit onze collectie en uit de collectie van de Brantsen van de Zyp Stichting geconserveerd om verder verval tegen te gaan. Bij deze werkzaamheden moet duidelijk worden welke schilderijen aan restauratie toe zijn. Vanwege de verwerving van Biljoen zijn als eerste de portretten van bewoners van Biljoen uit de collectie Van Spaen ter hand genomen. Plannen en ontwikkelingen Na de restauratie van kasteel Waardenburg kwam er een herstelplan voor het landgoed Waardenburg en Neerijnen. Dit herstelplan is onderdeel van de ILGovereenkomst met de provincie. Het centrale deel van het landgoed heeft een parkachtig karakter met bos, boomgaarden en weilanden. Huis Neerijnen ligt aan de oostzijde, omringd door een gracht en een park. Voor een herstelplan was een grondige inventarisatie van alle aspecten van het landgoed nodig. Voor het ontwerp van het plan werd bureau SB4 uit Wageningen ingeschakeld. In juni 2009 presenteerde het bureau een voorlopig plan dat uitmondde in een definitieve versie. Uitvoering van het definitieve plan is afhankelijk van de beschikbare middelen. In 2006 heeft de gemeente Renkum landgoed De Oorsprong in erfpacht aan onze stichting overgedragen onder voorwaarde dat het landgoed wordt hersteld. Het landgoed is onderdeel van de landgoederenzone langs de westelijke Veluwezoom. Het heeft een bijzondere waterhuishouding, vijvers en beken en ook een oud, zonverwarmd zwembad. Dat geeft het terrein een bijzonder karakter, maar zorgt ook voor erosie van de veelbewandelde paden. Het herstelplan van ontwerpbureau Bleeker en Nauta ligt klaar. In 2008 is de Stichting Vrienden van Kastelen opgericht. In deze stichting is het landgoed Gnadenthal bij Kleef (Duitsland) ondergebracht. Er is in 2009 een eerste inventarisatie (quickscan) gemaakt van huis, tuin en park van het landgoed. ILGcontract In 2008 sloten wij een zevenjarig ILGcontract (Investe > 14 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

9 Foto: Koos Dansen Foto: Jennie Burgers Foto: Gerrit Pleijter Foto: Jennie Burgers In huis Verwolde is de conservering van het behangsel van de bijzondere Chinese Kamer in uitvoering. Schilderijen uit onze collectie en uit de collectie van de Brantsen van de Zyp Stichting worden geconserveerd om verder verval tegen te gaan. In het Kastanjedal in de Heerlijkheid Beek bij BeekUbbergen is de waterloop van de beek gerestaureerd. Gedekte tafel met zilveren bestek op kasteel Cannenburch. ringsbudget Landelijk Gebied) met de provincie Gelderland. Daarin zijn afspraken gemaakt over het beheer, de inrichting en aankoop van terreinen en dertig integrale projecten. Ook zijn daarin de financiering en onze eigen bijdrage vastgelegd. Het contract biedt ons de mogelijkheid de kwaliteit van het landelijk gebied te verbeteren. We kijken dan naar natuur, landschap, recreatie, landbouw en water. Van de zeshonderd hectare die door de provincie verworven moet worden, is eind 2009 tweehonderd hectare aan ons doorgeleverd. Van de duizend hectare die we willen inrichten, is ruim honderd hectare afgerond en tweehonderd hectare in uitvoering gebracht. Voor nog een driehonderd hectare worden plannen voorbereid. Er zijn echter ontwikkelingen die de uitvoering van het contract kunnen belemmeren. Zo heeft de provincie een aankoopstop afgekondigd en stagneren de regelingen die de aanpak van verdroging moeten stimuleren. Kwaliteit van de natuur Door verdroging verdwijnen bijzondere vegetatiegebieden. Natuurherstelprojecten moeten de verdroging tegengaan. In de omgeving van de Kieftskamp in Vorden zijn landbouwgronden opnieuw ingericht om ruimte te geven aan de Hissinkbeek. Op het Walfort in Aalten is een poel gegraven in de vorm van een eendenkooi, die er rond 1900 waarschijnlijk heeft gelegen. In het Kastanjedal in de Heerlijkheid Beek bij Beek Ubbergen is de waterloop van de beek gerestaureerd en zijn de paden hersteld. Aan plannen voor de omgeving van de Kabouterboom wordt nog gewerkt. Natuur en cultuurhistorie Op terreinen met hoge natuurwaarden en hoge cultuurhistorische waarden worden integrale projecten uitgevoerd. Zo is op de Cannenburch gewerkt aan een nieuwe integrale presentatie van het huis, de tuin en het park. Er werden niet alleen herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan beken, vijvers en paden, maar ook bomen geplant en duizenden bloembollen gepoot. Dankzij de strenge vorst (ijs!) konden drie nieuwe bruggen eenvoudig worden geplaatst. Met de laatste fase van het project is intussen een begin gemaakt. Dat is het herstel van de bouwhuizen, de voorgevel van het kasteel en de publiekspresentatie in het westelijk bouwhuis. Hier zal een bezoekerscentrum worden ingericht waar bezoekers informatie krijgen over de bijzondere natuur en cultuurhistorische waarden op het landgoed. We hebben Ontwerpbureau Tinker uit Utrecht gevraagd hiervoor een ontwerp te maken. In het kader van het ILGcontract is de omgeving van kasteel Ammersoyen aangepakt, waaronder de gracht en de paden. Het koetshuis is voor publieksgebruik aangepast en er is een plan ontwikkeld om bezoekersstromen beter te leiden. Voor mindervaliden zijn paden aangelegd op Mariëndaal bij Oosterbeek. Binnen de overeenkomst met de provincie valt ook de uitbreiding van heidekoeien op de Wekeromse heide en schapen op de Loenermark. Op de landgoederen Brakel en Neerijnen zijn hoogstamboomgaarden gerestaureerd en vernieuwd. Ontsluiten Een bijzonder project is Stappen in de Toekomst tussen Batenburg, Horssen en Bergharen. Omringd door enkele grotere natuurgebieden, zoals de eendenkooi van Batenburg, de Laagveldse Plas en de rivierduinen van Bergharen, liggen hier enkele kleine bos en natuurgebieden. In overleg met bewoners en bedrijven werkt onze stichting aan verbindingen tussen de terreinen, waardoor het landschap en de natuur meer armslag krijgen en de ecologische hoofdstructuur wordt versterkt. Tegelijkertijd werken we aan een grotere toegankelijkheid. In dit gebied van Maas en Waal ontsluiten we het Land van Heerlijkheden met een nieuw bezoekerscentrum in de Vlaamse Schuur in Leur. In dit bezoekerscentrum zullen streekproducten, informatie en routes verkrijgbaar zijn. Deze routes leiden naar het gebied rond het kasteel in Hernen, de Ruïne van Batenburg en de kerk van Leur die eigendom is van de Stichting Oude Gelderse Kerken. Voor deze kerk en zeven opengestelde kastelen van GLGK is een educatief programma voor basisscholen ontwikkeld. 16 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

10 GLGK ontmoet Onze organisatie zet zich enthousiast in voor het Gelderse natuurlijke en culturele erfgoed. Dat doen we onder meer via belangenbehartiging en de evenementen die we organiseren. Onze kennis en ervaring delen we graag met anderen. Nieuw dit jaar waren de maatschappelijke stages voor middelbare scholieren. Ook via de media dragen wij onze doelstellingen uit. Speciale aandacht kreeg onze zo bijzondere Europese natuur in het televisieprogramma Buitengewoon. De toegankelijkheid van onze terreinen staat hoog in het vaandel zodat bezoekers kunnen genieten van de prachtige Gelderse natuur die wij met veel zorg beheren. Soms zijn onze activiteiten grensoverschrijdend, blijkt uit buitenlandse ontmoetingen. Oog in oog met historische bewoners Evenementen Onze terreinen, huizen en kastelen lenen zich uitstekend voor evenementen en activiteiten. Ook dit jaar was er veel te beleven. Op kasteel Doorwerth vierde het Nederlands Jachtmuseum zijn zevende lustrum. Ter gelegenheid van dit jubileum, organiseerden we met het Nederlands Jachtmuseum en Museum Veluwezoom het jubileumprogramma Natuurlijk Wild. Een expositie bracht de geschiedenis van de vogelvangst in Nederland in beeld. In het kasteel kwamen bezoekers oog in oog te staan met historische bewoners die vertelden over lang vervlogen tijden. De Week van de Geschiedenis, dat als thema Oorlog en Vrede had, inspireerde ons om in huis Verwolde aandacht te besteden aan de Tweede Wereldoorlog. In een lezing en tentoonstelling kwamen bezoekers iets te weten over verzetshelden die een relatie hadden met Verwolde. Speciale aandacht was er ook voor het Haags Sanatorium dat gedurende de oorlogsjaren in huis Verwolde was gevestigd. De vereniging Keep Them Rolling, dat als doel heeft voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog rijdend te houden, zorgde ervoor dat huis Verwolde een dag lang het decor vormde van historische militaire voertuigen. Op 18 maart werd voor de 53 e keer de Nationale Boomfeestdag gevierd. Zo n 280 enthousiaste kinderen van verschillende basisscholen hebben in onze terreinen Vossenbroek bij Epe en de Regulieren bij Culemborg een groot aantal bomen geplant. In 2009 viel ook het besluit om de entreeprijzen van onze opengestelde kastelen en huizen en de wandelingen en excursies per 1 januari 2010 te verhogen. Deze waren sinds 2004 niet meer verhoogd. Kennis en ervaring delen Kennis en ervaring delen we graag. Zo bracht een delegatie van het Tsjechische Nationaal Park Podyji en Thayadal een bezoek aan onze Veluwse terreinen. De bezoekers maakten kennis met onze manier van bosbeheer en heidebeheer. Grote belangstelling hadden de Tsjechen voor de begrazing met heideschapen en heidekoeien en de productie van heidebriketten. Economische krachten dwingen de Europese boeren om mee te gaan in de wereldmarktproductie. Het gevolg is een grootschalig verlies van locale identiteit en biodiversiteit. Wij vinden samenwerking tussen agrariërs en natuurbeschermers essentieel om de oude landbouwlandschappen met de daaraan gekoppelde ecologische en cultuurhistorische waarden in stand te kunnen houden. Samen met het Rural European Platform, waarin diverse Europese en Nederlandse organisaties samenwerken, hebben we in april een workshop georganiseerd in Belfast. Het thema was Samenwerking tussen agrariërs en natuurbescherming in Europa. Er werden veel hoopgevende en inspirerende initiatieven gepresenteerd. 18 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

