Trauma en Persoonlijkheidspathologie: wat en hoe te behandelen? Prof. Arnoud Arntz Hoogleraar, UvA

Transcriptie

1 Trauma en Persoonlijkheidspathologie: wat en hoe te behandelen? Prof. Arnoud Arntz Hoogleraar, UvA

2 Supported by grants Disclosure ZonMW, the Netherlands Organization for Health Research and Development Netherlands Institute for Advanced Studies in the Humanities and Social Sciences (NIAS) NWO/DFG (ORA international; with Gitta Jacob & Rainer Göbel) Australian Rotary Health (PI Chris Lee) Else Kröner-Fresenius-Stiftung (PI Gitta Jacob) Netherlands Foundation for Mental Health Netherlands Health Care Insurance Board (Developmental Medicine) SAG & CZ foundations (insurance companies) Author of books & chapters on CBT, ST, PDs, ImRs etc. Wiley, Guilford, Nieuwezijds, Beltz, Boom Keynote speaker, trainer/workshop leader Fees go to university budget to support research

3 Pst-en PTSS Chronisc he Syndroo m (As-1) Stoorniss en

4 Bepaalde trauma s & PTSS: specifieke relatie? Evidentie voor specificiteit ontbreekt Velen ontwikkelen andere problemen dan PTSS na PTSS-specifiek trauma Niet-DSM trauma s leiden ook tot PTSS symptomen Bv., verraad door vertrouwd ander intrusies, nachtmerries, etc. (vele jaren lang) DSM negeert interpersoonlijke trauma s Bv. Anders et al (2011). J Anxiety Disorders, 25, Cameron et al (2010). J Anxiety Disorders, 24, Gold et al (2005). J Anxiety Disorders, 19, Long et al (2008). J Anxiety Disorders, 22, Mol et al (2005). Br J Psychiatry, 186, Roberts et al (2012). J Clinical Psychiatry, 73, Robinson & Larson (2010). Psychological Trauma, 2, van den Berg et al (2017). Eur J Psychotraumatology, 8:1.

5 Trauma s uit kindertijd bij Pst: enkele verschillen met PTSS Veel trauma s / misbruik / verwaarlozing kwalificeren niet voor DSM PTSS trauma Minderheid Pst patiënten heeft PTSS Meest in BPS Lijkt dat veel Pst patiënten niet lijden aan intrusies Wellicht onderschat Afkapstructuur DSM Bv. > 50% met BPS hoort stem(men) (emotioneel misbruik) Pst: trauma s succesvol afgeweerd of niet als trauma erkend

6 Raw Correlations Personality disorder Sexual abuse Physical abuse Emotional abuse Emotional neglect Physical neglect Cluster A Paranoid Schizotypal Schizoid Cluster B Histrionic Narcissistic Borderline Antisocial Cluster C Avoidant Dependent Obsessive- Compulsive.27**.19**.21** **.14*.20**.13*.07.24**.25**.22**.19**.18**.33**.28**.15*.15*.09*.29**.29**.24**.18**.15*.42**.15*.28**.32**.21**.26**.21**.23**.20**.14*.39**.18**.20**.28**.14*.12*.11*.12*.12*.07.16*.10*.09* Lobbestael et al. (2010) J Personal Dis

7 Personality disorders Cluster A Paranoid Schizotypal Schizoid Cluster B Histrionic Narcissistic Borderline Antisocial Cluster C Avoidant Dependent Obsessive- Compulsive Path coefficients, adjusted for other traumata Sexual abuse.17* ** Physical abuse ** Emotiona l abuse.15.19* * **.30**.25* Emotiona l neglect * Physica l neglect Lobbestael et al. (2010) J Personal Dis 7

8 Parenting Behaviors predict later PDs Johnson et al. (2006). Parenting Behaviors Associated with the Risk for Offspring Personality Disorder during Adulthood. Archives of General Psychiatry, 63, families interviewed and child followed for 27 years Child assessed at 6 yr 15 yr 22 yr 33 yr) 10 types of parental behaviors assessed severe traumas not assessed controlled for psychiatric problems of parents and child at age 6

9

10 Associations of early child problems & parental psychiatric problems w. PDs mediated by parental behavior Zero order associations: Child problems (6 yr) -> Offspring PD OR = 1.99, p <.05 Parental Psychiatric Disorder -> offspring PD OR = 1.83, p <.05

11 Externaliserend vs. internaliserend Zelfde kwetsbaarheidsschema s Coping bepaalt vorm van psychopathologie Trauma verwerking verwaarloosd bij externaliserende psychopathologie Nadruk ligt op controleren vd externaliserende symptomen 11

12 Etiologische en onderhoudende factoren Herhaalde trauma s Coping Interpersoonlijke context Schema s Coping Modi Schema s Psychopathologie 12

