Schoolondersteuningsprofiel SBO Het Dok

Transcriptie

1 Schoolondersteuningsprofiel SBO Het Dok Mei 2013 Annetta Klaassen Postbus CA Amersfoort Utrechtseweg 29-G 3811 NA Amersfoort T F info@inschool.nl

2 2

3 1. Inleiding Algemene gegevens Algemene gegevens van de school Onderwijsvisie/schoolconcept Kengetallen leerlingenpopulatie van de afgelopen schooljaren Leerling aantal Gewicht leerlingen Aanmeldingen Groot Zorgteam Leerlingen met verwijzingen SO of een rugzakje Aantal leerlingen met dyslexie en dyscalculie Aantal gediagnosticeerde leerlingen met hoogbegaafdheid of een individueel gemeten IQ lager dan Basisondersteuning Basiskwaliteit volgens de inspectie Planmatig werken Standaarden van de inspectie Standaarden handelingsgericht werken Preventieve en licht curatieve interventies Onderwijsondersteuningsstructuur Deskundigheid Groepsgrootte en formatie Voorzieningen Ruimtelijke omgeving Samenwerking Ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Leren en ontwikkeling Fysiek en Medisch Sociaal-emotioneel en gedrag Werkhouding Thuissituatie Conclusie

4 4

5 1. Inleiding In dit schoolondersteuningsprofiel wordt een beeld gegeven van de mogelijkheden, grenzen en ambities die de school heeft als het gaat om het bieden van passend onderwijs aan leerlingen met specifieke (extra of aanvullende) onderwijsbehoeften. Uit dit document blijkt of de school voldoet aan de basisondersteuning die door het schoolbestuur en het samenwerkingsverband is vastgesteld of nog wordt vastgesteld. Bovendien wordt aangegeven voor welke leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften het team een arrangement heeft. Dit schoolondersteuningsprofiel geeft ook de ambities van de school weer. Deze ambities staan geformuleerd in concrete doelen van het schoolbeleid. Op basis van dit document kan de school een goede gesprekspartner zijn voor bestuur, ouders, het samenwerkingsverband, het speciaal onderwijs en organisaties voor welzijn en zorg. De optelsom van de gegevens van meerdere scholen van het samenwerkingsverband geven een beeld van het onderwijszorg continuüm op het niveau van het schoolbestuur, de gemeente en het samenwerkingsverband. Op basis van dit overzicht kan het samenwerkingsverband bepalen voor welke kinderen op welke plek voorzieningen en lesplaatsen worden ingericht. Het schoolbestuur en het samenwerkingsverband kunnen vervolgens beleid ontwikkelen om te voldoen aan de zorgplicht voor het bieden van passend onderwijs aan alle leerlingen uit de regio. Zo vormen de schoolondersteuningsprofielen van alle scholen samen een belangrijke bouwsteen voor het ontwikkelen van beleid op onder andere de ondersteuningstoewijzing, de verdeling van middelen en het arrangeren van een goed antwoord op de behoeften van leerlingen. Het schoolondersteuningsprofiel van de school is opgesteld door een adviseur van Inschool, op basis van de ingevulde facts & findings en het interview hierover met de locatie leider op 22 maart Naar aanleiding hiervan is door Inschool een concept rapportage opgesteld welke aan de school is voorgelegd om te checken op feitelijke onjuistheden. Ook is gevraagd aan de school de concept rapportage te completeren waar het de ambities betreft ten aanzien van onderwijs(ondersteunings-) arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Deze aanvullingen zijn meegenomen in de definitieve schoolrapportage van dit schoolondersteuningsprofiel. 5

6 2. Algemene gegevens 2.1. Algemene gegevens van de school School: BRIN: Directie: IB-er(s): Schoolbestuur: Het Dok SBO 16LH directeur Ruud Janssen, locatieleider Liesbeth Blees Hanny Langendijk Zaan Primair Samenwerkingsverband: Onderwijsvisie/schoolconcept SBO Het Dok verzorgt een breed onderwijsaanbod en is daarbij gespecialiseerd in de gedragsmatige hulpvraag. Motto: "Regulier waar het kan, speciaal waar het moet". Het Dok streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van onderwijs en het zo goed mogelijk aansluiten bij de verschillende leerstijlen van de kinderen. De school ijvert voor een intensieve samenwerking tussen onderwijs, zorg en welzijn. Er is een omslag gaande naar opvang van leerlingen met een dominante gedragsproblematiek. Dit in het kader van Passend Onderwijs en het volgen van school meer thuisnabij. In de komende jaren zal worden ingezet op expertise in diagnostiek, behandelingsstrategieën en onderwijskundige aanpak van deze doelgroep, in samenwerking met verschillende instanties. Bovenstaande blijft hierbij onverminderd van kracht. Momenteel bezoeken leerlingen met hulpvragen op het gebied van gedrag een SO REC 4 school buiten Zaanstad en het is de bedoeling een plek op het Dok binnen Zaanstad te kunnen bieden. 6

