Moeten & moed Verhalen over het leven met een dwangstoornis
|
|
- Damian Vedder
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Moeten & moed Verhalen over het leven met een dwangstoornis
2 Eerste druk, januari Nynke Mulder en Véronique Poll Coverbeeld en fotografie: Véronique Poll isbn: nur: 770 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de directe of indirecte gevolgen hiervan. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd, waaronder begrepen het reproduceren door middel van druk, offset, fotokopie of microfilm of in enige digitale, elektronische, optische of andere vorm of (en dit geldt zonodig in aanvulling op het auteursrecht) het reproduceren (i) ten behoeve van een onderneming, organisatie of instelling of (ii) voor eigen oefening, studie of gebruik welk(e) niet strikt privé van aard is.
3 Moeten & moed Verhalen over het leven met een dwangstoornis Nynke Mulder en Véronique Poll
4
5 Inhoudsopgave Informatie 1. Waarom dit boek? 7 2. Wat is een dwangstoornis? 8 3. Wat voor soorten dwang zijn er? Wat is de oorzaak van een dwangstoornis? Hoe ernstig is een dwangstoornis? Wat is comorbiditeit? Kunnen kinderen een dwangstoornis hebben? Heb ik een dwangstoornis? Wat zijn de behandelmogelijkheden? Hoe kan ik terugval voorkomen? Wat kan de omgeving doen? Waar kan ik terecht? Wie zijn de schrijvers van dit boek? Bibliografie 29 Verhalen Tanja 32 Erik, partner van Tanja 36 Eleonoor 39 Sander 43 Sander, vader van Annelies 48 Sterre 52 Cor 57 Karin 60 Herman 63 Anna, moeder van Joris 66 Aranka 71
6 Linde 74 Loena, dochter van Brecht 78 Elke 81 Barbara, moeder van Christiaan 88 Dirk 92 Annemiek, partner van Fabian 95 Laura 99 Tjetje 103 Simon 108 Eva, partner van Brian 114 Milou 119 Emilie, moeder van Kylian 122 Tineke 129 Maaike 133 Dankwoord 137
7 1. Waarom dit boek? Wereldwijd hebben miljoenen mensen last van een dwangstoornis. Veel van hen lijden in stilte. Een dwangstoornis is voor de omgeving, maar ook voor de patiënt zelf, moeilijk te begrijpen en te accepteren. Moeten & moed is geschreven voor dwangers (mensen met een dwangstoornis) en voor iedereen die meer wil begrijpen van deze ingewikkelde ziekte. Wij willen dwangers informatie, erkenning en herkenning bieden en hen stimuleren tot het zetten van stappen naar verbetering. Verder willen wij mensen zonder dwangstoornis inzicht bieden in deze aandoening, om zo het begrip voor dwang te vergroten. Dit boek is niet geschreven vanuit de hulpverlening maar vanuit het perspectief van dwangers zelf. Wij de schrijvers hebben aan den lijve ondervonden hoe het is om een dwangstoornis te hebben en om therapie te volgen. Hierdoor, en door het contact met lotgenoten, weten wij dat er grote behoefte is aan begrip en erkenning. Dwangers wachten vaak (te) lang met het zoeken van hulp. Schaamte of angst voor therapie weerhoudt hen nogal eens van de gang naar de huisarts of psycholoog. Wij hopen van harte dat diegenen die zich in de verhalen van dit boek herkennen aan de bel zullen trekken om zo een eerste stap te zetten naar een gezonder leven. De opgenomen verhalen zijn van dwangers én van hun familieleden. Door deze aanpak hebben we geprobeerd een meerzijdig beeld te schetsen van wat dwang met je kan doen. 7
8 2. Wat is een dwangstoornis? Een dwangstoornis wordt ook wel ocs (obsessieve-compulsieve stoornis) of ocd (obsessive compulsive disorder) genoemd. Bij een dwangstoornis heb je geen controle over bepaalde gedachten en/of handelingen. Je voelt je gedwongen om voortdurend daarmee bezig te zijn. Je wilt het niet, maar het moet. Een dwangstoornis bestaat doorgaans uit een combinatie van dwanggedachten (obsessies) en dwanghandelingen (compulsies). Dwanggedachten De dwanger wordt in bezit genomen door een bepaalde gedachte en richt alle aandacht op een bepaald onderwerp. Een obsessie veroorzaakt veel spanning of angst. Dwanggedachten versterken zichzelf: als een dwanger op een bepaald onderwerp gericht is, zal het ook sneller en vaker in hem opkomen en worden