{PositHiV PEOPLE - FIGURES - FACTS. It s time to change the message.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "{PositHiV PEOPLE - FIGURES - FACTS. It s time to change the message."

Transcriptie

1 {PositHiV PEOPLE - FIGURES - FACTS { It s time to change the message. Een verzameling hapklare quotes, data, en getuigenissen over hiv door medici, experts en patiënten.

2 n 2006 krijgt Frankie het verdict dat hij AIDS heeft in een vergevorderd stadium. Zijn wereld I stort in. AIDS! The big disease with a little name, zoals Prince ze in 1987 omschrijft. In België krijgen drie mensen per dag te horen dat ze seropositief zijn. Als de artsen hem vertellen dat de diagnose niet zijn dood betekent gelooft hij hen niet. Ik dacht wat iedereen dacht: je hebt eerst hiv, dan krijg je aids en dan sterf je. Hij is op dat moment een succesvol ondernemer. Overtuigd van zijn doodsvonnis zet hij van de ene dag op de andere zijn bedrijven stop en verkoopt alles wat hij heeft. Ik durfde zelfs geen week vooruit denken, laat staan een reeks bedrijven runnen. Meteen na zijn diagnose wordt een zware antiretrovirale medicatiekuur gecombineerd met heel wat andere medicatie tegen allerlei infecties ingezet. Frankie s virale lading - het aantal virusdeeltjes per milliliter bloed in je lichaam - bedraagt op het moment van zijn diagnose Dat zijn meer dan 13 miljoen hiv-virusdeeltjes in zijn ganse lichaam die zijn immuunsysteem aanvallen. Ze vallen zijn immuunsysteem aan en zorgen ervoor dat de natuurlijke verdediging tegen infecties en kankers wegvalt. Het virus is een efficiënte oorlogsmachine. Eens in een cel vermenigvuldigt het zich, klaar om een nieuwe, gezonde cel aan te vallen. Zes maanden na de start van de intense medicatiekuur zakt Frankie s virale lading tot minder dan twintig virusdeeltjes. Twaalf bijvoorbeeld, al is de virale lading op dat moment zo laag dat ze niet meer meetbaar is. De antiretrovirale medicatie zorgt ervoor dat het virus zich niet meer kan vermenigvuldigen in het lichaam. Hierdoor herpakt het immuniteitssysteem zich en groeit de natuurlijke weerstand van het lichaam. De ondetecteerbare hoeveelheid virusdeeltjes in zijn lichaam komt er in de praktijk op neer dat Frankie met de juiste medicatie tachtig kan worden. Hij beseft dat de diagnose niet zijn einde betekent. Hiv is een goed behandelbare chronische aandoening met relatief eenvoudige medicatie-inname. Die medicatie is de laatste jaren sterk vereenvoudigd, heeft minder bijwerkingen, is gemakkelijker inneembaar, dikwijls beperkt tot soms één pil per dag. Ik ben niet dezelfde persoon die ik was voor mijn diagnose. Ik ben nu meer dan wat ik vroeger was. Meer dan wat ik ooit zou zijn geweest zonder hiv. Uiteraard zou ik liever dat virus niet hebben, maar het is echt niet het einde. Er is nog een toekomst. Als ervaringsdeskundige en patiënt is hij er meer dan ooit van overtuigd dat naast het fysieke gevecht er vooral ook een immense strijd te voeren is op vlak van informatie, communicatie en beleid. Begin 2012 richt hij de Hiv Vereniging België vzw op om dit op een structurele wijze te doen. In de periode na mijn diagnose ben ik op zoek gegaan naar informatie. Tot mijn verbazing was die amper voorhanden. Mijn artsen informeerden me uiteraard correct, maar de meest recente, medische evoluties, praktische zaken over hoe om te gaan met zaken als het informeren van je partner(s), juridische aspecten, dagelijkse verzorging van je lichaam, al dan niet informeren van je tandarts, was een grote zoektocht. Ik kreeg regelmatig de - ongetwijfeld goed bedoelde - raad om het vooral stil te houden. Een condoom gebruiken en vooral aan niet te veel mensen zeggen dat ik homo ben of hiv heb om problemen te vermijden. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. We kunnen niet verwachten dat mensen in onze omgeving het taboe rond hiv doorbreken als we dat zelf niet doen. Vijf jaar na de seropositieve diagnose nodigt de VRT hem samen met vier andere hiv-patiënten uit om zijn verhaal te vertellen in het programma HIV +, gepresenteerd door Kobe Ilsen. Het is de eerste keer dat een groot publiek kennis maakt met hiv-patiënten zonder de clichébeelden. Plots ziet de maatschappij een aantal positief ingestelde, vol in het leven staande mensen die toevallig hiv hebben. Geen slachtoffers, maar mensen die leven met een chronische ziekte. De respons op het programma was enorm. Zo ontstond bij mij het idee om een vereniging op te richten vanuit de patiënten zelf. Geen beleidsvehikel, maar een vereniging die op een positieve wijze feiten toont. De boodschap moet veranderen. Het valt me op dat er erg veel over hiv en aids gepraat wordt, maar zelden op een rationele wijze. Heel veel emotionele, achterhaalde slogans, maar geen echte informatie gebaseerd op nieuwe medische inzichten of ervaringen van patiënten. Gebrek aan kennis is de grote boosdoener. Dat geldt zowel voor mensen binnen de doelgroepen die het meest gevaar lopen op een besmetting, als voor de rest van de maatschappij. Het is onaanvaardbaar dat iemand uitgesloten wordt, veroordeeld wordt of sterft vanwege een gebrek aan kennis. In dit magazine willen we aan de hand van hapklare infobrokken de mythes over hiv de wereld uit helpen, en informeren over de nieuwste inzichten. Sommige kende u misschien al, en sommige wilde u misschien liever niet weten. Sommige zijn misschien nieuw, opmerkelijk of zelfs shockerend, maar stuk voor stuk zijn ze gebaseerd op wetenschappelijke kennis en authentieke getuigenissen. Hopelijk met als resultaat dat twijfelaars zich laten testen, iedereen steeds condooms gebruikt, dommerikken twee keer nadenken voor ze oordelen en beleidsmakers aan de slag gaan met de harde feiten. WIE DE HIV VERENIGING BELGIË VZW WIL STEUNEN KAN STEUNEND LID WORDEN DOOR EEN STORTING VANAF 25 OP IBAN : BE BIC : GEBA BE BB Ten gunste van Hiv Vereniging België vzw / naam + adres Met vermelding van : lid 2013 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: hiv vereniging belgië vzw frankie devuyst nationalestraat 90 bus antwerpen belgië CONTACT: info@hivverenigingbelgie.be 0477/ CONCEPT / ART DIRECTION / COPY: emm verheyden / the list ( LAYOUT: pascal trouvé ( FOTOGRAFIE: mous lamrabat, marc drofmans, bart musschoot Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, doorgegeven aan derden, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed, sluit Hiv Vereniging België elke aansprakelijkheid uit voor eventuele schade of letsel, door welke oorzaak ook ontstaan, die zou kunnen voortvloeien uit enige omissie die in deze uitgave zou kunnen voorkomen, dan wel die met het gebruikmaken van deze uitgave in enigerlei verband staat.