7 2.3. Kengetallen leerlingenpopulatie van de afgelopen schooljaren Leerling aantal per 1 okt per 1 okt per 1 okt per 1 okt Leerling aantallen Bovenstaand figuur laat zien dat het leerlingenaantal afgelopen jaren schommelde van 93 leerlingen in 2009, 123 leerlingen in 2010, 115 leerlingen in 2011 en 92 leerlingen in De groei in 2010 en 2011 was het gevolg van een (dreigende) sluiting van een buurtschool. De directie van de school geeft aan dat de verwachting is dat het leerlingenaantal zal dalen naar 75 leerlingen in Dit is te zien in onderstaand figuur. De school verwacht dat er volgend jaar één groep minder zal zijn vanwege daling van leerlingen aantallen. Verwachte leerling aantallen per 1 okt per 1 okt per 1 okt Vijftig procent van de leerlingen stroomt uit naar het praktijkonderwijs. De intern begeleider zit in het IB-netwerk met daarin intern begeleiders van andere scholen in Zaanstad. Daarnaast heeft de intern begeleider contact met andere scholen bij overplaatsing van leerlingen. Van elk kind is een dossier opgebouwd, met behulp van de informatie van de verschillende scholen. De aanmeldingen van leerlingen verlopen via het Zaans netwerk. In een enkel geval verstrekt de intern begeleider algemene informatie over gedrag aan leraren van reguliere basisscholen. 7

8 Gewicht leerlingen Op dit moment zijn er geen kinderen met een schoolgewicht 0,3. Landelijk gemiddelde daarvan is 6,9% (bron: leerlinggewichten ) en geen kinderen met een schoolgewicht 1,2. Landelijk gemiddelde daarvan is 5,4% (bron: idem). De schoolpopulatie bestaat uit een groep sociaal zwakke gezinnen die, voor het grootste deel, in mindere mate betrokkenheid vertonen bij het onderwijs van hun kind. Daarnaast is er een groep kritische ouders. Een deel van de ouders ondervindt onmacht bij het opvoeden van hun kind, dat specifieke hulpvragen heeft op het gebied van gedrag. Een deel van de ouders is kritisch over de aanpak van de school en denkt mee naar het zoeken van een oplossing voor de hulpvraag van hun kind Aanmeldingen Groot Zorgteam Aantal aanmeldingen per schooljaar bij het multidisciplinair overleg De school werkt met het Groot Zorgteam dat acht maal per jaar bijeenkomt. Hierin worden leerlingen besproken met specifieke hulpvragen ten aanzien van gedrag en problematische thuissituaties. Daarnaast wordt bekeken op welke school het kind het best past: bijvoorbeeld terugplaatsing naar regulier basisonderwijs of verwijzing naar SO. In de afgelopen vier jaar zijn er 172 leerlingen besproken, hetgeen neerkomt op een gemiddelde van 43 leerlingen per jaar. Het Groot Zorgteam bestaat uit de volgende professionals: intern begeleider, locatie leider, algemeen directeur, medewerker van Spirit (die met ouders praat), schoolarts en de leerkracht van de leerling. Ook de ouders worden uitgenodigd. De school is tevreden over de werkwijze van het Groot Zorgteam vanwege de extra informatie die over de leerlingen wordt verzameld. Door de ervaringen van meerdere professionals bijeen te leggen, worden vaak de patronen van leerlingen en hun omgeving zichtbaar. De school zou willen dat het Groot Zorgteam wordt uitgebreid met schoolmaatschappelijk werk en een orthopedagoog. Sinds vorig schooljaar werkt de school tevens met een Klein Zorgteam dat zes maal bijeenkomt. Dit zorgt voor een daling van het aantal aanmeldingen bij het Groot 8

9 Zorgteam van 52 (in 2011) naar 27 in Het Klein Zorgteam bestaat uit de intern begeleider, de locatie leider en de medewerker van Spirit. In het Klein Zorgteam worden met name hulpvragen op het gebied van de basisvakken, taal en rekenen, besproken. Daarnaast worden ook de nieuwe leerlingen besproken (gaat door het hele jaar heen) Leerlingen met verwijzingen SO of een rugzakje Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster De school verwees volgens opgave van de directie sinds 2009 zes leerlingen naar het Speciaal Onderwijs (SO), één naar cluster 2 en vijf naar cluster 4. 1 oktober oktober oktober oktober 2012 Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Er zijn op dit moment zes kinderen met een indicatie (rugzakje); twee van cluster 2, één van cluster 3 en drie van cluster 4. Dit komt neer op 6,5% van de schoolpopulatie. Het landelijk gemiddelde van kinderen met een rugzakje in het basisonderwijs is 1,4% (bron: totaal aantal leerlingen met een rugzak, zowel op het BO als SBO, schooljaar ). Ieder jaar is er een aantal leerlingen met rugzak vanuit verschillende REC's. Dit zal voor de populatie REC-4 gaan toenemen. De groepsgrootte is dit jaar aangepast wat voor enige lucht heeft gezorgd voor de leerkracht in de klas. Als de verdichting nog meer toeneemt zal een tweede verkleining nodig zijn om rust in de groep (en school) te kunnen waarborgen. Hulp direct op de werkvloer in de vorm van 9

