BI Competence Centre bij Vodafone NL vervult voortrekkersrol. Analytics in de cloud. Masterdatamanagement is niet genoeg

Transcriptie

1 Juni 2013 jaargang 6 innovatie informatie - applicaties 2 Analytics & BI BI Competence Centre bij Vodafone NL vervult voortrekkersrol Analytics in de cloud Masterdatamanagement is niet genoeg

2 cio of The Year award TImmIes TommIes

3 Pole position for sourcing and it IT is tegenwoordig voor bijna alle organisaties van strategisch belang. Informatie is immers een key asset. Ditzelfde geldt voor strategic sourcing: excelleren waar het kan, uitbesteden waar het moet! Het is de missie van ICT Media, uitgever van CIO Magazine, Outsource Magazine en Tijdschrift IT Management, om de positie van IT-executives en sourcingmanagers hiermee in overeenstemming te brengen. Ze horen thuis in de boardroom. Jaarlijks brengt ICT Media daarom de sterspelers in sourcing en IT voor het voetlicht. Zij zijn de winnaars van de CIO of the Year Award, de IT Project of the Year Award, de TIMMIES (The Innovation Manager Awards) en de TOMMIES (The Outsource Manager Awards). De CIO of the Year Award heeft tot doel bekendheid te geven aan de best presterende CIO in dat jaar. Deze Award is gebaseerd op een doortimmers en objectief juryproces. De procedure en criteria zijn ontwikkeld in de afgelopen vier jaar, samen met het CIO Platform Nederland, CIO Magazine en de organisaties The Boston Consulting Group, Qhuba en Echt Ontwikkeling. De IT Project of the Year Award heeft tot doel het best presterende IT-project in een bepaald jaar te onderscheiden. De IT Project of the Year Award is gebaseerd op specifieke criteria innovatie en klantgerichtheid staan centraal - en een goed gefundeerd juryproces. Tijdens de CIO Diner Show vindt jaarlijks de uitreiking van de TIMMIES plaats. De TIMMIES zijn de Innovation Awards voor de Meest Innovatieve CIO, de Meest Innovatieve Organisatie en de Meest Innovatieve Vendor. Tijdens de Outsource Magazine Diner Show vindt jaarlijks de uitreiking van de TOMMIES plaats. De TOMMIES zijn The Outsource Manager Awards voor de inspirerendste sourcingmanager, de succesvolst uitbestedende organisatie en de meest innovatieve outsourcing vendor. ICT Media brengt sourcing en IT in een kansrijke pole position! IT ProjecT of The Year

4 Inhoudsopgave tencecenter Thema: Analytics & BI Als het over BI gaat en zeker wanneer de megatrend analytics ter sprake komt gaat het meestal over big data en de kansen die daarmee te creëren zijn. In dit nummer van TITM staan we echter eerst stil bij masterdatamanagement en een onderdeel daarvan: datakwaliteit. Over dat laatste zei iemand eens treffend: Het is als het opruimen van je zolder. Je hebt er geen zin in, maar het moet gebeuren. Toch gaan we ook in op het werkend krijgen van BI, bijvoorbeeld via een compeen, in meer technische zin, in de cloud. 10 BI-competencecenter bij Vodafone Business intelligence is binnen veel organisaties lange tijd met enige argwaan bekeken, door zowel de businessafdelingen als door de IT-afdeling. Inmiddels kunnen we spreken van een geaccepteerde discipline die zowel het hoger management als de operationele managementlaag voorziet van voor de besluitvorming cruciale informatie. Bij Vodafone zijn alle stadia in de groei naar volwassenheid van BI doorlopen. De Nederlandse organisatie vervult een voortrekkersrol bij de ontwikkeling van een BI-ecosysteem ten behoeve van de aansturing en advisering van de eigen business Masterdatamanagement is niet genoeg Veel organisaties ervaren masterdatamanagement (MDM) als een belangrijke maar steeds groeiende uitdaging. Als antwoord hierop wordt veelal een min of meer formele MDM-functie of -organisatie in het leven geroepen. Om datamanagement verder te formaliseren worden beleid, regels, processen en KPI s opgesteld, met het doel alles op een deugdelijke manier te regelen. Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat de data niet boven het hoofd groeit. 20 Datakwaliteit bij financiële instellingen Slechte datakwaliteit veroorzaakt hoofdpijn bij financiële instellingen. In een omgeving met steeds meer regelgeving, toenemende complexiteit van financiële markten, groeiende vraag naar transparante producten en de dringende noodzaak naar duurzame winstgevendheid, is datakwaliteit een kwestie die zelfs een belangrijke verschuiving in de mentaliteit van banken of verzekeraars vereist. De auteur deed aan de Universiteit van Maastricht onderzoek naar datakwaliteit bij financiële instellingen en deelt in dit artikel zijn bevindingen Analytics in de cloud Volgens onderzoeksbureau Gartner staan business intelligence en analytics nog steeds boven aan het lijstje van de IT-manager. Dat mag geen verbazing wekken gezien de uitdagende economische situatie. Het antwoord op tal van lastige vragen kan met analytics worden verkregen. Maar hoe doe je dat snel, met weinig kosten en zonder de ROI uit het oog te verliezen? Analytics in the cloud kan een oplossing bieden. 30 Grote dataschoonmaak Masterdatamanagement (MDM) staat bekend als een lastig onderwerp. Naast de manier waarop je er in praktische zin handen en voeten aan geeft, is het vaak een uitdaging om het onderwerp hoog genoeg op de agenda te krijgen. Binnen het DSM-bestuur zag men de toegevoegde waarde van schone en gevalideerde gegevens wel in. Bart Geurts, binnen het bedrijf verantwoordelijk voor MDM, sprak erover tijdens het recent gehouden Jaarcongres Information Management te Groenekan. 4 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

