2002 Hein de Kort via Big Balloon bv. doe-het-safe boekie

Transcriptie

1 2002 Hein de Kort via Big Balloon bv. boekie

2 Hoe kun je een soa oplopen? Wat vindt Winston ervan? Veilige seks op het podium Sekstrends Safe sites Symptomen van soa De eerste keer kan het gelijk raak zijn Rubberzaken SafeShopping Hiv: alles behalve ver-van-je-bed-show Op proef: onderzoek naar Chlamydia Alles (?) over Di-rect Veilig vrijen, waarom zou je? Vrijen is gewoon erg leuk, dus waarom zou je je hoofd erbij houden als je je hart verliest? Het antwoord vind je in dit boekje. Hierin staat alles wat je moet weten voor een lang en gelukkig seksleven. Geniet ervan! colofon Dit is een uitgave van de Stichting soa-bestrijding en Stichting Aids Fonds, juni Redactie: Stichting soa-bestrijding en Stichting Aids Fonds Tekst en vormgeving: enbloc Amersfoort Drukwerk: Bergdrukkerij Amersfoort Voor het overnemen van passages of illustraties uit deze brochure is vooraf toestemming van de Stichting soa-bestrijding nodig. Deze brochure dient gratis te worden verstrekt. boekie 3

3 Hoe kun je soa oplopen? Door onveilig vrijen: oftewel, vaginale geslachtsgemeenschap zonder condoom, anale geslachtsgemeenschap zonder extra veel glijmiddel en een extra sterk condoom, orale seks (het likken van geslachtsdelen, beffen of pijpen) zonder condoom of beflapje. En dat met een partner waarvan niet bekend is of hij of zij soa heeft. Door bloed-bloedcontact: hepatitis B, C en een hiv-infectie kun je krijgen van bijvoorbeeld elkaars naalden en andere spuitattributen bij drugsgebruik, door medisch en tandheelkundig ingrijpen, bij onhygiënisch tatoeëren en piercen. Er zijn landen waar deze soa ook worden overgedragen via transfusie met geïnfecteerd bloed. In de Nederlandse gezondheidszorg gebeurt dit niet. Door overdracht van moeder op kind: een zwangere vrouw kan bepaalde soa tijdens de zwangerschap, bij de geboorte of via borstvoeding overdragen op haar baby. Hoe loop je de minste risico s? Vrij altijd veilig: strelen, tongzoenen, knuffelen, masseren en elkaar met de hand bevredigen zijn manieren om veilig te vrijen. Maar ook vaginale geslachtsgemeenschap met condoom, anale geslachtsgemeenschap met veel glijmiddel en een extra sterk condoom; orale sex met condoom of beflapje (doekje van dun rubber, kun je ook maken van een opengeknipt condoom) zijn safe. boekie 4 Verder is vrijen natuurlijk ook altijd veilig als je zeker weet dat jij én je partner geen soa hebben. Neem altijd condooms mee: waar je ook naar toe gaat, naar de disco of op reis, altijd condooms mee. Ook als je niet uit bent op seks, je weet maar nooit. Kijk uit met injectienaalden en spuiten: bij een injectie met een gebruikte naald loop je kans op een infectie met bijvoorbeeld hiv of hepatitis. Vraag in het buitenland of het mogelijk is medicijnen door middel van pillen of zetpillen in te nemen. Als je naar een verre bestemming gaat, neem dan setjes met steriele naalden mee. Deze zijn verkrijgbaar bij de GGD, apotheek, drogist of buitensportwinkel. Zorg voor een verklaring in het Frans of Engels, waaruit blijkt dat het injectiemateriaal uitsluitend bestemd is voor medisch gebruik. In sommige landen kan hiernaar worden gevraagd. Double Dutch: het is extra veilig om de pil én het condoom te gebruiken. Zo word je niet zwanger en je loopt geen risico op soa. Probeer in het buitenland te voorkomen dat je een bloedtransfusie of bloedproducten nodig hebt: er zijn namelijk landen waar bloed en bloedproducten niet worden getest op hiv, hepatitis B, hepatitis C en syfilis. Een bloedtransfusie kan daar risico geven. Ga in het verre buitenland liever niet naar de tandarts: de gebruikte instrumenten zijn namelijk lang niet altijd steriel. Laat niet zomaar ergens een piercing of tatoeage zetten: met de instrumenten die gebruikt worden bij piercers, manicures, pedicures en tatoeëerders kun je besmet worden met hiv of hepatitis. Ook gaatjes prikken in oren is niet overal hygiënisch. Wees voorzichtig met prostitutie: seks in de prostitutie is alleen veilig als iedereen zich aan de regels van veilig vrijen houdt. Let daar dus op! Met name in het buitenland nemen prostituees soms risico s: onder dwang of door gebrek aan geld of kennis. Vooral in Aziatische landen komt veel gedwongen prostitutie voor. Probeer risicovolle omstandigheden te vermijden. En neem zelf condooms mee, liefst uit Nederland. Belangrijk: Soa opgelopen of onveilig gevreeën? In Nederland kun je dan een aantal dingen doen: naar je huisarts gaan of (als je het liever anoniem wilt houden) naar de GGD of een soa-poli. Adressen hiervan vind je op Als je in het buitenland bent, kun je het beste een arts zoeken via de ambassade, het consulaat of een groot toeristenhotel. Blijf er in ieder geval nooit mee dóórlopen! Laat je meteen adviseren en behandelen. Verder is het belangrijk om zodra je terug bent in Nederland naar je eigen huisarts te gaan. Die kan controleren of de behandeling ook heeft gewerkt. boekie 5