er steeds meer verbanden met andere onderwerpen gemaakt. Ook bij andere stoornissen kunnen obsessies voorkomen, zoals bij anorexia en body dysmorphic disorder (bdd, een stoornis in de lichaamsbeleving). Dwanghandelingen Om onaangename gevoelens zoals angst of onzekerheid zo snel mogelijk kwijt te raken, worden handelingen uitgevoerd, of bepaalde gedachten gedacht. Deze handelingen (compulsies) lijken eerst even te helpen, maar op de lange termijn wordt de dwang steeds erger. De dwanger voelt zich steeds vaker gedwongen iets te denken of te doen en heeft niet meer het gevoel van vrije wil. De dwanger denkt na over de inhoud van de dwanggedachten en -handelingen, en reageert door bijvoorbeeld ertegen te protesteren, situaties te vermijden of de gedachten te verdedigen. Dwang wakkert 8
9 allerlei gevoelens aan. Door deze wisselwerking kan de dwangstoornis verder toenemen. Bijna alle onderwerpen van ocs hebben te maken met zekerheid en controle. Deze onderwerpen liggen op het gebied van liefde, dood, ziekte, gevaar en seksualiteit. De dwanger heeft behoefte aan een gevoel van volledige zekerheid en controle. Dwangers, vooral met controledwang, kunnen soms grote twijfel hebben of ze iets wel of niet hebben gedaan. Ook het herhalen van gedrag komt veel voor. Mensen met een dwangstoornis zijn zich ervan bewust dat hun dwanghandelingen niet logisch en onredelijk of overdreven zijn en schamen zich er vaak voor. 9
10 3. Wat voor soorten dwang zijn er? Bij mensen met een dwangstoornis kunnen in het algemeen verschillende dwangstoornissen tegelijk, in wisselende combinaties, voorkomen. Soms worden ze in de loop van de jaren vervangen door andere dwangen. De ernst van de klachten kan variëren. Er zijn veel verschillende soorten dwang. Onderstaande lijst is niet compleet, maar geeft een aantal veelvoorkomende vormen aan. - smetvrees, poetsdwang, schoonmaakdwang, wasdwang en angst voor hiv - angst om anderen te besmetten - controledwang - dwangmatige bijgelovigheid - teldwang - hamsteren, verzameldwang - dwangmatige traagheid (veel tijd nodig hebben voor routinehandelingen) - vraagdwang - dwangmatige behoefte aan ordenen, symmetrie, perfectie - overmatig verantwoordelijkheidsgevoel, angst voor fouten die tot een ramp leiden - agressieve dwanggedachten - dwanggedachten over zelfmoord - seksuele dwanggedachten - dwanggedachten over homoseksualiteit - dwanggedachten over pedofilie of seks met dieren - religieuze dwanggedachten en/of dwanghandelingen - goed moeten denken: situaties waar men ontevreden over is naspelen in het hoofd, net zo lang totdat het goed aanvoelt - dwangmatig geruststelling vragen 10
11 - dwangmatig eerlijk zijn - obsessies met betrekking tot lichaam en gezondheid - angst om (vals) beschuldigd te worden of zichzelf (vals) te beschuldigen - angst om onbehoorlijke of gevaarlijke teksten geschreven te hebben - obsessie voor een bepaalde persoon 11
12 4. Wat is de oorzaak van een dwangstoornis? Het lijkt erop dat ocs een niet goed werkend gedragspatroon is, ontstaan uit erfelijke en individuele omstandigheden. Hoe ocs precies ontstaat, is nog niet helemaal bekend. Het wegvallen van de remming van bepaalde zenuwen in de hersenen speelt een rol. Door die wegval hebben impulsen een groter effect. Onbewuste onverdraagbare gedachten (intrusies) dringen binnen in het bewustzijn, zonder dat men dat wil. Zulke gedachten komen ook bij gezonde mensen voor, maar bij dwangers vaker en heviger. Bovendien veroorzaken ze meer weerstand en ongemak. Verhoogde activiteit van dopamine en verlaagde activiteit van serotonine lijken mee te spelen in dit proces. Dopamine en serotonine zijn neurotransmitters die zorgen voor de overdracht van informatie tussen zenuwcellen. Een bepaald deel van de hersenen legt verbanden tussen informatie van verschillende zintuigen, en koppelt deze informatie aan emoties. Dat hersendeel, de amygdala, is bij dwangers waarschijnlijk overactief. Ook een ander deel, het striatum, is overactief, waardoor automatismen versterkt worden. Normaal gesproken kunnen angst en automatismen geremd en gerelativeerd worden door de frontale hersengebieden. Bij verhoogde dopamineactiviteit wordt deze remming verminderd, zodat automatische gedachten en handelingen moeilijk gestopt kunnen worden en tot hevige en langdurige angst leiden. Sommige kenmerken van ocs lijken op verslaving of afhankelijkheid. Men voelt zich gedwongen om iets te doen of te denken, ondanks de negatieve gevolgen daarvan. Het zou kunnen dat de onzekerheid die 12