11 Belangenbehartiging Behoud en herstel van de biodiversiteit is een belangrijke doelstelling van onze stichting. Dat bereiken we via een gericht beheer en inrichting en aankoop van terreinen. Daarmee dragen we ook bij aan de realisatie van de ecologische hoofdstructuur. Dit is een landelijk netwerk van natuurterreinen dat het duurzaam voortbestaan van soorten moet waarborgen. Onze organisatie liet zich kritisch uit toen terreinen, zoals het Kastanjedal bij Beek en Riverstone bij Rheden, uit de ecologische hoofdstructuur werden gehaald. Samen met Staatsbosbeheer droegen wij alternatieve locaties aan voor het geplande bungalowpark op het Ennerveld, een locatie op de Veluwe waar de natuur kwetsbaar is. Onze stem klinkt ook door in de gebiedsprocessen die door de provincie en de waterschappen zijn gestart om de verdroging in natuurgebieden te bestrijden. Verdroging is een complex probleem. Wij streven naar een aanpak die rekening houdt met de bestaande natuur, bodemkwaliteitsaspecten en andere aanwezige waarden. Verdroging kreeg ruim aandacht toen leden van de Commissie Landelijk Gebied op ons verzoek een bezoek brachten aan onze terreinen Kallenbroek en Klein Bylaer bij Barneveld. Foto: Nicole Burgers Maatschappelijk stages Maatschappelijke stages zullen vanaf 2011 een verplicht onderdeel vormen in het voortgezet onderwijs. Samen met het IVN, Landschapsbeheer Nederland, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer zijn we met financiële steun van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een proefproject gestart met maatschappelijke stages in het groen. Binnen onze organisatie draaiden drie proefstages op landgoed Bonenburg, op een biologische boerderij in Lunteren en in de terreinen van BeekUbbergen. Scholieren dachten mee over methoden voor behoud en pr en werden betrokken bij de uitvoering van het dagelijks beheer. De proefprojecten waren een succes en krijgen een vervolg. Media Door de vele activiteiten die wij ontplooien, is onze organisatie vaak in het nieuws. In 2009 telden wij bijna tweeduizend persvermeldingen. Daarmee lukt het ons een groot publiek te bereiken. Vermeldenswaardig is de deelname aan het televisieprogramma BuitenGewoon van Omroep Gelderland. Dit jaar stond het programma in het teken van Natura 2000, de Europees beschermde natuurgebieden. Drie uitzendingen werden gewijd aan onze terreinen: Teeselinkven, De Dellen en Waardenburg/Neerijnen. Onze medewerkers namen de kijkers mee op stap en vertelden over de bijzondere flora en fauna en de cultuurhistorische waarden van de terreinen. Dat het programma een succes was, blijkt wel uit de kijkers die alleen al naar de eerste aflevering over het Teeselinkven hebben gekeken. Na de uitzendingen konden geïnteresseerden deelnemen aan speciale BuitenGewoonexcursies. Ter afsluiting van het staatsbezoek van de president van Chili, Michelle Bachelet, werd koninklijk geluncht op kasteel Doorwerth. Hierbij waren, naast koningin Beatrix en prinses Máxima, ook de Commissaris van de Koningin, de heer Cornielje en andere hooggeplaatste gasten aanwezig. Buitenlandse ontmoetingen GLGK is ook over de landsgrenzen actief. We hebben een vertegenwoordiger in het bestuur van de International Trust Organisation (INTO), een samenwerkingsverband van national trusts uit de hele wereld. Doel is op instellingsniveau samen te werken en kennis uit te wisselen ter bescherming van de natuur en cultuurhistorisch erfgoed wereldwijd. Een tastbaar resultaat is de financiële steun voor het werk van de Indonesian Heritage Trust na de aardbeving op WestSumatra. Een van onze medewerkers nam deel aan een door de INTO georganiseerd congres over het effect van klimaatverandering op de bezittingen en het werk van de national trustorganisaties. Dit congres resulteerde in het opstellen van de Dublin Declaration, een verklaring die tijdens de klimaattop in Kopenhagen is gepresenteerd. Een delegatie Russen van de TISBIuniversiteit uit Tatarstan bezocht de Cannenburch en Staverden. Zij nam kennis van hoe wij het maatschappelijk draagvlak voor cultureel erfgoed vergroten en hoe economische functies bijdragen aan het behoud van erfgoed op de lange termijn. Het bezoek vond plaats in het kader van een Matraproject van de Universiteit van Wageningen. Matraprojecten zijn door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde uitwisselingsprogramma s met landen in Midden en OostEuropa. Doel van dit project was bewustwording te creëren en aandacht te vragen voor de bescherming van cultureel, historisch en natuurlijk erfgoed als onderdeel van de sociale transformatie in Tartarstan. In juli mocht een van onze medewerkers in Tartarstan optreden als gastdocent. Europese natuur Voor het behoud van natuurlijk, landschappelijk en cultureel erfgoed, is een groot maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak nodig. Via deelname aan commissies, stuurgroepen en bestuurlijk overleg, zorgen wij dat ons erfgoed een plaats houdt in de belangenafweging. Er is veel gedaan voor de Natura 2000gebieden. Voor de Veluwe, de Rijntakken en het Teeselinkven en het Wooldse Veen in de Achterhoek heeft de provincie conceptbeheerplannen opgesteld. Hoewel de bescherming van bijzondere leefgebieden en soorten in deze plannen vooropstaat, vinden wij het belangrijk dat er in onze terreinen activiteiten kunnen blijven plaatsvinden. Bezoekers moeten kunnen blijven genieten van onze natuur. In 2009 werden in de Natura 2000gebieden drie bijzondere soorten aangetroffen: de kamsalamander (Teeselinkven), het vliegend hert (Veluwe) en de bever (Rievierengebied). In veel van onze terreinen, in het bijzonder de Natura 2000gebieden, vormt ammoniakdepositie neerslag van ammoniak in de bodem een groot probleem. In overlegstructuren zoeken wij samen met landbouw, gemeenten, provincie en andere organisaties naar realistische oplossingen voor deze problematiek. Op de Veluwe streven wij onder andere via het Hubertusberaad naar grote doorgaande open terreinen, waardoor heiden, graslanden en stuifzanden weer met elkaar worden verbonden. Dit voorstel is in het beheerplan Natura 2000 overgenomen en nader uitgewerkt. Toegankelijkheid In 2009 zijn wij een samenwerking aangegaan met openbaarvervoerbedrijf Synthus. Dit resulteerde in gezamenlijke acties. Zo is op landgoed Vorden een smswandeling uitgezet, waarbij bezoekers via sms een audiofragment horen wat er in het landschap te zien is. Ook is er een fietsarrangement ontwikkeld vanaf station Winterswijk en zijn twee Synthusbussen voorzien van de naam van onze stichting. Via de website van Synthus kunnen belangstellenden informatie over fietstochten en georganiseerde wandelingen door onze terreinen vinden. Om de bereikbaarheid van onze terreinen te verbeteren, hebben wij als onderdeel van het parkeerproject PVeluwe parkeerplaatsen gerealiseerd bij Warnsborn en het Wekeromse Zand. De locaties bieden naast parkeergelegenheid ook informatie over fiets en wandelroutes. Het project PVeluwe is onderdeel van het programma voor Veluwetransferia van de provincie Gelderland. Dit programma heeft als doel recreatie en toerisme op de Veluwe te bevorderen, maar de groei van het recreatieve autoverkeer in kwetsbare gebieden tegen te gaan. Door op geschikte locaties parkeervoorzieningen te realiseren, wordt de recreatiedruk gereguleerd en kunnen bezoekers meer genieten van al het moois dat onze natuurterreinen te bieden hebben. Foto: Eline Verwoerd 20 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

12 GLGK oogst Het doel van onze organisatie is allereerst het in goede staat houden van ons bezit. Het accent in onze werkzaamheden ligt op beheer en behoud, maar soms is restauratie onvermijdelijk. Een kroon op ons werk was het verwerven van Biljoen, waardoor een historisch ensemble behouden kan blijven. De kwaliteit van natuur en landschap verbetert door het uitbreiden van de leefruimte van flora en fauna. Onze oogst is de waardering van onze achterban en van bezoekers van onze kastelen en terreinen. Voor onze natuurbeheerders is aanwezigheid van bijzondere dieren en plantensoorten de kroon op het werk. De zeldzame grote weerschijnvlinder laat zich weer zien in de oostelijke Achterhoek Van beheer en behoud tot restauratie Bescheiden en grote projecten werden afgerond. Op de Dellen kon de gevelsteen uit de verdwenen Martha s Hoeve dankzij de Heerder Historische Vereniging worden teruggeplaatst op het Erf van Buys Ballot. Martha s Hoeve was het zomerverblijf van meteoroloog Buys Ballot. Het Zondagschooltje in Aalten is na conservering een bed & breakfastadres geworden. De omvangrijke restauratie van kasteel Waardenburg kon in maart worden afgesloten. Op de open dagen in juni was er veel belangstelling. Het project kreeg ook veel aandacht uit de wereld van de monumentenzorg vanwege de gedetailleerde aanpak en uitvoering. De geschiedenis en restauratie van het kasteel zijn beschreven in Kasteel Waardenburg, weerbaar en veelzijdig, dat in samenwerking met Waanders Uitgevers verscheen. De windmolen op het landgoed Waardenburg en Neerijnen werd door de gemeente Neerijnen tegen een symbolisch bedrag in erfpacht gegeven. Als industrieel monument met een bijzondere geschiedenis, ook vanwege de dijkverzwaring, vormt deze molen een belangrijk onderdeel van het landgoed. Een jonger industrieel monument, het voormalige elektriciteitsgebouw Het Stroomhuis in Neerijnen, is ook aan onze stichting overgedragen. Ensemble behouden De laatste eigenaar van Biljoen stemde in met de verkoop van het landgoed onder voorwaarde dat het tot 2016 als eenheid bij elkaar blijft, het huis particulier bewoond blijft en dat de toekomstige eigenaar een deugdelijk instandhoudingsplan kan overleggen. Ons plan en ons bod, dat we dankzij ondersteuning van de provincie konden doen, werden met instemming ontvangen. Op 15 januari kon onze directeur symbolisch de sleutel in ontvangst nemen. Het landgoed van 162 hectare omvat het kasteel met koetshuis op het voorterrein, een historisch park, een rentmeesterswoning, drie boerderijen en op de landerijen een kwekerij en volkstuinen. De verwerving van het landgoed Biljoen vroeg de aandacht van onze gehele organisatie. Er werd een inventarisatie gemaakt van huis, tuin, park en de landerijen die worden beheerd door de daarop gevestigde agrarische bedrijven. Biljoen grenst aan Velp en de betrokkenheid van de inwoners bij het landgoed bleek groot bij de tijdelijke openstelling. Dankzij de hulp van onze vrijwilligers hebben we in de zomer bezoekers ontvangen. In juni vond er de begunstigersexcursie plaats. Collectie Incidenteel konden vroegere objecten uit Biljoen worden terugverworven: kronen, kandelaars en vuurbokken. Het interieur van de stuczaal kan in de oorspronkelijke staat worden teruggebracht door de aankoop van de speciaal voor de zaal vervaardigde meubels, textiel en kaarsenkroon. Speurwerk zorgde dat ook linnengoed met het wapen van de familie Lüps terugkwam op Biljoen. De geschiedenis van de bewoners van de Cannenburch kan verder worden geïllustreerd met de aankoop van een kruik van aardewerk met de in reliëf uitgevoerde naam en wapenmedaillon van Elbert van Isendoorn, heer van de Cannenburch van 1634 tot Uitbreiden Verwerving van terreinen betekent het vergroten van het leefgebied van flora en fauna, zeker als we die op een verantwoorde wijze kunnen inrichten. Het aantal hectare in bezit en beheer nam eind 2009 toe tot hectare (tegenover hectare eind 2008). Een bijzondere verwerving was het prachtig gevarieerde en omvangrijke bos Breukinkheide bij Doetinchem, dat aan ons landgoed Hagen grenst. Ook kon terreinuitbreiding van ongeveer vijf hectare bij Klein Bylaer worden verworven. Bij het Wisselse Veen en de Smallertse Beek werd circa tien hectare verworven, die wordt ingericht als natuur. Dat geldt ook voor de uitbreiding van het Wekeromse Zand met ongeveer 2,5 hectare. Het scholtengoed Hijink in Winterswijk kwam in ons bezit dankzij de wens van de laatste eigenaar. Hijink vormde vroeger een geheel met Aarnink en De Haar, die al tot ons eigendom behoorden. Nu is er een aaneensluitend terrein ontstaan van meer dan 120 hectare met nieuwe mogelijkheden om het biotoop van akkervogels zoals de ortolaan te verbeteren. Flora en fauna De grutto broedde weer in de Hoenwaard, in het Wilbrinkbos werd het ondergedoken moerasscherm gesignaleerd en in het Pollense Veen de parnassia. In de oostelijke Achterhoek liet de voor Gelderland zeldzame grote weerschijnvlinder zich zien. De moeraswolfsklauw en de moerashertshooi werden op Verwolde aangetroffen. Op de Wittebrink kwamen nieuwe soorten voor, zoals de welriekende nachtorchis en het vetblad. Dergelijk nieuws komt meestal niet in de pers. Maar over mediaaandacht mogen we niet klagen. Meer dan het jaar ervoor werd er in de media aandacht besteed aan het werk van GLGK. Zo ook door de Museum Inspectie van Gelders Erfgoed, die de Cannenburch en huis Verwolde bezochten. Museum Inspectie Junior kende huis Verwolde een oorkonde met drie sterren toe! 22 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