4 Wat vindt Winston ervan? Je wilt toch geen nee zeggen tegen iemand waar je wat mee wilt, omdat je geen condoom bij je hebt? Sinds 2001 is soapster Winston Gerschtanowitz (onder andere bekend van Goudkust en Wannahaves) ambassadeur van Durex. Wat houdt zoiets in? En waarom kiest zo n kanjer er nou voor om reclame te maken voor condooms? Sorry, maar ik zie mezelf echt geen wasmiddelen promoten. Ik wil liever iets positiefs met m n bekendheid doen. Het ambassadeurschap van Durex past bij me: ik sta helemaal achter veilig vrijen en preventie van soa. Ik heb het trouwens niet zelf bedacht om dit werk te gaan doen. Durex heeft mij benaderd. Ze zijn ervan overtuigd dat jongeren eerder luisteren naar iemand van - ongeveer - hun eigen leeftijd dan naar een soort vader die zegt dat je het veilig moet doen. Vergelijk het maar met ouders die zeggen dat je niet mag roken. Daar luister je toch ook niet naar? Ik ben het gezicht van Durex sinds de zomer van Wat we uiteindelijk willen bereiken? Dat het - als je uitgaat - net zo normaal is om condooms mee te nemen, als geld. Maar zo ver zijn we nog niet. Gelukkig zie ik in mijn eigen omgeving al wel dat het cool is om een condoom te gebruiken of in ieder geval bij je te hebben. Uit eigen ervaring weet ik dat je mét condoom zeker meer punten scoort bij degene met wie je wat wilt. Dat blijkt ook uit onderzoek. Het favoriete condoom van Winston Performa Hoe zeg je dat je veilig vrijt? Ik heb een hele mooie condoom bij me. Wil je die zien? (geintje) Je wilt toch geen nee zeggen tegen iemand waar je wat mee wilt, omdat je geen condoom bij je hebt? Jammer genoeg is er ook nog een groep (principiële) weigeraars, mensen die bewust risico s lopen. Onder die groep zie je volgens mij ook de slachtoffers. Als het aan mij ligt, gaan ook die jongeren straks helemaal om. boekie 7

5 veilige seks Laura Wouter, van Antilliaanse afkomst en projectleider bij de GGD Rotterdam stond aan de wieg van het project Amor i Salú (liefde en gezondheid). Antillianen hebben niet echt een leescultuur dus al die voorlichtingsfolders zijn niet zo interessant, maar ze houden wel van toneel. Daarom heb ik een toneelstuk geschreven waarin allerlei onderwerpen rond veilig vrijen aan de orde komen. Wat je ziet, kan echt gebeuren Het toneelstuk Mama wak bo yu (moeder let op je kind) wordt gespeeld in het Papiamento en is begin dit jaar vijfmaal opgevoerd in de Schouwburg op Curaçao. Ongeveer 2500 jongeren in het voortgezet onderwijs bezochten het stuk en leefden helemaal mee: het toneelstuk bleek een geslaagd voorlichtingsproject te zijn. Darwick Fos, een van de acteurs vertelt waarom: Bij een toneelstuk krijg je echt een kijkje in iemands leven. Wat je ziet kan echt gebeuren, het kan jou ook overkomen. Dat blijft veel meer hangen dan informatie uit een folder, die is veel vluchtiger. op het podium Sprookjes ontzenuwen Het verhaal gaat over een 14-jarige dochter die niet naar haar moeder wil luisteren. Het stuk eindigt met de vraag of het meisje - na allerlei verwikkelingen - wel of niet zwanger is... Het antwoord wordt niet gegeven, en blijft een echt open einde. Tijdens de verschillende korte scènes komen er allerlei hete issues aan bod en worden sprookjes ontzenuwd zoals: Als je eenmaal een abortus hebt gehad, kun je nooit meer kinderen krijgen... Humor met een boodschap Laura Wouter: In principe is het toneelstuk bedoeld voor iedereen tussen de 12 en 55 jaar. Maar het is vooral gericht op jongeren, omdat die zo moeilijk bereikbaar zijn. Aan de reacties op straat merk je dat deze vorm van voorlichting heel goed overkomt. De scènes waren heel herkenbaar en de jongeren leefden helemaal mee. In het stuk laten we zien dat iedereen kan veranderen en voor het goede kan kiezen. Natuurlijk komt zo n boodschap alleen over als het in een humoristische vorm wordt gegoten. "Jongeren "Jongeren die die niks niks willen willen lezen lezen over over veilige veilige seks, seks, moeten moeten er er gewoon gewoon maar maar naar naar kijken!" kijken!" boekie 8 boekie 9

