Rutte III: Wet DBA verdwijnt Opt out, webmodule en opdrachtgeversverklaring

Transcriptie

1 Whitepaper Rutte III: Wet DBA verdwijnt Opt out, webmodule en opdrachtgeversverklaring In het regeerakkoord van kabinet Rutte III is aangekondigd dat de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) wordt vervangen. In plaats daarvan moet een gedifferentieerd stelsel komen, waarbij verschillende type zelfstandigen hun eigen aanpak krijgen. HeadFirst geeft inzicht in de huidige plannen, waarbij moet worden aangetekend dat deze op een aantal essentiële punten nog definitief vorm moeten krijgen en nog politieke goedkeuring moet krijgen. In dit whitepaper - De nieuwe wet uitgelegd - De drie factoren nader toegelicht - De drie uitkomsten nader toegelicht - Hoe nu verder? 1

2 Het is belangrijk dat zzp ers om de juiste redenen kiezen voor het zzp-schap en er niet eigenlijk sprake is van een arbeidsrelatie. De Wet DBA heeft voor die laatste vraag geen helderheid geschapen, maar juist onrust gebracht waardoor te veel echte zelfstandig ondernemers zijn geraakt. - passage regeerakkoord 1. De nieuwe wet uitgelegd Het uitgangspunt van de nieuwe wet, die tot op heden geen concrete naam heeft gekregen, is volgens het regeerakkoord als volgt: De nieuwe wet moet enerzijds (de inhuurder van) echte zelfstandigen zekerheid bieden dat er geen sprake is van een dienstbetrekking en anderzijds schijnzelfstandigheid (vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt) voorkomen. Binnen de nieuwe wet wordt op basis van drie factoren bepaald tot welke categorie de arbeidsrelatie behoort: 1. Uurtarief 2. Opdrachtduur 3. Aard van de werkzaamheden (reguliere of niet-reguliere bedrijfsactiviteiten) Een samenhang van deze drie factoren kan leiden tot drie uitkomsten: 1. Er is sprake van een dienstbetrekking; 2. De zelfstandige en de opdrachtgever kiezen voor een opt out voor de loonbelasting en werknemersverzekeringen, waarmee de zelfstandige buiten een dienstbetrekking werkt; 3. Er is niet direct duidelijk of sprake is van werkzaamheden binnen of buiten een dienstbetrekking. De opdrachtgever kan alsnog duidelijkheid en zekerheid verkrijgen door het aanvragen van een opdrachtgeversverklaring via een webmodule. De drie factoren en de daarbij behorende uitkomsten hebben we visueel gemaakt in twee figuren. Figuur 1: Uitkomsten bij uitvoering van reguliere bedrijfsactiviteiten Figuur 2: Uitkomsten bij uitvoering van niet-reguliere bedrijfsactiviteiten 2

3 2. De drie factoren nader toegelicht Binnen de nieuwe wet wordt op basis van drie factoren bepaald tot welke categorie de arbeidsrelatie behoort. Hieronder worden ze nader toegelicht. 1. Uurtarief Op basis van het uurtarief ontstaan drie groepen, zoals te zien is in Figuur 1 en 2. De ondergrens, het lage tarief van 15,- tot 18,-, is corresponderend met loonkosten tot 125% van het wettelijk minimumloon of met de laagste loonschalen in cao s. Waar de grens van 75,- op is gebaseerd is, wordt in het regeerakkoord niet genoemd. 2. Opdrachtduur De opdrachtduur speelt een rol in twee situaties: Een opdracht mag maximaal drie maanden duren als een zelfstandige niet-reguliere bedrijfsactiviteiten uitvoert voor zijn opdrachtgever en hiervoor minder dan 15,- tot 18,- per uur rekent. Een opdracht mag maximaal twaalf maanden duren als een zp er reguliere bedrijfsactiviteiten uitvoert en hiervoor meer dan 75,- per uur overeenkomt. Er wordt in het regeerakkoord niet gesproken over een maximale duur van de opt out-periode bij een zp er die niet-reguliere werkzaamheden verricht en een uurtarief heeft boven 75,-. Hieruit zouden we kunnen concluderen dat hier geen maximale termijn voor gaat gelden, maar deze conclusie behoeft zonder meer een slag om de arm. 3. Aard van de werkzaamheden (reguliere of niet-reguliere bedrijfsactiviteiten) De aard van de werkzaamheden is de moeilijkst te beoordelen factor. Waar ligt de scheidslijn tussen reguliere en niet-reguliere bedrijfsactiviteiten? In het adviesrapport van de Commissie Boot, waarvan we zouden kunnen zeggen dat het als basis heeft gediend voor de nieuwe wetgeving, wordt hierover het volgende gezegd: Gaat het om een functie die door werknemers (in vaste dienst) wordt vervuld en waarbij eigenlijk alleen een tekort is aan menskracht: dat is een indicatie voor een dienstbetrekking. Dit geldt in het algemeen voor werkzaamheden die behoren tot de core business van het bedrijf met de in de regel bijbehorende organisatorische inbedding. Als het gaat om specialistische werkzaamheden of werkzaamheden die zelfstandig plegen te worden uitgeoefend, vormt dat de indicatie van de afwezigheid van een dienstbetrekking. 3