10 onderwijsassistenten en hulpverlenging zoals nu Spirit zal steeds meer noodzakelijk zijn om op een verantwoorde manier te blijven werken. Als hieraan kan worden voldaan zijn de mogelijkheden binnen Het Dok behoorlijk; er is een grote saamhorigheid en de durf zich kwetsbaar op te stellen. Verder wordt er volgens de school gedreven en met ervaring en veel kennis van zaken gewerkt Aantal leerlingen met dyslexie en dyscalculie 1 oktober oktober oktober oktober 2012 Aantal dyslexieverklaringen Aantal gediagnosticeerde leerlingen met dyscalculie/rekenstoornis Op de school zitten momenteel negen leerlingen met een dyslexieverklaring. Op de school zitten momenteel geen leerlingen met een verklaring voor dyscalculie Aantal gediagnosticeerde leerlingen met hoogbegaafdheid of een individueel gemeten IQ lager dan 85 Aantal gediagnosticeerde hoogbegaafde leerlingen (IQ hoger dan 130) Aantal leerlingen met een individueel gemeten IQ lager dan 85 1 oktober oktober oktober oktober Op de school zitten momenteel geen leerlingen met een diagnose hoogbegaafdheid. Voor alle leerlingen is een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Op de school zitten momenteel 87 leerlingen met IQ lager dan 85. Alle leerlingen hebben een ontwikkelingsperspectief. 10

11 3. Basisondersteuning In de notitie 'de basisondersteuning op orde' heeft het samenwerkingsverband reeds uitspraken gedaan over wat er onder basisondersteuning verstaan wordt. De basisondersteuning geeft het niveau van ondersteuning weer, waaraan alle scholen in het samenwerkingsverband (gaan) voldoen. Mede op basis van de schoolondersteuningsprofielen van alle deelnemende scholen stelt het samenwerkingsverband het niveau van basisondersteuning vast. De basisondersteuning omvat vier aspecten: basiskwaliteit; planmatig werken; preventieve en licht curatieve interventies en onderwijsondersteuningsstructuur. In de vragenlijst die voor deze rapportage is gebruikt, zijn deze vier aspecten van basisondersteuning bevraagd. De school heeft kunnen aangeven wat het meest recente oordeel van de inspectie was over de basiskwaliteit van de school. Het planmatig werken is in beeld gebracht aan de hand van een aantal standaarden. Deze standaarden zijn voor een deel ontleend aan de standaarden die de inspectie hanteert, en voor een ander deel hebben ze betrekking op de mate waarin de school het handelingsgericht werken beheerst. Vervolgens heeft de school kunnen aangeven welke preventieve en licht curatieve interventies (zoals aanpak voor dyslexie en gedrag) zij aanbiedt. De kwaliteit van de ondersteuningsstructuur is in beeld gebracht door gegevens over de deskundigheid, de groepsgrootte (aandacht en tijd), voorzieningen, mogelijkheden van het gebouw en samenwerkingsrelaties van de school weer te geven Basiskwaliteit volgens de inspectie De Inspectie heeft de basiskwaliteit van de school tijdens haar laatste oordeel voldoende bevonden ( ). De Inspectie heeft geen aanwijzingen dat er belangrijke tekortkomingen zijn in de kwaliteit van het onderwijs. De Inspectie oordeelde tijdens haar laatste bezoek ten aanzien van de opbrengsten als volgt: De resultaten van de leerlingen aan het EINDE van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingpopulatie mag worden verwacht De resultaten van de leerlingen voor de Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde TIJDENS de schoolperiode liggen tem minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingpopulatie mag worden verwacht Zwak Voldoende Goed Excellent SBO het Dok ziet het als een uitdaging ook leerlingen met een complexe hulpvraag op een goed niveau uit te laten stromen. In het OPP worden hoge doelen gesteld, die 11

12 worden nagestreefd. Verder hebben de leerlingen gewoon recht op goed onderwijs, rekening houdende met hun mogelijkheden en beperkingen. Dit jaar worden voor het eerst ook leerlingen op Het Dok opgevangen vanuit een ODR-status. Deze heeft dus een tijdelijk karakter. Crisisplaatsingen komen ook al langer bij ons voor om thuiszitten tegen te gaan. De komende tijd zal meer worden uitgegaan van tijdelijkheid van plaatsing en zal na gedragsregulatie gezocht worden naar een Passende Basisschool als vervolg. Hierbij komen de Zorgarrangementen voor het Basisonderwijs om de hoek kijken. De school vraagt zich hierbij af hoe dit terugplaatsen er straks zal uitzien. Of er al of niet met een stappenplan wordt gewerkt. Ect Planmatig werken Standaarden van de inspectie Onderstaand schema geeft aan hoe de school zichzelf beoordeelt op een aantal standaarden uit het toezichtkader van de Inspectie van het onderwijs. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden 2.4 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school Zwak Voldoende Goed Excellent 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen 4.5/6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten in en om de school 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan 5.1 De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof 5.2 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer 5.3 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 7.1 De school gebruikt een samenhangend systeem genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in ontwikkeling van de leerlingen 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 8.3 De school voert de zorg planmatig uit 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg 8.5 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden 12

13 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingpopulatie Zwak Voldoende Goed Excellent 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit Zwak Voldoende Goed Excellent S7.3 De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast S7.2 De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperpectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes Directie en IB beoordelen de school op 19 van de 29 bovenstaande inspectie indicatoren als goed en negen als voldoende Standaarden handelingsgericht werken Onderstaand schema geeft weer in hoeverre de school zichzelf op dit moment beoordeelt betreffende de ontwikkeling van handelingsgericht werken (HGW). 13 Zwak Voldoende Goed Excellent Leerkrachten verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen Leerkrachten bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen Leerkrachten reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op het gedrag van leerlingen, ouders, collega's Leerkrachten zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van de leerlingen, de leerkrachten, de ouders en het schoolteam Leerkrachten werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen Leerkrachten werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak Leerkrachten benoemen hoge, reële SMARTI-doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega's Leerkrachten werken met een groepsplan waarin ze de doelen en de aanpak voor de groep, subgroepjes en mogelijk een individuele leerling beschrijven Leerkrachten bespreken minstens drie keer per jaar hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider De onderwijs- en begeleidingsstructuur is voor eenieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar, hoe en wanneer Alle teamleden zijn open naar collega's, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt

14 De school beoordeelt zichzelf op acht van de twaalf standaarden van handelingsgericht werken als goed en vier als voldoende Preventieve en licht curatieve interventies De school heeft een aanbod voor leerlingen met Dyscalculie conform het protocol De school heeft een aanbod voor leerlingen met Dyslexie conform het protocol De school heeft een protocol voor medische handelingen. De school biedt fysieke toegankelijkheid en de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor leerlingen met een (meervoudige) lichamelijke handicap. De school biedt aangepaste werk- en instructieruimtes voor leerlingen die dit nodig hebben. De school biedt de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor leerlingen die dit nodig hebben. De school heeft een aanpak gericht op sociale veiligheid Nee. Dit is in ontwikkeling. Rekenspecialiste volgt een 2-daags, het protocol is in huis. Ja. Leerlingen met lees-spellingsproblemen die geen dyslexieverklaring meekrijgen naar het V.O. maar waarvan de school van mening is dat extra ondersteuning nodig blijft, krijgen een schoolverklaring leesspellingsproblemen mee. Bij deze kinderen is wel onderzoek gedaan naar dyslexie maar was er niet voldoende reden voor een verklaring. Op deze schoolverklaring zijn ook protectieve en belemmerende factoren te vinden alsmede handelingsadviezen. Ja. Vanuit het bestuur. Ouders vullen dit in. Zit in de klassenmap. Eerlijkheid gebiedt aan te geven dat dit nog niet altijd goed loopt: er zijn veel leerlingen met medicatie en het verandert nogal eens. Taak voor de leerkracht is het protocol goed in de gaten te houden, punt van aandacht. Ja. Binnen het gebouw is het rolstoelvriendelijk. De drempels van de buitendeuren niet. Voor een leerling met gehoorproblemen heeft de leerkracht een apparaatje om. Voor een leerling met medische problemen met de toiletgang is iedere dag een aantal momenten hulp (van buiten) om hier in school mee om te kunnen gaan. Ja. Regel is : nooit zonder toezicht. Ja. Ja. IPad/ Leefstijl (o.b./ b.b.) SCOL 5 school-/ parapluregels als uitgangspunt voor het omgaan met elkaar. Hieraan gekoppeld regelmatige gesprekken in de klas. Leerlingenraad Groene afspraken map: "Denk groen, zo gaan we het doen" met daarin gezamenlijk gemaakte afspraken voor de leerkrachten. Gesprekken met "Spirit" als nodig. Betrekken van ouders bij de zoektocht naar een goede oplossing/ gezamenlijke aanpak. 14

15 De school heeft een aanpak gericht op het voorkomen van gedragsproblemen De school heeft een onderwijsprogramma en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een minder dan gemiddelde intelligentie. De school heeft een onderwijsprogramma en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een meer dan gemiddelde intelligentie. Ja -Inzet Spirit: zowel protectief als curatief. Fysiek ingrijpen is helaas een enkele keer aan de orde. Ouders tekenen voor toestemming bij inschrijven. Uiteraard alleen als de veiligheid in het geding is en/ of iedere andere mogelijkheid is uitgesloten. Ja -OPP is er voor alle leerlingen. Ja -Weer: alle leerlingen hebben een OPP. De school geeft aan de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien Onderwijsondersteuningsstructuur Deskundigheid De school maakt gebruik van de volgende aanwezige teamdeskundigheid: aanwezig zonder diploma aanwezig met diploma niet aanwezig Intern Begeleider Taal/leesspecialist Dyslexie specialist Rekenspecialist Gedragsspecialist Sociale vaardigheden specialist Hoogbegaafdheid specialist Remedial teacher Motorische Remedial Teaching Spelbegeleiding Coaching en Video Interactie Begeleiding De taal/lees- en dyslexiespecialist werkt in de leeswerkplaats van het expertise centrum. Daarnaast voert zij dyslexie onderzoeken uit, waarna de begeleidingsdienst deze onderzoeken goedkeurt. De rekenspecialist is coördinator van de nieuwe rekenmethode. De school hoopt dat zij in de toekomst de rekenspecialist kan inzetten op de nog te ontwikkelen rekenwerkplaats. De gedragsspecialist staat voor de klas en gaf informatie aan het team over gedrag tijdens een studiedag. De teamdeskundigheid ten aanzien van zelfstandig werken is in ontwikkeling. De locatieleider bezoekt hiertoe geregeld de groepen om met behulp van een kijkwijzer 15