6 Wel of niet zwanger? Susan Tromp (20) speelde Stella, de hoofdpersoon om wie het hele stuk draait. Het leuke aan het stuk is dat het heel informatief is, maar tegelijkertijd ook heel erg om te lachen is. Er zit veel slapstick in en allerlei leuke woordgrappen. In het stuk draait alles om de vraag of ik nu wel of niet zwanger ben geworden. In die week op Curaçao werd er op straat vaak gevraagd of ik het nu wel of niet was... daaraan merk je dat die jongeren echt hebben meegeleefd met het stuk. Natuurlijk heb ik in het echt het antwoord ook in het midden gelaten... Condoomverzameling Op de vraag of Susan zelf veilig vrijt, antwoordt ze: Ja, absoluut, altijd. Ik heb zelfs een condoomverzameling. Ik wil alle jongeren ook op het hart drukken om altijd, dus ook op vakantie, een condoom mee te nemen. Je weet maar nooit, je komt onbekende mensen tegen en wie weet wat er gebeurt... Met wie je het doet én hoe je het doet Anthony Job (42) speelt in het stuk de serieuze Roy. Een zoon van een alleenstaande moeder die geen alcohol of drugs gebruikt. Ik ben een collega van Laura en ben via het sociaal-cultureel werk betrokken geraakt bij het project. Natuurlijk vrij ik zelf altijd veilig want ik wil geen soa oplopen. Maar behalve met condoom vind ik het ook heel belangrijk dat je het met de juiste partner doet, én: zonder drugs! Het stuk Mama wak bo yu wordt opgevoerd in het Engels, Spaans en Papiamento. Het is ook in Nederland gespeeld. Laura Wouter: Er zijn plannen voor een Nederlandse versie, maar dan zal het stuk herschreven moeten worden. Nederlandse humor is gewoon heel anders. Absoluut nog geen vader worden Darwick Fos (19) speelde al toneel voor hij in contact kwam met Laura Wouter. Het onderwerp veilig vrijen vindt hij op zich heel leuk en hij vindt het ook belangrijk om jongeren voor te lichten. Veel jongere meisjes van 16, 17 jaar raken zwanger en dat is jammer. Ik ben 19 maar wil absoluut nog geen vader worden, eerst reizen en leven. Als je kinderen krijgt, kom je daar niet meer aan toe. Ook al zijn ze absurd duur... Darwick: Ik vrij altijd voor 100% veilig en heb dus altijd een condoom bij me. Je weet maar nooit wat er gaat gebeuren. En als je uitgaat, kun je er één aan een vriend geven. Ze zijn wel absurd duur. Zeker als je niet werkt, zijn ze bijna onbetaalbaar. Heeft Darwick nog een boodschap voor vakantievierende jongeren? Nou, niet zozeer voor de vakantie, meer voor altijd: als je het doet, zorg dan dat je het goed doet. Dat je weet wat je doet. Met een heldere gedachte en met de juiste persoon. boekie 10 boekie 11

7 Waar haal je het geld vandaan? Wil je meer aandacht voor veilige seks en daar iets over organiseren, maar heb je er geen geld voor? Kijk dan op Pekoenja is een soort sponsor van jongerenprojecten. Je kunt er geld aanvragen voor alle mogelijke plannen. Denk aan een steptocht in de buurt, een gezamenlijke wandschildering, een themaweek over soa of een uitwisselingsweek met jongeren uit een ander land. Het indienen van een aanvraag gaat heel simpel, zonder ingewikkelde formulieren. Een team van scholieren en studenten bepaalt of je op pekoenja kunt rekenen. Globalgasm Globalgasm Op iedere eerste van de maand kun je meedoen aan het globalgasm, dat is een vorm van sexual healing voor onze planeet. Het doel: zoveel mogelijk mensen om 8 uur s ochtends (L.A.-tijd) achter hun computerscherm een orgasme laten krijgen. Masturberen mag. Een webcam aanzetten ook. Kijk op Sekstrends In welk land zijn ze er het vroegst bij als het om de eerste keer gaat? Hoe vaak hebben Nederlanders seks? Wat is ons favoriete voorbehoedsmiddel? En waar doen we het t liefst? Kijk op voor de laatste sekstrends. Over maagdelijkheid, autoliefdes in Taiwan en de aantrekkingskracht van het bubbelbad. Condomerie Condooms bestaan al sinds de oudheid: de Egyptenaren experimenteerden met linnen, de Chinezen met zijdepapier en de Romeinen met stevige geitenblazen. Toch werden de eerste condoomspeciaalzaken pas in de 18e eeuw geopend. In die jaren was er trouwens ook een levendige handel in tweedehands condooms de exemplaren van darm of blaas gingen zonder probleem een stuk of vijf wasbeurten mee. Wil je alles te weten komen over de oudste en de nieuwste condooms of het kiezen van de juiste maat? Kijk op Safe sites check this! gezondheid hiv & aids bestel maar boekie 12 boekie 13