5 34 De opkomst van intelligente machines Wat zal in het komende tijdperk van intelligente machines en ongekende informatiedichtheid de rol van de mens zijn? Waar eindigen de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie en moet de menselijke inventiviteit uitkomst bieden? Deze vragen stonden centraal op een congres Technology Frontiers dat The Economist onlangs in samenwerking met Ricoh in Londen organiseerde Ik en mijn klant Alle begin is moeilijk; ook die van het partnership dat Judith Verloop (OnGuard) en Paul Schuyt (Levi9) vier jaar geleden aangingen. Beide CEO s ervaren ondanks de moeizame start inmiddels een goede en succesvolle samenwerking. 44 In de greep van de legacy De informatiemaatschappij waarin we leven maakt dat documentmanagement steeds hoger op de agenda van veel organisaties staat. Het efficiënt opslaan en beheren van documenten helpt de bedrijfsresultaten verbeteren en de compliance beter in te richten. De IT-manager speelt bij digitaal archiveren een belangrijke rol. Voor deze functie liggen namelijk op het gebied van documentbeheer een aantal uitdagingen. Documentmanagement vraagt om eenvoud. Inhoud Thema: Analytics & BI BI-competencecenter bij Vodafone 10 Masterdatamgmt is niet genoeg 14 Datakwaliteit financiële instellingen 20 Analytics in de cloud 24 Grote dataschoonmaak 30 Column Sytse van der Schaaf 19 Nieuws Kort nieuws 8 Verslag Opkomst intelligente machines 34 Rubrieken Redactioneel 7 Research 29 Ik en mijn klant 42 Overview 49 Servicepagina 56 Vak Business/IT-alignment blijft lastig 41 In de greep van de legacy 44 j u n i

6 Erik Birkhof Senior Sales Manager Cirrus Worldwide New York Area, United States Sara McFarren Brand Manager Cirrus Worldwide The Hague Area, The Netherlands Mike Simmons Junior Product Developer Cirrus Worldwide Bangkok Area, Thailand JOIN THE CLOUD DE EXPERTISE ZIT ER AL U heeft ervoor gezorgd dat uw klanten voor al hun vragen één accountmanager hebben. Maar alle benodigde kennis kan natuurlijk nooit door één persoon worden beheerst. U weet bovendien dat uw klanten over u praten op sociale media. Daar wil uw accountmanager natuurlijk op reageren. Daarom draaien al onze programma s (zoals Chatter) in de Cloud. Uw accountmanager kan realtime ruggespraak houden met collega s om de benodigde kennis op te halen. En hij kan snel reageren op hun tweets en posts. U hoeft geen hard- of software te kopen, u hoeft zelfs niets te installeren. U kunt meteen beginnen met uw laptop, tablet of smartphone. Probeer het #1 enterprise social network gratis ter kennismaking op salesforce.com/nl Jason Brennaman Could you give me some more information about the product integration before we continue? Lead Quality BECOME A CUSTOMER COMPANY Compatible with: In partnership with:

7 van TITM Informatievoorsprong Ik kreeg laatst een bijzonder bericht onder ogen. Dat ging over een wetenschappelijk onderzoek waaruit was gebleken dat het bestuderen van de inhoud van Wikipedia aantoonbaar leidt tot een verhoogd rendement op investeringen. Hoe het precies zit, weet ik niet. Ik had geen tijd me in het onderwerp te verdiepen en was dus blijkbaar te druk om geld te verdienen. Het lijkt me dat de publicatie van het bericht zal leiden tot een grote toename van het aantal personen dat Wikipedia gaat bestuderen. De wetten van de economie zeggen dat daarmee elke kans op winst maken verkeken is. Het gaat er nu eenmaal om een informatievoorsprong te hebben. In dit nummer van TITM hebben we ons best gedaan u de kans te bieden een informatievoorsprong op te bouwen. We belichten namelijk het almaar belangrijker wordende onderwerp BI & analytics. Het werkend krijgen van business intelligence binnen een organisatie is geen sinecure. Er zijn veel belangen bij veel verschillende afdelingen, zodat een afdeling BI of een annexatie van het onderwerp door Finance of IT niet altijd een kans van slagen heeft. Vodafone heeft een andere oplossing gekozen die ik het afgelopen jaar vaker heb gezien: het BI-competencecenter (BICC). Vaak is zo n centrum een virtueel organisatieonderdeel dat niet concurreert met gevestigde belangen. De inrichting van het competencecenter leent zich er prima voor om experts uit alle geledingen van de organisatie te laten samenwerken. Behalve het BICC bij Vodafone belichten we het onderwerp analytics in de cloud. Dit lijkt een uitweg uit een akelige patstelling te bieden, waarbij een organisatie elke euro drie keer moet omdraaien en elke investering absoluut raak moet zijn. En daar is analytics erg handig voor. Maar ja, waar haal je de euro s vandaan om het geïmplementeerd te krijgen? Juist, door van capex naar opex te gaan en dus de cloud in. Om überhaupt succesvol te kunnen zijn met het benutten van informatie, moet het fundament wel in orde zijn. Masterdatamanagement (MDM) is de discipline die zich hiermee bezighoudt en almaar belangrijker wordt voor de meeste bedrijven en instellingen. We zoomen in op het onderwerp datakwaliteit onderdeel van MDM en zien dat bijvoorbeeld financiële instellingen hier flink mee worstelen. Niet elke werknemer ziet het belang van gegevenskwaliteit in, terwijl tussen diverse bedrijfsonderdelen de nodige kloven gapen. Wanneer we het hebben over MDM blijkt er ook organisatorisch het een en ander niet helemaal lekker te zitten. Nog te vaak is MDM een IT-activiteit die daarmee buiten het blikveld van de business kan raken. Uit het oog uit het hart... En dat moet anders. In het artikel Masterdatamanagement is niet genoeg wordt terecht gepleit voor het expliciet koppelen van datamanagement aan strategische initiatieven. We hebben het tenslotte niet over een IT-speeltje, maar over een basisvoorwaarde om met informatie geld te kunnen verdienen. Een informatievoorsprong ligt binnen bereik! Arnoud van Gemeren (arnoud@ictmedia.nl), hoofdredacteur Tijdschrift IT Management j u n i

