bi: TNO-Bouw 4%0--o%

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "bi: TNO-Bouw 4%0--o%"

Transcriptie

1 bi: TNO-Bouw 4%0--o%

2 *1 T NO-Bouw Lange Kleiweg 5, Rijsvuijk Postbus AA Delft Telex Fax Telefoon TNO -rapport 93-BI-R 1227 CAD NEUTRALE LEAFO EDITOR - CAD ONAFHANKELIJKHEID GEDEMONSTREERD f BIBUOTJ-IEEK december 1993 BRM, LNB RIJKS WATERSTAAT UTRECHT [. RWS bibliotheek locatie Utrecht Postbus LA Utrecht Aan: Rijkswaterstaat Bouwspeurwerk Postbus LA Utrecht Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en Projectnaarn Projectnumrner Auteur (s) opdrachtnemer verwezen naar de Pagina s 'Algemene Voorwaarden voor Onderzoeks- Bijlagen opdrachten aan TNO', dan wel de betreffende terzake tussen partijen Figuren gesloten overeenkomst. Tabellen Het ter inzage geven van het TNO-rapport aan direct belanghebbenden is toegestaan. RWS Constructie ing. M.R. Boender drs. B.F.M Luijten TNO Thema WP-subject Trefwoorden : LEAFO editor : LEAFO, LEAFO editor Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappeliik onderzoek TNO-Bouw verricht onderzoek en geeft advies over bouwvrsagstukken, voornamelijk in opdracht van onder meer de overheid, grote en kleine ondernemingen in de bouw, toeleveringsbedrijven en branche-instellingen. Tip-to

3 93-BI-R1227 december 1993 Dit rapport geeft verslag van een project uitgevoerd in het kader van het onderzoek verricht naar PDlJWegen & Viaducten ten behoeve van integratie bij het computerondersteund ontwerpen van civiel-technische werken, door strukturering van (deel)produktmodellen annex aspect-modellen, door ontwikkeling van prototype software en door ondersteuning van operationalisatie van onderzoeksresultaten. Voor zowel PDIJWegen als PDllViaduct zijn de werkzaamheden in vier clusters ondergebracht. De clusters uit PDL/Viaduct zijn in het meerjaren-programma als volgt omschreven: Cluster A: Ontwikkelen en beproeven van integratiemethoden door middel van produktmodellering gericht op produkttypen in het bijzonder het BasisViaduct- Model, alsook gegevensoverdracht tussen systemen; Cluster B: Ontwikkelen en implementeren van een omgeving ten behoeve van de ontwikkeling, prototyping, implementatie en introductie van produktmodellering en gegevensuitwisseling bij Rijkswaterstaat; Cluster C: Bijdrage leveren tot het operationaliseren van de huidige beschikbare ideeën en kennis uit het verrichte onderzoek in de ontwerp-praktijk; specialistische ondersteuning bij realisatie van operationele software; Cluster D: Gericht kennisnemen, beoordelen (monitoren) en terugkoppelen bruikbaarheid voor de ontwerp-praktijk van (standaardisatie)-ontwikkelingen, kennisoverdracht, voorlichting, en coördinatie. In dit rapport 'CAD-neutrale LEAFO editor - Voorstudie grafische terugkoppeling' wordt verslag gedaan van een onderdeel uit cluster C. Het rapport moet gezien worden als een bijlage bij het rapport 'CAD-neutrale LEAFO editor - CAD onafhankelijkheid gedemonstreerd' [BOENDER&LUIJTEN-93].

4 93-BI-R 1227 december 1993 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 1 2. LEAFO'S ONDER AuTOCAD AutoLISP Resultaat Variabelen Geometrie onder AutoCAD AutoCAD basis geometrie Standaard elementen Standaard profielen AutoCAD system environment AutoCAD systeem variabelen LDP systeem variabelen Platform afhankelijkheden Resterende werkzaamheden AANPASSINGEN LEAFO EDITOR Porten naar C versie van PMshell Neutrale Expressies Grafische interface Grafische terugkoppeling Hergebruik damwand voorbeeld Mogelijke verbeteringenluitbreidingen CONCLUSWS EN AANBEVELINGEN 12 LITERATUUR 14 BIJLAGE A: SUBMODEL ELEMENT BESCHRIJVINGEN 15 BIJLAGE B: PROFIEL ELEMENT BESCHRUVINGEN 21

5 93-BI-R1227 december INLEIDING In het rapport CAD neutrale LEAFO editor' [BOENDER&LUIJTEN-92] van november 1992 wordt beschreven hoe parametrische objecten op een CAD neutrale manier kunnen worden opgeslagen en vertaald naar een CAD specifieke programmeertaal. In het prototype van de CAD neutrale LEAFO editor worden de parametrische objecten echter niet volledig op een CAD neutrale manier opgeslagen. De expressies die nodig zijn voor het berekenen van parameter waarden binnen een LEAFO [KUIPER-89a, KUIPER-89b] worden opgeslagen in DAL code waardoor een afhankelijkheid met het CAD systeem Dimension III ontstaat. Dit rapport geeft een beschrijving van de manier waarop parametrische objecten volledig op een CAD neutrale manier kunnen worden opgeslagen. Hiervoor is het prototype van de LEAFO editor uitgebreid met neutrale expressies die worden opgeslagen in een LISP formaat dat eenvoudig te vertalen is. Als demonstratie van de CAD neutraliteit is naast de vertaling naar DAL een vertaling naar AutoLISP ontwikkeld, waarmee wordt aangetoond dat één LEAFO definitie zowel op Dimension III als op Aut0CAD gebruikt kan worden. Daarnaast is de LEAFO editor overgezet naar een nieuwe versie van PMshell waardoor de performance en robuustheid aanzienlijk verbeterd is. In hoofdstuk 2 wordt beschreven hoe de ondersteunende software, waar de LEAFO editor gebruik van maakt, is overgezet naar AutoLISP. In hoofdstuk 3 worden de noodzakelijke uitbreidingen en verbeteringen aan de LEAFO editor beschreven. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de keuze voor LISP als opslag formaat voor de neutrale expressies. In hoofdstuk 4 worden een aantal conclusies gegeven en worden een aantal aanbevelingen gedaan ten aanzien van een eventuele verdere ontwikkeling van de LEAFO editor.

6 93-BI-R1227 december LEAFO'S ONDER AUTOCAD Een van de uitbreidingen aan de bestaande versie van de LEAFO editor was het ondersteunen van LEAFO generatie onder Aut0CAD. Hiertoe diende in eerste instantie de in DAL (Dimension III) geschreven LEAFO Development Package (LDP) met LEAFO ondersteunende routines geport te worden naar Aut0LISP [BOENDER&LIJIJTEN-92]. Deze vertaling is tot nu toe voor zon 80% gereed en biedt de belangrijkste functionaliteiten. In de volgende paragrafen wordt nader ingegaan op een aantal bijzonderheden die tijdens het porten naar AutoCAD naar voren zijn gekomen. Er is in dit hoofdstuk een onderverdeling gemaakt naar taal specifieke zaken (par. 2.1), geometrie specifieke zaken (par. 2.2) en de system environment (par. 2.3). In de laatste paragraaf (2.4) wordt een opsomming gegeven van de nog onder AutoCAD uit te werken LDP functionaliteiten. 2.1 Aut0LISP In deze paragraaf worden enkele bijzonderheden vermeld die tijdens het porten van het LDP zijn opgevallen en die te maken hebben met taal specifieke eigenschappen van AutoCAD. Deze opmerkingen zijn onderverdeeld in de categorieën 'Geometrie' (par ), 'Variabelen (par ) Resultaat Wanneer binnen Aut0LISP geometrie wordt gegenereerd is het niet zoals binnen DAL (Dimension III) dat de identificatie (entiteitsnaam) van de gecreëerde entiteit direct terug gegeven wordt. Via een speciale entiteiten aanroep 'entiast' kan de identificatie van het laatst gecreëerde entiteit verkregen worden Variabelen In Aut0LISP zijn variabelen altijd globaal tenzij in de header van de functie anders gedefinieerd wordt. Het is gebleken dat alle lokale variabelen als zodanig gedefinieerd moeten worden. Binnen het principe van LEAFO's is het niet ongewoon om binnen verschillende LEAFO knopen dezelfde variabele namen te gebruiken. Met name voor de indices van een loop constructie (i, j, k,...). Als vanuit een loop een andere knoop (routine) geactiveerd wordt die een variabele heeft met eenzelfde naam als de index variabele van de loopconstructie kunnen uiteraard rare effecten ontstaan. De loop kan bijvoorbeeld oneindig actief blijven of juist te vroeg beëindigd worden. Aut0LISP ondersteund tevens geen modificeer list operaties. Zo is het dus bijvoorbeeld