16 reken- en spellingsles en taalinstructie te observeren. De observaties worden teruggekoppeld aan de betreffende leraren. Het werken met GIP is niet optimaal terug te zien in de klassen omdat een deel van het team is gewisseld. Een aantal teamleden volgde individuele scholing en versterkte op die manier hun eigen expertise. Bijvoorbeeld op het gebied van autisme. In een enkel geval verstrekt de intern begeleider algemene informatie over gedrag aan leraren van reguliere basisscholen. De school maakt gebruik van de volgende aanwezige deskundigheid aanwezig in het samenwerkingsverband/bestuur: aanwezig zonder diploma aanwezig met diploma niet aanwezig Orthopedagoog/Psycholoog Logopedist Hoogbegaafdheidspecialist Schoolmaatschappelijk werker Schoolversterker Specialist het jonge kind Intern Begeleider Taal/leesspecialist Dyslexiespecialist Rekenspecialist Gedragsspecialist Sociale vaardigheden specialist Remedial Teacher Motorisch Remedial Teacher Spelbegeleiding Coaching en video interactie Begeleider Deze deskundigen bieden voor een deel ondersteuning aan de basisscholen. De logopedist is één maal per week aanwezig en wordt bekostigd vanuit de ABBZ regeling. Het ontbreken van een (interne) maatschappelijk werker wordt door de school als een duidelijk gemis ervaren. Verder is er behoefte aan speltherapeuten voor faalangsttraining e.a.. Dit zou de school binnen de school gerealiseerd willen zien Groepsgrootte en formatie De gemiddelde groepsgrootte is 13. In de praktijk is dit iets meer vanwege crisisplaatsing gedurende het jaar. De groepen zijn georganiseerd op leeftijd, maar ook op pedagogische gronden en uitstroomprofiel. Het aantal teamleden (Onderwijs Personeel) per 1 augustus 2012 is 16. De formatie van het Onderwijskundig Personeel is per 1 augustus 2012 is 11,788 FTE. 16

17 Daarnaast heeft de school vijf Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) per 1 augustus 2012: administratrice, conciërge (drie ochtenden), assistente kleuters, kooklesleraar, begeleider rugzakleerlingen, invaller (die tevens meedraait met lees en rekenondersteuning en leraren ondersteunt met administratie). Het Onderwijskundig Ondersteunend Personeel (OOP) heeft 2,8279 FTE per 1 augustus Bezetting van de groep: Er is één professional per dag aanwezig in de klas Er zijn twee professionals gelijktijdig in de klas gedurende meerdere dagdelen per week Taken kunnen worden toebedeeld aan onderwijsassistent, ouders of medeleerlingen In de groepen is per dag één professional aanwezig. Uitzondering vormt alleen de groep Jonge Kind. In onderstaand schema is aangegeven hoeveel formatie (in fte) er beschikbaar is, voor de eerder ingevulde deskundigheid: niet aanwezig wel aanwezig geen formatie 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 Intern begeleider Taal/leesspecialist Dyslexiespecialist Reken/wiskundespecialist Gedragsspecialist Sociale vaardigheden specialist Hoogbegaafdheid specialist Remedial teacher Motorische remedial teacher Spelbegeleiding Coaching en video interactie specialist meer dan 0,5 meer dan 1 meer dan 2 Daarnaast is er formatie beschikbaar voor de deskundigen die niet in bovenstaand rijtje voorkomen: logopedie 0,2 en gedragsspecialist (Spirit) 0,3. Meer ondersteuning in en buiten de klas is volgens de school een absolute noodzaak om verantwoord onderwijs te kunnen blijven geven. Ook maatschappelijk werk en hulpverlening zou de school steeds meer willen betrekken bij de school: een breed centrum ontwikkelen voor school, zorg en welzijn samen. De eenzijdige blik van inspectie en bestuur naar de opbrengsten ervaart Het Dok als een gemis. Aan goede resultaten gaat veel vooraf. De school werkt hard aan de voorwaarden, is hier trots op en wil dit graag delen. 17

18 Voorzieningen In de tabel op de volgende pagina is te zien of en hoeveel leerlingen gebruik hebben gemaakt van voorzieningen/aanpakken (georganiseerd op school, het bestuur of op samenwerkingsverband niveau) in het schooljaar n.v.t meer dan 20 Ambulante begeleiding door een van de clusters Prevantieve ambulante begeleiding door een van de clusters Hulpklas lezen/spellen Expertisecentrum (SBO) Spellingswerkplaats expertisecentrum (SBO) Leeswerkplaats expertisecentrum (SBO) Plusklas Hoogbegaafden Aanbod Sovatraining Aanbod Faalangstraining Zomerschool Daarnaast maakt de school gebruik van: Vriendentraining (door stagiaires opgezet en uitgevoerd) en Spirit in huis. De school heeft een wens voor een rekenwerkplaats op dezelfde leest geschoeid als de leeswerkplaats. Dit is dus leerlingen intern zowel als extern ondersteunen. Dyscalculie verklaringen afnemen en school- rekenverklaring ontwikkelen. Uitbreiden van expertise ook vanuit de wensen/ grenzen van de basisscholen Ruimtelijke omgeving In onderstaande tabel is aangegeven wat de mogelijkheden van het schoolgebouw zijn om tegemoet te komen aan speciale onderwijsbehoeften: Er is ruimte in de groep voor één-op-één begeleiding Er is ruimte op de gang voor één-op-één begeleiding Er is een prikkelarme werkplek Er is ruimte voor een time-out De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften Er zijn ruimten met specifieke functies voor bewegings- en leerbehoeften (fysiotherapie, schooltuin, enzovoort) Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of in flexibele ruimten De werkruimten en lokalen worden als volgt beoordeeld: Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Zijn de werkruimten afgestemd op de onderwijsbehoeften van kinderen? Is de inrichting van de lokalen afgestemd op de onderwijsbehoeften van kinderen? De school ervaart op dit moment voldoende mogelijkheden binnen het schoolgebouw. Indien het aantal leerlingen met ondersteuningsbehoeften op het gebied van gedrag toeneem, dan zullen er aanpassingen nodig zijn in het gebouw. Hierover wordt 18