8 kort nieuws Changemanagement cruciaal voor succes big data Niet alleen in de technologie, maar ook in de business moeten CIO s innoveren om de mogelijkheden van big data maximaal te benutten. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Gartner. Onderzoeksbureau Gartner onderzoekt in het rapport langetermijntrends en scenario s voor CIO s en business executives. De belangrijkste constatering is dat de CIO zich moet realiseren dat innovatie verder gaat dan de technologie die nodig is voor het managen van big data. Om de volledige waarde van big data te ontsluiten moeten bedrijven innovatief zijn in de manier waarop zij businessvraagstukken analyseren. Het businessaspect van innovatie is niet zozeer een technologische uitdaging, maar vooral een procesmatige en heeft te maken met changemanagement, aldus Gartners research vice president Hung LeHong. De mogelijkheid van big data om ongestructureerde data in grote volumes uit verschillende bronnen te analyseren, leidt tot kansen voor innovatie. Maar waarde halen uit deze techniek vereist een innovatieve manier van denken en een bereidheid om big-databronnen en -methoden te vertrouwen. De CIO dient volgens Gartner big-dataprojecten daarom te behandelen als innovatietrajecten waarvoor een zekere mate van changemanagement nodig is. Google in beklaagdenbankje wegens gegevensverzameling Een groep Amerikaanse gebruikers van Android-devices klaagt Google aan. Het bedrijf zou onrechtmatig buitensporige hoeveelheden gegevens over gebruikers verzamelen. De aanklacht tegen Google is een aangepaste versie van de aanklacht die de klagers begin 2012 indienden, maar toen werd verworpen. Zij zouden destijds niet aannemelijk genoeg hebben gemaakt dat hun belangen aanwijsbaar door Google werden geschaad. De nieuwe aanklacht bevat een amendement waarin de klagers stellen dat hun privacy, beveiliging en financiële belangen zijn geschaad. De kern van de aanklacht is het verwijt aan Google dat Android mogelijkheden bevat waarmee Google zelf, maar ook ontwikkelaars van applicaties, naar hartenlust kunnen rondneuzen op Android-devices. Locatiegegevens, privé-informatie en securitygegevens komen daardoor op straat te liggen. Google analyseert volgens de aanklagers op grote schaal deze gegevens om ze voor advertentiedoeleinden te gebruiken. In de aanklacht is daarnaast aandacht voor de pogingen die Google onderneemt om gebruikers van Androidsystemen te hinderen wanneer deze misbruik van hun gegevens willen voorkomen. Daarbij refereren zij aan de inspanningen van Google om Adblock Plus van Google Play te weren. Met deze app kunnen Android-gebruikers juist voorkomen dat Google (en andere partijen) op hun devices advertenties toont. Software AG in platformdiensten De leverancier van middleware en integratiesoftware Software AG heeft de Amerikaanse cloudplatformleverancier Longjump overgenomen. De platform-as-a-service(paas-)diensten worden ingezet om cloudapplicaties voor casemanagement en situationele toepassingen te leveren. In CIO Magazine Masterdata is zo belangrijk voor het functioneren van organisaties dat het omgaan met deze gegevenstypen een restrictieve, dwingende aanpak vereist. Dat is de enige manier om tot uniformiteit te komen en deze te handhaven. Dat staat op gespannen voet met de manier waarop veel werknemers tegenwoordig met informatie omgaan. Wie thuis op zoek is naar informatie over een onderwerp, vindt via een zoekmachine als Google al snel wat hij zoekt. In de werkomgeving bestaat die vrijheid niet. [...] Dit is een tegenstelling die in veel organisaties als ongemakkelijk en misschien zelfs wel als ongewenst wordt beschouwd. Geert Janssen, Deloitte, in zijn artikel Balanceren tussen controle en vrijheid, CIO Magazine nr. 2/ t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

9 powered by IT-executive.nl De acquisitie geeft klanten van Software AG een selfserviceplatform om de snelle en flexibele ontwikkeling van applicaties mogelijk te maken en zo tegemoet te komen aan continu veranderende businesseisen en ad-hocbehoeften. Software AG zal het platform van clouddiensten van Longjump de komende jaren verder uitbreiden. De belangrijkste voordelen van Longjump zijn de mogelijkheid om eindgebruikers te laten meeontwikkelen aan applicaties op basis van procestemplates, en de mogelijkheid om applicaties snel en eenvoudig beschikbaar te stellen in een publieke of private cloud. Bovendien zijn de met Longjump ontwikkelde applicaties automatisch geschikt voor mobiel gebruik, inclusief ingebouwde securityen authenticatievoorzieningen. Rabobank International schakelt HP Autonomy in Rabobank International heeft de ECM-oplossing (enterprise-contentmanagement) van HP Autonomy gekozen voor het voldoen aan wettelijke verplichtingen. HP Autonomy s technologie zorgt voor een end-to-end information-governanceplatform voor regelgeving en draagt bij aan meer efficiency door het automatiseren van de belangrijkste front- en back-officeprocessen. Financiële instellingen dienen compatibel te blijven met een scala aan wet- en regelgeving. HP Autonomy biedt een single end-to-end platform waarmee Rabobank International haar handelsgerelateerde records kan beheren op een flexibele manier. HP Autonomy ECM beschikt over intelligente toepassingen zoals de rechtspersoon-identifier (LEI) en de unieke swap identifier (USI). De contentmanagementoplossing biedt de administratie aan de toezichthouder aan wanneer deze gereed is. Dit maakt de complianceprocessen minder arbeidsintensief en bespaart het bankbedrijf zodoende tijd. Bovendien beperkt zij de risico s voor de bank, omdat de complianceprocessen hiermee ook zijn uitgebreid. Het platform van HP Autonomy stelt Rabobank International in staat om te voldoen aan de eisen die de Dodd Frank Act stelt aan rapportages. De bank legt met behulp van het platform alle pre- en post-traderecords van zowel de transactionele systemen van Rabobank International als de ongestructureerde, menselijke informatie in s, voic s en Microsoft Office-documenten vast. Behalve een beter beheer van haar risico s en het voldoen aan wettelijke eisen wil Rabobank International ook de operationele efficiëntie verbeteren door het automatiseren van een aantal belangrijke documentmanagementactiviteiten. MySQL-ontwikkelaars sluiten zich aan bij MariaDB Het oorspronkelijke team dat MySQL ontwikkelde, heeft zich aangesloten bij twee andere initiatieven die met de kloon van de MySQL-databasesoftware MariaDB aan de slag waren. De diaspora van MySQL-kennis die ontstond toen Oracle MySQL overnam lijkt hiermee ten einde te komen. De twee bedrijven, Monty Program Ab en SkySQL, maken de kans groter dat MariaDB een geduchte concurrent van MySQL wordt. Het bedrijf van MariaDB-ontwikkelaar Michael Monty Widenius fuseert met SkySQL dat is opgericht door enkele originele ontwikkelaars van MySQL. MariaDB van Monty Program Ab blijft in de fusie een aparte entiteit. De MariaDB Foundation blijft bestaan en SkySQL wordt er lid van. De originele ontwikkelaars van MySQL stappen hierdoor over naar de MySQL-kloon MariaDB. Of we het nu leuk vinden of niet, data is onze dagelijkse metgezel geworden. De corebusiness van financiële instellingen is in de meeste gevallen gebaseerd op data. [...] De vraag is hoeveel van de recent discutabele beslissingen genomen binnen financiële instellingen zijn veroorzaakt door de slechte kwaliteit van informatie waar managers op vertrouwden quote vvan de maand an de maand Peter Berger, Manager Financial Services Industry bij Protiviti, een adviesbureau op het gebied van risk, in zijn artikel op p.20 van dit nummer. j u n i