7 93-BI-R1227 december 1993 niet mogelijk de waarde van een bepaald veld in een matrix met een enkele wijzig-operatie te veranderen. De gehele matrix moet opnieuw gedefinieerd worden. 2.2 Geometrie onder AutoCAD Via het LDP kan vanuit een LEAFO definitie op verschillende manieren geometrische elementen worden gerefereerd AutoCAD basis geometrie Binnen AutoCAD word een groot aantal standaard geometrische entiteitstypen ondersteund. Binnen de huidige versie van het LDP maken wij gebruik van slechts een aantal daarvan. De LDP routines voor het genereren van geometrie vallen uiteen in twee groepen. De eerste groep vindt binnen AutoCAD een standaard functionaliteit voor het genereren van zijn geometrie (lfpnt, ifine, lfcrc). De overige primitieven (met name solids) vinden in de basis AutoCAD configuratie geen standaard functionaliteit. Voor deze routines is, gebaseerd op bestaande functionaliteiten, getracht de gewenste functionaliteit zo goed mogelijk te benaderen (lffce, lfbox, lfsph, lfrul, lfsweep, lfcyl). Wij geven hier een enkel voorbeeld. Binnen de standaard Aut0CAD configuratie van versie 11 is geen standaard functionaliteit aanwezig voor het genereren van sweeps. Om deze functionaliteit toch te kunnen gebruiken is op basis van '3dface deze functionaliteit benaderd Standaard elementen Een standaard element is in feite een submodel welke op het systeem als aanwezig wordt geacht. Van elk standaard element wordt voorlopig verondersteld dat het aangrijpingspunt exact op de oorsprong ligt en dat de primaire- en secundaire oriëntatie vectoren bekend zijn. Elk element zal dus in een catalogus opgenomen moeten zijn waarbij deze informatie duidelijk vermeld is. In bijlage A zijn voorbeelden opgenomen van de standaard element beschrijvingen van het type 'submodel' zoals gebruikt in de voorbeelden 'damwand' en 'geleiderail'. Het LDP verwacht alle standaard elementen te vinden in de directory aangegeven via de systeem variabele STDPARTSLIB (zie 'LDP systeem variabelen'). Vanuit een LEAFO beschrijving hoeft uitsluitend aangegeven te worden welk standaard element gewenst is en niet waar deze zich bevindt.

8 93-BI-R1227 december Standaard profielen Een standaard profiel is in feite een ASCII file waarin het profiel via zijn x- en y- coördinaten beschreven is. Van elk standaard profiel wordt voorlopig verondersteld dat het aangrijpingspunt exact op de oorsprong ligt en dat de primaire oriëntatie vector langs de positieve Z-as loopt. Elk profiel moet eveneens in een catalogus opgenomen zijn waarbij deze informatie duidelijk vermeld is In bijlage B zijn voorbeelden opgenomen van de standaard element beschrijvingen van het type 'profiel' zoals gebruikt in de voorbeelden 'damwand en 'geleiderail'. Het LDP verwacht alle standaard profielen te vinden in de directory aangegeven via de systeem variabele STDPARTSLIB (zie 'LDP systeem variabelen'). Vanuit een LEAFO beschrijving hoeft uitsluitend aangegeven te worden welk standaard profiel gewenst is en niet waar deze zich bevindt. 2.3 Aut0CAD system environment Ten einde het LDP naar behoren te laten werken moeten een aantal systeem variabelen gezet zijn voordat Aut0CAD opgestart wordt. In de hier volgende paragrafen worden de vereiste systeem variabelen van belang voor Aut0CAD en voor het LDP apart vermeld AutoCAD systeem variabelen ACAD Directory waar alle Aut0CAD specifieke initialisatie files staan. ACADCFG Directory waar alle Aut0CAD configuratie files staan inclusief de Aut0CAD 3D Aut0LISP code files LDP systeem variabelen LDP_DIR Directory waar de LEAFO Development Package geïnstalleerd is. In deze directory bevinden zich alle LDP specifieke zaken zoals bijvoorbeeld de Aut0LISP code en de LDP configuratie files. LDP_TEST_DIR Directory waar de LEAFO editor tijdelijk test LEAFO's kan plaatsen. Het LDP is hiermee in staat deze test LEAFO's automatisch in te lezen.

9 93-BI-R1227 december 1993 STDPARTSLIB Directory waar alle submodellen en profielbeschrij vingen staan van de in de voorbeelden gebruikte standaard onderdelen. In de praktijk zal dit bestaan uit een reeks systeem variabelen waarbij een onderverdeling kan worden gemaakt naar bijvoorbeeld onderdeel-type of fabrikant Platform afhankeljkheden De AutoLISP versie van het LDP is uitgewerkt onder AutoCAD Release 11 c 1 voor de Sun4/SPARCstation. 2.4 Resterende werkzaamheden. De implementatie van het LDP onder AutoCAD versie 11 heeft een aantal nog niet (geheel) uitgewerkte onderdelen. De ondersteuning voor het opbouwen van een hiërarchische 'datastructuur' waarin alle LEAFO onderdelen via hun Id ingedeeld zijn werkt nog niet naar behoren. Dit houdt in dat het momenteel nog niet mogelijk is stukljsten te genereren. Het is in ieder geval wel mogelijk deze functionaliteit in AutoCAD onder te brengen en zal ook worden uitgewerkt. Momenteel wordt nog geen gerichte ondersteuning gegeven voor het gebruik van meerdere detail niveaus voor de geometrische representatie van een LEAFO instantie. Het is overigens de vraag in hoeverre door het LDP ondersteuning gegeven moet worden of dat dit een verantwoordelijkheid is voor de LEAFO programmeur (LEAFO editor). Het LDP kan echter wel een minimale ondersteuning bieden in de routines voor het genereren van standaard geometrie (ifbox, lfsph, lflne,...). Door deze routines uit te rusten met een extra detail niveau' parameter kan vanuit het LEAFO aangegeven worden hoe de geometrische entiteit zich moet representeren. Implementatie hiervan kan op korte termijn uitgevoerd worden en het betreft geen ingrijpende aanpassing van de applicatie. Twee LDP routines zijn zodanig aangepast dat de eindgebruiker tijdens LEAFO instantiatie de LEAFO zo nu en dan een handje moet helpen. Is in de DAL versie de routine LFCALCINT zelf in staat het intersectie punt tussen bijvoorbeeld een lijn en een cirkel te bepalen zo zal in de AutoLISP versie de gebruiker

10 93-BI-R1227 december 1993 moeten inspringen door met de cursor aan te geven waar het intersectie punt zich 'ongeveer' bevindt. Voor de routine LFSTARTPOINT geld in principe hetzelfde. In de Aut0CAD versie moet de eindgebruiker aangeven waar het beginpunt van bijvoorbeeld een lijn zich ongeveer bevindt terwijl de versie in DAL dit zonder problemen zelf kan bepalen. Dit probleem is alleen dan op te lossen wanneer code wordt geschreven die zelf in staat is, om aan de hand van de element gegevens, het intersectiepunt resp. het startpunt te berekenen. Dit laatste voorbeeld geeft een aardig idee van de problemen die kunnen voorkomen wanneer een 'koppeling' gemaakt moet worden tussen de LEAFO editor en een 'nieuw' CAD systeem. De LEAFO editor gaat ervan uit dat het te koppelen CAD systeem over een standaard set functionaliteiten beschikt (neutrale interface). Voorziet het CAD systeem niet volledig in die set dan zal deze (meestal via het zelf implementeren van de gewenste functionaliteiten) aangevuld moeten worden.