13 de dwanger voelt, door de dopamineactiviteit blijft bestaan en een bepaalde afhankelijkheid oplevert. Uit onderzoek is gebleken dat ocs erfelijk is. Als de ocs op jonge leeftijd is ontstaan, is de genetische invloed het grootst. De kans op het doorgeven van ocs aan een kind is ongeveer 10%, als de vader of moeder een dwangstoornis heeft. Het is waarschijnlijk zo dat als je de gevoeligheid voor dwang hebt geërfd, omgevingsfactoren meespelen in de kwestie of het zich wel of niet openbaart. Voorbeelden van omgevingsfactoren zijn: problemen tijdens de zwangerschap en bepaalde infectieziekten. 13
Eerste druk, EigenWijsje Illustraties: Jason Beeldredactie: Mike Eindredactie: Erik
Au, au t is me Eerste druk, 2013 2013 EigenWijsje Illustraties: Jason Beeldredactie: Mike Eindredactie: Erik isbn: 9789048431021 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieWat kan ik wél doen bij angst of dwang in mijn gezin?
Wat kan ik wél doen bij angst of dwang in mijn gezin? Angst Angst ontstaat in de hersenen in de amygdala. Amygdala stimuleert: Schrikreflex Bevriezen Bijniermerg: adrenaline (Lichaam wordt in optimale
Nadere informatieOp de grens van hemel en aarde. Een bijna-doodervaring
Op de grens van hemel en aarde Een bijna-doodervaring Eerste druk, 2014 2014 Tineke H.C.M. Verwij Illustraties: Tineke H.C.M. Verwij Coverfoto: Tineke H.C.M. Verwij isbn: 9789048432684 nur: 402 Uitgever:
Nadere informatieDe essentie van het leven
De essentie van het leven Eerste druk, 2014 2014 Lucien M. Verkooijen Coverbeeld: schilderij Mystieke reis ei tempera op board door Lia Vonk Fotografie: Fred van Welie Correctors: Elly van de Vlugt, José
Nadere informatieLiefde volgens de engelen
Liefde volgens de engelen Eerste druk, juni 2012 2012 Heleen de Meijer isbn: 978-90-484-2489-4 nur: 727 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieEerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo
Dé Afkickmethode Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo isbn: 978-90-484-2558-7 nur: 751 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatiePim Fortuyn vanaf de overkant
Pim Fortuyn vanaf de overkant Eerste druk, april 2012 2012 Margaretha Gieles Correctie en redactie: Scrivein, drs. Matty Zwart-van Dijk, Vorden Foto cover: Olieverfschilderij Het zonnewonder van Fatima,
Nadere informatieEen hemel vol woorden
Een hemel vol woorden Eerste druk, september 2010 2010 Christian Roos Cover: J. Grapix www.bigstockphoto.com Tekeningen: Eugnio Candia www.candia.nl isbn: 978-90-484-1409-3 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers,
Nadere informatieHet brein geeft te denken
Het brein geeft te denken Eerste druk, oktober 2012 2012 G.D.J. Dingemans Cover: afbeelding van het werk Uitleg van de wereld (3) van SAGE www.sage-art.nl isbn: 978-90-484-2653-9 nur: 770 Uitgever: Free
Nadere informatieToen kwam het water. De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen
Toen kwam het water De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen Eerste druk, 2014 2014 Martin Derksen Corrector: M. Raeijmaekers isbn: 9789048432271 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer
Nadere informatieVerhalen van vrouwen die de wereld in wording dromen
Verhalen van vrouwen die de wereld in wording dromen Eerste druk, juni 2012 2012 Rineke van Voorn Coverfoto: Bert Wolbers Afbeeldingen schilderijen: Elly Slingenberg Correctie: Regien Vocks isbn: 978-90-484-2482-5
Nadere informatieFibromyalgie Ik en mijn nieuwe leven!
