1 juli juni Jaarverslag Plan België.

Transcriptie

1 1 juli juni 2007 Jaarverslag Plan België

2 Onze visie Plan België streeft ernaar een wereld mee uit te bouwen waarin alle kinderen zich volledig kunnen ontplooien in de eigen gemeenschap, een wereld die ook de waardigheid en alle rechten van kinderen respecteert, conform het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Onze missie Plan België is een onafhankelijke Belgische niet-gouvernementele organisatie, lid van de internationale Plan-koepel, die zich tot doel stelt om de leefomstandigheden van kinderen in het Zuiden structureel te verbeteren. Dit gebeurt via: q ontwikkelingsprogramma s inzake gezondheid, onderwijs, leefomgeving, inkomensverbetering en bewustmaking. Promotie en implementatie van de rechten van het kind zoals ze zijn opgenomen in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind, staan daarbij centraal. Dit wordt in de praktijk gebracht via een specifieke aanpak, namelijk de kindgerichte gemeenschapsontwikkeling. q het bewust maken van de Belgische bevolking en overheid van het belang van een op kinderrechten gebaseerde internationale samenwerking. Dat resulteert in het verwezenlijken van een maatschappelijk draagvlak en institutionele veranderingen inzake het Belgische ontwikkelingsbeleid. Om haar missie te financieren werft Plan België fondsen bij Plan Ouders en andere sponsors zoals overheden, bedrijven en organisaties.

3 Woord vooraf Kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking Beste lezer(es), Plan België sloot een prima werkjaar af. Zo voerde onze organisatie een succesvolle campagne rondom het belang van kinderrechten binnen ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast realiseerden we in o.m. Vietnam, Burkina Faso en El Salvador duurzame programma s inzake kindgerichte gemeenschapsontwikkeling. Ondertussen behaalden we met 11,5 miljoen euro een recordbedrag aan inkomsten. En erkende de federale overheid Plan België officieel als NGO voor ontwikkelingsamenwerking. Plan België sloot ook een boeiend werkjaar af. Enkele ingrijpende interne beslissingen illustreerden dat onze organisatie zich middenin een veranderingsproces bevindt. De kantoorruimtes verhuisden van Gent naar Brussel. Plan ontwikkelde een strategie voor de verdere uitbouw in Franstalig België en breidde haar bestuursorganen en personeelsteam uit met Franstalige collega s. Tezelfdertijd legden we de toekomstige prioriteiten vast voor onze programmawerking. Drijfveer voor al deze beslissingen is de doelstelling om in de toekomst nog beter dan voorheen uit te groeien tot een professionele, op het maatschappelijk debat wegende, NGO. Ooit, in de vroege jaren tachtig, werd onze organisatie opgestart onder de naam Foster Parents Plan. Vandaag, anno 2007, is Plan België uitgegroeid tot één van de belangrijkste spelers binnen de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Dit is enkel mogelijk dankzij het indrukwekkend draagvlak dat we tijdens de voorbije decennia onder de bevolking opbouwden. Dagdagelijks ondersteunen zowel veertigduizend landgenoten als talrijke partners onze werking. Zij delen onze idealen, en geloven rotsvast in een betere wereld voor kinderen. Het blijft voor ons - vrijwilligers, bestuurders en personeelsteam - dan ook een voorrecht om te kunnen werken aan de structurele verbetering van de leefomstandigheden van kinderen in 49 ontwikkelingslanden. Dit jaarverslag laat u als lezer(es) toe om nader kennis te maken met de werking en de realisaties van de voorbije twaalf maanden. We hopen dat ons enthousiasme ook u verder zal besmetten. Gerard Van Acker Voorzitter Plan België Dirk Van Maele Nationaal Directeur Plan België Inhoud Visie en missie Plan België 2 Woord vooraf 3 Onze werking in het Zuiden 5 Onze activiteiten in België 17 Zij steunen ons 25 Plan België in cijfers 29 Internationale Plan-koepel 31 Adresgegevens 32 colofon Plan België vzw Galerie Ravenstein 3/B 5, 1000 Brussel Tel (0) info@plan-belgie.org Rekeningnummer: Redactie : Cécile Crosset, Wouter De Schepper, Felix De Witte, Miek Roegiers, Sven Rooms, Kristof Saye, Dirk Van Maele Eindredactie : Marije van Breda Vormgeving : Drukwerk : New Goff N.V., Kaleweg 5, 9030 Mariakerke V.U.: Plan België vzw, Dirk Van Maele, Galerie Ravenstein 3/B 5, 1000 Brussel Plan België Gedrukt op milieuvriendelijk papier.

4

5 Onze werking in het Zuiden De internationale Plan-koepel waarvan Plan België lid is, werkt in 49 landen in het Zuiden en 17 landen in het Noorden. In het werkjaar ondersteunde Plan België de internationale programmawerking van Plan. Daarnaast financierde de organisatie een aantal specifieke projecten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, met begeleiding vanuit het kantoor in België en een aantal terreinbezoeken. Kinderrechten Kinderen in het Zuiden hebben niet alleen diverse noden, maar ook een aantal rechten: toegang tot kwaliteitsvol onderwijs, gezondheidszorg, geboorteregistratie Dat is een rechtenfocus die een stap verdergaat dan enkel de symptomen van armoede te bestrijden. Plan wil alle kinderen de kans geven om zichzelf te ontplooien in een gemeenschap en wereld die hun waardigheid en rechten eerbiedigt. De internationale Plan-koepel en ook Plan België baseren zich daarvoor op het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), in 1989 opgesteld door de Verenigde Naties en intussen door alle landen ter wereld bekrachtigd (op de VS en Somalië na). De promotie en toepassing van die rechten in Zuid en Noord vindt een duidelijk raamwerk in de vier categorieën basisrechten van het verdrag: 3 het recht op overleven, 3 het recht op ontwikkeling, 3 het recht op bescherming, 3 het recht op participatie. Plan stemt haar werking binnen de vijf programmadomeinen af op het IVRK en de basisrechten: 1) Onderwijs: toegang tot kwaliteitsvol lager onderwijs, ook kleuteropvang en beroepsonderwijs; 2) Gezondheid: bewustmaking met betrekking tot seksuele en reproductieve rechten, aidsbestrijding, gezondheidscentra, vaccinaties; 3) Leefomgeving: drinkwater, hygiëne, gezond milieu; 4) Inkomens: economische leefbaarheid voor gezinnen via krediet en opleiding, diversificatie van productie; 5) Communicatie: kinderen inspraak en participatie geven in lokale besturen en media, om de publieke opinie wakker te schudden en het overheidsbeleid te beïnvloeden. Plan wil dé erkende gesprekspartner zijn inzake kinderrechten in Zuid en Noord. Kindgerichte gemeenschapsontwikkeling De universele toepassing van de kinderrechten is wat Plan nastreeft. De principes van kindgerichte gemeenschapsontwikkeling geven aan hoe Plan dat wil bereiken: 3 Plan steunt geen individuele kinderen, maar de gemeenschappen waarin ze leven en de basisorganisaties binnen die gemeenschappen (op lange termijn). 3 Kinderen hebben inspraak en participeren in alle fasen van de projecten: planning, uitvoering, bijsturing en evaluatie (met gelijke kansen voor meisjes en jongens). 3 Plan legt de klemtoon op capaciteitsopbouw van de kinderen en hun gemeenschappen: hen vormen en ondersteunen als actieve voorvechters van hun ontwikkeling, geen passieve ontvangers van hulp. 3 Om de structurele oorzaken van armoede te bestrijden, legt Plan via allianties en binnen netwerken de klemtoon op bewustmaking van de civiele maatschappij en beleidsbeïnvloeding bij de nationale en lokale overheden in Zuid en Noord. 3 Plan zelf speelt in dit proces van kindgerichte gemeenschapsontwikkeling steeds minder een uitvoerende, maar wel een faciliterende en ondersteunende rol. 3 Plan maakt de resultaten bekend van een grondig onderzoek naar de effectiviteit van haar programma s (2003 tot 2006). 3 Plan besteedt ook bijzondere aandacht aan de situatie van meisjes in het Zuiden, met de publicatie van het boek Because I m a girl, the state of the world s girls Financiering van programma s Plan België investeerde tijdens het werkjaar in totaal euro in programmawerking met de Plan-partners in het Zuiden. De inkomsten heeft Plan België hoofdzakelijk te danken aan de structurele steun van duizenden Plan Ouders. Plan België ontving ook ,14 euro rechtstreekse projectsteun van particulieren, verenigingen, bedrijven, gemeentelijke en provinciale overheden. Met die eenmalige en specifieke bijdragen steunde Plan België projecten in Burkina Faso, Togo, Cambodja, Vietnam, El Salvador en Honduras en bereidde nieuwe projecten in Benin en Ecuador voor. Die projecten worden beschreven van pp. 6 tot 15, meer financiële informatie vindt u op pagina s 29 en 30.

