Amsterdam in cijfers 2017

Transcriptie

1 Amsterdam in cijfers 2017 Onderzoek, Informatie en Statistiek

2 8 Samenvatting Samenvatting Bevolking Amsterdam blijft groeien. Op 1 januari 2017 woonden er mensen in Amsterdam. Dat zijn er ruim meer dan een jaar eerder. Tegelijkertijd neemt het aantal mensen dat de stad verlaat toe, met name onder gezinnen met jonge kinderen. In totaal vertrokken Amsterdammers naar een andere woonplaats in Nederland. Jonge gezinnen gingen vooral in Amstelveen, Almere en Haarlem wonen. Per saldo vestigden zich in nieuwe Amsterdammers in de stad. Vooral het aantal nieuwe Amsterdammers met een westerse migratieachtergrond groeide sterk. Opvallend is dat het aantal studenten dat in Amsterdam komt wonen net als in 2014 en 2015 is afgenomen. Dat heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met de afschaffing van de basisbeurs en de krapte op de woningmarkt. Studenten kiezen ervoor om thuis te blijven wonen. In 1959 woonden er mensen in Amsterdam. Dat is het hoogste inwonertal ooit. De verwachting is dat dit aantal in 2019 wordt overtroffen. En ook daarna zal het inwonertal van Amsterdam gestaag blijven groeien. Volgens de huidige prognoses zullen er in mensen in Amsterdam wonen. Openbare orde en veiligheid De politie in de regio heeft de laatste jaren speciale aandacht voor high impact crime. Daaronder vallen woningbraken, straatroof, overvallen en geweldsmisdrijven. In 2016 nam in Amsterdam het aantal woninginbraken met 15% af, het aantal straatroven met 8%. Het totale aantal geregistreerde misdrijven in Amsterdam nam in 2016 af met 4,4%. De veiligheid in Amsterdam wordt weergegeven in de Veiligheidsindex. Hierin is, naast criminaliteit, ook overlast en het gevoel van (on)veiligheid van bewoners meegenomen. Uit de veiligheidsindex blijkt dat de veiligheid in Amsterdam toeneemt, ook in de afzonderlijke stadsdelen.

3 Samenvatting 9 Verkeer en openbare ruimte Amsterdammers fietsen. In 2015 namen de Amsterdammers in 36% van de gevallen de fiets voor een verplaatsing. Dat is 4% meer dan een jaar daarvoor. Bezoekers van de stad maakten in meerderheid gebruik van de auto (51%) en het openbaar vervoer (36%). Het aantal Amsterdammers met een auto nam in 2016 voor het eerst in jaren weer toe. Er wordt meer gefietst en er zijn meer auto s. Dat betekent dat er ook meer behoefte aan parkeerplaatsen is, zowel voor auto s als voor fietsen. Met name in stadsdeel Centrum is de parkeerdruk voor auto s onverminderd hoog: 92% van de parkeerplaatsen is hier s avonds en s nachts bezet. Tussen 2012 en 2016 zijn er fietsparkeerplaatsen bijgekomen. Toch vindt 57% van de Amsterdammers dat er te weinig plek is om fietsen te stallen. Werk, inkomen en participatie Het aantal mensen met een betaalde baan nam in 2016 met 3% toe. Er kwamen ruim 12.o00 nieuwe bedrijven bij in Amsterdam, ongeveer net zoveel als het jaar ervoor. Dit waren vooral startende ondernemingen. De meeste in de sector advisering en onderzoek (27%). Van alle ondernemingen in Amsterdam zijn ruim zelfstandigen zonder personeel (zzp). Zij zijn vooral werkzaam in de sectoren advisering en onderzoek (31%), cultuur, sport en recreatie (20%) en informatie en communicatie (10%). De werkloosheid is in Amsterdam met bijna 1% afgenomen. In totaal was 6,7% van de beroepsbevolking werkloos. De werkloosheid was het hoogst onder laagopgeleiden en onder jongeren. In 2014 (recentere cijfers zijn nog niet bekend) nam het gemiddeld inkomen in Amsterdam voor het eerst sinds de crisis weer sterk toe (+4,4%). Overigens ligt het gemiddeld besteedbaar inkomen in Amsterdam euro onder het landelijk gemiddelde. Het aantal mensen dat moest rondkomen van een laag inkomen is relatief hoog: 21%. Van de minderjarige kinderen leefde een kwart in een huishouden met een laag inkomen. Dat zijn bijna Amsterdamse kinderen. Amsterdam in cijfers 2017