11 93-BI-R1227 december AANPASSINGEN LEAFO EDITOR Het prototype van de LEAFO editor zo als deze eind 1992 beschikbaar was liet nog veel te wensen over. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de werkzaamheden die als doel hadden de LEAFO editor stabieler (en daardoor betrouwbaarder) te maken, geschikt te maken voor ondersteuning van meerdere CAD systemen en gebruikersvriendelijker te maken. In de hier volgende paragrafen worden deze aspecten afzonderlijk belicht en aansluitend wordt een overzicht gegeven van bestaande ideeën met betrekking tot verdere aanpassing/uitbreiding van de LEAFO editor. 3.1 Porten naar C versie van PMshell De nieuwe versie van de LEAFO editor is geïmplementeerd met behulp van de nieuwe versie van PMshell. Het LEAFO domein, dat de basis vormt van de LEAFO editor, moest daarvoor opnieuw worden ingevoerd. De volgende stappen waren daarvoor nodig: - Het Express schema dat met de oude versie van PMshell was geschreven kon worden ingelezen met de nieuwe versie van PMshell. Hierdoor was de datastructuur van het LEAFO domein weer hersteld. - De functies en procedures (die niet in een Express schema kunnen worden beschreven) moesten worden toegevoegd. - De bodies van functies en procedures moesten worden vertaald van Eiffel naar C. Zowel Eiffel als C zijn object-gerichte programmeertalen met veel overeenkomsten. Een aantal mogelijkheden die Eiffel biedt worden in C niet ondersteund, maar zijn in de PMshell omgeving aan toegevoegd. De vertaling van het LEAFO domein van Eiffel naar C++ was daarom recht toe recht aan. 3.2 Neutrale Expressies Een van de doelstellingen van de nieuwe LEAFO editor was het ondersteunen van neutrale expressies. Met de oude versie van de LEAFO editor worden expressies als DAL strings opgeslagen, waarmee een afhankelijkheid met DAL ontstaat. Een eerste methode voor het ondersteunen van neutrale expressie is om expressies in te voeren en op te slaan in de vorm van objecten. Voor elke expressie ontstaat op die manier een object boom van waaruit code kan worden gegenereerd voor verschillende target

12 93-BI-R 1227 december talen. Het nadeel van deze aanpak is dat het invoeren van expressies in de vorm van objecten een omslachtige manier van werken is en dat een datastructuur voor de expressies moet worden ontwikkeld. Een tweede methode voor het ondersteunen van neutrale expressie is om expressie te kunnen invoeren als strings en deze strings vervolgens te parsen en te vertalen naar een object boom. Deze manier van werken biedt de mogelijkheid om expressies in te voeren als strings met daarbij de mogelijkheid om expressies te genereren voor verschillende target talen. Het nadeel is dat nog steeds een datastructuur voor de expressies moet worden ontwikkeld en dat een parser moet worden geschreven. In de gekozen methode worden expressies ingevoerd en opgeslagen als strings. Als taal is Aut0LISP gekozen omdat dit een gestructureerde taal is en omdat het ontwikkelen van een nieuwe taal een hoop tijd vergt en niet van belang is voor de LEAFO editor. Daarnaast vergt een nieuwe taal een leerproces terwijl Aut0LISP bekend mag worden verondersteld. De expressies worden ook opgeslagen als strings om te voorkomen dat een datastructuur voor de expressies moet worden ontwikkeld. Om toch de generatie naar meerdere target talen mogelijk te maken worden de expressie geparsed en vertaal naar een van de target talen. Hiervoor is een parser geschreven voor de expressies in Aut0LISP. Deze parser biedt tevens de mogelijkheid om syntax fouten bij het invoeren van expressies te melden aan de gebruiker. 3.3 Grafische interface De user interface van de LEAFO editor bestaat uit twee delen. Het grafische deel en het point & dick deel. Voor het point & dick deel wordt de user interface van PMshell gebruikt terwijl voor het grafische deel de CGE wordt gebruikt. In de oude versie van de LEAFO editor was met name het grafische deel qua performance en robuustheid een zwakke schakel. Dit is echter met de nieuwe versie van PMshell aanzienlijk verbeterd. Daarnaast is de hoeveelheid informatie (lees het aantal symbolen) op het scherm gereduceerd tot een overzichtelijke structuur, zodat een complexe LEAFO als de damwand in zijn geheel op het scherm kan worden bekeken (voorheen was de damwand opgesplitst in drie delen). De verdere informatie kan met behulp van de point & dick interface worden benaderd. Hiervoor zijn naast de standaard formulieren van de user interface van PMshell een aantal specifieke LEAFO formulieren toegevoegd. Hiermee zijn de bezwaren tegen de user interface van de oude LEAFO editor, waarbij de

13 93-BI-R1227 december datastructuur van het LEAFO domein teveel zichtbaar was, grotendeels verholpen. 3.4 Grafische terugkoppeling Een van de grote nadelen van de oude LEAFO editor was dat eventuele fouten in een LEAFO pas aan het licht kwamen bij het gebruik van de LEAFO in een CAD systeem. De slag van uitproberen en verbeteren duurde veel te lang en het uitproberen van sub- LEAFOs binnen een complexe LEAFO was al helemaal niet mogelijk. Om hier een oplossing voor te vinden is een voorstudie gemaakt naar de mogelijkheden van een grafische terugkoppeling van een LEAFO tijdens het ontwerpen. Voor een beschrijving van deze voorstudie wordt verwezen naar het rapport [BOENDER&LUIJTEN- 93]. Omdat een van de oplossingen die in dit rapport worden beschreven binnen korte tijd kon worden gerealiseerd is deze mogelijkheid toegevoegd aan de LEAFO editor. Hierdoor is het mogelijk om tijdens het ontwerpen van een complexe LEAFO een willekeurige sub- LEAFO in de decompositie structuur te selecteren en een preview te bekijken. 3.5 Hergebruik damwand voorbeeld Met de oude LEAFO editor is een LEAFO voor een damwand ontwikkeld (zie figuur 1). Deze LEAFO is dermate complex dat het opnieuw invoeren van deze LEAFO in de nieuwe LEAFO editor een hoop werk en fouten zou hebben opgeleverd. Doordat PMshell (en dus de LEAFO editor) de mogelijkheid biedt om STEP physical files van modellen met een iets afwijkende structuur in te lezen was het mogelijk om het oude model van de LEAFO voor een damwand in te lezen in de nieuwe LEAFO editor. Figuur 1: Hidden-line representatie van damwand LEAFO

14 93-BI-R1227 december 1993 IH Het enige dat nog gedaan moest worden was het met de hand naar Aut0LISP vertalen van de expressies die als DAL strings waren opgeslagen. Daarna konden ze als neutrale expressies worden opgeslagen. Met het nieuwe model van de LEAFO voor een damwand kan nu zowel voor Dimension III als Aut0CAD een procedurele beschrijving worden gegenereerd. 3.6 Mogelijke verbeteringen/uitbreidingen Een aantal zaken zijn in de nieuwe LEAFO editor nog niet gerealiseerd: - Stuklijst generatie: De LEAFO's die handmatig, onder Dimension III, zijn gedefinieerd (zonder toepassing van de LEAFO editor) bieden de mogelijkheid om informatie op te slaan bij de onderdelen van een LEAFO. Hiermee kunnen stuklijsten worden gegenereerd. Deze functionaliteit is ingebouwd in het LDP onder Dimension III. In principe kan de LEAFO editor hiervan gebruik maken. Aangezien deze functionaliteit nog niet in de LDP versie voor Aut0CAD beschikbaar is wordt deze mogelijkheid in de huidige versie van de LEAFO editor nog niet ondersteund. - Meerdere detailniveaus: Het is momenteel nog niet mogelijk gebruik te maken van meerdere detail niveaus in LEAFO's die met behulp van de LEAFO editor zijn opgebouwd. De LDP routines voor het genereren van standaard geometrie (lfbox, lfsph, lflne,...) dienen daartoe eerst zodanig uitgebreid te worden dat deze functionaliteit robuust ondersteund wordt. Ondersteunen de LDP routines deze functionaliteit dan is het mogelijk de LEAFO editor zo aan te passen dat, tijdens generatie van CAD systeem specifieke LEAFO definities (momenteel DAL of AutoLISP), een extra standaard detail niveau variabele per LEAFO wordt meegegeven. Na aanpassing van de LEAFO editor kunnen al gedefinieerde LEAFO's direct gebruik maken van deze extra functionaliteit. Zij dienen echter wel, per gewenst CAD systeem, opnieuw uitgegenereerd te worden (DAL- of Aut0LISP code).

15 93-BI-R 1227 december [Zilr.]. -* * \' \ Orientation Pnmary 0V. Secundary 0V. -Y y -Y y (list Canc Figuur 2 Oriëntatie vectoren definitie - Definitie oriëntatie vectoren: In vrijwel 99 van 100 gevallen worden de primaire- en secundaire oriëntatie vectoren gedefinieerd langs een van de x-, y- of z-assen De user interface zou sterk verbeteren wanneer de gebruiker op eenvoudiger wijze deze as-evenwijdige oriëntatie vectoren kan definiëren. Wij denken hierbij aan het per oriëntatie vector (primair/secundair) beschikbaar stellen van een speciaal invoer veld (zie figuur 2) waarin de positieve- en negatieve x-, y-, en z-assen weergegeven zijn. De gebruiker kan een van deze richtingen via een muisklik selecteren zodat de bijbehorende string-expressie (bijv. (list 1 0 0)) automatisch aangepast wordt. In het speciale invoer veld kan de geselecteerde as dan highlighted weergegeven worden.