19 momenteel nagedacht en dit zal op papier worden gezet. Nagedacht wordt over het al of niet afsluiten van ruimtes, messen en gereedschap achter slot en grendel, etc. In de toekomst zal SBO Het Dok samen met SBO De Boei in één schoolgebouw worden gehuisvest Samenwerking De school werkt structureel samen met de volgende onderwijspartners en externe instanties/partners (of heeft afgesproken hoe de samenwerking verloopt als dat nodig is: swv po swv vo (v)so SBO Lokale overheid/gemeente Bureau jeugdzorg Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Maatschappelijk werk GGZ Leerplicht Politie Club- en buurthuiswerk/ dorpsraad Centrum Jong Schoolbegeleidingsdienst (sbzw) GGD/Jeugdgezondheidsdienst Centrum Jong Lucertis Kram Triversum Bascule Punt P Kwadrant Boddaert MEE Amstel en Zaan ZMC De school geeft aan te werken met een kei van een intern begeleider, die de bordjes goed omhoog weet te houden. Ouders worden betrokken bij de te nemen stappen. Ook worden ouders op hun verantwoordelijkheid gewezen en op eventuele gevaren die kunnen optreden als zij een andere koers (blijven) varen dan die welke de school voorstaat. Uiteraard gebeurt dit alles in goed overleg; met elkaar in gesprek blijven ervaart de school als nodig voor een evenwichtige ontwikkeling van het kind, iets wat de school als zeer belangrijk ervaart. Het team is open en leerkrachten durven zich kwetsbaar op te stellen. Er wordt uitgegaan van de positieve factoren van de kinderen en binnen de school zijn leerlingen met een behoorlijk verschil in hulpvraag. Het beleid van de school is erop gericht dat dit in de toekomst nog meer richting vooral de ernstige gedragsproblemen gaat; het team is zich hiervoor aan het opmaken. 19

20 4. Ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften In het volgende hoofdstuk wordt in kaart gebracht in hoeverre de school in staat is een aanbod te hebben voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Deze behoeften kunnen betrekking hebben op: leer- en ontwikkelingskenmerken; werkhouding; fysieke en medische kenmerken; sociaal-emotionele en gedragsmatige kenmerken en de thuissituatie. Er wordt beschreven welke aanpak de school heeft voor de verschillende aandachtsgebieden. Voor het beschrijven van deze onderwijsondersteuningsarrangementen is informatie verzameld over: deskundigheid die de school heeft of binnen handbereik heeft; tijd en aandacht die de school aan leerlingen kan besteden; specifieke materialen of voorzieningen waarover de school beschikt; mogelijkheden van het schoolgebouw en samenwerking met relevante organisaties Leren en ontwikkeling Leer- en ontwikkelingshulpvragen kunnen betrekking hebben op intellectuele hulpvragen, leerachterstand, ontwikkelinghulpvragen, taalhulpvragen (algemeen en specifiek) en ontwikkelingvoorsprong. Huidige situatie: 1. De school heeft een aanpak voor leerlingen met ondersteuningsbehoeften op het gebied van lezen. Dit organiseert zij binnen de groepen voor haar eigen leerlingen. Daarnaast kunnen ook leerlingen van het regulier onderwijs gebruik maken van het leescentrum van het expertise centrum. Deskundigheid Aandacht/tijd Voorzieningen Gebouw Ervaringsdeskundigheid team. Taal/leesspecialist aanwezig. Dyslexie specialist aanwezig. De school werkt met blokuren, waarbij de groepen niet groep doorbrekend werken. Dit zorgt voor structuur en rust en sluit hierdoor aan bij de pedagogische behoeften van leerlingen. De gemiddelde groepsgrootte is 13/14. Assistente kleuters aanwezig. Begeleider rugzakleerlingen. OASS die meedraait met reken en leesondersteuning en leraren helpt met administratie. Leescentrum van het expertise centrum. Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of 20

21 Samenwerking Ambities in flexibele ruimten. Ouders. Voorzieningen: Rekenwerkplaats ontwikkelen. Samenwerken: CPO Centrum passend onderwijs in nieuwe centrum. 2. De school heeft een aanpak voor hulpvragen van kleuters. De kinderen worden geobserveerd en op basis hiervan wordt geadviseerd welk soort onderwijs het best bij het kind past (regulier of SBO). Bij plaatsing in het regulier onderwijs krijgt de reguliere school handelingsadviezen. Deskundigheid Aandacht/tijd Voorzieningen Gebouw Samenwerking Ambities Ervaringsdeskundigheid leraren. Tijdelijke plaatsing gedurende ongeveer 2 maanden. Deze leerlingen komen twee ochtenden in de week op het Dok. De gemiddelde groepsgrootte is 13/14. Assistente kleuters aanwezig. Begeleider rugzakleerlingen. OASS die meedraait met reken en leesondersteuning en leraren helpt met administratie. Hulpklas Jonge Kind (JK). Er is een aparte ruimte voor deze leerlingen. Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of in flexibele ruimten. Met de reguliere basisschool en ouders Fysiek en Medisch Fysieke en medische hulpvragen kunnen betrekking hebben op hulpvragen met het gehoor, gezicht, spraak, motorische problemen en anders (epilepsie). Huidige situatie: De fysiek en medische hulpvragen die leerlingen hebben vallen onder de basisondersteuning van de school. Wel is er een groot aantal leerlingen dat medicatie nodig heeft Sociaal-emotioneel en gedrag Sociaal-emotionele hulpvragen kunnen betrekking hebben op (faal)angst, teruggetrokkenheid, zelfvertrouwen, weerbaarheid, positie in de groep en contactname (dit zijn leerlingen die emotioneel moeite hebben met het maken en houden van contact, het invoelen van emoties en dit kunnen toepassen). Gedragshulpvragen kunnen betrekking hebben op overactief, impulsief, naar binnen gericht, naar buiten gericht, bizar en storend gedrag. Huidige situatie: De school heeft een aanpak voor kinderen met extra en complexe ondersteuningsbehoeften op het gebied van gedrag. 21