6 Burkina Faso Campagne geboorteregistratie werpt vruchten af Burkina Faso is één van de allerarmste landen van de wereld en scoort zeer laag op alle aspecten van de Human Development Index. Plan Burkina Faso is een van de grootste ngo s in het land en is actief op het gebied van gezondheidszorg (met bijzondere aandacht voor HIV/AIDS en malaria), van kwaliteitsvol onderwijs, van water en sanitatie, en van voedselzekerheid. Samen met Unicef en het UNFPA (de Wereldbevolkingsorganisatie van de VN) is Plan in 2004 een campagne gestart om kinderen te laten registreren bij hun geboorte. Bij de start van de campagne waren twee op de drie kinderen niet ingeschreven bij de burgerlijke stand. Zij hadden daardoor geen toegang tot onderwijs en gezondheidszorg en stonden bloot aan mogelijk misbruik. In 2006 werden in de regio waar Plan Burkina Faso werkt kinderen jonger dan 5 jaar geregistreerd. Dat is ongeveer de helft van alle kinderen. Plan draagt op verschillende manieren bij tot de registratie. In de eerste plaats worden de mensen aangespoord om hun kinderen in te schrijven aan de hand van voorlichtingscampagnes: infoavonden, video s en publieke debatten lichten het belang ervan toe. In Burkina Faso zijn de gemeentebesturen niet voldoende uitgerust om de administratieve taak op zich te nemen. Om de bevoegde ambtenaar ertoe aan te zetten om de taak ernstig te nemen, wordt het nodige materiaal hem ter beschikking gesteld: een schrijfmachine, registers, een kast om de registers in te bewaren enz. Sinds vorig jaar heet de campagne Geboorteregistratie +. De + wijst op een extra dimensie: bij elke registratie krijgt de moeder een bon waarmee ze een muskietennet kan ophalen in het gezondheidscentrum. Dat net beschermt kinderen tegen malaria, één van de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden bij jonge kinderen. Voor veel moeders is het bezoek aan het gezondheidscentrum een eerste gelegenheid om te praten over hun eigen gezondheid, de voeding en gezondheid van de baby enz. Plan probeerde de afgelopen jaren ook het beleid van de Burkinese overheid te beïnvloeden, met als doel de registraties te vereenvoudigen. Dat leverde al heel wat concrete en belangrijke resultaten op: de overheid besliste dat de registratie voor alle kinderen tussen 0 en 18 jaar gedurende het hele jaar 2007 gratis is. Tot op heden betaalden de ouders een boete als ze hun kinderen later dan de wettelijke limiet van twee maanden na de geboorte inschreven. In 2007 valt dat obstakel weg en zullen arme gezinnen zich sneller laten overtuigen door de massacampagnes van Plan om hun kinderen in te schrijven. Plan kijkt dus uit naar nog veel hogere registratiecijfers in Burkina Faso voor Verder is beslist dat de registratie niet meer in handen is van de prefect, maar wel van de lokale burgemeester, die twee assistenten heeft. Daardoor zijn driemaal meer ambtenaren bevoegd voor de registratie van kinderen. Prefect van Ioronorio: De stapels registers zijn 20 keer hoger dan die van vóór lieve blancquaert Bilbatea is 10 jaar en leerling van de 3de klas. Ze is zeer gelukkig dat ze eindelijk haar geboorteakte gekregen heeft dankzij een van de massale registratiecampagnes die door Plan Burkina Faso georganiseerd werden. Als we haar vragen waarom ze niet was ingeschreven in het geboorteregister zei ze dat haar ouders dat niet konden betalen. Maar, zegt ze erbij, nu ben ik zeker dat ik mag deelnemen aan de examens, dat ik later een identiteitskaart zal krijgen. Ik ben echt gelukkig en ik zal mijn vader overhalen om mijn broertje van 8 ook te laten registreren. 6

7 Burkina Faso Recht op kwaliteitsvol onderwijs Volgens Unicef kan slechts één op de vijf volwassenen lezen in Burkina Faso en gaat amper één op de drie kinderen naar school. Die lage graad van alfabetisering zet een rem op de ontwikkeling van het land. Van bij de start heeft Plan Burkina Faso het recht op onderwijs vooropgesteld in haar werking. De artikels 28 en 29 van het IVRK vormen daarbij de leidraad. De artikels bepalen niet alleen dat elk kind recht op onderwijs heeft, maar wijzen ook op de verantwoordelijkheid van de volwassenen (leerkrachten, ouders, overheden ). Toegang tot onderwijs wordt geboden door het bouwen van scholen. Maar dat is niet het begin of het einde van het recht op onderwijs. Plan heeft enkele specifieke doelstellingen die het de eerstkomende jaren wil realiseren. In de eerste plaats moet het aantal meisjes dat naar school gaat de hoogte in. Voor wie niet naar school geweest is, kan informeel onderwijs veel betekenen in de voorbereiding van een eigen zaak. Ook ongeschoolde volwassenen, en vooral vrouwen, worden aangezet tot bijscholing (alfabetisering, basisbegrippen van bedrijfsbeheer ), omdat ervaring geleerd heeft dat geschoolde moeders gemotiveerder zijn om hun kinderen naar school te sturen. Al sinds vier jaar steunt Plan België het onderwijsprogramma van Burkina Faso. De mensen van Plan hebben met mijn ouders gepraat, zegt Aminata. Eerst was mijn papa niet overtuigd, maar mama vond het goed dat ik naar school zou gaan. Eén jaar dan, zei papa, maar nu is hij tevreden dat ik kan lezen en hem kan helpen. Ik mag nu verder studeren en ik hoop later kleuterjuf te worden. Aminata (12 jaar) Plan Burkina Faso realiseerde in het vorige werkjaar volgende projecten: klaslokalen en evenveel lerarenwoningen werden gebouwd; 319 klaslokalen werden opgeknapt; veilige en nette toiletten werden gebouwd; klassen werden van aangepaste meubels voorzien; 3 88 putten werden van drinkbaar water voorzien; 3in 455 gemeenschappen werden voorlichtingscampagnes gehouden, waarbij Plan personen bereikte; 3721 leraren kregen een bijkomende opleiding met het oog op kindvriendelijk onderwijs; 3 in 171 centra voor volwassenenonderwijs kregen vrouwen les. In heeft Plan België de realisatie van nog eens drie scholen gesteund, waardoor zo n 800 kinderen voor het eerst van kwaliteitsvol onderwijs kunnen genieten. 7