8 Er zijn verschillende soorten soa. Sommige worden veroorzaakt door een bacterie. Andere door een virus. Bacterie als je er op tijd iets tegen doet, goed te behandelen. Wees er wel snel bij, dan voorkom je ernstige gevolgen. Voorbeelden: chlamydia, gonorroe en syfilis. Virus blijft na infectie vaak in het lichaam aanwezig. De klachten kunnen daardoor terugkomen en je blijft besmettelijk voor anderen. Voorbeelden: herpes genitalis, genitale wratten en hiv, de veroorzaker van aids. Waar moet je op letten? branderig gevoel bij het plassen wratjes op je penis, vagina of anus jeuk in je schaamhaar afscheiding (wittig spul) uit je penis of anus andere afscheiding uit je vagina dan normaal zweertjes of blaasjes bij je geslachtsdelen boekie 14 boekie 15

9 Bacterie Chlamydia Verraderlijke aandoening, omdat er vaak geen of alleen vage klachten zijn. Met de juiste behandeling is chlamydia goed te genezen. Waar merk je het aan? Bij vrouwen: vaak geen klachten, maar anders pijn bij het vrijen, bij het plassen, in de onderbuik, meer afscheiding dan normaal of abnormaal bloedverlies tussen twee menstruatieperioden en bloedverlies na het vrijen. Bij mannen: afscheiding uit de plasbuis of pijn bij het plassen. Waar kan het toe leiden? Bij vrouwen: als de infectie niet wordt behandeld, heb je een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap en zelfs onvruchtbaarheid. Bij mannen: een ontsteking van de bijbal. boekie 16 bacterie Gonorroe Ook wel de druiper genoemd. De klachten zijn vergelijkbaar met die van chlamydia. Met de juiste behandeling is het goed te genezen. Waar kan het toe leiden? Bij vrouwen: ontstekingen van de eileiders. En daardoor verminderde vruchtbaarheid en kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Bij mannen: ontsteking van de bijbal. Syfilis Ook wel lues, syf of harde sjanker genoemd. Syfilis is bij een tijdige behandeling goed te genezen. Het komt veel voor in tropische landen, Oost- Europa en de voormalige Sovjet-Unie. Maar ook in Nederland komt het steeds vaker voor. Waar merk je het aan? De ziekte begint meestal met pijnloze zweertjes op of in de penis, anus, vagina of mond. Later kunnen huidafwijkingen ontstaan. Ook zonder behandeling verdwijnen die symptomen vanzelf. Dit betekent echter niet dat de bacterie uit het lichaam is verdwenen. Waar kan het toe leiden? Van onbehandelde syfilis krijg je uiteindelijk ernstige schade aan diverse organen zoals hart, hersenen en/of botten. Trichomonas Dit is geen ernstige soa. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan mannen en relatief vaak in het buitenland. Trichomonas is goed te behandelen. Waar merk je het aan? Je krijg (veel) afscheiding, soms zijn de klachten mild. Mannen merken meestal niets (of heel weinig) van een trichomonas-infectie. Waar kan het toe leiden? Bij vrouwen: een ontstoken vagina... Bacteriele vaginose en candida Dit zijn geen echte soa. Bacteriële vaginose is een verstoring van het bacterieel evenwicht in de vagina. Het kan ontstaan als gevolg van stress of medicijngebruik. Candida is een gistinfectie. Andere soa andere soa Schaamluis Beestjes (platjes) die jeuk veroorzaken en leven op de behaarde delen van het menselijk lichaam, behalve het hoofdhaar. Je kunt het krijgen als je met iemand anders de kleding of een slaapzak deelt, of dicht tegen elkaar aan ligt. En natuurlijk door seks. boekie 17