16 93-BI-R1227 december CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Koppeling van de LEAFO editor met Aut0CAD is goed mogelijk gebleken. Er zijn echter wel enige aanpassingenluitbreidingen nodig om de Neutrale Interface volledig te kunnen ondersteunen. Voor het bepalen van bijvoorbeeld het startpunt van een lijn en het intersectie punt tussen twee elementen moest speciale code geschreven worden. De gebruiker moet overigens bij deze oplossingen een helpende hand bieden door aan te geven in welk gebied het startpunt resp. het intersectiepunt zich bevindt. Ter vergelijking, binnen Dimension III zijn voor deze functionaliteiten uitgebreide routines aanwezig die het zonder interactie van de gebruiker af kunnen. Dankzij de nieuwe C++ versie van PMshell is de LEAFO editor nu te porten naar andere UNIX platforms zoals o.a. IRIX (UNIX van Silicon Graphics) en Linux (een public domain UNIX). Neutrale expressies worden binnen de LEAFO editor als Aut0LISP expressies gedefinieerd. Van hieruit vindt vertaling plaats naar de overige CAD systeem afhankelijke modelleertalen. Expressies worden door een parser gecontroleerd op syntax fouten en het gebruik van bestaande variabelen. Grafische terugkoppeling is op goedkope en aanvaardbare wijze mogelijk door gebruik te maken van de nu bestaande 'koppeling met Aut0CAD [BOENDER&LUTJTEN-93]. Deze vorm van grafische terugkoppeling is overigens al in deze versie van de LEAFO editor opgenomen! Wij zien echter wel een toekomstbeeld waar de LEAFO editor gegroeid is richting een systeem als het experimentele pakket GeoNode [EMMERIK-90]. De LEAFO editor zou toegepast kunnen worden bij het samenstellen van een bibliotheek van veel gebruikte standaard onderdelen. Dit heeft als voordeel dat de editor intensief gebruikt zal worden en dat eventuele mankementen/onvolkomenhederi in een vroeg stadium opgevangen kunnen worden. Uit de praktijkervaringen kan blijken dat de set van ondersteunde geometrische primitieven met wat meer complexe types moet worden uitgebreid. Om dit goed te kunnen ondersteunen bevelen wij tevens aan hiertoe een goed plan op te stellen en de nodige voorzieningen om het in de praktijk te brengen en voor het plegen van zowel service als onderhoud.

17 93-BI-R1227 december Voordat potentiële gebruikers de nieuwe LEAFO editor intensief gaan toepassen is het aan te raden handleidingen samen te stellen en inleidende cursussen te organiseren. Daarna willen wij met name de praktische toepassing van de LEAFO editor aanbevelen, te denken valt aan één of meer 'gewenste LEAFO's. Er zal in deze fase wel een duidelijke keuze moeten worden gemaakt welke personen deze taak op zich nemen daar een goed begrip van wat men onder LEAFO's moet bestaan belangrijk is. Zij moeten tevens in staat zijn gerichte op- en/of aanmerkingen te leveren op de huidige versie zodat de applicatie met hun ervaringen en wensen kan meegroeien. De LEAFO editor is zeker nog op het gebied van gebruikers interactie verder uit te breiden/verbeteren. Op de langere termijn zou gekeken kunnen worden naar systemen zoals bijvoorbeeld GeoNode [EMMERIK-90] om van de LEAFO editor een systeem te maken dat naadloos aansluit op de denkwereld van de gebruikers.

18 93-BI-R 1227 december LITERATUUR [KUIPER-89a] Kuiper, P, M.J.G.M. van Emmerik, P.H. Willems, Onderzoek LEAFO's, TNO-Bouw, afd. Bouwinformatica, Rijswijk, februari 1990, B [KUWER-89b] Kuiper, P., Samenvatting Onderzoek LEAFO's, TNO- Bouw, afd. Bouwinformatica, Rijswijk, oktober 1989, B [EMMERIK-90} M.J.G.M. van Emmerik, Interactive design of paramet- erized 3D models by direct man ipulation, Delft University Press, Delft, oktober 1990, ISBN /CIP [BOENDER&LUIJTEN-92] M.R. Boender, B.F.M. Luijten, CAD neutrale LEAFO editor, TNO-Bouw, afd. Bouwinformatica, Rij swijk, november 1992, B [BOENDER&LUTJTEN-93] M.R. Boender, B.F.M. Luijten, CAD neutrale LEAFO editor - Voorstudie grafische terugkoppeling, TNO-Bouw, afd. Bouwinformatica, Rij swijk, november 1993, 93-BI-R 1228

19 93-BI-R 1227 december BIJLAGE A: SUBMODEL ELEMENT BESCHRIJVINGEN

20 TNO-rapporl 93-BI-R 1227 december 1993 Er1 Geleiderail Standaard Element - Stijl bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: STIJL Omschrijving: Stijl voor een geleiderail Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaarn: Parameters: LFSTDSTIJL geen. Type: Submodel J 150 S S 60

21 93-BI-R 1227 december Geleiderail Standaard Element Voetpiaat bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: VOETPLAAT Omschrijving: Voetpiaat voor een stijl Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaam: Parameters: LFSTDVOETPLAAT geen. Submodel S

22 93-BI-R 1227 december Damwand Standaard Element Ankerstoel bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: ANKERSTOEL Omschrijving: Ankerstoel voor een ankerstang met een bepaalde diameter. De volgende diarneters zijn in de bibliotheek ondergebracht: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50 Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaam: Parameters: LFSTDASTOEL Diameter (value) Type: Submodel S IN r(s 50

23 il s TNO-rapport 93-BI-R 1227 december 1993 IIJ Damwand Standaard Element Moer bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: MOER Omschrijving: Moer voor een ankerstang met een bepaalde diameter. De volgende diaineters zijn in de bibliotheek ondergebracht: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50 Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaam: Parameters: LFSTDMOER Diameter (value) Type: Submodel 250.' ) 751 L t ii

24 93-BI-R 1227 december 1993 Damwand Standaard Element Stoelpiaat bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: STOELPLAAT Omschrijving: Stoelpiaat voor een ankerstang met een bepaalde diameter. De volgende diaineters zijn in de bibliotheek ondergebracht: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50 Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaam: Parameters: LFSTDSTOELP Diameter (value) Type: Submodel ) r IP 50 25

25 93-BI-R1227 december BIJLAGE B : PROFIEL ELEMENT BESCHRIJVINGEN

26 93-BI-RI 227 december Geleiderail Standaard Element bouwdienst, rijkswaterstaat Naam: RAIL Omschrijving: Rail voor een geleiderail Materiaal: Roestvrij staal Maatvoering in: millimeters Routinenaarn: Pararneters: LFSTDRAIL Lengte (value) Type: Prof iel Reff 80

WMW. l ^ ^ ^ c h t resujjp. gramma. Directoraat-Generaal Rijkswi

WMW. l ^ ^ ^ c h t resujjp. gramma. Directoraat-Generaal Rijkswi Directoraat-Generaal Rijkswi MM WMW l ^ ^ ^ c h t resujjp gramma Rapportnr Datum Status Auteurs BSW/PvAP 95-50 november 1995 definitiefv ir. P.H. Willems (TNO-Bouw); ing. J.M. Bouman-Eijs (TNO-Bouw); drs.

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

Software Design Document

Software Design Document Software Design Document Mathieu Reymond, Arno Moonens December 2014 Inhoudsopgave 1 Versiegeschiedenis 2 2 Definities 3 3 Introductie 4 3.1 Doel en Scope............................. 4 4 Logica 5 4.1

Nadere informatie

TNO-Bouw. Irw 1

TNO-Bouw. Irw 1 01 1-23610 TNO-Bouw Irw 1 y 1 1 * TNO-Bouw Lange Kleiweg 5, Rijswijk Postbus 49 2600 AA Delft Telex 3 82 70 Fax 015-843990 Tetoon 015-842000 TNO-rapport R(iTS bibio±k FIS LO CAD NEUTRALE LEAFO EDITOR locatic

Nadere informatie

Sparse columns in SQL server 2008

Sparse columns in SQL server 2008 Sparse columns in SQL server 2008 Object persistentie eenvoudig gemaakt Bert Dingemans, e-mail : info@dla-os.nl www : http:// 1 Content SPARSE COLUMNS IN SQL SERVER 2008... 1 OBJECT PERSISTENTIE EENVOUDIG

Nadere informatie

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat:

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat: Training Trainingscode Duur Gepubliceerd Taal Type Leermethode Kosten SF2015V8 4 dagen 02/02/2015 Nederlands & Engels Developer, basis Invidueel & klassikaal Op aanvraag Deze training richt zich op het

Nadere informatie

Bijlage 8. Testprogramma brandreactiemodulen LBK

Bijlage 8. Testprogramma brandreactiemodulen LBK Bijlage 8 Testprogramma brandreactiemodulen LBK INHOUDSOPGAVE 1 Algemeen... 1 1.1 Introductie... 1 2 Algemene Setup Instructies... 2 2.1 Setup instructies... 2 2.2 Programma start... 2 3 Configureren...