8 Togo Jongeren maken seks bespreekbaar Jongeren komen op voor hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Alexis Godbe is 18 jaar en leidt de Club van Elavagnon, een club van vijftien ongeschoolde jongeren die wekelijks samenkomen. We hebben al veel vorming gekregen over onze seksuele gezondheid, wat we moeten doen om ziektes te voorkomen, waarom we respect moeten hebben voor onze partners, hoe de omgang tussen jongens en meisjes ook prettig kan zijn zonder seks. We durven nu ook voor een groep te spreken en kunnen veel informatie doorgeven aan onze leeftijdsgenoten en zelfs aan onze ouders of werkgevers. Togo is een klein land. Sinds de politieke onlusten van 2005 hebben veel donoren hun hulp teruggeschroefd als protest tegen de dictatuur. Het corrupte regime en de economische achteruitgang brachten het land nog meer armoede. De lerarenopleiding is stopgezet en gezondheidsvoorzieningen worden verwaarloosd. In deze sociaal-economische context is amper sprake van rechten voor kinderen. Plan meent dat mondige kinderen een hefboom zijn om hun eigen rechten te realiseren. Vandaar dat veel aandacht besteed wordt aan het groeperen van kinderen. Plan biedt ondersteuning aan 600 jongeren in een 20-tal clubs. Men streeft ernaar evenveel jongens als meisjes te betrekken bij de leiding van de clubs. Elke club start met een vormingsprogramma van tien dagen. Ze krijgen er informatie over hun seksuele gezondheid, maar ook een heleboel suggesties om in groep te werken, een planning op te stellen, hun acties te evalueren, wederzijds respect op te brengen en voor een publiek te spreken. De jongeren stralen zelfvertrouwen uit en worden om hun kennis en solidaire houding gerespecteerd binnen de gemeenschap, de school en de familie. Een aantal clubs richten zich op ongeschoolde jongeren. Ze spelen een belangrijke rol op de werkvloer, waar meisjes dikwijls benaderd worden om diensten te bewijzen aan de baas. De jongeren zijn mondig om zichzelf te verdedigen en misbruiken aan te klagen. En ze staan er niet alleen voor. Solidariteit en samenwerking is wat hen bindt en sterk maakt. De doelstellingen zijn: 3de kans geven aan jongens en meisjes om hun eigen seksuele behoefte en die van de andere sekse te begrijpen en te leren kennen; 3de jongeren leren opkomen voor kind-/jongerenvriendelijke seksuele gezondheidszorg; 3de jongeren de kansen geven om zich te organiseren, vriendschappen te ontwikkelen en zich samen te ontspannen; 3een netwerk van kinder- en jongerenorganisaties uitbouwen. Het belang van seksuele opvoeding voor jongeren kan niet onderschat worden in een omgeving waar ze blootstaan aan gedwongen huwelijken, ongewenste zwangerschappen en hiv/aids. Plan Togo voerde een onderzoek naar het gedrag van jongeren die lid zijn van de clubs en daaruit bleek dat er een opmerkelijk verschil is ontstaan in het gedrag van de georganiseerde jongeren. Dat uit zich in betere communicatievaardigheden, het gebruik van condooms, meer seksuele onthouding, minder seksuele partners, een betere bescherming tegen ongewenste zwangerschappen, vroege huwelijken en een betere kennis van de gevaren van hiv/aids. Plan België steunde tijdens het vorige werkjaar de realisatie van het pedagogisch materiaal voor de groepen. In vijf verschillende werkboeken komen diverse aspecten aan bod: hoe een groep organiseren, sociale vaardigheden, mensenrechten kinderrechten, jongeren en lobbywerk, en tot slot een boekje over seksuele gezondheid. Vorig jaar moesten twintig meisjes van school weg omdat ze zwanger waren. Dit jaar waren dat er maar vier, vertelt Omar, 14 jaar oud en lid van de club Le Miroir. Goed onderwijs is een belangrijke hefboom voor de ontwikkeling van jongeren. Daarom heeft Plan België besloten om in de toekomst naast de jongerenclubs, ook het onderwijsprogramma van Plan Togo te steunen. 8

9 Benin Samen sterk tegen kinderhandel PROTECT een project tegen kinderhandel Vorig jaar rondde Plan Benin een pilootproject af dat kinderen moet beschermen tegen kinderhandel. Het fenomeen van de kinderhandel is een complex probleem. Traditioneel worden kinderen van het platteland uitbesteed aan familieleden in de stad om er te helpen in het huishouden, maar ook om een beter leven te leiden: ze kunnen naar school gaan, leren er een beroep en hopelijk vinden ze er een huwelijkspartner met wie ze een beter leven kunnen opbouwen. Die traditie is de laatste decennia echter uitgegroeid tot een praktijk waarbij handelaars op zoek gaan naar werkkrachten voor plantages of steengroeven, naar verkopers voor markten enz. De meeste slachtoffers zijn kinderen uit gemarginaliseerde, kroostrijke, arme en ongeschoolde families. In ruil voor amper 30 euro worden ze vrij jong uit hun familie weggehaald met de belofte dat ze later geschoold en met een spaarpot terug zullen komen. Die belofte wordt echter nooit waargemaakt. Het project voorziet diverse maatregelen om de kinderhandel de kop in te drukken. In de eerste plaats wordt extra aandacht besteed aan campagnes om meisjes naar school te laten gaan. Daar krijgen ze namelijk voldoende informatie over de gevaren van kinderhandel. Ook ouders worden bij het schoolgebeuren betrokken. Leerkrachten maken daarvan gebruik om hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid ten aanzien van de kinderen. Veel jonge meisjes moeten voor de kleine kinderen van de familie zorgen. Om de meisjes van hun taak te ontlasten wordt kleuteropvang voorzien. De kleinsten kunnen in een veilige omgeving naar de kleuterschool en hun grote zus kan naar de lagere school om er les te volgen. Verder zijn er ook de bewustmakingscampagnes in de dorpen: waakzaamheidscomités krijgen de opdracht om de meest kwetsbare families te benaderen en informatie over mogelijke kinderhandel te vergaren. Die informatie geven ze door aan de politie. Ook jongeren spelen een belangrijke rol in het bewustmakingswerk. De dorpscomités voeren ludieke acties en maken theatervoorstellingen over het thema. Op die manier bereiken ze heel wat jongeren en volwassenen. Plan werkt daarnaast nauw samen met de lokale overheden en justitie. Die worden aangezet om de kinderhandel harder aan te pakken en daders daadwerkelijk te straffen. Bewustmaking zal niet helpen als die niet ondersteund wordt door een duidelijke aanpak door de overheid. Laksheid en omkoperij worden openlijk aangeklaagd door de gemeenschap en dat blijkt effect te hebben bij de lokale overheden. Verder spelen Plan en de lokale sociale diensten een belangrijke rol bij de reïntegratie van kinderen in de gemeenschap. Ze bieden ook een beroepsopleiding aan, zodat de slachtoffers nieuwe kansen krijgen in de gemeenschap. Basilia Agnessy is verantwoordelijk voor de strijd tegen kinderhandel in Couffo (Centraal Benin) en geeft uitleg over de behaalde resultaten: Steeds meer meisjes gaan naar school en ook kleuters zijn alerter en bij de pinken. Ouders zijn tevreden omdat ze meer tijd kunnen vrijmaken voor inkomen genererende activiteiten. Familiehereniging en integratie verlopen steeds vlotter. Het bewustzijn wordt ook aangewakkerd doordat ouders inzien dat er andere mogelijkheden zijn dan hun kind uit het gezin te verwijderen. 135 kinderen volgen nu een beroepsopleiding. 14 kinderen hebben al een diploma. De capaciteitsopbouw is een werk van lange adem. Maar ouders praten al, wat wijst op vertrouwen. En dat is een belangrijke stap. De ordemachten en gemeenten zouden echter nog meer kunnen doen tegen de kinderhandelaars. Plan België ondersteunt de voortzetting van het project, dat uitgebreid wordt naar een samenwerkingsverband tussen drie ngo s (Plan International, Aide et Action, Terre des Hommes) in Benin, Togo en Burkina Faso. Ik ben een weeskind. Ik wilde naar mijn grote zus, die in Gabon woont. Ze zeiden me dat ze me bij haar zouden brengen, maar ze brachten me naar Nigeria. Het ministerie van Gezin heeft de kinderhandel onderschept en Terre des Hommes heeft me daar gevonden en naar hier teruggebracht. Ik was een maand bij Terre des Hommes. We waren met vijftien meisjes en vijf jongens. We werden begeleid door drie volwassenen. Drie kinderen waren even oud als ik, de rest was allemaal jonger. Danhoussou Honorine ( 12 jaar,) uit Banigbé