10 Virus virus Genitale wratten Wratten op of rond de geslachtsdelen of de anus. Na behandeling kunnen de wratten weer terugkeren. Waar merk je het aan? Deze aandoening komt veel voor en kan heel hinderlijk zijn. Je merkt niet altijd dat je ze hebt, omdat de wratten soms inwendig zitten. Waar kan het toe leiden? De kans is groot dat je het doorgeeft aan anderen, genitale wratten zijn namelijk erg besmettelijk. Een snelle behandeling is dus noodzakelijk. Herpes genitalis Wordt overgedragen via seksueel contact, maar ook doordat je contact hebt gehad met de slijmvliezen van iemand die herpes heeft. Hoe merk je het? Blaasjes of pijnlijke rode plekjes op of rond de mond, de penis, de anus of de vagina. De blaasjes kunnen overgaan in wondjes die langzaam indrogen. boekie 18 Waar kan het toe leiden? Het virus blijft in het lichaam aanwezig en kan opnieuw klachten geven. Er zijn wel middelen die de duur van de klachten verkorten of het aantal aanvallen beperken. Belangrijk: de koortslip (herpes labialis) wordt veroorzaakt door een ander herpes-virus dan bij herpes genitalis. Door orale seks kun je het koortslipvirus wel op geslachtsdelen overbrengen, dit kan ook andersom. Hepatitis A, B en C Deze drie virussen veroorzaken ontstekingen in de lever. Je krijgt er geelzucht van. Hepatitis A: deze ziekte - die een paar maanden kan duren - komt veel voor in landen waar de omstandigheden minder hygiënisch zijn. Je kunt het krijgen via de ontlasting of via besmet voedsel en water. Maar ook door bijvoorbeeld anaal seksueel contact. Hepatitis A is alleen te voorkomen door vaccinatie. Hepatitis B: het virus wordt meestal overgedragen via seksueel contact, met name anaal contact. Maar ook bijvoorbeeld via gebruikte injectienaalden en soms ook van moeder op kind. Er is een vaccin tegen hepatitis B. Sommige mensen krijgen ernstige klachten na infectie met hepatitis B, anderen merken er niks van. Het hepatitis B-virus kan in het lichaam aanwezig blijven. Je blijft dan lang besmettelijk voor anderen. Hepatitis C: deze ziekte wordt zelden door seksueel contact overgedragen, maar wel via bloed-bloedcontact. Hepatitis C komt veel voor bij druggebruikers die elkaars naalden of andere spuitattributen gebruikt hebben. Via tatouage-naalden, kun je ook besmet raken, beroemd voorbeeld hiervan is Pamela Anderson. In sommige landen loop je ook met een bloedtransfusie risico. Soms merk je er heel lang niets van. Het virus kan jaren ongemerkt in het lichaam aanwezig zijn. Hiv Dit is het virus dat aids veroorzaakt. Iemand die geïnfecteerd is met hiv, wordt seropositief genoemd, maar dan hoef je nog niets te merken. De kans op infectie met hiv is groter als je al een andere soa hebt. Dat komt doordat soa wondjes in het slijmvlies van geslachtsdelen en anus veroorzaken. Hiv kan dan gemakkelijker het lichaam binnendringen. Het virus wordt overgedragen via bloed-bloedcontact (gebruikte naalden) en door onveilig vrijen. Of van moeder op kind. Hoe merk je het? Het virus tast het afweersysteem aan, waardoor het lichaam zich steeds minder goed kan verweren tegen allerlei ziektes. Het kan na infectie acht tot tien jaar duren voordat je - zonder medicijngebruik - ernstige klachten krijgt. Pas dan heb je echt aids. Waar kan het toe leiden? Hiv is ongeneeslijk, dat betekent dat een hiv-geïnfecteerde de rest van zijn leven (zware) medicijnen moet slikken om het uitbreken van de ziekte uit te stellen. Deze medicijnen hebben veel bijwerkingen. boekie 19

11 De eerste keer kan het gelijk raak zijn! Vooral jongeren schatten de risico s van onveilig vrijen te laag in, zegt Jos Poelman van de Stichting soa-bestrijding. Ze denken bijvoorbeeld vaak dat je de eerste keer niks kan oplopen en dus geen condoom hoeft te gebruiken. Nou, wél dus. Echt, de eerste keer kan het gelijk raak zijn, net zo goed als een meisje die voor het eerst met een jongen naar bed gaat zwanger kan worden. Er zijn verschillende soa, sommige zijn goed te behandelen als je er op tijd bij bent, maar andere, zoals herpes (aan de geslachtsdelen), zijn heel besmettelijk en je komt er nooit meer echt vanaf. De besmette persoon blijft virusdrager en de klachten kunnen altijd weer terugkomen. Ook heb je chlamydia, daar kun je zelfs onvruchtbaar van worden. En dan is er natuurlijk altijd nog aids: dankzij veel en zware medicijnen kun je met een hiv-infectie heel oud worden, maar er is nog steeds geen definitieve genezing mogelijk. DUS gebruik altijd een condoom om soa te vermijden. Voor zowel jongens als meisjes geldt dat als ze enkele keren met dezelfde persoon hebben gevreeën, ze snel denken dat het wel goed zit. Ze worden onvoorzichtig en denken dat ze geen condooms meer hoeven te gebruiken, bijvoorbeeld omdat ze de pil gebruiken. Dus dan loop je natuurlijk gewoon het risico om soa op te lopen. Eén van beiden kan besmet zijn zonder dat je het weet. We zien de laatste twee jaar meer meldingen van soa; het lijkt er dus op dat er weer vaker zonder condoom wordt gevreeën. Wij raden aan om, als je onveilig hebt gevreeën, bij je huisarts of bij de GGD sowieso een test te laten doen. Een soa gaat namelijk bijna nooit vanzelf over. Ook als je verkering hebt en je wilt zonder condooms gaan vrijen, is het verstandig om je eerst te laten testen. Je hoeft niet bang te zijn dat je huisarts je ouders zal inlichten, want een arts heeft een beroepsgeheim. Maar als je toch niet naar je huisarts wilt, kun je je anoniem laten testen bij een van de 45 GGD s in Nederland; in iedere grote stad zit er wel een. adressen en informatie zijn te vinden via het internet: voor vragen over veilig vrijen, hiv en andere soa kun je ook terecht bij de Aids Soa Infolijn: ct/min (Bereken ideale standje) boekie 20 boekie 21