13 GLGK bedankt Onze organisatie weet zich gesteund door een groot aantal vrijwilligers. Op veel plekken helpen zij mee met het verwezenlijken van onze doelstellingen. Zij zijn de ambassadeurs van onze stichting en zorgen er ook voor dat veel bezoekers kunnen genieten van onze kastelen, huizen en terreinen. Ook de steun van onze begunstigers is hard nodig om het cultureel en natuurlijk erfgoed in Gelderland te behouden. Dankzij legaten en bijdragen van fondsen lukte het ook dit jaar weer projecten uit te voeren en bijzondere terreinen te verwerven. De onschatbare waarde van schenkingen en nalatenschappen Vrijwilligers Onze vrijwilligers zijn goud waard! Zonder hen kunnen wij onze doelstellingen niet realiseren. Gelukkig konden we ook in 2009 weer rekenen op heel veel steun. In totaal hielpen 458 vaste vrijwilligers mee met het organiseren van evenementen, zoals (thema)wandelingen, voorstellingen, highteas, verhalenmiddagen, lampionnenoptochten, tentoonstellingen en lezingen. Diverse groepen werkten ook dit jaar weer mee aan de bestrijding van de Amerikaanse vogelkers in onze terreinen. Deze struik werd in de jaren twintig van de vorige eeuw geïntroduceerd als vulhout in bossen, maar bleek al snel uit te groeien tot een plaag. Op de Heerlijkheid Hernen lukte het een nieuwe vrijwilligersgroep samen te stellen voor het project Van Luchtkasteel tot Dassenburcht. Dit is een educatief programma voor het basisonderwijs waarin het verleden en vooral ook het hedendaagse leven op het landgoed aan bod komen. Onze vrijwilligers coördineren de schoolbezoeken, ontvangen de groepen en verzorgen de instructie voor de kinderen. Het winkeltje in huis Verwolde vierde zijn tienjarig bestaan. Dat jubileum was zonder het trouwe werk van de vrijwilligers nooit gehaald Aantal vrijwilligers * *voor opschoning bestand Bezoekers Op onze huizen en kastelen ontvingen wij in 2009 meer dan mensen, ruim meer dan in Daarnaast trokken het park van kasteel Rosendael en het tijdelijk opengestelde Biljoen bezoekers. Vooral het Open Monumentenweekend in september trok veel belangstellenden. Het thema was Op de kaart en er was speciale aandacht voor ontwerptekeningen, gravures, plattegronden, ansichtkaarten en manuscripten van de opengestelde monumenten. Ook tijdens de gratis Museumdag in oktober was de belangstelling overweldigend. Wij telden ruim bezoekers. In alle zeven huizen hebben we het maximale aantal mensen toegelaten en moesten we helaas velen teleurstellen, simpelweg omdat het vol zat. De gebouwen met hun nauwe gangetjes en vele trappen zijn niet berekend op grote aantallen bezoekers. Bovendien staat er in sommige huizen een waardevolle en kwetsbare collectie meubels en porselein. De zorg voor uw veiligheid en voor die van de collectie stond ook die dag voorop. Op de Loenermark werd voor de zevende keer de Lammetjesdag georganiseerd. Dit echte familieevenement trok naar schatting bezoekers. Kinderen konden naar hartenlust hutten bouwen, ponyritjes maken en dartelende lammetjes aaien. Voor de volwassenen waren er marktkraampjes met verschillende aan schapen gerelateerde producten. Populair bleken de bronstexcursies op de Loenermark en Staverden. Deze excursies, die onze opzichters en boswachters exclusief organiseren voor begunstigers, werden vrijwel direct volgeboekt. Ook de fietstochten, wandeltochten en excursies onder leiding van twee educatieve boswachters voorzagen in leuke en leerzame uitjes. In totaal meldden zich hiervoor deelnemers aan Aantal bezoekers van huizen en kastelen Begunstigers Het aantal begunstigers is in 2009 helaas teruggelopen van naar Hierbij speelt de recessie een rol, naast een veranderend donateursprofiel en de recente opschoning van ons donateursbestand. Wij vinden dit een zorgelijke ontwikkeling en hebben een nieuw plan gemaakt voor behoud en werving van begunstigers. We zijn gestart met een verdere professionalisering van de begunstigersadministratie. In 2010 zal de uitvoering van het wervingsplan verder gestalte krijgen. Tijdens de jaarlijkse begunstigersvergadering reikten wij voor de negentiende keer de Mooi Gelderlandprijs uit. Dit maal aan de Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken. Deze prijs is bedoeld voor een persoon of een groep van personen die zich verdienstelijk maakt voor de natuurbescherming of het cultuurbehoud in Gelderland. De activiteiten van de Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken richten zich op het behoud en de verbetering van de natuurhistorische, cultuurhistorische, ecologische, landschappelijke en recreatieve waarden van de Veluwse sprengen, beken en vennen en hun directe omgeving. In het voorjaar van 2009 lukte het ons het bijzondere scholtengoed Hijink te verwerven. Op het scholtengoed willen we de biodiversiteit vergroten door de akkers extensief te gaan beheren, houtwallen aan te leggen en de groei van kruidachtige vegetaties te bevorderen. In het lentenummer van ons tijdschrift Mooi Gelderland 24 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

14 Doelen in 2009: l uitgevoerd n loopt s (nog) niet uitgevoerd Voornemen en resultaat Beleid n Opstellen beleidsnotities heidebeheer en akker en graslandbeheer n Ontwikkeling fokbeleid zeldzame huisdieren l Opstellen publieksversie bosbeleid l Opstellen notitie lege bouwplaatsen Toelichting Notitie over het heidebeheer nog niet gestart DNAonderzoek van de zeldzame huisdieren is inmiddels uitgevoerd Hoe gaan we om met landgoeden en buitenplaatsen waar in het verleden bouwwerken verloren zijn gegaan In het voorjaar van 2009 konden we het bijzondere scholtengoed Hijink in Winterswijk verwerven. vroegen wij uw gift die de terugkeer van de ortolaan mogelijk moet maken. De ortolaan is een akkervogel die vroeger voorkwam in dit gebied. Wij ontvingen maar liefst ! Hiermee kan in 2010 een start worden gemaakt met werkzaamheden in het veld. Zo blijkt maar weer dat schenkingen en erfenissen van onschatbare waarde zijn en zelfs noodzakelijk om onze ambities te kunnen waarmaken. Zeker in een tijd waar het economisch minder gaat. Onze dank gaat dan ook nadrukkelijk uit naar iedereen die ons financieel heeft gesteund Aantal begunstigers * *voor opschoning bestand Fondsen Van drie grote fondsen, te weten de Nationale Postcode Loterij, het VSBfonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds, ontvingen we in 2009 respectievelijk Foto: Maurice de Graaf Een groep textielvrijwilligsters komt eens in de twee weken bij elkaar op kasteel Cannenburch om te zorgen voor de omvangrijke textielcollectie van het kasteel , en , waarvoor we hen zeer erkentelijk zijn. Het VSBfonds droeg bij aan de projecten Stappen in de Toekomst en Cannenburch Compleet, het Prins Bernhard Cultuurfonds o.a. aan de verwerving van Biljoen. Daarnaast namen we andere bijdragen met veel dank in ontvangst, onder andere van: Ars Donandi namens het A.Th. Vogler Fonds, een bedrag van voor de aankoop van Breukinkheide Bredius Stichting, een bedrag van voor een nader te specificeren project Dinamo Fonds, een bedrag van voor natuurherstel Lindese Laak en Haller Laak Ehze Fonds, een bedrag van voor het onderhoud van huis en park de Ehze Gewin Storm de Grave Fonds, een bedrag van voor aankoop van gronden H.W. van Bruggen Drabbe Fonds, een bedrag van voor Wijenburg Stichting Dr. Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds, een bedrag van voor boek over Waardenburg Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven, een bedrag van voor boek over Waardenburg Stichting Spieringfonds, een bedrag van voor aankoop van gronden Stichting Stimuleringsfonds voor Architectuur, een bedrag van voor het project Cultuurhistorie als inspiratiebron Stichting Van Ewijck van Oostbroek de Bilt Fonds, een bedrag van voor een nader te specificeren project Stichting Van Tarel Bruins Fonds, een bedrag van voor aankoop van gronden Stichting VDU Care, een bedrag van voor het steunfonds en nader te specificeren project Woningstichting De Vijf Gemeenten, een bedrag van voor projecten Bommelerwaard of directe omgeving Diverse giften en lijfrenteschenkingen, al dan niet met label: Foto: Koos Dansen Communicatie n Positionering GLGK n Vergroting zichtbaarheid GLGK l Realisatie boek restauratie Waardenburg l Plan werving en behoud begunstigers n Uitvoering acties werving en behoud begunstigers en nieuwe vormen van draagvlak l Communicatieplan ILG opstellen ism met provincie Gelderland Terreinen n Opstarten Woodstockinventarisatie bosbezit l Herstele beekloop en wandelpaden Heerlijkheid Beek l Bosuitbreiding met 100 hectare in oa Regulieren, Kortebroek en Tongerense Veen n Opstarten natuurgerichte boerderijen l Renovatie parkeerplaatsen Verwolde, Wekeromse Zand en Warnsborn n Faunaobservatieposten l Herstel boomgaarden Neerijnen en Brakel Parken, tuinen en erven n Start restauratie park Waardenburg en Neerijnen l Kennisoverdracht tav beheer moestuinen, hoogstamboomgaarden en boerenerven s Milieukeur voor onderhoud groen en verhardingen l Opstarten structureel hoveniersoverleg n Publieksgebruik en herstel tuin van klooster Hulsbergen Charibarometer 2009 wijst een toename m.b.t. bekendheid en waardering GLGK uit Eerste exemplaar aangeboden aan mevr. de Zeeuw, burgemeester van de gemeente Neerijnen Aanvang 2010 en doorloop in 2011 Op basis hiervan worden ook de projectborden gemaakt Betreft bepaling van de houtvoorraad en bijgroei en bosstructuur van onze bossen Voor een belangrijk deel gerealiseerd in kader van ILG, onderdeel inrichting Door Alterra wordt een verkenning uitgevoerd in het gebied van de Nijmolense Beek Gedeeltelijk gerealiseerd in kader van PVeluwe Een eerste inventarisatie van mogelijke locaties heeft plaatsgevonden Gerealiseerd in het kader van ILG, onderdeel inrichting Er is een begin gemaakt met de planuitwerking van het parkgebied tussen de kastelen Waardenburg en Neerijnen Interne notities opgesteld en toegelicht Kennisuitwisseling en het delen van praktische ervaringen staat hier centraal Uitvoering wellicht pas in Jaarverslag 2009 Jaarverslag