10 10 Cambodja Nieuwe schoolgebouwen in Siem Reap Cambodja is gekend voor de tempels van Angkor Wat, die tot de belangrijkste monumenten van het werelderfgoed behoren. In dezelfde provincie (Siem Reap) hebben veel kinderen echter nog altijd geen toegang tot lager onderwijs, ondanks de stijgende inkomsten uit het toerisme. Cambodja was en blijft één van de armste landen van Azië. Het arme noordwesten werd zwaar getroffen door het terreurregime van de Rode Khmer (eind jaren zeventig), die het officiële onderwijs afschafte en de leraren als verwerpelijke intellectuelen naar strafkampen stuurden. Pas rond 2000 stopte het gewapende verzet van de Rode Khmer (die overal landmijnen legde) en kon de heropbouw starten. Siem Reap kampt nog steeds met extreme armoede en een gebrek aan onderwijsinfrastructuur. Veel leerlingen volgen er les in strooien hutten of houten klaslokalen die dreigen in te storten bij hevige regenval. Daarom bouwt Plan hier nieuwe schoolgebouwen: vijf moderne klaslokalen in steen, hygiënische toiletten, een waterput, enkele speeltuigen, plus de nodige uitrusting: klasmeubilair, bibliotheek... Een school is echter meer dan louter infrastructuur, dus betrekt Plan de hele gemeenschap bij het proces. Eerst wordt de toestemming van de overheid gevraagd, die ook instaat voor de ontmijning van het schoolterrein en de toegangswegen. Daarna wordt een schoolcomité opgeleid, met dorpsleiders, ouders en leerlingen, die er samen met de schooldirectie en leraren op toezien dat de bouw correct verloopt en de school democratisch functioneert. Plan leidt de leraren ook op in kindvriendelijke lesmethodes. Taum, een jongen van het 2de middelbaar, zetelde in het schoolcomité dat toezag op de bouwwerken in de middelbare school van Angkor Thom. De schooldirecteur nodigde mij uit als afgevaardigde van de leerlingen, omdat ik erg actief ben in mijn klas en er mijn vrije tijd in wou stoppen. Ik werd uitgenodigd voor de vergaderingen van het comité. Ik controleerde het goede gebruik van de bouwmaterialen, ijzer en cement, en lichtte de andere leerlingen in. Later wil ik verder studeren in de stad voor toeristische gids, als ik geld vind voor het vervoer. Sophary Pich, een dynamische dame die het Plan-kantoor in Siem Reap leidt, legt uit dat zo n schoolcomité een tiental leden telt. Ze houden de aannemer in de gaten. Die huurt personen van het dorp in om mee te werken in de bouw. Het is de opdracht van de overheid om goede leraren te sturen. We tekenden daarvoor een akkoord met het ministerie van Onderwijs. Het maandloon van een leraar bedraagt minder dan 20 dollar, waarvan hij een deel moet uitgeven aan benzine om met zijn bromfiets naar de afgelegen school te reizen. De ouders beginnen stilaan het belang van goed onderwijs in te schatten, vervolgt Sophary, als ze zien hoe andere kinderen daardoor aan een goeie job raken. Ze willen dat hun kinderen Engels leren en met de computer leren omgaan. Vroeger wilden ze hun dochters niet sturen, ze vonden dat onveilig, maar nu vertrouwen ze ons. Plan wil de kinderen absoluut in de school houden, maar we moeten de nodige voorwaarden creëren. Met de steun van Plan België kwamen er vorig werkjaar één lager middelbare school en drie lagere scholen bij in Siem Reap. Sinds 1 oktober 2007 kunnen in elk gebouw zo n 400 tot 500 leerlingen in een aangenamere studieomgeving en met nieuw lesmateriaal aan de slag. Tijdens het huidige werkjaar ( ) zal Plan België opnieuw de bouw steunen van nieuwe klaslokalen in vier lagere en twee lager middelbare scholen, niet enkel in Siem Reap, maar ook in Kampong Cham (nabij de grens met Vietnam).

11 Vietnam Young Media Clubs in Hue In haar programma van 2006 tot 2010 heeft Plan Vietnam de kinderrechten centraal gesteld. Hoewel Vietnam één van de eerste landen in Azië was die het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) ondertekenden, wordt het verdrag er niet altijd nageleefd (vooral het recht op bescherming) en lijden heel wat kinderen onder fysieke en emotionele mishandeling. Plan Vietnam wil jongeren een stem geven om de rechten van het kind bij hun leeftijdsgenoten, families, scholen en de overheid te promoten. Zij koos daarbij voor het model van Young Media Clubs, groepen van een 20-tal jongeren die via tijdschriften, radio- en tv-programma s het brede publiek bewustmaken van kinderrechten en het probleem van de kindermishandeling, met de steun van de Youth Union (officiële jongerenbeweging). Plan België steunde het afgelopen werkjaar een project met drie Young Media Clubs in de landelijke districten van de provincie Hue (centraal Vietnam). 60 jongens en meisjes van 11 tot 15 jaar kregen een opleiding in het gebruik van massamedia, over kinderrechten en het voorkomen van misbruik. De jongeren schreven zelf de artikels, spraken de radioprogramma s in en filmden de tv-programma s. Ze namen daarvoor interviews af van lokale beleidsvoerders. Zo werden ook de ouders, de leraren en de overheid erbij betrokken. Tijdens een bezoek aan de 16 meisjes en 4 jongens van de Young Media Club in het district Huong Tra kregen we uitleg van voorzitster Giang, een meisje van 14 jaar uit het 2de middelbaar: We hebben onze club opgericht in april We komen twee keer per maand bijeen, op zondagnamiddag. Van Plan kregen we tafels, stoelen, een computer en een camera. Voor een lokale krant schreven we al 140 artikels over armoede en geweld tegen kinderen, het recht op onderwijs en speeltijd. We maken ook een radioprogramma, dat vooral gaat over kinderrechten en milieu, maar ook over ons leven en onze activiteiten. Verder hebben we al vier video s gemaakt, met onze eigen camera. We leiden zelf onze activiteiten. De Youth Union geeft enkel advies. Dat is goed voor onze ontwikkeling. Zo leren we zeggen wat we denken. De kwaliteit van onze artikels kan nog beter. Soms hebben we weinig tijd, want we gaan allemaal naar school. Het zou leuk zijn als er een club was in elke school, in plaats van één club voor het hele district. We namen deel aan een zomerkamp met 400 kinderen uit 13 districten van Hue, aldus Giang. De vice-secretaris van de Youth Union in Hue vertelt ons over hun samenwerking met de Young Media Clubs. De selectie van de leden verloopt via wedstrijden voor het beste ingezonden artikel en aanbevelingen van de scholen. Zo n 80 % zijn meisjes. De clubs vergaderen elke maand over hun activiteiten en krijgen vorming in kinderrechten, de organisatie van evenementen, mediatechnieken, gender. De resultaten zijn zichtbaar in het nationale en provinciale tijdschrift van de Young Media Clubs, het tv-programma Groeiende Bamboe en het radioprogramma Vandaag kinderen, morgen de wereld, met presentatoren van de clubs. Ze brengen boodschappen over aids, geboorteregistratie, kindermisbruik De jongeren gebruiken hun kennis ook voor hun eigen ontwikkeling, bijvoorbeeld later aan de universiteit. Omdat de Young Media Clubs intussen stevig op eigen benen staan, zal Plan België vanaf dit werkjaar ( ) een nieuw project steunen, dat mikt op kwaliteitsvol lager onderwijs in de noordelijke provincies Phu Tho en Thai Nguyen. Bijna alle kinderen hebben toegang tot de lagere school, maar de lesmethodes zijn erg traditioneel en autoritair, zonder inspraak van de leerlingen. Daarom zal ons project de leraren opleiden in actieve pedagogische methodes en de participatie van de leerlingen stimuleren. 11