12 Rubber Zakencondoomboom In het Australische Fitzoy Kiezen Betrouwbare en wettelijk goedgekeurde condooms kun je herkennen aan het CE-logo op de verpakking. Je hebt keus uit allerlei soorten en de standaardmaat past bijna iedereen. Neem als je op reis gaat, altijd zelf condooms mee. Je weet nooit zeker of ze verkrijgbaar zijn in het buitenland en of ze betrouwbaar zijn. Kopen Condooms zijn niet alleen te koop bij de drogist, maar ook bij supermarkten, postorderbedrijven en benzinepompen. Bovendien hangen in veel cafés en disco s condoomautomaten. Wil je liever niet gezien worden? Bestel ze dan via internet. Echt safe? Veilig vrijen begint met een condoom. Maar 100% zekerheid heb je niet. Soms kan er iets misgaan met een condoom, meestal door onjuist gebruik. Verder kunnen soa zoals herpes genitalis en genitale wratten toch worden overgedragen. Dat komt doordat de blaasjes of wratjes op plekken kunnen zitten die niet door het condoom worden bedekt. Tip: kijk voor gebruik eerst even op de verpakking tot welke datum de condooms houdbaar zijn. Bewaren Bewaar ze koel, maar niet té. Het liefst op kamertemperatuur. Te warm: in het dashboardkastje of achter een ruit in de auto. Te koud: in de koelkast of het laadruim van een vliegtuig (neem ze dus mee in de handbagage). Grote temperatuurverschillen zijn trouwens ook niet goed. Gebruiken Gebruik een glijmiddel op waterbasis; dus geen olie en vet, zoals bodylotion of massageolie, want die beschadigen het condoom. Gebruik nooit twee condooms over elkaar. Dat verhoogt de kans dat het condoom scheurt. Gebruik voor anale seks een extra sterk condoom en extra veel glijmiddel, anale seks gaat namelijk wat stroever dan vaginale seks. Rol het condoom niet binnenstebuiten af. Er mag geen lucht in het condoom zitten als je hem omdoet, dus houd het topje met duim en wijsvinger vast als je hem omrolt. Funcondooms zijn er voor de fun; ze zijn niet veilig. Wat je verder nog moet weten Ieder jaar worden er in Nederland 30 miljoen condooms verkocht. Over de hele wereld 4 biljoen. Gemiddeld worden er op één dag 2 tot 5 condooms uit één condoomautomaat getrokken. Aardbei is de favoriete smaak voor liefhebbers van condooms met een smaakje. Er bestaan zelfs muziekcondooms, compleet met popsong of klassieke tune. De Wooden Willie is speciaal ontwikkeld om condooms te demonstreren aan mensen die niet precies weten hoe een condoom werkt en die een banaan liever op willen eten. Likbaar ondergoed in aardbeiensmaak. De smaak komt door lichaamswarmte en vocht het best tot z n recht: dus eerst een tijdje dragen, dan pas proeven. Crossing is een nieuw middel gevonden om soa te bestrijden: condoombomen. De gezondheidsdienst heeft ervoor gekozen om een aantal bomen in het dorp vol te hangen met condooms. Het gaat hierbij om bomen die door aboriginals als hangplek worden gebruikt. Het maandelijks condoomgebruik in Fitzoy Crossing is inmiddels explosief gestegen, het aantal soa-gevallen explosief gedaald. boekie 22 boekie 23