3 Wie zich niet laat testen is gevaarlijk. It s the viral load, stupid. It s time to change the message. Frankie Devuyst, voorzitter Hiv Vereniging België vzw. We kunnen niet verwachten dat mensen in onze omgeving het taboe rond hiv doorbreken als we dat zelf niet eerst doen. Ik zou uiteraard liever dat virus niet hebben, maar het is echt niet het einde van de wereld. Er is nog een toekomst. 3 mensen per dag krijgen te horen dat ze seropositief zijn. Vandaag is hiv een goed behandelbare chronische aandoening met relatief eenvoudige medicatieinname. Medicatie is de laatste jaren sterk vereenvoudigd, gemakkelijker inneembaar, dikwijls beperkt tot soms één pil per dag. Een substantiële virale lading als gevolg van het zich niet laten testen en behandelen is de grootste boosdoener. Het valt me op dat er erg veel over hiv en aids gepraat wordt, maar zelden op een rationele, op feiten gebaseerde wijze. Heel veel emotionele, achterhaalde slogans, maar geen echte informatie gebaseerd op nieuwe medische inzichten of ervaringen van patiënten. Gebrek aan kennis is de grote boosdoener. Dat geldt zowel voor mensen binnen de doelgroepen die het meest gevaar lopen op een besmetting, als voor de rest van de maatschappij. Het is onaanvaardbaar dat iemand uitgesloten wordt, veroordeeld wordt of sterft vanwege een gebrek aan kennis. Foto: Mous Lamrabat.

4 HIV is found in the bodily fluids of a person who has been infected - blood, semen, vaginal fluids and breast milk. HIV staat voor Human Immunodeficiency Virus. Het virus valt cellen aan die infecties tegen gaan en je lichaam gezond houden. Als HIV je immuunsysteem heeft beschadigd heb je AIDS, of acquired immune deficiency syndrome. HIV is not transmitted through non-sexual day-to-day contact. You cannot be infected by shaking someone s hand, by hugging someone, by using the same toilet or by drinking from the same glass as a person living with HIV. HIV is not transmitted through coughing or sneezing like some other diseases. There is no need to fear social interaction with people living with HIV. 91% van de nieuwe diagnoses bij Belgen is gesteld bij mannen. 80% daarvan is geinfecteerd via homoseksueel contact. 22,4% 12,9% van de niet-belgische geïnfecteerden is Europeaan. 62,3% van de diagnoses bij niet Belgen is gesteld bij Afrikanen. van de niet-belgische geïnfecteerden is afkomstig uit Azië. AIDS staat voor acquired immunodeficiency syndrome en is de definitie van symptomen, infecties en kankers die je ontwikkelt als gevolg van de beschadiging van je immuniteit door HIV.

5 Mensen vrijen - om de meest uiteenlopende redenen - niet altijd veilig. Dat is dom, dat is gevaarlijk, maar het is de realiteit. En die is ondanks jaren van campagnes voor veilig vrijen niet veranderd. En die zal ook niet veranderen. Seksuele praktijken zijn niet enkel gebaseerd op rationele risicoafwegingen. Belangrijk is dat je omgaat met die realiteit. De waarheid durft te zeggen. Door om te gaan met feiten in plaats van met stereotiep achterhaalde beelden. Frankie Devuyst, voorzitter Hiv Vereniging België vzw. Hiv krijg je in onze maatschappij niet als gevolg van een bloedtransfusie of een besmette naald of omdat je moeder hivpositief was, maar omdat je seks zonder condoom hebt gehad met een partner die besmet was. Gebruik je wel een condoom, dan is het risico op overdracht nagenoeg onbestaand. Zo eenvoudig als het is om deze simpele preventiemaatregel neer te schrijven, zo moeilijk is het om hem om te zetten in de praktijk. Dat bewijzen de cijfers, elk jaar opnieuw. Stigmatisering is één van de oorzaken van de verspreiding van hiv. Het maakt mensen bang van hiv. Het maakt mensen bang van mensen die leven met hiv. Het houdt mensen tegen te leren, te accepteren, te evolueren. Het houdt mensen tegen zich te laten testen. En testen is essentieel. Ludwig Apers Bron: Opiniestuk van Ludwig Apers en Tom Platteau in De Morgen. 2,5 million people newly infected in 2011, down from 3,2 million in Cijfer: UNAIDS, the Joint United Nations Programme on HIV/AIDS.

6 Vijftien jaar geleden werd de eerste effectieve behandeling tegen hiv geïntroduceerd. Een patiënt nam toen gemiddeld een mix van twintig pillen per dag. Drie jaar geleden kwam de eerste combinatiepil op de markt.

7 Vandaag is hiv een goed behandelbare chronische aandoening met relatief eenvoudige medicatieinname, aldus Patrick Soentjens. Medicatie is de laatste jaren sterk vereenvoudigd, gemakkelijker inneembaar, dikwijls beperkt tot één pil per dag.

8 Hiv is een virus, een epidemie, een pandemie. Het ontwikkelt zich, muteert, verandert. En dat moeten ook wij doen, wij mensen die leven met hiv, individueel en als gemeenschap. Ook wij moeten veranderen. Frankie Devuyst, voorzitter Hiv Vereniging België vzw.