22 Deskundigheid Grote mate van ervaringsdeskundigheid van het team. Het team volgde verkorte cursussen. Gedragsspecialist aanwezig. Sova specialist aanwezig. Aandacht/tijd De gemiddelde groepsgrootte is 13/14. Assistente kleuters aanwezig. Begeleider rugzakleerlingen. OASS die meedraait met reken en leesondersteuning en leraren helpt met administratie. Voorzieningen Vriendjesmap. Gebouw Prikkelarme werkplek is aanwezig. Time-out voorziening is in aanbouw. Samenwerking Ambities 4.4. Werkhouding Spirit (gedragsspecialist) De school ervaart dat de rust in de groepen steeds lastiger te bewerkstelligen is. Deskundigheid: Deskundigheidsbevordering team ten aanzien van extreme hulpvragen ten aanzien van gedrag. Voorzieningen: Sova trainingen uitbreiden. Werkhoudingsvragen kunnen betrekking hebben op concentratie, motivatie en taakgerichtheid. Huidige situatie: De school heeft een aanpak voor leerlingen met specifieke behoeften op het gebied van concentratie die snel zijn afgeleid. Deskundigheid Ervaringsdeskundigheid team. Aandacht/tijd De gemiddelde groepsgrootte is 13/14. Assistente kleuters aanwezig. Begeleider rugzakleerlingen. OASS die meedraait met reken en leesondersteuning en leraren helpt met administratie. Voorzieningen Gebouw Samenwerking Ambities Er zijn prikkelarme werkplekken en de school creëert dit door middel van schotten. Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of in flexibele ruimten. Sommige leerlingen hebben een specifieke werkplek. 22

23 4.5. Thuissituatie Bij problemen in de thuissituatie kan het gaan om onderstimulering, pedagogische verwaarlozing en overbescherming. Huidige situatie: De school heeft ruime ervaring met verschillende problematische thuissituaties. Deskundigheid Aandacht/tijd Voorzieningen Gebouw Samenwerking Ambities Jaarlijks vier spreekavonden en vijf huisbezoeken door leraar. Plaatsing kinderen met ORD-status en crisesopvang. Een mede werker van Spirit is een dagdeel per week op school om bijvoorbeeld met ouders te spreken over de kinderen. De intern begeleider neemt deel aan het Groot Zorgteam van de reguliere scholen. Spirit biedt ondersteuning voor ouders. 23

24 5. Conclusie SBO Het Dok heeft een onderwijsfunctie en een expertisefunctie. Op Het Dok zitten kinderen met een onderwijszorgbehoefte, die in het reguliere onderwijs onvoldoende beantwoord kan worden. Het Dok heeft zich gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen met een dominante gedragsproblematiek. Het Dok heeft, naast de onder-, midden- en bovenbouwgroepen, een groep voor Jonge Risico Kinderen (JK). De kinderen in deze groep krijgen individuele aandacht en begeleiding in een rijke leeromgeving. In de JK-groep worden de kinderen geobserveerd op verschillende ontwikkelingsgebieden, zoals sociale-, taal-, lichamelijke en speelontwikkeling. Na de observatie en begeleidingsperiode volgt er een advies voor het vervolgonderwijs van de kinderen. De expertise van het SBO wordt reeds nu ingezet ten behoeve van het reguliere basisonderwijs. Al enige jaren worden kinderen van reguliere basisscholen één uur per week op Het Dok begeleid in geval van ernstige lees-/spellings problemen, in de leeswerkplaats. SBO Het Dok geeft aan een voldoende tot goede basis te hebben voor wat betreft differentiatie, instructiemodel en klassenmanagement. Ten aanzien van handelingsgericht werken (HGW) is men van mening dat men voldoende tot goed op weg is. De school heeft een aanpak voor leerlingen met hulpvragen op het gebied van leren en ontwikkelen. Er zitten momenteel 85 leerlingen met een laag IQ op SBO het Dok. Het Dok ziet het als een uitdaging deze kinderen met een complexe hulpvraag op een goed niveau uit te laten stromen. In het ontwikkelingsperspectief (OPP) worden hoge doelen gesteld, die worden nagestreefd. Er is met name een uitgebreid taalaanbod. Leerlingen van het reguliere basisonderwijs kunnen gebruik maken van de leeswerkplaats. Binnen de school zijn specialisten op het gebied van taal/lezen, dyslexie en rekenen. De school heeft een aanpak voor hulpvragen op het gebied van gedrag en de sociaalemotionele ontwikkeling. Gedrag is een specialisme van het Dok. Momenteel bezoeken leerlingen met hulpvragen op het gebied van gedrag een SO REC 4 school buiten Zaanstad en het is de bedoeling een plek op het Dok binnen Zaanstad te kunnen bieden. In het gebouw is bewust ruimte voor een time-out gecreëerd. Binnen de school zijn specialisten op het gebied van gedrag en sova. Daarnaast werkt de school op dit gebied samen met Spirit. In een enkel geval verstrekt de intern begeleider algemene informatie over gedrag aan leraren van reguliere basisscholen. De komende tijd zal meer worden uitgegaan van tijdelijkheid van plaatsing en zal na gedragsregulatie gezocht worden naar een Passende Basisschool als vervolg. De school heeft weinig ervaring met fysiek en medische hulpvragen. Wel is er een groot aantal leerlingen dat medicatie gebruikt. Binnen de school werkt een motorische remedial teacher. De school deed ervaringen op met problematische thuissituaties. Dit jaar worden voor het eerst ook leerlingen op Het Dok opgevangen vanuit een ODR-status. Deze 24

