Verzet schorst! Een analyse van enkele knelpunten bij verzetsacties. Arie van Eijsden

Transcriptie

1 ! Een analyse van enkele knelpunten bij verzetsacties Arie van Eijsden Traineren loont? 18 juni 2015

2 Roma locuta causa finita est! Advocaat ontmoet ontvanger HR 1 mei 2015 Van As q.q. ontvanger

3 Inhoud Arrest Hoge Raad 1 mei 2015 Historie Analyse Wie heeft gewonnen? Hoe nu verder?

4 Arrest Hoge Raad 1 mei 2015 De kern van het arrest is te vinden in r.o : De wet verbindt in art. 17 lid 2, tweede volzin, Iw aan het verzet zonder meer het gevolg van schorsende werking. Dit berust, zoals overwogen in de arresten van 7 oktober 1994 en 8 juni 2007, op een welbewuste keuze van de wetgever. Daarmee strookt, zoals al besloten ligt in deze arresten - met name in dat van 8 juni 2007 (zie hiervoor in 3.3.3) -, dat in geval van misbruik van bevoegdheid alleen door een rechterlijke beslissing de schorsende werking aan het verzet kan worden ontnomen. Voor deze beperking bestaat ook aanleiding nu het gaat om de tenuitvoerlegging van een titel die (als zodanig) niet door de rechter is getoetst. 4

5 Arrest Hoge Raad 1 mei 2015 Enkele opmerkingen: Hoge Raad kiest voor een puur legistische benadering Benadering HR is volkomen in lijn met parlementaire geschiedenis Benadering HR past volledig bij de lijn die is gekozen in het verslag over de evaluatie van de Invorderingswet

6 Rol Ministerie van Financiën Belastingen dienen volledig en tijdig betaald te worden Tijdige en volledige betaling moet kunnen worden afgedwongen Oplopen van belastingschulden moet voorkomen (kunnen) worden Uitzonderingen zijn vastgelegd in beleid (L.I. 2008) Dát beleid is recht in de zin van de Wet R.O. Tot de taken van het ministerie behoort ook het verstrekken van machtigingen of goedkeuringen 6

7 Historie Door toedoen van de PvdA-fractie werd de schorsende werking ingevoerd in art. 17 lid 2 IW 1990 De staatssecretaris aarzelde en waarschuwde destijds dat misbruik niet zou worden getolereerd Staatssecretaris had geen zin in gedoe met PvdA-fractie Evaluatie Invorderingswet 1990 (vergaderjaar , nr. 22, IXB): geen grote problemen Conclusie A-G Wesseling - van Gent: de markt heeft inmiddels schorsende werking ontdekt, m.a.w. er zijn thans wél problemen 7

8 Historie Concreet: het aantal verzetten loopt vanaf fors op Dilemma voor het Min. van Fin.: kort geding is geen last minute solution meer Tompoes verzin een list (naar heer Ollie B. Bommel) Resultaat: de beruchte passage in L.I Bij de gekozen oplossing is aansluiting gezocht bij het machtigingenbeleid voor de faillissementsaanvraag (denk aan vergelijkbare machtigingen bij invordering t.l.v. grote ondernemingen en gijzeling) 8

9 Historie In die procedures (machtigingenbeleid) heeft de Tweede Kamer kennelijk vertrouwen Is die benadering (machtiging) nu zo gek als sommigen pretenderen? Nee: bovendien is sedert 1 juli 2009 politieke realiteit dat de Tweede Kamer geen schorsende werking heeft geëist bij invoering van titel 4 AWB zoals dat bij invoering van bij art. 17 lid 2 IW 1990 wél is gebeurd (schorsing is ook uit andere wetten gesloopt ) Is dat - a contrario geredeneerd - een signaal dat die schorsende werking niet (langer) meer politiek opportuun is? 9

10 Historie Voeg daarbij dat de beruchte conclusie van Bakels - minst genomen - enige aanwijzing bevat die vóór de visie van de L.I en ontvanger pleit Rv. kent geen schorsende werking Arrest HR 1 mei 2015 Lijn HR is helder en niet voor tweeërlei uitleg vatbaar Belastingdienst zal zich (in de meeste gevallen) houden aan het arrest van 1 mei

11 Was de benadering van Financiën zo gek? Sommige critici wisten allang wat wij nu weten Hoe voorspelbaar is de Hoge Raad? Voor een nuttige relativering van de uitspraken van enkele wijsneuzen, zie voorafgaand arrest Hof, m.n. citaat: Nu sprake is van een duidelijk kansloos verzet dient vervolgens het belang van R&Z bij schorsing tegen het belang van de Ontvanger bij voorzetting van de tenuitvoerlegging te worden afgewogen. Het hof is van oordeel dat de Ontvanger voldoende specifieke omstandigheden heeft aangevoerd, die het belang van de Ontvanger bij voorzetting van de tenuitvoerlegging als zwaarwegend kunnen rechtvaardigen. Critici zouden iets bescheidener mogen zijn 11

12 Was de benadering van Financiën zo gek? Zie bij voorbeeld HR 11 mei 2012 nr. 11/02289 over al dan niet heropenen van vereffening in geval van aansprakelijkstelling van derden Zie bij voorbeeld HR 3 oktober 2003 nr. C02/294HR over de vraag of het opleggen van een aanslag geldt als het instellen van een eis in hoofdzaak In die zaken had de fiscus volgens sommigen ook geen poot om op te staan Voor Financiën was de mate van onzekerheid over de uitkomst van de procedure voldoende grond om de Hoge Raad te adiëren 12

13 Conflict of interests? Kernoverweging Hoge Raad in de verzetsarresten: Misbruik van recht hoeft niet door de ontvanger te worden getolereerd maar dat misbruik moet wel door de rechter worden vastgesteld Rechterlijke vaststelling dát sprake is van even bedoeld misbruik dient vooraf (en niet achteraf) te worden vastgesteld door de rechter Wat nu te doen? Financiën wil misbruik van recht door middel van kansloze verzetten niet tolereren 13

14 Mogelijke oplossingen Aanscherpen beslag- en executiebeleid (eerder beslag leggen) Aanscherpen beleid uitstel van betaling Verzetten negeren als belanghebbende geen enkel belang heeft bij verzet Faillissement aanvragen (= geen tenuitvoerlegging van het dwangbevel) Wetswijziging 14

15 Wie heeft de procedure gewonnen? Als de aanscherping of eventuele wetswijziging van de vorige sheet wordt doorgevoerd is de belastingschuldige geen winnaar Voordeel van aanscherping voor de fiscus is dat belastingschulden niet verder oplopen Voordeel van de uitkomst van de procedure d.d. 1 mei 2015 is dat nu in rechte vaststaat dat verzet zonder meer schorst De fiscus zal zich daar in beginsel bij neerleggen De voorlaatste bullit is min of meer voorwaarde voor wetswijziging 15

16 Zo kan het ook! Vragen?