10 thema Analytics & BI BI Competence Centre Vodafone Van bronbeheerder tot informatieleverancier Business intelligence is binnen veel organisaties lange tijd met enige argwaan bekeken, zowel door de businessafdelingen als door de IT-afdeling. Inmiddels kunnen we spreken van een geaccepteerde discipline die zowel het hoger management als de operationele managementlaag daaronder voorziet van voor de besluitvorming cruciale informatie. Bij Vodafone zijn alle stadia in de groei naar volwassenheid van BI doorlopen. De Nederlandse organisatie vervult een voortrekkersrol bij de ontwikkeling van een BI-ecosysteem ten behoeve van de aansturing en advisering van de eigen business. Providers van mobiele telecommunicatie opereren in een geweldige groeimarkt. Met alleen al in Nederland 7 miljoen smartphonegebruikers en 4,3 miljoen tabletgebruikers (bron:gfk) ligt de mobiele revolutie goed op koers. De komst van de nieuwe generatie 4G-netwerken zal de groei van het aantal aangesloten apparaten en de daarvoor geleverde diensten verder doen toenemen. Voor een wereldspeler als Vodafone is zelfs het kleine Nederland een interessante afzetmarkt. Sterker, de organisatie in ons land vervult een pioniersrol bij het inrichten van BI-functionaliteit binnen de operationele en tactische bedrijfsvoering. Het BI Competence Centre (BICC), gevestigd in Maastricht en Amsterdam, is twee jaar geleden opgericht om alle BI-expertise bij zowel de businessafdelingen als binnen de IT-organisatie samen te brengen. Businessbehoeften nu leidend Vodafone mag dan mondiaal actief zijn, voor de bedrijfsvoering zijn veel functies per land georganiseerd. In Nederland vormt informatie, afkomstig uit BI-processen, de basis van iedere beslissing rondom finance, marketing, sales en customermanagement. In het zakelijke en particuliere segment staat BI aan de basis van het samenstellen van direct mails en cross selling bij outboundactiviteiten van het callcenter. Vanaf 2005 hebben we de data voor BI-doeleinden centraal opgeslagen in een organisatiebreed datawarehouse, zegt Marcel Krouweel. Daarvoor gebruikte ieder bedrijfsonderdeel zijn eigen database. Dat is nu niet meer toegestaan. Het datawarehouse is nu de basis voor veel van de binnen Vodafone genomen besluiten. We streven er continu naar om geen lokale databases meer te laten ontwikkelen, zodat onderhoudskosten geminimaliseerd blijven. Het elimineren van huisvlijt bij de bedrijfsonderdelen is tegen te gaan met het leveren van services waar de business om vraagt. Ook Krouweel erkent dat in de beginjaren bij de opbouw van het datawarehouse de focus lag op IT-kennis. De businessbehoeften zijn nu sturend. Dat vinden we ook terug in de governance van het BICC. Ik rapporteer direct aan de CFO. Door het stempel van Finance is in de 10 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

11 Tekst: van onze redactie Foto s: Roelof Pot Marcel Krouweel (l.), hoofd van BICC, en Michael Hansen, manager Strategie en architectuur van Vodafone Nederland: Inmiddels kunnen we aan specifieke behoeften voldoen en maatwerk leveren wanneer de business daarom vraagt. j u n i