Fibromyalgie Ik en mijn nieuwe leven! Eerste druk, juni 2011 2011 Kirsten Schmidt Tekeningen: Saskia Righart van Gelder Fotograaf: Simon de Win isbn: 978-90-484-1945-6 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers,
Nadere informatieSammie en Binkie op avontuur
Sammie en Binkie op avontuur Eerste druk, september 2012 2012 Ans Bijsterveld en Roosje~Rosalie isbn: 978-90-484-2598-3 nur: 223 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de
Nadere informatieUniversiteit van het leven
Universiteit van het leven Eerste druk, april 2012 2012 Lucien M. Verkooijen Corrector: Elly van de Vlugt Fotografie: Fred van Welie Coverbeeld: schilderij De Parel, olieverf op paneel, door Lia Vonk isbn:
Nadere informatieUitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
De wereld wacht Eerste druk, mei 2012 2012 Greet van der Werf Cover: Gerda Beek Corrector: Jessica van de Vosse Tenzij anders vermeld, wordt gebruik gemaakt van de Nieuwe Bijbelvertaling (nbv) isbn: 978-90-484-2398-9
Nadere informatieEerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders
Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieEerste druk, 2014 2014 EigenWijsje Illustraties: Jason en Govert Beeldredactie: Mike Eindredactie: Erik
Mijn EigenWijze ik Eerste druk, 2014 2014 EigenWijsje Illustraties: Jason en Govert Beeldredactie: Mike Eindredactie: Erik isbn: 9789048432752 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieIn de psychiatrische kliniek. Anekdotes uit de GGz
In de psychiatrische kliniek Anekdotes uit de GGz Eerste druk, 2013 2013 Floris Bijlsma Corrector: Clara Wever Fotograaf cover: auteur Fotograaf auteursportret: Marcella te Nuijl isbn: 9789048431373 nur:
Nadere informatieHij/zij was de liefste, maar ook de ergste
Hij/zij was de liefste, maar ook de ergste Eerste druk, 2014 2014 Emelie van Laar isbn: 9789048434497 nur: 775 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van
Nadere informatieJe bent vrij Elk moment opnieuw. Zelfrealisatie in de praktijk
Je bent vrij Elk moment opnieuw Zelfrealisatie in de praktijk Eerste druk, 2014 2014 Nicky Verbeek isbn: 9789048432776 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de
Nadere informatieBevriend met Bram of met een autist
Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen
Nadere informatieDwangstoornissen. Als kiezen niet meer lukt
Als kiezen niet meer lukt Moeten als dwang Iedereen herkent het wel: controleren of het gas uit is, uw kleren netjes opruimen, steeds hetzelfde deuntje in uw hoofd hebben, alleen op de witte stoeptegels
Nadere informatieKlinisch wetenschappelijk onderzoek: een studentengids
Klinisch wetenschappelijk onderzoek: een studentengids Eerste druk, 2016 2016 Paul Emons isbn: 9789048439867 nur: 890 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieEerste druk, Wilma de Marée-Walraven
Ik Hart Eerste druk, 2013 2013 Wilma de Marée-Walraven isbn: 9789048430598 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste
Nadere informatieBoeiende en vrolijke verhalen voor kinderen
Boeiende en vrolijke verhalen voor kinderen Eerste druk, juni 2012 2012 Wil van der Helm Illustrator: Wil van der Helm Corrector: Annamarie van der Helm isbn: 978-90-484-2488-7 nur: 277 Uitgever: Free
Nadere informatieColofon. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid
Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)
Nadere informatieHet instappen in de Paranormale Wereld
Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieEerste druk, Natasja Douma Correctoren: Hans en Erica Douma Fotograaf: Remco Douma
Water van de Tijd Eerste druk, 2014 2014 Natasja Douma Correctoren: Hans en Erica Douma Fotograaf: Remco Douma isbn: 9789048432943 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieVerborgen eenzaamheid
Verborgen eenzaamheid Eerste druk, maart 2012 2012 Ineke van Elk en Esther Engelen Correctie: Hermen Overweg Fotografie: Fanny Truijens Voorwoord: mr. K.M. (Marleen) Huizingh isbn: 978-90-484-2318-7 nur:
Nadere informatieEerste druk, oktober 2012 2012 Walter van der Hee
Goede bloemen Eerste druk, oktober 2012 2012 Walter van der Hee isbn: 978-90-484-2637-9 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieEerste druk, Christian Roos Coverillustratie: Eugenio Candia, Portretfoto: Linda van Beijeren
Perspectief Eerste druk, 2014 2014 Christian Roos Coverillustratie: Eugenio Candia, www.candia.nl Portretfoto: Linda van Beijeren isbn: 9789048433124 nur: 303 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieVaders zijn ook zwanger Een man en zijn negen maanden
Vaders zijn ook zwanger Een man en zijn negen maanden Eerste druk, oktober 2012 2012 Mark Schell Portretfoto: Heidy IJsveld isbn: 978-90-484-2682-9 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieProstaatkanker Hoe ontdek je het en dan?
Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Eerste druk, 2014 2014 Henri Pieter www.henripieter.nl Schilderij cover: Irma Boogh-van der Burg isbn: 9789048433735 nur: 860 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer
Nadere informatieBezetenheid. Een andere visie
Bezetenheid Een andere visie Eerste druk, 2014 2014 Guy Vander Linden Fotografie: Annemie Persyn isbn: 9789048432493 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieWetten van oorzaak en gevolg
Wetten van oorzaak en gevolg Eerste druk, april 2012 2012 John Warnas isbn: 978-90-484-2372-9 nur: 718 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieKijk eens, zie je? Ik durf het niet, maar doe het toch!
Kijk eens, zie je? Ik durf het niet, maar doe het toch! Eerste druk, september 2011 2011 Tini Lubberink Illustratie omslag: Tini Lubberink Foto: Karin Koppen Correctiewerk: Karin Koppen isbn: 978 90 484
Nadere informatieVlinder op mijn hand. Etappes uit het rouwproces van een moeder
Vlinder op mijn hand Etappes uit het rouwproces van een moeder Eerste druk, april 2012 2012 Heleen de Weger Afbeelding omslag: op 89-jarige leeftijd geschilderd door Guus Pennings, fotografie omslag: René
Nadere informatieEerste druk, mei 2010 Herziene uitgave, april 2014 2010 Marcel van Mosselveld. www.stoppendoejezo.com
Stoppen doe je zo Eerste druk, mei 2010 Herziene uitgave, april 2014 2010 Marcel van Mosselveld www.stoppendoejezo.com Illustraties: Caroline van Iersel Redigeren tekst: Conny de Wit isbn: 9789048411955
Nadere informatieDe Kinderen van Gaia
De Kinderen van Gaia Eerste druk, juli 2012 2012 Ger Hofman Cover: Josephine Wall. Used under license from Art Impressions, Calabasas, CA, Presence of Gaia www.josephinewall.com isbn: 978-90-484-2515-0
Nadere informatieMijn leven begon opnieuw
Mijn leven begon opnieuw Eerste druk, augustus 2011 2011 Henk Schouten Corrector: Frans Schouten en Lana Overpelt Redactie: Jessica Brummelkamp Coverfoto: Rein Bruinsma isbn: 978-90-484-2034-6 nur: 402
Nadere informatieEerste druk, Roel Pomp Coverontwerp: Gé Albers
Lichtgelovig Eerste druk, 2014 2014 Roel Pomp Coverontwerp: Gé Albers isbn: 9789048433728 nur: 705 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieVan sondevoeding naar marsepein
Van sondevoeding naar marsepein Eerste druk, 2013 2013 Nelleke van Doodewaard Corrector: Anneke van Heusden isbn: 9789048430765 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieEerste druk, oktober Greetje Fernim-Rispens
Vogeltaarten Eerste druk, oktober 2012 2012 Greetje Fernim-Rispens www.vogeltaarten.nl ISBN: 978-90-484-2689-8 NUR: 410 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieDe zelfverkozen dood van ouderen
De zelfverkozen dood van ouderen Eerste druk, maart 2012 2012 Wouter Beekman isbn: 978-90-484-2348-4 nur: 748 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van
Nadere informatieGefeliciteerd, je hebt ADHD!
Gefeliciteerd, je hebt ADHD! Eerste druk, augustus 2012 2012 Petra van der Burg-Jansen Illustrator: Roel van Gestel Kaft: Denise Kennedy van Dam & Roel van Gestel Voorwoord: Mw. E. Chatrou, kinder- en
Nadere informatieDe diep verstandelijk gehandicapte medemens
De diep verstandelijk gehandicapte medemens Eerste druk, mei 2012 2012 Wilte van Houten isbn: 978-90-484-2352-1 nur: 895 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieEerste druk, juli Jan Wouters Fotografie: Jerry van den Brink Bas Pinto
Kruimels Eerste druk, juli 2012 2012 Jan Wouters Fotografie: Jerry van den Brink Bas Pinto isbn: 978-90-484-2506-8 nur: 303 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieEerste druk, december 2012 2012 Oscar J. Huf Illustraties: Olga Huf-Catsburg. Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.
Oogjes in t zeil Eerste druk, december 2012 2012 Oscar J. Huf Illustraties: Olga Huf-Catsburg isbn: 978-90-484-2753-6 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de
Nadere informatie27-11-2009 WEL DWANG, NIET GEK! Wel dwang, niet gek! november 2009. Inhoud. Inleiding. Wat is OCS? Wat is VVAD?