25 heeft dus een tijdelijk karakter. Crisisplaatsingen komen ook al langer voor om thuiszitten tegen te gaan. De school werkt met het Groot Zorgteam. Hier worden leerlingen besproken met specifieke hulpvragen ten aanzien van gedrag en problematische thuissituaties. Daarnaast wordt bekeken op welke school het kind het best past: bijvoorbeeld terugplaatsing naar regulier basisonderwijs of verwijzing naar SO. De school is tevreden over de werkwijze van het Groot Zorgteam vanwege de extra informatie die over de leerlingen wordt verzameld. Door de ervaringen van meerdere professionals bijeen te leggen, worden vaak de patronen van leerlingen en hun omgeving zichtbaar. Tegelijkertijd is de school in ontwikkeling en zal dat in de toekomst blijven. De volgende ontwikkelpunten voor de school kunnen uit het voorgaande worden geformuleerd, ten aanzien van: deskundigheid, aandacht en tijd, voorzieningen, gebouw en samenwerking. Deskundigheid: o In de komende jaren zal worden ingezet op expertise in diagnostiek, behandelingsstrategieën en onderwijskundige aanpak van deze doelgroep, in samenwerking met verschillende instanties. o Deskundigheidsbevordering van het team ten aanzien van GIP, zelfstandig werken en werken met de instructie tafel. o Deskundigheidsbevordering van het team ten aanzien van het directe instructie model. o Schoolmaatschappelijk werker toevoegen aan het team, die kan inspelen op problematische thuissituaties. o Speltherapeut toevoegen aan het team, die kan worden ingezet bij faalangst. o Deskundigheidsbevordering van het team op het gebied van ernstige gedragsproblemen. o Deskundigheidsbevordering van het team ten aanzien van dyscalculie. Aandacht en tijd: o Hulp direct op de werkvloer in de vorm van onderwijsassistenten en hulpverlenging zoals nu Spirit zal steeds meer noodzakelijk zijn om op een verantwoorde manier te blijven werken met de doelgroep (extreme hulpvragen op gebied van gedrag). o Meer ondersteuning in en buiten de klas is volgens de school een absolute noodzaak om verantwoord onderwijs te kunnen blijven geven. o De inhoud van het medisch protocol in de gaten blijven houden, omdat het aantal leerlingen met medicatie hoog is en de recepten geregeld veranderen. o Effectieve leertijd vergroten door tijdens de instructie ongewenst gedrag te negeren en zich te richten op de leerstof. Bijvoorbeeld door non-verbaal te reageren. o Tijd vrijmaken om (minder vrijblijvend) bij elkaar in de klas te kijken. 25

26 Voorzieningen: o Voortzetting van zorgarrangementen. o SOVA trainingen uitbreiden. o Stappenplan ontwikkelen dat kan worden gebruikt bij de tijdelijke plaatsing en de terugplaatsing van leerlingen. o De school heeft een wens voor een rekenwerkplaats op dezelfde leest geschoeid als de leeswerkplaats. o Dyscalculie verklaringen gaan afnemen en school- rekenverklaringen ontwikkelen. Gebouw: o Indien het aantal leerlingen met ondersteuningsbehoeften op het gebied van gedrag toeneem, dan zullen er aanpassingen nodig zijn in het gebouw. Hierover wordt momenteel nagedacht en dit zal op papier worden gezet. Nagedacht wordt over het al of niet afsluiten van ruimtes, messen en gereedschap achter slot en grendel, etc. Samenwerking: o De school ijvert voor een intensieve samenwerking tussen onderwijs, zorg en welzijn. o Bewust blijven betrekken van ouders bij de zoektocht naar een goede oplossing/ gezamenlijke aanpak. o De school zou willen dat het Groot Zorgteam wordt uitgebreid met schoolmaatschappelijk werk en een orthopedagoog. Voor welke leerlingen met speciale en/of aanvullende onderwijsbehoeften kan het samenwerkingsverband een beroep op uw school doen? + Nu: 1. Lees-spellingsproblemen 2. Ondersteuning GZteams 3. Hulpklas JK (Jonge Kind) In het verleden met meer formatie was er een rekenwerkplaats en konden er meer leerkrachten worden ingezet om hulp te bieden op de werkplek. Er kon directer hulp worden gegeven. Graag ziet de school dit in de toekomst terugkomen. Vooral de rekenwerkplaats is een grote wens. Deze kan op dezelfde leest geschoeid als nu der leeswerkplaats. Vanuit het SBO is er "extern", en daarmee zicht op de behoefte aan zorgarrangementen vanuit de basisscholen. Hierover is regelmatig contact. Welke voorwaarden stelt de school hierbij? + Meer ruimte voor inzet van leerkrachten. 26