13 SafeShopping Avanti transparante condooms voor mensen met een rubber-allergie. Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 2. De collectie Hot rubber-condooms is enorm uitgebreid. Dit is de classic, met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 3. Extra dunne condooms voor meer gevoel tijdens het vrijen. Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 4. Topsafe condooms, transparant met reservoir en voorzien van een zaaddodend glijmiddel. 5. Roze condooms met glijmiddel en noppen voor extra plezier. Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 6. Condooms in lekker uitgesproken kleuren: rood, roze en zwart. Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 7. Hot rubber-condoom met vrijbewijs, met daarin een leuke gebruiksaanwijzing voor condoomgebruik. Ideaal voor de eerste keer. 8. Een condoom die licht geeft in het donker: gezellig! Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 9. Fiesta gekleurde condooms met een smaakje: banaan, aardbei, sinaasappel en mint. Met reservoir, voorzien van een niet-zaaddodend glijmiddel. 10. Liklapjes van superdunne latex voor veilig beffen (vagina likken) en rimmen (kont likken). Met een smaakje. 11. Condooms waar je vrolijk van wordt: met muziek, een lichtje of spannende witte stippen. Deze condooms zijn niet safe! utopia.knoware.nl/users/hanswest/dru/mci/helpdisk/hanky.htm boekie 24 boekie 25

14 Hiv: alles behalve ver-van-je-bed-show Eén ding is zeker met hiv: je komt er je hele leven niet meer van af. Maar hoe je er precies aan komt, is nog steeds niet voor 100% duidelijk, in ieder geval kun je het van onveilige seks krijgen. Erik Voorst, medewerker van jongpositief de organisatie voor jongeren met hiv, vertelt: Ik heb sinds drie jaar hiv, maar weet niet precies hoe ik het heb opgelopen. Juist omdat ik als homo met veel wisselende contacten tot de risicogroep behoor, heb ik het altijd veilig gedaan. Maar toen ik met vage klachten bij de huisarts kwam, bleek ik toch met hiv geïnfecteerd te zijn. Pijpen, voorvocht, zoenen? Wie het weet, mag het zeggen. De eerste keer raak Op de website kun je het verhaal van Erik lezen en andere persoonlijke verhalen van jongeren die geïnfecteerd zijn met hiv. Sander, bijvoorbeeld: "Ik was op vakantie met mijn ouders in Frankrijk, 15 jaar oud, had het nog nooit gedaan en ontmoette daar een gewoon leuk meisje...van het een kwam het ander en het was een mooie ervaring. Een half jaar later kwam de kater; een Franse brief waarin het meisje schreef dat ze hiv had. Ik heb me laten testen en had het ook. Nee, dat zeg ik verkeerd: ik héb het ook en ik kom er dus nooit meer van af." Vakantieliefdes... Erik: "Niet elke jongere met hiv weet hoe hij of zij het gekregen heeft. Maar je weet vaak wel hoeveel risico je loopt en kunt daar je verantwoording in nemen. In principe lopen hetero-meisjes op vakantie het meeste risico. Ze worden verliefd op een mooie Spanjaard of Griek, neuken een keer zonder condoom - je bent tenslotte wat vrijer op vakantie - en komen terug met een chronische ziekte. Die kans is echt groot, want die spannende vakantielovers hebben elke week een ander...een heel vakantieseizoen lang. Homojongens wéten dat ze meer risico lopen, dus die zijn wat voorzichtiger." Tachtig met cocktails Erik: "Toen ik hoorde dat ik hiv had, stortte mijn leven volledig in. Het eerste half jaar was een hel: ik begon vrijwel direct met medicijnen (de cocktailtherapie) die gruwelijke bijwerkingen hebben zelfs bij een eenvoudige vorm van hiv. Ik ben onlangs gestopt met de medicatie, ik wil nog even jong zijn en kijken wat mijn eigen lichaam aankan, geen chemicaliën in mijn lijf. Ik weet dat ik met die cocktails tachtig jaar kan worden, maar het gaat natuurlijk niet alleen om kwantiteit in het leven. Ik gebruik nu niks, leef heel erg gezond en laat me iedere maand testen. Ik voel me na drie jaar eindelijk weer een beetje mezelf, niet langer patiënt." Hiv lijkt nergens op "Hiv is inmiddels een beheersbare chronische ziekte en je gaat er niet meer aan dood. Maar als je gewoon normaal wilt leven, is het een enorme handicap. Het staat letterlijk tussen mensen in en daarin verschilt het van alle andere aandoeningen. Het is een overdraagbare ziekte die je op het meest intieme vlak raakt en daardoor maak je moeilijk contact. Zodra je iets wilt met iemand, staat hiv in het middelpunt en krijg je geen kans om elkaar te leren kennen. Dus iedereen die denkt dat hiv niet veel voorstelt en bewust voor de kick zonder condoom neukt, is niet goed wijs. Het kan wel eens je laatste spontane intieme contact zijn..." Een carrière opbouwen met hiv "Het grootste probleem rond werk en hiv is: vertel je het wel of niet. Het is slim om het niet te vertellen, want een werkgever boekie 26 boekie 27