15 Doelen in 2009 (vervolg): l uitgevoerd n loopt s (nog) niet uitgevoerd Op de Loenermark werd voor de zevende keer de Lammetjesdag georganiseerd. Foto: Nicole Burgers Foto: Jennie Burgers De bronstexcursies op de Loenermark en Staverden waren dit jaar vrijwel direct volgeboekt. Foto: Jennie Burgers Foto: Rob van t zelfde Voornemen en resultaat Beleid l Onderhoud buitenzijde Scherpenzeel n Restauratie Schouwenburg s Vervangen werkschuur Wekerom n Begeleiding restauratie boerderij Hesselink tot woonzorg gemeenschap s Realisatie nieuwe schaapskooi Loenermark n Publieksvoorzieningen Ammersoyen l Verbouwing koetshuis Ammersoyen n Restauratie behangsel Chinese kamer s Aanbrengen UVwering l Opname Verwolde en Hernen in netwerk veiligheidszorg Onderzoek en monitoring l Continuering project Leerstoel Erfgoed van monument, tuin en landschap n Opstellen monitoringplannen terreinen n Uitbouwen netwerk inventarisatie vrijwilligers n Uitwisselen van gegevens met gegevensautoriteit Collectie n Monitoring Depotcollectie n Actualiseren museale presentaties op Ammersoyen en Cannenburch l Restauratie van wederom enkele schilderijen Interne organisatie en personeel l Evalueren resultaten producten Huys de Zyp n Vernieuwen automatiseringssysteem n Actualisering organisatiedocument Toelichting Poortgebouw en parkmuren zijn gerestaureerd Wordt nu door de huidige erfpachter ter hand genomen De schaapskooi dient ook onderdak te bieden aan onze heidekoeien Dankzij een schenking kunnen de ontwikkelde plannen worden uitgevoerd. Dankzij een toegezegde bijdrage van de provincie kan naast conservering ook de restauratie worden uitgevoerd Betreft onder andere calamiteitenplan ism brandweer Betreft leerstoel aan de Vrije Universiteit Amsterdam Hierover wordt ook landelijk overleg gevoerd met de gegevensautoriteit Toestand en betekenis van de depotcollectie wordt geïnventariseerd Plannen zijn in voorbereiding In het kader van het meerjarenconserveringsprogramma Interne evaluatiue uitgevoerd en besproken met Raad van Advies. In 2010 definitieve afstemming en conclusies Na postionering; 2e helft 2010 De omvangrijke restauratie van kasteel Waardenburg werd in maart afgesloten. Begin juni stond landgoed Biljoen centraal in de begunstigersexcursie. 28 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

16 Raad van Toezicht Jaarverslag Stichting het Geldersch Landschap, Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, Stichting Vrienden van Kastelen en Stichting Steunfonds Geldersch Landschap en Kasteelen Zoals alle jaren was ook 2009 weer een jaar waarin door onze stichtingen veel tot stand is gebracht. Dit geschiedde tegen de achtergrond van een economisch klimaat dat in toenemende mate verslechterde. Al vroeg in het jaar heeft de Raad van Toezicht samen met de directie een analyse gemaakt van de mogelijke gevolgen van de recessie voor het werk van onze organisatie. In de zomer is deze analyse herhaald en kwamen we tot de conclusie dat we rekening moeten houden met een neerwaartse bijstelling van de waarde van enige in de afgelopen jaren aangekochte objecten. Gelukkig is sindsdien de vermogenspositie van het Steunfonds door de waardestijging van aandelen en obligaties weer verstevigd. Ook ontvingen Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen substantiële bedragen uit twee nalatenschappen. De Raad van Toezicht is verheugd over het grote aantal begunstigers, particulieren en bedrijven, die naast hun jaarlijkse donatie, ter gelegenheid van bijzondere gebeurtenissen, met extra giften de werkzaamheden van onze stichtingen ondersteunen. Een vergelijkbare uiting van het grote draagvlak voor het werk van Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen onder de inwoners van onze mooie provincie, is de volstrekt belangenloze inzet van onze honderden vrijwilligers. Hier past een oprecht woord van grote dank. Naast het normale werk van een Raad van Toezicht, zoals het goedkeuren van jaarrekeningen en begrotingen, heeft de Raad van Toezicht drie belangrijke beleidsnotities goedgekeurd. Deze notities betreffen het beleid voor het beheer van in het wild levende diersoorten, de hoogte en samenstelling van het vermogen voor de komende jaren en de ingebruikgeving van aan de stichtingen toebehorende opstallen die werd aangepast aan nieuwe inzichten. Vanuit het besef dat de stichtingen belangrijke maatschappelijke doelstellingen nastreven, is in overleg met de Vermogens Beheer Commissie het beleggingsbeleid verder aangescherpt. Enerzijds de soort beleggingen nog minder in aandelen en anderzijds de aard van de beleggingen, in principe uitsluitend maatschappelijk aanvaardbare en duurzaam werkende ondernemingen. In 2010 zal in het bijzonder extra aandacht gegeven worden aan het werven en behouden van donateurs. Het is een uitdaging om, als gevolg van de economische crisis, het gedaalde aantal begunstigers weer boven de te krijgen Was ook het jaar waarin mevrouw Janine Pijl afscheid nam en de heer Peter van den Tweel als nieuwe directeur is begonnen. Voor haar uitmuntende prestaties mocht Janine Pijl de gouden legpenning van de provincie Gelderland ontvangen uit handen van de Commissaris van de Koningin. De Raad van Toezicht dankt alle medewerkers, alle vrijwilligers, de leden van de Vermogens Beheer Commissie, de leden van de Beheer Advies Commissie en de leden van de Raad van Advies voor hun onmisbare inspanningen. Van harte onderschrijft de Raad van Toezicht het motto voor 2010: Vooruit in vertrouwen. Namens de Raad van Toezicht Huub Doek, voorzitter Leden Raad van Toezicht drs. H.A. (Huub) Doek, wonende te Arnhem, fiscaaleconoom, lid Eerste Kamer der StatenGeneraal, oudgedeputeerde van de provincie Gelderland, oudwaarnemend burgemeester gemeente Groenlo/Lichtenvoorde mevrouw mr. M.T.H. (Marry) de Gaay Fortman, wonende te Putten, managing partner en advocaat met specialisatie milieurecht, (ruimtelijk) bestuursrecht, aanbestedingsrecht en vastgoedrecht bij Houthoff Buruma te Amsterdam, o.a. lid Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum in Amsterdam H.G.J. (Henk) Kamp, wonende te Bonaire, commissaris voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba, oudminister van Defensie en VROM, oudlid van de Tweede Kamer drs. E.H.J. (Edwin) Kok, wonende te Barneveld, vicepresident Capgemini Consulting te Utrecht, bioloog/bedrijfskundige mevrouw dr. ir. J.H.J. (Joanneke) Kruijsen, wonende te Nijmegen, oudtweedekamerlid PvdA (woordvoerder natuur & platteland), opgeleid als industrieel ontwerper in Delft, o.a. lid Raad van Toezicht De Vlinderstichting J.L. (Koos) Kruit AC BA, wonende te Heukelum, adviseur van kleine en middelgrote bedrijven in Afrika en Oost Europa, gepensioneerd financieel directeur bij Quest International Nederland B.V., fiscalist/econoom, o.a. voorzitter Vereniging tot Behoud van het Lingelandschap drs. J.M.M. (Hans) van der Ven, wonende te Arnhem, econoom, ouddirecteur Hoogovens, algemeen directeur Merweoord, lid Raad van Toezicht van het Van Gogh Museum in Amsterdam Edelherten in het maïs 30 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

17 Verkort jaarverslag Balans per 31 december 2009 (Alle bedragen in euro s) In het verkorte jaarverslag zijn de jaarcijfers gepresenteerd van de verslaggevende eenheid Stichting Het Geldersch Landschap gecombineerd, welke uit de volgende stichtingen bestaat: Stichting Het Geldersch Landschap, Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, Stichting Steunfonds Geldersch Landschap en Kasteelen en Stichting Vrienden van Kastelen. Als houder van het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is de volledige jaarrekening van de verslaggevende eenheid opgesteld overeenkomstig de herziene Richtlijn 650 Fondsenwervende Instelling. Indien u prijs stelt op de volledige jaarrekeningen van de afzonderlijke stichtingen, kunt u deze bestellen bij het secretariaat of via Op de begunstigersvergadering is gelegenheid tot het stellen van vragen of het maken van opmerkingen. Activa 31 dec 2009 Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen en overlopende activa Effecten Liquide middelen dec Accountantsverklaring De volledige jaarrekeningen zijn gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. De strekking van de afgegeven accountantsverklaring is als volgt: Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de verslaggevende eenheid Stichting Het Geldersch Landschap per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 Fondsenwervende Instellingen. Wij melden dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Arnhem, 26 april 2010 Deloitte Accountants B.V. Was getekend, drs. M. Knip RA 32 Jaarverslag 2009 Totaal activa Passiva 31 dec dec 2008 Reserves en fondsen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Fondsen Bestemmingsfondsen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden , Totaal passiva Toelichting opvallende balansposten ten opzichte van de begroting 2009 In het beleggingsstatuut is de beleggingsdoelstelling en het beleggingsbeleid opgenomen. Primaire doel is het waarborgen van de continuïteit van de stichtingen. Als secundaire doelstel ling is bepaald dat het vermogen in reële termen in stand gehouden dient te worden. Het vermogen en het rendement ervan kan voor de realisatie van de doelstelling van de stich tingen worden aangewend. Het beleggingsbeleid is uitgedrukt in het risicoprofiel: het risicoprofiel defensief geldt voor het deel van het vermogen dat langer dan vijf jaar beschikbaar is, en zeer defensief voor het deel van het vermogen dat tussen de één en vijf jaar beschikbaar is. Mede gezien de economische ontwikkelingen is de beleggingsportefeuille tegen het licht gehouden. Dit heeft geleid tot aanpassing in de portefeuille: duurzaamheid is verder aangescherpt; het vermogen van de stichting wordt alleen belegd in ondernemingen en instellingen waarvan de activiteiten voldoen aan geformuleerde duurzaamheidscriteria; rating vastrentende waarden bedraagt minimaal AA. De liquide middelen zijn ten opzichte van 2008 afgenomen. Eind 2008 heeft Het Geldersch Landschap een voorschot van de provincie Gelderland ontvangen ad 8.5 miljoen ten behoeve van de verwerving van landgoed Biljoen. Op 15 januari 2009 vond de overdracht plaats. Het bestem mingsfonds ten behoeve van ons eigen aandeel ad 2,5 miljoen is in het boekjaar geheel onttrokken. De aankoop subsidie van de provincie Gelderland ad 7,4 miljoen (opgenomen in de beginbalans onder de kortlopende schul den) is met de overdracht van het landgoed gerealiseerd. Het beleid inzake hoogte en samenstelling van het ver mogen is in het jaar 2009 geactualiseerd voor de periode Belangrijkste punten uit dit beleid: het weer standsvermogen bestaat uit de continuïteitsreserves en bestemmingsreserves, het minimaal vrij besteedbaar weer standsvermogen en is door het bestuur vastgesteld op minimaal 10 miljoen (circa 1,5 keer de jaarlijkse perso neelslasten van de organisatie) en maximaal 25 miljoen (beheer en onderhoud kan daarmee zonder enig ander inkomen gedurende circa 2,5 jaar gegarandeerd worden). Bestemmingsfondsen blijven bestaan, voor zover deze niet kunnen worden uitgeput, conform hun instellings bepaling en anders totdat deze zijn benut voor hun bestemming. Nieuwe bestemmingsfondsen zullen op dezelfde wijze worden behandeld. Jaarverslag