9 Seksuele praktijken zijn niet gebaseerd op rationele risicoafwegingen, maar door de dynamiek omtrent intimiteit, stigma, gender en reproductieve wensen. Beslissingen over seksuele (risico)praktijken zijn niet zozeer door officiële preventie boodschappen beïnvloed maar door emoties en prioriteiten binnen een relatie. Christiana Nöstlinger,HIV/STD epi & control unit. De standaardprocedure bij behandeling van een hiv patiënt is net dezelfde als bij een andere patiënt. Theo Corstjens - tandarts. Vandaag is hiv een goed behandelbare chronische aandoening met relatief eenvoudige medicatieinname en met veel minder bijwerkingen, aldus Patrick Soentjens, hiv-internist op het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Medicatie is de laatste jaren sterk vereenvoudigd, beter toedienbaar, dikwijls soms zelfs beperkt tot één pil per dag. Dr. Patrick Soentjens - hiv-internist Instituut voor Tropische Geneeskunde. Lachen met een Amerikaanse campagne van de HIV Foundation/ AIDS Council. Zou het niet makkelijk zijn als je steeds een Foursquare berichtje kreeg over wie er nog allemaal in die broek verbleef? Check de volledige video op

10 IK WAS ZOALS U: OFFICIEEL GETROUWD, NIET MET MIJN LEVEN GESPEELD, EEN GESCHOOLDE VROUW MET EEN GOEDE JOB. HET OVERKOMT ECHT NIET ALLEEN prostituees. HOOR. Helen Namatovu Byarugaba, goedlachse survivor

11 Samen zijn wij het gezicht van de twee bevolkingsgroepen die het meest getroffen worden door hiv. Het levensverhaal van Helen Byarugaba leest als het scenario van een dramatische film. Het verhaal start tien jaar geleden in Oeganda. Ze heeft een diploma, een succesvolle carrière in een internationale organisatie, een zoon, een huis, en een goede gezondheid. Op een reis naar België besluit ze een aanhoudend probleem met haar voet s grondig te laten onderzoeken. In plaats van een oplossing voor de zwellingen aan haar voet krijgt ze het verdict te horen dat ze seropositief is. Ze hebben me drie keer moeten hertesten voor ik het geloofde, weet Helen. Ik had sinds de dood van mijn man geen seksueel contact gehad. Hoe kon dit? De enige conclusie was dat ze HIV had opgelopen tijdens een van de vele operaties aan haar voet. Steriele instrumenten zijn in Oeganda immers eerder uitzondering dan regel. De medicatie die ze nodig had om te overleven waren in Oeganda niet of onvoldoende voorradig. Terugkeren naar haar geboorteland zou haar dood betekenen. Ze stond voor de hartverscheurende keuze tussen teruggaan naar haar zoon Tumkunde en daar sterven, of in België blijven en leven. Ze besloot hier te blijven en te vechten voor haar leven. Haar spaargeld ging er al snel doorheen en ze belandde op straat. Dakloos. Ze bracht haar tijd door op de trappen van het centraal station en in de bibliotheek. Ze leerde Nederlands en solliciteerde waar ze kon. Tien jaar later is ze officieel Belgische, en was ze een van de opgemerkte hoofdrolspelers in de één-reeks HIV+. Vrienden hadden het me afgeraden, lacht Helen, maar ik wilde dat mensen ontdekten wie ik ben. Van haar seropositiviteit heeft ze fysiek geen last. Ik slik twee pillen per dag meer niet. Veel mensen geloven niet eens dat ik HIV heb omdat ik er zo rond en gezond uitzie. Ik wil tonen dat ik niet ziek ben. Na de tv-serie vond ze een job op het Instituut voor Tropische Geneeskunde te Antwerpen, en sinds begin november van dit jaar verhuisde ze richting Londen voor een nieuw hoofdstuk in haar leven. Foto: Mous Lamrabat. Helen Namatovu Byarugaba, goedlachse survivor en Frankie DeVuyst, voorzitter HIV Vereniging België.

12 Frankie s virale lading - het aantal virusdeeltjes per milliliter bloed in je lichaam - bedraagt op het moment van zijn diagnose Dat zijn meer dan 13 miljoen hiv virusdeeltjes in zijn ganse lichaam die zijn immuunsysteem aanvallen en ervoor zorgen dat de natuurlijke verdediging tegen infecties en kankers wegvalt. Het virus is een efficiënte oorlogsmachine. Eens in een cel vermenigvuldigt het zich, klaar om een nieuwe, gezonde cel aan te vallen.

13 12 Zes maanden na de start van de intense medicatiekuur zakt Frankie s virale lading tot minder dan twintig virusdeeltjes per milliliter bloed. Twaalf bijvoorbeeld, al is de virale lading op dat moment zo laag dat ze niet meer meetbaar is. De antiretrovirale medicatie zorgt ervoor dat het virus zich niet meer kan vermenigvuldigen in het lichaam. Hierdoor herpakt het immuniteitssysteem zich en groeit de natuurlijke weerstand van het lichaam.

14 Probably, this is a moment of obligation. What can I do to support her? De eerste reactie van de zus van Helen Byarugaba als ze te horen krijgt dat haar zus seropositief is. Een schoolvoorbeeld van een positieve, warme levenshouding. Dat lichaam functioneert perfect. Ik kan alles doen wat jij kan doen. In de één reeks HIV+ zien we Thierry de Antwerp Ten Miles lopen. Ik ben dankbaar voor hoe hij omgaat met zijn ziekte. Ik kan me niet voorstellen hoe ik zou reageren als hij zich zou laten gaan. Een reactie van de trotse dochter van Frankie in de één reeks HIV+.

15 Door het programma HIV+ te maken ben ik veel bewuster van de risico s van onveilig vrijen. Vorig jaar presenteerde Kobe Ilsen op één het programma HIV+. Hoe is het leven als je seropositief bent?. Voor het eerst wordt een groot publiek geconfronteerd met een generatie hiv-patiënten die in niets lijken op de cliché s van de jaren tachtig. Een jaar lang volgde Ilsen vijf Vlamingen die seropositief zijn. Thierry, Helen, Frankie, Liesbeth en Kenny blijken geen slachtoffers, maar positieve mensen die leven met een chronische ziekte. De moedige getuigenissen maken niet alleen een diepe indruk op de kijkers, maar ook Kobe zelf verbaast zich tijdens de opnames dagelijks over het contrast tussen de vooroordelen en de feiten. En dat is net wat we met het programma wilden aantonen: het stigma komt niet overeen met de werkelijkheid, weet Ilsen. Aan de andere kant mochten we de boodschap niet uitdragen dat hiv geen erge ziekte is. Onveilig vrijen is wel degelijk gevaarlijk. Beide kanten in beeld brengen was een moeilijk evenwicht. Vrt Bart Musschoot KOBE ILSEN, presentator van HIV+ op één.