12 El Salvador Jongerengroepen komen op voor hun rechten Na de lange bloedige burgeroorlog (tot 1992) komen democratie en inspraak maar moeizaam op gang in El Salvador. De lokale besturen houden weinig rekening met de noden en prioriteiten van de jongeren. De bevolking heeft noch de traditie noch de opleiding om voor haar eisen op te komen, hoewel het decentralisatieproces dat toelaat. De Asociaciones de Desarrollo Comunal (Adescos = gemeenschapsraden) stellen ontwikkelingsplannen op en pleiten bij de overheid voor de nodige middelen. Plan wil dat de Adescos geen exclusieve volwassenenclubs blijven, maar dat ook de kinderen er hun rechten en belangen verdedigen. Op Plans initiatief zetelen in elke Adesco voortaan twee jongeren, die hun eigen voorstellen presenteren en door de Adesco laten bekrachtigen. Ze worden afgevaardigd door de Adesquitos, jongerenraden die in elke gemeenschap worden opgericht naast de Adescos. Het project vond plaats in Cabañas en Cuscatlan, arme departementen met een hoge werkloosheid en een grote migratiegolf naar de steden en de VS. Plan gaf vorig werkjaar jongeren en volwassenen uit 63 gemeenschappen vorming over kinderrechten, het definiëren van noden, het uitwerken van projecten, leiderschap, participatie Plan steunde ook de planning zelf in de gemeenschappen en de zoektocht naar financiële middelen om alles uit te voeren. De Adescos kunnen de jongeren een toekomst geven in hun eigen streek, door op eigen houtje structurele verbeteringen in hun gemeenschap te stimuleren. Zonder zelf initiatieven te ontplooien en de (beperkte) financiële kansen die de lokale overheid biedt optimaal te benutten, zullen de dorpen altijd afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp. Zonder lokale participatie en betrokkenheid hebben overheidsinvesteringen weinig impact. tot de conclusie te komen dat beide groepen gelijke kansen moeten krijgen. Dankzij de vorming eisen de meisjes dat hun rechten geëerbiedigd worden. Begin februari ging Plan België een kijkje nemen in Nombre de Dios, een onooglijk dorpje tegen de grens met Honduras, om te observeren hoe de Salvadoraanse jongeren zich er organiseren en voor hun rechten opkomen. Dinora, voorzitster van de jongerenraad in Chaparral: Als kind hebben wij speciale rechten. Die staan in een internationaal verdrag. We moeten die rechten zelf verdedigen en eisen dat de volwassenen ons respecteren. Samen met de volwassenenraad willen we steun van onze gemeenschap verkrijgen. Dinora nam samen met de jongeren alle rechten door. Het recht op bescherming door onze ouders. Het recht op participatie, om onze opinie te vertolken binnen de gemeenschap. Dankzij de vorming van Plan zijn we minder schuchter. We weten en zeggen wat we willen bereiken. Het recht op onderwijs: moeilijk in onze afgelegen gemeenschappen met een gebrek aan scholen. Het recht op een woning, want veel huizen zijn in slechte staat. Het recht op voeding: we eten hier enkel maïs en bonen. Het recht op ontspanning. Het recht op gezondheid, want door het vuile water krijgen we maagpijn en allerlei ziektes. Walter, één van de leden van de raad, somde de belangrijkste problemen van de gemeenschap op: Veel jongeren zijn nog bang om te spreken. Zonder Plan stond ik hier nu niet te praten. De kinderen zijn moe op school, want ze moeten s morgens ver lopen om water te halen. Studies zijn heel belangrijk om later een goede job te vinden. Onze organisatie kan nog beter: we moeten als jongeren meer samenwerken, onze problemen definiëren en onze rechten in de praktijk afdwingen. In Sayulapa werd vorig jaar een Adesco verkozen met drie jongeren, die door Plan opgeleid werden. Plan woonde er een vorming bij over het opstellen van een ontwikkelingsplan en het onderhandelen over projectsteun. Volwassenen en jongeren bekeken samen de noden van hun gemeenschap: betere wegen, een schoolomheining, een peutertuin, een hospitaal, latrines Daarna bespraken ze bij wie ze kunnen aankloppen voor steun: Plan, de gemeente, de ministeries Het belangrijkste resultaat van de vorming en begeleiding door Plan is dat de kinderen meer in zichzelf geloven en hun verantwoordelijkheden opnemen binnen hun gemeenschappen. Ze kiezen als hun prioriteiten vaak betere schoolfaciliteiten, beroepsopleiding, bibliotheken, drinkwatervoorziening Ze zullen later als jonge volwassenen hun gemeente besturen als democratische leiders, die de rechten en belangen van kinderen niet vergeten. 12 De jongeren pakken ook het machismo en de ongelijke plaats van de vrouw in het gezin en de maatschappij aan. Er worden werkgroepjes gevormd die stilstaan bij de kenmerkende eigenschappen van jongens en meisjes, om

13 El Salvador Vrouwen winnen zelfvertrouwen met eigen zaak De Adesco (gemeenschapsraad) van El Espinal in Cuscatlan diende een aanvraag in bij Plan om een 30-tal vrouwen te steunen in hun ondernemingsplannen. Het gaat om alleenstaande, ongeletterde vrouwen, die het slachtoffer werden van geweld binnen hun gezin en dus niet enkel hun inkomen, maar ook hun zelfvertrouwen willen opkrikken. De vrouwen werkten al samen in groepen per product, vóór de interventie van Plan. De drie groepen die bloemen, natuurlijke geneesmiddelen en vlechtwerk maakten, stonden het sterkst, maar er was ook een bakkerijgroep en nog een andere die met kleinvee wou starten. De vrouwen hadden duidelijk de ambitie om ook buiten hun gemeenschap te verkopen. Plan begeleidde de vrouwen het afgelopen werkjaar met technische en administratieve vorming, de ontwikkeling van hun producten, het aanleren van verkooptechnieken en steun bij de uitbreiding van hun afzetgebied, via een marktstudie die de concurrentie binnen die bepaalde sectoren belichtte. Plan zal de vrouwen geen eigen lokaal geven. Dat moeten ze met hun eigen winst kopen. Het is echter geen illusie, want de groepen staan intussen steviger in hun schoenen. Het project heeft niet enkel economische impact, met een beter levenspeil voor de kinderen, maar geeft de vrouwen ook hun waardigheid en onafhankelijkheid terug. Dat merkten we tijdens een bezoek aan een feria (beurs) in El Espinal die op het brede publiek mikte, om de producten van de vijf groepen in de kijker te zetten. Een indrukwekkende muziekinstallatie trok de aandacht. Elke groep verzorgde zijn eigen stand. We praatten met Nuria Guadalupe Vazquez en Juani de Carmen Rojo, voorzitster en secretaresse van de groep floristería (bloemenmakers). Deze groep telt oudere en jongere vrouwen. We begonnen anderhalf jaar geleden met zeven en zijn nu al met twaalf. Een vrouw die ontslagen werd in haar bedrijf en enkel werk vond als kinderoppas, leerde ons bloemen maken. We begonnen later ook bloemen van maïsbladen en piñatas te maken, met succes. We willen nieuwe producten uitvinden. We hebben geld om materialen te kopen, maar willen ook een machine om bloemen te snijden. We leveren op aanvraag, via vijf bloemisten. We werken thuis op ons eentje en komen samen op dinsdag en donderdag. We willen graag een terrein kopen om een eigen lokaal te hebben voor productie en verkoop. We moeten nog veel groeien, maar we doen ons best. Later willen we onze patenten legaliseren en de buitenlandse markt veroveren. In het begin hadden we geen flauw benul van administratie. Sinds onze opleiding registreren we onze omzet. Na het aftrekken van de materiaalkosten verdelen we de winst onder de leden. Niet enkel winst is belangrijk. We willen dat onze kinderen ons zien werken. Er is geen ruzie binnen de groep. We zeggen het openlijk als iets ons niet bevalt, als zussen onder elkaar. 13