Nadere informatie

RELEASE NOTES. VERSIE 3.3.07 Revisie 1.0. Imtech ICT Application Solutions

RELEASE NOTES. VERSIE 3.3.07 Revisie 1.0. Imtech ICT Application Solutions RELEASE NOTES VERSIE 3.3.07 Revisie 1.0 Imtech ICT Application Solutions Carlo Mertens, Zaltbommel, 28 August 2013 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Documentgegevens... 3 Inleiding... 4 1. Nieuwe / Gewijzigde

Nadere informatie

P(: 3oifC 4 \ C 9 5 9 6

P(: 3oifC 4 \ C 9 5 9 6 P (: 3oifC C9596 \ 4 0 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijks waterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht m:\doc\not\cvvisit.res Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Bouwdienst

Nadere informatie

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( )

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( ) Aantekeningen voor 5.0 (20161128) Opgeloste problemen: In module Projection: RD x,y,h, geographic wordt het inlezen van een file met X,Y,H coordinaten niet goed verwerkt. De beperkingen zoals beschreven

Nadere informatie

Gebruikershandleiding CEN Editor

Gebruikershandleiding CEN Editor Gebruikershandleiding CEN Editor Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ S O F T W A R E S O L U T I O N S Versies: Versie Datum Toelichting

Nadere informatie

Gebruikershandleiding. StUF Testplatform Versie 1.3.0

Gebruikershandleiding. StUF Testplatform Versie 1.3.0 Gebruikershandleiding StUF Testplatform Versie 1.3.0 Documentversie: 0.7 Datum 25 november 2014 Status In gebruik Inhoudsopgave 1 INLEIDING...3 2 GEBRUIK MAKEN VAN HET STUF TESTPLATFORM...4 2.1 INLOGGEN

Nadere informatie

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I WOSI Ruud Jungbacker en Michael de Vries - Technisch ontwerp Website Document historie Versie(s) Versie Datum Status Omschrijving / wijzigingen 0.1 20 nov 2008 Concept

Nadere informatie

Numerieke benadering van vierkantwortels

Numerieke benadering van vierkantwortels HP Prime Grafische Rekenmachine Numerieke benadering van vierkantwortels Doel: De waarde van een vierkantswortel met een recursieve rij benaderen, het schrijven van een klein programma. Sleutelwoorden:

Nadere informatie

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties 2 Supportdesk Pro Introductie Inhoudsopgave I Supportdesk Pro 3 1 Inleiding... 3 2 Werkwijze... 3 II Zaken 4 1 Introductie... 4 2 Zaken beheren... 4 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 4 Verwerken...

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren Maart 2015 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 2 December 2014 Yannick Verschueren

Nadere informatie

Automating Complex Workflows using Processing Modeler

Automating Complex Workflows using Processing Modeler Automating Complex Workflows using Processing Modeler QGIS Tutorials and Tips Author Ujaval Gandhi http://google.com/+ujavalgandhi Translations by Dick Groskamp This work is licensed under a Creative Commons

Nadere informatie

VBA voor Doe het Zelvers deel 5

VBA voor Doe het Zelvers deel 5 VBA voor Doe het Zelvers deel 5 Handleiding van Auteur: leofact April 2014 handleiding: VBA voor Doe het Zelvers deel 5 VBA voor Doe het Zelvers is een reeks artikelen, bedoelt voor mensen die met VBA

Nadere informatie

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Objecten Programmeren voor de Sport: Een inleiding tot JAVA objecten Wetenschapsweek 20 November 2012 Tony Wauters en Tim Vermeulen tony.wauters@kahosl.be en tim.vermeulen@kahosl.be

Nadere informatie

Artikel / Parametrisch ontwerpen en rekenen. Een hype of de toekomst?

Artikel / Parametrisch ontwerpen en rekenen. Een hype of de toekomst? Artikel / Parametrisch ontwerpen en rekenen Een hype of de toekomst? De manier waarop gebouwen ontworpen worden is in de basis al heel lang hetzelfde. Veranderingen in de werkwijze van constructeurs gaan

Nadere informatie

VBA voor doe het Zelvers - deel 10

VBA voor doe het Zelvers - deel 10 VBA voor doe het Zelvers - deel 10 Handleiding van Auteur: leofact Oktober 2014 handleiding: VBA voor doe het Zelvers - deel 10 VBA voor Doe het Zelvers is een reeks artikelen, bedoelt voor mensen die

Nadere informatie

Enterprise Connectivity. Marnix van Bo. TU Delft Elek Software Architect 20 jaar ervarin ontwikkeling

Enterprise Connectivity. Marnix van Bo. TU Delft Elek Software Architect 20 jaar ervarin ontwikkeling Fir rst Base Enterprise Connectivity Marnix van Bo chove First Base: opgericht in 2001 TU Delft Elek ktrotechniek - 1998 Software Architect 20 jaar ervarin g met software ontwikkeling Presentatie Ideeën

Nadere informatie

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( )

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( ) Aantekeningen voor 5.0 (20170322) Opgeloste problemen: In module Geographic transformation: ETRS89 ITRS wordt de nauwkeurigheid verkeerd ingesteld. In alle ETRS/ITRS/WGS84 modules wordt bij opgeven van

Nadere informatie

DHV Milieu en Infrastructuur BV. Laan 1914, nr. 35 Postbus 1076 3800 BB Amersfoort Telefoon (033) 468 27 00 Telefax (033) 468 28 01

DHV Milieu en Infrastructuur BV. Laan 1914, nr. 35 Postbus 1076 3800 BB Amersfoort Telefoon (033) 468 27 00 Telefax (033) 468 28 01 Rijkswaterstaat RIKZ Rijksinstituut voor Kust en Zee Gebruikshandleiding september 2001 Handleiding gebruik Rekeninstrument Golfbelasting in havens DHV Milieu en Infrastructuur BV Laan 1914, nr. 35 Postbus

Nadere informatie

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis 142.1 Inleiding Titel Aanwinsten Geschiedenis wordt gebruikt om toevoegingen en verwijderingen van bepaalde locaties door te geven aan een centrale catalogus instantie.

Nadere informatie

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity.

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity. Portability, Interoperability of toch 1 Even Voorstellen Diploma s: 1980 Bachelor of Science Civil Engineering (Cairo, Egypte) 1986 Doctoraal in Geodesie (TU Delft, Nederland) Enige Automatiseringservaring:

Nadere informatie

Functionaliteit: lvwoz-processor 1. In deze versie worden de opentunnel.extra eigenschappen van berichten correct geretourneerd naar OpenTunnel.

Functionaliteit: lvwoz-processor 1. In deze versie worden de opentunnel.extra eigenschappen van berichten correct geretourneerd naar OpenTunnel. WAARDERINGSKAMER MEMO Datum: 25 september 2015 Betreft: Overzicht release LV WOZ Versie 7.2.10 Datum inproductiename: 30-9-2015 Functionaliteit: lvwoz-processor 1. In deze versie worden de opentunnel.extra

Nadere informatie

Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Windows

Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Windows - Lesbrief Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Voorspelbaarheid en Populaties in de tijd Doelgroep Klas 5 t/m 6 havo en vwo Vakken en domeinen Algemene natuurwetenschappen VWO Wiskunde VWO: A domein

Nadere informatie

NHibernate als ORM oplossing

NHibernate als ORM oplossing NHibernate als ORM oplossing Weg met de SQL Queries Wat is ORM? ORM staat in dit geval voor Object Relational Mapping, niet te verwarren met Object Role Modeling. ORM vertaalt een objectmodel naar een

Nadere informatie

Handleiding voor Zotero versie 2.0

Handleiding voor Zotero versie 2.0 Handleiding voor Zotero versie 2.0 Michiel Wolda De handleiding voor Zetero is geschreven voor de lezers van het boek Deskresearch: Informatie selecteren, beoordelen en verwerken: tweede editie (Van Veen

Nadere informatie

Intake <applicatie> Conclusie & Aanbevelingen. <Datum> 1.0. <Auteur> ###-#######

Intake <applicatie> Conclusie & Aanbevelingen. <Datum> 1.0. <Auteur> ###-####### Intake Conclusie & Aanbevelingen Datum Versie 1.0 Auteur Telefoon ###-####### Inhoudsopgave 1. VOORWOORD... 1 2. BESCHRIJVING APPLICATIE... 2 2.1. FUNCTIONEEL ONTWERP... 2