WEL DWANG, NIET GEK! Wel dwang, niet gek! november 2009 Inhoud Inleiding Wat is OCS? Wat is VVAD? 1 1. Inleiding 1) Voorbeeld 1 Diane mist bijna dagelijks haar bus, omdat ze zo in beslag wordt genomen
Nadere informatieVan gevecht naar gesprek
Van gevecht naar gesprek Een andere kijk op fibromyalgie en behandelmogelijkheden Paul Emons Eerste druk, 2017 2017 Paul Emons ISBN: 9789463422543 Schrijver: Paul Emons Uitgever: MijnBestseller.nl, Rotterdam
Nadere informatieEerste druk, februari 2011 2011 Elisabeth Nymus
Seksueel misbruik Eerste druk, februari 2011 2011 Elisabeth Nymus isbn: 978-90-484-1685-1 nur: 248 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieAls paarden konden spreken
Als paarden konden spreken Eerste druk, maart 2012 2012 Julie Beirens isbn: 978-90-484-2338-5 nur: 285 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieDuikelaartje de Dolfijn
Duikelaartje de Dolfijn Eerste druk, 2013 2013 Ans Acda Illustrator: Michael Koopman isbn: 9789048430567 nur: 272 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieDwang en autisme. Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum.
Dwang en autisme Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum. Autistische stoornis Informatieverwerkingsstoornis Andere manier
Nadere informatieHardlopen met mijn geest. Wie ben ik? Wat doe ik?
Hardlopen met mijn geest. Wie ben ik? Wat doe ik? Eerste druk, april 2012 2012 Henk bij de Weg Foto s: Henk bij de Weg isbn: 978-90-484-2380-4 nur: 730 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieWaarom luisteren jullie nu niet naar ons?
Waarom luisteren jullie nu niet naar ons? Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432196 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van
Nadere informatieEerste druk, mei Johanna de Smit Corrector: F. Bredero Coverfoto: J. de Smit Portretfoto: Niek Visser
Trouwvrouw Eerste druk, mei 2012 2012 Johanna de Smit Corrector: F. Bredero Coverfoto: J. de Smit Portretfoto: Niek Visser isbn: 978-90-484-2393-4 nur: 303 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieLow budget met kleding
Low budget met kleding Eerste druk, 2013 2013 Wendy Bout Teksten, foto s, styling en concept vormgeving: Wendy Bout isbn: 9789048430932 nur: 460 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieGeloven is je hart wenden
Geloven is je hart wenden Eerste druk, juli 2012 2012 Henk Wiesenekker Corrector: Inge Hofman Illustraties: Corrie van der Poel Fotograaf: Christiaan Th. Wiesenekker isbn: 978-90-484-2512-9 nur: 728 Uitgever:
Nadere informatieDraaien naar de bron
Draaien naar de bron Eerste druk: 2018 Copyright: 2018 Nicky Verbeek ISBN: 978-90-828322-0-4 Auteur: Nicky Verbeek Vormgeving: Wout van Klooster Fotografie: Wout van Klooster Uitgever: Nicky Verbeek (Muhja
Nadere informatieEerste druk, 2014 2014 Eddy Laan Corrector: Paula Breeveld Fred Olsen line, foto s Bergerac/Tenorga
Krabben en bijten Eerste druk, 2014 2014 Eddy Laan Corrector: Paula Breeveld Fred Olsen line, foto s Bergerac/Tenorga isbn: 9789048434305 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieDwangspectrumstoornissen Autismespectrumstoornissen
Verschil en overlap Dwangspectrumstoornissen Autismespectrumstoornissen Opbouw Wat is comorbiditeit? Gaan OCD EN ASS vaak samen Wat is OCD. Verschillen met ASS. Opbouw Stereotype interesse,compulsie Hoarding
Nadere informatieVandaag gaat het goed met me
Vandaag gaat het goed met me Eerste druk, augustus 2012 2012 Femke van Rossum Martijn Gijsbertsen isbn: 978-90-484-2547-1 nur: 401 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan
Nadere informatieDe avonturen van Endora deel 1. Het wonderbaarlijke kruidenvrouwtje uit het wonderbaarlijke land Zankonia
De avonturen van Endora deel 1 Het wonderbaarlijke kruidenvrouwtje uit het wonderbaarlijke land Zankonia Eerste druk, oktober 2012 2012 Rosemarie Donkersloot Illustraties verhaaltjes 1, 2, 3, 5: Ramona
Nadere informatieTimbo en de waterslang
Timbo en de waterslang Eerste druk, mei 2010 2010 Marc Paulissen Illustraties: Sandra van den Berg isbn: 978-90-484-1221-1 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan
Nadere informatieDwangstoornis. Angststoornissen
Dwangstoornis Angststoornissen GGZ Friesland is de grootste aanbieder van geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland. We bieden u hulp bij alle mogelijke psychische problemen. Met meer dan 160
Nadere informatieMet de hakken over de sloot
Met de hakken over de sloot Eerste druk, juni 2012 2012 Yvonne Koffyberg Fotograaf portretfoto: Reinier de Pree isbn: 978-90-484-2431-3 nur: 401 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieEerste druk, april 2012 2012 Piety Alkema Illustraties: Studio Roede te Grootegast en Piety Alkema
Klein draakje Eerste druk, april 2012 2012 Piety Alkema Illustraties: Studio Roede te Grootegast en Piety Alkema isbn: 978-90-484-2341-5 nur: 277 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieRijmdagboek, ik had dit niet verwacht!