16 Peter Piot - de internationale referentie als het gaat om het begrijpen van wat hiv is - denkt in zijn meest recente boek na over het waarom van condoommoeheid, en de nood aan nieuwe preventiestrategieën. Piot werkte als microbioloog aan het Tropisch Instituut in Antwerpen, en aan de universiteiten van Brussel, Lausanne en Nairobi. Piot was directeur van UNAIDS, president van de International AIDS Society, schreef 16 boeken en meer dan 500 artikels over het thema. We serveren alvast een voorproefje uit zijn nieuwste boek Over Aids waarin hij het in het laatste hoofdstuk heeft over Een nieuwe fase. OVER AIDS / PETER PIOT / MICHEL CARAEL / HOUTEKIET

17

18 Hiv-stigmatisering en discriminatie zijn een vaak voorkomend probleem in de homo- gemeenschap. Dit leidt niet alleen tot toename van persoonlijke moeilijkheden, maar ook tot potentieel schadelijke veranderingen binnen de gemeenschap in de houding ten opzichte van seksuele praktijken en hiv-testen en behandeling. Dit dreigt niet alleen de homogemeenschap verder uit elkaar te drijven, maar deze houding werpt een aanzienlijke drempel op voor de pogingen om de hiv-epidemie in totaliteit aan te pakken. Voorlichting en educatie zouden een hernieuwde dialoog moeten voeden over leven met hiv in homogemeenschappen en kansen moeten creëren om begrip en ervaringen onder hiv-positieve en hivnegatieve mannen te delen en erop gericht moeten zijn de gemeenschap te herenigen door de stigmatisering te verminderen en geïntegreerde medische en sociale hulp te bieden. Tom PlatTeau - Men2menCollective.com. Het Men2men Collective bestaat uit een groep professionals uit de gezondheidszorg, sociaal werkers, pleitbezorgers en journalisten die binnen de homogemeenschap werkzaam zijn.

19 De homobeweging moet zich de vraag stellen of het emancipatorische succesverhaal (met als belangrijkste elementen de openstelling van het huwelijk en de mogelijkheid tot adoptie) er niet mee voor zorgt dat holebi s de realiteit willen wegmoffelen. We weten uit onderzoek dat homo s méér roken, méér drinken, méér psychische problemen en zelfdodingsgedachten hebben dan de gemiddelde Vlaming. Ook dit moeten we, samen met het hivprobleem, onder ogen zien, al past het niet in dat succesverhaal. De beweging heeft dit lang niet willen uitspreken, maar hiv is wél een homozaak. Yves Aerts, coördinator van çavaria, belangenvereniging voor holebi s en transgenders. We moeten niet hypocriet zijn. Vandaag wordt elke homo op de één of andere manier geconfronteerd met hiv. Lode Robbrecht café Niet de identiteit van homo s ligt onder vuur, maar wel het seksuele gedrag van een deel van de homomannen. Gezondheidsrisico s nemen mag geen neveneffect zijn van een bepaalde levensstijl of identiteit. Ook de strikte seksuele normering binnen de homosubcultuur mag in vraag gesteld worden. Yves Aerts, coördinator van çavaria, belangenvereniging voor holebi s en transgenders.

20 WE SHOULD JUST PUT THE IDEA OF THE TENSION BETWEEN TREATMENT AND PREVENTION BEHIND US, BECAUSE TREATMENT IS PREVENTION. Anthony Fauci, the top U.S. government HIV/AIDS scientist. Een erg actueel gespreksonderwerp bij experts is het inzetten van medicatie ontworpen voor behandeling, als preventie in de strijd tegen hiv. Met andere woorden het vooraf toedienen van antiretrovirale middelen bij risicodoelgroepen. Shockerend voor tegenstanders, een doorbraak op weg naar een aids free generatie volgens heel wat wetenschappers. Op 1 december vorig jaar werd het The Beginning of the End of AIDS congres georganiseerd in de George Washington Universiteit in Washington. Een evenement waarop drie voormalige presidenten, machtige zakenmagnaten, en een legertje rocksterren aanwezig waren. Los van de glamoureuze guestlist was hét gespreksonderwerp op de spraakmakende conferentie een klinisch onderzoek met de codenaam HPTN 052. De resultaten van dat onderzoek zouden tot een jaar geleden gewoon wishful thinking genoemd worden, weet Anthony Fauci, topwetenschapper op gebied van HIV/AIDS van de Amerikaanse regering. Het onderzoek levert cijfers die bewijzen dat ARV s (antiretrovirale medicijnen) het risico op besmetting met 96% doen afnemen. Tegenstanders van de theorie dat medicijnen ontworpen voor behandeling ook ingezet kunnen worden als middel voor preventie noemen het idee onverantwoordelijk, maar experts zijn ervan overtuigd dat het net onverantwoord zou zijn om niet het roer om te gooien naar aanleiding van het HPTN 052 onderzoek. In de States werd het programma al goedgekeurd, en het wetenschappelijk leidinggevende magazine Science noemde HIV behandeling als preventie eind vorig jaar de Breakthrough of the Year. Voor het volledige artikel verschenen in Science, check.

21 The United States is working toward creating an AIDS-free generation on three fronts: treatment as prevention, stopping mother-to-child transmission of the virus and promoting voluntary adult male circumcision, which is known to reduce the risk of female-to-male transmission by up to 60 percent. With new research about transmission and infection patterns, scientists have shifted their thinking and now promote early treatment of people infected with HIV. That has given rise to the slogan treatment as prevention, because people taking the drugs are substantially less likely to infect someone else. When key groups are marginalized, the virus spreads rapidly and the general population becomes more at risk. If we want to save lives, we need to go where the virus is and get there as quick as possible. Secretary of State Hillary Clinton vows AIDS-free generation on the International AIDS 2012 Conference. Treatment 2.0 priority areas and goals for OPTIMIZE DRUG REGIMENS Effective, affordable one-pill, once-daily antiretroviral regimens with minimal toxicity or drug interactions and high barriers to resistance are available in low- and middle-income countries. 2. PROVIDE ACCESS TO POINT- OF CARE AND OTHER SIMPLIFIED DIAGNOSTICS AND MONITORING TOOLS. A package of simple, affordable, reliable, quality-assured point-ofcare and other simplified diagnostics is available and accessible in low- and middle-income countries. 3. REDUCE COSTS High-quality HIV care and treatment programmes are available at the lowest possible cost with optimal efficiency to everyone who needs them in low- and middle income countries. 4. ADAPT DELIVERY SYSTEMS HIV care and treatment programmes are centralized and appropriately integrated with other HIV and non-hiv health services, with increased community engagement in service delivery and improved retention in care. 5. MOBILIZE COMMUNITIES People living with HIV and key populations at higher risk of HIV infection are fully involved in demanding, creating, planning, delivering and evaluating quality-assured, human rights-based HIV care and treatment programmes in all low- and middle income countries. Ludwig Apers - ITG seminarie. HIV in Europa en in de wereld: waar staan we? Recommendations of the European HIV/AIDS conference - Kopenhagen 2012

