Standpunt Conceptnota Permanente milieu/omgevingsvergunning

Transcriptie

1 Boudewijnlaan B-1000 Brussel tel fax Standpunt Conceptnota Permanente milieu/omgevingsvergunning Nota, goedgekeurd op de beleidscommissie Situering Op 22 juli 2011 keurde de Vlaamse regering de Startnota inzake de invoering van de unieke omgevingsvergunning goed. Dit is een eerste stap naar de unieke vergunning, het samensmelten van de stedenbouwkundige en de milieuvergunning voor inrichtingen/activiteiten waarvoor zowel een stedenbouwkundige als een milieuvergunning nodig is. Met het invoeren van de omgevingsvergunning zullen initiatiefnemers niet langer een aparte stedenbouwkundige vergunning en milieuvergunning moeten aanvragen bij verschillende overheden. De omgevingsvergunning geeft daarnaast ook de toelating om te bouwen of een inrichting/activiteit te exploiteren. In deze startnota is ook een luik over de permanente milieuvergunning opgenomen. De principes in de startnota werden door de bevoegde ministers (Ph. MUYTERS P. en J. SCHAUVLIEGE) verder uitgewerkt in uiteindelijk twee conceptnota's. Deze conceptnota's werden op 23 december 2011 goedgekeurd door de Vlaamse regering en betreffen enerzijds de invoering van een permanente milieu-/omgevingsvergunning en anderzijds de invoering van de omgevingsvergunning. Deze nota's worden aan de VVP, de VVSG, de Minaraad en de SERV voorgelegd om advies. Het advies over de conceptnota betreffende de invoering van een permanente milieu- /omgevingsvergunning dient ten laatste tegen 29 februari a.s. overgemaakt aan Vlaams minister J. SCHAUVLIEGE, bevoegd voor het Leefmilieu en het Waterbeleid. 2 Permanente vergunning: pro-actieve werking provincies behouden De VVP stelt vast dat de conceptnota van de permanente vergunning is losgekoppeld van de 'omgevingsvergunning'. Beide thema's werden van elkaar gesplitst en zullen een eigen verder verloop hebben en dus op hun eigen merites beoordeeld worden. Dit standpunt van de VVP heeft dan ook enkel betrekking op de conceptnota betreffende de invoering van een permanente vergunning. De provincies onderschrijven de doelstelling te snoeien in het aantal te doorlopen procedures en te zorgen voor een transparant systeem waarbij tijdswinst wordt gekoppeld aan efficiëntie. De invoering van een permanente milieu-/omgevingsvergunning kan enkel maar de vooropgestelde doelstelling versterken op voorwaarde dat de voorziene monitoring (evaluatie) uitvoerig wordt uitgewerkt en de handhaving wordt versterkt en dat er tijdens het 1

2 vergunningsproces voldoende inspraak kan en zal zijn van alle actoren die hierbij betrokken worden. Dit zijn in eerste instantie de aanvragers/exploitanten zelf en in het bijzonder de burgers/omwonenden die met de exploitatie van een hinderlijke activiteit/inrichting zullen geconfronteerd worden. In dit licht is het voor de VVP belangrijk dat de provinciale milieuadministraties hun pro-actieve werking kunnen verder zetten en betrokken worden in de voorziene evaluaties (zie verder punt 4). 3 Permanente vergunning: is de rechtszekerheid van de bedrijven gegarandeerd Als conclusie wordt in de conceptnota gesteld dat de permanente vergunning voor de exploitant een economisch voordeel oplevert en hem meer rechtszekerheid verschaft. Om dit te realiseren worden een aantal flankerende maatregelen voorzien zoals periodieke evaluaties met bijkomende milieuvoorwaarden door de overheid enerzijds en anderzijds informatieverschaffing door de exploitant via een zorgsysteem, rapporten of verslagen van erkende deskundigen en milieucoördinatoren. De vraag wordt opgeworpen hoe meer controle door periodieke evaluaties, en dus het risico op frequentere bijsturing (eventueel met bijkomende voorwaarden), te rijmen valt met meer rechtszekerheid voor de exploitant? Stijgt de kans dan niet op een vraag naar bijkomende (milieu)investeringen tengevolge van een steeds (sneller) evoluerende technologische vooruitgang? Een hervergunningsaanvraag voor klasse 1-inrichtingen zou al gauw ca euro kosten. Het gaat hier echter om een bedrag dat nu maar om de 20 jaar geïnvesteerd moet worden. Een permanent zorgsysteem, het opstellen van periodieke rapporten of verslagen van erkende deskundigen of milieucoördinatoren zal toch gauw, over een periode van 20 jaar bijvoorbeeld, veel meer kosten aan de exploitant (een werknemer die een permanent zorgsysteem moet verzorgen, de kosten voor een interne of externe milieucoördinator, de kosten voor verslagen van erkende deskundigen ). Met andere woorden, betekenen die flankerende maatregelen niet juist meer kosten en minder rechtszekerheid voor het bedrijf. Belangrijk is dat het beleid erop gericht is dat bedrijven innovatief zijn en blijven. Nu dwingt de evaluatie om de 20 jaar de bedrijven om innovatief te blijven. Kan dit gegarandeerd worden bij een permanente vergunning. Verder mag er ook gesteld worden dat bij de invoering van de permanente vergunning het vergunningsproces een defensief karakter zal krijgen, in die zin dat bij de beoordeling van vergunningsaanvragen zal gewikt en gewogen worden over de vergunningstermijn (want de mogelijkheid blijft open om toch nog termijngebonden vergunningen af te leveren) en over de op te leggen bijzondere milieuvoorwaarden ter beperking van lokale hinder en veiligheidsrisico's o.m. rekening houdend met de eventuele bezwaren van de omgeving/buurt. Daarenboven zal de kritische burger nog kritischer staan tegen toekomstige milieuvergunningsaanvragen voor nieuwe inrichtingen, als hij weet dat die nieuwe exploitatie eeuwigdurend zal kunnen uitgebaat worden. In deze context schuilt ook het gevaar dat nu al, vóór de invoering van de permanente milieuvergunning, vergunningen zullen worden afgeleverd voor een korte termijn (dit is minder dan 2