12 thema Analytics & BI Marcel Krouweel: hoofd van BICC Vodafone Nederland Studeerde econometrie aan de Universiteit van Maastricht. Werkte daarna een aantal jaren bij PwC in Amsterdam om vervolgens terug te keren naar Maastricht en te gaan werken bij Libertel, de voorganger van Vodafone. Vervulde achtereenvolgens diverse functies bij customerservices, marketingintelligence en finance. Michael Hansen: manager Strategie en architectuur bij BICC Vodafone Nederland Studeerde boekhouden en informatica. Maakte carrière als architect en projectmanager bij de implementatie van analytische toepassingen met Decision Support (DSS) en BI-oplossingen in het bank- en verzekeringswezen in België. Stapte in 2001 over naar Vodafone Nederland, waar hij in velerlei functies steeds aan de BI-roadmap werkte. bedrijfsafdelingen ook het vertrouwen in onze data toegenomen. We leveren daadwerkelijk one single version of the truth. Dat gebeurt vanuit functionele teams, samengesteld uit medewerkers met een businessachtergrond en IT-specialisten zoals data-architecten en operationele servicemanagers. Ze delen hun gemeenschappelijke affiniteit met analytische vraagstukken. We stimuleren medewerkers om te kijken naar ontwikkelingen buiten hun huidige competentie zodat ze veel meer allround inzetbaar worden. Ontwikkeling Bij praktisch alle bedrijven is de BI-discipline gegroeid vanuit de managementinformatiesystemen met voornamelijk een rapportagefunctionaliteit. Het analytische karakter is er pas de laatste jaren bijgekomen. Bij Vodafone volgden de ontwikkelingen eenzelfde patroon. Dikwijls speelt het gebruik van spreadsheets voor rapportage en financiële planning een belangrijke rol. Volgens sommige BI-goeroes huist hierin het gevaar van het nemen van cruciale besluiten op basis van onbetrouwbare data. Iedereen kan zijn eigen waarheden in een Excel-scherm kloppen. Excel is inderdaad binnen Vodafone een veelgebruikte BI-tool, beaamt Michael Hansen. Maar dan alleen als front-end voor de gebruikers, puur voor het analyseren van feiten vanuit de gegevens in het datawarehouse. We gebruiken Excel niet om allerlei data bij elkaar te harken, zoals een ETL-tool. Boven op ons Teradata-datawarehouse gebruiken we Business Objects voor het uniform definiëren van de data en die klaar te zetten voor verdere businessanalyses. Grootste gemene deler Een veelgehoorde klacht van businessanalisten in het algemeen is dat de complexiteit van de IT-processen rondom een datawarehouse gevolgen heeft voor de actualiteit van de door hen gewenste data. Het gaat allemaal niet snel en flexibel genoeg. Men voelt zich door de grootste gemene deler geperst. Eigenlijk krijgt niemand waarom is gevraagd. Hansen erkent dat tijdens de opbouw van het datawarehouse er ook bij Vodafone sprake was van een grootste gemene deler. Je moet eerst tot een kritieke massa data komen om organisatiebreed de gangbare vragen te kunnen beantwoorden. Inmiddels kunnen we aan specifieke behoeften voldoen en maatwerk afleveren wanneer de business daarom vraagt. Informatieleverancier Hansen vervolgt: Als BICC hebben we de evolutie meegemaakt van puur bronbeheerder naar leverancier van cruciale informatie. Wanneer je wilt voorkomen dat afdelingen zelf aan de slag gaan, moet je meer doen dan alleen een pakketje data aanbieden. Dat impliceert een snellere respons. Projecten moeten van maanden naar dagen. Naast de vaste dagelijkse levering moet ook ad-hocbevraging mogelijk zijn. In nauwe samenwerking met de business werken we aan nieuwe rapportages en kijken we of alle data daarvoor aanwezig zijn. Indicatief voor de prestaties van BICC is een regelmatige peiling naar de tevredenheid van de klanten binnen Vodafone. Die laat volgens Marcel Krouweel nog steeds een stijgende lijn zien. Gebruikers ervaren ons absoluut niet als een logge organisatie. We leggen onze focus op flexibiliteit en snelheid en hanteren daarvoor Agile-methodieken, inclusief maandelijkse scrum-sessies met de business, zodat we op verzoek aanpassingen kunnen aanbrengen. Het governancemodel dwingt ons wekelijks, dan wel maandelijks vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Vodafone opereert in een zeer dynamische business, waarin de prioriteiten voortdurend bijgesteld kunnen worden. Als BICC ondersteunen we die dynamiek. Capaciteit De vraag is of bij al die wensen en wijzigingen de aanvragen voor IT-capaciteit ten behoeve van BI niet in de knel komen met de beschikbare capaciteit voor de operationele, transactionele gegevensverwerking. Krouweel wijst in dit verband op Teradata Teradata, het jaren geleden van computerleverancier NCR afgesplitste bedrijf, heeft Vodafone Nederland geholpen bij de opbouw van het centrale datawarehouse gedurende 2004 en Hoewel IBM veel IT-taken voor de telecomprovider uitvoert, is Teradata nog altijd betrokken bij het BICC. Dit is volgens Vodafone het gevolg van de structurele wijze waarop het bedrijf de BI-dienst heeft opgeleverd: niet alleen met speciale hardware, maar vooral met professionele services en conceptuele kennis van datawarehouses. Nieuwe inzichten in het gebruik van in-memorytechnologie hebben geleid tot prijstechnisch interessante oplossingen en een goede mix van de workload over de enterprise-classapparatuur. In de productportfolio zit ook apparatuur geschikt voor specifieke maatwerkoplossingen. Bij Vodafone verwacht men dat Teradata een rol zal blijven spelen bij de verdere groei van het BI-ecosysteem. Van goedkope, universele BI-hardware wordt weinig heil verwacht vanwege de complexiteit van het beheer. de outsourcingsovereenkomst met IBM, voor de ontwikkeling van datwarehouseprojecten. IBM kan mede dankzij offshoring snel opschalen naar de door de business verlangde capaciteit. Voor analysedoeleinden hebben we een eigen pool van medewerkers. Aanwending van mensen en middelen vindt plaats vanuit overwegingen van return on investment. De grote vraag vanuit de business 12 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

13 creëert best een spanningsveld. Hansen vult aan: Wij hebben mensen in dienst met technische BI-kennis en businessspecialisten die de proporties van BI begrijpen. Gezamenlijk zijn ze in staat de klantwensen te vertalen naar de technische specificaties waarmee de buiten Nederland ingehuurde handjes aan de slag kunnen. De kerncompetentie ligt echter bij ons. Het ontwerp en de datamodellering doen we hier, terwijl IBM de uitvoering voor zijn rekening neemt. Cloud In de businesswereld bestaan grote verwachtingen van IT-capaciteit betrokken uit de cloud. Juist voor BI-doeleinden moet daar veel te halen zijn door het gemak en de snelheid om data vanuit zowel interne als externe bronnen te kunnen combineren. Is de business bij Vodafone ook in de wolken met de cloudontwikkelingen? Hansen: De eerste hype na cloud was big data, en nu hebben we big data in de cloud als superhype. En waarschijnlijk bestaat de volgende hype eruit dat je geen beheer meer nodig hebt voor al je databronnen. Hiervoor zijn we de weg ingeslagen van metadata driven datawarehousing met in ons geval Ab Initio als tool. Wij kijken naar beheer vanuit kosteneffectiviteit en doen niks aan onze architectuur of strategie als de business daar geen behoefte aan heeft. Wij werken aan een BI-ecosysteem, waarin data, opgeslagen in ons centrale datawarehouse, is te verrijken met data van externe bronnen. Als voorbeeld noemt Krouweel de behoefte op de Waarschijnlijk bestaat de volgende hype eruit dat je geen beheer meer nodig hebt voor al je databronnen salesafdeling om data uit Salesforce.com te combineren met BI-rapportages, terwijl de afdeling Commercial Operations gebruik wil maken van de informatie, gegenereerd in een via de cloud afgenomen chatfunctionaliteit. Zo gaan we steeds verder naar realtime BI op operationele data. Hansen: Er wordt weleens gezegd dat dankzij de cloud marketingdirecteuren meer IT-inkopen gaan doen dan CIO s. Daar kleven risico s aan. Want ook de door sales aangeschafte cloud-bi-functionaliteit heeft betrouwbare data nodig, net als een auto benzine. Het duurste proces binnen een datawarehouse is het vervoeren van data van de ene naar de andere plek. Als je dus zonder het overpompen van data via virtualisatie, data uit de cloud kunt samenbrengen met je kerndata, dan ben je efficiënt bezig. Krouweel: Dat proces verloopt transparant voor de gebruiker. Die is niet geïnteresseerd in waar de data vandaan komt, maar wil ze wel gecombineerd gepresenteerd krijgen. Gebruikers zien alleen het topje van de ijsberg en niet de massa onder water. Masterdatamanagement is de sleutel om BI-data effectief voor de bedrijfsvoering in te zetten. Hij besluit: Met ons BI-ecosysteem gaan we verder. Dat gaan we steeds breder inzetten voor alle functies binnen onze organisatie, van operationeel tot tactische en strategische activiteiten. j u n i