Nadere informatie

QuikStart Beginnend Gebruiker - Algemeen. De werking van Vabi Elements in een vogelvlucht

QuikStart Beginnend Gebruiker - Algemeen. De werking van Vabi Elements in een vogelvlucht QuikStart Beginnend Gebruiker - Algemeen De werking van Vabi Elements in een vogelvlucht QuickStart Elements Introductie Welkom op de startpagina van Vabi Elements! Start of open een project. Gebruik Project

Nadere informatie

Release notes Release

Release notes Release 1 Release notes Release 2018.7-07-08-2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Gebouw... 4 2.1. Apps... 4 2.2. Gebruikers op gebouw... 5 2.3. Mapping - Makkelijker (ont)koppelen van producten en materialen... 5

Nadere informatie

uziconnect Installatiehandleiding

uziconnect Installatiehandleiding uziconnect Installatiehandleiding VANAD Enovation is een handelsnaam van ENOVATION B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd, opgeslagen in een

Nadere informatie

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( )

Release notes PCTrans. Release notes PCTrans. Aantekeningen voor PCTrans 5.0 ( ) Aantekeningen voor 5.0 (20180501) De preferences schermen voor de file in-uitvoer zijn gewijzigd. Zowel de lay-out als een aantal benamingen is aangepast. Tevens is er een optie bijgekomen voor de standaard

Nadere informatie

Handleiding ISaGRAF. Wil men het programma bewaren, dan is het verstandig een back-up te maken: C9 Back-up / Restore

Handleiding ISaGRAF. Wil men het programma bewaren, dan is het verstandig een back-up te maken: C9 Back-up / Restore Handleiding ISaGRAF C Handleiding ISaGRAF Deze handleiding beoogt een korte samenvatting te geven van handelingen die verricht moeten worden om met behulp van ISaGRAF een PLC-programma te schrijven en

Nadere informatie

In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen.

In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen. Leerlijn programmeren In Vlaanderen bestaat er nog geen leerlijn programmeren! Hierdoor baseren wij ons op de leerlijn die men in Nederland toepast voor basisscholen. Deze leerlijn is opgebouwd aan de

Nadere informatie

Zeon PDF Driver Trial

Zeon PDF Driver Trial Zakelijke software voor verkoop, dienstverlening en administratie Handleiding module Document Uitgaande correspondentie genereren Uitgaande correspondentie terugvinden Persoonlijk geadresseerde mailings

Nadere informatie

Nieuw in MatrixKozijn Hout 3.2

Nieuw in MatrixKozijn Hout 3.2 Nieuw in MatrixKozijn Hout 3.2 In de nieuwe versie van MatrixKozijn zijn er een aantal onderdelen toegevoegd, maar ook zijn er een aantal zaken gewijzigd en/of verbeterd: BIM Dit is een nieuwe uitbreidingsmodule

Nadere informatie

rijkswaterstaat riza rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer en afvalwaterbehandeling tel. 03200-70411, fax. 03200-49218 doorkiesnummer

rijkswaterstaat riza rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer en afvalwaterbehandeling tel. 03200-70411, fax. 03200-49218 doorkiesnummer ministerie van verkeer en waterstaat rijkswaterstaat riza rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer en afvalwaterbehandeling tel. 03200-70411, fax. 03200-49218 doorkiesnummer DAGBER6 Installatieplan

Nadere informatie

TNO-rapport WATERSTOFDIFFUSIE IN EEN CONSTRUCTIEDETAIL VAN STAAL VOORZIEN VAN EEN ZINKLAAG

TNO-rapport WATERSTOFDIFFUSIE IN EEN CONSTRUCTIEDETAIL VAN STAAL VOORZIEN VAN EEN ZINKLAAG IT 00 * * FI _ NO 4 5 ilzm 1 W. - j r* * * * * * Ri.:istaaI Pctu' 20.)(iO 3'2 LA U'çhi TNO-rapport 99M1-00809ISCAJVIS WATERSTOFDIFFUSIE IN EEN CONSTRUCTIEDETAIL VAN STAAL VOORZIEN VAN EEN ZINKLAAG TNO

Nadere informatie

SQL Plan Management in Oracle11g Harald van Breederode

SQL Plan Management in Oracle11g Harald van Breederode SQL Plan Management in Oracle11g Harald van Breederode Sinds de introductie van de Cost Based Optimizer (CBO) in Oracle7 hebben zowel database beheerders als database ontwikkelaars de wens om deze optimizer

Nadere informatie

1. Milieuklacht... 2 1.1 Handleiding opladen XML in mkros... 2 2. Werken met Refertes... 5

1. Milieuklacht... 2 1.1 Handleiding opladen XML in mkros... 2 2. Werken met Refertes... 5 1. Milieuklacht............................................................................................. 2 1.1 Handleiding opladen XML in mkros......................................................................

Nadere informatie

Oefeningen Jaarproject I

Oefeningen Jaarproject I Oefeningen Jaarproject I Deze oefeningenreeks behandelt de grafische Scheme bibliotheek die jullie mogen gebruiken voor de implementatie van het Pacman spel. De bibliotheek i is een evaluator voor Scheme

Nadere informatie

Kiemstrategie Artikelbestand

Kiemstrategie Artikelbestand Kiemstrategie Artikelbestand EPLAN Electric P8 / 04-08-08 versie 1 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING...1 2 DE VERSCHILLENDE STAPPEN...1 1 Inleiding In EPLAN Electric P8 speelt het artikelbeheer een

Nadere informatie

CURRICULUM PLANNING SCENARIO S TON PEETERS, DICK KAMPMAN

CURRICULUM PLANNING SCENARIO S TON PEETERS, DICK KAMPMAN CURRICULUM PLANNING SCENARIO S TON PEETERS, DICK KAMPMAN INTRODUCTIE Er komen steeds meer studenten op de opleiding Biologie af. Dit heeft als gevolg dat de zaalreserveringen en planning van docenten en

Nadere informatie

1 XML/CSV documentatie

1 XML/CSV documentatie 1 XML/CSV documentatie 1.1 INLEIDING Voor wat betreft het invoeren van data kunt u met e-line op 3 manieren werken: data-entry via het rapportagescherm (handmatig). Zie document: Gebruikershandleiding

Nadere informatie

Gebruikers handleiding. Lizard Configuration Manager ToolTip. Installatie. Instellen. Initieel instellen

Gebruikers handleiding. Lizard Configuration Manager ToolTip. Installatie. Instellen. Initieel instellen Gebruikers handleiding Lizard Configuration Manager ToolTip Installatie Installeer eerst het volgende: Installeer python 2.5.2; zie de map Breda\Tooltip\lcm\install\python-2.5.2.msi Ga naar dos (run/uitvoeren

Nadere informatie

3. Structuren in de taal

3. Structuren in de taal 3. Structuren in de taal In dit hoofdstuk behandelen we de belangrijkst econtrolestructuren die in de algoritmiek gebruikt worden. Dit zijn o.a. de opeenvolging, selectie en lussen (herhaling). Vóór we

Nadere informatie

NIS Notarieel Informatie Systeem

NIS Notarieel Informatie Systeem NIS UPDATE RELEASE Q2-2014 NIS Notarieel Informatie Systeem Sportlaan 2h, 818 BE Heerde T (0578) 693646, F (0578) 693376 www.vanbrug.nl, info@vanbrug.nl 2014 Van Brug Software B.V. Niets uit deze opgave

Nadere informatie

MA!N Rapportages en Analyses

MA!N Rapportages en Analyses MA!N Rapportages en Analyses Auteur Versie CE-iT 1.2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Microsoft Excel Pivot analyses... 4 2.1 Verbinding met database... 4 2.2 Data analyseren... 5 2.3 Analyses verversen... 6

Nadere informatie

AllSolutions 10.0.24. Online samenwerken. Algemeen

AllSolutions 10.0.24. Online samenwerken. Algemeen AllSolutions 10.0.24 Online samenwerken Documenten bij een entiteit aan kringen koppelen Met kringen kunt u samenwerken met personen in een bepaalde groep. Bijvoorbeeld alle medewerkers binnen uw bedrijf,

Nadere informatie

uziconnect Installatiehandleiding

uziconnect Installatiehandleiding uziconnect Installatiehandleiding VANAD Enovation is een handelsnaam van ENOVATION B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd, opgeslagen in een

Nadere informatie

NIS Notarieel Informatie Systeem

NIS Notarieel Informatie Systeem NIS UPDATE RELEASE Q1-2014-03 NIS Notarieel Informatie Systeem Sportlaan 2h, 818 BE Heerde T (0578) 693646, F (0578) 693376 www.vanbrug.nl, info@vanbrug.nl 2014 Van Brug Software B.V. Niets uit deze opgave