14 Honduras Jongerengroepen krijgen inspraak De Hondurese maatschappij wordt geteisterd door armoede en geweld, die jongeren de kansen ontnemen om zich te ontplooien en vol vertrouwen deel te nemen aan de uitbouw van hun gemeenschap. De overheid werd zich stilaan bewust van de rol die jongeren in de maatschappij kunnen vervullen en biedt hun geleidelijk meer mogelijkheden om deel te nemen aan het beleid. Ze vertrekt daarbij van enkele succesvolle ervaringen van Plan Honduras. Plan steunt de participatie van jongeren in het beleid en de veranderingsprocessen in hun gemeenschappen via Childpro-groepen. Na vier jaar zijn er al 164 groepen in zes westelijke departementen van Honduras. Ook ouders, gemeenschapsleiders en lokale besturen zijn enthousiast over de resultaten. Ze zien jongeren niet langer als passieve personen, maar als onafhankelijke burgers met eigen ideeën en capaciteiten. De jongens en meisjes van de Childpro-groepen kennen hun rechten en beschikken over de vaardigheden om die te promoten. Ze winnen aan zelfvertrouwen en beginnen binnen hun gemeenschap noden te definiëren, projecten te bedenken en die ook uit te voeren. Ze vormen een aanspreekpunt voor andere jongeren rond thema s als hiv/aids en geweld binnen het gezin. Het project dat Plan België vorig werkjaar steunde, evalueerde de werking en ervaring van de Childprogroepen: welke opleiding genoten ze; welke activiteiten ontplooiden ze; welke resultaten behaalden ze; hoeveel actieve leden tellen ze; wat motiveert nieuwe leden; welke contacten hebben ze met andere groepen; hoe verlopen hun relaties met andere organisaties en de lokale overheid? Het project evalueerde ook de begeleiding van de Childpro-groepen door Plan en door de lokale overheid. Dat moet leiden tot een betere vorming en opvolging van de groepen, via een handleiding en indicatoren die eenvoudig en duidelijk meten hoe effectief de participatie van de jongeren verloopt. Het streefdoel is 200 actieve en dynamische Childpro-groepen. Elk jaar vindt een nationaal congres plaats waar alle groepen ervaringen uitwisselen. In Santiago Puringla (departement La Paz) bezochten we een 20-tal meisjes en een 10-tal jongens van de lokale Childpro-groep Shaday. Twee geschminkte jongeren op stelten heetten ons welkom in de gemeentezaal. Ook de burgemeester was aanwezig, die nauw samenwerkt met Shaday in allerlei projecten. Gabriela vertelde ons over de geschiedenis van Shaday, opgericht in Ons doel is alle kinderen te laten participeren in sociale en culturele activiteiten. Het begon met de aanleg van een kindertuin in We kregen vorming over aids, verhalen vertellen enz. We hebben vooral werk met ons tijdschrift: artikels maken, uitgeven, verkopen. We krijgen veel positieve reacties, omdat we niet enkel voor kinderen schrijven, maar voor de hele gemeenschap. We hebben ook een eigen radioprogramma. Daarnaast nemen we deel aan de open zittingen van de gemeenteraad. Iedereen vindt ons een sterke jongerengroep. Isaí legde uit hoe ze de sluiting van alle cafés in Santiago Puringla verkregen. We voerden eerst campagne en organiseerden daarna een referendum, dat we wonnen. De helft van de cafés is intussen dicht; de andere helft blijft clandestien open. We hebben een video gemaakt over die ervaring. Ik vertegenwoordigde Shaday ook op een conferentie over gezondheidsthema s in Londen. We werden er zelfs in het parlement ontvangen. Shaday komt elke zaterdag (soms ook op woensdag) bijeen en telt zo n dertig leden tussen 13 en 18 jaar. Er is ook een andere groep, Manuel, met kinderen van 8 tot 12 jaar. Gabriela: Wij geven vorming aan de kleinsten, opdat ze later onze rol overnemen en goed voor de gemeenschap zorgen. Wij zullen als volwassenen altijd het welzijn van de gemeenschap en de kinderrechten verdedigen. 14

15 Ecuador Seksuele en reproductieve rechten van jongeren Dit werkjaar ( ) zal Plan België een belangrijk nieuw project steunen rond seksuele en reproductieve rechten (SRR) van jongeren in Ecuador. Vlaamse en Waalse journalisten leerden op uitnodiging van Plan België de sterke nadruk op kinderrechten van Plan Ecuador kennen. Plan België ging vorig werkjaar ook zelf een kijkje nemen hoe hun SRR-aanpak werkt. We pakten het soms wat delicate thema vroeger aan met een risico- en dienstenfocus, aldus Santiago Dávila, programmadirecteur bij Plan Ecuador. Nu werken we meer met een rechten-, participatie- en genderfocus: de jongeren inspraak geven en de politieke agenda beïnvloeden. We combineren vorming met culturele en ludieke activiteiten. Participatie en communicatie vormen de rode draad in alles wat we doen. We doen een beroep op een 200-tal jongerengroepen in de gemeenschappen waar Plan werkt. We schakelen promotoren van 15 of 16 jaar in, die gevormd worden en daarna kinderen van 10 tot 12 jaar begeleiden. In de stad is een andere aanpak vereist dan in het hooggebergte. We betrekken er ook de ouders, de leraren, de gemeenschapsleiders, aidsslachtoffers en het ministerie van Gezondheid bij. In het medisch centrum Guamaní, een arme buitenwijk van de hoofdstad Quito, werkt Plan al twee jaar rond SRR. De jongeren kregen er een eigen ruimte met computers om elkaar te ontmoetten, zich te informeren over SSR en zich te ontspannen. Enkele enthousiaste vrijwilligsters van Plan gaven uitleg. We ontvangen veel probleemjongeren, die in bendes zitten of aan de drugs zijn. Hun ouders willen hen kwijt. We vangen hen op en werken ook met andere jongeren rond seks, niet enkel op medisch vlak, maar ook wat rechten en gevoelens betreft. De ouders praten niet graag over seks met hun kinderen. Ze willen dat wij dat doen. De scholen geven evenmin seksuele opvoeding, omdat dat niet mag van de kerk. Dus doen wij het. Ze toonden mij een educatief koffertje met voorbehoedsmiddelen. We bestrijden negatieve vooroordelen. We laten gebruikers en ook aidsslachtoffers getuigen. De overheid laat condoomautomaten in scholen toe, maar die lokken veel protest uit. De meisjes durven de pil niet kopen in de apotheek; ze vrezen dat ze met de vinger nagewezen zullen worden. Velen worden vroeg zwanger, soms al op hun dertiende. Ze worden van school gestuurd, wat illegaal is, en worden ook thuis de deur gewezen. We proberen seksuele en reproductieve rechten bespreekbaar te maken bij ouders en kinderen. De jongeren wilden eerst niet dat hun ouders meekwamen, of ze klapten dicht wanneer hun pa of ma spraken. Ouders zijn kwaad dat hun kinderen niet meer gehoorzamen nadat ze leerden wat hun rechten zijn. Nu luisteren de ouders al wat meer naar ons. Vroeger gaven ze enkel bevelen wat we met hun kinderen moesten doen. De aanleiding voor hun eerste bezoek is vaak dat jongeren aan hun school of werkgever een medisch attest moeten voorleggen waarin staat dat ze geen aids of syfilis hebben, wat overigens een illegale praktijk is. Vooral de grootsteden Quito en Guayaquil zijn getroffen door aids, maar er zijn geen betrouwbare cijfers. Een vijftal hippe adolescenten van de jongerengroep Buena Onda gaf ook wat uitleg. We bestaan al twee jaar en tellen een 25-tal leden tussen 12 en 20 jaar. In dit medisch centrum kregen we een eigen ruimte, een goede behandeling, vorming over gezinsplanning en bescherming tegen ziektes, voorbehoedsmiddelen Op school moeten we zwijgen en stilzitten. In de lessen zeggen ze niks over seks. Hier gebruiken we de computer voor onze studies en leren zo met plezier. We hebben geen bestuur of leiders. We staan allemaal op hetzelfde niveau. We draaien mee in een project van vorming, bewustmaking en uitwisselingen. We willen andere jongeren helpen en ook onze eigen problemen oplossen. Dat is wel zwaar. We willen ook festivals organiseren, radioprogramma s maken, affiches ontwerpen en een eigen webstek op poten zetten. 15

16 Fandjiga Véronique, 10 jaar, uit Wakpé Mijn ouders waren gescheiden en toen mijn vader overleed, hebben mijn ooms me van school gehaald. Ik was ongelukkig en ben naar Abomé gegaan. Daar heb ik zeven dagen gelogeerd bij vrienden van mijn vader. Maar ik mocht niet terug naar school. Ik ben weggelopen en met de taximotor naar Klouékanmé gekomen. Iemand heeft die man betaald en nu woon ik hier in het sociaal centrum. Houndjo Alice, 12 jaar, uit Toviklin Toen mijn opa stierf, had mijn vader niet genoeg geld om de begrafenis te betalen. Mijn vader heeft mij in ruil gegeven voor CFA (60 euro). Mijn ooms waren niet akkoord en kochten me terug. Ik moest dan voor hen werken en stoffen verkopen op de markt. Ze hadden me nochtans gezegd dat ik zou mogen leren naaien. Ik ben weggelopen en bij de burgemeester gaan klagen. Daardoor ben ik hier. Iedereen is medeplichtig, en dat voor CFA. Kegbe Bernadett, 16 jaar, uit Tjakotomey Ik zat in het 4de jaar toen mama van mijn vader scheidde. Mijn vader heeft ons (vier kinderen: twee jongens en twee meisjes) van school gehaald. Hij verplichtte mij te trouwen met een man die al twee vrouwen had. Ik wilde niet en ben naar de burgemeester gegaan. Papa heeft me bedreigd, maar toen is de gendarmerie gekomen om hem te kalmeren. Nu begrijpen we elkaar weer en hebben we het goed. Ik ben in het centrum om bij te leren. 16