14 thema Analytics & BI Symptoombestrijding moet plaatsmaken voor integrale visie en aanpak Masterdatamanagement is niet genoeg Veel organisaties ervaren (master)datamanagement als een belangrijke maar steeds groeiende uitdaging. Als antwoord hierop wordt veelal een min of meer formele (master)datamanagementfunctie of organisatie in het leven geroepen. Om datamanagement verder te formaliseren worden beleid, regels, processen en KPI s opgesteld vanuit het doel alles op een deugdelijke manier te regelen. Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat de data niet boven het hoofd groeit. In de markt is een toename van de aandacht voor masterdatamanagement (MDM) te zien. Niet in de laatste plaats is de financiële crisis hier aanleiding toe en de direct hieraan gerelateerde enorme toename van de druk vanuit wet- en regelgeving en roep om transparantie vanuit de markt. Ook de noodzaak om goed geïnformeerd en op juiste feiten gebaseerde besluiten te nemen in een turbulente omgeving speelt een prominente rol. Initiatieven op het vlak van MDM leveren potentieel meerdere voordelen op, zoals lagere kosten, minder klachten van klanten en leveranciers, afname van de risico s op het vlak van boetes door wet- en regelgever, toename van de productiviteit van de medewerkers, en betere financiële rapportages. Het is vaak lastig om aan te tonen dat er een causaal verband bestaat tussen MDM-initiatieven en genoemde voordelen. Er zijn wel onderzoeken die concrete resultaten laten zien. De Aberdeen Group 1 leert dat organisaties die datastandaarden toepassen in de regel een verbetering van klantretentie van 15 procent laten zien en dat 11 procent meer verkoopteams hun gestelde doelen behalen. Hoewel MDM-initiatieven lovenswaardig zijn en regelmatig leiden tot efficiënter gebruik van data en verbetering van de uitvoering en uitkomst van bedrijfsprocessen, moet er nog veel meer gebeuren voordat organisaties kunnen vaststellen dat ze écht de datahuishouding op orde hebben 2. Hiervoor is een meer verstrekkende visie op datamanagement noodzakelijk. Dat dit extra aandacht behoeft, wordt onderschreven door de voorspelling van onderzoeksbureau Gartner 3, dat aangeeft dat in procent van de CIO s in gereguleerde bedrijfstakken zijn baan zal verliezen vanwege het niet succesvol zijn van de implementatie van information governance. Om dit te voorkomen is volgens Gartner een information-governancebudget nodig dat vijf keer het niveau van het huidige budget beslaat. Welke problemen blijven bestaan? Bij het opzetten van MDM wordt primair gekeken naar het op orde krijgen en houden van gegevens (zoals die 14 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

15 tekst: Erwin Vorwerk j u n i

16 thema Analytics & BI Archetype Karakteristiek Typische uitspraak Neutralisatie Vragensteller Gebruikt herhaaldelijk vragen en hardop denken als een mechanisme Kan het team een kosten-batenanalyse uitvoeren voordat we verder Laat zien hoe het programma het realiseren van bedrijfsdoelen onder- om een mening te ventileren of gaan? steunt. een krachtig besluit te nemen. Grote Denker Dilettant Budgethouder Vergaderaar Ingenieur Artiest Messias Gebruikt vage proclamaties van ondersteuning zonder tactische onderbouwing. Wil in de discussie betrokken blijven maar zich niet verbinden aan een rol en/of resultaten. Gebruikt het gebrek aan budget als een excuus om niet verder te gaan/ komen. Voor deze persoon is de volgende stap normaal gesproken een vergadering. Heeft technologische oplossing klaar nog voordat het feitelijke businessprobleem helder is. Wat gerealiseerd wordt, is niet relevant, de intensiteit van de motivatie om uitzonderlijke resultaten te bereiken is belangrijker. Gedrevenheid over de missie voor datamanagement leidt af van de waarde voor de business. Dit kan echt [groot!/belangrijk!] gaan worden! Hou me op de hoogte. We hebben gewoon geen budget hiervoor. Laten we nog een keer vergaderen om dit concreet te maken. Dat moeten we oplossen met tool XYZ, ik heb de architectuur al ontworpen. Waarom praten we er zo lang over, laten we het gewoon gaan doen; het groeit vanzelf! Datamanagement is belangrijker dan wat dan ook. Vraag specifieke vragen, bijvoorbeeld: aan welke huidige of toekomstige businessplannen kunnen we dit koppelen? of: welk directielid kan dit oppikken? om concrete stappen te zetten. Leg de regels uit, bijvoorbeeld deelname aan vergaderingen betekent dat je budget of ideeën meeneemt. Sta op een discussie over feitelijke keuzes. Vraag naar prioriteiten van de business: Kun je aantonen dat er andere businessinitiatieven belangrijker zijn dan deze? Wees vastberaden en vat besluiten en actiepunten samen aan het eind van de vergadering. Stel de gewenste uitkomst van de volgende vergadering vast. Vraag naar bewijs over hoe de voorstellen het businessprobleem volledig oplossen. Richt de energie op de businessprioriteiten en elimineer onnodige franje in woord en daad. Richt de energie op het overtuigen van sceptici, maar dan wel direct gekoppeld aan bedrijfsdoelen. (Bron: Managing Data As A Strategic Asset, SAS - Jill Dyché, 27 November 2012.) van klanten, producten, materialen en leveranciers). Nog te veel MDM-initiatieven zijn onvoldoende succesvol omdat de business er onvoldoende bij betrokken is en ze te veel als IT-projecten gezien en uitgevoerd worden. De casus voor MDM moet primair vanuit de business komen, en veel meer gericht zijn op verbeteringen van de prestaties van de corebusiness (bijvoorbeeld afname van het verloop van klanten, en toename van de conversiegraad van marketingacties). Zolang de kwaliteit van (master)data wordt uitgedrukt als het percentage juiste klantgegevens, zal de business hier niet warm voor lopen omdat niet direct zichtbaar is welke effecten dit zal hebben. Initiatieven om (master)data met een breed publiek (ook extern) te delen, zijn veelal op ad-hocbasis, wat tot de nodige inefficiëntie leidt. Bijvoorbeeld, het marketingteam gebruikt data uit het CRM-systeem om trends te bepalen in de loyaliteit van klanten, terwijl het financiënteam data uit Het belang van verantwoordelijkheid voor data is groter dan dat van het strikte eigendom van data hetzelfde CRM-systeem gebruikt om de kredietbeoordeling te doen. Beide teams gebruiken dezelfde data, maar gebruiken veelal aparte (ad-hoc)koppelingen om dezelfde klantdata op te vragen en te analyseren. Daarnaast zijn relatief weinig organisaties in staat gebleken om de volledige levensloop van data te definiëren en dus niet volledig te doorgronden wie in de organisatie bijdraagt aan de data, wie de data transformeert en wie de data consumeert. Diverse onderdelen van een organisatie kunnen data produceren, consumeren en delen met andere (ook buiten de eigen organisatie). Dit maakt het belang van verantwoordelijkheid voor data aanmerkelijk groter dan het strikte data-eigendom (waar nu veelal de focus van MDM-trajecten op is gericht). Met verantwoordelijkheid hoort onlosmakelijk ook de beveiliging van data, zeker wanneer deze een gevoelig karakter heeft (bijvoorbeeld vanuit concurrentieoogpunt of privacygevoelige data). Bovengenoemde problemen worden in de basis veroorzaakt door een onvol- 16 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t