Nadere informatie

Handleiding CBIS2 Dataroom Eefde

Handleiding CBIS2 Dataroom Eefde RWS BEDRIJFSINFORMATIE Handleiding CBIS2 Dataroom Eefde Datum 18 april 2016 Status Definitief Browser: Opgebouwd op basis van: De dataroom is getest met Firefox Instructie modelleren op basis van de OTL

Nadere informatie

Gebruikershandleiding

Gebruikershandleiding Release 1.3 Gebruikershandleiding Datum: oktober 2012 All rights reserved Alle rechten zijn voorbehouden. Deze documentatie blijft eigendom van Ternair Software Solutions b.v. en is uitsluitend bedoeld

Nadere informatie

<licentiecategorie> (licentiecategorie waartoe de ingelogde gebruiker behoort)

<licentiecategorie> (licentiecategorie waartoe de ingelogde gebruiker behoort) AllSolutions 10.0.21 Online samenwerken Algemeen Extra systeemvariabelen toegevoegd Op alle plekken in het systeem waar u systeemvariabelen kunt gebruiken (onder meer bij de weergaven, instellingen en

Nadere informatie

Release datum: 11 juni 2012

Release datum: 11 juni 2012 Highlights 1 HSExpert versie 5.2 Begin juni is versie 5.2 van HSExpert gereleased. In versie 5.2 zijn vooral wijzigingen op het RiAxion (Arbo) dossier doorgevoerd. Daarnaast zijn er wat kleinere wijzigingen

Nadere informatie

Onderzoeksmogelijkheden voor de gevolgen van het opnemen van ouderschapsverlof

Onderzoeksmogelijkheden voor de gevolgen van het opnemen van ouderschapsverlof TNO-rapport Onderzoeksmogelijkheden voor de gevolgen van het opnemen van ouderschapsverlof Datum 29 juni 2009 Auteurs Dr. D.L. Ooms Dr. M.J. Huiskamp Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag

Nadere informatie

XFrame2d. de Hof LA Almen

XFrame2d. de Hof LA Almen XFrame2d XFrame2d is het gereedschap voor elke constructeur. Met XFrame2d bepaalt u in een handomdraai en zeer eenvoudig de geometrisch lineaire of geometrisch niet-lineaire krachtsverdeling in uw constructie.

Nadere informatie

Technische handleiding

Technische handleiding Technische handleiding Behalve dat u met behulp van de de inhoud van een SBR document kunt raadplegen, biedt de toepassing een aantal extra mogelijkheden. Hieronder wordt een aantal van deze additionele

Nadere informatie

Handleiding qgolfloop

Handleiding qgolfloop Handleiding qgolfloop versie: 1.0.0 datum: 27-06-2018 Ontwikkeld door: TWISQ In opdracht van: HHNK en Wetterskip Fryslan 1. Inleiding qgolfoploop is software om de invoer van de toetsing voor de golfoploop

Nadere informatie

AFO 139 Automatische export

AFO 139 Automatische export AFO 139 Automatische export 139.1 Inleiding Vubis Smart beschikt over de mogelijkheid om volledig automatisch beschrijvingen te exporteren naar bestanden op de server. Andere bibliotheken (ongeacht of

Nadere informatie

Datastructuren Werkcollege Intro

Datastructuren Werkcollege Intro Bart Hijmans, Universiteit Leiden. Universiteit Leiden The Netherlands Focus 1 19 ˆ Ervaring in gebruik en implementatie van datastructuren ˆ Kennis van mogelijkheden ˆ Programmeren voor andere programmeurs

Nadere informatie

Grafische elementen invoegen

Grafische elementen invoegen Grafische elementen invoegen Rev 00 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 2 LIJNEN EN RECHTHOEKEN TEKENEN... 1 2.1 Lijnen tekenen... 1 2.2 Polylijnen tekenen... 3 2.3 Rechthoeken tekenen... 3 3 CIRKELS,

Nadere informatie

User experience voor projecten

User experience voor projecten User experience voor projecten In de PS module zijn er een aantal nieuwe mogelijkheden beschikbaar voor het werken met projecten. Zo is in EhP 6 de Project Editor uitgebreid met de mogelijkheid om Gannt

Nadere informatie

Gebruikershandleiding BBLV Applicatie Beveiligingsprogramma Handleiding voor gebruikers van het BBLV Beveiligingsprogramma versie 2.

Gebruikershandleiding BBLV Applicatie Beveiligingsprogramma Handleiding voor gebruikers van het BBLV Beveiligingsprogramma versie 2. Gebruikershandleiding BBLV Applicatie Beveiligingsprogramma Handleiding voor gebruikers van het BBLV Beveiligingsprogramma versie 2.0 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 3 1.1 Algemeen 3 1.1.1 Gegenereerde

Nadere informatie

Handleiding draaien en gebruiken Achmea dyslexie monitor

Handleiding draaien en gebruiken Achmea dyslexie monitor Handleiding draaien en gebruiken Achmea dyslexie monitor Versie 1.0 NederCare B.V. Postbus 185 3900 AD Veenendaal Tel.: 0318-500449 Fax: 0318-500391 Rabobank: Veenendaal nr.: 15.55.86.890 K.v.K. te Utrecht

Nadere informatie

5/5 Red Carpet. 5/5.1 Inleiding

5/5 Red Carpet. 5/5.1 Inleiding Management Services 5/5 Red Carpet 5/5.1 Inleiding Met de overname van Ximian is Novell ook eigenaar geworden van de Red Carpet-technologie. Hoewel het aannemelijk is dat het hier een tijdelijke oplossing

Nadere informatie

NIS Notarieel Informatie Systeem

NIS Notarieel Informatie Systeem NIS UPDATE RELEASE Q1-2014-04 NIS Notarieel Informatie Systeem Sportlaan 2h, 818 BE Heerde T (0578) 693646, F (0578) 693376 www.vanbrug.nl, info@vanbrug.nl 2014 Van Brug Software B.V. Niets uit deze opgave

Nadere informatie

Samenvoeging document syntax

Samenvoeging document syntax Samenvoeging document syntax Kleos beschikt over een interne model- en tekstblokbewerker om de aanmaak en de bewerking van modellen en tekstblokken mogelijk te maken. U kunt hiervoor echter ook een externe

Nadere informatie

Handleiding Merge items

Handleiding Merge items Handleiding Merge items Copyright, Connexys Versie 3.2.0.1-30 september 2013 Niets uit dit document mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of

Nadere informatie

Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015. DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding

Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015. DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding Starters Handleiding DuboCalc Project versie 4.0 21 juni 2015 DuboCalc Project 4.0 StartersHandleiding Inhoud 1 Aan de slag met DuboCalc Project... 5 1.1 Wat is DuboCalc Project?... 5 1.2 Starten van

Nadere informatie

Logicsim Hydraulics. Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica

Logicsim Hydraulics. Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica Logicsim Hydraulics Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica Hardware-eisen Windows 3.1 of hoger, 486 processor of sneller, 5 Mb vrije ruimte op de harde schijf, 4 Mb RAM,

Nadere informatie

Installatie en configuratie 1.1. Licentie Systeem. Dé specialist in ruimtelijke informatievoorziening

Installatie en configuratie 1.1. Licentie Systeem. Dé specialist in ruimtelijke informatievoorziening 1.1 Installatie en configuratie, Licentie Systeem Dé specialist in ruimtelijke informatievoorziening Copyright Deze publicatie is een uitgave van Crotec BV, s-hertogenbosch (KvK Oost Brabant 1715 9294)

Nadere informatie

D V1 van de browse en zoek applicatie

D V1 van de browse en zoek applicatie D 1.1.2 V1 van de browse en zoek applicatie Hennie Brugman Auteur : Hennie Brugman 16/09/2010 09:09:00 AM page 1 of 10 1 Documenteigenschappen Rapportage datum: 16 september 2010 Rapportage periode: October

Nadere informatie

Releasebeschrijving e-former versie 7.0

Releasebeschrijving e-former versie 7.0 Releasebeschrijving e-former versie 7.0 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 2 Tussentijds opslaan... 3 Digitale handtekening... 4 Beveiliging... 6 Toegangscontrole bij lokaal gebruik... 6 Verwijderen uploads...