3 20 jaar) opdat anders de afgeleverde milieuvergunning een permanent karakter zal krijgen. Wat hier dan met de rechtszekerheid voor de bedrijven. 4 Permanente vergunning: geen periodieke evaluatie zonder afdoende criteria In de conceptnota wordt vooral de periodieke evaluatie benadrukt waardoor de permanente vergunning in de praktijk een dynamisch en innovatief karakter zal krijgen. Dit is hier een nieuw begrip. Deze periodieke evaluatie heeft hier geen status van handhaving, hetgeen evenwel niet uitsluit dat tijdens of na de evaluatie door de toezichthouders bestuurlijke maatregelen kunnen worden getroffen. Voor de periodieke evaluaties zouden afdoende criteria worden voorzien. Het mag niet alleen dat naar aanleiding van de wijzigingen van de BBT (Best Beschikbare Technieken) die in de sectorale Vlarem-voorwaarden worden gegoten, de bedrijven zullen worden geëvalueerd, maar ook dat de vergunningverlenende overheden de door hen opgelegde bijzondere milieuvoorwaarden zouden kunnen evalueren(eventueel ook periodiek). In vele gevallen zijn die voorwaarden opgelegd om de lokale milieuhinder te beperken waardoor een evaluatie van deze voorwaarden zeker wenselijk is, hetgeen thans gebeurt in het kader van hernieuwingsaanvragen. Geregeld stellen de provinciale milieuvergunningscommissies immers vast dat in het kader van hernieuwingsaanvragen bepaalde (opgelegde) milieuvoorwaarden niet zijn uitgevoerd of niet worden nageleefd die dan uiteindelijk tijdens de aanvraagprocedure, vóór de beslissing van de deputatie, wel in orde gebracht kunnen worden. Hier kan dus duidelijk gesteld worden dat de handhaving niet heeft gewerkt, maar dat de hernieuwing van een milieuvergunning zowel voor de bedrijven als de vergunningverlenende overheid een noodzakelijk evaluatiemoment inhoudt. Ook stelt zich de juridische bedenking dat in het huidig milieuvergunningenstelsel de hernieuwing van een milieuvergunning nu globaal beoordeeld wordt door meerdere adviserende instanties, de provinciale milieuvergunningscommissie en de deputatie. Dit verzekert een objectief verloop. In het kader van de periodieke evaluatie wordt dit zomaar vervangen door een onderzoek vanwege één ambtenaar. De oplossing ligt hierin dat de resultaten van de evaluaties zouden dienen overgemaakt aan de deputatie, die hierover advies inwint van de provinciale milieuvergunningscommissie. Het is dus van belang dat de evaluaties, de rapporten of verslagen van erkende deskundigen of milieucoördinatoren via het voorziene milieuzorgsysteem worden bezorgd aan de vergunningverlenende overheden (punt 3.1 van de conceptnota). Bovendien wordt aan de milieucoördinatoren een grotere rol toebedeeld, waardoor voor hen een zekere kwaliteitscontrole (periodiek?) noodzakelijk zal zijn. Onder punt 3.1 periodieke installaties/bijkomende voorwaarden van de conceptnota wordt de periodiciteit van de evaluatie afhankelijk gesteld van de klasse - indeling van een bedrijf of activiteit. Voor een klasse 1-bedrijf is dit om 5 tot 7 jaar en voor een klasse 2-bedrijf om de 10 tot 15 jaar. Dit voorstel is verwarrend in vergelijking met de bepalingen van art en 2 van het Vlarem I waarin voor de lozing van bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen (dit kunnen afhankelijk van het geloosde debiet zowel klasse 2 - als klasse 1 - bedrijven zijn) tenminste om de vier jaar een nieuw onderzoek wordt voorzien. 3