17 doende integrale visie en aanpak en zijn veelal gericht op het bestrijden van de symptomen in plaats van het aanpakken van de oorzaken. Door de aanhoudende toename van de hoeveelheid en diversiteit van data neemt de noodzaak tot een andere, meer omvattende aanpak op het vlak van datamanagement alleen maar toe. Oplossingsrichting Data is een strategisch bezit. Maar weinig organisaties zijn in staat om de waarde van data adequaat in te schatten (zoals ze dat bij andere bezittingen wel kunnen) en scharen investeringen en afschrijvingen (voor zover bekend) nog steeds onder de rubriek IT-kosten. De investeringen in data staan vaak niet in verhouding tot de investeringen in andere middelen en bezittingen. (Master)datamanagement nieuwe stijl moet hier verandering in brengen. Investeringen in data staan niet in verhouding tot die in andere middelen en bezittingen Organisaties moeten voor alle strategische initiatieven in kaart brengen welke data nodig is om succesvol te zijn, waar de verantwoordelijkheden liggen voor betrouwbare data en welke waarde data aan de strategische initiatieven toevoegt. Door de relatie te leggen tussen strategische initiatieven en datamanagement zal datamanagement hoog op de agenda van de business terechtkomen en de aandacht en budgetten krijgen die het verdient. Datamanagement is niet langer een probleem dat alleen bij IT ligt. Daarnaast heeft iedere organisatie een eigen cultuur en binnen deze cultuur moet de nieuwe stijl van datamanagement op de juiste manier worden ingepast. Hoewel zichtbare en actieve sponsoring van het senior management belangrijk is, ontbreek het hier vaak aan tijd en aandacht voor. Dit betekent dat een belangrijke rol is weggelegd voor het team dat verantwoordelijk is voor het invoeren van de nieuwe datamanagementstijl. De voortrekkers van datamanagement nieuwe stijl moeten zich bewust zijn van de verschillende stijlen van de teamleden om het beste resultaat uit datamanagementinitiatieven te halen. Volgens Dyché 4 hebben we te maken Masterdatamanagement? Masterdata is van essentieel belang en een van de belangrijkste bezittingen van een organisatie. Het omvat onder andere gegevens over klanten, producten, medewerkers, materialen en leveranciers. Deze masterdata is een unieke bron van basale gegevens die het fundament vormt onder de bedrijfsvoering, en gebruikt wordt in alle werkzaamheden, processen en besluitvorming van de organisatie. Masterdatamanagement is de discipline die verantwoordelijk is voor de juiste productie en consumptie van dergelijke data. met zogenaamde saboteurs (zie de tabel op p.16), die bewust of onbewust een negatieve invloed hebben op de weg naar het gewenste resultaat. Door hier op de juiste manier sturing aan te geven (neutralisatie), kunnen sneller betere resultaten worden bereikt. De bedoeling van de tabel is om datamanagementteams bewust te maken van de verschillende stijlen en belangen van individuen en niet om etiketten te plakken. De tabel laat op hoofdlijnen zien hoe de energie het best ingezet kan worden om de gewenste en vereiste resultaten te bereiken. Verder in de toekomst zou veel meer data als centraal eigendom van de organisatie moeten worden beheerd op een gemeenschappelijk platform waarbij dit platform een gecoördineerd samenspel van verschillende systemen zal zijn met daarom heen een bibliotheek aan diensten voor effectief beheer van data tijdens de gehele levenscyclus. 2 Applicaties hebben dan niet langer een eigen database, maar halen en brengen data naar het platform door gebruik te maken van services die de complexiteit van betekenis en opslag transparant maken. In toenemende mate zullen dit applicaties zijn die niet binnen de eigen organisatie draaien, maar bijvoorbeeld bij toeleveranciers of klanten. Een dergelijke aanpak reduceert een groot gedeelte van de huidige datamanagementcomplexiteit, maar vraagt om meer aandacht op het vlak van dataverantwoordelijkheid. Het is namelijk niet geheel ondenkbaar dat naast aansprakelijkheid voor producten en diensten, er in de nabije toekomst ook aansprakelijkheid zal zijn voor data. Voor data in jaarverslagen is dit nu al aan de orde. Conclusie De waarde van data evolueert: van bijproduct van de bedrijfsvoering via productiemiddel naar bezit met een specifieke waarde. Door data direct te koppelen aan de strategische initiatieven zal de waarde hiervan duidelijk worden en het de aandacht en verantwoordelijkheid krijgen die noodzakelijk is. Hierbij is het van belang te onderkennen dat de mate waarin een organisatie in staat is data strategisch in te zetten een directe correlatie heeft met de mate waarin de concepten van datamanagement en dataverantwoordelijkheid worden toegepast. De tijd voor (master-) datamanagement nieuwe stijl is nu. Erwin Vorwerk is managing director bij de Digital, Data & Analytics-praktijk van Accenture Nederland. Bronnen 1 United We Stand, Divided We Fall: the Need for Standardizing and Centralizing Master Data, Aberdeen Group Nathaniel Rowe, 7 Mei Accenture Technology Vision 2012: Emerging Technology Trends for IT Leaders, Dr. Gavin Michael et. al, 13 januari Predicts 2012: Information Governance and MDM Programs Gain Traction, Gartner - Bill O Kane et.al, 23 November Managing Data As A Strategic Asset, SAS - Jill Dyché, 27 November j u n i