18 Staat van baten en lasten De opvallende zaken op een rij: Baten Baten uit eigen fondsenwerving Het aantal begunstigers over 2009 is afgenomen tot circa (ultimo boekjaar), veroorzaakt door opschoning van de database en opzeggingen wegens de recessie. Baten uit erfstellingen en legaten zijn onverwacht hoog door verkrijging van een aantal erfenissen. Eén grote erfstelling heeft een specifiek doel, namelijk de instand houding van kasteel Wijenburg en is opgenomen in het bestemmingsfonds van Bruggen Drabbe Fonds. Baten uit acties van derden Als beneficiënt deelt Het Geldersch Landschap mee in de opbrengst van de Nationale Postcode Loterij. Onder de overige acties zijn bijdragen opgenomen van Stichting van Tarel Bruins, Stichting Spieringfonds, Gewin Storm de Grave Fonds, Fonds de Ehze en van Ewijck Fonds. Subsidies van overheden Betreft met name het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) dat is verstrekt, onder provinciale verantwoordelijk heid, ten behoeve van subsidies voor regulier beheer, aankopen, inrichting van natuurterreinen en andere projecten. In het boekjaar is voor bijna 10 miljoen aan ILGaankoopsubsidie ontvangen, waaronder de verwerving van landgoed Biljoen. Baten uit beleggingen In het boekjaar is een ongerealiseerde koerswinst geboekt van ruim 1,1 miljoen. Het verlies van 2008 is hiermee grotendeels tenietgedaan. Baten uit bezitsbeheer De kastelen trokken in 2009 bijna bezoekers, een stijging van 9% ten opzichte van In 2008 waren incidenteel hoge houtopbrengsten. De houtprijzen zijn in het boekjaar lager. Daarnaast is substantieel minder hout gekapt. 34 Jaarverslag 2009 Staat van baten en lasten over 2009 Toelichting op de Staat van baten en lasten over 2009 (Alle bedragen in euro s) Werkelijk 2009 Begro0t 2009 Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Baten bezitsbeheer Overige baten Som der baten Baten Besteed aan de doelstelling Behoud en beheer bezittingen Voorlichting en educatie Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging overheidssubsidies Kosten van beleggingen Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som der lasten Resultaat Resultaatbestemming Toevoeging/onttrekking aan Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Werkelijk Werkelijk 2009 Begro0t 2009 Werkelijk 2008 Baten uit eigen fondsenwerving Begunstigers Giften en schenkingen Erfstellingen en legaten Resultaat verkopen artikelen Projectbijdragen Baten uit acties van derden Nationale Postcode Loterij Prins Bernhard Cultuurfonds VSBfonds Overige acties Subsidies van overheden Europese subsidies Rijkssubsidies Verwerving van natuurterreinen RACM Overige Provinciale subsidies Budgetsubsidie Geldersche Kasteelen ILG: instandhiuding en beheer ILG: integrale projecten ILG: inrichting natuur ILG: aankopen Afrondingsaankopen Overige provinciale subsidies Gemeentelijke subsidies Overige baten Opbrengsten uitgifte erfpacht Opbrengst verkoop melkquotum Verwerving van natuurterreinen Overige Behoud en beheer bezittingen Aankoopkosten natuurterreinen Lasten bezitsbeheer Projectkosten bezitsbeheer Overige kosten bezitsbeheer Lasten In de kostenverdeelstaat zijn alle kosten opgenomen toegespitst naar onze doelstellingen. Belangrijke verwervingen in 2010: landgoed Biljoen (kasteel, koetshuis, voormalige rentmeesterwoning, kwekerij, drie boerderijen en 162 ha), landgoed Breukinkheide (72,5 ha) en scholtengoed Hijink (vier woonhuizen en 40 ha grond). In 2009 zijn vele en bijzondere projecten uitgevoerd zoals projecten in het kader van Stappen in de Toekomst, vele inrichtingsprojecten, restauratie kasteel Waardenburg en Cannenburch Compleet. Het areaal natuurterrein, bossen en landgoederen, inclusief bijbehorende kastelen en gebouwen, is in 2009 met ruim 367 hectare uitgebreid, waarvan ca. 225 hectare in het kader van ons ILGcontract. Personeel Het gemiddeld aantal personeelsleden is gelijk gebleven: van 124,5 in 2008 naar 124,7 in 2009 (begroot 128,2). Er is een sociaal jaarverslag 2009 opgesteld. De leden van onze Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging. De directeur geniet een bezoldiging conform salarisschaal 12 volgens de salarisschaal van eigen arbeidsvoorwaardenpakket. Circa 500 vrijwilligers zetten zich in voor onze organisatie! Het ziekteverzuimpercentage bedraagt in ,65% (2008: 2,76%). Jaarverslag

19 Kostenverdeelstaat 2009 Doelstelling Werving baten Beheer en administratie Werkelijk 2009 Begroot 2009 Werkelijk 2008 Behoud en beheer Voorlichting Eigen fondsen Acties Subsidies Beleggingen bezittingen en educatie werving derden Aankoopkosten natuurterreinen Uitbesteed werk Materiaal en materieel Personeelskosten Vaste lasten (belasting en assurantie) Huisvestingskosten kastelen Overig Lasten bezitsbeheer Projectkosten bezitsbeheer Rente en kosten bank, leningen, rek.crt Huisvestingskosten kantoor Bijdrage de Landschappen Overige bijdragen externe organisaties Kantoorkosten Algemene kosten Overige lasten Kengetallen Kostenpercentage fondsenwerving Onderstaand is de verhouding van de kosten eigen fondsenwerving in relatie met de totale baten procentueel weergegeven Werkelijk Begroting Werkelijk Baten eigen fondsenwerving Kosten eigen fondsenwerving Kostenpercentage fondsenwerving 7,4% 15,7% 8,9% Kostenpercentage bestedingen aan de doelstelling Onderstaand is de verhouding van de totale kosten besteed aan de doelstelling in relatie met de totale baten procentueel weergegeven Bestedingen aan de doelstellingen Totale baten Kostenpercentage bestedingen 96,7% 90,3% 95,5% 36 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

20 Bestuurlijke organisatie Raad van Advies De Raad van Advies kwam in 2009 twee keer bijeen om de organisatie en de Raad van Toezicht van advies te dienen over actuele onderwerpen. In oktober maakten de leden een excursie naar kasteel Biljoen. Op enkele van onze landgoederen is het oorspronkelijke hoofdgebouw verdwenen of vervangen door een nieuw huis op een andere plek. In sommige gevallen ervaren bezoekers de plaats van een verdwenen gebouw als een gapend gat. Vooral in tuinen en parken, waar zichtlijnen nu doodlopen op een verdwenen gebouw. De Raad van Advies bezocht in juli een aantal lege bouwplaatsen en discussieerde hierover op kasteel Doorwerth naar aanleiding ook van een voordracht van prof.dr. A.L.L.M. Asselbergs. De aanwezigen oordeelden dat waar GLGK waarde hecht aan het landgoedensemble, het zinvol is te bekijken op welke landgoederen het ontbreken van een huis als een lacune wordt ervaren. Of vervolgens herbouw serieus overwogen moet worden, vereist toetsing aan een scala van criteria op het gebied van natuurwaarden, cultuurhistorie, archeologie, maar ook functie en gebruik. Het economische aspect en de financiële gevolgen spelen daarbij eveneens een rol. De uniciteit van elk landgoed vraagt om zorgvuldige afwegingen. In november werd na een excursie door het gebied van Stappen in de Toekomst, tussen Batenburg, Horssen en Bergharen, op kasteel Hernen een presentatie gegeven over de productenlijn Huys de Zyp. De voortgang van dit project zal in samenhang met de positionering van GLGK verder worden uitgewerkt. Vermogens Beheer Commissie GLGK ontvangt regelmatig legaten. Om het vermogen dat hiermee is opgebouwd verantwoord te beheren, is de Vermogens Beheer Commissie ingesteld. Het vermogen en rendement worden ingezet voor de doelstellingen van de stichtingen. De Vermogens Beheer Commissie adviseert de directie en Raad van Toezicht gevraagd en ongevraagd over het ontwikkelen en wijzigen van het beleid voor het beleggingsstatuut en de uitvoering van het vermogensbeheer. De commissie bestaat uit drie leden en is zodanig samengesteld dat zoveel mogelijk disciplines, die van belang zijn voor een verantwoord beheer van het vermogen, vertegenwoordigd zijn. In 2009 heeft intensief overleg plaatsgevonden over de totstandkoming van een portefeuille met een duurzaam karakter. Dat heeft, na goedkeuring door de Raad van Toezicht, geleid tot een doorvoering van een portefeuille die voldoet aan de duurzaamheidprincipes van Global Compact, een manifest voor maatschappelijk verantwoord ondernemen van de Verenigde Naties en andere criteria. Het beleggingsprofiel zal de komende jaren zeer defensief zijn. Beheer Advies Commissie De Beheer Advies Commissie is voor de organisatie het wetenschappelijk klankbord en geweten. De commissie geeft gevraagd en ongevraagd adviezen over beleidsvoornemens, grote projecten en restauraties, onderzoek en over de planning en evaluatie van het beheer. Tijdens de bijeenkomsten geven de commissieleden inzicht in de voor onze organisatie meest relevante ontwikkelingen op hun vakgebied. De Beheer Advies Commissie vormt daarmee een waardevolle schakel tussen actuele wetenschappelijke kennis en de praktijk van het beheer. De commissie heeft zich het afgelopen jaar onder andere gebogen over het beleid voor lege bouwplaatsen. De commissie bracht een bezoek aan Biljoen en heeft de eerste adviezen gegeven voor het beheer. Verder heeft de commissie zich gebogen over de publieksversie van ons bosbeleid, over onze bebossingplannen in de omgeving van Winterswijk en is er geadviseerd over het inzaaien van soorten na inrichtingsmaatregelen. Ten slotte bracht de commissie een bezoek aan landgoed Twickel waar uitleg werd gegeven over de pas gerestaureerde kasteeltuin. Ook heeft de commissie daar het natuurgericht boeren voor natuur bedrijf bezocht en kennis vergaard voor een door ons op te zetten vergelijkbaar bedrijf. De samenstelling van de commissie is gewijzigd. Mevrouw Oldenburger heeft aangegeven met haar werkzaamheden voor de commissie te willen stoppen. Tijdens de laatste vergadering van dit jaar hebben we afscheid genomen van dit zeer gewaardeerde commissielid. Verder heeft de heer Renes, gezien zijn drukke onderwijstaken, aangegeven ons meer op de achtergrond te willen adviseren. Dat resulteerde in twee vacatures aan het eind van Directie ir. P.A. van den Tweel, tevens bestuurslid landgoed Linschoten Leden Raad van Advies drs. H.A. Doek, voorzitter jhr. Ir. W.H.J. de Beaufort H.T.H. van den Berg drs. G.Th. Berkhout drs. M.C.M. Bongaerts Ir. J.C. Boxem dr. M.N.B.M. Driessen M.H.M. Gremmen mw. ing. A.E.H. van Helvoirt Looman ir. A.A.A. van der Linden dr. J.R. ter Molen drs. O.R. Mudde Prof. dr. P.H. Nienhuis Ir. G. Nijland drs. C. Nobbe ir. J.H. te Paske dr. J.G.W. Scheltinga Leden Beheer Advies Commissie prof. dr. K.V. Sykora, voorzitter drs. G.J. Baaijens dr. K.J. Canters mw. dr. C.L. van Groningen drs. S.W. Jager prof. dr. ir. G.M.J. Mohren mw. drs. K.E. Schaffers Bodenhausen dr. A.H.F. Stortelder Leden Vermogens Beheer Commissie H.C. Berends drs. A. Hogervorst J.A.F. van Osch Voor onze organisatiestructuur en uitgebreide informatie over de bestuurlijke structuur zie onze website: 38 Jaarverslag 2009 Jaarverslag

Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland. Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025

Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland. Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025 Samen zorgen voor de toekomst van mooi Gelderland Meerjarenvisie Geldersch Landschap & Kasteelen 2016-2025 650 gebouwen 35 kastelen, landhuizen, kasteelruïnes ruim 150 terreinen 24.000 museumstukken ruim

Nadere informatie

Wandelroutes op Hagen Lengte 5, 2,5 km en een rolstoelroute

Wandelroutes op Hagen Lengte 5, 2,5 km en een rolstoelroute Wandelroute door de natuur Hagen Wandelroutes op Hagen Lengte 5, 2,5 km en een rolstoelroute Op Hagen is het fantastisch wandelen. Bossen, lanen, akkers, weilanden, boerderijen, vennen en poelen wisselen

Nadere informatie

Middachten landgoed in bedrijf. www.middachten.nl

Middachten landgoed in bedrijf. www.middachten.nl Middachten landgoed in bedrijf Middachten cultureel erfgoed 2 Continuïteit al 800 jaar Middachten circa 1730 meer dan 800 jaar oud vererfd, nooit verkocht familiegeneraties verbonden aan Middachten (Van

Nadere informatie

Beleidsplan 2015 en volgende jaren

Beleidsplan 2015 en volgende jaren Beleidsplan 2015 en volgende jaren A. Inleiding De Stichting Vrienden van Brabantse Landgoederen is medio 2012 opgericht. Doelstelling van de stichting is het bij een groter publiek onder de aandacht brengen