22 AIDS is a subject that has largely disappeared off the radar of the people s consciousness, particularly among young people, and yet it is still a very important and relevant issue. Deze zomer vertrokken Joe Griffiths en Jamie Hay op een 5000 kilometer lange tocht doorheen Europa. Tien landen op acht dagen. Het duo creatieve fundraisers is hiermee niet aan hun proefstuk toe. Met dit soort inventieve, gekke stunts halen ze geld op voor de organisatie Arms Around the Child. Tijdens hun trip doorheen Europa praten ze met mensen met hiv om erachter te komen hoe de behandeling hun levens beïnvloedt. We gaan op zoek naar hun passies, hoe ze hun leven leiden, weet Jamie. We willen benadrukken wat ons bindt in plaats van wat ons anders maakt. Het eindresultaat is een vierdelige webdocumentaire die toont hoe de ziekte mensen raakt in verschillende landen en culturen. De docu Vegas2venice (A positive HIV story) gaat op 28 november live op

23

24 According to the most recent population based surveys in low- and middle-income countries, only 24% of young women and 36% of young men responded correctly when asked five questions on HIV prevention and HIV transmission. Bron: UNAIDS, the Joint United Nations Programme on HIV/AIDS.

25 1196 Aantal in 2010 gediagnosticeerde gevallen van hiv-infectie in België. De dood van mijn vriend mag niet zinloos zijn. De levensverwachting van een hiv-patiënt is zo goed als identiek aan die van iemand zonder hiv. Dr. Patrick Soentjens - hiv-internist Instituut voor Tropische Geneeskunde. Amsterdammer Jacob Van Megen is homo, seropositief én hoofdredacteur van het splinternieuwe blad Hello Gorgeous. Met de glossy rond hiv wil hij het gesprek over hiv naar een ander niveau tillen. Van Megen werd zelf op erg brutale wijze geconfronteerd met de gevolgen die het stigma rond hiv kunnen hebben. Zijn vriend pleegde zelfmoord omdat hij niet meer kon leven met de veroordeling van zijn homoseksualiteit en seropositiviteit. De druk van familie en omgeving werd hem teveel. Van Megen beslist dat de dood van zijn vriend niet zinloos mag zijn, en richt Hello Gorgeous op om hiv bespreekbaar te maken. Medisch gezien is de kwaliteit van leven van mensen met hiv sterk verbeterd, maar over mensen met hiv bestaan vaak nog veel sociale en maatschappelijke vooroordelen. Uit angst voor stigma zwijgt men liever. Die stilte wil ik doorbreken, omdat ik het vanzelfsprekend vind om over hiv te praten. Ik vind dat het anders kan en moet. De eerste editie van Hello Gorgeous verschijnt 28 november UUR Zoveel tijd heb je om je bij een arts te melden als je onveilige seks hebt gehad en bang bent voor een hivbesmetting. ALS je om wat voor reden dan ook onveilige seks hebt gehad, dan is het cruciaal dat je je meteen laat testen. Ga binnen de drie dagen naar een arts. Op dat moment is het virus nog niet detecteerbaar in je bloed, maar na evaluatie van de situatie kan je arts je een PEP (Post Exposure Prophylaxis) kuur voorschrijven. Deze kan voorkomen dat je besmet raakt met hiv. PEP dient maximaal 72 uur na de mogelijke besmetting ingenomen te worden om effectief te werken, dus meld je bij de minste twijfel meteen bij een arts. PEP is een zware, dure kuur die sinds begin dit jaar volledig wordt terugbetaald in België. Het is geen speeltje dat je toelaat onveilig te vrijen, maar een laatste hulplijn om grotere problemen te vermijden.

26 We zouden kunnen pleiten voor het goedkoper maken van de medicijnen om tenminste de economische prijs te verzachten, maar we durven ook de homogemeenschap op te roepen om de discussie weer aan te gaan, om soa s opnieuw op de agenda te plaatsen, om te erkennen dat een gezond seksleven inhoudt dat je voorkomt dat je er ziek van wordt. Durven in vraag stellen of maximale seksuele vrijheid inderdaad leidt tot meer geluk. Erkennen dat minder partners ook kan leiden tot meer waardevolle relaties. Veilige seks promoten als een actieve, bewuste keuze die onderdeel uitmaakt van een gezonde, en toch hippe levensstijl. Niet vanuit een achterhaalde moraal, maar vanuit een eerlijke bekommernis om het welzijn van een groep mensen die sowieso al regelmatig wordt geconfronteerd met een subtiel - of minder subtiel - negatieve houding vanwege de maatschappij. LUDWIG APERS - TOM PLATTEAU Bron: Opiniestuk van Ludwig Apers en Tom Platteau in De Morgen.

27 Zonder hulp van de homogemeenschap zullen we er niet in slagen de stijgende trend van nieuwe hiv-besmettingen om te buigen. Ludwig Apers wordt als hiv-internist op het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van en stigma s rond hiv. Samen met seksuoloog Tom Platteau - verbonden aan dezelfde kliniek - schreef hij vorig jaar een opiniestuk waarin de rol en de verantwoordelijkheid van de homo gemeenschap rond hiv schetsen. Een opgemerkt document dat tot op heden een perfect genuanceerd beeld geeft van de realiteit. In Posithiv alvast twee opmerkelijke citaten uit het artikel. Het volledige artikel kan je nalezen op TOM PLATTEAU - LUDWIG APERS Bron: Opiniestuk van Ludwig Apers en Tom Platteau in De Morgen. Foto: Marc Drofmans.

28 Het doembeeld van de uitgemergelde patiënt die na zijn diagnose nog maar een paar jaar te leven heeft is een beeld uit de jaren tachtig. Toen een realiteit, nu hopeloos achterhaald, maar nog steeds de kern van hoe de maatschappij hiv en aids ziet. HIV is medisch beheersbaar, maar moet dat ook sociaal zijn. Wij geloven niet in discriminatie. Papa (Mon) Gemeiner en Selda Gemeiner van

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Laat de leerlingen het manifest vertalen en verklaren. Neem de volgende vragen door met ze door:

Laat de leerlingen het manifest vertalen en verklaren. Neem de volgende vragen door met ze door: Leuk dat je de Engelse les in het teken van de thematiek van dance4life wil zetten! We hebben verschillende opdrachten bedacht die je kunt uitvoeren in de klas. Waaronder Engelse tekstverklaringsopdrachten,

Nadere informatie

MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat

MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat Organisatie Instituut voor Tropische Geneeskunde, ITG MSM (mannen die seks hebben met mannen) & hiv-infectie Moderatie Filip Moerman, infectioloog,