18 Better intelligence, smarter decisions Capgemini supports our clients in achieving their strategic business initiatives by developing the reporting, analytical and collaboration capabilities necessary to transform organizations from managing in hindsight to developing forward looking actionable insights. Business Information Management supports a comprehensive range of services and solutions - from strategy to implementation and managed operations - to help our clients on this journey. Capgemini s approach to leveraging big data for competitive and strategic advantages moves away from the traditional approach in which application and processcentric strategies focused on backwards looking reporting rather than future-facing business opportunities and continual value add. BIM combines expertise in areas such as business intelligence, analytics, enterprise content management and information management with business consulting and transformation capabilities to help organizations create an Intelligent Enterprise and look smarter through analytics. Our BIM Global Service Line has over 7,000 specialists in more than 20 countries across the globe. More at:

19 column Sytse van der Schaaf De nieuwe olie van Kroes Het gaat slecht met de economie. De werkloosheid in Nederland is in maart met gestegen tot werkzoekenden, meldde het CBS. Hoe komen we uit deze negatieve spiraal? Tijdens een innovatieforum begin april wees eurocommissaris Neelie Kroes big data aan als een belangrijke nieuwe motor voor de Europese economie. Niet gek bedacht, en eindelijk een keer geen privacygeneuzel uit Brussel. Qua impact op de arbeidsmarkt kan de huidige crisis zich inmiddels meten met andere dieptepunten in de Nederlandse economie. Sinds het CBS in de jaren tachtig begon met de metingen zaten niet eerder zo veel mensen zonder werk. Dat geldt zelfs voor de crisis in de jaren dertig. Toen waren tijdens het dieptepunt van de crisis, in 1935 en 1936, meer dan een half miljoen mensen werkloos. Enigszins vertekend is dit beeld trouwens wel. Zowel in de jaren tachtig als in de jaren dertig was de beroepsbevolking kleiner. Sytse van der Schaaf is hoofdredacteur van IT Executive. Hoe het ook zij, Kroes maakte zich in haar toespraak op het eerste congres van het European Institute of Innovation & Technology Foundation druk over de jeugdwerkloosheid in de Europese Unie. Deze ligt in sommige landen maar liefst op 20 procent. Hoe zorgen we ervoor dat de huidige generatie die net met een diploma de arbeidsmarkt betreedt niet een verloren generatie wordt zonder kansen? Volgens Kroes moeten we dat doen door de Europese economie te vernieuwen met nieuwe producten en diensten. Kroes ziet enorme kansen met big data. Door informatie als de nieuwe olie te zien, zijn we volgens de gedreven politica in staat om nieuwe markten te creëren waarmee tientallen zo niet honderden miljarden euro s aan te boren zouden zijn. Dat is nog eens een boorgat! Ik vind het verfrissend dat Europa big data nu eens niet als een te importeren Amerikaans product ziet, maar het buzzword afstoft en het tot kernbegrip maakt van nieuw ondernemerschap. Big data kan ons helpen om de door de crisis murw gebeukte arbeidsmarkt nieuw leven in te blazen. En waarom ook niet? Als big data kan leiden tot medische doorbraken in genetisch onderzoek of tot het verkorten van files door analyse van verkeersstromen, waarom dan niet big data zelf als het leidende principe nemen in het bepalen van een nieuwe richting voor de vastgelopen Europese economie? Als voorbeelden van nieuw ondernemerschap waren tijdens het innovatieforum behalve Kroes zelf ook de van oorsprong Belgische oprichter van Storify, Xavier Damman, Jake Porway, de oprichter van Datakind, en Herman Verrelst, directeur van het biomedisch onderzoeksbureau Cartagenia, gevraagd om op het podium te verschijnen. Kroes stond zelf ook haar mannetje. Zij maakt zich hard om het balletje van deze informatie-economie aan het rollen te krijgen door grote datasets van de overheid om niet ter beschikking te stellen. Overheidsinformatie moet vrij beschikbaar gesteld worden, zodat deze hergebruikt kan worden. De informatie is er al wel, maar is nu exclusief in het bezit van overheidsdiensten die deze voor zichzelf houden of door een exotisch formaat dan wel weggestopt achter een firewall onbruikbaar hebben gemaakt. Deze datasets, waar belastingbetalers in feite al voor hebben betaald, moeten opengesteld worden. Als dat goed gebeurt en opgepikt wordt door starters of grote bedrijven, dan hebben we een nieuwe economie te pakken waarmee tientallen miljarden euro s per jaar te verdienen zijn. Zelf heb ik het innovatieforum niet kunnen bijwonen, maar deze is nog steeds prima te volgen via de website van het Innovation Forum: eitfoundation.org/innovationforum. Inspirerende content. Dat kan ik u verzekeren! j u n i

20 thema Analytics & BI 20 t i j d s c h r i f t i t m a n a g e m e n t