Nadere informatie

Samenvatting Meerjarenvisie 2011-2015

Samenvatting Meerjarenvisie 2011-2015 Samenvatting Meerjarenvisie 2011-2015 Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen, mooi voor iedereen! Inleiding De afgelopen periode hebben we flink nagedacht over hoe Geldersch Landschap en Geldersche

Nadere informatie

Binden, bewaren, bezielen en betalen

Binden, bewaren, bezielen en betalen EGH/ZHL november 2013 Binden, bewaren, bezielen en betalen voor landschap en erfgoed in Zuid-Holland Zuid-Holland heeft veel te bieden qua natuur, landschap en erfgoed. Er zijn talrijke partijen die zich

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2014-2024 2 3 foto s: ruud maaskant, pwn, kenneth stamp, mark kras Vooraf Nationaal Park Zuid-Kennemerland behoort met zijn duinen en bossen tot de mooiste en waardevolste natuurgebieden van

Nadere informatie

Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013

Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Versie 20 mei 2013 Alleen het gesproken woord geldt 1 Dames en heren,

Nadere informatie

Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept

Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept a Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Colofon Deze samenvatting is een uitgave van de

Nadere informatie

Stichting De Tuin van Sjef. Jaarverslag 2018

Stichting De Tuin van Sjef. Jaarverslag 2018 Stichting De Tuin van Sjef Jaarverslag 2018 Juni 2019 Inleiding Op 20 december 2016 is Stichting De Tuin van Sjef eigenaar geworden van de gelijknamige tuin en het bijbehorende woonhuis aan de Boulevard

Nadere informatie

ACTUEEL BELEIDSPLAN September 2018 Stichting Beelaerts van Blokland Hagen

ACTUEEL BELEIDSPLAN September 2018 Stichting Beelaerts van Blokland Hagen ACTUEEL BELEIDSPLAN September 2018 Stichting Beelaerts van Blokland Hagen Beleidsplan Stichting Beelaerts van Blokland Hagen 1 1. Algemeen Het Kasteel De Kelder heeft een rijke historie, die waarschijnlijk

Nadere informatie

DE KNOPPEN GAAN OPEN!

DE KNOPPEN GAAN OPEN! DE KNOPPEN GAAN OPEN! Jaarplan 2016 Stichting Belmonte Arboretum Inleiding 2016 wordt een jaar van overgang, van een tuin zonder veel mogelijkheden naar een tuin met een verbouwd Koetshuis, een tuin waar

Nadere informatie

vzw Kempens Landschap

vzw Kempens Landschap vzw Kempens Landschap Een unieke en exemplarische landschapsvereniging vzw Kempens Landschap Een unieke en exemplarische landschapsvereniging In 1997 werd vzw Kempens Landschap opgericht om landschap en

Nadere informatie

CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN

CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN Onderzoek naar cultuurhistorische structuren, landschappen en panden Aansluitend op Belvedere- (Behoud door ontwikkeling) en het MoMo-beleid (Modernisering

Nadere informatie

Missie en visie Landschap Overijssel

Missie en visie Landschap Overijssel Missie en visie Landschap Overijssel Inhoudsopgave 1. Welkom 2. Onze missie 3. Onze visie 4. Onze kernwaarden, waardevol landschap 5. Onze kerncompetenties 6. Onze kerntaken 7. Onze afweging 8. Onze rollen

Nadere informatie

Goed beheerd, goed behouden.

Goed beheerd, goed behouden. Goed beheerd, goed behouden www.glk.nl Nota duurzame instandhouding van monumenten 2013 Oktober 2013 Vastgesteld door de directie op 25 november 2013 Goedgekeurd door de Raad van de Toezicht op 4 december

Nadere informatie

HEEL HET LANDSCHAP! Jaarbericht 2012 Stichting Landschapsbeheer Gelderland

HEEL HET LANDSCHAP! Jaarbericht 2012 Stichting Landschapsbeheer Gelderland HEEL HET LANDSCHAP! Jaarbericht 2012 DESKUNDIG INSPIREREND ONDERSTEUNEND DAADKRACHTIG ZORG VOOR ONS LANDSCHAP! is een ideële organisatie die zich inzet voor het cultuurlandschap; het landschap met heggen,

Nadere informatie

STARTPAKKET RURAAL ERFGOED

STARTPAKKET RURAAL ERFGOED STARTPAKKET RURAAL ERFGOED CHECKLIST Startpakket Ruraal Erfgoed komt tot stand onder auspiciën van Innovatieplatform Duurzame Meierij met een financiële bijdrage van Belvedere, EU (Leader+) en IDM. Projectontwikkeling:

Nadere informatie

Landgoed Jachtslot de Mookerheide

Landgoed Jachtslot de Mookerheide Landgoed Jachtslot de Mookerheide Ontwikkeling en herstel We leven in een prachtig land met unieke landschappen, rijk aan natuur en monumenten. Als grootste particuliere beschermer van dit erfgoed in Nederland

Nadere informatie

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT vzw Een onafhankelijke organisatie gedragen door vrijwilligers grootste natuurbeschermingsorganisate in Vlaanderen eind 2001 opgericht

Nadere informatie

Gemeente Den Haag. I. de doelstellingen van de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen te onderschrijven;

Gemeente Den Haag. I. de doelstellingen van de Stichting Atlantikwall Museum Scheveningen te onderschrijven; RIS160605_26-JAN-2009 Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO/2008.4238 RIS 160605 ATLANTIKWALLMUSEUM HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS, overwegende dat: - er in de Haagse samenleving veel belangstelling

Nadere informatie

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE 1 Uitkomsten van de Groot Wild enquête Dank u wel! In 2013 organiseerde Natuurmonumenten een landelijke ledenraadpleging over het beheer van wilde dieren zoals edelherten,

Nadere informatie

In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als

In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als Werkgroep Oldambt In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als een boek. De Dollard is daarbij een

Nadere informatie

Eindrapportage. Project Verbreding augustus 2008 juli 2012

Eindrapportage. Project Verbreding augustus 2008 juli 2012 Vereniging voor verbrede landbouw De Frisse Wind Eindrapportage Project Verbreding augustus 2008 juli 2012 POP/ILG projectnummer: 2008-41517-32609 Contact: Westfriesedijk 164 1767 CV Kolhorn info@defrissewind.nl

Nadere informatie

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Samenvatting van het beheerplan 2012-2017 een bijdrage aan het Europese programma Natura 2000 Het beheerplan is

Nadere informatie

STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN. Jaarverslag 2014 (publieksversie)

STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN. Jaarverslag 2014 (publieksversie) STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN Jaarverslag 2014 (publieksversie) Bestuursactiviteiten Het bestuur kwam bijeen te Middachten op 17 juni en 12 november 2014. Bij beide vergaderingen was de rentmeester van

Nadere informatie

Klooster Hulsbergen.

Klooster Hulsbergen. Welkom op Klooster Hulsbergen Wandelroute over Klooster Hulsbergen Lengte: 3,5 km 'In het spoor van de fraters' Het Kloosterpad brengt je door natuurgebied Klooster Hulsbergen. In 1407 vestigden zich hier

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Deltaplan voor het Landschap, Moerenburg-Heukelom-Koningshoeven

Nieuwsbrief. Deltaplan voor het Landschap, Moerenburg-Heukelom-Koningshoeven Moerenburg- Inhoud: Zichtbare resultaten Kavelruil Heukelom 6 Kavelruil belangrijk voor realisatie doelstellingen Toekomstige plannen Deelname aan de Nationale Natuurwerkdag Procesmanager Nellie Raedts

Nadere informatie

én omgeving Rondje Vallei en Heuvelrug AFSTAND: 30 kilometer TIJDSDUUR: 2 uur Ontdek Scherpenzeel en omgeving op de fiets

én omgeving Rondje Vallei en Heuvelrug AFSTAND: 30 kilometer TIJDSDUUR: 2 uur Ontdek Scherpenzeel en omgeving op de fiets én omgeving Rondje Vallei en Heuvelrug AFSTAND: 30 kilometer TIJDSDUUR: 2 uur 1 Ontdek Scherpenzeel en omgeving op de fiets Rondje Vallei en Heuvelrug De plattegrond van deze route kunt u vinden op blz

Nadere informatie

Versie 1 juni 2018 ANBI. Naam Stichting Kasteel Middachten RSIN

Versie 1 juni 2018 ANBI. Naam Stichting Kasteel Middachten RSIN Versie 1 juni 2018 ANBI Naam Stichting Kasteel Middachten RSIN 8047.09.257 Contactgegevens Landgoed Middachten 3 6994 JC De Steeg t. 0031 26 495 21 86 f. 0031 26 495 51 15 info@middachten.nl www.middachten.nl

Nadere informatie

Ontwerp Weelde in de Beuningse uiterwaarden 2015

Ontwerp Weelde in de Beuningse uiterwaarden 2015 Ontwerp Weelde in de Beuningse uiterwaarden 2015 Ontwerp Weelde in de Beuningse uiterwaarden 2015 Inleiding In dit boekje leest u in hoofdlijnen hoe het ontwerp van de Beuningse uiterwaarden er uit ziet.

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Vrienden van Sypesteyn. Datum 1 maart Stichting Vrienden van Sypesteyn. Auteur

Beleidsplan Stichting Vrienden van Sypesteyn. Datum 1 maart Stichting Vrienden van Sypesteyn. Auteur Beleidsplan 2018-2022 Stichting Vrienden van Sypesteyn Datum 1 maart 2018 1 Auteur Stichting Vrienden van Sypesteyn 1. Inleiding Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan 2018-2022 van de Stichting Vrienden

Nadere informatie

Stichting de Tuin van Sjef. Jaarverslag 2015

Stichting de Tuin van Sjef. Jaarverslag 2015 Stichting de Tuin van Sjef Jaarverslag 2015 Juni 2016 Inleiding In 2014 overleed Sjef van de Molen, de bedenker, realisator en naamgever van De Tuin van Sjef in het Gelderse Velp. Zijn tuin en het bijbehorende

Nadere informatie

Ruimte om te leven met water

Ruimte om te leven met water Ruimte om te leven met water Het huidige watersysteem is volgens de nieuwe In de toekomst wil het waterschap een zoveel Om de benodigde ruimte aan hectares te verwerven inzichten niet meer op orde. Aanpassingen

Nadere informatie

zorg voor ons landschap

zorg voor ons landschap Rosendael 2a 6891 DA Rozendaal www.landschapsbeheergelderland.nl zorg voor ons landschap Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG): Stichting met ideële doelstelling. Missie: Zorg voor een vitaal, beleefbaar

Nadere informatie

Toespraak 12 november 2016 Opening tentoonstelling De pottenbakkers van de Veluwe in Nederlands Tegelmuseum

Toespraak 12 november 2016 Opening tentoonstelling De pottenbakkers van de Veluwe in Nederlands Tegelmuseum 1 Toespraak 12 november 2016 Opening tentoonstelling De pottenbakkers van de Veluwe in Nederlands Tegelmuseum Dames en heren, Meneer Mackay, beste Eric, De Veluwe, een icoon van de Nederlandse natuur.