4 10 Samenvatting Onderwijs Ruim een op de vijf Amsterdammers gaat naar school. De meesten gaan naar het basisonderwijs ( leerlingen) en het voortgezet onderwijs ( leerlingen). Wat opvalt is dat het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs afneemt. Dit is het gevolg van de invoering van het passend onderwijs. Scholen hebben meer mogelijkheden gekregen om kinderen die moeilijk leren en kinderen met een handicap ondersteuning op maat te bieden. Het aantal studenten aan MBO-, HBO- en WO-opleidingen dat in Amsterdam woont, neemt af. In 2016/2017 zijn het er Drie jaar terug waren het er nog Dit is vooral het gevolg van een daling van het aantal MBOstudenten in de stad. Welzijn, zorg en sport Amsterdammers leven gemiddeld een jaar korter dan overige Nederlanders. Toch voelt ruim drie kwart van de Amsterdammers van 18 jaar en ouder zich (zeer) gezond. Opvallend is dat 13% van de Amsterdammers zich zeer eenzaam voelt. Dat is meer dan gemiddeld in Nederland (10%) en meer dan eerdere jaren (9% in 2008 en 11% in 2012). De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) geeft mensen recht op allerlei voorzieningen zoals hulp bij het huishouden, aanvullend openbaar vervoer, een scootmobiel, financiële vergoedingen voor bijvoorbeeld vervoer per rolstoeltaxi, dagbesteding en opvang. Amsterdammers hebben hiervan in 2016 minder gebruik gemaakt dan in eerdere jaren. Dat is waarschijnlijk het gevolg van de invoering van de eigen bijdrage. Daar staat tegenover dat mensen in toenemende mate een beroep doen op mantelzorgers. Twee derde van de 12% Amsterdammers die de afgelopen 12 maanden hulp kreeg bij huishoudelijke activiteiten, persoonlijke verzorging en/of verpleging deed daarbij (ook) een beroep op hulp van mantelzorgers. Dat is meer dan in Toen kreeg ruim de helft van de mensen die dergelijke hulp ontvingen hulp van familie, vrienden of buren.

5 Samenvatting 11 Economie en cultuur Het gaat goed met de economie in Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (MRA). De graadmeter voor de economie in de regio is het Bruto Regionaal Product (BRP). Dit nam in 2016 met 2,6% toe. In de rest van Nederland was de groei 2,1%. Het grootste deel van het BRP wordt verdiend in Amsterdam. Daarbij is 45% van de werkgelegenheid geconcentreerd in Amsterdam. Zowel het BRP als de werkgelegenheid namen sneller toe in de Amsterdam dan in de rest van de Metropoolregio. De economische ontwikkeling in de regio wordt dus gedomineerd door die van Amsterdam. De meeste banen in Amsterdam zijn te vinden in de sector gespecialiseerde zakelijke diensten. (rechtskundige hulp, accountancy, marketing en reclame, managementadvies). In 2016 gaat het om bijna vestigingen en banen. Ook de ICT-sector en de creatieve industrie in Amsterdam bieden veel werkgelegenheid: respectievelijk en banen. Een sector die in toenemende mate belangrijk is voor de stad is het toerisme. De vraag naar hotelkamers in Amsterdam is acht jaar op rij gestegen met gemiddeld 6%. Daarbij zorgen de bestedingen van toeristen voor een groeiende omzet en werkgelegenheid in de toeristische branches: logies, horeca, cultuur, recreatie, vervoer, reisbemiddeling en toeristische goederen. Op 1 januari 2017 telde Amsterdam banen in deze sector, 7% meer dan in Duurzaamheid en water De hoeveelheid stikstofdioxide (NO 2 ) en fijnstof in de stad neemt gestaag af. Sinds 1 januari 2015 moeten we in Amsterdam voldoen aan de Europese norm voor luchtkwaliteit. Dat betekent dat er niet meer dan 40 microgram NO 2 per kubieke meter lucht mag zijn. De GGD heeft tien meetpunten in de stad. Uit de metingen blijkt dat de gemiddelde concentratie NO2 hetzelfde is als in 2015, namelijk 42 microgram per kubieke meter. Dat is nog steeds te hoog, maar vergeleken met de concentratie in 2006 is er wel een aanzienlijke verbetering: toen was het 59 microgram per kubieke meter. Waarbij geldt dat het aantal gereden kilometers door wegverkeer in de stad in de tussentijd is toegenomen. De Europese norm voor fijnstof is ook 40 microgram per kubieke meter. Overal in de stad blijven we onder die norm. Maar fijnstof is ook in lage concentraties schadelijk voor de gezondheid. Vooral ouderen en mensen met hart-, vaat- en longaandoeningen kunnen eerder overlijden door blootstelling aan fijnstof. Amsterdam streeft er daarom naar om onder de veel lagere grenswaarden voor fijnstof van de Wereldgezondheidsorganisatie te blijven. Vooralsnog lukt dat alleen in het Vondelpark. Amsterdam in cijfers 2017