13 Disconnection and Rejection EMS, coping, modi, & type of psychopathology van Wijk-Herbrink et al (2017), J Abnormal Child Psychology, accepted pending revision. Vulnerable Schemas (X) N=699 adolescents (patients & nonpts.) Vulnerable Schemas (X) 13

14 rigide habituele patronen fight flight trauma geheugen representatie freeze voorkomen geheugenactivatie/ herhaling

15 AntiSocial-Narcissistic PD case Superior Self-Aggrandizer Self-Soother Bully & Attack Undisciplined Child Enraged Child Lonely/Inferior/Abused Child (denied) Inferior

16 Kindertijd-misbruik PTSD: trauma-focused behandeling is superieur Ehring et al. (2014). Meta analysis. Clin Psychol Review * * * * uncontrolled effect size g controlled effect size g

17 Weertman & Arntz; Behav. Res. Ther Cross-over studie Pst-en focus op vroeger vs focus op heden Improvement in Composite Score 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0,3 exploration past present

18 Een individuele deelnemer

19 Veranderingsmechanismen: schema modi Duygu Yakin (in prep.) Data van RCT van Bamelis et al. ST vs COP vs TAU 6 PDs (vnl. Cl-C, N=320). 6 metingen over 3 jaar: SMI & ADP-IV Mixed Regression: voorspellen Schema Modi latere ADP-IV scores? Op individueel niveau Gecontroleerd voor ADP-IV op meting SMI Check: omgekeerde relatie (voorspelt ADP-IV latere Schema Modi?)

20 Veranderingsmechanismen: schema modi Yakin et al (in prep.) 4 Modi voorspellen latere PSt-pathologie: Kwetsbare Kind (KK) Impulsieve Kind (IK) Vermijdende Beschermer (VB) Gezonde Volwassene (GV) Geen interactie met conditie: universeel mechanism Vermijdende PS meest voorkomend: VB Geen omgekeerd effect ADP-IV op KK & GV Maar ADP-IV heeft effect op latere OB & IK

21 Relaties over de tijd GV IK VB KK ADP-IV

22 Relaties over de tijd # Effecten op volgende meting: Kwetsbare Kind: 4 Gezonde Volwassene: 3 Vermijdende Beschermer: 1 Impulsieve Kind: 1 Interpretatie: KK & GV centraal in behandeling: verandering start vooral daar (adresseer altijd)

23 Does STAIR potentiate trauma processing in childhood-abuse based PTSD? Raabe et al. in preparation RCT: 4 conditions - ImRs - STAIR ImRs - WL ImRs - WL STAIR ImRs ImRs: STAIR: WL: max. 16 sessions, 90 min., twice a week 8 sessions, 60 min., once a week 8 weeks

24 CAPS Raabe et al. in preparation STAIR WL WL ImRs ImRs ImRs STAIR ImRs

25 ImRs vs. STAIR vs. Waitlist Raabe et al. in preparation Change Short Term: CAPS ** ** d = N.S. d = 0.75 d = 0.43 IR STAIR WL

26 Potentiation by STAIR? (NO ) 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 Pre-Post: CAPS n.s. d = 1.38 d = 1.92 STAIR/ImRs 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 Pre-follow-up: n.s. CAPS d = 1.93 d = 2.45 STAIR/ImRs

27 Guilt, Shame, Anger: Cohen s d (pre-post) * Anger * ImRs Waitlist STAIR

28 Emotion Regulation (DERS pre-post) *

29 2,5 Dissociation (DIS-Q pre-post) 2 1,5 * DIS-Q STAIR ImRs WL 1 pre post

30 Emotie-regulatie ImRs: ervaren wat gemist is in kindertijd Hechtingssysteem: behoefte aan veiligheid van ouder/opvoeder Kinderen leren reguleren door reacties van anderen op emotie-expressie Acceptatie, erkenning, troost, correctie, ontschulden Emotieregulatie geleerd door de ervaring tijdens ImRs

31 Proces- vs. representatiebenaderingen van behandeling Proces: adresseer pathogene processen als dysfunctionele emotieregulatie, cognitieve biases, etc. Representatie: adresseer de representaties van zelf / ander / wereld w.o. traumarepresentaties Hypothese: representatie-benaderingen hebben meer effect Processen vooral consequentie van representatie 31

32 Conclusies Pst geen contra-indicatie voor traumabehandeling Zoek juist naar de (traumatische) vroege ervaringen onder de Pst Emotieregulatie training lijkt (vaak) niet nodig Pt leert dit door traumaverwerking en door houding T Empirische vraag: is (mede) trauma-focus effectiever bij Pst-en? Als bij PTSD behandeling? Correctie van vroege ervaringen kan wellicht ook met focus op heden Lijkt verstandig focus óók op verwerking van vroege ervaringen te richten (als in ST)

33 Dank voor uw aandacht 33