Nadere informatie

Nationaal Landschap deelgebied Zak van Zuid-Beveland. Voortgangsrapportage. (19 november 2008)

Nationaal Landschap deelgebied Zak van Zuid-Beveland. Voortgangsrapportage. (19 november 2008) Nationaal Landschap deelgebied Zak van Zuid-Beveland Voortgangsrapportage (19 november 2008) Weg- en bermbeplanting WS (groenstructuur) Indiener: Waterschap Zeeuwse Eilanden Investeringen: 104.672 SGB-bijdrage:

Nadere informatie

Drie aardkundige monumenten

Drie aardkundige monumenten 10 Drie aardkundige monumenten Aardkundige monumenten geven iets weer van de ontstaansgeschiedenis van ons landschap. Een geschiedenis die ons honderden, duizenden of zelfs miljoenen jaren terugvoert in

Nadere informatie

HEIDE ROZENDAALSE VELD EN ROZENDAALSE ZAND. Beleidsnota

HEIDE ROZENDAALSE VELD EN ROZENDAALSE ZAND. Beleidsnota HEIDE ROZENDAALSE VELD EN ROZENDAALSE ZAND 2005 Beleidsnota Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Doelen...3 3 Uitgewerkte randvoorwaarden op juridisch en beleidsinhoudelijk vlak...4 3.1 Europees beleid...4

Nadere informatie

Verslag periode 1 januari 2013 t/m 31 december 2013. Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen

Verslag periode 1 januari 2013 t/m 31 december 2013. Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen Verslag periode 1 januari 2013 t/m 31 december 2013 Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen Goedgekeurd bestuursvergadering: 14 november 2014 1 ALGEMENE INFORMATIE 3 Bestuursverslag INFORMATIE

Nadere informatie

Solarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel

Solarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel Solarpark Hengelo NL Greenlabel Solarpark Hengelo _ introductie Locatie: Partners: Zutphen IJssel Hengelo (GLD) Doetinchem Solarpark _ Nieuw? Combineren! NL Greenlabel Solarpark Het NL Greenlabel Solarpark

Nadere informatie

BELEIDSPLAN VAN DE STICHTING OUDHEIDKAMER TE ALBLASSERDAM 2013-2017

BELEIDSPLAN VAN DE STICHTING OUDHEIDKAMER TE ALBLASSERDAM 2013-2017 BELEIDSPLAN VAN DE STICHTING OUDHEIDKAMER TE ALBLASSERDAM 2013-2017 Inleiding. De doelstellingen van het beleidsplan 2008-2010 zijn nagenoeg volledig gerealiseerd. De volgende zaken zijn daarbij uitgevoerd:

Nadere informatie

Natte natuurparels: ook uw zorg? Brabantse waterschappen en Provincie Noord-Brabant pakken verdroging natte natuurparels aan.

Natte natuurparels: ook uw zorg? Brabantse waterschappen en Provincie Noord-Brabant pakken verdroging natte natuurparels aan. Natte natuurparels: ook uw zorg? Brabantse waterschappen en Provincie Noord-Brabant pakken verdroging natte natuurparels aan. Deze folder gaat over het herstellen van natte natuurparels in Noord-Brabant.

Nadere informatie

VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED. Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens

VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED. Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens VAN LANDGOED NAAR HET MALDENS GOED Naar een duurzame verbindingszone tussen natuur en mens KERNPUNTEN VAN ONS PLAN: 1. Ontwikkeling van natuur in de directe leefomgeving. 2. Het creëren van een verbindingszone

Nadere informatie

Nieuwe Hollandse Waterlinie

Nieuwe Hollandse Waterlinie Nota Ruimte budget 35 miljoen euro Planoppervlak 300 hectare Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Nieuwe Hollandse Waterlinie Stevige nieuwe ruggengraat voor de Linie De Nieuwe Hollandse

Nadere informatie

www.landschapsbeheergelderland.nl Twitter: @SLGelderland Startavond Klompenpad Beekbergen Stichting Landschapsbeheer Gelderland Programma Uitleg klompenpaden (wat, waarom, hoe) Ervaringen Gerard Nijhof

Nadere informatie

Was word tabel Natuurbeheerplan 2017 ontwerp Natuurbeheerplan tekstdeel

Was word tabel Natuurbeheerplan 2017 ontwerp Natuurbeheerplan tekstdeel Was word tabel Natuurbeheerplan 2017 ontwerp Natuurbeheerplan 2018 tekstdeel Algemeen: Overal waar 2017 stond is dit aangepast naar 2018 Natuurnetwerk Nederland is afgekort tot NNN. Specifiek per pagina:

Nadere informatie

Binden, bewaren, bezielen en betalen

Binden, bewaren, bezielen en betalen Binden, bewaren, bezielen en betalen voor landschap en erfgoed in Zuid-Holland Zuid-Holland heeft veel te bieden qua natuur, landschap en erfgoed. Er zijn talrijke partijen die zich daar voor inzetten:

Nadere informatie

Samen houden we het landschap in de gemeente Dalfsen mooi!

Samen houden we het landschap in de gemeente Dalfsen mooi! De Stichting Groene en lauwe Diensten Overijssel De stichting Groene en lauwe Diensten Overijssel is opgericht door Landschap Overijssel en Natuurlijk Platteland Oost (de koepelorganisatie van Agrarische

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Voor Zuid-Holland zijn deze beleidsdoelen vastgelegd in de Beleidsvisie Groen.

Voor Zuid-Holland zijn deze beleidsdoelen vastgelegd in de Beleidsvisie Groen. Was-Wordt tabel Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2019 (versie 17 jan18) Was Wordt tabel tekstuele wijzigingen Natuurbeheerplan Zuid-Holland 2019 Pagina Natuurbeheerplan 2018 Ontwerp Natuurbeheerplan 2019

Nadere informatie

Vrijwilligersbeleidsplan vs

Vrijwilligersbeleidsplan vs Vrijwilligers in het Park de Hoge Veluwe Een natuurlijke zaak! Vrijwilligersbeleidsplan vs.1.1-2018 Het Nationale Park De Hoge Veluwe en de samenwerking met De Vereniging van Vrienden van De Hoge Veluwe.

Nadere informatie

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 -

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 - Jaarverslag 217 IVN-Apeldoorn Jaarverslag 217 samenvatting - Pagina 1 - IVN Apeldoorn - Jaarverslag 217 - Samenvatting IVN-afdeling Apeldoorn wil bijdragen aan een duurzame samenleving door uitvoering

Nadere informatie

Jaarverslag van activiteiten 2014

Jaarverslag van activiteiten 2014 Inleiding. Voor 2014 kunnen we terugblikken op een geslaagd museumjaar. De opening na de winterstop begon goed met vele bezoekers in het voorjaar. De jaarlijkse wisselexpositie ondergebracht in het Tuta

Nadere informatie

Resultaten verantwoordingsonderzoek

Resultaten verantwoordingsonderzoek Resultaten verantwoordingsonderzoek 2014 hoofdstuk de Koning (I) 20 mei 2015 Dit document bevat alle resultaten van ons Verantwoordingsonderzoek 2014 bij zoals gepubliceerd op www.rekenkamer.nl/verantwoordingsonderzoek.

Nadere informatie

Het sprookje van. Wonen. op het mooiste plekje van. Uden

Het sprookje van. Wonen. op het mooiste plekje van. Uden Het sprookje van Wonen op het mooiste plekje van Uden park maashorst parkmaashorst.nl P ark M aashorst 1 Uden Noord, grenzend aan Maashorst, is het ideale gebied voor een bijzondere ontwikkeling. Op de

Nadere informatie

Wandelroutes over het Wekeromse Zand. Lengtes: 2,5 tot 7,5 km

Wandelroutes over het Wekeromse Zand. Lengtes: 2,5 tot 7,5 km Welkom op het Wekeromse Zand Wandelroutes over het Wekeromse Zand. Lengtes: 2,5 tot 7,5 km Het Wekeromse Zand is een van de laatste grote stuifzandgebieden van Nederland. Het landschap is zeer afwisselend

Nadere informatie

Twickel als landgoedbedrijf

Twickel als landgoedbedrijf Historisch perspectief Doelstelling en organisatie Landgoederenbezit Gebruik en beheer Financieel beheer Actuele thema's Historisch perspectief 1347 Herman van Twickelo koopt het huis Eysinc 1537 Erfdochter

Nadere informatie

B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe

B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe Ondergetekenden 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen, handelend als bestuursorgaan,

Nadere informatie

INLEIDING Toen de directie van het Nationaal Historisch Museum (NHM) in september 2008 werd benoemd kreeg zij de opdracht van de Raad van Toezicht zo snel mogelijk een besluit voor te bereiden ten aanzien

Nadere informatie

Schouwburg de Kampanje Den Helder

Schouwburg de Kampanje Den Helder Schouwburg de Kampanje Den Helder van Dongen Koschuch Architects and Planners Inzending Arie Keppler Prijs 016 SCHOUWBURG DE KAMPANJE DEN HELDER INTRODUCTIE EEN MARITIEM ENSEMBLE Schouwburg De Kampanje

Nadere informatie

2 BELEIDSKADER EN WETGEVING

2 BELEIDSKADER EN WETGEVING 2 BELEIDSKADER EN WETGEVING De kern van deze bewonersvisie is dat natuur de belangrijkste beleidsfunctie is van het gebied waarbij de gebiedswaarden rust, stilte en donkerte centraal moeten staan en dat

Nadere informatie

Natuur op Eerde uniek in Nederland

Natuur op Eerde uniek in Nederland Natuur op Eerde uniek in Nederland Eerde is méér dan mooi. Tijdens een wandeling met boswachter Jos Schouten van Natuurmonumenten wordt pas echt duidelijk hoe bijzonder de natuur op het historische landgoed

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W.nr. 09.0690, d.d. 23 juni 2009 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Voortgangsrapportage project Biodiversiteits-actieplan Lekker groen in en om Leiden BESLUITEN Behoudens advies van de commissie 1.

Nadere informatie

Gebiedsontwikkeling De Logt / Landgoed Rozephoeve Raadsvergadering Oirschot 24 januari Arend Dijkstra, rentmeester Landgoed Rozephoeve

Gebiedsontwikkeling De Logt / Landgoed Rozephoeve Raadsvergadering Oirschot 24 januari Arend Dijkstra, rentmeester Landgoed Rozephoeve Gebiedsontwikkeling De Logt / Landgoed Rozephoeve Raadsvergadering Oirschot 24 januari 2012 Arend Dijkstra, rentmeester Landgoed Rozephoeve Landgoed Rozephoeve Landgoed Rozephoeve Oppervlakte Landgoed

Nadere informatie

Welkom op Landgoed Waardenburg en Neerijnen

Welkom op Landgoed Waardenburg en Neerijnen Welkom op Landgoed Waardenburg en Neerijnen Wandelroute over landgoed Waardenburg en Neerijnen, lengte: 1,6 tot 3 km Zeer afwisselend gebied dat bestaat uit een binnendijks en een buitendijks deel met

Nadere informatie

Arnhem Bakenbergseweg

Arnhem Bakenbergseweg Arnhem Bakenbergseweg Landgoed Laag Erf Realisatie van LANDGOEDBEBOUWING Drie wooneenheden die opgaan in de natuur Elke wooneenheid heeft een ruime, zelfstandige kavel Zelfstandige binnenplaats voor optimale

Nadere informatie

Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km

Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km Welkom in Park Rosendael Wandelroute over park Rosendael Lengte: 3 km Park Rosendael is een van de oudste parken van ons land. Vijvers, watervallen en fonteinen zijn in de 17de eeuw in formele stijl aangelegd,

Nadere informatie

Nr. 18 Brief van de staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

Nr. 18 Brief van de staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie 31920 Vergunningverlening natuur- en milieuwetgeving Nr. 18 Brief van de staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Vrijwilligers in het Park de Hoge Veluwe. Een natuurlijke zaak! vrijwilligersbeleidsplan 2009-2015

Vrijwilligers in het Park de Hoge Veluwe. Een natuurlijke zaak! vrijwilligersbeleidsplan 2009-2015 Vrijwilligers in het Park de Hoge Veluwe Een natuurlijke zaak! vrijwilligersbeleidsplan 2009-2015 Het Nationale Park De Hoge Veluwe Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1. Aanleiding...3 1.2. De waarde van

Nadere informatie

6) Cultuur en erfgoed

6) Cultuur en erfgoed 6) Cultuur en erfgoed Wat willen we bereiken in deze coalitieperiode? In de begroting 2016 gaven wij aan dat de het ambities en doelen voor de provinciale kerntaak Cultuur en Erfgoed tot en met 2016 benoemd

Nadere informatie

IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief

IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief Nieuwsbrief IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van het Integraal Gebiedsprogramma (IGP) Laarakkerse Waterleiding. In deze brief vindt u informatie over een

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse

HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse HOOFDSTUK 2 Gebiedsanalyse 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk zijn achtereenvolgens de ruimtelijke structuur en de functionele structuur van het plangebied uiteengezet. De ruimtelijke structuur is beschreven

Nadere informatie

Interieur nieuwe depots Portugese Synagoge Amsterdam

Interieur nieuwe depots Portugese Synagoge Amsterdam Interieur nieuwe depots Portugese Synagoge Amsterdam KOSSMANN.DEJONG De Ruyterkade 107 1011 AB Amsterdam info@kossmanndejong.nl Bezoeker bekijkt het textieldepot met toramantels, torakronen en siertorens.