6 12 Samenvatting Stedelijke ontwikkeling en wonen De Amsterdamse woningvoorraad bedraagt op 1 januari woningen. Dat zijn er meer dan een jaar eerder. Veel van de nieuwe woningen (40%) zijn kleine woningen met één kamer. Ook zijn er, net als voor de crisis, weer veel driekamerwoningen gebouwd. Vrijwel alle nieuw opgeleverde woningen werden onmiddellijk bewoond. Er is in de nieuwbouw vrijwel geen leegstand. De gemiddelde verkoopprijs van een woning in Amsterdam is euro. Als een woning te koop komt wordt deze meestal snel verkocht. Het aantal woningen in de verkoop neemt snel af: begin 2013 waren het er , in december 2016 nog maar Het aantal nieuwe verhuringen van sociale huurwoningen is sterk afgenomen, met name bij sociale huurwoningen van particulieren. Dat komt doordat de regels voor het vaststellen van de huurprijs zijn veranderd. De WOZ-waarde van een woning telt nu mee in het bepalen van de huurprijs. Veel kleine particuliere huurwoningen binnen de ring worden daarom tegenwoordig in de vrije sector verhuurd. Hoewel woningbouwcorporaties deze mogelijkheid ook hebben, blijven ze woningen die voor een vrije sectorhuurprijs verhuurd mogen worden, meestal voor een sociale huurprijs verhuren. Bij corporatiewoningen speelt echter iets anders: de doorstroming is gedaald en er wordt nog weinig nieuwbouw opgeleverd. Daarom worden door corporaties minder sociale huurwoningen nieuw verhuurd. Een deel van de sociale huurwoningen wordt verhuurd aan specifieke doelgroepen. Het gaat om circa verhuringen. Hiervan gingen 874 woningen naar vluchtelingen met een verblijfstatus. Andere belangrijke doelgroepen zijn: stadsvernieuwingsurgenten en mensen die uitstromen uit de maatschappelijke opvang. Bestuur De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart 2017 was hoog: 78,9%. In Amsterdam waren GroenLinks en D66 de grote winnaars. Opvallend was dat de PvdA, die ruim 30 jaar de grootste partij van Amsterdam was, nu de vierde partij is. Overigens waren er grote verschillen tussen de stadsdelen. In Nieuw-West kreeg DENK 20% van de stemmen en was daarmee de grootste partij. In Zuid de VVD. Soms waren er binnen een stadsdeel op wijkniveau grote verschillen. Zo is in heel Noord GroenLinks de grootste, maar is de PVV de grootste in zes van de vijftien wijken, de VVD in twee wijken en DENK en D66 in een wijk.

7 Samenvatting 13 Vier grote steden en Nederland Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn de vier grootste steden van Nederland en worden ook wel de G4 genoemd. De bevolkingssamenstelling van deze steden verschilt onderling en van Nederland als geheel. Zo wonen er in Utrecht en Amsterdam bijvoorbeeld veel meer hoogopgeleiden (respectievelijk 46% en 40%) dan gemiddeld in Nederland (25%). Ook het aandeel huishoudens met een laag inkomen is in de G4 hoger dan in de rest van Nederland. Het aantal werklozen in de vier grote steden is het afgelopen jaar afgenomen, net als in de rest van Nederland. Wat in de G4 opvalt is dat de werkloosheid onder laagopgeleiden sterker is afgenomen dan in de rest van Nederland. Landelijk ging de werkloosheid onder laagopgeleiden van 11% in 2015 naar 10% in In Utrecht ging het van 16% naar 11%, in Den Haag van 18% naar 15% en in Amsterdam van 16% naar 13%. Alleen Rotterdam liep uit de pas: van 20% in 2015 naar 19% in Vervoerregio Amsterdam De Vervoerregio Amsterdam komt voort uit een eerder samenwerkingsverband van vijftien gemeenten: de Stadsregio Amsterdam. Sinds 1 januari 2017 houdt dit samenwerkingsverband zich uitsluitend nog bezig met de regionale verkeeren vervoertaken. De belangrijkste taken van de Vervoerregio zijn het opdracht geven aan het regionaal en stedelijk openbaar vervoer, het vergroten van de bereikbaarheid, het stimuleren van fietsgebruik en het terugbrengen van het aantal verkeersslachtoffers. Eind 2016 is een snelfietsroute tussen Amsterdam en Zaandam aangelegd. De route loopt van station Zaandam naar de NDSM-pont in Amsterdam Noord. Uit onderzoek blijkt dat deze nieuwe route door fietsers goed wordt gewaardeerd. Weinig oponthoud is de belangrijkste reden om de route te kiezen: een op de vijf van de gebruikers neemt vaker de fiets dankzij de snelfietsroute. Amsterdam in Europa Ook in Europees perspectief doet Amsterdam het goed. De economie groeit er sneller dan het Europees gemiddelde. Amsterdam staat op de achtste plaats in de ranglijst van meest invloedrijke Europese steden op het gebied van business en innovatie. Dat is vooral te danken aan het gunstige zakelijke klimaat en de snelle Amsterdam in cijfers 2017

8 14 Samenvatting informatie-uitwisseling. Zakendoen is gemakkelijk in Amsterdam. Bovendien onderscheidt Amsterdam zich door zijn culturele bekendheid en het hoge percentage van Engelssprekende werknemers. In 2016 hebben internationale bedrijven zoals Google, LinkedIn, Netflix en Snapchat hun hoofdkantoor naar Amsterdam verhuisd of uitgebreid. Ook het toerisme groeit in Amsterdam sneller dan in vrijwel alle andere Europese hoofdsteden. Bedreigingen voor Amsterdams populariteit in Europa zijn de files en de toenemende drukte in de binnenstad.