Nadere informatie

7. Wel of niet vertellen

7. Wel of niet vertellen Quizvragen hoofdstuk 6 1. Wanneer krijgt iemand een bloedtransfusie? 2. Hoe is het virus in jouw bloed terechtgekomen? 3. Komt een verkoudheid door de kou of door een virus? 4. Kan het virus in flesvoeding

Nadere informatie

HET PARTNER-ONDERZOEK

HET PARTNER-ONDERZOEK Deelnemersinformatie en geïnformeerde voor de HIV-positieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Het PARTNER-onderzoek is een onderzoek naar stellen, waarbij: (i) de ene partner HIV-positief is en de ander HIV-negatief;

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Testen op hiv tijdens de zwangerschap

Testen op hiv tijdens de zwangerschap Testen op hiv tijdens de zwangerschap Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze brochure wordt informatie gegeven over HIV, de ziekte AIDS en mogelijke behandelingen. Er wordt besproken wat een HIV-test is en

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Aids

Werkstuk Maatschappijleer Aids Werkstuk Maatschappijleer Aids Werkstuk door een scholier 1699 woorden 21 oktober 2004 6,4 81 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Ik hou mijn werkstuk over aids. Aids is een afkorting voor van

Nadere informatie

Doorbraak in onderzoek naar ME

Doorbraak in onderzoek naar ME Doorbraak in onderzoek naar ME Gezaghebbende Amerikaanse overheidsinstanties hebben opnieuw bij MEpatiënten een virus aangetroffen. Al eerder berichtte EenVandaag over de ontdekking van het XMRV-virus

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 3 4 maart 2008 www.itg.be

Nadere informatie

We could not observe large positive changes [ ]. Youth did not significantly reduce sexual activity, and condom use at last seks only increased

We could not observe large positive changes [ ]. Youth did not significantly reduce sexual activity, and condom use at last seks only increased H I V We could not observe large positive changes [ ]. Youth did not significantly reduce sexual activity, and condom use at last seks only increased notably among males. Only one study reported a positive

Nadere informatie

Werkstuk ANW Aids 6,7. Werkstuk door een scholier 1519 woorden 25 mei keer beoordeeld. Wat is aids precies?

Werkstuk ANW Aids 6,7. Werkstuk door een scholier 1519 woorden 25 mei keer beoordeeld. Wat is aids precies? Werkstuk ANW Aids Werkstuk door een scholier 1519 woorden 25 mei 2005 6,7 37 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar Wat is aids precies? Aids is een ziekte die ontstaat door een virus genaamd: HIV. HIV

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV Instituut voor Tropische Geneeskunde Introductie Deze brochure geeft je informatie over HIVtesten (het Human Immunodeficiency Virus dat AIDS of Acquired ImmunoDeficiency Syndrome

Nadere informatie

De termen HIV, Aids en Seropositief worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn het niet dezelfde dingen.

De termen HIV, Aids en Seropositief worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch zijn het niet dezelfde dingen. Spreekbeurt door een scholier 1684 woorden 22 november 2002 7.2 312 keer beoordeeld Vak Nederlands Dit is een condoom, als je die niet gebruikt bij het vrijen kun je seksueel overdraagbare aandoeningen

Nadere informatie

Onderzoek Veilig of niet?

Onderzoek Veilig of niet? Onderzoek Veilig of niet? 06 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 24 januari tot 04 februari 2013, deden 2.261 jongeren mee. Het onderzoek is gehouden in samenwerking

Nadere informatie

Redenen voor preventie. A) Jaarlijks worden nog steeds miljoenen mensen geïnfecteerd met HIV In 2007 werden 2.5 miljoen mensen geïnfecteerd

Redenen voor preventie. A) Jaarlijks worden nog steeds miljoenen mensen geïnfecteerd met HIV In 2007 werden 2.5 miljoen mensen geïnfecteerd Redenen voor preventie A) Jaarlijks worden nog steeds miljoenen mensen geïnfecteerd met HIV In 2007 werden 2.5 miljoen mensen geïnfecteerd UNAIDS, Global Report, 2008 Redenen voor preventie B) Aangezien

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

Testen op HIV, ja of nee?

Testen op HIV, ja of nee? Afdeling Verloskunde, locatie AZU Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap. HIV is het virus dat de ziekte aids

Nadere informatie

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles

Nadere informatie

Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen

Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap HIV is het virus dat de ziekte aids veroorzaakt. HIV kan op meerdere manieren

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

BASISVRAGENLIJST HIV-POSITIEVE MAN

BASISVRAGENLIJST HIV-POSITIEVE MAN Pagina van AANWIJZINGEN VOOR ONDERZOEKSMEDEWERKERS: Vraag de onderzoeksdeelnemers na hun aanmelding om deze basisvragenlijst in te vullen. Let erop dat je de juiste vragenlijst uitdeelt. De ingevulde vragenlijsten

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

expositie boek theater - documentaire

expositie boek theater - documentaire expositie boek theater - documentaire De tijd daarna laat het verloop van hiv en aids zien door de afgelopen jaren heen. Voor het project zijn 30 hiv dragers geïnterviewd en beschreven door Erwin Kokkelkoren.

Nadere informatie

Deelnemersinformatie en geïnformeerde toestemming voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK

Deelnemersinformatie en geïnformeerde toestemming voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Deelnemersinformatie en geïnformeerde voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Het PARTNER-onderzoek is een onderzoek naar stellen, waarbij: (i) de ene partner HIV-positief is en de ander HIV-negatief;

Nadere informatie

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en Bevlogenheid Emotional Labor, the Dutch Questionnaire on Emotional Labor and Engagement C.J. Heijkamp mei 2008 1 ste begeleider: dhr. dr.

Nadere informatie

achtergrond, net zoals dat we mensen niet willen reduceren tot hun hiv-status. Zet daarom altijd mensen voorop.

achtergrond, net zoals dat we mensen niet willen reduceren tot hun hiv-status. Zet daarom altijd mensen voorop. Deze taalwijzer is een hulpmiddel voor mensen die schrijven over hiv en/of aids. Net zoals taal verandert zullen we deze taalwijzer ook constant updaten. Voor vragen over het gebruik van bepaalde termen

Nadere informatie

Onderzoek Wereldproblemen en Seks

Onderzoek Wereldproblemen en Seks Onderzoek Wereldproblemen en Seks 1V Jongerenpanel 24 oktober 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met dance4life, gehouden van 15 tot en met 23 oktober 2014, deden 1641 jongeren

Nadere informatie

achtergrond, net zoals dat we mensen niet willen reduceren tot hun hiv-status. Zet daarom altijd mensen voorop.