4 Zzp ers hebben een belangrijke positie op de arbeidsmarkt. Ter illustratie geven we hier vijf voorbeelden van inhuursituaties in de markt met daarbij de vermoedelijke beoordeling wat betreft reguliere of niet-reguliere bedrijfsactiviteit: - passage regeerakkoord Een juridisch adviseur die bij piekdrukte ingehuurd wordt door een advocatenkantoor voor het meewerken in de praktijk Het betreft de core business van het advocatenkantoor. De functie wordt ook vervuld door werknemers in vaste dienst. Dit wordt met grote waarschijnlijkheid beoordeeld als reguliere bedrijfsactiviteit. Een HR business partner wordt op interim basis ingehuurd door een financiële instelling om de werkzaamheden over te nemen van een vaste collega, die met zwangerschapsverlof gaat. Het is de vraag of HR behoort tot de core business van een financiële instelling, maar er is in dit voorbeeld wel sprake van organisatorische inbedding van de functie. Daarnaast wordt de HR business partner ingehuurd vanwege een tekort aan menskracht voor een functie die ook wordt vervuld door werknemers in vaste dienst. Dit wordt waarschijnlijk beoordeeld als reguliere bedrijfsactiviteit. Een integratiemanager wordt ingehuurd door een telecomorganisatie voor het leiden van een fusietraject, waarbij het succesvol afronden van de fusie het einde van het project betekent. De zelfstandige wordt niet ingehuurd voor de core business van het bedrijf. Er is geen andere manager binnen de organisatie belegd met deze taak. Dit wordt met grote waarschijnlijkheid beoordeeld als niet-reguliere bedrijfsactiviteit. Een webdeveloper wordt door een hotelketen op basis van een uurtarief ingehuurd om een nieuwe website te ontwerpen en te bouwen. Hij voert deze opdracht zelfstandig uit, hij is verantwoordelijk voor het resultaat en er is geen werknemer in dienst bij de hotelketen die dezelfde werkzaamheden uitvoert. De zelfstandige wordt niet ingehuurd voor de core business van de hotelketen. Er lijkt geen organisatorische inbedding. Het gaat om specialistische werkzaamheden, die zelfstandig worden uitgeoefend. Dit wordt met grote waarschijnlijkheid beoordeeld als niet-reguliere bedrijfsactiviteit. Een softwareontwikkelaar die ingehuurd wordt door een transportorganisatie voor het ontwikkelen van een planning-app voor vrachtwagenchauffeurs. Binnen de organisatie zijn naast de ingehuurde softwareontwikkelaar nog twee softwareontwikkelaars in vaste dienst, die aan dezelfde app werken. Het zijn specialistische werkzaamheden, maar het is ook een functie die door werknemers in vaste dienst wordt vervuld. Het is onduidelijk of dit wordt beoordeeld als een reguliere of nietreguliere bedrijfsactiviteit. 4

5 3. De drie uitkomsten nader toegelicht Een samenhang van de drie factoren, zoals hiervoor beschreven, kan leiden tot drie uitkomsten. Hieronder worden de drie uitkomsten beschreven. 1. Gegarandeerde dienstbetrekking Er is sowieso sprake van een dienstbetrekking als: het uurtarief lager is dan 15,- tot 18,- per uur (dit bedrag moet nog exact worden bepaald) en de opdracht reguliere bedrijfsactiviteiten betreft. het uurtarief lager is dan 15,- tot 18,- per uur, de opdracht nietreguliere bedrijfsactiviteiten betreft en meer dan drie maanden duurt. 2. Opt out Er kan gekozen worden voor de opt out als: het uurtarief hoger is dan 75,- per uur en de opdracht niet-reguliere bedrijfsactiviteiten betreft. het uurtarief hoger is dan 75,- per uur, de opdracht reguliere bedrijfsactiviteiten betreft, maar wel korter dan twaalf maanden duurt. Afgaand op de beschrijving in het regeerakkoord is de opt out een garantie dat buiten een dienstbetrekking gewerkt wordt en daarmee biedt het vooraf zekerheid aan opdrachtgevers dat ze niet achteraf geconfronteerd worden met naheffing van loonbelasting en premies werknemersverzekeringen. Een kleine slag om de arm is hier echter op zijn plaats, aangezien de uitwerking van de plannen nog moet volgen. 3. Webmodule met opdrachtgeversverklaring Voor de situaties die in het gebied vallen tussen de gegarandeerde dienstbetrekking en de veilige opt out kan door de opdrachtgever de webmodule worden gebruikt om een opdrachtgeversverklaring te verkrijgen. Het regeerakkoord zegt het volgende over de webmodule: In de webmodule wordt een aantal duidelijke vragen gesteld aan de opdrachtgever over de aard van de werkzaamheden. Daarbij wordt ten behoeve van de webmodule het onderdeel gezagsverhouding verduidelijkt. ( ) Tevens zal het kabinet de wet zo aanpassen dat gezagsverhouding voortaan meer getoetst wordt op basis van de materiële in plaats van formele omstandigheden. 5