Nadere informatie

VERSLAG VAN EESTERENGESPREK #16 TUINEN VAN WEST BRENGT STAD EN LAND DICHTER BIJ ELKAAR

VERSLAG VAN EESTERENGESPREK #16 TUINEN VAN WEST BRENGT STAD EN LAND DICHTER BIJ ELKAAR VERSLAG VAN EESTERENGESPREK #16 TUINEN VAN WEST BRENGT STAD EN LAND DICHTER BIJ ELKAAR In 2012 stond het eerste drieluik Van Eesterengesprekken, met bijbehorende excursies, in het teken van openbaar groen,

Nadere informatie

Toekomstvisie: Fort Beneden Lent

Toekomstvisie: Fort Beneden Lent Toekomstvisie: Fort Beneden Lent 2016-2021 Stichting Fort Beneden Lent De aankomende veranderingen in het Hof van Holland zullen van grote invloed zijn op de toekomst van het Fort Beneden Lent. Wij vinden

Nadere informatie

Datum : 16 oktober 2007 Nummer PS : PS2007WMC03 Afdeling : ECV Commissie : WMC Registratienummer : 2007INT Portefeuillehouder : A.

Datum : 16 oktober 2007 Nummer PS : PS2007WMC03 Afdeling : ECV Commissie : WMC Registratienummer : 2007INT Portefeuillehouder : A. S T A T E N V O O R S T E L Datum : 16 oktober 2007 Nummer PS : PS2007WMC03 Afdeling : ECV Commissie : WMC Registratienummer : 2007INT201390 Portefeuillehouder : A. Raven Titel : Kadernotitie Erfgoedparels

Nadere informatie

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door

Nadere informatie

Wandelroute over landgoed Duno Lengte: 5 km

Wandelroute over landgoed Duno Lengte: 5 km Welkom op Landgoed Duno Wandelroute over landgoed Duno Lengte: 5 km De fantastische ligging op de stuwwal aan de Nederrijn, met spectaculaire uitzichten en spontaan ontspringende beken, maken de Duno in

Nadere informatie

Toelichting op projectresultaten. Op weg naar streekbeheer in het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa.

Toelichting op projectresultaten. Op weg naar streekbeheer in het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa. Presentatie 15 oktober Toelichting op projectresultaten Op weg naar streekbeheer in het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa Bert Dijkstra Aanleiding en uitgangspunten Het esdorpenlandschap/landschapsvisie

Nadere informatie

Landschapspark De Danenberg. Landschapsvisie De Danenberg Landschapspark De Danenberg

Landschapspark De Danenberg. Landschapsvisie De Danenberg Landschapspark De Danenberg Landschapsvisie De Danenberg presentatie dorpsraad Slijk-Ewijk 12-12-2017 V.o.f. De Brouwerij Partners: Inhoudsopgave Historie Gebied Het plan Beheer en onderhoud Boerderij De Danenberg Historie 2002:

Nadere informatie

De gereserveerde 15 miljoen euro voor Maastricht Culturele Hoofdstad wordt over de hele provincie ingezet voor culturele doeleinden.

De gereserveerde 15 miljoen euro voor Maastricht Culturele Hoofdstad wordt over de hele provincie ingezet voor culturele doeleinden. Limburg heeft een uniek en veelzijdig cultuuraanbod. Dit komt tot uitdrukking in een enorme verscheidenheid met talloze monumenten, cultureel erfgoed, musea, culturele organisaties, evenementen en een

Nadere informatie

Plan van aanpak Natuurvisie Gelderland

Plan van aanpak Natuurvisie Gelderland Bijlage bij Statenbrief Plan van aanpak Natuurvisie- zaaknummer 2016-012209 Plan van aanpak Natuurvisie Gelderland 1. Aanleiding In 2012 hebben Provinciale Staten de Beleidsuitwerking Natuur en Landschap

Nadere informatie

De rode draad. Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap. Film: Achterhoeks coulissenlandschap. Achterhoek weer mooi?

De rode draad. Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap. Film: Achterhoeks coulissenlandschap. Achterhoek weer mooi? Vragen: Ons kwetsbare Achterhoekse coulissenlandschap André Kaminski Stichting Achterhoek weer Mooi Film: Achterhoeks coulissenlandschap Wat is Achterhoeks coulissenlandschap? Hoe is het ontstaan? Welke

Nadere informatie

Nota van B&W. Kennisname Masterplan Nationaal Poldermuseum en uitstel realisatie. mr. A.Th.H. van Dijk E. Feij 11 januari 2011

Nota van B&W. Kennisname Masterplan Nationaal Poldermuseum en uitstel realisatie. mr. A.Th.H. van Dijk E. Feij 11 januari 2011 7 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Kennisname Masterplan Nationaal Poldermuseum en uitstel realisatie Portefeuillehouder Steller Collegevergadering mr. A.Th.H. van Dijk E. Feij 11 januari

Nadere informatie

Beleidsplan Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten

Beleidsplan Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten Beleidsplan Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten Pagina 1 van 9 Inhoud Inleiding... 4 Aanleiding... 4 Betrokkenen... 4 Geldigheidsduur... 4 Publicatie... 4 Organisatie... 4 Rechtspersoonlijkheid....

Nadere informatie

SAMENVATTING KWALITEITSHANDBOEK WERVEN AAN DE GRACHT

SAMENVATTING KWALITEITSHANDBOEK WERVEN AAN DE GRACHT Kwaliteit van de werven De grachten weerspiegelen de rijke historie van Utrecht en bieden een blik in het ontstaan van de stad. Samen met de Dom bepalen de grachten met de werven het beeld van de stad.

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT NR Doetinchem, 13 september 2017 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER Nota Cultuurhistorie Doetinchem 2017

Aan de raad AGENDAPUNT NR Doetinchem, 13 september 2017 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER Nota Cultuurhistorie Doetinchem 2017 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 8.4 ALDUS VASTGESTELD 21 SEPTEMBER 2017 Nota Cultuurhistorie Doetinchem 2017 Te besluiten om: 1. De nota Continuïteit in Karakter Cultuurhistorie Doetinchem vast te stellen.

Nadere informatie

Nieuwe landgoederen Nederland

Nieuwe landgoederen Nederland Ruimte en Milieu Nieuwe landgoederen Nederland Bouwen aan een groene omgeving 02 Wie aan een landgoed denkt, stelt zich een ruim, bosrijk terrein voor met daarop een stijlvol gebouw. Het natuurschoon voert

Nadere informatie

STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN. Jaarverslag 2015

STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN. Jaarverslag 2015 STICHTING KASTEEL MIDDACHTEN Jaarverslag 2015 Bestuursactiviteiten Het bestuur kwam bijeen te Middachten op 15 april en 14 oktober 2015. Bij beide vergaderingen was de rentmeester van Middachten, Ing.

Nadere informatie

Voorstel uitbreiding bij Dijkmagazijn

Voorstel uitbreiding bij Dijkmagazijn Voorstel uitbreiding bij Dijkmagazijn Doelen Stichting Lingewaard Natuurlijk. Wij hebben een drieledig doel: Fraaier landschap Meer natuurbeleving voor jong en oud Bescherming van bedreigde soorten. Onder

Nadere informatie

Inpassingsplan Zelhemseweg 37, Hummelo. Opdrachtgevers: De heer A.G. Weijers en Mevrouw M.F. Weijers-Robben Zelhemseweg DP Hummelo

Inpassingsplan Zelhemseweg 37, Hummelo. Opdrachtgevers: De heer A.G. Weijers en Mevrouw M.F. Weijers-Robben Zelhemseweg DP Hummelo Inpassingsplan Zelhemseweg 37, Hummelo Opdrachtgevers: De heer A.G. Weijers en Mevrouw M.F. Weijers-Robben Zelhemseweg 37 6999 DP Hummelo Opdrachtnemer: Agrarische Natuurvereniging t Onderholt G.J. de

Nadere informatie

Zeeland bouwt een. www.industrieelmuseumzeeland.nl

Zeeland bouwt een. www.industrieelmuseumzeeland.nl Zeeland bouwt een www.industrieelmuseumzeeland.nl Wat is het Industrieel Museum Zeeland? locatie Dat het museum in de kanaalzone en meer specifiek in de historische suikerloodsen aan de Westkade 114 in

Nadere informatie

Verslag periode 1 januari 2014 t/m 31 december 2014. Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen

Verslag periode 1 januari 2014 t/m 31 december 2014. Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen Verslag periode 1 januari 2014 t/m 31 december 2014 Stichting Vrienden Historische Buitenplaats Maarsbergen 1 Inhoud ALGEMENE INFORMATIE!... 3 Algemeen!... 3 Doelstelling!... 3 Juridische structuur!...

Nadere informatie

Inhoud. 1 Voorwoord 2 De doelstelling 3 Activiteiten 2013 4 Speerpunten / doelen 2014 5 Behaalde resultaten 2006-2012

Inhoud. 1 Voorwoord 2 De doelstelling 3 Activiteiten 2013 4 Speerpunten / doelen 2014 5 Behaalde resultaten 2006-2012 Jaarverslag 2013 Inhoud 1 Voorwoord 2 De doelstelling 3 Activiteiten 2013 4 Speerpunten / doelen 2014 5 Behaalde resultaten 2006-2012 1 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van Stichting Erfgoed Kaatsheuvel

Nadere informatie

GESPREKSNOTITIE OVER VERSTERKING VAN HET SALLANDSE LANDSCHAP DOOR AANLEG, HERSTEL EN BEHEER VAN LANDSCHAPSELEMENTEN. in de periode

GESPREKSNOTITIE OVER VERSTERKING VAN HET SALLANDSE LANDSCHAP DOOR AANLEG, HERSTEL EN BEHEER VAN LANDSCHAPSELEMENTEN. in de periode GESPREKSNOTITIE OVER VERSTERKING VAN HET SALLANDSE LANDSCHAP DOOR AANLEG, HERSTEL EN BEHEER VAN LANDSCHAPSELEMENTEN in de periode 2014-2015 (versie 3 mei 2014) situatie per 31-12-2013 SAMEN STERKER Werkgroep

Nadere informatie

Landschapsonderzoek in het Kromme Rijngebied

Landschapsonderzoek in het Kromme Rijngebied Landschapsonderzoek in het Kromme Rijngebied Onderzoeksgroep Milieugeografie, Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) Dr. Emma van der Zanden, Franziska Komossa, MSc KENNISMAKING VU LANDSCHAPSONDERZOEK

Nadere informatie

Mei 2016. Erf & landschap. Wat zijn uw mogelijkheden?

Mei 2016. Erf & landschap. Wat zijn uw mogelijkheden? Mei 2016 Erf & landschap Wat zijn uw mogelijkheden? Erf & landschap Wat zijn uw mogelijkheden? Peel en Maas is een mooie en uitgestrekte plattelandsgemeente met veel ruimte voor groen. We streven naar

Nadere informatie

Raad van Advies D. Baron van Asbeck Dhr. N.W. Conijn (tevens conservator van Middachten) D. van Krugten A. O.F. graaf Solms zu Sonnewalde

Raad van Advies D. Baron van Asbeck Dhr. N.W. Conijn (tevens conservator van Middachten) D. van Krugten A. O.F. graaf Solms zu Sonnewalde Versie 1 juli 2016 ANBI Naam Stichting Kasteel Middachten RSIN 80470927 Contactgegevens Landgoed Middachten 3 6994 JC De Steeg t. 0031 26 495 21 86 f. 0031 26 495 51 15 info@middachten.nl www.middachten.nl

Nadere informatie