achtergrond, net zoals dat we mensen niet willen reduceren tot hun hiv-status. Zet daarom altijd mensen voorop. Deze taalwijzer is een hulpmiddel voor mensen die schrijven over hiv en/of aids. Net zoals taal verandert zullen we deze taalwijzer ook constant updaten. Voor vragen over het gebruik van bepaalde termen

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

PARTNERALERT.BE. Partnernotificatie voor seksueel overdraagbare aandoeningen. Tom Platteau Seksuoloog, PhD

PARTNERALERT.BE. Partnernotificatie voor seksueel overdraagbare aandoeningen. Tom Platteau Seksuoloog, PhD PARTNERALERT.BE Partnernotificatie voor seksueel overdraagbare aandoeningen Tom Platteau Seksuoloog, PhD Partnernotificatie: Informeren van (seksuele) partners dat ze werden blootgesteld aan een seksueel

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Juridische en bio-ethische aspecten hiv. Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017

Juridische en bio-ethische aspecten hiv. Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017 Juridische en bio-ethische aspecten hiv Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017 Werkwijze Casussen Aangebracht Eric Florence, ITG Feedback Juridisch Nick van Gelder UA& Federaal Agentschap Geneesmiddelen&

Nadere informatie

Monitoringrapport 2012

Monitoringrapport 2012 Monitoringrapport 2012 Humaan 12 immuundeficiëntievirus 217 (HIV) infectie in 6Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rond 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

23-4-2012. Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid. Opzet: Seksuele gezondheid in Ned. Seksuele gezondheid. Schuivende paradigma's

23-4-2012. Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid. Opzet: Seksuele gezondheid in Ned. Seksuele gezondheid. Schuivende paradigma's Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid Schuivende paradigma's NHG VOORJAARSCONGRES 19 APRIL 211 Jan van Bergen, huisarts Hoogleraar soa hiv in de 1 e lijn AMC Soa Aids Nederland De huisarts speelt een

Nadere informatie

Als je je richt op resultaten, dan zul je niet veranderen. Als je je richt op verandering, dan zul je resultaten behalen.

Als je je richt op resultaten, dan zul je niet veranderen. Als je je richt op verandering, dan zul je resultaten behalen. Als je je richt op resultaten, dan zul je niet veranderen. Als je je richt op verandering, dan zul je resultaten behalen. Als alles tegenzit, bedenk dan dat een vliegtuig opstijgt bij tegenwind, niet met

Nadere informatie

Begeleiding van HIV-patiënten

Begeleiding van HIV-patiënten Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning

Nadere informatie

SAMENVATTING PARTNER-PROTOCOL

SAMENVATTING PARTNER-PROTOCOL SAMENVATTING PARTNER-PROTOCOL Een onderzoek naar serodiscordante stellen om het risico van overdracht van HIV in te schatten en factoren met betrekking tot condoomgebruik te bestuderen. Partners van mensen

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource.

Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource. Open Universiteit Klinische psychologie Masterthesis Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: De Leidinggevende als hulpbron. Emotional Job Demands, Vitality and Opportunities

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud:

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud: Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november 2003 6,5 46 keer beoordeeld Vak Verzorging Inhoud: -Inleiding; -Oorzaak van een HIV-infectie; -Vermenigvuldiging van dit virus; -Diagnose van een HIV-infectie;

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Intro tussen 19.30-20.00

Intro tussen 19.30-20.00 Intro tussen 19.30-20.00 Pianoconcerto Rachmaninov No. 3 http://www.youtube.com/watch?v=aapjpeqmvim Voor mij, één van de mooiste pianostukken ooit. Naar t schijnt ook het moeilijkste en meest virtuoze

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Hiv behandelcentrum

Veelgestelde vragen Hiv behandelcentrum - Waar kan ik me laten testen op een seksueel overdraagbare aandoening (soa)? U kunt zich via uw eigen huisarts laten onderzoeken op soa. Ook kunt u contact opnemen met de soapoli van de GGD. http://www.ggdbzo.nl/informatie/seksualiteit/paginas/soa

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Testen op soa: hoe, wat, waar?

Testen op soa: hoe, wat, waar? Testen op soa: hoe, wat, waar? Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter tplatteau@itg.be Overzicht van de presentatie Soa en hiv in België Preventie en plaats van testen Uitdagingen voor soa-bestrijding

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM)

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Dr Kristien Wouters, Dr Christiana Nöstlinger Instituut voor Tropische Geneeskunde / Helpcenter ITG Avondseminarie

Nadere informatie

Kwalitatieve Studie naar Motivatie en Barrières van Etnische Minderheden uit Amsterdam

Kwalitatieve Studie naar Motivatie en Barrières van Etnische Minderheden uit Amsterdam Kwalitatieve Studie naar Motivatie en Barrières van Etnische Minderheden uit Amsterdam Zuidoost om zich bij de Soa-polikliniek van de GGD Amsterdam te laten Testen op Soa s en Hiv A Qualitative Research

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

BASISVRAGENLIJST - HIV-NEGATIEVE MAN

BASISVRAGENLIJST - HIV-NEGATIEVE MAN AANWIJZINGEN VOOR ONDERZOEKSMEDEWERKERS: Vraag de onderzoeksdeelnemers na hun aanmelding om deze basisvragenlijst in te vullen. Let erop dat u de juiste vragenlijst uitdeelt. De ingevulde vragenlijsten

Nadere informatie

Project AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika

Project AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika Project AIDS-preventie en zorg in samenwerking met 8 UNI-vakbonden van Zuid-Afrika Aidsvirus Een HIV-besmetting verzwakt geleidelijk het immuunsysteem zodat je sneller vatbaar bent voor opportunistische

Nadere informatie

Stigma rondom hiv anno 2018 nog steeds niet verdwenen

Stigma rondom hiv anno 2018 nog steeds niet verdwenen Stigma rondom hiv anno 2018 nog steeds niet verdwenen Foto-expositie toont het nog altijd heersende stigma rondom hiv in Nederland Afstand houden, vermijden, overdreven hygiënische maatregelen en ongemakkelijke

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

OPVOLGVRAGENLIJST HIV-NEGATIEVE MAN

OPVOLGVRAGENLIJST HIV-NEGATIEVE MAN Pagina van 6 AANWIJZINGEN VOOR ONDERZOEKSMEDEWERKERS: Laat de onderzoeksdeelnemers om de tot 6 maanden een opvolgvragenlijst invullen. Let erop dat je de juiste vragenlijst uitdeelt. De ingevulde vragenlijsten

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

Deelnemersinformatie voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK

Deelnemersinformatie voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Deelnemersinformatie voor de HIV-negatieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Het PARTNER-onderzoek is een onderzoek naar stellen, waarbij: (i) de ene partner HIV-positief is en de ander HIV-negatief; (ii)

Nadere informatie

klaar met spelen? dat dacht je maar!

klaar met spelen? dat dacht je maar! 5 7 8 9 0 5 5 7 8 9 0 5 Dit spel is ontwikkeld om gezinnen, waarvan één of meer personen hiv+ zijn, te ondersteunen bij het praten over onderwerpen die daar direct of indirect mee te maken hebben. Mensen

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons

Nadere informatie

Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015

Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015 Verpak je project! PETS 2015 Bert Bruns (RC Schoonhoven, bert.bruns@bridges2beyond.nl) 7 maart 2015 Projecten, fondsen werven en duurzaamheid Fondsenwerven hoort bij Rotary! Niet altijd makkelijk:! Mooie

Nadere informatie

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids?