17 Onze activiteiten in België De rechten van het kind binnen ontwikkelingssamenwerking. Een prioriteit! Campagneweek 2007 Elk kind heeft recht op (over)leven, bescherming, ontwikkeling en participatie. Niet toevallig werd voor dit campagnethema gekozen. Het promoten van de rechten van het kind vormt immers de basis van de werking van Plan. Kinderen vormen de meerderheid van de bevolking in het Zuiden. Als hun rechten en noden niet in overweging worden genomen, is een efficiënte strijd tegen armoede bij voorbaat uitgesloten. Respect voor de rechten van het kind moet dan ook integraal deel uitmaken van een duurzame ontwikkelingssamenwerking. In de aanloop naar de 18de verjaardag van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind op 20 november 2007, besteedde Plan België tijdens haar campagneweek (5-11 mei 2007) dan ook uitgebreid aandacht aan het belang van kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking. In juli 2005 amendeerde het Belgische parlement een aanpassing in de wet voor internationale samenwerking. De rechten van het kind werden vanaf dan opgenomen als transversaal thema. Maar tot op heden heeft de Belgische regering deze wet nog niet in praktijk gebracht. Om de regering aan haar belofte te herinneren, heeft Plan België het afgelopen jaar diverse acties opgezet om een maatschappelijk draagvlak onder de Belgische bevolking te creëren. Kinderrechten: journalisten getuigen Om het belang van kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking extra in de verf te zetten zijn Belgische journalisten naar Ecuador getrokken. Hier hebben ze met eigen ogen kunnen zien hoe de kinderrechten in praktijk worden gebracht en wat kindgerichte ontwikkelingssamenwerking precies inhoudt. Diverse artikels en reportages zijn tijdens de actieweek gepubliceerd. Kinderrechten bestormen de grote Belgische treinstations Op maandag 7 mei 2007, was Plan België aanwezig in drie grote Belgische treinstations, namelijk Brussel-Centraal, Luik-Guillemins en Gent-Sint-Pieters. De treinreizigers kregen een speciale editie van het Plan Magazine over kinderrechten en werden verzocht de kinderrechten-petitie van Plan te ondertekenen. Verder was er een infostand, die vol hing met posters van kinderen die mee hadden gedaan aan de Plan-tekenwedstrijd. Ook deze actie vond veel weerklank in de Belgische pers. Plan België daagt scholieren uit Ter gelegenheid van de actieweek, lanceerde Plan België een posterwedstrijd voor kinderen. Aan de wedstrijd deden niet alleen Belgische kinderen mee, maar ook kinderen uit alle landen waar de NGO werkt. Alle leerlingen uit het lager en middelbaar onderwijs in België werden gevraagd, alleen of in groep, een poster over kinderrechten te maken. De opdracht bestond eruit één van de tien kinderrechten van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind te illustreren. De leerlingen konden gebruik maken van informatieve fiches van Plan om de kinderrechten beter te begrijpen. Zo n kinderen hebben aan deze wedstrijd deelgenomen. In Franstalig België, ondersteunde striptekenaar Frédéric Jannin onze actieweek. Hij verraste het Koninklijk Atheneum van Waterloo met een bezoek waar hij de prijs uitreikte voor de beste poster. De leerlingen van deze school hadden lang aan de poster gewerkt. Samen met hun lerares hadden ze lang gediscussieerd over het belang van kinderrechten voordat ze de poster maakten. De winnende poster van de Plan-wedstrijd 17

18 onze campagneweek een nieuwsbrief over kinderrechten binnen ontwikkelingssamenwerking. In december 2006 werd een andere nieuwsbrief over HIV/AIDS verspreid ter gelegenheid van de Wereldaidsdag op 1 december. Deze nieuwsbrieven die o.a. naar journalisten, politici en alle bibliotheken wordt verstuurd staan eveneens op onze website. Mo paper Als lid van de v.z.w. Wereldmediahuis, geeft Plan België het maandblad Mo* financiële steun en maakt deel uit van het redactiecomité. In mei 2007 verscheen in Mo* een artikel van Plan België over Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking. Striptekenaar Fréderic Jannin en de leerlingen van het K.A. Waterloo Het schokte ons echt toen we hoorden dat er zoveel kinderen zijn die dagelijks bloot staan aan geweld. Om het recht op bescherming te illustreren, hebben we de kinderen in een grote luchtbel gezet. Rondom de kinderen hebben we wapens en handen getekend. Deze symboliseren niet alleen het lichamelijke, maar ook het psychologische geweld dat hen wordt aangedaan, verklaren Astha, Anaïs, Mona en Charlotte. In Vlaanderen werden twee bijkomende wedstrijden georganiseerd : een liedjes- en een schrijfwedstrijd. Een 50-tal leerlingen stuurden een vervolgverhaal over kinderrechten in waarbij de aanzet werd gegeven door Plan Ouder en Bekende Vlaming Nic Balthazar. De liedjeswedstrijd, bekroond met een bezoek van kinderrechtenambassadeur Koen Wauters, deed leerlingen hun muzikale talenten aanspreken. Een «slam» voor kinderrechten Gedurende de hele actieweek, was onze radiospot op de Franstalige zenders te horen. In de vorm van een poetryslam werd het probleem van kinderrechten op een ruwe, maar positieve manier aangekaart. De tekstschrijver heeft zijn inspiratie gehaald uit de verhalen van de kinderen uit de landen waar Plan werkt. In de spot komen de vier kinderrechten aan bod, te weten het recht op participatie, bescherming, ontwikkeling en overleven. Een videoclip van de slam was op YouTube te zien. De campagnesite Voor de lancering van de campagne, maakten we een speciale landingspagina op onze website aan. Via deze pagina kreeg de bezoeker direct toegang tot de juiste informatie over de campagne. Aan de hand van banners op diverse informatieve websites werd de aandacht van de mensen voor onze campage getrokken. Internationale publicaties Plan België maakt deel uit van de internationale Plankoepel die in 49 landen werkt. Op internationaal niveau publiceert de organisatie regelmatig rapporten over de verschillende aspecten inzake de promotie van en het respect voor de rechten van het kind. Als lid van deze internationale koepel speelt Plan België een rol in het verspreiden van deze informatie op Belgisch niveau. p Because I m a girl : the State of the World s Girls 2007 komt terug op de alarmerende situatie van meisjes wereldwijd en is het eerste in een reeks van jaarlijkse rapporten die zich zullen buigen over de rechten van meisjes. pter gelegenheid van de verjaardag van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind op 20 november 2006, publiceerde Plan het internationale rapport Count me in! The global campaign for universal birth registration - interim report Het Plan-rapport geeft een overzicht van de verwezenlijkingen sinds de lancering van de mondiale campagne voor geboorteregistratie in Met succes, sindsdien werden immers meer dan 5 miljoen extra kinderen geregistreerd bij hun geboorte. p Aan de hand van het Plan-rapport Tradition and Rights : female genital cutting in West Afrika onderzoekt Plan vrouwenbesnijdenis in deze regio. Bij de strijd tegen deze praktijk - één van de programmaprioriteiten van Plan in West-Afrika - moet rekening gehouden worden met de lokale context. p Kinderen uit het Zuiden lopen elke dag het risico om besmet te worden met HIV/AIDS. Zelfs als ze voldoende geïnformeerd zijn over HIV/AIDS verhindert de sociale, economische en culturele realiteit hen om zich te beschermen tegen besmetting. Dat is één van de belangrijkste conclusies van het Plan-rapport Circle of Hope: Children s rights in a world with AIDS dat net voor de 16de internationale Aids-conferentie in Toronto (13-18 augustus) werd gepubliceerd. Nieuwsbrieven 18 Ieder jaar, publiceert Plan België nieuwsbrieven over een welbepaald thema. Zo stuurden we in het kader van