15 investeert niet meer in je als hij weet dat je hiv hebt. Van de andere kant is het moeilijk om je mond te houden over zo n ingrijpende verandering in je leven. En daarbij: je bent gewoon vaker ziek en eerder moe. Openheid is niet makkelijk, en zwijgen ook niet. Ik heb ervoor gekozen om de eer aan mezelf te houden en heb een baan in het buitenland laten lopen, omdat die transfer plaatsvond op het moment dat ik hoorde dat ik hiv had. Ik wilde juist toen mijn sociale leven hier niet achterlaten. Nu houd ik me bezig met vrijwilligerswerk en hoop binnen een paar jaar een Europese organsiatie voor hiv-jongeren op te zetten. Aids is voor ouderen "Als je jong bent, heeft hiv een specifieke impact op je leven. Terwijl je middenin de opbouw zit, een hele toekomst voor je ligt, krijg je een dodelijke ziekte waarmee je verder moet leven. Je kunt wel hulp en ondersteuning krijgen van ouderen met hiv, maar die stammen nog uit het aids-tijdperk. Uit de tijd, de jaren tachtig, dat je kon overlijden als je in de westerse wereld hiv had of aids kreeg. Jongeren met hiv waren drie jaar terug, toen ik het kreeg, moeilijk te vinden en waren al helemaal niet georganiseerd. Met jongpositief wordt dat anders: voor jongeren die hiv hebben en andere betrokkenen is er nu een eigen plek. En voor jongeren die hiv niet willen hebben, zou ik zeggen: wip hier eens aan voor je op vakantie gaat." Belangenbehartiging hiv-infectie wordt ondersteund door de Hiv-Vereniging-Nederland en SENSOA Vlaanderen. Bel voor contact en ondersteuning boekie 28 Op proef: onderzoek naar Chlamydia Chlamydia is een veel voorkomende soa. Meestal merk je er niets van maar op langere termijn kan het zelfs leiden tot onvruchtbaarheid. Omdat het vermoeden bestaat dat Chlamydia de laatste jaren weer toeneemt, is onderzoek hiernaar belangrijk. De Stichting soa-bestrijding heeft in samenwerking met de GGD in Tilburg, Rotterdam, Heerlen en Groningen een project opgezet naar het vóórkomen van Chlamydia. Het onderzoek gebeurt per post personen tussen de 15 en de 29 jaar worden in het najaar van 2002 (via een steekproef) schriftelijk benaderd met de vraag mee te doen aan het onderzoek. Snel, makkelijk en anoniem Als jij een van de personen bent die zo n pakketje krijgt, dan word je gevraagd een vragenlijst (anoniem) in te vullen én een klein beetje urine op te vangen in een buisje en dat in een speciale envelop op te sturen. Iedereen die meedoet ontvangt de uitslag van de urinetest. Bij een positieve uitslag (je hebt Chlamydia) kun je je bij de GGD of de huisarts laten behandelen. Verraderlijk Waarom dit project? Heel simpel: omdat voorkomen altijd nog beter is dan genezen. Het verraderlijke van Chlamydia is namelijk dat je meestal geen klachten hebt. Door de aandoening vroegtijdig op te sporen kun je verdere gezondheidsproblemen, zoals onvruchtbaarheid, voorkomen. Dat geldt voor mannen én vrouwen. boekie 29

16 FAQ aan Di-rect De Haagse popgroep Di-rect bestaat sinds 1999, had begin 2001 een hit met Just the Way, debuteerde eind 2001 met de CD Discover en wordt nu anno 2002 gezien als een band waar Nederland nog heeeel veel van gaat horen. Acht directe vragen aan de vier van Di-rect: Bas van Wageningen, Jamie Westland, Frans Spike van Zoest en Tim Akkerman. Heb je altijd condooms bij je? En zo ja, waar laat je ze? Tim: Altijd twee in mijn portemonnee. Jamie: Nee,... ik vind ze vervelend in m n zak zitten! Wat is je beste versiertruc? Op wat voor types val je? Tim: Jezelf blijven en nooit laten Spike: Tove blijken dat je iemand leuk vindt. Bas: Ik ben versierd... Jamie: Als dit geen liefde op het eerste gezicht is, dan loop ik nog Wat is voor jou het toppunt van een keer voorbij. romantiek? Bas: Romantiek, ff woordenboek zoeken... Wat vind je van vreemdgaan? Spike: Het ergste wat je je partner kunt aandoen! Als het niet meer werkt in een relatie praat je erover en maak je het uit, maar je gaat niet vreemd terwijl je een vriend(in) hebt. Wat voor onderbroek heb je aan? Spike: Lekker boeiend, morgen Hebben jullie groupies en hoe ga je daarmee om? is het weer een andere! Spike: We hebben groupies ja, maar gelukkig niet zo veel. Degenen die we hebben vragen dan of je seks met ze wilt, maar je kent zo n meisje niet eens en ze vallen toch alleen maar op je, omdat je Spikevan-Di-rect bent. Ik ga er dus nooit op in. Wat is de gekste plek waar je het gedaan hebt? Bas: In bed? Jamie: In een Spa-fles! boekie 30 boekie 31