4 Daarenboven wordt er voor de klasse 2-bedrijven geen onderscheid gemaakt tussen de klasse 2A (exklasse 1) en de klasse 2B-inrichtingen. Er mag toch worden aangenomen dat een evaluatiemoment van om de 10 tot 15 jaar voor de klasse 2A-inrichtingen te lang is. Onder punt 3.2 beperking van het voorwerp van de exploitatie van de conceptnota is er sprake van een schadevergoeding voor bedrijven in het geval de exploitatie dient beperkt of zo nodig dient te worden beëindigd. Betekent dit dan niet dat bedrijven die niet innoveren en blijven werken met een verouderd procédé financieel worden beloond? Het beleid moet bedrijven aanzetten tot innoveren. Staat dit hier niet haaks op? Uiteraard zal in een aantal uitzonderlijke gevallen een exploitatie moeten kunnen worden beperkt of gestopt door de overheid. Vooral het luik handhaving zal duidelijk en efficiënt moeten geregeld worden. Er is immers toch de vaststelling dat het huidig toezicht mank loopt en dat de periodieke hernieuwing van milieuvergunning, zowel voor het bedrijf als voor de vergunningverlenende overheden, een 'verplichte screening inhoudt van de vergunningssituatie. Bij de invoering van de permanente vergunning is de kans zeer reëel dat door een verslapte aandacht er meer en meer niet - conformiteiten zullen zijn. 5 Permanente vergunning: doordachte overgangsregeling uitwerken De VVP vindt het positief dat er een overgangsregeling wordt uitgewerkt en dat alleen de bestaande Vlarem-vergunningen, die voor de maximum vergunningstermijn van 20 jaar zijn verleend, in aanmerking zouden komen voor een omzetting naar vergunningen met onbeperkte termijn en dat de omzetting gefaseerd zal verlopen door rekening te houden met het tijdstip waarop de vergunning werd verleend of de laatste positieve periodieke evaluatie is gebeurd. Dit laatste is evenwel niet zo duidelijk. Wordt hier bedoeld: de evaluatie van de IPPC-bedrijven (Integrated Pollution Prevention and Control )? En wat met de niet IPPC - bedrijven, zijnde de overgrote meerderheid van de klasse 1-bedrijven? Het is alleszins duidelijk dat alle juridische consequenties van de omzetting nog ten gronde zullen moeten worden uitgespit. 6 Permanente vergunning: milieuvergunningendatabank wordt een noodzaak De VVP wijst naar het belang van een milieuvergunningendatabank. In punt 4 gecoördineerde vergunning van de conceptnota wordt gewezen op het belang dat elkeen die bij de exploitatie van een inrichting/activiteit is betrokken steeds over een duidelijk overzicht van de vergunningssituatie zou beschikken. Dit geldt niet alleen voor de vergunningverlenende overheden en de afdeling milieuvergunningen van het Vlaams gewest maar ook voor de toezichthouders. Het is daarom belangrijk dat voor een effectieve en efficiënte vergunningverlening dat andere lopende initiatieven zoals o.m. de milieuvergunningendatabank dan maximaal zouden worden geïntegreerd in het omzettingsproces. Dit zou anders toch een gemiste kans zijn. De permanente vergunning kan losgekoppeld worden van de invoering van de omgevingsvergunning, maar kan niet losgekoppeld worden van het initiatief tot hervorming van de handhaving dat momenteel ook loopt. Alles inzetten op handhaving betekent dat de overheid moet beschikken over een goed functionerende milieuvergunningendatabank van de bedrijven. 4

5 De provincies hebben in de loop der voorbije jaren wel hun eigen databanken ontwikkeld en zijn zeker bereid hun medewerking te verlenen. 7 Conclusie Na een grondige analyse komt de VVP tot de conclusie dat de voorliggende conceptnota over de permanente vergunning, de aanzet kan zijn tot de hertekening van het milieuvergunningenbeleid in Vlaanderen. De koppeling met de omgevingsvergunning is hiervoor niet noodzakelijk. De rechtszekerheid voor de bedrijven en vooral de voorziene overgangsregeling zouden juridisch nader dienen te worden bekeken. De grootste uitdaging wordt evenwel de uitwerking van een efficiënt werkend evaluatie-systeem, gedragen door alle actoren en ondersteund door een performante milieuvergunningendatabank. Cruciaal hierbij is dat het pro-actieve vergunningenbeleid van de provincies moet behouden blijven. Datum Referentie RB/N/M/ISH/ beleidscommissie