19 Onze activiteiten in België Kinderrechten op de politieke agenda Om de levensomstandigheden van kinderen in het Zuiden écht te verbeteren, moeten de structurele oorzaken van armoede en kinderrechtenschendingen worden aangepakt. Dat gebeurt aan de hand van programma s op het terrein (zie de voorgaande pagina s), maar ook via beleidsbeïnvloeding. Plan België overtuigt op die manier (inter)nationale politieke actoren om hun beleid aan te passen ten voordele van kinderen in het Zuiden. Wetswijzigingen en/of beleidsopties blijven echter vaak dode letter. Daarom kijkt Plan België samen met andere organisaties nauwlettend toe of de diverse overheden hun beloften ook daadwerkelijk in de praktijk omzetten. Indien nodig wordt druk uitgeoefend om dat alsnog te doen. Alleen op die manier wordt een context gecreëerd waarin kinderen uit het Zuiden daadwerkelijk hun rechten kunnen doen gelden. Kinderrechten: een prioriteit voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking Na intens lobbywerk van Plan België, samen met Ecpat België en Unicef België, werd op 7 juli 2005 de wet op internationale samenwerking (1999) geamendeerd. Kinderrechten werden opgenomen als vierde transversaal thema. Vanaf 1 januari 2006 datum waarop de wetswijziging van kracht werd zouden kinderrechten dan ook een rode draad vormen doorheen de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Voor de concrete implementatie van de wetswijziging is het echter nog steeds wachten op de goedkeuring van de strategienota die door DGOS wordt opgesteld. Door haar ervaring met kinderrechten is Plan België een gewaardeerde partner bij het opstellen van die strategienota. Het afgelopen jaar leverde Plan België dan ook haar bijdrage. De voorlopige versie werd in april doorgestuurd en wacht nu op de handtekening van de minister van Ontwikkelingssamenwerking. Bijna twee jaar na de wetswijziging werd er dus nog steeds geen begin gemaakt met de concrete uitvoering. Daarom lanceerde Plan België in mei 2007 een petitieactie om de toekomstige minister van Ontwikkelingssamenwerking aan te sporen er dringend werk van te maken. Om in de toekomst toe te zien op de correcte uitvoering van kinderrechten als transversaal thema bundelde Plan België opnieuw de krachten met Unicef België en Ecpat België. Dat leidde tot de oprichting van het Platform Kinderrechten in Ontwikkelingssamenwerking, dat door Plan België wordt gecoördineerd. Het platform werd verder uitgebreid met universitaire experten in kinderrechten en Het zal als spreekbuis optreden naar DGOS inzake kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking, toezien op de correcte implementatie en opleidingen over kinderrechten voor ngo s verzorgen. Kinderrechten en het Vlaams Kaderdecreet Het Vlaams Kaderdecreet, dat in het najaar van 2006 werd uitgevaardigd, geeft naar het voorbeeld van de wet op internationale samenwerking het kader weer waarbinnen de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking zich zal bewegen. Ook in dit decreet worden enkele sectoren en transversale thema s opgesomd. Kinderrechten werden vooralsnog niet opgenomen als transversaal thema. Dat wekt verbazing, aangezien de Vlaamse overheid zichzelf een Kindereffectrapportage (KER) oplegt. Via die KER moet de Vlaamse overheid bij elk initiatief steeds de impact op kinderen van tevoren inschatten. Het niet opnemen van kinderrechten als transversaal thema lijkt dan ook in tegenspraak te zijn met de zelf opgelegde KER-verplichting. Plan België mobiliseerde de diverse democratische politieke partijen om kinderrechten alsnog op te nemen in het Vlaams Kaderdecreet. Ze zijn er uiteindelijk op 13 juni als transversaal thema in opgenomen. Kindsoldaten bezetten ministerie van Buitenlandse Zaken Op 13 februari 2007 bezetten meer dan 50 kinderen verkleed als soldaat het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze werden persoonlijk ontvangen door minister De Gucht. De actie werd georganiseerd door de Belgische Coalitie tegen het gebruik van Kindsoldaten, waar Plan België actief lid van is. Een dag eerder was het vijf jaar geleden dat het Optioneel Protocol bij het Kinderrechtenverdrag over de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten in werking getreden was. 19

20 kindsoldaten bezetten het ministerie van Buitenlandse Zaken 20 Dat protocol verbiedt de deelname van minderjarigen aan vijandelijkheden en stelt 18 jaar als de minimumleeftijd voor rekrutering door gewapende groeperingen en voor de officiële dienstplicht. Ondanks deze wetgeving zijn nog altijd honderdduizenden kinderen actief betrokken bij gewapende conflicten. Met deze actie vroeg de Belgische Coalitie tegen het gebruik van Kindsoldaten aandacht voor de ernstige schending van de rechten van het kind. Minister De Gucht engageerde zich om (als tijdelijk lid van de VN-Veiligheidsraad) het thema blijvend op de internationale agenda te zetten en de strijd tegen lichte wapens op te voeren. Millenniumdoelstellingen in het parlement Meer dan de helft van de bevolking in ontwikkelingslanden bestaat uit kinderen en jongeren onder de 18 jaar. Geen rekening houden met hun rechten en noden sluit een effectieve armoedebestrijding, voorzien door de Millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties, bij voorbaat uit. Om de rechten van het kind in het kader van de Millenniumdoelstellingen op de agenda te zetten, sloot Plan België zich aan bij de 2015, de tijd loopt -campagne van de Noord-Zuidbeweging. Op vrijdag 15 september 2006 ging deze coalitie van 20 organisaties, verzoekschriften afgeven aan Herman De Croo. Hierin vragen de organisaties een reëel engagement van de Belgische regering om er alles aan te doen om de Millenniumdoelstellingen te halen. In aanwezigheid van volksvertegenwoordigers en senatoren van de commissies Globalisering en Buitenlandse Zaken vroegen ze aan de kamervoorzitter om met een engagementsverklaring de armoede de wereld uit te schrijven. Hij kreeg daarvoor een potlood van 1,80 m lang, aangepast aan de opdracht. Met de overhandiging van verzoekschriften richt de Vlaamse Noord-Zuidbeweging een vernieuwd appel aan de politici. Concreet werd gevraagd dat de Kamer zich, in hoofde van haar voorzitter, engageert om de opvolging van het regeringsbeleid betreffende de Millenniumdoelstellingen op haar agenda te zetten. Op reis: stop kinderprostitutie! Miljoenen kinderen in de wereld zijn het slachtoffer van seksuele uitbuiting. Steeds meer Belgen reizen of verblijven voor een tijdje in het buitenland, zowel om professionele als om privéredenen. Tijdens hun verblijf komen sommige mensen toevallig in contact met de lokale kinderprostitutie. Anderen zoeken de kinderprostitutie bewust op. Daarom organiseerde Plan België in samenwerking met Ecpat België, Child Focus, de federale politie, Defensie, Febetra e.a. een sensibiliseringscampagne om mensen bewust te maken van deze problematiek en hen aan te sporen om melding te maken van enig misbruik als ze ermee geconfronteerd worden. Op die manier kunnen de daders in België effectief vervolgd worden. Naast die brede campagne organiseerde de werkgroep kinderprostitutie ook de internationale conferentie Travelling Abusers in Europe. Op de conferentie werd via het uitwisselen van best practices tussen verschillende landen een verdere aanzet gegeven tot een betere preventie en bestraffing van kindermisbruik door vakantiegangers. Kinderrechten in België Als kindgerichte ontwikkelingsorganisatie legt Plan België de nadruk op het belang van kinderrechten in ontwikkelingssamenwerking. Toch wil Plan België ook haar verantwoordelijkheid opnemen inzake de rechten van het kind in België. Als actief lid van de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen en La Coordination des ONG pour les droits de l enfant neemt Plan België dan ook deel aan initiatieven om de rechten van het kind in België te promoten en te vrijwaren.