6 Zekerheid vooraf? De Wet DBA zorgde voor veel onrust onder opdrachtgevers, vanwege het feit dat zij achteraf geconfronteerd konden worden met een controle van de Belastingdienst en naheffing van loonbelasting en premies werknemersverzekeringen. Biedt de webmodule wel zekerheid vooraf voor de opdrachtgever? Het volgende is opgenomen in het regeerakkoord: Met deze opdrachtgeversverklaring krijgt een opdrachtgever zekerheid vooraf van vrijwaring van loonbelasting en premies werknemersverzekeringen (tenzij de webmodule niet naar waarheid is ingevuld) De zinsnede tussen haakjes suggereert dat gecontroleerd gaat worden of de opdrachtgever en zelfstandige in de praktijk samenwerken conform de verkregen opdrachtgeversverklaring. Dit was ook de opzet bij de Wet DBA: de Belastingdienst zou gaan controleren of in de praktijk wordt samengewerkt conform de modelovereenkomst. De mate van zekerheid die opdrachtgevers vooraf zullen krijgen valt of staat met de uitwerking van de criteria in de webmodule. 6

7 Bij de uitwerking van de wet zullen veldpartijen betrokken worden en zijn zowel de handhaafbaarheid als de effecten op de administratieve lasten van belang. - passage regeerakkoord 4. Hoe nu verder? De wet gaat de komende maanden verder invulling krijgen. De plannen vragen nog om definitieve politieke goedkeuring. Daarna kan gestart worden met de ontwikkeling van de webmodulen de bijbehorende vragenlijst om te komen tot een opdrachtgeversverklaring. De huidige wetgeving wordt aangepast om het begrip gezagsverhouding te verduidelijken. Op termijn wordt bekend vanaf welke datum de nieuwe wetgeving ingaat. De markt krijgt vervolgens de tijd te wennen aan de veranderde wet- en regelgeving. Dit terughoudende handhavingsbeleid geldt maximaal een jaar na invoering van de nieuwe wetgeving.. Openstaande punten Vooralsnog zijn er nog veel opstaande vragen, die een antwoord behoeven. Openstaande vragen met betrekking tot het uurtarief zijn: Soms is geen sprake van een uurtarief, maar van een vaste honorering. Hoe wordt daarmee omgegaan? Wat als zich een intermediair of meerdere schakels tussen de materiële opdrachtgever en de zp er bevindt: geldt het tarief dat de materiële opdrachtgever betaalt of het tarief dat de zp er ontvangt? Openstaande vragen met betrekking tot de opdrachtduur zijn: Wat als een zp er achtereenvolgens diverse opdrachten uitvoert voor dezelfde opdrachtgever? Is dit mogelijk zolang per gekaderde opdracht aparte contracten aangegaan worden? De opdrachtduur houdt vooralsnog geen verband met het aantal uren per week. Overschrijdt een opdracht van één dag per week voor een duur van achttien maanden de vastgestelde termijn van één jaar voor de opt out? Hoe werkt het bij verlenging van een opdracht, waardoor de grens van twaalf maanden overschreden wordt? Dient dan alsnog een opdrachtgeversverklaring aangevraagd te worden om zekerheid vooraf te verkrijgen? De openstaande vraag met betrekking tot reguliere en niet-reguliere bedrijfsactiviteiten is: gaan deze begrippen nadere toelichting krijgen? Om meer duidelijkheid te creëren, bijvoorbeeld omtrent de wijze waarop de functies die in het grijze gebied vallen de opt-out kunnen gebruiken, is dat zeer essentieel. 7

8 Openstaande vragen met betrekking tot de webmodule zijn: Gaat er controle plaatsvinden of de webmodule juist is ingevuld door de opdrachtgever? Geeft het de opdrachtgever dan wel echt zekerheid vooraf? Welke criteria worden gehanteerd in de webmodule? Hoe wordt het begrip gezagsverhouding ingekaderd? In hoeverre geeft de webmodule invulling aan de casuïstiek van het individuele geval? Wie is de opdrachtgever als zich contractueel een intermediair bevindt tussen de inhurende organisatie en de zelfstandige? Bemoedigende woorden Het kabinet Rutte III sluit in het regeerakkoord af met de bemoedigende woorden: Uiteraard zal het kabinet blijven peilen of de praktijk van de wijzigingen overeenstemt met de doelstellingen van de wijzigingen, namelijk het tegengaan van schijnzelfstandigheid en zorgen dat echte zzp ers gewoon hun werk kunnen doen. 8

9 Meer weten? Neem contact met ons op. 9