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids? Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni 2004 6,9 17 keer beoordeeld Vak ANW Wat is Aids? Het Aids-virus, dat staat voor aquired immune deficiency syndrome, wordt veroorzaakt door het HIV-virus.

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

BASELINE QUESTIONNAIRE - HIV NEGATIVE MAN

BASELINE QUESTIONNAIRE - HIV NEGATIVE MAN Pagina van 7 BASELINE QUESTIONNAIRE - HIV NEGATIVE MAN AANWIJZINGEN VOOR ONDERZOEKSMEDEWERKERS: Vraag de onderzoeksdeelnemers na hun aanmelding om deze basisvragenlijst in te vullen. Let erop dat je de

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Testen op HIV in de zwangerschap. Obstetrie

Testen op HIV in de zwangerschap. Obstetrie Testen op HIV in de zwangerschap Obstetrie Inhoudsopgave Inleiding 5 Wat is HIV, wat is AIDS? 5 Is een HIV-infectie te behandelen? 6 De HIV-test 6 Een HIV-test tijdens de zwangerschap 7 Een HIV-test ook

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

maak mij hier zorgen over. Actie op dit gebied moet De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. Clémence Ross-van Dorp

maak mij hier zorgen over. Actie op dit gebied moet De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, drs. Clémence Ross-van Dorp 18-09-2008 Anticonceptie is maatwerk (ongewenste) (en andere rampen) Rik HW van Lunsen, arts-seksuoloog seksuoloog NVVS De laatste jaren stijgt het aantal ongewenste zwangerschappen, abortus en seksueel

Nadere informatie

6.7. Boekverslag door M woorden 15 oktober keer beoordeeld. Voorwoord

6.7. Boekverslag door M woorden 15 oktober keer beoordeeld. Voorwoord Boekverslag door M. 1953 woorden 15 oktober 2003 6.7 80 keer beoordeeld Vak Biologie Voorwoord Sinds 1981 strijden er duizenden mensen tegen de vooroordelen, de angst en de pijn die aids met zich meebrengt.

Nadere informatie

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden.

English is everywhere. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game. Lees de tekst. Omcirkel de Engelse woorden. one English is everywhere Test Luister naar wat Daniel vertelt. Welke Engelse woorden hoor je? Kruis ze aan. hi morning mouse cool help desk hello computers mail school game Lees de tekst. Omcirkel de

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Meet your mentor and coach

Meet your mentor and coach Young Professional Program The importance of having a mentor in business Meet your mentor and coach What do Larry Page, and Steve Jobs have in common? They ve all received guidance from mentors. Yes even

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE ARTISTIEK ONDERZOEK MASTER KUNSTEDUCATIE Willem de Kooning Academie Piet Zwart Instituut te Rotterdam april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka ? KUNST ONDERZOEK

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

NabijheidNU GymAround is my VIP pass to the most inspiring health clubs worldwide

NabijheidNU GymAround is my VIP pass to the most inspiring health clubs worldwide NabijheidNU GymAround is my VIP pass to the most inspiring health clubs worldwide GEEN GEMAKKELIJKE WOORDEN Voor veel mensen komt de dood te vroeg. Er is nog van alles te zeggen, nog zoveel te delen. Misschien

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

Homomannen en hiv in België / Vlaanderen. ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019

Homomannen en hiv in België / Vlaanderen. ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019 Homomannen en hiv in België / Vlaanderen ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019 + Relaties + Hiv + Combinatiepreventie Testen Behandelen Condooms - PrEP + Gay Scene + Sensoa

Nadere informatie

Onzichtbare Ouderen. "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv"

Onzichtbare Ouderen. Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv Onzichtbare Ouderen "Nee, ik ken geen homo's, alleen van tv" 2 Het Nationaal Ouderenfonds Wie zijn onzichtbare ouderen? Het Nationaal Ouderenfonds en Het Blauwe Fonds inventariseren sinds 2012 of woonzorginstellingen

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 10 tot 12 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

OPVOLGVRAGENLIJST - HIV-NEGATIEVE VROUW

OPVOLGVRAGENLIJST - HIV-NEGATIEVE VROUW AANWIJZINGEN VOOR ONDERZOEKSMEDEWERKERS: Laat de onderzoeksdeelnemers om de tot maanden een opvolgvragenlijst invullen. Let erop dat u de juiste vragenlijst uitdeelt. De ingevulde vragenlijsten moeten

Nadere informatie

Deelnemersinformatie voor de HIV-positieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK

Deelnemersinformatie voor de HIV-positieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Deelnemersinformatie voor de HIV-positieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Het PARTNER-onderzoek is een onderzoek naar stellen, waarbij: (i) de ene partner HIV-positief is en de ander HIV-negatief; (ii)

Nadere informatie

Combinatiepreventie voor hiv

Combinatiepreventie voor hiv Combinatiepreventie voor hiv GEDRAGSMATIGE ASPECTEN STRUCTURELE DIMENSIE Tom Platteau Seksuoloog ITG DEPARTMENT OF CLINICAL SCIENCES Verminderen van transmissie door onveilig gedrag aan te pakken Voorbeelden?

Nadere informatie

snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid

snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid snapshots uit onderzoek naar seksuele en reproductieve gezondheid 2 Freedom can not be achieved unless the women have been emancipated form all forms of oppression. Nelson Mandela Beste lezer, Met trots

Nadere informatie

Resultaten van de enquête LEEF met Epilepsie om te delen met de deelnemers van LEEF met Epilepsie

Resultaten van de enquête LEEF met Epilepsie om te delen met de deelnemers van LEEF met Epilepsie Resultaten van de enquête LEEF met Epilepsie om te delen met de deelnemers van LEEF met Epilepsie p 1 LEEF met Epilepsie een eerste evaluatie! Sinds de start van LEEF met Epilepsie zijn er ongeveer 1500

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie