NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 11

Transcriptie

1 NSIONLE SENIOR SERTIFIKT GR 11 LNOUWETENSKPPE V2 NOVEMER 2007 PUNTE: 150 TY: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 16 bladsye en 'n 1 bladsy-antwoordblad.

2 Landbouwetenskappe/V2 2 INSTRUKSIES EN INLIGTING eantwoord L die vrae in FELING en FELING. FELING (VRG 1) moet op die aangehegte NTWOORL beantwoord word. FELING (VRE 2 tot 4) moet in die NTWOOREOEK beantwoord word. egin elke vraag van FELING op 'n NUWE bladsy. Lees L die vrae aandagtig deur en beantwoord slegs dit wat gevra word. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. Skryf netjies en leesbaar.

3 Landbouwetenskappe/V2 3 FELING VRG Verskeie moontlike opsies word as antwoorde vir die volgende vrae verskaf. Kies die korrekte antwoord en trek 'n kruisie (X) oor die ooreenstemmende letter ( ) langs die vraagnommer ( ) op die aangehegte antwoordblad Fotosintese word die beste aangedui deur: 6H 2 O + 6O 2 + energie 6 H 12 O 6 + 6O 2 6O 2 + 6H 2 O + energie 6 H 12 O 6 + 6O 2 6 H12O 6 + 6O 2 + energie 6O 2 + H 2 O H 2 O + 6O 2 + energie 6 H 12 O 6 + energie ie aktiewe absorpsie van plantvoedingstowwe vind deur middel van... plaas. diffusie osmose adsorpsie absorpsie ie voedingstof wat 'n bestanddeel van die chlorofilmolekule uitmaak, is... koper. magnesium. sink. kalium Watter EEN van die volgende stellings beskryf die invloed van organiese materiaal op die chemiese eienskappe van grond die beste? (i) (ii) (iii) (iv) hemiese reaksies sal vinniger in die grond voorkom Yster en mangaan is meer beskikbaar Groot hoeveelhede koolstofdioksied lei tot vinnige verlies van voedingstowwe Groot hoeveelhede stikstof, fosfaat, ensovoorts word vrygestel tydens mineralisasie (i), (ii) en (iv) (i), (ii) en (iii) (ii), (iii) en (iv) (i), (iii) en (iv)

4 Landbouwetenskappe/V2 4 VRG en VRG handel oor die onderstaande diagram: ie vroulike deel van die voortplantingsorgaan is genommer ie produksie van voedsel deur middel van fotosintese vind in die deel genommer... plaas EEN van die vereistes wat in ag geneem moet word wanneer 'n plaagdoder geregistreer word, is die... giftigheid. konsentrasie. degradeerbaarheid. skadelikheid is die praktyk waar alle plantmateriaal op die oppervlak gedurende bewerking gehou word. Monokultuur Skoon bewerking Gewasrotasie eklaagbewerking

5 Landbouwetenskappe/V ie... word algemeen vir gewasproduksie onder droëlandtoestande gebruik. subtropiese woud Karoo somerreënvalstreek woestyngebied ie werklike hoeveelheid fosfaat wat in 50 kg bemesting, gemerk 2:3:2 (21) Zn, voorkom, is... 3 kg. 4,5 kg. 9 kg. 12 kg. (10 x 2) (20) 1.2 Kies 'n term uit KOLOM om by 'n beskrywing in KOLOM te pas. Skryf slegs die letter ( H) langs die vraagnommer ( ) op die aangehegte antwoordblad neer, byvoorbeeld I. KOLOM KOLOM Hoë hittekapasiteit groen bemesting Verhoog die houvermoë van gewasse Water word hoofsaaklik in hierdie streek geabsorbeer haarwortelstreek water stikstof Teenwerking van oormatige grondsuur Onekonomies vir ekstensiewe graanproduksie E F G streek van verlenging fosfor plaasmis H kalk (5 x 2) (10)

6 Landbouwetenskappe/V Gee EEN woord/term vir elk van die volgende beskrywings. Skryf slegs die korrekte woord/term langs die vraagnommer ( ) op die aangehegte antwoordblad neer ie gedeelte van die plantwortel wat vir die opneem van water verantwoordelik is 'n Plantvoedingstof wat die kwaliteit van gewasse soos vrugte en groente, verbeter ie mees gekonsentreerde stikstofkunsmis wat beskikbaar is Plante wat beide die stamper en die meeldraadkrans in 'n enkele blom bevat ie oordrag van ryp stuifmeelkorrels vanaf die helmknop na die stempel van 'n ander plant van dieselfde spesie Plante wat groei waar hulle nie moet groei nie en die groei van gewasse belemmer ie veiligheidsmaatreëls wat deur die regering ingestel word om die verspreiding van dieresiektes te voorkom ie effektiefste inheemse metode van besproeiing ie kunsmatige verwydering van 'n oormatige hoeveelheid gravitasiewater uit die wortelsone van gewasse ie apparaat wat deur besproeiingsboere gebruik word om die vogspanning in grond te meet (10)

7 Landbouwetenskappe/V ie onderstaande illustrasie word in plantproduksie gebruik om plante sonder die gebruik van grond te kweek. 'n Kunsmatige medium word in die plek van grond gebruik om die plante te ondersteun. eantwoord die volgende vrae langs die vraagnommer ( ) op die aangehegte antwoordblad Identifiseer die stelsel hierbo geïllustreer. Noem RIE voordele van die stelsel genoem in VRG in gewasverbouing. (3) TOTL FELING : 45

8 Landbouwetenskappe/V2 8 FELING egin ELKE vraag in hierdie afdeling op 'n NUWE bladsy. VRG 2: PLNTVOEING 2.1 ie onderstaande diagram illustreer die anaboliese proses in 'n blaar van 'n plant: sonlig blaar enoem die dele gemerk tot. Verduidelik kortliks die rol van die geïllustreerde proses in die voedselketting. Gebruik die onderstaande leidraad om hierdie vraag te beantwoord: Voedselketting: gras koei mens (4) (5) 2.2 Watter kunsmis sal jy in ELK van die volgende gevalle aanbeveel: 'n Grond met 'n hoë natriuminhoud en 'n tekort aan kalium 'n Suur, sanderige grond, arm aan stikstof Fosforkunsmis wat uit monokalsiumfosfaat en gips bestaan (3)

9 Landbouwetenskappe/V Groenteverbouers in jou gebied sukkel om ekonomiese opbrengs met sommige gewasse wat hulle op hulle sanderige suurgrond verbou, te verkry. Skryf 'n artikel aan die plaaslike koerant, genaamd 'Gewasproduksie in marginale gebiede met sandgronde - die oplossings', met spesiale verwysing na die volgende aspekte: Gebalanseerde bemesting Stikstofbemesting Toediening van landboukalk 2.4 oere en ander plantverbouers moet peste en plae van tyd tot tyd beheer. Sommige van die metodes om peste en plae te beheer, word in die onderstaande diagramme getoon. eantwoord die volgende vrae, op die diagramme gebaseer: IGRM IGRM Identifiseer die plaagbeheermetodes in IGRM en IGRM onderskeidelik. Watter EEN van hierdie twee metodes is NIE eko-vriendelik nie? Regverdig jou antwoord op VRG deur RIE redes te verskaf. Gee EEN ander voorbeeld, soortgelyk aan die metode vir plaagbeheer in IGRM. (1) (3) (1)

10 Landbouwetenskappe/V ie onderstaande tabel toon die hoeveelheid N, P en K wat verskillende gewasse uit die grond opneem vir elke kilogram per ton bemarkbare produk: Voedingstowwe uit die grond opgeneem per kilogram bemarkbare produk (kg/ton) Gewas Produk N P K Mielies Pitte 39 4,4 28 Piesangs Vrugte 29 2,6 60 Tee lare Teken 'n staafgrafiek om die N- en K-gebruik by mielies en piesangs te vergelyk. Gebruik die volgende byskrifte: X-as: Voedingstowwe N en K Y-as: Gewasse - Mielies en Piesangs Watter gewas gebruik die meeste stikstof? Gee 'n rede jou antwoord op VRG Hoekom gebruik piesangs meer kalium as tee? (6) (1) (1) [35] VRG 3: PLNTREPROUKSIE 3.1 'n Hibride plant word deur stuifmeel van die blomme van een kultivar op die stempel van 'n ander kultivar te plaas, geproduseer. lhoewel hibride plante in baie opsigte beter as beide ouerkultivars is, is daar sekere nadele by die gebruik van hibride sade Noem VIER nadele van die gebruik van hibridesade. Hoe verskil geneties-gemanipuleerde plante van hibrideplante? ui RIE openbare bekommernisse oor geneties-gemanipuleerde plante aan. (4) (3) 3.2 Skryf 'n kort sin om ELK van die volgende metodes van aseksuele of vegetatiewe voortplantingsmetodes van plante te beskryf: Laagwerk Steggies Verdeling

11 Landbouwetenskappe/V ie onderstaande diagram verteenwoordig die reproduktiewe dele van 'n plant. Seksuele reproduksie vind binne-in die blom plaas enoem die dele genommer 1 tot 6. Vertel, in jou eie woorde, hoe die proses van seksuele voortplanting in die plant plaasvind. (6) (6)

12 Landbouwetenskappe/V aar is verskeie metodes van enting en okulering, waarvan sommige hieronder geïllustreer word. IGRM IGRM IGRM Identifiseer die verskillende tipes van enting en okulering hierbo geïllustreer. eskryf die entingsmetode soos in IGRM geïllustreer. (3) (5) [35]

13 Landbouwetenskappe/V2 13 VRG 4: OPTIMLE HULPRONENUTTING 4.1 ie onderstaande diagram dui die verskillende dreineringstelsels, wat gebruik kan word om pypdreine onder die grondoppervlak te installeer, aan: Koentoerlyne Vloeirigting Kontoerlyn wat hoogte aandui reineringstelsel Vloeirigting reinering -stelsel reineringstelsel Vloeirigting reineringstelsel Kontoerlyne Vloeirigting Kontoerlyne Identifiseer die dreineringstelsels hierbo. ui die tipe topografie of terrein, waarin elk van die stelsels in die diagram gebruik kan word, aan. (4) (3) 4.2 'n Grondopmetingsmaatskappy het jou as 'n grondopmeter in diens geneem. Jou direkteur het jou versoek om hierdie unieke professionele diens aan moontlike kliënte te bemark. Ontwerp die pamflet wat jy in die bemarkingsveldtog van jou diens sal gebruik. Gee spesifiek aandag aan die volgende: ie doelwitte van die grondopmetingsproses Stappe wat tydens 'n grondopmetingsproses geneem word (5)

14 Landbouwetenskappe/V ie onderstaande diagram is 'n illustrasie van 'n besproeiingstelsel wat stadig, maar seker, besig is om veld te wen: esproeiingswater word direk op die wortels gedeponeer Identifiseer die geïllustreerde besproeiingstelsel hierbo. Noem VYF redes hoekom hierdie geïllustreerde metode bo vloedbesproeiing verkies word. (1) (5)

15 Landbouwetenskappe/V Lees die onderstaande artikel en beantwoord dan die volgende vrae: TEGNOLOGIE IS IE SLEUTEL TOT SUKSES VIR SUI-FRIK SE KOMPETERING Kundiges sê Suid-frika moet moderne tegnologie gebruik as hulle met wêreldmarkte wil meeding. Volgens professor Johan Willemse van die epartement van Landbouekonomie aan die Universiteit van die Vrystaat, is biotegnologie een van die middele wat gebruik kan word om teen 'n opkomende landboumag soos hina, te kompeteer. 'Met ons beleid van oopmarkte vrye markte en handel, sal ons nie in staat wees om te kompeteer as ons nie hierdie tipe tegnologie gebruik nie,' het Willemse gesê. Hy sê dat biotegnologie maar een van die nuwe tegnologieë wat beskikbaar geraak het, is. 'Ons moet verder presisieboerderymetodes gebruik en ons moet die beste beskikbare tegnologie gebruik as ons wil meeding,' het hy gesê. ['Farmer's Weekly', 13 Oktober 2006] Noem die tipe boerdery wat in die bostaande diagram geïllustreer word. Noem die doelwitte van hierdie geïllustreerde boerderystelsel. Hoe verskil hierdie stelsel van permanente landbou ('permaculture')? (3)

16 Landbouwetenskappe/V estudeer die onderstaande diagram en beantwoord die volgende vrae: one (peulgroente) Patats Mielies Grondboontjies (peulgroente) Identifiseer die bewerkingsmetode soos in die bostaande diagram aangedui. Noem VYF redes wat hierdie bewerkingsmetode in VRG genoem, populêr maak. Onder watter omstandighede word monokultuur bo die geïllustreerde bewerkingsmetode verkies? TOTL FELING : GROOTTOTL: (1) (5) [35]

17 Landbouwetenskappe/V2 NM: FELING VRG (10 x 2) (20) (5 x 2) (10) (10) (3) TOTL FELING : 45