Rijmdagboek, ik had dit niet verwacht! Eerste druk, 2014 2014 Sunanda Santoshika Ganpat isbn: 9789048431991 nur: 321 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatieEerste druk, juni Birgit Visser Janneke van Bemmel,
Denk jezelf anders Eerste druk, juni 2012 2012 Birgit Visser Janneke van Bemmel, www.tekstenredigeren.nl isbn: 978-90-484-2479-5 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieHeruitgave Eerste druk januari Godfried Kruijtzer. Uitgegeven door Delft Academic Press
Wat ons ontglipt Van dezelfde schrijver, bij dezelfde uitgever: Taal en Tal bij Spinoza ISBN: 97890-4072-4091 Ruimte en Getal ISBN: 97890-6562-2358 Een rechte staaf wordt gebogen ISBN: 97890-7130-1667
Nadere informatieEen goede lezer wordt begrijpend. Een goede luisteraar wordt begrijpend.
Een goede lezer wordt begrijpend. Een goede luisteraar wordt begrijpend. Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432172 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieMet de beestjes op reis
Met de beestjes op reis Eerste druk, 2013 2013 Corinne Schonenberg-Krijnen Fotografie: Erik Honig Illustraties: Suzanne Schonenberg isbn: 9789048430734 nur: 275 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieVan verslaving naar herstel!
Van verslaving naar herstel! Eerste druk, 2013 2013 Anita Van Besauw isbn: 9789048429356 nur: 340 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieDiagnostiek volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
Diagnostiek volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders Inleiding Bij de diagnostiek van psychische klachten in de huisartsenpraktijk worden niet altijd dezelfde diagnostische criteria
Nadere informatieBibliotheek Mysterie
Bibliotheek Mysterie Eerste druk, 2014 2014 Nicole van Oudheusden isbn: 9789048432257 nur: 284 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieGa jij mee naar dromenland?
Ga jij mee naar dromenland? Eerste druk, maart 2012 2012 Anneke den Boer Illustraties: Johanna Catharina den Boer isbn: 978-90-484-2306-4 nur: 277 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieEerste druk, maart Monique van Stenus
De dienstmeisjes Eerste druk, maart 2012 2012 Monique van Stenus isbn: 978-90-484-2288-3 nur: 312 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieElke letter zijn verhaal
Elke letter zijn verhaal Eerste druk, 2014 2014 Bregje Scholten Tekst en illustraties: Bregje Scholten isbn: 9789048434404 nur: 272 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan
Nadere informatieSpiegeltje, spiegeltje in het land, wat is er in mijn wereldje aan de hand? Een persoonlijk verhaal over leven met diabetes
Spiegeltje, spiegeltje in het land, wat is er in mijn wereldje aan de hand? Een persoonlijk verhaal over leven met diabetes Eerste druk, februari 2012 2012 P. Edgar isbn: 978-90-484-2303-3 nur: 402 Uitgever:
Nadere informatieEsmeralda, het leven van een manisch-depressieve vrouw van 0 tot en met 31
Esmeralda, het leven van een manisch-depressieve vrouw van 0 tot en met 31 Eerste druk, augustus 2012 2012 E.M.J. Elders Correctors: T. Verhoeff, E. Seferina isbn: 978-90-484-2551-8 nur: 402 Uitgever:
Nadere informatieDario, mijn zoon met autisme
Dario, mijn zoon met autisme Eerste druk, april 2012 2012 Maria Raimondi Tekstredactie: Lydia de Vries Technische ondersteuning en totstandkoming manuscript: Sabrina Savoca Fotografie: Patrick Machiels
Nadere informatieEerste druk, Fyne Fréderic Eden
Olofs Brevier Eerste druk, 2014 2014 Fyne Fréderic Eden isbn: 9789048434541 nur: 373 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste
Nadere informatieManaged Service Provider Grip op inleen van extern personeel
Managed Service Provider Grip op inleen van extern personeel Eerste druk, augustus 2010 2010 drs. ing. Peter Bargon Redactie: drs. Maria Anna te Riele, Customized Language Services, De Bilt Vormgeving:
Nadere informatieEerste druk, 2013 2013 Danny van der Linden www.dannyvanderlinden.com Corrector: Inge van As Coverbeeld: Roy van Breemen Fotografie: Jeroen Bronckers
Het FC Utrecht-hart Eerste druk, 2013 2013 Danny van der Linden www.dannyvanderlinden.com Corrector: Inge van As Coverbeeld: Roy van Breemen Fotografie: Jeroen Bronckers isbn: 9789048431083 nur: 312 Uitgever:
Nadere informatieDWANGSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE
DWANGSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Wat is een dwangstoornis? Mensen met een dwangstoornis hebben last van dwanggedachten en/of dwanghandelingen. Dat betekent dat ze een groot deel van de dag bezig
Nadere informatieWaar bloed is, zijn haaien
Waar bloed is, zijn haaien Eerste druk, augustus 2012 2012 Sylvia de Rijk isbn: 978-90-484-2559-4 nur: 508 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieOogjes in t zeil. de puntjes op de i
Oogjes in t zeil de puntjes op de i Eerste druk, februari 2014 2014 Oscar J. Huf Illustraties: Olga Huf-Catsburg isbn: 9789048430871 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieBehandeling van OCD. tony de clippele klinisch psycholoog
Behandeling van OCD tony de clippele klinisch psycholoog DSM - IV Dwanggedachten recidiverende en aanhoudende gedachten, impulsen of voorstellingen, die gedurende bepaalde momenten van de stoornis als
Nadere informatieTussen koppensnellers en krokodillen
Tussen koppensnellers en krokodillen Eerste druk, mei 2012 2012 Karien van Ditzhuijzen Illustraties en coverontwerp: Anneke van de Langkruis isbn: 978-90-484-2392-7 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers,
Nadere informatieMoestuinmoeder. Inspiratie voor een groen, gezellig en goedkoper leven
Moestuinmoeder Inspiratie voor een groen, gezellig en goedkoper leven Eerste druk, 2014 2014 Susan Lambeck Corrector: Marjolijn Pepers Coverfoto: Susan Lambeck Auteursfoto: Arian van Marle isbn: 9789048432363
Nadere informatieLaag uitgesneden. rijmpjes en zo
Laag uitgesneden rijmpjes en zo Eerste druk, juni 2012 2012 Hans Janssen isbn: 978-90-484-2454-2 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze
Nadere informatieDwangstoornissen. Als kiezen niet meer lukt
Als kiezen niet meer lukt Moeten als dwang Controleren of het gas uit is, de kleren netjes opruimen, alle rode auto s tellen of voortdurend hetzelfde deuntje in je hoofd hebben, niemand die daar gek van
Nadere informatieWoorden in de opruiming
Woorden in de opruiming Eerste druk, juni 2012 2012 Marjan Visser Fotograaf: Marjan Visser isbn: 978-90-484-2463-4 nur: 306 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming
Nadere informatiePuntmuts en zijn bosvrienden
Puntmuts en zijn bosvrienden Eerste druk, september 2012 2012 Sabina Sorber Illustraties: Prem Ninada isbn: 978-90-484-2620-1 nur: 272 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieDe behandeling van de dwangstoornis. Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013
De behandeling van de dwangstoornis Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013 Programma Behandeling en behandelstrategieën Per fase in de behandeling: Mogelijke
Nadere informatieCommuniceren in de spirituele wereld
Communiceren in de spirituele wereld Eerste druk, augustus 2012 2012 Cees van Gaalen Coverbeeld: Johan Kuijt isbn: 978-90-484-2567-9 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl
Nadere informatieEerste druk, Jorien Beunk
Onvoltooid verleden Eerste druk, 2014 2014 Jorien Beunk isbn: 9789048433582 nur: 284 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste
Nadere informatieSnacken zonder schuldgevoel
Snacken zonder schuldgevoel Eerste druk, september 2012 2012 Jeanet Wolf Fotograaf: Jeanet Wolf isbn: 978-90-484-2586-0 nur: 443 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de
Nadere informatie