Nadere informatie

Uitbreiding van het toepassingsgebied van het Rockfon Sonar systeemplafond in vloerplafond constructies

Uitbreiding van het toepassingsgebied van het Rockfon Sonar systeemplafond in vloerplafond constructies Efectis Nederland BV Efectis Nederland-rapport 2007-Efectis-R0870 Uitbreiding van het toepassingsgebied van het Rockfon Sonar systeemplafond in vloerplafond constructies Efectis Nederland BV Centrum voor

Nadere informatie

NIS Notarieel Informatie Systeem

NIS Notarieel Informatie Systeem INSTALLATIEHANDLEIDING CONVISO ID-SCAN NIS Notarieel Informatie Systeem Sportlaan 2h, 818 BE Heerde T (0578) 693646, F (0578) 693376 www.vanbrug.nl, info@vanbrug.nl 2014 Van Brug Software B.V. Hoewel deze

Nadere informatie

Producten en prijzen 2012

Producten en prijzen 2012 MBO Kantoorautomatisering Postbus 38 2410 AA Bodegraven Nederland Tel. 0172-65 09 83 Fax 0172-61 83 15 www.instruct.nl instruct@instruct.nl België www.instruct.be instruct@instruct.be Producten en prijzen

Nadere informatie

Microsoft Excel. It s all about Excel - VBA

Microsoft Excel. It s all about Excel - VBA X Microsoft Excel Stap in de wereld van Visual Basic for Applications (VBA) binnen het Microsoft Office programma Excel. Leer hoe deze programmeertaal precies in elkaar zit en hoe u deze in de dagelijkse

Nadere informatie

ADAPTABLE. Microsoft Dynamics TM NAV. Manufacturing Foundation 5.0 Snelzoekgidsen

ADAPTABLE. Microsoft Dynamics TM NAV. Manufacturing Foundation 5.0 Snelzoekgidsen ADAPTABLE Microsoft Dynamics TM NAV Manufacturing Foundation 5.0 Snelzoekgidsen Inhoudsopgave Productie instellen Setup Guide 1... Een artikelkaart maken Setup Guide 2... Een productiestuklijst maken Setup

Nadere informatie

# $ + K @ Dwarsprofiel Ontwerp Overbrengen naar de Kaart. Selecteer Bestand/Openen om het bestand "Tutorial 28.SEE" in de map Tutorial op te roepen.

# $ + K @ Dwarsprofiel Ontwerp Overbrengen naar de Kaart. Selecteer Bestand/Openen om het bestand Tutorial 28.SEE in de map Tutorial op te roepen. # $ + K @ Dwarsprofiel Ontwerp Overbrengen naar de Kaart Deze zelfstudie maakt gebruik van de modules Profielen & Ontwerpen, DTM en Volumes. Doelstelling Het doel van deze zelfstudie is om een set ontwerp

Nadere informatie

*CADELAT* Studentenversie 7.1

*CADELAT* Studentenversie 7.1 *CADELAT* Studentenversie 7.1 Een AutoCAD-applicatie voor de ELektrische AutomatiseringsTechniek Installatieadvies voor AutoCAD 2010 en 2011 H J Trox Landsteinerweg 34 9761 HH Eelde 050 309 51 13 CADIDACT@home.nl

Nadere informatie

Generieke interface energielabels

Generieke interface energielabels Handleiding Generieke interface energielabels In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Directie Woningbouw) 1 Inleiding 3 1.1 Doel 3 1.2 Korte omschrijving 3 1.3 Indeling

Nadere informatie

Handleiding draaien en gebruiken Omzet & OHW overzicht

Handleiding draaien en gebruiken Omzet & OHW overzicht Handleiding draaien en gebruiken Omzet & OHW overzicht Versie 0.1 NederCare B.V. Postbus 185 3900 AD Veenendaal Tel.: 0318-500449 Fax: 0318-500391 Rabobank: Veenendaal nr.: 15.55.86.890 K.v.K. te Utrecht

Nadere informatie

Dynamiek met VO-Script

Dynamiek met VO-Script Dynamiek met VO-Script Door Bert Dingemans DLA Ontwerp & Software bert@dla-architect.nl Inleiding Op de SDGN nieuwsgroep voor Visual Objects ontstond laatst een draad van berichten over de nieuwe libraries

Nadere informatie

Reinaerdt deuren BV Postbus AA Haaksbergen

Reinaerdt deuren BV Postbus AA Haaksbergen Efectis Nederland BV Efectis Nederland-rapport 2009-Efectis-R0111 Beoordeling van de brandwerendheid in de zin van Bijlage A van NEN 6069:2005 van houten, beglaasde wanden, al dan niet voorzien van deuren

Nadere informatie

Vraag 1. Vraag 1a TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN. Software architecture

Vraag 1. Vraag 1a TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN. Software architecture Software architecture IM0203 TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN Vraag 1 Vraag 1a Veel van de in het werkboek besproken patterns kunnen ingezet worden voor het referentiesysteem. We lopen de patterns hier stuk

Nadere informatie

GPP - GENERAL PURPOSE TRACKING PARAMETER INSTALLATIEHANDLEI- DING VOOR PUBLISHERS

GPP - GENERAL PURPOSE TRACKING PARAMETER INSTALLATIEHANDLEI- DING VOOR PUBLISHERS GPP - GENERAL PURPOSE TRACKING PARAMETER INSTALLATIEHANDLEI- DING VOOR PUBLISHERS INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Symbolenindex... 3 Waar staat GPP voor?... 4 Parameter naam conventie... 4 Parameter formaat

Nadere informatie

Functie beschrijving: Het automatisch aanmaken van een raai-volgende contour

Functie beschrijving: Het automatisch aanmaken van een raai-volgende contour Modelit Rotterdamse Rijweg 126 3042 AS Rotterdam Telefoon +31 10 4623621 info@modelit.nl www.modelit.nl Functie beschrijving: Het automatisch aanmaken van een raai-volgende contour Datum 8 Mei 2004 Modelit

Nadere informatie

Releasenotes. Release: oktober 2017

Releasenotes. Release: oktober 2017 Releasenotes Release: oktober 2017 Inhoudsopgave 1 Uitrol succesvol verlopen... 3 1.1 Uitrol géén impact op formulieren en producten... 3 1.2 Optioneel: opnieuw genereren van formulieren... 3 1.3 Uitgerolde

Nadere informatie

Principe Maken van een Monte Carlo data-set populatie-parameters en standaarddeviaties standaarddeviatie van de bepaling statistische verdeling

Principe Maken van een Monte Carlo data-set populatie-parameters en standaarddeviaties standaarddeviatie van de bepaling statistische verdeling Monte Carlo simulatie In MW\Pharm versie 3.30 is een Monte Carlo simulatie-module toegevoegd. Met behulp van deze Monte Carlo procedure kan onder meer de betrouwbaarheid van de berekeningen van KinPop

Nadere informatie

HOE TEKEN IK EEN OMGEVINGSMODEL

HOE TEKEN IK EEN OMGEVINGSMODEL HOE TEKEN IK EEN OMGEVINGSMODEL MATTIAS DE WAEL 1. Inleiding Om de allereenvoudigste Scheme expressies te begrijpen volstaat het substitutiemodel. Het substitutiemodel verondersteld het bestaan van een

Nadere informatie

Nieuwe- en bijkomende functionaliteiten app V5.0

Nieuwe- en bijkomende functionaliteiten app V5.0 Nieuwe- en bijkomende functionaliteiten app V5.0 Hieronder vindt u een opsomming van de vernieuwde en bijkomende functionaliteiten van de INTEGRA CONTROL app versie 5.0. Nieuw app icoon en opstartscherm

Nadere informatie

Checklist basisontwerp SDM II

Checklist basisontwerp SDM II Organisatie SYSQA B.V. Pagina 1 van 5 Checklist basisontwerp SDM II Documentatie. Zijn de uitgangspunten voor het basisontwerp Is een plan van aanpak Zijn er wijzigingen op het Software Quality Assurance

Nadere informatie

Advies - Algemeen concept_software

Advies - Algemeen concept_software Met de invoering van de WFT is het advies van met name complexe producten niet meer hetzelfde. Aan de ene kant stelt de WFT dat het noodzakelijk is dat de adviseur een klantprofiel opstelt. Maar aan de

Nadere informatie

sales performance Guided Buying software for customer specific solutions Bas Könst

sales performance Guided Buying software for customer specific solutions Bas Könst Guided Buying software for customer specific solutions Bas Könst Visie Quootz ontwikkelt en implementeert standaard software voor het optimaliseren van het verkoop-proces Wereldwijde toegang, 24/7 Webbased

Nadere informatie

CONFIDENTIEEL. EIB-RPT-880076 3 van 12. Samenvatting

CONFIDENTIEEL. EIB-RPT-880076 3 van 12. Samenvatting EIB-RPT-880076 3 van 12 Samenvatting Inleiding Dit rapport beschrijft de prototypekeuring van de SDUMJGA stemmachine RS- Vote. De RS-Vote stemmachine is bedoeld voor elektronisch gefaseerd stemmen en is

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Stettina, Christoph Johann Title: Governance of innovation project management

Nadere informatie